1. การปฏิร ูป การปกครอง ครั้ง
สำา คัญ ในสมัย รัช กาลที่ 5
• เริ่ม ต้น ประมาณ พ.ศ.2430 หลัง จาก
ที่ พระเจ้า น้อ งยาเธอ
กรมหมื่น เทวะวงศ์ว โรปการ
เสด็จ กลับ จากดูง านการปกครองใน
สหรัฐ อเมริก า ,ยุโ รป และ ญี่ป ุ่น
• ทำา ให้ร ัช กาลที่ 5 พิจ ารณาเห็น ว่า ...
• มีค วามพร้อ มให้ม ก ารปฏิร ูป การ
ี
ปกครอง
• จึง ได้ท รงตั้ง กรม ขึน ใหม่ 6 กรม
้

2. •เสนาบดีก ระทรวงมหาดไทย
คนแรก คือ
กรมพระยาดำารงราชานุภาพ
•นายช่า งใหญ่ กรมยุท ธนาธิ
การ แห่ง กรุง สยาม คือ สม
เด็จฯเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุ
วัตติวงศ์

3. ในปีพ .ศ. 2437 รัช กาลที่ 5 ทรง
เปลี่ย นแปลง
การบัง คับ บัญ ชาหัว เมือ งต่า งๆ
ในส่ว นภูม ิภ าค..อย่า งไร
• ให้ม าอยู่ใ นสัง กัด ของ
กระทรวงมหาดไทย
• มีก ารรวมอำา นาจเข้า สู่
ศูน ย์ก ลาง
• เรีย กระบบการปกครองแบบ
ใหม่น ี้ว ่า “เทศาภิบ าล ”

4. เมื่อ ปีพ .ศ. 2441 (ร.ศ. 117) รัช กาล
ที่ 5 ได้ต ราข้อ บัง คับ ลัก ษณะการ
ปกครองหัว เมือ งที่เ รีย กว่า
“ระบบเทศาภิบ าล ”
• โดยมีการแบ่งอำานาจความรับผิดชอบ
ตามลำาดับจากมากไปหาน้อย คือ
มณฑล, เมือ ง(จัง หวัด ), อำา เภอ,
ตำา บล และหมู่บ ้า น
• รัชกาลที่ 5 ทรงปรับเปลียนรายได้
่
ของข้าราชการตาม หัวเมือง จาก
เดิมได้รับจากการหักส่วนแบ่งจาก

5. การปรับ ปรุง การปกครองส่ว น
ท้อ งถิ่น
สมัย รัช กาลที่ 5 คือ
• การประกาศใช้พ ระราชบัญ ญัต ิ
จัด การสุข าภิบ าล
• การสุข าภิบ าลเริ่ม ขึ้น เป็น ครั้ง
แรกที่ ตำา บลท่า
ฉลอม จัง หวัด สมุท รสาคร

6. ผลของการปฏิร ูป การปกครอง
สมัย รัช กาลที่ 5
สรุป ได้ด ัง นี้
- การปกครองแบบจตุส ดมภ์เ ปลี่ย นมา
เป็น การปกครองที่แ บ่ง แยกหน้า ที่
เป็น กระทรวงต่า งๆ
• การปกครองหัว เมือ งมีค วามใกล้ช ิด
กับ ส่ว นกลางสามารถปกครองได้ท ั่ว
ถึง
- ขุน นางลดอำา นาจในการปกครองลง
อำา นาจได้เ ปลี่ย นมาเป็น ของ พระ

7. การเลิก ทาส
•พระราชบัญญัติพิกดกระเษียรอายุ
ั
ลูกทาสลูกไทย พ.ศ. 2417 มีผล
ต่อการเลิกทาส คือ
•ลูก ทาสที่เ กิด ปีม ะโรง พ .ศ.
2411 คือ
ปีท ี่พ ระบาทสมเด็จ พระ
จุล จอมเกล้า เจ้า อยู่ห ัว

8. การเลิก ทาส
ถือ ว่า เป็น การปูพ ื้น ฐาน
การปกครองแบบ
ประชาธิป ไตย

9. ดูหน้า 116 จากข้อความ
• พระราชหัตถเลขาของพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยูหัวถึงสมเด็จ ฯกรม
่
พระยาดำา รงราชานุภ าพมีความตอน
หนึ่งว่า...
• การซึงจะรักษามิให้มีอันตรายทั้งภายใน
่
และภายนอกได้ มีอยู่ ๓
ประการ คือ พูดจาทางไมตรีอย่างหนึ่ง มี
กำาลังพอทีจะรักษาความสงบเรียบร้อยของ
่
บ้านเมืองอย่างหนึ่ง

10. พระราชนิพ นธ์เ รื่อ งไกลบ้า น
พระบาทสมเด็จ พระ
จุล จอมเกล้า เจ้า อยู่ห ัว
ทรงมีพ ระราช
หัต ถเลขาถึง .....
สมเด็จ พระเจ้า ลูก เธอ เจ้า ฟ้า

11. เรื่อ ง สาเหตุข องเปลีย นแปลง
่
การปกครองของประเทศไทย
พ.ศ.2475

12. ความเสือ มของระบอบ
่
สมบูร ณาญาสิท ธิร าชย์
สาเหตุข องการเปลี่ย นแปลง
สถานะการคลัง การปกครองของประเทศไทย ความ
ของประเทศ พ.ศ.2475 เคลื่อ นไหว
และการแก้ ของสื่อ มวลชน
ปัญ หา
การศึก ษาตามแนวความคิด ตะวัน ตก

13. ความเคลื่อ นไหวของ
บรรดาสื่อ มวลชน
สื่อ มวลชนที่ม ีส ว นต่อ การสนับ สนุน
่
ให้ม ีก ารดำา เนิน ของ คณะผู้
ก่อ การ ให้ม ีเ ปลี่ย นแปลงการปกครอง
ในระบบรัฐ สภา ที่ม ี
รัฐ ธรรมนูญ เป็น หลัก ในการปกครอง
ประเทศ เช่น
ฉบับ แรกของไทย คือ ดรุโ ณวาท
หนัง สือ พิม พ์ต ุล วิภ าคพจนกิจ
หนัง สือ พิม พ์ศ ิร ิพ จนภาค
หนัง สือ พิม พ์จ ีน โนสยามวารศัพ ท์
หนัง สือ พิม พ์บ างกอกการเมือ ง

14. ภายในประเทศ
อย่า งรุน แรง สมัย
รัช กาลที่ 7
• ซึงการแก้ไ ขปัญ หาความ
่
เสือ มโทรมทางเศรษฐกิจ ใน
่
สมัย รัช กาลที่ 7 ที่ก ลายเป็น
ตัว เร่ง สถานการณ์ป ฏิว ัต ิใ ห้
เกิด เร็ว ขึน คือ การปลด
้
ข้าราชการออกจากตำาแหน่ง

15. ในสมัย รัช การที่ 7
มีก ารร่า งรัฐ ธรรมนูญ 2 ฉบับ
• ฉบับ แรก ผูร ่า ง คือ พระยา
้
กัล ยาณไมตรี
• ฉบับ ที่ 2 ผู้ร ่า ง คือ นายเรมอน
ด์ บี. สตีเ ฟนส์ และพระยาศรี
วิศ าลวาจา
• แต่ร ฐ ธรรมนูญ ทัง 2 ฉบับ นี้ก ็
ั ้

16. รัช กาลที่7 ทรงทราบในพระราช
หฤทัย ดีว ่า
ถึง เวลาทีจ ะต้อ งพระราชทาน
่
รัฐ ธรรมนูญ
เพื่อ เป็น การปกครองตามระบอบ
แต่ด ้ว ยคณะอภิร ัฐ มนตรีเ ห็น ว่า ควรยืด
ประชาธิป ไตยขึ้น
ระยะเวลาการพระราชทานรัฐ ธรรมนูญ ออก
ไปอีก
การที่พ ระองค์ท รงลัง เลพระราชหฤทัย
จึง ทำา ให้คณะราษฎร ซึ่ง ได้เ ตรีย มการ
ไว้แ ล้ว
ทำา การปฏิว ัต ิย ด อำา นาจการปกครอง
ึ

17. การปฏิว ัต ิเ พือ เปลี่ย นแปลง
่
การปกครอง
พ.ศ.2475ปราศจากการนอง
เลือ ด
เพราะ รัช กาลที่ 7 มีพ ระ
ราชดำา ริ
ทีจ ะพระราชทานรัฐ ธรรมนูญ
่
ให้แ ก่ป ระชาชน

18. ผู้ปฏิวัติ เรียกว่า “คณะราษฎร”

19. คณะราษฎร
• คือ กลุม บุค คลที่ด ำา เนิน การ ปฏิว ัต ิย ึด
่
อำา นาจจาก รัช กาลที่ 7
• เปลีย นแปลงการปกครอง ของสยาม
่
• จากระบอบสมบูร ณาญาสิท ธิร าชย์ม า
เป็น ระบอบ
ประชาธิป ไตย
• ในวัน ที่ 24 มิถ ุน ายน พ.ศ. 2475
•

20. สรุป ผลจาก
การปฏิว ต ิข องคณะ
ั
ราษฎร

21. คณะราษฎรได้ก ่อ การปฏิว ัต ิ
เมื่อ วัน ที่ 24 มิถ ุน ายน พ .ศ .
2475 ได้ส ำา เร็จ
• ตามที่ไ ด้ต ง เป้า หมายไว้ คือ ...
ั้
• ต้อ งการให้ม ีก ารเปลี่ย นแปลง
การปกครองจากระบอบ
สมบูร ณาญาสิท ธิร าชย์เ ป็น เป็น
ระบอบการปกครอง โดย
มีพ ระมหากษัต ริย ์เ ป็น ประมุข ภาย
ใต้ร ัฐ ธรรมนูญ
•โดยคณะราษฎร ได้อ อก

22. • ต่อ มา คณะราษฎรได้ม ีห นัง สือ กราบ
บัง คับ ทูล
• อัน เชิญ พระบาทสมเด็จ พระปกเกล้า
เจ้า อยู่ห ัว เสด็จ กลับ คืน
สูพ ระนคร
่
• พระองค์จ ทรงตอบรับ คำา กราบบัง คับ
ทูล อัญ เชิญ ของคณะราษฎร
• และทรงกลับ สู่ พระนครในวัน ที่ 26
มิถ ุน ายน พ.ศ. 2475
• และได้ท รงลงพระนามในพระราช

23. “สมุดปกเหลือง” ทีพิมพ์ขึ้น
่
ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการ
ปกครอง พ.ศ. 2475
เกี่ยวกับเรือง...
่
เค้า โครงการเศรษฐกิจ
ของปรีดห์ พนมยงค์
ี