1. --------------------------
BAØI GIAÛNG MOÂN HOÏC
COÂNG TAÙC KYÕ SÖ
TS. LEÂ MINH NGOÏC
TH.S LEÂ QUYÙ ÑÖÙC
TP.HOÀ CHÍ MINH
- 2005-
1

2. CHÖÔNG I
GIÔÙI THIEÄU COÂNG TAÙC KYÕ SÖ
I. Ñaët vaán ñeà.
II. CHÖÙC NAÊNG, NHIEÄM VUÏ VAØ NAÊNG LÖÏC CUÛA NGÖÔØI KYÕ SÖ.
1. Chöùc naêng cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
a) Vai troø ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
b) Chöùc naêng chuyeân moân cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng
kyõ thuaät.
c) Chöùc naêng laõnh ñaïo, toå chöùc ñieàu haønh trong heä thoáng lao ñoäng kyõ
thuaät.
2. Nhieäm vuï cuûa ngöôøi kyõ sö.
a) Ngöôøi kyõ sö laø moät coâng daân göông maãu.
b) Phaåm chaát cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
c)ï Caùc coâng vieäc cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc saûn xuaát.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc thieát keá vaø chæ ñaïo thi coâng.
- Ngöôøi kyõ sö: hoaït ñoäng trong kinh doanh.
- Ngöôøi kyõ sö trong nghieân cöùu öùng duïng.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc boài döôõng ñoäi nguû caùn boä treû.
- Caùc coâng taùc khaùc cuûa ngöôøi kyõ sö.
d) Quaù trình töï ñaøo taïo boài döôõng vaø khoâng ngöøng saùng taïo cuûa ngöôøi
kyõ sö.
e) Ngöôøi kyõ sö tham gia coâng taùc laõnh ñaïo.
3. Naêng löïc caàn coù cuûa ngöôøi kyõ sö.
a) Kieán thöùc chuyeân moân, kyõ naêng ngheà nghieäp vaø kinh nghieäm thöïc
tieãn laø yeáu toá haøng ñaàu caàn coù ñoái vôùi moät kyõ sö.
b) Söï caàn maãn vaø tính kyû luaät trong coâng vieäc.
c) Khaû naêng döï ñoaùn vaø tính saùng taïo trong lao ñoäng kyõ thuaät.
d) Caàn coù theå löïc vaø tinh thaàn toát.
e) Coù khaû naêng giao tieáp toát.
f) Kieán thöùc taâm lyù xaõ hoäi vaø khaû naêng toå chöùc taäp hôïp quaàn chuùng.
III. QUAÙ TRÌNH ÑAØO TAÏO CUÛA NGÖÔØI KYÕ SÖ.
1. Quaù trình ñaøo taïo chung.
2. Quaù trình ñaøo kyõ sö taïi moät soá tröôøng kyõ thuaät.
a) Ñaøo taïo kyõ sö taïi tröôøng ñaïi hoïc Daân Laäp Coâng Ngheä Saøi Goøn.
b) Ñaøo taïo kyõ sö taïi tröôøng ñaïi hoïc Baùch Khoa (ÑHQG TP.Hoà Chí
Minh).
2

3. CHÖÔNG I
GIÔÙI THIEÄU COÂNG TAÙC KYÕ SÖ
I. Ñaët vaán ñeà.
Kyõ sö laø taàng lôùp trí thöùc trong xaõ hoäi, coù hoïc vò vaø ñòa vò cao trong xaõ hoäi.
Ngöôøi kyõ sö coù söï ñoùng goùp lôùn veà trí tueä vaø taøi naêng cuûa mình cho coäng
ñoàng xaõ hoäi laøm cho xaõ hoäi phaùt trieån lieân tuïc, mang laïi nhieàu cuûa caûi cho xaõ
hoäi. Anh ta ñöôïc troïng voïng vaø kính troïng nhö moïi thaønh phaàn trí thöùc khaùc
nhö: baùc só, döôïc só, nhaïc só, nhaø vaên, nhaø thô v v… vaø laø moät trong caùc nhaø
khoa hoïc ñöông thôøi.
Do ñoù chuùng ta caàn phaûi nghieân cöùu ñeå bieát roõ: chöùc naêng, vai troø, nhieäm
vuï, quyeàn haïn vaø naêng löïc cuûa ngöôøi kyõ sö v v… Töø ñoù xaùc ñònh traùch nhieäm
ñoùng goùp cuûa mình ñoái vôùi ñaát nöôùc, ñoái vôùi xaõ hoäi.
II. Chöùc naêng, nhieäm vuï vaø naêng löïc cuûa ngöôøi kyõ sö:
1. Chöùc naêng cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
a) Ngöôøi kyõ sö giöõ moät vai troø quan troïng trong heä thoáng lao ñoäng kyõ
thuaät, laø ngöôøi ñoùng goùp trí tueä, söï saùng taïo vaø laø ngöôøi chuû choát
quyeát ñònh moïi thaønh coâng trong caùc ngaønh ngheà cuûa moïi lónh vöïc
trong neàn kinh teá cuûa ñaát nöôùc.
b) Ngöôøi kyõ sö coù theå ñöùng ôû vò trí ñaûm nhieäm thöïc hieän coâng taùc theo
chuyeân ngaønh ñöôïc ñaøo taïo, coù theå giöõ vai troø kyõ sö tröôûng (chæ huy
moät nhoùm kyõ sö) ñeå thöïc hieän:
- Chöùc naêng ñieàu haønh trong caùc ñôn vò saûn xuaát gia coâng.
- Chöùc naêng ñieàu haønh caùc ñôn vò thieát keá hoaëc thi coâng.
- Chöùc naêng ñieàu haønh trong caùc ñôn vò kinh doanh, dòch vuï kyõ thuaät.
- Chöùc naêng nghieân cöùu vaø ñaøo taïo.
c) Ngöôøi kyõ sö coù theå ñaûm nhieäm caùc chöùc vuï laõnh ñaïo töø toå tröôûng kyõ
thuaät, tröôûng phoøng (Keá hoaïch, Thieát keá, Coâng ngheä, KCS, Cung tieâu,
Vaät tö v v…) hoaëc Phoù giaùm ñoác, Giaùm ñoác xí nghieäp, Coâng ty, Toång
Coâng ty v v… vôùi chöùc naêng ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa heä thoáng kyõ
thuaät hoaëc heä thoáng toå chöùc kinh doanh v v… cuûa nhaø nöôùc hoaëc tö
nhaân. Khi ñoù ngöôøi kyõ sö coù theå laøm caùc vieäc sau:
- Toå chöùc quaûn lyù xaây döïng ñôn vò.
- Toå chöùc vaø phaân coâng lao ñoäng kyõ thuaät trong caùc ñôn vò.
- Thöïc hieän chöùc naêng giaùm saùt, kieåm tra ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng
cuûa heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
- Thöïc hieän chöùc naêng phaân phoái thaønh quaû lao ñoäng, tham gia caùc
hoaït ñoäng kyõ thuaät quaûng baù giôùi thieäu saûn phaåm cuûa ngaønh mình.
2. Nhieäm cuï cuûa ngöôøi kyõ sö.
a) Ngöôøi kyõ sö laø moät coâng daân göông maãu.
- Phaûi ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi coâng
daân.
3

4. - Coù tinh thaàn daân toäc cao.
- Luoân coù tinh thaàn töï löïc cao vaø “ Ñöøng ñoøi hoûi Toå quoác phaûi
laøm gì cho mình ?” vaø ngöôïc laïi phaûi suy nghó “ Mình ñaõ laøm
ñöôïc gì cho Toå quoác”.
- Luoân neâu cao tinh thaàn vì nghóa lôùn, ñoaøn keát vaø hôïp taùc.
- Laøm vieäc vôùi tinh thaàn töï giaùc.
b) Phaåm chaát cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
- Kyõ sö laø thaønh vieân cuûa taäp theå lao ñoäng.
- Töï löïc, töï giaùc nhöng luoân trong tinh thaàn hôïp taùc “Moät caây laøm chaúng leân
non”.
- YÙ thöùc traùch nhieäm tröôùc nhieäm vuï ñöïôc giao, ñoù laø phaåm chaát cao quí
cuûa ngöôøi kyõ sö.
- Trung thöïc vaø coù tinh thaàn traùch nhieäm tröôùc taäp theå vaø xaõ hoäi.
c)ï Caùc coâng vieäc cuûa ngöôøi kyõ sö trong heä thoáng lao ñoäng kyõ thuaät.
Nhieäm vuï cô baûn cuûa ngöôøi kyõ sö phaûi thöïc hieän toát coâng taùc chuyeân moân
ñaõ ñöôïc ñaøo taïo:
- Ngöôøi kyõ sö trong ñôn vò saûn xuaát.
+ Bieát khai thaùc, vaän haønh caùc thieát bò, heä thoáng thieát bò v v… trong caùc
nhaø maùy, xí nghieäp, coâng ty v v…
+ Bieát caùch toå chöùc quaûn lyù baûo trì söûa chöõa töø caùc thieát bò ñeán caùc heä
thoáng thieát bò cuûa xí nghieäp.
+ Bieát tính toaùn thieát keá caùc gaù laép cho thieát bò, caùc cuïm maùy vaø caùc
maùy moùc v v… phuïc vuï cho coâng taùc saûn xuaát.
+ Bieát trieån khai caùc bieän phaùp coâng ngheä phuïc vuï cho coâng taùc cheá taïo
naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm.
+ Bieát kieåm tra, ñaùnh giaù caùc chaát löôïng cô baûn cuûa saûn phaåm cuûa
ngaønh ngheà.
+ Coù khaû naêng toå chöùc quaûn lyù, saûn xuaát cuûa ñôn vò.
+ Ñeà xuaát tham gia caûi tieán thieát bò, naâng cao naêng suaát lao ñoäng, öùng
duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát hoaëc caùc chuyeån giao coâng
ngheä cuûa ñôn vò baïn.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc thieát keá vaø chæ ñaïo thi coâng.
+ Tham gia hoaëc chæ ñaïo toå chöùc, quaûn lyù thieát keá, thi coâng “saûn phaåm”.
+ Baûo ñaûm tính chính xaùc, tính thöïc tieãn cuûa baûn thieát keá.
+ Xaây döïng heä thoáng an toaøn, oån ñònh vaø ñoä tin caäy trong quaù trình vaän
haønh ñieàu khieån caùc trang thieát bò phuïc vuï cho thi coâng.
+ Toå chöùc ghi cheùp nhaät kyù theo doõi coâng trình, giaùm saùt, kieåm tra quaù
trình thi coâng.
+ Tham gia vaø ñeà xuaát caûi tieán qui trình thi coâng caûi tieán trang thieát bò
kyõ thuaät, caûi tieán coâng ngheä ñeå giaûm chi phí nhaân coâng maùy moùc, naâng
cao naêng suaát lao ñoäng vaø chaát löôïng coâng trình.
+ Tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng quaûng baù caùc thaønh quaû lao ñoäng cuûa
ñôn vò.
- Ngöôøi kyõ sö trong hoaït ñoäng trong kinh doanh.
4

5. + Tham gia xaây döïng keá hoaïch kinh doanh thieát bò, maùy moùc … quaûn lyù
dòch vuï kyõ thuaät (chuyeån giao coâng ngheä) vaø coâng taùc haäu maõi.
+ Ñaåy maïnh coâng taùc giôùi thieäu saûn phaåm vaø tö vaán khaùch haøng.
+ Tích cöïc tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng quaûng baù thöông hieäu.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc vaø öùng duïng.
+ Tham gia toå chöùc, xaây döïng keá hoaïch: caûi tieán saûn phaåm caûi tieán caùc
trang thieát bò ñeå naâng cao naêng xuaát vaø chaát löôïng saûn phaåm.
+ Toå chöùc thieát bò nhieàu gaù laép chung vaø chuyeân duøng phuïc vuï cho saûn
xuaát.
+ Ñöa caùc phöông phaùp coâng ngheä môùi coù tieán boä veà khoa hoïc kyõ thuaät
aùp duïng cho ñôn vò.
+ Hình thaønh vaø xaây döïng caùc ñeà taøi nghieân cöùu coù tính chaát chieán löôïc
ñeå phaùt trieån ñôn vò.
- Ngöôøi kyõ sö vôùi coâng taùc boài döôõng ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät treû.
+ Toå chöùc caùc lôùp ñeå boå tuùc kieán thöùc chuyeân moân cuûa ngaønh cho ñoäi nguõ
caùn boä kyõ thuaät döôùi mình: Cao ñaúng, Trung caáp vaø coâng nhaân.
+ Toå chöùc thi kieåm tra tay ngheà vaø naâng baäc thôï.
+ Xaây döïng keá hoaïch naâng cao trình ñoä ñoäi nguõ kyõ thuaät thoâng qua caùc
ñôït cöû caùn boä ñi hoïc ngaén haïn daøi haïn taïi caùc Trung taâm, Tröôøng, Vieän,…
- Ngoaøi ra ngöôøi kyõ sö coøn tham gia nhieàu coâng taùc khaùc: quaûn lyù vaät tö,
kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm (KCS), tham gia giaûng daïy ôû caùc tröôøng Ñaïi
hoïc, Cao ñaúng, Trung hoïc daïy ngheà vaø caùc Trung taâm ñaøo taïo v v …
d) Quaù trình “Töï ñaøo taïo”, vöôn leân khoâng ngöøng vaø khoâng ngöøng saùng taïo.
- Ngöôøi kyõ sö caàn xaây döïng cho mình moät keá hoaïch laøm vieäc vaø phaán
ñaáu vöôn leân khoâng ngöøng.
- Khoâng ngöøng trao doài kyõ naêng ngheà nghieäp: hoïc hoûi, trao ñoåi tieáp thu
kinh nghieäm töø thöïc teá.
- Luoân suy nghó, tìm toøi caûi tieán, saùng taïo nhaèm naâng cao naêng suaát lao
ñoäng vaø chaát löôïng saûn phaåm.
e) Ngöôøi kyõ sö tham gia laõnh ñaïo ñôn vò.
- Ngöôøi kyõ sö luoân laø ngöôøi “laõnh daïo” veà maët kyõ thuaät ôû ñôn vò.
- Ngöôøi kyõ sö laø ngöôøi coù ñaàu oùc toå chöùc, ñoaøn keát, laõnh ñaïo taäp hôïp
quaàn chuùng.
- Ngöôøi kyõ sö giöõ caùc vò trí quan troïng cuûa caùc ñôn vò (töø thaáp ñeán cao).
3. Naêng löïc caàn coù cuûa ngöôøi kyõ sö.
Ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï vaø chöùc naêng cuûa ngöôøi kyõ sö ñoøi hoûi ngöôøi
kyõ sö phaûi coù naêng löïc cao veà caùc maët:
a) Kieán thöùc chuyeân moân, kyõ naêng ngheà nghieäp vaø kinh nghieäm thöïc tieãn
laø yeáu toá haøng ñaàu caàn coù ñoái vôùi ngöôøi kyõ sö.
- Naém vöõng kieán thöùc chuyeân moân vaø kinh nghieäm thöïc teá cuûa ngaønh
ngheà mình ñöôïc ñaøo taïo trong caùc laõnh vöïc: thieát bò, vaän haønh thieát bò,
giaùm saùt, kieåm tra ñaùnh giaù saûn phaåm, bieát toå chöùc vaø ñieàu haønh saûn xuaát
v v…
- Toå chöùc ñaøo taïo, phoå bieán kieán thöùc kyõ thuaät coâng ngheä.
5

6. - Laäp keá hoaïch baûo trì, söûa chöõa thieát bò.
- Laäp keá hoaïch ñaåy maïnh vaø phaùt trieån ñôn vò qua caùc hình thöùc quaûng
caùo, tieáp thò, kinh doanh v v…
- Thaønh thaïo moät ñeán hai ngoaïi ngöõ chính vaø tin hoïc cô baûn.
b) Söï caàn maãn vaø tính kyû luaät trong coâng vieäc.
- Ngöôøi kyõ sö phaûi xaây döïng tính kieân trì, caàn maãn.
- Thöïc hieän vaø ñieàu haønh coâng vieäc thoâng qua heä thoáng qui ñònh kyõ
thuaät chaët cheõ, ñaûm baûo tính chính xaùc theo qui öôùc.
c) Khaû naêng döï ñoaùn vaø tính saùng taïo trong lao ñoäng kyõ thuaät.
- Ngöôøi kyõ sö caàn xaây döïng cho mình khaû naêng döï ñoaùn vaø quyeát ñoaùn
ñeå coù theå laøm chuû thôøi gian vaø nhaân löïc.
- Trong lao ñoäng caàn öùng duïng moät caùch khoa hoïc vaø saùng taïo lyù thuyeát
vaø thöïc teá ñeå ruùt ngaén thôøi gian vaø naâng cao hieäu quaû coâng vieäc.
d) Caàn coù theå löïc vaø tinh thaàn.
- Ngöôøi kyõ sö caàn coù theå löïc toát thoâng qua söï ham thích moät vaøi moân
theå thao nhaèm naâng cao theå löïc vaø söùc khoûe ñeå lao ñoäng toát.
- Caàn hieåu bieát vaø tham gia moät vaøi loaïi hình vaên hoùa ngheä thuaät ñeå
giaûi trí (aâm nhaïc, vaên thô hoaëc hoäi hoïa v v…
e) Coù khaû naêng giao tieáp toát.
- Phaûi coù khaû naêng giao tieáp baèng dieãn ñaït qua noùi (thuyeát trình, ñoái
thoaïi, tham gia vaø ñieàu haønh toát caùc cuoäc hoïp, caùc döï aùn v v…)
- Phaûi coù khaû naêng dieãn ñaït baèng vieát (ghi cheùp nhaät kyù kyõ thuaät, xaây
döïng baùo caùo kyõ thuaät, vieát lyù thuyeát luaän aùn toát nghieäp, laäp thuyeát
minh coâng trình, döï aùn v v…)
- Phaûi coù khaû naêng sö phaïm toát: truyeàn ñaït cho ñoàng nghieäp hieåu, ñaët
mình vaøo vò trí ngöôøi khaùc.
- Coù khaû naêng laøm vieäc theo nhoùm.
f) Kieán thöùc taâm lyù xaõ hoäi vaø khaû naêng taäp hôïp quaàn chuùng.
- Caàn naém baét vaø hieåu bieát veà taâm sinh lyù con ngöôøi.
- Coù quan ñieåm ñoái nhaân xöû theá ñuùng ñaén, coù moái quan heä maät thieát, vôùi
ñoàng nghieäp: coâng nhaân, caùn boä kyõ thuaät v v …
- Coù khaû naêng ñoaøn keát taäp hôïp, laõnh ñaïo, chæ ñaïo toå chöùc ñieàu haønh moïi
hoaït ñoäng cuûa ñôn vò.
III. Quaù trình ñaøo taïo cuûa ngöôøi kyõ sö.
Ñeå ñöôïc vaøo hoïc taïi caùc tröôøng Ñaïi hoïc, thí sinh phaûi traûi qua 1 kyø thi
Tuyeån Quoác gia haøng naêm vaøo thaùng 7.
Sinh vieân seõ nhaäp hoïc vaøo thaùng 9 haøng naêm, vaø phaûi traûi qua ít nhaát laø 4
naêm hoïc (8 hoïc kyø), tuøy theo ngaønh ngheà vaø qui ñònh cuûa moãi Tröôøng Ñaïi
hoïc, thôøi gian hoïc cuûa sinh vieân coù theå keùo daøi 4, 5 naêm, 5 naêm hoaëc 6 naêm
(nhö Ñaïi hoïc Y Khoa vì phaûi coù thôøi gian thöïc taäp nhieàu hôn).
1. Quaù trình ñaøo taïo chung.
Thoâng thöôøng khoái kieán thöùc ñöôïc trang bò cho sinh vieân trong quaù trình
hoïc bao goàm:
- Khoái kieán thöùc cô baûn
(25-30%)
- Khoái kieán thöùc cô sôû
(40-50%)
6

7. - Khoái kieán thöùc chuyeân ngaønh (25-30%)
Tuøy theo chuyeân moân ngaønh ngheà tæ leä cuûa caùc khoái kieán thöùc coù theå
thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi quaù trình ñaøo taïo vaø söû duïng caùn boä thích hôïp.
Veà maët thöïc teá sinh vieân caàn ñöôïc tieán haønh laøm caùc baøi taäp, baøi taäp lôùn,
ñoà aùn moân hoïc, thí nghieäm, thöïc haønh, thöïc taäp, tham quan xí nghieäp, nhaø
maùy v v… chieám 20-25% thôøi gian ñaøo taïo: Tuøy theo ngaønh ngheà ñaøo
taïo, thôøi gian naøy coù theå ñieàu tieát cho phuø hôïp.
Hoïc kyø cuoái cuûa quaù trình ñaøo taïo, sinh vieân phaûi traûi qua 1 ñôït thöïc taäp
toát nghieäp töø 7-9 tuaàn vaø sau ñoù thöïc hieän 1 luaän aùn toát nghieäp vôùi caùc ñeà taøi
lyù thuyeát hoaëc thöïc teá do Thaày höôùng daãn ñöa ra ñöôïc Chuû nhieäm boä moân
chaáp nhaän.
Tuy nhieân, coù tröôøng thöïc hieän theo phöông aùn: chæ ñònh 1 soá moân thi vaø
laøm 1 baùo caùo chuyeân ñeà vaøo hoïc kyø cuoái cuûa quaù trình hoïc.
Khi sinh vieân ñaõ hoaøn thaønh toát caùc moân thi, baûo veä caùc baùo caùo chuyeân
ñeà ñaït keát quaû toát, hoaëc baûo veä toát luaän aùn toát nghieäp cuøng vôùi ñieåm thi caùc
moân hoïc trong caùc hoïc kyø ñeàu ñaït thì sinh vieân seõ ñöôïc coâng nhaän toát nghieäp
vaø ñöôïc nhaän baèng kyõ sö cuûa ngaønh ñaøo taïo.
Sau khi sinh vieân coù baèng kyõ sö, ngöôøi kyõ sö coù theå hoïc tieáp caùc ngaønh
khaùc ñeå nhaän baèng kyõ sö 2 hoaëc treân ñaïi hoïc (Thaïc só, Tieán só)
2. Quaù trình ñaøo taïo kyõ sö taïi moät soá tröôøng kyõ thuaät.
a) Ñaøo taïo kyõ sö taïi tröôøng ñaïi hoïc Daân Laäp coâng Ngheä Saøi Goøn.
- Töø naêm 1997 tröôøng Cao Ñaúng kyõ ngheä Daân Laäp TP.Hoà Chí Minh
ñöôïc thaønh laäp, sau baûy naêm hoaït ñoäng tröôøng ñöôïc boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo
Taïo cho pheùp naâng caáp ñaøo taïo heä ñaïi hoïc .
- Thaùng tö naêm 2000 Tröôøng ñöôïc chính thöùc naâng caáp “Tröôøng Ñaïi hoïc
Daân Laäp Kyõ Ngheä TP.Hoà Chí Minh “.
- Ngaøy 3/2/2005Tröôøng ñöôïc Chính Phuû, Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo cho
pheùp ñoåi teân thaønh tröôøng Ñaïi Hoïc Daân Laäp Coâng Ngheä Saøi Goøn.
- Ñaïi hoïc chính quy cuûa Tröôøng ñöôïc ñaøo taïo 4 naêm theo heä nieân cheá
vôùi khoái ngaønh coâng ngheä ñöôïc hoïc 201 ñôn vò hoïc trình (ÑVHT- 1ÑVHT
laø 15 tieát hoïc) vaø chia ra.
+ Giaùo duïc ñaïi cöông : 85ÑVHT.
+ Giaùo duïc chuyeân nghieäp :116ÑVHT trong ñoù goàm caùc khoái kieán thöùc
cô sôû vaø khoái kieán thöùc chuyeân moân.
- Quaù trình ñaøo taïo chöông trình daønh :
+ Thí nghieäm vaø thöïc haønh: 25 ÑVHT
+ Thöïc taäp vaø laøm luaän aùn toát nghieäp:15ÑVHT( 4ÑVHT cho thöïc taäp ).
- Khoa Quaûn Lyù Kinh Doanh ñöôïc hoïc 165 ÑVHT
Ñoàng thôøi Tröôøng vaãn tieáp tuïc ñaøo taïo heä Cao Ñaúng vaø baäc THCN.
b) Ñaøo taïo kyõ sö taïi tröôøng ñaïi hoïc Baùch Khoa TP.Hoà Chí Minh
Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch Khoa ñaøo taïo kyõ sö heä chính qui 4,5 naêm vaø ñaøo
taïo theo heä tín chæ. Tuøy theo ngaønh ngheà ôû caùc Khoa, soá tín chæ cho khoùa
hoïc coù theå dao ñoäng ñoâi chuùt.
Ví duï: Ngaønh kyõ thuaät cheá taïo khoaù 2002.
Toång soá tín chæ cuûa khoùa 151 tín chæ
7

8. Phaân boá:
- Caùc moân cô baûn 44 tín chæ
- Caùc moân cô sôû 77 tín chi
- Caùc moân chuyeân ngaønh 20 tín chæ (coù 14 tín chæ baét buoäc – 06 tín chæ
töï choïn)
- Luaän aùn toát nghieäp 10 tín chæ
Phöông thöùc ñaøo taïo theo heä tín chæ so vôùi ñaøo taïo theo ñôn vò hoïc
trình coù nhieàu öu ñieåm; taïo ñieàu kieän cho sinh vieân coù theå hoïc vöôït, hoïc theo
thôøi khoùa bieåu cuûa rieâng mình, hoaëc thuaän tieän cho vieäc sinh vieân coù theå laáy
ñöôïc nhieàu baèng kyõ sö veà sau naøy v v…
Tuy nhieân quaù trình thöïc hieän noù cuõng boäc loä moät soá ñieàu caàn quan
taâm nhö: vieäc giuùp ñôõ vaø hieåu bieát laãn nhau giöõa caùc sinh vieân bò haïn cheá,
thôøi gian töï hoïc cuûa sinh vieân, baûn thaân hoï chöa ñöôïc thöïc hieän toát.
Phöông phaùp giaûng daïy cuûa caùc thaày caàn phaûi caûi tieán cho thích hôïp.
Caùc phöông tieän giuùp ñôû sinh vieân hoïc taäp nhö caùc taøi lieäu tham khaûo,
caùc giaùo trình, caùc phoøng thí nghieäm, caùc xöôûng thöïc taäp v v….
Caàn phaûi hoaøn thieän hôn, môùi coù theå taïo ñieàu kieän cho sinh vieân hoïc
taäp vaø nghieân cöùu toát hôn.
8

9. CHÖÔNG II
KYÕ NAÊNG GHI CHEÙP
I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ.
II. GHI CHEÙP TÖØ MOÄT BAØI NOÙI.
1. Caùc khoù khaên.
a) Thôøi gian caàn phaûi noùi vaø vieát khaùc nhau.
b) Caàn keát hôïp nhieàu hoaït ñoäng.
c) Khoâng toàn taïi thuû thuaät chung.
2. Caùc böôùc chuaån bò caàn thieát.
a) Chuaån bò cô sôû vaät chaát.
b) Chuaån bò tinh thaàn.
c) Taäp luyeän ghi cheùp.
d) Ghi cheùp nhö theá naøo ñeå ñaït hieäu quaû.
3. Bieát thích öùng vôùi caùc dieãn giaû khaùc nhau.
4. Caùc yeáu toá giuùp cho vieäc ghi cheùp.
a) Caáu truùc baøi giaûng.
b) Caùc hình thöùc ngoân töø.
c) Caùc chöõ then choát, caùc töø höõu ích giuùp cho vieäc ghi cheùp.
5. Bieát khai thaùc caùc ñieàu ñaõ ghi.
III. GHI CHEÙP TÖØ BAØI VIEÁT (Tham khaûo taøi lieäu)
1. Caùc khoù khaên vaø thuaän lôïi.
2. Caùc muïc tieâu ghi cheùp.
3. Kyõ thuaät ghi cheùp.
a) Chuaãn bò phöông tieän.
b) Nhöõng yeáu toá quang troïng caàn ghi cheùp.
- Ghi nhaän caùc phaàn theo daøn baøi.
- Choïn yù chính vaø quang troïng trong taøi lieäu theo muïc tieâu cuûa baøi
vieát.
- Caùc yeâu caàu thöïc teá cho baøi vieát.
IV. THÖÏC HIEÄN MOÄT BAÙO CAÙO.
1. Phaûi xaây döïng ñeà cöông, muïc luïc roõ raøng.
2. Nhöõng ñieàu thöïc hieän trong baùo baùo (thuyeát minh).
9

10. CHÖÔNG II
KYÕ NAÊNG GHI CHEÙP
I. Ñaët vaán ñeà.
- Ghi cheùp laø moät böôùc tích cöïc cuûa vieäc tieáp nhaän thoâng tin.
- Coù hai phöông thöùc:
+ Ghi cheùp töø baøi noùi cuûa moät dieãn giaû.
+ Ghi cheùp töø caùc taøi lieäu, caùc baøi vieát, saùch tham khaûo.
Ñaây laø moät coâng vieäc mang tính trí tueä, thuoäc veà tinh thaàn, nhaèm bieân
soaïn moät saûn phaåm seõ ñöôïc söû duïng laïi, xuaát phaùt töø chaát lieäu (thoâng qua
noùi, vieát, yù töôûng) ban ñaàu.
Chaát löôïng cuûa baøi ghi cheùp phuï thuoäc vaøo vieäc söû duïng noù coù phuø hôïp
nhöõng gì maø ta mong muoán hay khoâng.
Ghi chuù: Ñaây laø moät coâng vieäc trí oùc vaø khoâng phaûi laø vieäc cô baép.
II. Ghi cheùp töø moät baøi noùi:
Moïi khoù khaên trong khi naém baét vaø xaùc ñònh yù töôûng trình baøy laø noù khoâng
ñeå laïi daáu veát cuûa mình (lôøi noùi gioù bay).
1. Nhöõng khoù khaên.
a) Thôøi gian caàn ñeå noùi vaø caàn ñeå vieát khaùc nhau.
Noùi: trung bình 125 – 150 töø/phuùt
Vieát: 27 – 30 töø/phuùt hay coù theå nhanh hôn chuùt ít tuyø theo phöông
phaùp vaø toác ñoä cuûa moãi ngöôøi. → Khi ghi caàn thöïc hieän moät söï löïa
choïn (caùc yù chính).
b) Caàn keát hôïp nhieàu hoaït ñoäng trí tueä cuøng moät luùc
Nghe.
Hieåu.
Phaân tích.
Choïn löïa.
Ghi nhôù baèng vieäc ghi cheùp laïi.
c) Khoâng toàn taïi caùc thuû thuaät chung:
Moãi ngöôøi coù moät caùch ghi cheùp theo phöông phaùp rieâng.
2. Caùc böôùc chuaån bò caàn thieát cho vieäc ghi cheùp.
a) Chuaån bò phöông tieän vaät chaát.
Baøn töïa, buùt vieát, vieát maøu, buùt chì, compa, giaáy, taäp, soå…
b) Chuaån bò tinh thaàn.
Ñöøng bao giôø nghó veà ñieàu gì khaùc hay lo ra (khi ñoù yù töôûng ghi cheùp
seõ rôøi raïc hay khoâng söû duïng ñöôïc).
Phaûi coù thaùi ñoä chaêm chuù laéng nghe (luoân chuù yù vaø taäp trung tö
töôûng).
Caàn tham khaûo tröôùc taøi lieäu lieân quan, neáu coù bieát tröôùc thì seõ deã
hieåu vaø theo doõi vaán ñeà thuaän tieän hôn.
Löu yù caùc yeáu toá cho pheùp xaùc ñònh caáu truùc vaø boá cuïc cuûa baøi noùi.
Lôøi môû ñaàu.
Caùc ñoaïn chuyeån tieáp.
10

11. Baùo hieäu khoái môû ñaàu vaø keát thuùc moät ñoaïn hay tieåu ñoaïn.
Toång hôïp töøng phaàn.
Keát luaän.
c) Taäp luyeän ghi cheùp.
Phöông phaùp ghi nhaän baèng hình aûnh laø phöông thöùc toát nhaát (laøm sao
ghi laïi töø lôøi noùi cuûa dieãn giaû baèng caùc hình aûnh laø toát nhaát).
d) Ghi cheùp nhö theá naøo ñeå ñaït hieäu quaû nhaát.
- Ghi nhaän toát nhöõng gì khoâng theå nhôù.
Ví duï: döõ lieäu baèng soá, caùc coâng thöùc, teân rieâng, quy taéc.
- Ghi nhaän nhöõng ñieàu nghi ngôø vaø khoâng hieåu.
Trong tröôøng hôïp baïn khoâng theo kòp, cöù tieáp tuïc theo doõi vaø gaïch
döôùi nhöõng gì baïn caûm thaáy hieåu nhaàm vaø ñaùnh daáu hoûi caùc caâu naøy
beân leà trang giaáy, sau ñoù seõ giaûi quyeát vaán ñeà baèng caùch hoûi caùc
ngöôøi nghe khaùc.
- Ghi cheùp toái ña caùc thoâng tin baèng chöõ caøng ít caøng toát.
Duøng caùc chöõ vieát taét vaø loaïi boû caùc phaàn thöøa chæ ñeå giöõ laïi caùc töø
ngöõ coù nghóa.
- Boû caùch ghi cheùp töøng töø moät.
Ta khoâng theå ghi taát caû nhöõng gì maø dieãn giaû trình baøy. Caàn coù moät
thaùi ñoä chuû ñoäng → toùm taét vaø toång hôïp. Caàn coù khaû naêng toùm taét
“noùng” nhöõng vaán ñeà ñöôïc nghe, theo kieåu ghi cheùp toác kyù. Muoán vaäy
caàn moät söï chuù yù cao ñoä vaø phaûi coù söï luyeän taäp toát ñeå ghi ngaén goïn
vaø ñuû yù.
3. Bieát thích öùng vôùi dieãn giaû khaùc nhau.
Ghi cheùp deã hay khoù laø coøn tuyø thuoäc vaøo khaû naêng cuûa dieãn giaû vaø
nhöõng quan taâm cuûa dieãn giaû trong vieäc naém baét thoâng tin cuûa ngöôøi
nghe.
Nhöõng khaû naêng cuûa dieãn giaû laøm cho vieäc ghi cheùp ñöôïc deã daøng.
- Gioïng noùi lôùn vaø roõ, coù chuyeån gioïng leân xuoáng.
- Baøi noùi coù daøn baøi maïch laïc, söû duïng baûng bieåu toát.
- Ngoân ngöõ roõ raøng, caùc töø môùi ñöôïc giaûi thích coù heä thoáng.
Neáu dieãn giaû khoâng coù ba khaû naêng naøy thì phaûi.
- Laéng nghe moät caùch chaêm chuù nhieàu hôn.
- Coá hieåu cho ñöôïc loâgic baøi ñöôïc trình baøy.
- Haõy chuù yù vaøo taát caû caùc yeáu toá cuûa baøi dieãn vaên coù khaû naêng giuùp
ta hieåu roõ (thoâng baùo ñeà taøi, caùc ñoaïn chuyeån maïch…).
- Ghi nhöõng töø khoâng bieát, vôùi caùc daáu chaám hoûi ôû leà vaø coá laøm roõ
nhöõng ñieàu khoâng hieåu sau khi keát thuùc baèng caùch tham khaûo töø baïn beø
hay nhöõng saùch vôû, taøi lieäu lieân quan.
4. Caùc yeáu toá giuùp cho vieäc ghi cheùp.
Caùc chuaån, giuùp ta hieåu vaø ghi nhôù ñöôïc deã daøng hôn.
a) Caáu truùc cuûa baøi giaûng.
Caàn nhaän thaáy nhöõng phaàn khaùc nhau trong baûn ghi cheùp. Ñieàu naøy
caøng deã khi dieãn giaû baùo tröôùc daøn baøi vaø vieát noù leân baûng
Taàm quan troïng cuûa daïng naøy.
11

12. - Trong khi ghi cheùp ngöôøi ghi coù phong caùch tích cöïc (phaûn xaï thuaän lôïi
cho vieäc ghi nhôù).
- Luùc ñoïc laïi, baøi ghi theå hieän ñöôïc söï roõ raøng cuûa noù.
b) Caùc hình thöùc ngoân töø.
Ngöôøi trình baøy coù khuynh höôùng nhôø ñeán moät soá kyõ thuaät ñeå nhaán
maïnh caùc thoâng ñieäp cuûa mình nhö:
- Laëp ñi laëp laïi, noùi moät caùch doâng daøi: nhöõng ñieàu muoán noùi laø quan
troïng (nhaán maïnh). Ngöôøi ghi caàn gaïch döôùi hay laøm daáu kyù hieäu.
- Nhöõng ví duï cuï theå, caùc minh hoaï, caùc giai thoaïi: ngöôøi vieát ghi nhö laø
tham khaûo.
- Caùc töø ngöõ nhaèm thu huùt söï chuù yù nhö : caàn löu yù raèng , caàn xaùc ñònh
chính xaùc laø, … Noù chæ ra raèng nhöõng ñieàu tieáp theo laø quan troïng,
ngöôøi vieát caàn ghi nhôù.
c) Caùc chöõ then choát vaø caùc töø höõu ích.
Caùc chöõ then choát truyeàn ñaït hay dieãn taû nhöõng yù töôûng hay nhöõng
thoâng tin quan troïng.Nhöõng töø höõu ích laø caùc chuaån, noù laøm caên cöù cho
caùc suy luaän vaø laø söôøn cuûa baøi vaên:
nhaäp ñeà, chuyeån maïch, nhaéc laïi, keát thuùc.
Sau ñaây laø danh saùch chæ daãn caùc cuïm töø .
- Ñoaïn môû ñaàu (nhaäp ñeà): thoâng baùo raèng nhöõng gì ñöôïc noùi chæ laø
moät thoaùng tö duy.
+ Caùc coâng thöùc vaøo ñeà: “chuùng ta baét ñaàu bôûi”, “tröôùc heát”, “tröôùc
heát ñieåm khôûi ñaàu laø”…
+ Töø ñaàu tieân trong moät lieät keâ: ñaàu tieân, moät maët, moät beân laø,
ñieàu neân bieát ñaàu tieân laø …
+ Chuaån bò cho moät phaûn bieän: noù coù theå laø, tuy nhieân, neáu thaät
raèng…
+ Ñöa minh chöùng: ví duï, chaúng haïn…
+ Baùo tröôùc ñieàu gì: bieát raèng, coøn moät ñieàu laø, toâi xin noùi roõ
raèng…
- Ñoaïn chuyeån maïch laø chæ ra moái lieân heä giöõa nhöõng gì ñaõ noùi tröôùc
ñaây vaø nhöõng gì saép ñeà caäp ñeán.
Ví duï:
- Khi caàn phaûi theâm vaøo, ta noùi: vaø, keá ñeán, cuõng vaäy, thöù hai laø, tieáp
ñeán, maët khaùc…
- Khi caàn nhaán maïnh: ngay caû, caøng, hôn nöõa, khoâng chæ … maø coøn …
- Khi caàn noùi veà nguyeân nhaân (lyù do): bôûi vì, thaät vaäy.
- Khi caàn noùi veà heä quaû: vì theá maø, do ñoù …
- Khi caàn noùi veà söï nghòch lyù: nhöng, trong khi maø, tuy nhieân, ngöôïc
laïi.
- Hoaëc khi khaúng ñònh cuøng vôùi söï thay ñoåi quan ñieåm: maët khaùc, cuõng
nhö, vaû laïi
- Ñoaïn nhaéc laïi: noù neâu leân nhöõng gì ñaõ ñöôïc trình baøy tröôùc ñaây maø
ta khoâng muoán nhaéc laïi nhöng ta khaúng ñònh vaø ta coù theå noùi: nhö theá,
töø ñoù, do ñoù, ñoù chæ laø moät khôûi ñieåm …
12

13. - Ñoaïn keát thuùc: bieåu thò keát thuùc cuûa moät söï trieån khai, chaám döùt cuûa
moät lieät keâ, keát luaän: sau cuøng, toùm laïi, ñeå keát luaän, thaät ra …
5. Bieát caùch khai thaùc caùc ñieàu ñaõ ghi cheùp
Ngay toái ñaàu tieân caàn phaûi xem laïi caùc ñieàu ñaõ ghi cheùp ñeå hoài töôûng
chuùng, laøm saùng toû chuùng, boå sung ñaày ñuû chuùng, laøm roõ caùc ñieåm chuû
yeáu. Baøi nghe coøn noùng hoåi trong trí nhôù giuùp ta boå khuyeát nhöõng thieáu
soùt vaø taïo neân caùc lieân heä logic. Neáu khoâng laøm theá caùc ñieàu ghi cheùp coù
nguy cô khoâng ñoïc ñöôïc vaø khoâng hieåu khi ta baét ñaàu caàn ñeán noù.
III. Ghi cheùp töø caùc vaên baûn (caùc baøi vieát).
1.Thuaän lôïi vaø khoù khaên.
a) Thuaän lôïi.
- Ñoïc taøi lieäu deã tieáp nhaän hôn khi nghe ngöôøi khaùc trình baày nhanh
ñeå ghi cheùp vaø toùm taét.
- Coù nhieài taøi lieäu tham khaûo vaø choïn löïa.
b) Khoù khaên:
- Toán nhieàu thôøi gian ñeå ñoïc caùc taøi lieäu.
+ Ñoâi khi tham lam vieát quaù daøi.
+ Ñoâi luùc tìm chöa heát hoaëc chöa ñuû taøi lieäu caàn thieát ñeå tham
khaûo.
+ Khi nghe baùo caùo thì dieãn giaû ñaõ ñònh höôùng vaø xaùc ñònh caùc vaán
ñeà caàn truyeàn ñaït.
2. Caùc hình thöùc ghi cheùp.
Coù hai hình thöùc ghi cheùp.
- Ghi cheùp ñeå chuaån bò cho moät baøi noùi : baøi toång keát , baøi baùo caùo
tröôùc hoäi nghò, baøi baûo veä döï aùn,baøi giaûng cho moät buoåi hoïc v.v…
- Ghi cheùp ñeå hình thaønh moät vaên baûn moät taøi lieäu , döï aùn,moät taùc
phaåm,moät coâng trình moät nghò quyeát, vaên kieän, giaùo trình hoaëc thuyeát
minh luaän aùn v.v …
Lôøi khuyeân:
- Choïn löïa thoâng tin döï truø seõ trình baøy tröôùc ñoäc giaû hay cöû toaï:
nhöõng thoâng tin maø hoï khoâng bieát hay caàn bieát seõ giôùi thieäu trong baøi
trình baøy cuûa mình.
- Duø taøi lieäu duøng ñeå noùi hay vieát yeâu caàu phaûi :
Roõ raøng - maïch laïc – deã ñoïc – söû duïng nhanh choùng.
3. Kyõ thuaät ghi cheùp
a) Chuaån bò phöông tieän.
- Giaáy vieát , buùt , thöôùc v.v…
- Baøn gheá .
- Caùc taøi lieäu caàn thieát
- Tinh thaàn taäp trung
Chuù yù : Khi ghi cheùp moãi thoâng tin ñeå rieâng moät trang giaáy ñeå quaù
trình vieát khoâng bò xaùo troän caùc yù töôûng.
13

14. b) Nhöõng yeáu toá quan troïng caàn ghi cheùp.
- Ghi cheùp cho baøi noùi.
+ Khoâng caàn phaûi vieát thaønh baøi ñeå ñoïc maø vieát yù chính
+ Caàn phaûi choïn nhöõng vaán ñeà ngöôøi ta chöa bieát hoaëc khoâng bieát
maø ngöôøi ta muoán tieáp nhaän.
+ Xaây döïng moät daøn baøi roõ raøng vaø loâgic.
+ Vieát ngaén goïn deã ñoïc ( kieåu toác kyù , gaïch ñaàu doøng ).
+ Xaép xeáp thöù töï cho deã nhìn , deã hieåu theo chuû ñeà ñaëc bieät caùc phaàn seõ
ñöôïc minh hoaï baèng hình aûnh hay ñeøn chieáu.
+ Vieát treân giaáy moät maët roäng raõi ,
+ Caùc döõ lieäu khoâng theå nhôù ñöôïc (nhö soá lieäu, hình aûnh, ñöôøng bieåu
dieãn, sô ñoà) neân ñöôïc ghi chuù moät caùch coù heä thoáng. Noù coù theå ñöôïc
cheùp laïi treân nhöõng taøi lieäu rieâng bieät, ñöôïc saép xeáp theo thöù töï sao cho
deã troâng thaáy (trong tröôøng söû duïng giaáy trong, ñeøn chieáu).
+ Khoaûng khoâng gian söû duïng cuûa baøi vieát phaûi hôïp lyù:
+ Söû duïng gaïch döôùi vaø kieåu in hoa (neáu caàn).
+ Choïn caùc ñieåm quan troïng maø muïc tieâu yeâu caàu.
Ví duï : Vaán ñeà MA TUYÙ bao goàm : taùc haïi , lôïi nhuaän , tình hình
buoân laäu , cheá bieán , tình hình cai nghieän v.v…
- Ghi cheùp ñeå laøm tö lieäu (moät baùo caùo hay moät coâng trình, moät döï aùn hay
moät baøi giaûng …) phaûi toùm taét hay vieát nhöõng ñieåm chính theo muïc tieâu ñaõ
ñeà ra vaø taïo thaønh moät baøi hoaøn chænh.
+ Chuaån bò moät daøn baøi ñaày ñuû vaø logic ,laáy tö lieäu töø caùc taøi lieäu ñaõ ñoïc
theo noäi dung vaø muïc tieâu , yeâu caàu :Caùc soá lieäu,döõ lieäu,coâng thöùc ,
baûng bieåuv.v..
+ Choïn yù chính vaø quan troïng trong taøi lieäu theo muïc tieâu cuûa baøi
vieát,trong caùc taøi lieäu coù nhieàu vaán ñeà tuyø theo muïc tieâu vaø chuû ñeà maø
ngöôøi vieát caàn, thì phaûi ñi saâu vaø trích ra.
+ Vieát thaønh caùc chöông muïc theo daøn baøi ñaõ coù :töø ñoù hình thaønh caùc
vaên baûn maïch laïc , caâu vaên hoaøn chænh, chuù yù traùnh caùc loãi chính taû ,
vieát hoa lung tung , daáu chaám , daáu phaåy ,chaám xuoáng doøng v.v…
khoâng ñuùng, vieát roõ raøng khoâng vieát aåu vieát taét khoù ñoïc.
- Ngöôøi vieát caàn phaûi bieát tröôùc noäi dung taøi lieäu ñeå ghi cheùp do vaäy caàn phaûi
:
+ Vôùi baøi vaên ngaén : ñoïc toaøn baøi vaên .
+ Taøi lieäu daøi : ñoïc lôøi noùi ñaàu , lôøi giôùi thieäu toùm taét , ñoïc moät vaøi chöông
quan troïng , ñoïc keát luaän cuûa taøi lieäu…döïa vaøo muïc tieâu ñaët ra ñeå tìm noäi
dung ñaùp öùng theo yeâu caàu cuûa baøi vieát vaø tieán haønh toùm taét ñöa vaøo baøi
vieät theo töøng ñoaïn.
Ví duï :
* Ghi cheùp vôùi chuû ñeà nhaân ñaïo trong taùc phaåm “ Nhöõng Ngöôøi Khoán Khoå “cuûa
nhaø ñaïi vaên haøo Phaùp VICHTOHUYGO
* Ghi cheùp vôùi chuû ñeà tình yeâu vaø tính caùch ngöôøi coäng saûn PAVEN COÂSGHIN
trong “Theùp Ñaõ Toâi Theá Ñaáy” cuûa nhaø vaên NICOÂLAI OÂSTOÂTSKI.
14

15. * Vaán ñeà ma tuyù coù nhieàu lónh vöïc caàn ñeà caäp moät trong vaøi noäi dung cuûa chuû
ñeà nhö : lôïi nhuaän , taùc duïng , taùc haïi , quaù trình cai nghieän v.v…
- Khi ñoïc : cuõng trích töøng phaàn theo daøn baøi
+ Töø ñoaïn nhaäp ñeà.
+ Ñoaïn giôùi thieäu
+ Ñoaïn chuyeån maïch.
+ Ñoaïn keát luaän.
- Caàn chuù yù caùc caâu then choát, caùc chöõ höõu ích.
- Choïn caùc yù töôûng cô baûn cuûa ñoaïn vaên caàn toùm taét caùc ñoaïn quan troïng:
trích töø vaên baûn nghò quyeát , nghò ñònh , chæ thò v.v…
- Caùc yeâu caàu thöïc teá cho baøi vieát.
+ Caùc vaên baûn vaø taøi lieäu soaïn ra phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoaøn caûnh
thöïc teá (neáu laø caùc giaûi phaùp , caùc nghò quyeát , caùc nghò ñònh , chæ thò
v.v…)
+ Trong vaên baûn phaûi ghi roõ caùc taøi lieäu tham khaûo, trích daãn töø ñaâu ,
trong saùch naøo , trang naøo ( nhö caùc soá lieäu , coâng thöùc , caùc ñònh lyù ,
ñònh luaät , caùc caâu noùi noåi tieáng v.v…)
+ Ghi nhaän tình huoáng vaø moâi tröôøng cuûa vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp khi taøi lieäu
ñöôïc toùm taét.
+ Caùc phieáu thoâng tin ñöøng ñeå laãn loän caùc yù töôûng vôùi nhau maø caàn ñeå
rieâng moãi yù töôûng moät phieáu.
+ Caùc tö lieäu ñoâi khi khoâng caàn cheùp ra, luùc tham khaûo caàn ghi nhaän
trang, teân taøi lieäu v.v…Khi naøo vieát thaønh vaên baûn luùc ñoù ta laät laïi caùc
taøi lieäu ñoù ñeå söû duïng.
+ Ta coù theå ghi chuù beân leà vaên baûn baøi vieát ñeå tieän tra cöùu khi caàn.
IV. Thöïc hieän baùo caùo (Tieåu luaän, Luaän vaên toát nghieäp, Baøi phaùt bieåu …)
1. Phaûi xaây döïng ñeà cöông, muïc luïc roõ raøng.
- Lôøi noùi ñaàu: Ñaët vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát.
- Lôøi giôùi thieäu.
- Caùc phaàn caàn ñöôïc giaûi quyeát (Caùc chöông cuûa baùo caùo)
- Keát luaän: Vaán ñeà ñaët ra ñaõ ñöôïc giaûi quyeát keát quaû ñöa vaøo söû duïng,
lôøi khuyeân vaø nhöõng giaûi phaùp tieáp theo (neáu coù)
- Taøi lieäu tham khaûo:
+ Teân taùc giaû
+ Naêm xuaát baûn
+ Soá series xuaát baûn (neáu coù)
+ Ghi theo thöù töï vaàn
- Muïc luïc
2. Nhöõng ñieàu yeâu caàu thöïc hieän trong baùo caùo (hoaëc thuyeát minh):
- Phaûi vieát chöõ roõ raøng, caån thaän, khoâng ñöôïc vieát taét, vieát aåu laøm ngöôøi
khaùc khoâng ñoïc ñöôïc hoaëc khoâng hieåu; chöõ khoâng ñöôïc vieát hoa lung
tung, khoâ ng ñöôïc taåy xoùa tuøy tieän.
- Caâu vaên goïn, khoâng daøi leâ theâ.
- Caùc ñeà muïc, chöông phaûi roõ raøng nhaèm chia caùc khoái löôïng coâng vieäc
raønh maïch.
15

16. - Vieäc chia caùc phaàn trong caùc chöông caàn thoáng nhaát töø ñaàu ñeán cuoái.
I, 1,2,3 … a,b,c
Ví duï:
Chöông I
II,1,2,3 … a,b,c
III,1,2,3 … a,b,c
Caùc chöông II, chöông III … cuõng töông töï nhö treân.
- Caùc coâng thöùc, hình veõ phaûi ñaùnh soá thöù töï, coù theå ñaùnh soá töø 1 ñeán
100 … ngay töø ñaàu baøi vieát, coù theå ñaùnh soá cuûa coâng thöùc hoaëc soá cuûa
hình theo töøng chöông. Muïc ñích laø ñeå deã theo doõi vaø goïi chuùng laïi ôû
caùc phaàn sau.
- Caùc hình veõ caàn phaûi coù chuù giaûi teân hình roõ raøng.
- Caùc hình veõ vaø coâng thöùc khoâng phaûi cuûa mình saùng taùc thì caàn phaûi laøm
caùc kyù hieäu tham khaûo [...].
Ví duï: Coâng thöùc (5) hay hình (6) coù theâm [1] & [2] yù noùi laáy töø taøi lieäu tham
khaûo 1 vaø 2 ghi ôû phaàn cuoái baùo caùo trong muïc taøi lieäu tham khaûo.
Toùm laïi: Caùc phaàn trích daãn keå caû lôøi noùi caàn phaûi ghi roõ raøng, ñaày ñuû.
16

17. CHÖÔNG III
KYÕ NAÊNG ÑOÁI THOAÏI
I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ.
- Söï caàn thieát cuûa ñoái thoaïi.
- Theá naøo laø ñoái thoaïi.
II. CAÙC KIEÅU ÑOÁI THHOAÏI TRÖÏC TIEÁP.
1. Theo muïc tieâu.
2. Theo vai trì cuûa ngöôøi tham gia.
3. Theo kyõ thuaät söû duïng.
III. CAN THIEÄP CUA NGÖÔØI PHOÛNG VAÁN.
1. Caùc caâu hoûi.
2. Caùch trình baøy laïi.
IV. CAÙC THAÙI ÑOÄ CUÛA NGÖÔØI PHOÛNG VAÁN.
1. Caùc kieåu thaùi ñoä chung chuû yeáu.
2. Caùc kieåu thaùi ñoä dieãn tieán.
V. CHUAÅN BÒ MOÄT BUOÅI ÑOÁI THOAÏI.
1. Ñeà taøi.
2. Boái caûnh.
3. Muïc tieâu .
4. Caùc thoâng tin.
5. Keá hoaïch.
VI. ÑOÁI THOAÏI GIAÙN TIEÁP.
1. Nhöõng khoù khaên khi ñoái thoaïi giaùn tieáp.
2. Vai troø con soá gaây kinh ngaïc.
3. Duy trì söï tieáp xuùc vaø söï chuù yù cuûa ngöôøi ñoái thoaïi.
4. Keát thuùc cuoäc ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi.
VII. KEÁT THUÙC CUOÄC ÑOÁI THOAÏI CHUNG.
17

18. CHÖÔNG III
KYÕ NAÊNG ÑOÁI THOAÏI
I. Ñaët vaán ñeà:
- Taïi sao phaûi nghieân cöùu ñoái thoaïi
- Ñoái thoaïi laø gì?
Trong moïi toå chöùc, thöïc hieän ñeàu ñaën caùc buoåi ñoái thoaïi laø moät caùch höõu
hieäu ñeå luaân chuyeån thoâng tin vaø giaûi quyeát vaán ñeà, khoâng coù söï trao ñoåi
tröïc tieáp, heä thoáng seõ nhanh choùng ñi ñeán choã beá taéc. Ñoái thoaïi coøn giuùp
giaûi quyeát nhu caàu cuûa con ngöôøi, vì söï thaát voïng böïc boäi tích tuï haøng
ngaøy seõ daàn daàn taïo thaønh moät söï khoù chòu caêng thaúng saün saøng buøng noå
baát cöù luùc naøo.
Moät tình huoáng ñöôïc hình thaønh döïa treân nhöõng haønh ñoäng lieân tieáp chuû
yeáu baèng lôøi noùi giöõa hai caù nhaân nhôø vaøo tieáp xuùc tröïc tieáp vaø vôùi moät
muïc tieâu ñaõ ñöôïc ít nhaát laø moät trong hai ngöôøi ñeà xöôùng töø tröôùc – ñoù laø
ñoái thoaïi.
II. Caùc kieåu ñoái thoaïi chính.
1. Theo muïc tieâu.
a) Ñieàu tra:
Yeâu caàu ai cung caáp thoâng tin. Ñoái thoaïi tìm thoâng tin töø caáp thaáp
nhaát leân caáp cao nhaát.
b) Thoâng baùo: cung caáp thoâng tin hay giaûi thích cho ai (theo yeâu caàu
cuûa hoï hay do ta thaáy ñieàu ñoù laø caàn thieát). Thoâng tin töø caáp cao nhaát
xuoáng caáp thaáp nhaát.
c) Ñoäng vieân:
Thuùc ñaåy ai laøm moät vieäc gì, laøm cho hoï thay ñoåi caùch laøm vieäc,
thay ñoåi thaùi ñoä laøm vieäc.
d) Löïa choïn, ñaùnh giaù, ñònh höôùng.
e) Giaûi quyeát vaán ñeà vôùi moät ngöôøi naøo ñoù.
2. Theo vai troø cuûa ngöôøi tham gia trong cuoäc ñoái thoaïi
a) Ñoái thoaïi taäp trung vaøo vaán ñeà do ngöôøi khôûi xöôùng cuoäc ñoái thoaïi
ñeà ra.
b) Ñoái thoaïi taäp trung vaøo vaán ñeà rieâng cuûa moät thaønh vieân trong cuoäc
ñoái thoaïi coøn goïi laø ñoái thoaïi coá vaán.
Ñaây laø tröôøng hôïp moät hay nhieàu ngöôøi tìm ñeán moät ngöôøi khaùc ñeå
xin lôøi khuyeân giaûi quyeát tình huoáng khoù xöû cuûa mình.
c) Ñoái thoaïi taäp trung vaøo vaán ñeà lieân quan ñeán caû hai beân ñoái taùc vaø
nhieàu ñoái taùc.
Ñaây laø tröôøng hôïp xaûy ra thöôøng xuyeân nhaát trong moät xí nghieäp, ví
duï nhö: Hai kyõ thuaät vieân cuûa hai boä phaän khaùc nhau phaûi cuøng giaûi
quyeát moät vaán ñeà. Tröôøng hôïp ñieån hình cuûa quan heä C.Ö. – K.H.
quan heä cung öùng – khaùch haønh trong khuoân khoå cuûa moät döï aùn chaát
löôïng toaøn boä.
18

19. 1. Theo kyõ thuaät söû duïng.
a) Ñoái thoaïi daãn daét.
Ngöôøi phoûng vaán laø ngöôøi daãn daét cuoäc ñoái thoaïi vaø yeâu caàu ngöôøi
ñöôïc phoûng vaán traû lôøi moät loaït caùc vaán ñeà trong baûng caâu hoûi ñaõ
ñöôïc thieát laäp saün. Ví duï : Baûng caâu hoûi thaêm doø …
b) Ñoái thoaïi baùn daãn daét:
Caùc vaán ñeà caàn trao ñoåi ñöôïc xaùc ñònh tröôùc, duy chæ coù thöù töï vaø
caùch thöùc ñaët caâu hoûi laø töï do. Khi thaáy ñoái töôïng ñi laïc ñeà thì ngöôøi
phoûng vaán seõ laø ngöôøi keùo hoï trôû laïi vaán ñeà chính ôû moåi vaán ñeà caàn
trao ñoåi, chính caâu traû lôøi cuûa ñoái töôïng thoâng thöôøng seõ gôïi yù cho caâu
hoûi keá tieáp cuûa ngöôøi phoûng vaán.
c) Ñoái thoaïi khoâng daãn daét.
Ngöôøi phoûng vaán ñöa ra vaán ñeà roài sau ñoù nghe ñoái töôïng trình baøy.
Nhöôøi phoûng vaán caàn theå hieän söï thoâng caûm, ñoàng tình, ñaëc bieät laø
thaùi ñoä cuûa mình, ngöôøi phoûng vaán trôû thaønh thính giaû nhaèm taïo söï
thoaûi maùi cho ngöôøi noùi. Thænh thoaûng, ngöôøi phoûng vaán caàn dieãn ñaït
laïi moät vaøi yù cuûa ngöôøi trình baøy nhaèm khuyeán khích hoï ñi saâu hôn
vaøo vaán ñeà. Ñaây laø kieåu ñoái thoaïi phuø hôïp trong tình huoáng giuùp ñôõ
hoaëc khuyeân ngöôøi naøo ñoù. Caàn luyeän taäp nhieàu caùc kieåu ñoái thoaïi keå
treân.
III. Can thieäp cuûa ngöôøi phoûng vaán.
1. Caâu hoûi.
a) Caâu hoûi tröïc tieáp.
Söû duïng ñeå baét ñaàu cuoäc ñoái thoaïi. Treân nguyeân taéc, söû duïng laïi moãi
khi ñeà caäp ñeán moät ñeà taøi môùi.
b) Caâu hoûi truyeàn.
Thöôøng ñöôïc söû duïng trong ñoái thoaïi kieåu baùn daãn daét. Noù döïa treân
nhöõng ñieàu ngöôøi ñöôïc phoûng vaán vöøa noùi ñeå tieáp tuïc phaùt trieån, chi
tieát hoùa vaø ñaøo saâu theâm vaán ñeà.
Ví duï : Anh nghe ñöôïc qua ….?
Treân quan ñieåm naøo ….?
Nhö theá naøo ….?
Anh coù giaûi thích theâm veà …….. ñöôïc khoâng ?
2. Trình baøy laïi.
Ñaây laø kyõ thuaät chính ñöôïc duøng trong moïi tình huoáng giao tieáp, ñaëc
bieät laø trong caùc buoåi trao ñoåi, hoäi hoïp. Noù giuùp ta thaáy ñöôïc söï chuù yù
laéng nghe vaø yù muoán tìm hieåu cuûa ngöôøi nghe.
Noù khieán ngöôøi noùi coù traùch nhieäm veà nhöõng ñieàu mình noùi, ñoàng thôøi
khuyeán khích hoï ñi saâu hôn vaøo vaán ñeà. Noù coøn giuùp hai beân khoâng bò
maát thôøi gian vì nhöõng hieåu laàm ñaùng tieác.
a) Ñònh nghóa.
19

20. Trình baøy laïi, laø ngaét lôøi ngöôøi noùi taïi moät thôøi ñieåm ñeå nghe toùm taét
laïi nhöõng ñieàu hoï hieåu veà noäi dung maø ngöôøi noùi vöøa trình baøy vaø sau
ñoù laïi ñeå cho ngöôøi noùi trình baøy tieáp.
b) Ba möùc ñoä trình baøy laïi.
- Trình baøy laïi moät caùch ñôn giaûn.
+ Laø daïng toång hôïp laïi nhöõng ñieåm chính vöøa ñöôïc nghe trình baøy, tuøy
theo caùch hieåu rieâng cuûa ngöôøi nghe :
“OÂng vöøa baûo raèng ”
“Neáu toâi khoâng nhaàm …”
+ Giuùp kieåm chöùng vaø baøy toû vôùi ngöôøi noùi veà möùc ñoä hieåu cuûa ngöôøi
nghe veà nhöõng gì maø ngöôøi noùi muoán truyeàn ñaït: phaùt hieän ñöôïc nhöõng
ñieàu ñaõ hieåu nhaàm, hieåu sai.
+ Ngöôøi trình baøy laïi khoâng duøng caùch naøy ñeå khaúng ñònh ñòa vò, quan
ñieåm hay ñaùnh giaù cuûa mình.
- Trình baøy laïi coù dieãn giaûi:
+ Laøm noåi baät moät ñieåm then choát chöa ñöôïc trình baøy roõ raøng hay toång
hôïp toaøn boä caùc ñeà nghò.
+ Ngöôøi trình baøy laïi laøm saùng toû baøi phaùt bieåu cuûa ngöôøi noùi baèng caùch
dieãn giaûi hay thay ñoåi moät chuùt ít noäi dung vöøa ñöôïc nghe.
- Trình baøy laïi theo kieåu ngöôïc laïi:
+ Toång hôïp moät caùch nghòch lyù, thaäm chí traùi vôùi ñieàu thöôøng nghe
(ñöôïc nghe moät caùch ñuùng ñaén).
+ Coù theå laøm noåi baät ñieåm chính deã gaây tranh luaän.
Löu yù: Kieåu naøy coù theå keùo theo moät soá khoù khaên veà maët quan heä veà
sau.
IV. Thaùi ñoä cuûa ngöôøi phoûng vaán (ngöôøi höôùng daãn ñoái thoaïi).
Thöôøng ñöôïc bieåu hieän qua:
- Lôøi noùi: caùc töø, gioïng noùi.
- Tö theá, caùch nhìn …
Ta coù theå chia laøm hai kieåu thaùi ñoä:
- Kieåu thaùi ñoä chung: ngöôøi ñieàu haønh ñoái thoaïi daãn daét cuoäc ñoái thoaïi
theo muïc ñích ñaõ ñònh cuûa mình vaø thöôøng phuï thuoäc vaøo tính caùch cuûa
anh ta.
- Kieåu thaùi ñoä töøng phaàn: do ngöôøi daãn daét ñoái thoaïi can thieäp theo caùc
giai ñoaïn trong suoát quaù trình ñoái thoaïi, tuyø thuoäc töø caùc phaûn öùng cuûa
ngöôøi ñöôïc ñoái thoaïi.
1. Caùc kieåu thaùi ñoä chung.
a) Thaùi ñoä chuyeân quyeàn, ñoäc ñoaùn:
Ñaây laø thaùi ñoä aûnh höôûng töø beân ngoaøi vaø moät caùch tröïc tieáp ñeán
ngöôøi khaùc nhaèm aùp ñaët yù muoán hay quan nieäm cuûa mình. Coù theå
phaân thaønh hai daïng.
- Thaùi ñoä chuyeân cheá:
20

21. Ngöôøi chuyeân cheá luoân tìm caùch aùp ñaët yù kieán, quyeát ñònh, quyeàn
haïn cuûa mình leân ngöôøi khaùc maø khoâng caàn quan taâm ñeán phaûn öùng
cuûa hoï, kieåu naøy söû duïng vieäc raên ñe, haêm doaï laø chính.
- Thaùi ñoä gia tröôûng:
Ngöôøi coù thaùi ñoä gia tröôûng:
+ Luoân tìm caùch aûnh höôûng leân ngöôøi khaùc theo kieåu “vì muoán toát
cho anh”, hay quan taâm theo kieåu “cuûa moät ngöôøi cha toát trong gia
ñình”.
+ Mong muoán khoáng cheá ngöôøi khaùc nhöng laïi muoán ñöôïc ngöôøi
khaùc thöông yeâu.
b) Thaùi ñoä thuû ñoaïn.
Nhaèm aûnh höôûng leân ngöôøi khaùc moät caùch giaùn tieáp vaø nhaèm vaøo söï
khoâng hieåu bieát cuûa hoï, theo caùch loâi keùo hay giaät daây.
c) Thaùi ñoä trung laäp.
Ñaây laø thaùi ñoä kieåu khoâng daãn daét. Noù nhaèm ñaët ngöôøi khaùc vaøo tình
theá phaûi töï mình ñi ñeán quyeát ñònh sau khi ñaõ cuøng phaân tích kyõ löôõng
vaán ñeà vöôùng maéc cuûa hoï.
d) Thaùi ñoä hôïp taùc.
Luoân giuùp ñôõ ngöôøi khaùc ñöa ra quyeát ñònh baèng caùch cuøng nhau tìm
kieám giaûi phaùp. Ñaây laø kieåu giao tieáp töông hoã , ôû ñaây khoâng coù söï aùp
ñaët.
2. Caùc kieåu thaùi ñoä dieãn tieán.
Noù theå hieän theo caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûa buoåi ñoái thoaïi vaø trong
khuoân khoå cuûa moät kieåu thaùi ñoä chung.
Ví duï:
Moät ngöôøi trình baøy vaán ñeà cuûa hoï nhö sau.
“Toâi chaúng coøn thích thuù gì coâng vieäc naøy nöõa. Noù quaù ö ñôn ñieäu, toâi chæ
laøm theo traùch nhieäm khoâng hôn khoâng keùm, toâi muoán thay ñoåi coâng
vieäc, thaäm chí chuyeån sang xí nghieäp khaùc, bôûi vì nôi laøm môùi coù theå taïo
cho toâi ñoäng löïc môùi … toùm laïi, toâi hy voïng nhö theá”.
Baây giôø chuùng ta haõy töôûng töôïng nhöõng thaùi ñoä coù theå xaûy ra trong
tröôøng hôïp naøy.
a) Thaùi ñoä ra leänh hay quyeát ñoaùn.
Nhaèm chæ cho ngöôøi khaùc nhöõng gì hoï phaûi laøm hay khoâng ñöôïc laøm:
“Anh phaûi thay ñoåi nôi laøm !”
“Anh phaûi xin ñoåi sang boä phaän khaùc !”
b) Thaùi ñoä laån traùnh.
Nhaèm troán traùnh ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu cuûa ngöôøi khaùc baèng caùch
ñöa ra nhöõng quan ñieåm chung chung hay tìm caùch keát thuùc buoåi trao ñoåi:
“Anh cöù yeân taâm ñi, roài moïi vieäc seõ qua thoâi”
“Sau moät thaùng nghæ heø, anh seõ thaáy ñôõ ngay maø”
“Xin loãi, toâi coù buoåi hoïp quan troïng”.
c) Thaùi ñoä meâ hoaëc duï doã.
21

22. Noù chuû yeáu döïa treân caùc phöông phaùp mò daân coát laøm cho ngöôøi khaùc
hieåu raèng hoï ñang coù may maén ñöôïc noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi thoâng
minh vaø thuù vò:
“Baïn phaân tích söï vieäc thaät laø tinh teá, tuyeät vôøi !”
d) Thaùi ñoä ñaùnh giaù.
Noù nhaèm ñaùnh giaù nhöõng gì vöøa ñöôïc noùi:
“S!” “Thaät laø moät tình huoáng khoù chòu”
“Anh chaùn naûn mau theá”
“Anh thaät can ñaûm khi coá tieáp tuïc coâng vieäc trong nhöõng ñieàu
kieän nhö theá naøy!”
e) Thaùi ñoä thaêm doø:
Noù nhaèm thu thaäp thoâng tin:
- Veà söï vieäc.
- Veà caùc quan ñieåm:
“Theá baây giôø anh thích laøm loaïi coâng vieäc gì”.
”Anh caûm thaáy chaùn coâng vieäc mình laøm töø khi naøo vaäy” .
f) Thaùi ñoä dieãn giaûi.
Ngöôøi phoûng vaán dieãn giaûi laïi yù töôûng do ngöôøi khaùc vöøa trình baøy
vaø coá gaéng laøm noåi baät nhöõng nguyeân nhaân saâu xa.
“Toâi cho raèng chính söï meät moûi trong coâng vieäc ñaõ daãn ñeán nhöõng böïc
boäi, khoù chòu trong con ngöôøi anh, noùi saâu xa hôn laø noù aûnh höôûng ñeán
toaøn boä cuoäc soáng cuûa anh”.
g) Thaùi ñoä ñeà xuaát hay khuyeân baûo.
Noù cuõng gioáng thaùi ñoä treân, nhöng dieãn ra moät caùch kín ñaùo hôn, nheï
nhaøng hôn:
“Anh ñaõ nghó ñeán vieäc xin chuyeån sang boä phaän khaùc chöa?”
“Sao khoâng baét ñaàu baèng vieäc tìm hieåu nguyeân nhaân veà söï böïc boäi
cuûa baïn coù hôn khoâng”.
h) Thaùi ñoä giuùp ñôõ hay hoã trôï.
Noù nhaèm traán an ngöôøi khaùc, giuùp ñôõ hoï veà maët taâm lyù:
“Anh coù muoán chuùng ta baøn theâm veà ñieàu ñoù nöõa khoâng”.
“Vaán ñeà cuûa anh thaät khoù, nhöng khoâng sao chuùng ta seõ cuøng xem
xeùt noù roõ raøng hôn vaø seõ tìm ra giaûi phaùp thoâi”.
“Anh coù muoán toâi giôùi thieäu anh vôùi moät ngöôøi baïn laø chuyeân gia
ñaùnh giaù naêng löïc hay khoâng”.
“Anh chaúng phaûi laø ngöôøi duy nhaát gaëp raéc roái kieåu naøy khi laøm
cuøng moät coâng vieäc trong vaøi naêm ñaâu, chuùng toâi bieát heát moïi kieåu
khuûng hoaûng nhö theá naøy …”.
i) Thaùi ñoä thoâng caûm.
Ñaây khoâng phaûi laø thaùi ñoä thoâng caûm theo nghóa ñaïo ñöùc maø laø theo
nghóa trí tueä: ngöôøi phoûng vaán khieán cho ngöôøi khaùc hieåu raèng hoï ñaõ
thaáu hieåu, raèng hoï ñang hieän dieän. Hoï trôû thaønh taám göông cuûa ngöôøi
ñoái thoaïi khi hoï trình baøy laïi moät caùch khaùch quan nhöõngñieàu ñöôïc
nghe: “baïn thaáy coâng vieäc cuûa mình nhaøm chaùn, baïn khoâng coøn thích
thuù vôùi noù nöõa. Baïn nghó raèng ôû moät vò trí khaùc hay trong moät xí nghieäp
22

23. khaùc seõ taïo cho baïn moät ñoäng löïc môùi” Thaùi ñoä naøy giuùp cuoäc ñoái thoaïi
tieán trieån.
V. Chuaån bò moät cuoäc ñoái thoaïi.
Ñoái thoaïi seõ caøng coù hieäu quaû khi maø hai ngöôøi ñoái thoaïi coù chuaån bò
tröôùc.
1. Ñeà taøi.
- Veà vaán ñeà gì?
- Vieäc trình baøy ñeà taøi coù roõ raøng chöa?
- Laøm theá naøo trình baøy moät caùch chính xaùc ñeà taøi?
- Ngöôøi ñoái taùc ñaõ coù tröôùc nhöõng thoâng tin naøo veà ñeà taøi?.
2. Boái caûnh.
- Ñeà taøi hoâm nay ñöôïc ñeà caäp ñeán trong hoaøn caûnh naøo?
- Ai (nhöõng ai) seõ laø ngöôøi ñoái thoaïi vôùi ta? Hoï coù quyeàn quyeát ñònh
khoâng ?
- Lieäu hoï coù naém ñöôïc boái caûnh khoâng?
3. Muïc tieâu.
- Muïc tieâu cuûa ta trong ñoái thoaïi naøy laø gì?
+ Ñoái thoaïi quan taâm ñeàn coâng vieäc, nghieäp vuï
+ Ñoái thoaïi quan taâm ñeán vaán ñeà xaõ giao, tìm hieåu ñieàu tra …
- Laøm sao neâu baät caùc keát quaû ñaït ñöôïc.
4. Caùc thoâng tin, laäp luaän cho ñeà taøi.
- Tuøy theo muïc tieâu ñeà ra, nhöõng thoâng tin naøo caàn chuù troïng ñeå ñöa ra?
- Caàn tìm hieåu vaø hieåu roõ ñoái taùc
- Öu tieân cho nhöõng ví duï cuï theå naøo?
- Phaûi taäp hôïp nhöõng taøi lieäu naøo?
- Ta seõ gaëp nhöõng trôû löïc naøo hay choáng ñoái naøo trong buoåi ñoái thoaïi?
Nhöõng laäp luaän naøo seõ choáng laïi ta? Ta caàn chuaån bò phaûn bieän naøo vaø
laøm theà naøo ñeå trình baøy chuùng?
5. Keá hoaïch vaø trình töï ñoái thoaïi.
- Ta ñeà ra keá hoaïch ñeå chuaån bò cuoäc ñoái thoaïi ra sao?
- Trình töï caùc phaàn laàn löôït seõ trình baøy ra sao?
- Caùi naøo phaûi noùi tröôùc. Caùi naøo phaûi noùi sau?
Nhöõng ngöôøi ñi ñaøm phaùn, caùc öùng cöû vieân hay caùc thí sinh ñi döï phoûng
vaán tìm vieäc laøm naøo maø khoâng söû duïng 5 böôùc chuaån bò cô baûn naøy thì
khaû naêng thaønh coâng seõ bò haïn cheá .
VI. Ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi.
Ñieän thoaïi ñaõ trôû thaønh moät phöông tieän giao tieáp raát phoå bieán vaø thoâng
duïng tuy nhieân nhieàu ngöôøi vaãn bò “khôùp” khi phaûi söû duïng thieát bò naøy.
1. Nhöõng khoù khaên ñaëc thuø trong ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi :
- Phaûi keå ñeán thôøi gian, chi phí. Caàn phaûi trình baøy moät caùch roõ raøng,
cuï theå vaø chính xaùc.
- Khoâng nhìn thaáy ngöôøi giao tieáp. Taát caû nhöõng gì khoâng lieân quan
ñeán lôøi noùi ñeàu khoâng troâng thaáy. Ta khoâng theå “thaáy” ñöïôïc phaûn öùng
23

24. cuûa nhau. Ta luoân baên khoaên: khoâng bieát ngöôøi kia coù hieåu khoâng? Coù
ñoàng yù khoâng? Coù phaûn ñoái khoâng? Coù bò ñuïng chaïm khoâng? …
- Vieäc moâ taû bò haïn cheá. Ngöôøi ñoái thoaïi khoâng theå caûm nhaän baèng
caùc giaùc quan cuûa mình: sôø moù, neám, nhìn … Do ñoù caàn dieãn ñaït baèng
ngoân ngöõ giaøu chaát töôïng hình.
2. Nhöõng con soá gaây kinh ngaïc.
58% caùc laàn chôø chuyeån maùy coù thôøi gian treân 3 phuùt.
82% nhöõng ngöôøi goïi ñeán khoâng töï giôùi thieäu (khoâng cho bieát teân, cô
quan maø doï ñang laøm vieäc)
39% nhaác maùy sau 2 phuùt chuoâng reo
77% khoâng ghi nhaän laïi nhöõng thoâng tin do ngöôøi ñoái thoaïi cung caáp.
3. Laøm theá naøo ñeå coù ñöôïc söï tieáp xuùc.
a) Chuaån bò veà theå löïc.
- Hít thôû saâu ñeå giöõ bình tónh
- Mæm cöôøi:
Ñeå taïo gioïng noùi vui veû vaø taïo baàu khoâng khí nhieät tình.
b) Töï giôùi thieäu .
- Baét ñaàu lôøi chaøo.
- Giôùi thieäu teân, hoï moät caùch roõ raøng raønh maïch. Ñieàu naøy raát quan
troïng, bôûi vì ngöôøi ñoái thoaïi bieát ñöôïc mình ñang noùi chuyeän vôùi ai vaø coù
caûm giaùc an taâm.
c) Trình baøy lyù do cuûa cuoäc goïi.
Ñi thaúng vaøo vaán ñeà seõ giuùp ta tieát kieäm thôøi gian, xaùc ñònh ñöôïc ñoái
töôïng taïo söï quan taâm, chuù yù cuûa ngöôøi nghe.
4. Duy trì söï chuù yù.
a) Neâu moät vaøi quan ñieåm chung mang yù nghóa tích cöïc trong quaù khöù.
Ñieàu naøy seõ ñaùnh thöùc nhöõng kyû nieäm toát ñeïp vaø laøm cho ngöôøi ñoái thoaïi
töï nhieân hôn. Cuoäc ñoái thoaïi vì theá maø tieán trieån toát hôn.
b) Tìm moät ñieåm chung mang yù nghóa tích cöïc
Ñieàu naøy taïo moái daây lieân heä.
Ngöôøi ñoái thoaïi seõ tích cöïc hôn khi tieáp tuïc laéng nghe ta trình baøy.
c) Tìm caùch dieãn ñaït mang tính ñoäng vieân, khích leä haønh ñoäng :
Nhaèm muïc ñích nhaän ñöôïc nhöõng caâu traû lôøi tích cöïc
Nhaèm khuyeán khích tìm ra giaûi phaùp.
d) Noùi nhöõng ñieàu maø ngöôøi ñoái thoaïi quan taâm :
Nhaán maïnh ñeán nhöõng ñieàu seõ ñaùp öùng ñöôïc nhöõng mong moûi cuûa ngöôøi
ñoái thoaïi vaø ñoäng vieân, khuyeán khích hoï.
e) Ñaët caâu hoûi.
Baèng caùch ñöa ra nhieàu daïng caâu hoûi ñoùng vaø môû xen keõ nhau.
Baèng caùch yeâu caàu noùi roõ hôn.
Baèng caùch phaân bieät giöõa söï vieäc vaø quan ñieåm.
f) Trình baøy laïi.
Nhö ta ñaõ bieát, vieäc trình baøy laïi ñoùng vai troø chuû ñaïo trong moïi cuoäc ñoái
thoaïi, ñaëc bieät laø ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi. Noù giuùp ngöôøi ñoái thoaïi bieát
ñöôïc ngöôøi nghe ñaõ hieåu (hoaëc chöa hieåu), giuùp khuyeán khích cuoäc ñoái
24

25. thoaïi tieáp ñieãn, nhaát laø khi cuoäc ñoái thoaïi ñang bò beá taéc taïi moät caâu hoûi
daïng truyeàn. Trình baøy laïi chính laø caùch giuùp cho ta nghe laïi moät caùch roõ
raøng hôn vaø laø caùch chöùng toû thaùi ñoä côûi môû cuûa mình.
5. Keát thuùc cuoäc ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi.
a) Phaùt bieåu toùm taét noäi dung.
Giuùp moãi beân ñoái thoaïi kieåm tra xem ngöôøi kia ñaõ hieåu roõ quan ñieåm
cuûa mình chöa.
b) Ñöa ra moät giaûi phaùp.
Ñeå ngöôøi ñoái thoaïi bieát raèng vaán ñeà cuûa mình ñaõ giaûi quuyeát xong hay
chæ ñöôïc moät phaàn.
c) Xaùc ñònh thoûa thuaän moái quan heä.
Ta khoâng neân cuùp maùy tröôùc khi xaùc laäp ñöôïc nhöõng böôùc tieáp theo cuûa
moái quan heä (ai laøm vieäc gì?) vaø ai seõ laø ngöôøi khôûi xöôùng nhöõng böôùc
tieáp theo (ai seõ khôûi xöôùng laïi moái quan heä vaø trong thôøi haïn bao laâu?).
6. Moät vaøi lôøi khuyeân ñeå moät cuoäc ñoái thoaïi qua ñieän thoaïi coù hieäu quaû.
a) Tö theá.
Ngoài thaúng löng, hay hôi nghieâng veà phía sau ñeå hít thôû saâu hôn. Hít thôû
ñeàu trong khi noùi ñeå traùnh vieäc hít maïnh gaây tieáng ñoäng lôùn khi caûm thaáy
huït hôi.
b) Tieáng noùi.
- Aâm löôïng:
+ Caàn phaûi noùi töï nhieân xem ngöôøi ñoái thoaïi nhö khoâng coù, caàn traùnh la
lôùn vaø laøm ngöôøi nghe sôï haõi.
+ Caàn thay ñoåi aâm löôïng lôøi noùi : noùi lôùn hôn nhaúm ñaùnh thöùc vaø gaây aán
töôïng noùi nhoû laïi laøm an taâm ngöôøi nghe hoaëc noùi gioïng nheï nhaøng nhö
ñang taâm söï.
- Caùch phaùt aâm.
Phaûi phaùt aâm roõ raøng, baèng caùch phaùt aâm roõ caùc vaàn, bôûi vì khi noùi
ngöôøi ñoái thoaïi khoâng nhìn thaáy moâi baïn chuyeån ñoäng : kieåu “Noùi luùng
buùng trong mieäng” chaéc chaén seõ daãn baïn ñeán thaát baïi.
- Dung löôïng.
+ Ñöøng noùi quaù nhanh: khoâng hôn 140 töø / phuùt. Caàn coù thôøi gian nghæ,
döøng caâu.
+ Neân noùi thay ñoåi toác ñoä nhaèm duy trì söï chuù yù. Khi muoán giaûi thích
hay an uûi, caàn noùi chaäm laïi. Ngöôïc laïi, taêng toác ñoä (nhöng ñöøng nhanh
quaù) khi muoán thuyeát phuïc hay gaây aán töôïng vôùi ngöôøi ñoái thoaïi.
- Gioïng.
Gioïng noùi caàn phaûn aùnh taâm traïng cuûa ngöôøi trình baøy. Ñaëc bieät caàn
dieãn ñaït moät caùch trung thöïc vaø gaây thieän caûm.
c) Daïng caâu hoûi söû duïng.
- Duøng caâu ngaén goïn neáu muoán ngöôøi khaùc hieåu vaø ta hít thôû ñöôïc deã
daøng.
- Ñöøng ngaét lôøi ngöôøi ñang noùi.
- Traùnh toái ña caùc töø tröøu töôïng, toái nghóa.
25

26. Duøng töø ngoâi thöù nhaát: Toâi.
VII. KEÁT THUÙC BUOÅI ÑOÁI THOAÏI.
Töø ñaàu chuùng ta ñaõ bieát raèng ñoái thoaïi laø moät phöông tieän cho caû hai
phía hay ít nhaát laø moät phía ñaït ñeán muïc tieâu ñaõ ñöôïc ñaët ra tröôùc.
Cuoái buoåi tranh luaän, tröôùc khi chia tay, caàn toùm taét noäi dung, ñeå xaùc
nhaän muïc tieâu ñaõ ñaït ñöôïc, hoaëc con ñöôøng daãn ñeán muïc tieâu caàn ñaït. Ñoái
vôùi moïi hình thöùc ñoái thoaïi ta ñaëc bieät löu yù ñeán :
- Caùch trình baøy laïi nhöõng ñieåm chính ñaõ thaûo luaän vaø trình baøy laïi keát
quaû cuûa cuoäc ñoái thoaïi.
- Xaùc ñònh roõ tình traïng vaán ñeà vaøo cuoái buoåi ñoái thoaïi, vaán ñeà coøn toàn taïi
khoâng?
Trong tröôøng hôïp ñaøm phaùn thöông löôïng, ta caàn nhaéc laïi:
- Nhöõng ñieåm then choát trong caùc thoûa thuaän.
- Nhöõng ñieåm thoáng nhaát chöa giaûi quyeát ñöôïc (ai, caùi gì).
Neàu cuoäc ñoái thoaïi muïc ñích vì coâng vieäc, ta seõ trinh baøy laïi caùc ñieåm
chính xoay quanh haønh ñoäng baèng caùch traû lôøi nhöõng caâu hoûi môû. Ñaëc
bieät coù theå söû duïng phöông phaùp thoâng duïng cuûa heä thoáng chaát löôïng.
AI LAØM, VAÁN ÑEÀ GÌ, ÔÛ ÑAÂU, NHÖ THEÁ NAØO, KHI NAØO, TAÏI
SAO?
Baèng caùch phaân ñònh vai troø vaø haønh ñoäng, baèng caùch xaùc ñònh moái
quan heä giöõa chuùng, baèng caùch xaùc ñònh kyø haïn vaø baèng caùch taïo caùc daáu
hieäu khuyeán caùo nhaèm traùnh moïi vieäc ñi traät quyõ ñaïo.
Neáu buoåi ñoái thoaïi caàn phaûi tieáp tuïc ta phaûi thoûa thuaän thôøi gian, ñòa
ñieåm, giôø giaác cuûa buoåi gaëp gôõ tôùi vaø dó nhieân caû nhöõng taøi lieäu caàn thieát.
Neáu khoâng tìm ngay ñöôïc thôøi gian phuø hôïp, caàn phaûi xaùc ñònh roõ ai seõ laø
ngöôøi khôûi xöôùng laïi vieäc tieáp xuùc laàn sau.
26

27. CHÖÔNG IV
KYÕ NAÊNG THUYEÁT TRÌNH VAØ ÑIEÀU KHIEÅN CUOÄC HỌP
I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ.
Taïi sao phaûi nghieân cöùu thuyeát trình vaø ñieàu khieån cuoäc hoïp ?
II. KYÕ NAÊNG THUYEÁT TRÌNH.
1. Caùc böôùc chuaån bò cho vieäc thuyeát trình.
2. Thuyeát trình.
III. NHÖÕNG HÌNH THÖÙC HOÄP HOÏP CÔ BAÛN.
1. Cung caáp thoâng tin, hoïp phoå bieán thoâng tin töø treân xuoáng.
2. Tieáp nhaân thoâng tin, thu nhaân thoâng tin töø döôùi leân.
3. Tìm giaûi phaùp cho moät vaán ñeà.
4. Ra moät quyeát ñònh tieán ñeán haønh ñoäng.
5. Hieåu roõ söï quan heä beân trong nhoùm.
IV. CHUAÅN BÒ CHO CUOÄC HOÏP.
1. Chuaån bò muïc tieâu cuoäc hoïp.
2. Chuaån bò cho caù nhaân ngöôøi chuû trì.
3. Chuaån bò thaønh phaàn tham döï.
4. Chuaån bò cho caùc tham döï vieân.
5. Chuaån bò cô sôû vaät chaáut cho cuoäc hoïp.
V. VAI TROØ NGÖÔØI CHUÛ TRÌ.
1. Nhöõng chöùc naêng ñaûm ñöông cuûa ngöôøi chuû trì.
2. Kyõ thuaät ñieàu haønh cuoäc hoïp cuûa ngöôøi chuû trì.
VI. NHÖÕNG YEÁU TOÁ TAÂM LYÙ CUÛA CAÙC THAØNH VIEÂN TRONG NHIOÙM
AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN CAÙCH ÑIEÀU HAØNH CUOÄC HOÏP.
1. Traïng thaùi tình caûm( noäi taâm) cuûa tham döï vieân.
2. Caùc ñieåm töông ñoàng cuûa tham döï vieân.
3. Söï töông taùc cuûa tham döï vieân.
4. Söï naém baét caùc thoâng tin cuûa tham döï vieân.
5. Caùc vai troø cuûa moãi tham döï vieân.
VII. MOÄT SOÁ VÍ DUÏ VEÀ CAÙC PHÖÔNG THÖÙC HOÄI HOÏP.
1. Dieãn bieán maét xích.
2. Hoïp baøn döï aùn.
VIII. HOÏP TIEÄN NGHE NHÌN.
1. Ñaët vaán ñeà.
2. Söï tieáp nhaän vaø ñoïc hình aûnh.
3. Moät soá phöông tieän hoã trôï nghe nhìn.
KEÁT LUAÄN
27

28. CHÖÔNG IV
KYÕ NAÊNG THUYEÁT TRÌNH VAØ ÑIEÀU KHIEÅN CUOÄC HỌP
I Ñaët vaán ñeà.
- Ngaøy nay kyõ naêng thuyeát trình vaø ñieàu khieån cuoäc hoïp laø caùc kyõ naêng caàn
thieát cho moät caùn boä kyõ thuaät.
- Thuyeát trình ñaõ ñaït ñeán möùc ngheä thuaät, noù laø vuõ khi quan troïng vaø lôïi haïi
giuùp cho baïn thaønh coâng trong caùc cuoäc ñaøm phaùn, thöông löôïng v.v…
Khoâng nhöõng giuùp baïn truyeàn ñaït moät caùch hoøan haûo caùc yù töôûng cho ngöôøi
nghe maø trong nhieàu tröôøng hôïp coøn kích thích khôi daäy nhöõng phaàn toát ñeïp
saâu laéng trong moãi thính giaû ñang laéng nghe baïn.
- Neáu baûn thaân baïn khoâng dieãn ñaït ñöôïc yù cuûa mình baèng lôøi leõ suoân seû thì
duø coù kieán thöùc cao ñeán ñaâu cuõng khoâng laøm cho ngöôøi khaùc hieåu vaø thuyeát
phuïc ñöôïc ngöôøi khaùc.
- Baïn seõ laø nhaø quaûn lyù kinh doanh, nhaø ñieàu haønh, nhaø khoa hoïc hay moät
chuyeân gia v.v…Baïn phaûi thöôøng xuyeân tham döï caùc cuoäc hoïp, hoäi nghò, hoäi
thaûo vaø baïn phaûi trình baøy baùo caùo tröôùc ñaùm ñoâng. Ñöøng bao giôø baïn luùng
tuùng khi bò “Ñoät kích “ baát ngôø .Neáu baïn noùi naêng toát baïn seõ toâ ñeïp hình aûnh
naâng cao uy tín vaø vò theá cuûa mình ñoàng thôøi cuõng giaønh ñöôïc nieàm tin vaø söï
kính troïng cuûa moïi ngöôøi.
- Gioáng vôùi thuyeát trình, ñeå ñieàu khieån cuoäc hoïp thì ngöôøi toå chöùc tröôùc tieân
cuõng phaûi trình baøy baùo caùo moät vaán ñeà tröôùc taäp theå ñeå moïi ngöôøi naém baét
vaán ñeà.Chính caùc cuoäc hoïp naøy laø moät trong caùc caùch ñieàu haønh cô quan hay
ñôn vò trong quaù trình hoaït ñoäng hieän nay.
- Ñieàu khieån cuoäc hoïp coøn ñoøi hoûi ngöôøi chuû trì phaûi luoân theo saùt, naém baét
söï dóen bieán caùc tình huoáng, phaûi coù kyõ thuaät ñieàu haønh, nhaïy beùn, saùng taïo
vaø luoân tính trung laäp vôùi moïi ngöôøi.
- Buoåi hoïp phaûi taïo cho ngöôøi tham döï naém baét ñöôïc noäi dung, nhaän bieát caùc
thoâng tin caàn thieát, Ngöôøi tham döï caàn ñöôïc baøn baïc trao ñoåi, tham gia
ñoùng goùp yù kieán cuûa mình ñeå tìm giaûi phaùp taïo nieàm tin vaø thuaän lôïi trong
coâng taùc.
- Vieäc ñieàu haønh caùc cuoäc hoïp khoâng phaûi do tuyø höùng, neáu khoâng chuaån bò
toát seõ taïo cho ngöôøi tham döï söï thaát voïng, gia taêng söï böïc boäi, aûnh höôûng
ñeán taâm lyù vaø tình caûm.
Do vaäy vai troø cuûa ngöôøi höôùng daãn vaø chuû trì buoåi hoïp heát söùc quan troïng,
phaûi laøm cho ngöôøi tham döï haøo höùng vaø thaáy hieäu quaû trong cuoäc hoïp.
II. KYÕ NAÊNG THUYEÁT TRÌNH.
1. Caùc böôùc chuaån bò thuyeát trình.
- Ñeå chuaån bò thuyeát trình, ñoøi hoûi ngöôøi thuyeát trình phaûi coù vaø naém
vöõng moät voán kieán thöùc saâu roäng, moät löôïng thoâng tin phong phuù vì chuû ñeà
seõ trình baøy. Caùc nhaø sö phaïm thöôøng noùi:” Phaûi bieát bieån môùi noùi ñeán
soâng “.
28

29. - Roõ raøng laø ngöôøi thuyeát trình phaûi xaùc ñònh roõ muïc tieâu cuûa ñeà taøi, ñoù laø
ñieàu coát loõi maø dieãn giaû phaûi thuyeát trình cho moïi ngöôøi, ñöøng say xöa
hoaëc bò loâi cuoán khoûi doøng chuû ñaïo vaø bò laïc ñeà.
- Ñeå traùnh ñieàu naøy ngöôøi thuyeát trình caàn vieát ra giaáy nhöõng noäi dung
chính cuûa baøi noùi döôùi daïng caùc ghi chuù ñeå daãn daét caùc böôùc trình baøy, coù
nhöõng dieãn giaû vieát ra nguyeân vaên baøi noùi cuûa mình , song khoâng ñoïc
nguyeân baûn ñaõ vieát , maø chæ ñeå trích daãn.
Ñaây laø böôùc chuaån bò raát quan troïng vì noù giuùp baïn seõ ñaït ñeán trình ñoä
löu loùat sau naøy.
Phaûi reøn luyeän, “Chæ coù reøn luyeän nhieàu môùi trôû thaønh thôï reøn gioûi “
ngaïn ngöõ Phaùp ñaõ noùi.
Vieät Nam coù caâu “Coù coâng maøi saét coù ngaøy neân kim ”.
- Ngöôøi thuyeát trình phaûi nhaán maïnh coát loõi cuûa chuû ñeà maø mình trình baøy
vaø laøm noåi baät nhöõng ñieàu quan troïng maø mình muoán truyeàn taûi ñeán ngöôøi
nghe.
- Baøi thuyeát trình cuûa mình phaûi chöùa ñöïng nhieàu thoâng tin môùi vaø ñaëc bieät
coù nhöõng yù töôûng ñoäc ñaùo vì chuû ñeà deã loâi keùo thính giaû laøm hoï say meâ vaø
höùng thuù khi tieáp nhaän thoâng tin.
Muoán nhö vaäy ngöôøi thuyeát trình phaûi lao ñoäng caàn cuø , tìm hieåu ñoäng
naõo , töôûng töôïng , saùng taïo trong quaù trình lao ñoäng chuaån bò thuyeát trình,
chính söï chuaån bò toát seõ ñaûm baûo thaønh coâng 50%khi ñöùng tröôùc ñaùm
ñoâng.
2. Thuyeát trình.
Ñöùng tröôùc dieãn ñaøn ñoøi hoûi ngöôøi thuyeát trình phaûi bình tónh, töï tin, chuû
ñoäng vaø saùng taïo trong öùng xöû. Khi thuyeát trình caàn chuù yù moät soá vaán ñeà.
a) Ngoân ngöõ – ngoïai hình.
Vôùi dieân maïo vaø voùc daùng cuûa ngöôøi thuyeát trình laø yeáu toá ñaàu tieân taïo
aán töôïng saâu saéc cho thính giaû , trang phuïc goïn gaøng , lòch söï , neùt maët töôi
vui vaø hôi mæm cöôøi cuøng vôùi tö theá vaø cöû chæ maïnh daïn seõ taïo moái thieän
caûm vaø quan heä thaân tình vôùi moïi ngöôøi. Neáu aên maëc cheånh maûng, toùc tai
khoâng goïn gaøng …thì chæ laøm cho moïi ngöôøi khoù chòu, ngöôøi nghe seõ cho
laø baïn coi thöôøng hoï.
Khi baïn ñaõ thu huùt ñöôïc söï chuù yù vaø gaây ñöôïc thieän caûm cuûa thính giaû thì
söï thaønh coâng ñaõ naèm trong taàm tay cuûa baïn.
- Tö theá.
+ Khi ñöôïc môøi leân thuyeát trình, baïn neân böôùc ra chöõng chaïc, khoâng
quaù nhanh hoaëc quaù chaäm vaø ñöùng tröôùc buïc thuyeát trình moät caùch
thoûai maùi, Ñöøng nhìn xuoáng saøn vaø cuõng khoâng ngoù leân traàn maø neân
ñöa maét quan saùt voøng moät löôït qua thính giaû taïo ra söï giao löu tình
caûm ñaàu tieân ñoái vôùi hoï.
+ Ñaët baøi chaån bò thuyeát trình leân baøn, hai tay buoâng xuoâi thanh thaûn
töï nhieân, Khoâng boàn choàn. hoài hoäp haõy coá gaéng thôû ñeàu ñaën, thôû saâu
nhöng nheï nhaøng.
+ Ñieàu chænh khoûang caùch MICROÂ khoâng gaàn hoaëc khoâng quaù xa
(khoûang 20 – 25 mm) ñeå baûo ñaûm aâm phaùt ra vöøa ñuû. Baïn coù theå hoài
29

30. hoäp thaäm chí tim ñaäp maïnh nhöng khoâng sao, ñoù laø chuyeân bình
thöôøng.
+ Khi thuyeát trình ( khi noùi ) thænh thoûang duøng tay laøm caùc cöû chæ
nhaèm minh hoïa dieãn ñaït caùc yù cuûa mình nhöng löu yù khoâng vung maïnh
hoaëc muùa may thaùi quaù khieán mình trôû thaønh “ Anh heà vuïng daïi “.
Sau vaøi phuùt thuyeát trình baïn seõ thaáy töï tin, hoøa nhaäp ñöôïc vôùi khung
caûnh vaø buoåi thuyeát trình seõ dieãn ra thuaän lôïi.
- Nhòp caàu cuûa maét.
“Ñoâi maét laø cöûa soå cuûa taâm hoàn“, ñuùng nhö vaäy , giao tieáp qua aùnh maét
laø moät trong nhöõng phöông tieän quan troïng , tröïc tieáp vaø hieäu quaû nhaát ñeå
thieát laäp quan heä vôùi thính giaû nhö moät nhòp caàu noái lieàn ngöôøi noùi vôùi
ngöôøi nghe.
Qua söï quan saùt caëp maét cuûa thính giaû ngöôøi thuyeát trình coù theå nhaän
bieát söï chuyeån taûi cuûa mình ñeán hoï nhö laø moät thoâng ñieäp ñaày yù nghóa vaø
ngöôïc laïi cuõng nhaän ñöôïc töø nôi aáy söï ñoàng tình, khuyeán khích vaø söï ñaùnh
giaù qua truyeàn ñaït.
Söï laûng traùnh cuûa cöû toïa khoâng nhìn baïn hoaëc chæ nhìn mô hoà ñaâu ñoù,
chaéc chaén laø hoï khoâng chuù yù laéng nghe , tín hieäu cho thaáy keânh giao tieáp
chöa ñöôïc môû. Qua ñoù baïn caàn thay ñoåi caùch tieáp caän vaø phöông phaùp
truyeàn ñaït ñeå hoï taäp trung quan taâm ñeán vaán ñeà baïn ñang trình baøy.
b) Ngöõ ñieäu cuûa gioïng noùi.
- Gioïng noùi laø coâng cuï giao tieáp chính, coù ngöôøi coù gioïng noùi toát do baåm
sinh.
- Thanh quaûn laø boä phaän coá ñònh, coøn caùc boä phaän linh hoïat trong phaùt
aâm laø : moâi , haøm vaø löôõi , neáu moät trong ba boä phaän naøy khoâng hoïat baùt
thì ngöôøi nghe raát vaát vaû vì caùc aâm phaùt ra khoâng chích xaùc , khoâng chuaån.
Do vaäy ñeå coù gioïng noùi toát ñoøi hoûi ngöôøi thuyeát trình caàn phaûi reøn luyeän
gioïng noùi vaøo moãi buoåi saùng, ñoïc vöøa ñuû to ñeå nghe trong khoaûng 10 phuùt.
- Luùc thuyeát trình caàn ngaét thaønh ñoïan ngaén ñeå laáy hôi vaø chia yù baøi noùi
nhaèm laøm cho ngöôøi nghe deã tieáp thu.
- Khi noùi caàn chuù yù.
+ Phaùt aâm chuaån xaùc, traùnh noùi luyeân thuyeân, phaùt aâm sai (noùi ngoïng)
…deã laøm thính giaû hieåu laàm vaø coi thöôøng baïn.
+ Noùi ñuû lôùn ñeå moïi ngöôøi nghe roõ raøng
+ Khoâng noùi quaù nhanh hoaëc quaù chaäm, toác ñoä trung bình töø 125 – 140
töø/phuùt.
+ Thay ñoåi aâm löôïng, nhòp ñoä, aâm ñieäu cuûa gioïng noùi cho phuø hôïp vôùi
boái caûnh ñaây laø ñieàu caàn thieát ñeå truyeàn taûi thoâng ñieäp cuûa baïn ñeán thính
giaû. Noùi ñeàu ñeàu deã laøm cho thính giaû buoàn chaùn vaø deã nguû gaät.
+ Traùnh noùi gioïng oàm oàm, eà aø, neân laáy hôi trong coå hoïng ñeå coù gioïng
noùi traàm maø vang xa.
+ Coá gaéng khoâng duøng nhöõng töø ñeäm ,nhöõng maãu töø voâ nghóa nhö :”
caùi “; “ aáy theá laø “; “ ñaâm ra laø “; “hoùa ra laø “; “ coi nhö laø “; “ noùi thaät
chöù “ v.v…Ñaây laø moät coá taät khoù chöõa caàn reøn luyeän vaø vöùt boû chuùng.
c) Söï ñoàng caûm cuûa thính giaû.
30

31. - Ngöôøi thuyeát trình caàn nhìn khaép hoäi tröôøng quan saùt ñeå öôùc löôïng tuoåi
taùc, giôùi tính caùch trang phuïc vaø moái quan taâm cuûa thính giaû, xem daây coù
phaûi laø moät taäp theå haêng say chôø ñôïi nghe vaø tieáp thu baøi noùi hay chæ laø
toáp ngöôøi khoâng maáy thaân thieän, raàu ró . uû doät vì phaûi cöôõng baùch ñeán ngoài
ñaây. Ta caàn phaûi phaù vôõ haøng raøo ngaên caùch.
- Tröïc giaùc nhaïy beùn, löông tri saùng suoát laø hai ñieàu caàn thieát ñeå trôû thaønh
dieãn giaû thoâng minh, baïn caàn vaän duïng ñeå choïn caùch tieáp caän thích hôïp
vôùi cöû toïa. Caàn truyeàn ñaït nhöõng ñieàu maø cöû toïa quan taâm , ñoâi luùc caàn
thöùc tænh hoï baèng nhöõng chuyeän vui , chuyeân vui naøy coù lieân quan ñeán noäi
dung baïn ñang ñeà caäp laø tuyeät vôøi nhaát vì noù giuùp cho cöû toïa mau choùng
ñoàng tình vôùi baïn khi hoï ñaõ töøng ñöôïc nghe keå chuyeän ñoù.
- Moät ñieàu cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng laø ngöôøi thuyeát trình phaûi
coù nieàm say meâ vôùi baøi noùi cuûa mình, töø ñoù hoï coù khaû naêng saùng taïo,
caûm hoùa vaø quyeán ruõ ngöôøi nghe.
Moät quy luaät cuûa ñaïo lyù thuyeát phuïc neâu leân raèng:” Con ñöôøng tieán
vaøo trí naõo moät ngöôøi ñi qua traùi tim hoï “.
d) Keá hoïach trình baøy.
- Ñeå tieán haønh thuyeát trình, ngöôøi thuyeát trình caàn chuaån bò baøi trình
baøy ñöôïc vieát hoøan chænh vaø laøm chuû kyõ naêng cuõng nhö ngheä thuaät
“Vieát vaø Noùi “(söû duïng töø ngöõ hôïp lyù, caâu vaên hay, dieãn ñaït roõ raøng) .
- Laäp keá hoïach phuø hôïp vaø chuaån bò chu ñaùo laø ñieàu kieän coát loõi cho
buoåi thuyeát trình thaønh coâng; Chuaån bò ñaày ñuû giuùp ngöôøi thuyeát trình
vöõng vaøng, töï chuû, khoâng bò hoài hoäp, luùng tuùng.
- Ngoøai baøi vieát ngöôøi thuyeát trình caàn coù moät daøn baøi cuûa baøi noùi, treân
ñoù, ghi thôøi gian dieãn bieán töøng phaàn, caùc muïc caàn ghi chuù nhö: caùc taøi
lieäu, hình aûnh caàn minh hoïa ñöôïc ghi treân phieáu giaáy cöùng 6cm X 10cm
(khoâng ghi treân giaáy khoå A4 hoaëc soå tay deã laøm ngöôøi nghe thieáu taäp
trung chuù yù nghe khi dieãn giaû tìm kieám nhaát laø laïi gaây ra tieáng ñoäng soät
soaït).
- Ngöôøi thuyeát trình khoâng neân ñoïc baøi vieát saün maø chæ tham khaûo nhaán
maïnh, hoaëc chæ ñoïc moät vaøi ñoïan nhö: keát luaän, trong khi ñoïc thænh
thoûang phaûi ngaång ñaàu leân nhìn cöû toïa ñeå söï giao tieáp khoâng bò giaùn
ñoïan.
- Ngöôøi thuyeát trình caàn thöôøng xuyeân kieåm soùat thôøi gian, noäi dung
baøi noùi khoâng thöøa, khoâng thieáu vaø ñi ñuùng troïng taâm vaán ñeà caàn trình
baøy.
- Ngöôøi thuyeát trình caàn taän duïng caùc phöông tieän nghe nhìn ñeå baøi
thuyeát trình cuûa mình theâm phong phuù vaø haáp daãn.
III. Nhöõng hình thöùc hoäi hoïp cô baûn.
Khi tham döï moät buoåi hoïp ta caàn neân bieát tröôùc buoåi hoïp thuoäc loaïi hình
naøo. Caàn bieát loaïi hình hoäi hoïp maø ta seõ ñöôïc môøi tröôùc khi tham döï noù.
Tieâu chí toát nhaát cuûa vieäc phaân loaïi buoåi hoïp laø muïc tieâu cuûa cuoäc hoïp.
Moät buoåi hoïp, duø vôùi muïc ñích gì ñi nöõa chuùng cuõng seõ thuoäc loaïi:
31

32. - Hoïp hoaït vuï: trong tröôøng hôïp hoïp ñöôïc toå chöùc vôùi thôøi gian vaø muïc
ñích haïn cheá, noù seõ keát thuùc khi ñaõ ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra.
- Hoïp chöùc naêng: trong tröôøng hôïp cuoäc hoïp döï ñònh xaûy ra bình thöôøng
vaø thöôøng xuyeân cuûa moät cô quan. Ví duï: hoïp Quoác hoäi, Hoäi ñoàng quaûn
trò, hoïp giao ban cuûa Ban giaùm ñoác v.v…
Ta coù caùc hình thöùc hoïp sau:
1. Cung caáp thoâng tin.
Hoïp ñeå phoå bieán thoâng tin töø treân xuoáng: Moät ngöôøi truyeàn ñaït caùc
thoâng tin cho moät nhoùm ngöôøi.
a) Khoâng phaûn hoài.
Khoâng coù söï ñoái thoaïi, nhöõng ngöôøi tham döï khoâng phaùt bieåu yù kieán,
khoâng trình baøy tình caûm cuûa mình.
Ví duï: hoïp truyeàn caùc meänh leänh, caùc quaân leänh…
b) Coù phaûn hoài.
Sau khi dieãn giaû trình baøy caùc thoâng tin, nhöõng ngöôøi tham döï ñöôïc ñaët
caâu hoûi, cho yù kieán thaûo luaän.
Töø giai ñoaïn trình baøy ñeán giai ñoaïn ñoái chaát laø caû thôøi gian gay caán,
ngöôøi thuyeát trình khi ñoù trôû thaønh ngöôøi höôùng daãn.
2. Hoïp thu nhaän thoâng tin.
Taäp hôïp thoâng tin töø döôùi leân.
Ngöôøi ñieàu haønh seõ tieáp nhaän thoâng tin ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ tieáp xuùc
thöïc teá. Do vaäy hoï coù theå naém baét nhöõng gì xaûy ra treân hieän tröôøng tröôùc khi
ñi ñeán moät quyeát ñònh.
3. Hoïp tìm kieám giaûi phaùp cho moät vaán ñeà.
Nhöõng cuoäc hoïp loaïi naøy raát ña daïng. Ta coù theå keå ra caùc tröôøng hôïp hay
gaëp nhaát trong caùc toå chöùc.
a) Hoïp – baøn luaän (hoäi hoïp baøn luaän).
Taäp theå tranh luaän veà moät ñeà taøi ñaëc bieät, nhaèm ñöa ra moät hay nhieàu
giaûi phaùp.
b) Hoïp nghieân cöùu tình huoáng.
Töø moät tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc nghieân cöùu tröôùc, caên cöù treân hoà sô,taøi lieäu
ngöôøi höôùng daãn seõ toå chöùc buoåi hoïp. Trong buoåi hoïp cho pheùp moãi
ngöôøi trình baøy caùc phaân tích, caùc suy nghó cuûa mình vaø töø ñoù taäp theå seõ
suy tính tìm moät giaûi phaùp hôïp lyù.
c) Ñoäng naõo.
Kyõ thuaät naøy caàn coù oùc saùng taïo. Noù thöôøng ñöôïc söû duïng bôûi caùc toå
chöùc quaûng caùo, caùc caâu laïc boä chaát löôïng, caùc ñoäi nhoùm chòu traùch
nhieäm thieát keá caùc saûn phaåm môùi hay xem xeùt laïi caùc saûn phaåm ñang coù.
Thöôøng khi söû duïng kyõ thuaät naøy, noù lieân keát ba giai ñoaïn:
- Saùng taïo: moät tham döï vieân ñöa ra caùc ñeà nghò, maø khoâng coù söï kieåm
duyeät.
- Phaân tích: taäp theå nhoùm seõ bình phaåm caùc ñeà nghò.
32

33. - Ra quyeát ñònh: toaøn nhoùm choïn moät giaûi phaùp tuyø vaøo muïc tieâu ñaõ
ñöa ra hay baèng söï thoaû thuaän cuûa taäp theå.
d) Nhoùm Balint.
Nhöõng ngöôøi laøm cuøng moät chuyeân moân seõ hoïp nhau laïi ñònh kyø. Muïc
ñích laø giuùp ñôõ moãi thaønh vieân cuûa nhoùm giaûi quyeát nhöõng khoù khaên maø
hoï gaëp phaûi trong quaù trình laøm vieäc. Moãi thaønh vieân cuûa nhoùm trình baøy
vaán ñeà maø hoï gaëp vaø mong chôø söï giuùp ñôõ cuûa taäp theå. Döôùi söï höôùng
daãn cuûa ngöôøi chuû trì buoåi hoïp, nhoùm seõ suy nghó veà caùc giaûi phaùp. Vieäc
phaân tích vaán ñeà raát coù ích cho caû nhoùm, nhôø ñoù moãi thaønh vieân seõ thích
öùng ñöôïc khi gaëp ñuùng vaán ñeà naøy trong moät ngaøy naøo ñoù.
e) Phillips 66.
Kyõ thuaät naøy laø ñaëc bieät hieäu quaû khi ngöôøi ta muoán nhaän ñöôïc söï
tham gia tích cöïc cuûa moät nhoùm ñoâng ngöôøi hay khi coù söï ñoái nghòch
giöõa caùc yù töôûng hoaëc söï ñoái nghòch cuûa caùc caù nhaân, noù laøm caûn trôû söï
tieán trieån cuûa taäp theå khi ñoái ñaàu vôùi moät vaán ñeà coù giôùi haïn roõ raøng.
Ngöôøi chuû trì trình baøy vaán ñeà caàn giaûi quyeát, keá ñoù ñeà nghò cöû toaï
chia thaønh caùc nhoùm nhoû (6 ngöôøi). Moãi tieåu nhoùm naøy seõ baøn baïc vôùi
nhau döôùi söï höôùng daãn cuûa moät ngöôøi chuû trì (trong voøng 6 phuùt hay
nhieàu hôn )vaø chæ ñònh moät baùo caùo vieân trình baøy nhöõng giaûi phaùp maø
tieåu nhoùm ñaõ tìm ra tröôùc taäp theå hoäi nghò.
4. Hoïp ra quyeát ñònh tieán ñeán haønh ñoäng.
a) Hoïp ñeå laáy quyeát ñònh.
Vieäc naøy tieán haønh qua boán giai ñoaïn.
- Ñöa ra caùc söï kieän (giai ñoaïn cung caáp thoâng tin).
- Thu thaäp caùc yù kieán döïa treân caùc söï kieän (giai ñoaïn baøn baïc).
- Tìm kieám caùc giaûi phaùp (giai ñoaïn saùng taïo).
- Ra quyeát ñònh (giai ñoaïn löïa choïn).
b) Hoïp coù tính chaát chieán löôïc.
Ñaây laø loaïi hoïp trong ñoù caùc nhoùm coù quyeàn lôïi vaø yù töôûng traùi ngöôïc
nhau .Moãi nhoùm tìm caùch chieám ñöôïc öu theá toái ña ñoái vôùi caùc nhoùm
khaùc. Moãi nhoùm do moät ngöôøi laõnh ñaïo coù nhieäm vuï baûo toàn, duy trì
ñöôïc söï nhaát quaùn cuûa nhoùm mình vaø tìm caùch chia reõ noäi boä phía ñoái
thuû.
5. Hoïp ñeå hieåu roõ söï quan heä beân trong nhoùm.
Caùc nhaø taâm lyù vaø xaõ hoäi hay nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm khuyeán khích
hoïp caùc nhoùm gaëp cuøng vaán ñeà ñeå thoâng caûm vaø giuùp ñôõ nhau.Muoán vaäy
ngay trong nhoùm caàn coù.
a) Ñoäng löïc cuûa nhoùm.
Muïc ñích laø laøm cho tham döï vieân nhaïy caûm vôùi hoaït ñoäng cuûa taäp theå
vaø tìm caùc bieän phaùp ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñöôïc ñaët ra cho taäp theå.
Moãi ngöôøi caàn phaûi bieát mình laøm theá naøo ñeå moïi ngöôøi hieåu mình vaø
mình hieåu ngöôøi khaùc. Buoåi hoïp coù theå keùo daøi nhieàu ngaøy, maø noäi dung
laø hoaøn toaøn töï do vôùi muïc ñích laø laøm roõ nhöõng hieän töôïng, nhöõng vaán
ñeà cuûa nhoùm.
b) Phaân tích cô cheá.
33

34. Muïc ñích laø phaân tích nhöõng gì ñang xaûy ra giöõa caùc thaønh vieân, baèng
caùch kieåm tra söï aûnh höôûng cuûa cô cheá ñoái vôùi haønh vi cuûa hoï. Phaân tích
khi nhaän thaáy raèng coâng vieäc khoâng tieán trieån toát, coù moät caùi gì ñoù taéc
ngheõn. Ngöôøi chuû trì caàn phaûi phaân tích ñieàu gì ñaõ ngaên caûn söï tieán trieån
cuûa nhoùm.
IV. Chuaån bò caùc buoåi hoïp.
Ñoù laø yeáu toá ñaàu tieân quyeát ñònh cho söï thaønh coâng hay thaát baïi cho moät
buoåi hoïp.
1. Muïc tieâu cuûa buoåi hoïp.
- Cuoäc hoïp nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa toå chöùc hoaëc caùc tham döï vieân
mong muoán hay chæ nhaèm ñaùp öùng yù ñoà cuûa moät caù nhaân naøo ñoù?
- Vieäc nhaän thöùc söï caàn thieát trieäu taäp moät cuoäc hoïp seõ coù tính chaát
quyeát ñònh cho thaønh coâng cuûa cuoäc hoïp, vì moãi caù nhaân ñeàu coù söï hieåu
bieát khaùc nhau veà tình huoáng cuûa cuoäc hoïp.
- Söï caàn thieát cuûa buoåi hoïp phaûi ñöôïc xeùt treân moät thöïc teá laø vaán ñeà chæ
ñöôïc giaûi quyeát chung vôùi moïi ngöôøi. Nguy cô thaát baïi khaù lôùn neáu quyeát
ñònh hoïp chæ xuaát phaùt töø yù ñoà cuûa ngöôøi toå chöùc, nhaát laø khi chæ chaïy theo
phong traøo, laøm vui loøng moät vaøi ngöôøi, hay ñeå chöùng toû hoaït ñoäng daân
chuû cuûa taäp theå (hoäi hoïp – thuû ñoaïn).
Tröôùc khi ñöa saùng kieán trieäu taäp moät cuoäc hoïp, caàn phaûi traû lôøi moät caùch
roõ raøng caùc caâu hoûi sau ñaây.
- Vaán ñeà ñöôïc ñaët ra coù lieân quan ñeán taäp theå hay khoâng?
- Taäp theå coù quyeàn ñeà nghò giaûi phaùp hay ra moät quyeát ñònh khoâng?
- Taäp theå coù naêng löïc khaùch quan ñeå xöû lyù vaán ñeà khoâng?
- Taäp theå coù vui loøng ñeå laøm khoâng?
2. Chuaån bò cuûa caù nhaân ngöôøi chuû trì.
Ngöôøi chuû trì buoåi hoïp phaûi.
- Xaùc ñònh roõ raøng muïc tieâu, naém vöõng chuû ñeà buoåi hoïp.
- Phaùc thaûo moät keá hoaïch chi tieát cho cuoäc hoïp (tieán trieån qua caùc giai
ñoaïn).
- Chuaån bò moät chöông trình tranh luaän, trao ñoåi, baøn baïc vaø ñònh thôøi gian
cho töøng muïc.
- Döï ñoaùn nhöõng phaûn öùng cuûa tham döï vieân, nhöõng yù kieán taùn thaønh vaø
ngöôïc laïi.
- Bieát taïo haøo höùng cho taäp theå.
- Ghi chuù nhöõng quan ñieåm quan troïng nhaát, caàn taäp trung nhaán maïnh vaø
suy nghó veà nhöõng caâu hoûi maø caùc thaønh vieân coù theå neâu leân cuõng nhö
nhöõng döï kieán giaûi phaùp ñöa ra.Tröôøng hôïp caàn thieát neân coù moät soá taøi
lieäu tham khaûo vaø phaûi chuaån bò saün saøng cho töøng tham döï vieân.
3. Thaønh phaàn tham döï.
Ngöôøi chuû trì caàn loaïi tröø taát caû caùc ruûi ro veà moät cuoäc hoïp voâ boå, nhaát laø
thieáu söï tham gia cuûa caùc thaønh vieân, ngöôøi höôùng daãn caàn xem xeùt nhöõng
ngöôøi tham döï coù ñaùp öùng caùc caâu hoûi sau khoâng:
- Hoï coù thaønh thaïo ñoái vôùi ñeà taøi naøy khoâng?
34

35. - Hoï coù quan taâm gì ñeán vaán ñeà khoâng?
- Hoï coù saün saøng can döï vaøo vaán ñeà khoâng?
- Hoï coù khaû naêng laøm vieäc taäp theå khoâng? (khaû naêng laéng nghe vaø giao
tieáp).
4. Söï chuaån bò cuûa ngöôøi tham döï.
a) Muïc ñích cuûa söï chuaån bò seõ cho pheùp.
- Traùnh nhöõng hieåu laàm luùc khôûi ñaàu buoåi hoïp.
- Moãi ngöôøi tham döï coù theå suy nghó tröôøc veà vaán ñeà ñöôïc ñaët ra.
b) Ngöôøi chuû trì phaûi göi ñeán moãi ngöôøi tham döï:
- Moät thö môøi ghi roõ thôøi gian, giôø, ngaøy, thaùng vaø ñòa ñieåm nôi xaûy ra
cuoäc hoïp.
- Chöông trình nghò söï phaûi roõ raøng vaø chi tieát cuøng vôùi nhöõng ñeà nghò
tham gia cuûa tham döï vieân.
- Moät boä hoà sô ngaén goïn coù noäi dung:
+ Caùc vaán ñeà maáu choát seõ ñöôïc trình baøy.
+ Giôùi thieäu caùc thaønh vieân tham döï cuøng vôùi caùc baùo caùo cuûa hoï veà
caùc vaán ñeà ñaët ra.
5. Toå chöùc cô sôû vaät chaát.
Caàn phaûi chuaån bò toát caùc baûng bieåu, phöông tieän nghe nhìn hoã trôï caàn
thieát cho cuoäc hoïp. Caùch saép ñaët baøn gheá coù theå thay ñoåi tuyø thuoäc vaøo kyõ
thuaät cuoäc hoïp ñaõ ñöôïc löïa choïn. Noù coù theå söûa ñoåi ngay trong buoåi hoïp
(tröôøng hôïp hoïp Phillip 66 chaúng haïn). Caàn nhôù raèng daïng baøn hoïp hình
baàu duïc thích hôïp nhaát caùc giao tieáp. Cuõng neân xeáp ñaët vò trí caùc tham döï
vieân baèng caùch duøng caùc taám bìa cöùng (ghi teân) treân baøn hoïp, traùnh gaây
cho hoï nhöõng tình huoáng ñoái choïi nhau, traùnh laøm taêng söï phaân chia beø
phaùi, söï coâ laäp hay noùi chuyeän rieâng.
V. Vai troø ngöôøi chuû trì buoåi hoïp.
1. Nhöõng chöùc naêng phaûi ñaûm nhieäm.
a) Chöùc naêng thöïc hieän- ñeà xuaát yù kieán.
Vaän ñoäng moïi thaønh vieân trong nhoùm phaûi hoaït ñoäng: moät nhoùm
haønh ñoäng coù hieäu quaû laø nhoùm luoân luoân taïo ra caùc yù töôûng, nhöõng
nhaän xeùt, söï phaân tích, nhöõng pheâ phaùn, ñeà nghò, thay vì bò giôùi haïn
vaø leä thuoäc vaøo moät ngöôøi laõnh ñaïo naøo ñoù.Caàn khôi ngoøi ñoäng vieân,
sau ñoù trình baøy laïi vaø thöïc hieän coâng vieäc toång hôïp töøng phaàn.
b) Chöùc naêng taïo thuaän lôïi cho caùc thaønh vieân
Chöùc naêng naøy laøm cho caùc tham döï vieân phaùt huy heát naêng löïc cuûa
mình, ñaây laø chöùc naêng chính cuûa ngöôøi chuû trì.
Moät taäp theå toát laø moät taäp theå khoâng hoaït ñoäng moät caùch voâ toå chöùc
hay noùi loøng voøng khoâng ñaït gì caû. Do ñoù caàn phaûi.
- Hoaït ñoäng coù toå chöùc.
- Coù muïc tieâu ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng.
- Choïn löïa moät phöông thöùc thaûo luaän hôïp lyù (trình töï ).
- Phaân phoái caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï thích hôïp.
Chöùc naêng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi gaén lieàn chuû yeáu vôùi keá hoaïch,
vôùi caùc phöông tieän vaø caùc phöông phaùp laøm vieäc.
35

36. döï vieân:
Ngöôøi chuû trì chuaån bò vaø giôùi thieäu tröôùc buoåi hoïp nhöõng muïc tieâu,
keá hoaïch chöông trình thaûo luaän, tieán ñoä cuûa buoåi hoïp, caùc quy ñònh
caàn tuaân thuû phaûi tuaân thuû … höôùng daãn caû nhoùm ñi ñuùng höôùng
traùnh nhöõng nhaàm laãn ñi laïc ñeà, taïo thuaän lôïi cho caùc tham döï vieân
neâu caûm nghó cuûa mình, taäp trung vaøo vaán ñeà, ñöøng noùi chuyeän
phieám, baûo ñaûm nhöõng ñieàu ñöôïc baøn baïc laø cuûa moïi ngöôøi. Phaûi laøm
sao cho moïi nguoàn löïc cuûa tham döï vieân ñöôïc khai thaùc toái ña.
c) Chöùc naêng ñieàu hoøa.
Ngöôøi chuû trì laøm saùng toû vaán ñeà - taïo moái lieân keát giöõa caùc tham
Ngöôøi chuû trì phaûi tính ñeán traïng thaùi taâm lyù vaø tính deã xuùc caûm
cuûa tham döï vieân cuõng nhö nhöõng lieân heä rieâng tö giöõa hoï vôùi nhau.
Caùc yeáu toá khaùc nhau naøy coù theå laø nguoàn goác cuûa caùc söï beá taéc.
Chöùc naêng ñieàu hoaø seõ laøm lieân keát vai troø caù nhaân, taïo söï hieåu
bieát giöõa caùc tham döï vieân vaø loaïi boû caùc söï ñoái nghòch nhau taïm thôøi
neáu coù.
Ñoái vôùi ngöôøi chuû trì, ñieàu hoaø hoaït ñoäng taäp theå laø giuùp ñôõ taäp
theå vöôït qua nhöõng trôû ngaïi taâm lyù maø taäp theå ñoái ñaàu: söï caêng thaúng,
gay caán. Anh ta caàn tìm hieåu nhöõng nguyeân nhaân cuûa nhöõng caêng
thaúng, beá taéc naøy. Khi chöùc naêng ñieàu hoaø ñöôïc baûo ñaûm thì taäp theå
seõ laøm vieäc vaø tieán trieån trong baàu khoâng khí hoaø hôïp vaø toân troïng
laãn nhau.
2. Caùc kyõ thuaät aùp duïng cuûa ngöôøi chuû trì.
a) Trình baøy laïi.
Ñaây laø moät vieäc caàn thieát. Noù cho pheùp ngöôøi vöøa phaùt bieåu thaáy raèng
chuû toïa ñaõ hieåu mình; neáu khoâng thì phaûi ñi saâu vaøo vaán ñeà, noùi laïi cho
chính xaùc hôn. Söï trình baøy laïi laøm cho moïi ngöôøi nhaän thöùc caùc ñieåm thoaû
thuaän hay baát ñoàng vöøa ñöôïc phaùt bieåu vaø laøm roõ thaùi ñoä trung laäp, khoâng
thieân vò cuûa ngöôøi höôùng daãn tröôùc noäi dung cuõng nhö hình thöùc cuûa caùc
cuoäc trao ñoåi, nhôø ñoù maø khích leä tham döï vieân ( vì caùc tham döï vieân ñöôïc
nghe laïi).
b) Toång hôïp.
Trong khi söï trình baøy laïi chæ nhaèm kieåm ñieåm laïi nhöõng ñieàu maø tham
döï vieân vöøa neâu ra, thì söï toång hôïp laïi laø moät toùm löôïc hay taäp hôïp caùc döõ
kieän chính yeáu do taäp theå nhoùm phaùt bieåu. Noù cho pheùp moïi ngöôøi nhaän
thöùc ñöôcï vò trí cuûa mình trong quaù trình hoaït ñoäng kieåm tra, nhöõng gì ñaõ
ñaït ñöôïc hay chöa ñaït ñöôïc. Ngöôøi chuû trì caàn toång hôïp töøng phaàn caùc vaán
ñeà trong chöông trình nghò söï ñaõ neâu ra.
c) Neâu caâu hoûi.
Vieäc neâu caùc caâu hoûi ,cho pheùp moïi thaønh vieân coù theå ñi saâu vaøo
vaán ñeà hay tieáp ñaø cho vieäc tranh luaän.
Ví duï:
36