Trefdag klimaat 2014-01-21 Workshop 6 - Samenwerking met anderen

1. Kerk en ecologie
Limburgdag – 21 januari 2014
Scheppingsspiritualiteit
– ecospiritualiteit –
Maria Verwimp

2. Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede

3. Schema van de info
1. Ecologie: relatie mens & milieu in crisis
► VN-Klimaatconferenties
2. Enkele gedachten bij schepping uit 1ste en 2de
Testament
3. Kerken en ecologie:
►‘Ecologische bekering’
4. Wat kunnen wij doen?
► Verantwoord gebruik van kerkgebouwen
► Een aanbod van NRV

4. Fysieke gevolgen van klimaatverandering
worden steeds duidelijker…
Smeltende poolkappen en gletsjers
Orkaan Nargis (Myanmar, 2008):
78.000 doden
Stijging zeespiegel, stormen en
overstromingen
Verwoestijning

5. Sociale gevolgen



Verhoogde kwetsbaarheid van mensen en
gemeenschappen t.o.v. de natuurlijke omgeving
Verwoesting van de traditionele leefpatronen en
voorziening in het levensonderhoud.
Verwachte ‘klimaatmigratie’ (IPCC: 150 miljoen ecovluchtelingen tegen 2050). Eco-conflicten !
Kwestie van solidariteit: rechtvaardige ‘ecologische
voetafdruk’!

6. Post-Doha/ Warschau/….
uitdagingen

Inzake ecologie zijn er drie crisissen:
1.
2.
3.



Klimaatcrisis (opwarming van de aarde...)
Energiecrisis (natuurlijke hulpbronnen, brandstoffen...)
Milieucrisis (eco-systemen, bossen, biodiversiteit...)
Uitdagingen:
= klimaatcrisis – opwarming minder dan 2°!
= uitstoot broeikasgassen verminderen:
+ tijdschema’s : is er nog niet gekomen
+ financiële steun aan arme landen voor meer ecologische economie.
100 miljard dollar tegen 2020
192 landen van de VN ondertekenden de tekst.
Bolivia weigert goedkeuring omwille van te zwak akkoord.
Terugdringen van ecologische voetafdruk.

7. De ecologische voetafdruk...
… een maatstaf voor ecologische duurzaamheid en
eco-rechtvaardigheid
1. Hoeveel
aarde is er beschikbaar?
11,3 miljard hectaren vruchtbare aarde voor ± 7,5 miljard mensen
2. Hoeveel
aarde ge- / verbruiken we?
Eerlijk Aarde aandeel (= 1 planeet) : 1,7 hectaren
Gemiddelde Wereldbevolking: 2,8 hectaren
Gemiddelde Indiër: 0,8 hectaren
Gemiddelde Belg: 5,4 hectaren (= 3 planeten)
Gemiddelde Amerikaan: 10,3 hectaren (= 6 planeten)

8. Enkele gedachten vanuit het
Scheppingsverhaal
Structuur van het verhaal:
Inleiding (1, 1-2)
Dag 1 (1,3-1,5) – het licht
Dag 4 (1,14-1,19) – zon, maan en sterren
Dag 2 (1,6-I,8) – het gewelf
Dag 5 (1,20-1,23) – vissen en vogels
Dag 3a (1,9-1,10) – aarde en zee
Dag 3b (1,11-1,13) – de planten
Dag 6a(1,24-1,25) – wilde dieren
Dag 6b(1,26-1,31) – de mens
Dag 7 (2,1-2,3)

9. Voor een goed verstaan van onze scheppingsopdracht:
Scheppen is verschillend van: uit het niets iets maken.
Scheppen = wegroepen uit duisternis, orde brengen in
de chaos
Het scheppingsverhaal vertelt over hoe het volk in
God geloofde, over een visioen van leven voor alle
mensen, over de relatie van God en mens nl:
medeschepsel.
Schepping loopt uit op sabbat:
Vrijheid! Bevrijding! Opstanding!

10. Schepping in het Tweede Testament

11. Wat is dan ‘eco-spiritualiteit’ ?
 Besef dat onze aarde, al het geschapene, alle leven,
wijzelf, deel zijn van één groter geheel...
 ... in geloof beleefd als een openbaring van een
liefhebbende God die de schepping draagt en tot
voltooiing wil brengen...
 ... niet zonder ons: door middel van een
rechtvaardige, duurzame, vredevolle levensstijl én
wereldwijde politieke maatregelen.
 Eco-spiritualiteit: “Zorg voor de Schepping!”

12. Kerken en ecologie
 Sinds begin ’80: het ‘conciliair proces’: oecumenisch proces voor
Rechtvaardigheid, Vrede en Heelheid van de Schepping.
 Oecumenische bijeenkomsten (3)

‘Heelheid van de Schepping’ wordt toegevoegd en
verbonden met de opdrachten voor
Rechtvaardigheid en Vrede

Overheersende gedachten: de mens als rentmeester
van de Schepping – verantwoordelijkheid t.a.v. al het
geschapene - duurzame ontwikkeling – heelheid van
de schepping: nieuwe naam voor ontwikkeling en
vrede...

13. Aandacht voor ecologie
binnen de Kerk
 Paus Benedictus XVI
“We moeten zorg dragen voor het milieu: het is aan
de mens toevertrouwd, opdat hij het met vrijheid en
verantwoordelijkheid zou bewaren en cultiveren, en
altijd gericht op het welzijn van allen…”
Vredesboodschap, 1 januari 2008
« Ook de Kerk heeft haar verantwoordelijkheid ten aanzien
van de Schepping tot op het publieke forum toe. De plichten ten
aanzien van het leefmilieu komen voort uit de plichten ten
aanzien van de mens als persoon en zijn relaties tot de
anderen. Dit alles maakt deel uit van een authentieke
‘menselijke ecologie’ en van de onschendbaarheid van het
menselijk leven in al zijn facetten. »
Vredesboodschap, 1 januari 2010

14. Ecologisch verantwoord gebruik van
kerkgebouwen
1.
Vertrekken vanuit onze inspiratie:
economisch en maatschappelijk verantwoord
Globaal denken,
lokaal handelen.
3. Als deel van een
groter kerkgeheel
2.
ecologisch,

15. Ecologisch verantwoord
Wat kunnen we doen?
1. Goed naar ons gebouw kijken! Elk gebouw is anders:
isoleren, energie verbruik verminderen door efficiënter
gebruik, duurzame energiebronnen beogen,…
Enkele goede voorbeelden:
Vaticaan

16. Borgerhout: O.L.Vrouw ter Sneeuw
Antwerpen Linkeroever: Sint Anna-ten drieën

17. Orgelstoeltje in Kalmthout

18. Ecologisch verantwoord
2. Verschillende mogelijkheden:
inbreiding, nevenbestemming, gezamenlijk gebruik,
herbestemming, sluiting,…

19. Economisch verantwoord

20. Met aandacht voor de
maatschappelijke functie

21. 1. INSPIRATIE
Hoe kan spiritualiteit onze inzet voor ecologische gerechtigheid kracht
bij zetten?
Inspiratie- en modellenboeken

22. Inspiratie
 …met campagnes en acties!

23. 2. SENSIBILISATIE
De ecologische voetafdruk van de
kerkgemeenschap en gelovigen

24. 3. ACTIE

NRV stelt een professionele ‘energiemeester’ ter
beschikking:






Procesbegeleiding
Stappenplan op maat voor groepen die van plan zijn hun
eigen (kerk)gebouw, parochiezaal, jeugdlokaal, …
energievriendelijker te maken
Evaluatie...
Werkmodellen voor geloofsgemeenschappen
Politieke acties: water, klimaatconferentie,…
O.m. hoe een ecokerk-team opzetten. Wat? Een
multidisciplinair team dat actief zoekt naar mogelijkheden om binnen
de geloofsgemeenschap te werken rond ‘Zorg voor de Schepping!‘


Contactpersoon per bisdom / vicariaat.
Info op: www.netrv.be

25. De toekomst van de aarde
en al zijn bewoners
is onze gezamenlijke zorg
Maria Verwimp