1. ธาตุก ัม มัน ตรัง สี
(Radioactive Element)
1. การเกิด
กัม มัน ตภาพรัง สี
2. การสลายตัว ของธาตุ
กัม มัน ตรัง สี
3. ครึ่ง ชีว ิต
4. ปฏิก ิร ิย านิว เคลีย ร์

2. บุคคลทีเกียวข้องกับธาตุ
่ ่
กัมมันตรังสี
ในปี ค.ศ. 1896 อองตวน อองรี
เบ็ก เคอเรล นัก วิท ยาศาสตร์ช าว
ฝรั่ง เศสพบว่า เมื่อ เก็บ แผ่น ฟิล ์ม ที่
หุ้ม ด้ว ยกระดาษสีด ำา ไว้ก ับ
สารประกอบของยูเ รเนีย ม ฟิล ์ม จะ
มีล ัก ษณะเหมือ นถูก แสง และเมื่อ
ทำา การทดลองกับ สารประกอบของ
ยูเ รเนีย มชนิอ มาปีแก็ไ ด้ผ ลเช่น กูร ี
ต่ ด อื่น ๆ อร์ และมารี
เดีย วกัน จึง สรุป ว่า น่า จะมีร ัง สีแม
พบว่า ธาตุพ อโลเนีย ผ่
ออกมาจากธาตุยม รเนีย ม
เรเดีย ูเ และทอเรีย ม
สามารถแผ่ร ัง สีไ ด้เ ช่น
เดีย วกัน ปรากฏการณ์
ที่ธ าตุแ ผ่ร ัง สีไ ด้เ อง
อย่า งต่อ เนื่อ งเรีย กว่า
กัม มัน ตภาพรัง สี

3. กัม มัน ตรัง สี คือ ธาตุท ี่น ิว เคลีย สของอะตอมแผ่ร ัง สีอ อก
นื่อ งตลอดเวลา ซึ่ง เรีย กว่า กัม มัน ตภาพรัง สี (Radioac
าตุน ั้น จะกลายเป็น ธาตุใ หม่ จนในที่ส ุด ได้อ ะตอมที่เ สถ
วนใหญ่เ ป็น ธาตุท ี่ม ีเ ลขอะตอมมากกว่า 83 เช่น U-238
Th-232 Rn-222
ภาพรัง สี คือ เป็น ปรากฎการณ์ท ี่ธ าตุแ ผ่ร ัง สีไ ด้อ ย่า
รัง สีที่ป ล่อ ยออกมาส่ว นใหญ่ม ี 3 ชนิด คือ
รัง สีแ อลฟา รัง สีบ ต ้า รัง สีแ กมมา
ี

4. The behavior of three types of radioactive emissions in
an electric field.

5. รัทเทอร์ฟอร์ดได้ศึกษาเพิ่มเติมและ
แสดงให้เห็นว่ารังสีที่ธาตุกัมมันตรังสีปล่อยมา
อาจเป็นรังสีแอลฟา รังสีบตา หรือรังสีแกมมา
ี
ซึงมีสมบัติต่างกัน
่
รัง สีแ อลฟา เป็น นิว เคลีย สของฮีเ ลีย ม มีโ ปรตอน
และนิว ตรอนอย่า งละ 2 อนุภ าค มีป ระจุไ ฟฟ้า +2 มี
อำา นาจทะลุท ะลวงตำ่า มาก กระดาษเพีย งแผ่น เดีย ว
หรือ สองแผ่น ก็อนุภ าคที่ม ีสได้ ต ิเ หมือ นอิเ ล็ก ตรอน คือ
รัง สีบ ีต า คือ ส ามารถกั้น มบั
มีป ระจุไ ฟฟ้า -1 มีม วลเท่า กับ อิเ ล็ก ตรอน มีอ ำา นาจ
ทะลุท ะลวงสูง กว่า รัง สีแ อลฟา ประมาณ 100 เท่า
สามารถผ่า นแผ่น โลหะบางๆ ได้ เช่น แผ่น ตะกั่ว หนา
1งmm มีค วามเร็วคลื่น เ คีย หล็ก ไฟฟ้ว แสง
รั สีแ กมมา เป็น ใกล้แม่เ งความเร็ า ที่ม ี
ความยาวคลื่น สั้น มาก ไม่ม ป ระจุ ไม่ม ม วล มีอ ำา นาจ
ี ี
ทะลุท ะลวงสูง สุด สามารถทะลุผ ่า นแผ่น ไม้ โลหะ
และเนื้อ เยือ ได ้้ แต่ถ ูก กั้น ได้โ ดยคอนกรีต หรือ แผ่น
่

6. ชนิด และสมบัต ข อง
ิ
Type of Radiation
รัง สีบ างชนิด
Alpha particle Beta particle Gamma ray
γ
Symbol α β (can look different,
depends on the font)
Mass (atomic mass
4 1/2000 0
units)
Charge +2 -1 0
very fast (speed of
Speed slow fast
light)
Ionising ability high medium 0
Penetrating power low medium high
Stopped by: paper aluminium lead
อำา นาจการทะลุ
ทะลวงของรัง สี

7. สัญ ลัก ษณ์ ชนิด ของประจุ และมวลของร
ชนิด
อนุภ า สัญ ลัก ษ มวล(a
ของ
ค ณ์ mu)*
ประจุ
แอลฟ 4.0027
+2
า 6
0.0005
บีต า -1
40
1 amu = 1 atomic mass unit = 1.66 x 10-24 g.

8. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สีแ อลฟา

9. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สีแ อลฟา

10. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สีบ ีต ้า

11. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สีบ ีต ้า

12. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สีบ ีต ้า
(โพซิต รอน)

13. การสลายตัว ของธาตุก ัม มัน ต
การแผ่ร ัง สี
แกมมา
226 222 4
88 Ra 86 Rn * 2 He
Ra 222
86 Rn γ

14. สมการนิว เคลีย ร์ (Nuclear equation) คือ
สมการที่แสดงปฏิกิริยานิวเคลียร์ สมการต้องดุล
ด้วย ซึ่งการดุลสมการนั้น ต้องดุลทั้งเลขมวล
และเลขอะตอมทั้งด้านซ้ายและขวาของสมการเคมี
ให้เท่ากัน กล่าวคือผลบวกของเลขมวลและเลข
อะตอมของสารตั้งต้นเท่ากับของผลิตภัณฑ์ ดัง
ตัวอย่าง

15. การสลายตัว ของธาตุ
กัม มัน ตรังลขอะตอมสูง
•การแผ่ร ัง สีแ อลฟา (ธาตุท ม เ
ี่ ี
สี
กว่า 83 ขึ้น ไปและมีจ ำา นวนนิว ตรอนต่อ
โปรตอนในสัด ส่ว นทีZ −ม่เ หมาะสม )
ไ 2Y + 24 He
่
A A− 4
Z X
238 234
92 U Th +
90
4
2 He
ผ่ร ัง สีบ ต า (ธาตุม น ว ตรอนมากกว่า โปรตอน )
ี ี ิ
A A
Z X Z +1 Y +
0
−1 e
210 210
82 Pb 83 Bi + 0
−1 e
•การแผ่ร ัง สีแ กมมา (เกิด กับ ไอโซโทป
กัม มัน ตรัง สีท ี่ม พ ลัง งานสูง มาก หรือ
ี
+ γ
A A
Z X
X ่ส ลายตัว ให้แ อลฟากับ บีต า )
ไอโซโทปทีZ
99
Te
99
Te
52 + γ
52

16. การดุล สมการนิว
เคลีย ส์
1. เลขมวลเท่า กัน
235 138 96
92 U + 0n
1
55 Cs + 37 Rb + 2 0n
1
235 + 1 = 138 + 96 + 2 x 1
2. เลขอะตอมเท่า กัน
235 138 96
92 U + 0n
1
55 Cs + 37 Rb + 2 0n
1
92 + 0 = 55 + 37 + 2 x 0

17. 2 2
4
0

18. จงเขีย นสมการต่อ ไปนี้
ให้ส มบูร ณ์
. 27
14
Si 0
X + e
-1
ข. 66
29
Cu Q + 0
e
-1
27
13
Al + 4
2
He 30
14
Si + _______
ง. 14
6
C 13
6
C + ________
จ. 226
89
Ac 226
88
Ra + ________
ฉ. 226
89
Ac 222
87
Fr + __________

19. Half-
ครึ่ง ชีว ิต (half life) ของ
สารกัม มัน ตรัง สี หมายถึง
life
ระยะเวลาทีน ว เคลีย ส
่ ิ
ของธาตุก ม มัน ตรัง สี
ั
สลายตัว จนเหลือ เพีย ง
ครึ่ง หนึง ของปริม าณเดิม
่
ใช้ส ัญ ลัก ษณ์เ ป็น t1/2
ครึ่ง ชีว ิต เป็น สมบัต ิ
เฉพาะตัว ของแต่ล ะ
ไอโซโทป และสามารถ
ใช้เ ปรีย บเทีย บอัต ราการ

20. ตัว อย่า ง ธาตุก ัม มัน ตรัง สีม ค รึ่ง ชีว ิต 30 วัน จะ
ี
ใช้เ วลานานเท่า ใดสำา หรับ การสลายไปร้อ ยละ 75
ของปริม าณตอนทีเ ริ่ม ต้น
่
ถ้า เริ่ม ต้น มีธ าตุก ัม มัน ตรัง สีอ ยู่ 100 g
สลายตัว ไป 75 g
ดัง นั้น ต้อ งการให้เ หลือ ธาตุน ี้ 25 g
เนือ งจากธาตุน ม ค รึ่ง ชีว ิต 30 วัน
่ ี้ ี
30 50 30 วัน25 g
ธาตุก ม มัน ตรัง สี 100 g วัน
ั
g
ดัง นัน ต้อ งใช้เ วลา 30 x 2 = 60 วัน สำา หรับ
้
การสลายไปร้อ ยละ 75 ของปริม าณเริ่ม ต้น

21. ตัว อย่า ง จงหาปริม าณของ Tc-99 ทีเ หลือ เมือ วาง
่ ่
Tc-99 จำา นวน 18 กรัม ไว้น าน 24 ชั่ว โมง และ Tc-
99 มีค รึ่ง ชีว ิต 6 ชั่ว โมง
6 12
Tc-99 Tc-99 Tc-99
1 hrs
ครึ่ง hrs.
2 ครึ่ง
18 g ชี. ิต
ว
9g 4.5 g
ชีว ิต 18h 3 ครึ่ง
24 rs. ชีว ิต
Tc-99 hrs.่ง Tc-99
1.125 g 4 ครึ 2.25 g
ชีว ิต
แสดงว่า เมือ เวลาผ่า นไป 24 ชั่ว โมง จะมี Tc-
่
99 เหลือ อยู่ 1.125 กรัม

22. ตัว อย่า ง ถ้า ทิ้ง ไอโซโทปกัม มัน ตรัง สีช นิด
หนึง 20 กรัม ไว้น าน 28 วัน ปรากฏว่า มี
่
ไอโซโทปนัน เหลือ อยู่ 1.25 กรัม ครึ่ง ชีว ิต
้
ของไอโซโทปนีม ีค า เท่า ใด
้ ่
ตัว อย่า ง จงหาปริม าณ I-131 เริ่ม ต้น
เมือ นำา I-131 จำา นวนหนึง มาวางไว้เ ป็น
่ ่
เวลา 40.5 วัน ปรากฏว่า มีม วลเหลือ
0.125 กรัม ครึ่ง ชีว ิต ของ I-131 เท่า กับ 8
.1 วัน

23. ตัว อย่า ง จงหาปริม าณ I - 131 เริ่ม ต้น เมือ
่
นำา I - 131 จำา นวนหนึง มาวางไว้เ ป็น เวลา
่
40.5 วัน ปรากฏว่า มีม วลเหลือ 0.125 กรัม
ครึ่ง ชีว ิต ของ I -131เท่า กับ 8.1 วัน
สมมติ I -131 เริ่ม ต้น มี a กรัม I - 131 จำา นวน
a กรัม วางไว้ 40.5 วัน = 5 ครึ่ง ชีว ิต ครึ่ง ชีว ิต
สุด ท้า ย I - 131 ทีเ หลือ มีม วล = 0.125 กรัม
่
a a
ครึ่ง
2 2 2 ครึ่ง
ชีว ิต
4
ชีว ิต
a a a
3 - 131 เริ่ม ต้น1 ม วล = 4 g
I มี 8

24. ตัว อย่า ง ธาตุก ัม มัน ตรัง สี A จำา นวน 32
กรัม ถ้า ทิ้ง ไว้น านเป็น เวลา 6 ปี ธาตุ
กัม มัน ตรัง สี A จะเหลือ อยู่ 4 กรัม จงหา
ครึ่ง ชีว ิต ของธาตุ A
เทีย บจะพบว่า สารตั้ง ต้น มี 32 กรัม สลายตัว ไปเพีย ง 3x จะ
ครึ่ง ชีว ิต ของธาตุ A เป็น 23X = 6
ปี
X = 2
ดังนัน ครึ่งชีวิตของธาตุ
้
A = 2 ปี

25. Kinetics of Radioactive Decay
N daughter
∆N
rate = - rate = λN
∆t
∆N
- = λN
∆t
N = N0exp(-λt) lnN = lnN0 - λt
N = the number of atoms at time t
N0 = the number of atoms at time t = 0
λ is the decay constant
ln2
λ =
t½
23.3

26. สูต รการหาครึ่ง ชีว ิต ของธาตุ
N เหลือ = N เริ่ม ต้น T = n t1/2
2n
N เหลือ = กัม มัน ตรัง สีท เ หลือ
ี่
N เริ่ม ต้น = กัม มัน ตรัง สีเ ริ่ม ต้น
T = จำา นวนเวลาที่ธ าตุส ลายตัว
n = จำา นวนครั้ง ในการสลายตัว ของครึ่ง ชีว ิต
t1/2 = ระยะเวลาที่น ิว เคลีย สกัม มัน ตรัง สีส ลายตัว เหลือ ครึ่ง
ของปริม าณเดิม (ครึ่ง ชีว ิต )

27. มมัน ตรัง สี X 20 กรัม สลายตัว ไป 10 กรัม ภายใน
าหลัง ทิ้ง ธาตุ X ไว้ 150 วัน จะเหลือ ธาตุ X 300 กร
ต้น ต้อ งนำา ธาตุก ัม มัน ตรัง สี X มากี่ก รัม
ธาตุ X 30 วัน
เหลือ ธาตุ X
20 g 10 g
จากสูต รความสัม พัน ธ์ ธาตุ
กัม มัน ตรัง สี X มีค รึ่ง ชีว ิต 30 วัน
ดัง นั้น T = n t1/2
150 = n(30) อ = N เริ่ม ต้น
N เหลื
n = 5 2n
เพราะฉะนัน หาธาตุ X เริ่ม ต้น ได้ จาก
้
ธาตุ X เริ่ม ต้น =
300 x 25 = 9,600 กรัม

28. ปฏิกริยานิวเคลียร์
ิ
เป็น ปฏิก ิร ิย าที่เ กิด การเปลี่ย นแปลง ภายใน
นิว เคลีย ส ของอะตอม แล้ว ได้น ิว เคลีย สของ
ธาตุใ หม่เ กิด ขึ้น และให้พ ลัง งานจำา นวน
มหาศาล แบ่ง ออกได้ 2 ประเภท ดัง นี้
1. ปฏิก ิร ิย าฟิช ชัน (Fission reaction)
2. ปฏิก ิร ิย าฟิว ชัน (Fussion reaction)

29. ปฏิก ิร ิย า
ปฏิก ิร ิย าฟิช ชัน (Fission reaction) คือ
นิว เคลีย ร์
กระบวนการที่น ว เคลีย สของธาตุห นัก บาง
ิ
ชนิด แตกตัว ออกเป็น ไอโซโทปของธาตุท ี่
เบากว่า
เป็น ปฏิก ิร ิย าลูก โซ่

30. Fission reaction
ประโยชน์ข องปฏิกย สของธาตุน นัก บางชนิด แตก
กระบวนการที่น ิว เคลี ิร ิย าฟิช ชั ห
ตัว ออกเป็น ไอโซโทปของธาตุท ี่เ บากว่า มปฏิกิริยาลูก
ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์สามารถควบคุ
โซ่ในฟิชชันได้ และนำามาใช้ประโยชน์ทางสันติ เช่น
ใช้สร้างเตาปฏิกรณ์ปรมาณู เพื่อผลิตไอโซโทป
กัมมันตรังสี เพือใช้ในทางการแพทย์ การเกษตร และ
่
อุตสาหกรรม ในขณะทีพลังงานทีได้ก็สามารถนำาไปใช้
่ ่
ผลิตกระแสไฟฟ้าได้

31. ปฏิก ิร ิย า
ปฏิก ิร ิย าฟิว ชัน (Fusion reaction) คือ
ปฏิก ิร ิย าที่เ กิด การรวมตัว ร์
นิว เคลีย ของไอโซโทปที่ม ี
มวลอะตอมตำ่า ทำา ให้เ กิด ไอโซโทปใหม่ท ี่ม ี
มวลมากขึ้น กว่า เดิม และให้พ ลัง งานจำา นวน
มหาศาล และโดยทั่ว ๆ ไปจะให้พ ลัง งาน
มากกว่า ปฏิก ิร ิย าฟิส ชัน

32. Fusion reaction
ประโยชน์ข องปฏิก รกระบวนการที่น ิว เคลีย สของธาตุเ บา
ิ ิย าฟิว ชัน
พลังงานในปฏิกริยสองชนิด หลอมรวมกัน เกิอยออกมา
ิ าฟิวชันถ้าควบคุมให้ปล่ ด
ช้า ๆ จะเป็นประโยชน์ตอน นิว เคลีย่างมากมายวลสูง กว่า เดิม
เป็
่ มนุษย์อ ย สใหม่ท ี่ม ีม และมีข้อได้
และให้พ ลัง งานปริม าณมาก
เปรียบกว่าปฏิกิริยาฟิสชัน เพราะสารตั้งต้นคือไอโซโทป
ของไฮโดรเจนนันหาได้ง่าย นอกจากนีผลิตภัณฑ์ทเกิด
้ ้ ี่
จากฟิวชันยังเป็นธาตุกัมมันตรังสีทมอายุและอันตรายน้อย
ี่ ี
กว่า ซึ่งจัดเป็นข้อได้เปรียบในแง่ของสิ่งแวดล้อม (เกิด
เป็นแหล่งพลังงานมหาศาลทีเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์)
่

33. การตรวจสอบสารกัม มัน ต
ใช้ฟ ิล ์ม ถ่า ยรูป
ใช้ส ารเรือ งแสง
ใช้เ ครือ งมือ
่
ไกเกอร์ มูล เลอร์ เคาน์เ ตอร

34. การตรวจสอบสาร
กัม มัน ตรัง สี
er-Müller tube (GM tube)
หลัก การ
ทำา งาน : เมื่อ รัง สี
ผ่า นเข้า ทางช่อ งรับ
รัง สีจ ะชนกับ
อะตอมของแก๊ส
อาร์ก อนที่บ รรจุอ ยู่
ในกระบอก ทำา ให้
อิเ ล็ก ตรอนหลุด
ออกจากอะตอมเกิด
เป็น Ar+ จึง เกิด
ความต่า งศัก ย์
ระหว่า งประจุบ วก
(Ar+) กับ ประจุล บ
(e-) ของขั้ว ไฟฟ้า

35. ประโยชน์ข องไอโซโทป
กัม มัน ตรัง สี
1. ด้า นธรณีว ท ยา มีก ารใช้ C-14 คำา นวณหา
ิ
อายุข องวัต ถุโ บราณ หรือ อายุข อง
ซากดึก ดำา บรรพ์
2. ด้า นการแพทย์ ใช้ร ัก ษาโรคมะเร็ง ในการ
รัก ษาโรคมะเร็ง บางชนิด ทำา ได้โ ดยการฉายรัง สี
แกมมาทีไ ด้จ าก โคบอลต์-60 เข้า ไปทำา ลายเซลล์
่
มะเร็ง

36. ประโยชน์ข องไอโซโทป
โซเดีย ม-24มฉีด เข้า ไปในเส้น เลือ ด เพือ ตรวจการ
กั มัน ตรัง สี (ต่อ ) ่
ไหลเวีย นของโลหิต โดย โซเดีย ม -24 จะสลายให้
รัง สีบ ีต าซึง สามารถตรวจวัด ได้ และสามารถบอกได้
่
ว่า มีก ารตีบ ตัน ของเส้น เลือ ดหรือ ไม่
Au-198 ใช้ต รวจตับ และไขกระดูก
I-131 ใช้ศ ก ษาความผิด ปกติข องต่อ ม
ึ
ไทรอยด์
3. ด้า นเกษตรกรรม ใช้ P-32 ศึก ษาความ
ต้อ งการปุ๋ย ของพืช
4. ด้า นการถนอมอาหาร ใช้ Co-60 ในการ
ถนอมอาหารให้ม อ ายุย าวนานขึ้น เพราะรัง สี
ี
แกมมาช่ว ยในการทำา ลายแบคทีเ รีย

37. ประโยชน์ท างด้า น
การแพทย์

38. ธาตุแ ละสารประกอบในสิง มี ่
ชีว ิต และสิง แวดล้อ ม
่
ธาตุอ ะลูม ิเ นีย ม (Al) ธาตุไ อโอดีน (I)
ธาตุแ คลเซีย ม (Ca) ธาตุไ นโตรเจน (N)
ธาตุท องแดง (Cu) ธาตุอ อกซิเ จน(O)
ธาตุโ ครเมีย ม (Cr) ธาตุฟ อสฟอรัส (P)
ธาตุเ หล็ก (Fe) ธาตุซ ิล ิค อน (Si)
ธาตุส ง กะสี (Zn)
ั ธาตุเ รเดีย ม (Ra)

39. ธาตุอ ะลูม ิเ นีย ม (Al
ลัก ษณะและสมบัต ิ
โลหะ Al มีส ีเ งิน มีค วามหนาแน
เหนีย วและแข็ง ดัด โค้ง งอได้ ทุบ ให
Matching exercise เส้น ได้ นำา ไฟฟ้า แล
แผ่น หรือ ดึง เป็น
ประโยชน์ นำา ความร้อ นได้ด ี
ทำา โลหะเจือ อะลูมสารประกอบของ Al
เ นีย ม
ิ
ทำา เครื่อ งบิน หน้า ต่า ง Al O (คอรัน ดัม )
2 3
กลอนประตู สายไฟฟ้า KAl(SO4)2.12H2O
สารส้ม กระป๋อ งนำ้า อัด ลม

40. ธาตุแ คลเซีย ม (Ca
ลัก ษณะและสมบัต ิ
มีค วามหนาแน่น ตำ่า มีส ข าวเ
ี
เป็น มัน วาว ในธรรมชาติไ ม่พ บอ
ประโยชน์ ในสภาพอิส ระ
สารประกอบของ Ca
ปูน ขาว ดิน สอพอง ชอล์ก
CaC2 ใช้ผ ลิต ก๊า ซอะเซทิลCaCO3
ีน
เป็น องค์ป ระกอบของฟัน CaSO4.2H2O
และกระดูก

41. ธาตุท องแดง (Cu)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
เป็น โลหะสีแ ดง มีค วามหนาแน
จุด หลอมเหลว-จุด เดือ ดสูง นำา ไฟฟ
และนำา ความร้อ นได้ด ี
แร่ท ม ท องแดงเป็น องค์ป ระกอบ
ี่ ี
ประโยชน์
Cu2CO3(OH)2 (แร่ม าลาไคต์)
ใช้ท ำา สายไฟฟ้า ทองเหลือ ง
Cu S (แร่ค าลโคไซด์)
กุญ แจ ใบพัด เรือ กระดุม 2
ทองบรอนซ์ ใช้ท ำา ปืน ใหญ่ 2 (แร่ค าลโคไพไรต์)
CuFeS
ระฆัง Cu2O (แร่ค ิว ไพรต์)

42. ธาตุโ ครเมีย ม (Cr)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
Cr เป็น โลหะสีข าวเงิน เป็น ม
และแข็ง มาก ทนทานต่อ การผุก ร
ไม่พ บธาตุอ ิส ระในธรรมชาติ
ประโยชน์ สารประกอบของ Cr
ปูน ขาว ดิน สอพอง ชอล์ก 2O3Cr
CaC2 ใช้ผ ลิต ก๊า ซอะเซทิลCr(OH)3
ีน
เป็น องค์ป ระกอบของฟัน CrO2
และกระดูก

43. ธาตุเ หล็ก (Fe)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
Fe เป็น โลหะสีเ ทา มี m.p. b.p
ถูก ดูด แม่เ หล็ก ได้ง ่า ย
ประโยชน์ สารประกอบของ Fe
FeO
ทำา เหล็ก กล้า ใช้ใ นงานก่อ สร้า ง
ผลิต เครื่อ งยนต์ ทำา ลวด Fe2O3
ทำา ตัว ถัง รถยนต์ ตะปู K3Fe(CN)6
เหล็ก เคลือ บผิว NH4Fe(SO4)2.12H2O
ด้ว ยดีบ ุก ใช้ท ำา กระป๋อ งอาหาร

44. ธาตุส ง กะสี (Zn)
ั
ลัก ษณะและสมบัต ิ
Zn เป็น โลหะค่อ นข้า งอ่อ
m.p. b.p. ตำ่า เป็น ไอได้ง า ย
่
ประโยชน์
สารประกอบของ Zn
ใช้เ ป็น สารเร่ง ปฏิก ิร ิย า
ZnO
ใช้ท ำา เหล็ก อาบสัง กะสี
ZnS
ใช้ป ้อ งกัน เหล็ก เป็น สนิม
ทำา หลัง คา ถัง บรรจุน ำ้า

45. ธาตุไ อโอดีน (I)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
I เป็น อโลหะทีม ส ถานะของแข
่ ี
เป็น เกล็ด มัน วาวสีม ว ง ระเหิด ได้ง ่า
่
ละลายนำ้า ได้น อ ย ละลายในเอทาน
้
เฮกเซน
ประโยชน์
สารประกอบของ I
ใช้ท าแผลฆ่า เชื้อ โรค
NaI
ใช้ผ สมในเกลือ สิน เธาว์
KI

46. ธาตุไ นโตรเจน (N
ลัก ษณะและสมบัต ิ
N เป็น ก๊า ซไม่ม ส ี ไม่ม ก ลิ่น ทีอ ุณ
ี ี ่
ปกติไ ม่ท ำา ปฏิก ิร ิย ากับ ธาตุอ ื่น แต่ท ำา ป
ประโยชน์ ทีอ ุณ หภูม ส ูง เป็น ก๊า ซเสถีย ร
่ ิ
ใช้เ ป็น อุต สาหกรรมทำา NH3
สารประกอบของ N
และกรดไนตริก NH3 เป็น NO N2O
สารตั้ง ต้น ในการผลิต โซดาแอช 2
N2O5 NO
HNO3 ใช้ใ นอุต ฯ การทำา สี
ไหมเทีย ม วัต ถุร ะเบิด

47. ธาตุอ อกซิเ จน(O)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
O เป็น ก๊า ซไม่ม ส ี ไม่ม ก ลิ่น
ี ี
ช่ว ยให้ต ิด ไฟแต่ไ ม่ต ิด ไฟ เกิด สา
ประกอบกับ ธาตุโ ลหะและอโลหะไ
ประโยชน์ สารประกอบของ O
ช่ว ยในการหายใจ ใช้ต ัด เชื่อ2O2 BaO2
Na ม
โลหะ ในรูป O3 ใช้ฟ อกสี KO2 H2O2
กระดาษ และฆ่า เชื้อ โรคในนำ้า 2 RbO2
CsO
H2O2 ใช้ฟ อกสีข นสัต ว์ ผม
ฟาง ยาฆ่า เชื้อ โรค

48. ธาตุฟ อสฟอรัส (P)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
P มีห ลายรูป เช่น ฟอสฟอรัส ขาว
(นิม คล้า ยขีผ ึ้ง m.p, ตำ่า ระเหยง่า ย มีพ ษ
่ ้ ิ
ไม่ล ะลายนำ้า ไม่เ สถีย ร)
ฟอสฟอรัส แดง (เป็น ผงสีแ ดงเข้ม
ประโยชน์ ไม่ร ะเหย ไม่เ ป็น พิษ )
ใช้ท ำา สารฆ่า แมลง ฟอสฟอรัดำา (มีโ ครงสร้า งและสมบัต ิ
ฟอสฟอรัส ส
แดงใช้ท ำา ระเบิด เพลิง ยแกรไฟต์ ของแข็ง สีเ ทาเข้ม
คล้า
ระเบิด หมอกควัน เป็น แผ่ข ีด ไฟ
และไม้น มีเ งาโลหะ นำา ไฟฟ้า และความ

49. ธาตุซ ิล ิค อน (Si)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
เป็น ผลึก สีเ ทา เป็น มัน วาว มีโ
สร้า งคล้า ยเพชร แต่แ ข็ง น้อ ยกว่า เ
ประโยชน์
สารประกอบของ Si
เป็น สารกึง ตัว นำา ในรูป ซิล ิเ กต
่
SiO2
ใช้เ ป็น วัต ถุด ิบ ในอุต ฯ ทำา แก้ว
SiC นิย มใช้ท ำา เครื่อ งสับ บดSiC
เครื่อ งโม่

50. ธาตุเ รเดีย ม (Ra)
ลัก ษณะและสมบัต ิ
เป็น ธาตุก ัม มัน ตรัง สี
ประโยชน์ เตรีย มได้จ ากระบวนการสลายสาร
Ra – 226 เสถีย รทีส ุด่
ประกอบแฮไลด์ข องเรเดีย มด้ว ยไฟ
เมือ สลายตัว จะได้เโดยใช้ป รอทเป็น ขั้ว เรเดีย มแฮไล
่ รดอน
และเกิด ตะกั่ว สลายตัว ก ออกมาพร้อ มกับ แบเรีย มแฮ
ตกผลึ
ให้ร ัง สีแ กมมา ยับ ยัง การ ต ซ์เ บลนด์
้
ในแร่ฟ ิ
เจริญ ของมะเร็ง
เป็น สารเรือ งแสง