1. BİR TIP DİSİPLİNİ OLARAK
AİLE HEKİMLİĞİ
Prof. Dr. Hüsnü Çağlar
Dr. Hüsnü Miral
Dr. Salih Sadık
Dr. Koray D. Soysüren
Dr. Abbas Köse

2. BİR TIP DİSİPLİNİ OLARAK AİLE
HEKİMLİĞİ
ANA BAŞLIKLAR
1. Aile hekimliğinin tanımı ve ilkeleri
2. Dünyada aile hekimliği tarihçesi
3. Türkiye’de aile hekimliğinin tarihçesi ve
gelişmesi
4. Bazı ülke modellerinden örnekler

3. AİLE HEKİMLİĞİNİN TANIMI VE
İLKELERİ

4. Aile hekimi kimdir ?
Aile hekimi; yaş, cins ve rahatsızlık
ayırımı yapmadan bireylere, ailelere ve bir
sağlık birimine bağlı nüfusa kişisel ve
sürekli birinci basamak sağlık hizmeti
sunan tıp fakültesi mezunudur.
(Leuwenhorst , 1974)

5. Dünya Aile Hekimleri Birliği (WONCA)
Tanımı (2002)
Aile Hekimliği kendine özgü eğitim
içeriği, araştırması, kanıt temeli ve klinik
uygulaması olan akademik ve bilimsel bir
disiplin ve birinci basamak yönelimli klinik
bir uzmanlıktır.

6. AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL İLKELERİ :
1. Sağlık sistemi ile ilk tıbbi temas noktasını
oluşturur.
2. Kolay ulaşılabilirdir.
3. Entegrasyon ve koordinasyon : Koruyucu
hekimlik ile tedavi edici hekimliği birleştirir. 1. ve 2.
basamak sağlık hizmetlerinin entegrasyonunu sağlar.
4. Süreklilik : Bireyi sadece hastalık döneminde değil
tüm yaşamı boyunca izler.
5. Bütüncüllük: Bireyi fiziksel, psikolojik ve sosyal
özellikleri ile bir bütün olarak değerlendirir.
6. Kişisellik : Hastalık merkezli değil birey merkezlidir.

7. AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL İLKELERİ :
7. Aile ve toplumsal yönelimlilik : Sorunları
sadece bireysel değil aile ve toplumsal ilintileri
bağlamında da ele alır.
8. Yakınlık ve Gizlilik : Sorumluluğunu aldığı kişiler
ile arasında sürekli ve yakın bir ilişki vardır. Bu ilişkide
kişisel bilgilerin gizliliği esastır.
9. Savunuculuk : Sorumluluğunu aldığı kişilerin
yanında ve onları bilgilendirici bir tutum içindedir.
10. Sağlık kaynaklarının etkili kullanımını
sağlar.

8. AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL İLKELERİ :
11. Özgün görüşme ve klinik karar verme
süreci vardır : Etkili bir iletişimle ilişki kurar. Aynı
zamanda henüz ayrımlaşmamış rahatsızlıklarla da
ilgilenir. Toplumda rahatsızlıkların prevelans ve
insidansının belirleyici olduğu özgün bir karar verme
süreci vardır.
12. Ekip hizmeti verme : Diğer disiplinlerle ve diğer
sağlık personeli ile işbirliği içinde çalışır.

9. DÜNYADA AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ

10. DÜNYADA AİLE HEKİMLİĞİNİN TARİHÇESİ
1923 : Dünyada ilk kez Dr. Francis Peabody tarafından
insanı bir bütün olarak ele alacak bir uzmanlık dalının
gerekliliği savunularak Aile Hekimliğine olan gereksinim
gündeme getirildi.
1952 : İngiltere’de ‘’Royal College of General
Practitioners’’ (Aile hekimliği kraliyet koleji) kuruldu.
1966 : Amerikan Tıp Birliği tarafından Millis raporu ve
Willard raporu yayınlanarak birincil bakım konusunda
çalışan yeni bir uzmanlık dalı olan Aile Hekimliği tanındı.
1969 : American Board of Family Practise (Amerika Aile
Hekimleri Kurulu) kuruldu.

11. DÜNYADA AİLE HEKİMLİĞİNİN TARİHÇESİ
1974 : Hollanda’da yapılan toplantıda Loewenhorst ve
grubu tarafından birinci basamak hekimliğinin diğer
uzmanlık dallarından farklı bir uzmanlık dalı olduğu
vurgulanarak Aile Hekimliğinin tanımı yapıldı.
1978 : Alma Ata konferansında ‘2000 yılında herkese
sağlık’ başlığı altında hedefler ve stratejiler belirlendi.
Tüm dünyada birinci basamak sağlık hizmeti konusunda
çalışmalar başlatılmış oldu.
1986 : Avrupa Konseyi, Avrupa Topluluğu ülkelerinde
görev yapacak aile hekimlerinin en az 2 yıl uzmanlık
eğitimi almış olması gerektiğini kararlaştırdı ve hedef
tarih olarak 1 Ocak 1995 i belirledi. Daha sonra 2001
yılındaki toplantıda bu süreyi 3 yıla çıkardı.

12. DÜNYADA AİLE HEKİMLİĞİNİN TARİHÇESİ
1994 : Dünya sağlık örgütü (WHO) ve Dünya Aile
Hekimleri Birliği (WONCA) tarafından Ontario’da yapılan
konferansta Aile Hekimliğinin amaçları, görev tanımı,
işleyişi, kurumsallaşması ve aile hekimliği politikası gibi
konularda önemli kararlar alındı. Bu kararlar ve öneriler
Aile Hekimliği sisteminin tüm dünya ülkelerinde
yaygınlaşması ve gelişmesine önemli katkısı oldu.

13. TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ

14. TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ
Ülkemizde Aile hekimliği kavramı ilk defa 1980’li yıllarda gündeme
gelmeye başlamıştır.
1983 : Aile hekimliği ayrı bir uzmanlık dalı olarak "Tababet
Uzmanlık Tüzüğünde" yer aldı.Eğitim süresi pratisyenler
için üç yıl, pediatri ve dahiliye uzmanları için bir yıl dört
ay olarak belirlendi.
1984 : Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde ilk aile hekimliği
anabilim dalı kuruldu.
1985 : Aile hekimliği uzmanlık eğitimine Sağlık Bakanlığı
ve SSK' ya bağlı eğitim hastanelerinde başlandı.

15. TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ
1990 : Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD)
Ankara'da kuruldu.
1992 : Gülhane Askeri Tıp Akademisinde aile hekimliği
anabilim dalı kuruldu.
1993 : Yüksek Öğretim Kurumu 12547 sayılı kararı ile tıp
fakültelerinde aile hekimliği anabilim dallarının
kurulmasını uygun buldu.
1993 : Trakya Üniversitesi’nde Aile Hekimliği Anabilim
Dalı kurularak üniversitelerde Aile Hekimliği asistan
eğitimi başlamış oldu.

16. TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ
1993 : İstanbul’da ilk ulusal Aile Hekimliği kongresi
düzenlendi.
1994 : Aile Hekimliği pilot uygulama merkezleri ilk olarak
Ankara’da ve daha sonra Bursa, Adana ve İzmir’de
açıldı.
1997 : Türkiye Aile Hekimliği dergisi yayınlanmaya
başladı.
2003 : Türkiye Dünya Aile Hekimleri Birliği (WONCA)’ya
tam üye oldu.

17. TÜRKİYE’DE AİLE HEKİMLİĞİNİN
TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ
2005 : Türkiye WONCA dünya konseyinde temsil edildi.
2008 : Avrupa Aile Hekimleri kongresi Türkiyede yapıldı.

18. BAZI ÜLKE MODELLERİNDEN
ÖRNEKLER

19. İNGİLTERE
 Aile hekimliği uzmanlık eğitimi 1979 da zorunlu
hale gelmiştir. 1 yıl intörnlük döneminden sonra
2 yıl hastanede 1 yıl ise sahada eğitici aile
hekiminin yanında çalışarak tamamlanmaktadır.
Sınav zorunluluğu yoktur.
 Acil durumlar dışında aile hekiminden sevk
zorunludur.
 Aile hekimine kayıtlı kişi sayısına ve koruyucu
hekimlik, ev ziyaretleri gibi hizmetler için hizmet
başına ödeme yapılmaktadır.

20. İNGİLTERE
 Sağlık Giderlerinin çoğu vergilerle finanse
edilmektedir.
 Hastanın hekim, hekimin de hasta seçme
özgürlüğü vardır.
 34.000 civarındaki aile hekiminin çoğu 4-5
hekimden oluşan grup muayenehanelerinde
hizmet verir.
 Bir aile hekimine düşen nüfus 3000 civarındadır.

21. ABD
 Sağlık hizmetlerinin çoğu özel sektörün
elindedir.
 Toplumun % 14 ünün sağlık güvencesi yoktur.
 Birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev
yapan hekimler tüm hekimlerin % 40 ı dır. Bunlar
arasında aile hekimleri de vardır.
 Aile hekimleri ya kendi muayenehanelerinde
veya son yıllarda yaygınlaştığı üzere grup
muayenehanelerinde hizmet verirler.

22. ABD
 Ödemeler kişi ve hizmet başına göre yapılır.
 Bir aile hekimine düşen nüfus 5000 kişi
civarındadır.
 Aile hekimliği uzmanlığı ülkedeki ikinci büyük
uzmanlık dalıdır ve eğitimi üç yıldır. Amerikan
aile hekimliği kurulu tarafından şekillendirilir ve
denetlenir. Sınav zorunluluğu vardır.

23. KANADA
 Kanada'da ulusal sağlık sigortası tüm bireyleri
kapsamaktadır. 65 yaş üstündekilerden ve
maddi durumu iyi olmayanlardan sağlık sigorta
primleri alınmaz.
 Birinci basamak sağlık hizmetleri aile hekimleri
tarafından verilmektedir.Aile hekimleri büyük
kentlerde muayenehanelerinde çalışırlar ve 2.
basamağa sevk ettikleri hastalarının tedavileri ile
de bizzat ilgilenirler. Kırsal alanda ise sağlık
merkezlerinde ve küçük hastanelerde hizmet
verirler.

24. KANADA
 Aile hekimleri ülkedeki en büyük hekim grubudur
ve tüm hekimlerin yarısını oluştururlar.
 Aile hekimliği uzmanlık eğitimi ise iki yıl olup,
isteyenler bu süreyi üç yıla çıkarabilirler
 İhtisas sonrası sınav ve sürekli tıp eğitimi
zorunludur.

25. ALMANYA
 ‘Bismarck modeli’ sağlık sigortası sistemi
uygulanmaktadır. Her meslek dalının sigortası
ayrıdır. Ödemeler fonlar tarafından yapılır.
 Sağlık sigortası nüfusun %90 ını kapsar. Özel ve
kamu sigortası dışında kalanlar sosyal yardım
programından yararlanabilir.
 Birinci basamak sağlık hizmetini Aile hekimleri
ve diğer dal uzmanları unvanlarını
kullanmaksızın verirler.

26. ALMANYA
 Aile hekimlerinin diğer dal uzmanlarına oranı
%45-50 dolayındadır.
 Aile hekimliği uzmanlık eğitimi 4 yıldır.
 Eğitim sonunda sınav vardır.
 Aile hekimlerine ödeme hizmet başına yapılmaktadır.
 Acil vakalara mesai saati dışında da bakmakla
yükümlüdür. Aynı bölgedeki diğer aile hekimleri ile
ortaklaşa yürütür.

27. KÜBA
 Tüm nüfus sağlık güvencesi kapsamındadır.
 Tüm sağlık hizmetleri ücretsizdir.
 Ülkedeki 68.000 doktorun 32.000 i Aile hekimidir.
 Aile hekimleri tüm nufusu kapsayacak şekilde
dağıtılmıstır.
 Aile hekimleri hizmet ettiği bölgede yaşar ve
yaklaşık 800 kişiden sorumludur.
 Aile hekimliği eğitimi 2 yıldır.
 Diğer klinik uzmanlıkları için 2 yıl aile hekimliği
eğitimi almış olma şartı aranır.

28. …TEŞEKKÜRLER…