1. Η Οργάνωση της
Σχολικής Ζωής
με βάση
τις απόψεις του Αριστοτέλη
...και τις σκέψεις των παιδιών του
τμήματος Ε1 του
2ου Δημοτικού Σχολείου Κιλκίς
(σχολική χρονιά 2015-2016)
1
ΕΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
2. Η αφορμή…. Το 2016 ανακηρύχθηκε Έτος
Αριστοτέλη από την Unesco, με
αφορμή τη συμπλήρωση 2.400
χρόνων από τη γέννηση του
μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου κι
έπειτα από σχετική πρόταση που
υπέβαλε η Ελληνική Εθνική
Επιτροπή. Η πρόταση εγκρίθηκε
από την 38η Γενική Διάσκεψη του
διεθνούς Οργανισμού, που
πραγματοποιήθηκε τον
περασμένο Νοέμβριο στο Παρίσι.
2
3. Η πρώτη γνωριμία…
Η δασκάλα μας, έπειτα από
πρόταση του Διευθυντή και
συζήτηση μαζί μας, μας
πρότεινε να μελετήσουμε τη
ζωή και το έργο του μεγάλου
αυτού φιλοσόφου.
Για τον λόγο αυτόν
παρακολουθήσαμε δύο σχετικά
βίντεο.
Το ένα είναι ένα επεισόδιο από
τη σειρά του καναλιού Skai με
τον Γενικό τίτλο: Μεγάλοι
Έλληνες και το άλλο
προέρχεται από τη σειρά της
ΕΡΤ με γενικό τίτλο Animated
Φιλόσοφοι.
3
4. Η ανάλυση…
Αναλύσαμε το
δεύτερο βίντεο με
τη βοήθεια ενός
εννοιολογικού χάρτη
και καταλήξαμε στα
βασικά στοιχεία της
ζωής και της
φιλοσοφίας του
Αριστοτέλη.
4
7. Αυτό είναι χρήσιμο και στη σχολική μας ζωή και
αποφασίσαμε να το ψάξουμε λίγο παραπάνω…
Για να βρούμε το νόημα της ευτυχίας
διαβάσαμε τα ερωτήματα που θέτει το
βιβλίο: • «Η Ευτυχία! Τι είναι;» σε
κείμενο του Όσκαρ Μπρενιφιέ
και Σχέδια της Κατρίν Μερίς
της σειράς «Σκέψου Μαζί μου»
των εκδόσεων Καστανιώτη
• Χρησιμοποιήθηκαν οι ενότητες:
"Γνώση"
"Ευκολία"
"Σκοπός"
"Χρήματα"
"Δυστυχία"
7
8. Επίσης χρησιμοποιήσαμε τα ερωτήματα από την
ενότητα:
"Φιλία"
από το βιβλίο
"Τα συναισθήματα! Τι είναι;"
σε κείμενο του Όσκαρ
Μπρενιφιέ και Σχέδια του Σερζ
Μπλοχ της σειράς "Σκέψου
Μαζί μου" των εκδόσεων
Καστανιώτη
8
9. καθώς και τα ερωτήματα από την ενότητα:
«Σεβασμός» και «Εξουσία»
από το βιβλίο
"Η Συμβίωση! Τι είναι;"
σε κείμενο του Όσκαρ Μπρενιφιέ
και Σχέδια του Φρεντερικ
Μπεναλία της σειράς
«Σκέψου Μαζί μου» των
εκδόσεων Καστανιώτη
9
10. Τα ερωτήματα αυτά ψηφιοποιήθηκαν από τον δάσκαλό μας
με τη βοήθεια των ερωτηματολογίων της google και
έμοιαζαν κάπως έτσι..
10
15. Στη συνέχεια συγκρίναμε τις απόψεις μας με τις απόψεις του Αριστοτέλη
όπως αυτές μας τις έδωσε η δασκάλα μας μέσα από βιβλία:
«Αριστοτέλης για όλους» του
Mortimer Adler
«Πρακτική Φιλοσοφία» του Ευάγγελου
Παπανούτσου
«Αν ο Αριστοτέλης ήταν διευθύνων
σύμβουλος» του Χαρίδημου Τσούκα
«Το πράττειν σύμφωνα με τον Αριστοτέλη»
του Damien Gurnaud
«Η διαμόρφωση του ανθρώπινου
χαρακτήρα κατά τον Αριστοτέλη» του
Χαράλαμπου Ιεροδιακόνου
«Ο φιλόσοφος, ο πολιτικός και ο τύραννος»
του Κοσμά Ψυχοπαίδη και άλλα.
15
16. Είχαμε μπροστά μας ένα έγγραφο που στη μια πλευρά είχε τις απόψεις του
Αριστοτέλη και στην άλλη τις δικές μας.
16
17. Μ’ ένα μολύβι υπογραμμίζαμε σε ποια σημεία
ταίριαζαν οι απόψεις μας με αυτές του φιλοσόφου.
17
18. Αφού συζητούσαμε τις απόψεις μας στην τάξη
καταγράφαμε τα συμπεράσματά μας με τη βοήθεια
εννοιολογικών χαρτών.
18
19. Για παράδειγμα θα σας δείξουμε
σε τι εμείς καταλήξαμε και τι ο Αριστοτέλης είπε…
19
20. για την ευτυχία!
Εμείς καταλήξαμε:
Η ευτυχία είναι ο σκοπός
της ζωής. Η ευτυχία μου,
είναι το ίδιο σημαντική
όσο και των άλλων.
Πρέπει πρώτα να είσαι
εσύ ευτυχισμένος για να
μπορέσεις να κάνεις και
τους άλλους
ευτυχισμένους.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Το να ζούμε καλά, η
ευτυχία δηλαδή, είναι ο
τελικός σκοπός όλων των
πράξεών μας στη ζωή.
20
21. για την ευτυχία επίσης!
Εμείς καταλήξαμε…
Συνήθως η συνταγή της
ευτυχίας δεν είναι
δύσκολη. Δύσκολη είναι η
εφαρμογή της. Πολλές
φορές προσπαθούμε αν
κάνουμε τα πράγματα πιο
σύνθετα απ’ ότι είναι,
αγνοώντας την ευτυχία
που βρίσκεται μπροστά
μας.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Το μόνο σωστό σχέδιο για
να κερδίσουμε την ευτυχία,
ή μια καλή ζωή, είναι ένα
σχέδιο που μας κάνει να
ζητούμε και να αποκτούμε
όλα τα πράγματα που είναι
καλά για μας. Είναι τα
πράγματα που τα έχουμε
ανάγκη, όχι μόνο για να
ζούμε, αλλά και να ζούμε
καλά.
21
22. για τα πάθη!
Εμείς καταλήξαμε…
Αρκετές φορές το πάθος μας
για κάτι, μπορεί να κάνει
δυστυχισμένους τους άλλους,
αλλά και το εαυτό μας.
Υπάρχει περίπτωση όταν είσαι
παθιασμένος με κάτι, να είσαι
ανικανοποίητος και το πάθος
σου αυτό να σε εμποδίζει να
χαρείς την πραγματικότητα.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Πολλές φορές οι άνθρωποι
επιθυμούν κάτι που δεν είναι καλό
γι’ αυτούς και στην
πραγματικότητα τους βλάπτει.
Επειδή το θέλουν όμως, τους
φαίνεται καλό τη στιγμή που
ζητούν να ικανοποιήσουν αυτήν
την επιθυμία τους. Αυτό που είναι
πραγματικά καλό για μας, είναι
αυτό που το έχουμε πραγματικά
ανάγκη πάντοτε.
22
23. για τον πλούτο!
Εμείς καταλήξαμε…
Δεν μπορεί να είναι κάποιος
δούλος των χρημάτων του.
Είναι χρήσιμο όμως να έχουμε
ένα ποσό χρημάτων για να
χαρούμε τη ζωή. Πρέπει να
νιώθουμε ευχαριστημένοι μ’
αυτά που έχουμε. Επίσης
νιώθουμε μεγαλύτερη χαρά
δίνοντας χρήματα κι όχι
παίρνοντας.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Ο πλούτος είναι ένα
πραγματικό αγαθό επειδή είναι
ένα αναγκαίο μέσο για τη
σωματική υγεία τη ζωτικότητα
και την ευχαρίστηση. Χωρίς
ένα ορισμένο ποσό πλούτου δε
μπορούμε να χαρούμε την
υγεία, τη ζωτικότητα και την
απόλαυση και χωρίς αυτά, δεν
μπορούμε να ζήσουμε καλά.
23
24. για τον σεβασμό!
Εμείς καταλήξαμε…
Όταν δε μας σέβεται κάποιος,
ίσως να περιμένει κι εκείνος να
τον σεβαστούμε για να μας
σεβαστεί. Δεν έχουμε δικαίωμα
να αποφασίζουμε ποιος αξίζει
τον σεβασμό και ποιος όχι. Το
να σεβόμαστε τους άλλους
σημαίνει ότι θέλουμε να
γίνονται καλύτεροι. Όμως, δεν
είναι η ελευθερία του καθενός
πιο σημαντική από την
ευημερία όλων.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Τα ανθρώπινα όντα
επιθυμούν πέρα από
αντικείμενα αγάπης, να είναι
και αντικείμενα σεβασμού. Ο
Αριστοτέλης πίστευε ότι το να
μας τιμούν δεν είναι
πραγματικό αγαθό, εκτός αν
γίνεται για τον σωστό λόγο.
Δηλαδή αν αξίζουμε την τιμή
που δεχόμαστε. Κάποιοι
άνθρωποι επιζητούν να έχουν
καλή φήμη έστω κι αν δεν την
αξίζουν.
24
25. για την εξουσία!
Εμείς καταλήξαμε…
Δεν μπορούμε να ζούμε όλοι
μαζί και ο καθένας να
λειτουργεί όπως θέλει.
Οι αρχηγοί και οι νόμοι
χρησιμεύουν στο να
προστατεύουν τις ελευθερίες
μας. Ένας αρχηγός δεν είναι
περισσότερο ελεύθερος απ’
αυτούς που κυβερνά.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Δεν μπορούν τα ανθρώπινα όντα
να ζουν ειρηνικά και να ενεργούν
μαζί για έναν κοινό σκοπό, χωρίς να
έχουν μια κυβέρνηση που να
διαθέτει τη δύναμη να επιβάλει
νόμους και να παίρνει αποφάσεις.
Για να μπορεί ένας αριθμός
ατόμων να ενεργεί μαζί για έναν
κοινό σκοπό πρέπει επίσης να
υπάρχει κάποιος μηχανισμός για τη
λήψη των αποφάσεων που
απαιτούν οι κοινές τους ενέργειες.
25
26. για τη δικαιοσύνη!
Εμείς καταλήξαμε…
Η δικαιοσύνη στο σχολείο δε θα
ήταν απαραίτητη αν ήμασταν
πραγματικά αγαπημένοι και
μονιασμένοι. Επειδή όμως πολλές
φορές δεν είμαστε δίκαιοι με τους
άλλους και οι άλλοι με εμάς,
γίνεται απαραίτητη και χρειάζεται
για να μας συμβουλεύει όταν το
χρειαζόμαστε. Δε θα έπρεπε να
τη φοβόμαστε γιατί δεν είναι κάτι
κακό, αντίθετα λειτουργεί
συμβουλευτικά και κατασταλτικά
σε διάφορες καταστάσεις.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Ο καλός άνθρωπος υπακούει
στους δίκαιους νόμους επειδή
είναι ενάρετος κι όχι επειδή
φοβάται την τιμωρία που
μπορεί να επακολουθήσει αν
παραβεί τον νόμο. Υπακούει
στους νόμους και διαφυλάττει
την ειρήνη με τη θέλησή του κι
όχι γιατί εξαναγκάζεται.
26
27. για την επιλογή της αρετής!
Εμείς καταλήξαμε…
Πρέπει να δεχόμαστε και να
αναγνωρίζουμε τα ελαττώματά
μας για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Η δυνατότητα των επιλογών
κάνει πιο χαρούμενη τη ζωή,
γιατί μπορούμε ν’ αλλάζουμε
απόψεις όταν πια δεν τις
πιστεύουμε. Ο καθένας μπορεί
να αποφασίσει και να αλλάξει τη
γνώμη του και τη διάθεσή του.
Όλες αυτές οι αλλαγές μας
βοηθούν να εξελιχθούμε και να
ωριμάσουμε.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Η ανάπτυξη ενός καλού και
ηθικού χαρακτήρα γίνεται με
τις καλές συνήθειες.
Χρειαζόμαστε καλές συνήθειες
ως προς την επιλογή και την
απόφαση. Να επιλέγουμε τα
πραγματικά αγαθά στη σωστή
ποσότητα και να τα
επιδιώκουμε στη σωστή σειρά
και με τη σωστή σχέση μεταξύ
τους. Τις καλές συνήθειες ο
Αριστοτέλης τις ονομάζει
αρετές.
27
28. για τη φρόνηση!
Εμείς καταλήξαμε…
Αυτοί που μας αγαπάνε
πραγματικά, θέλουν πάντα την
ευτυχία μας. Είναι καλό να
εξυπηρετούμε ακόμη κι αυτούς
που δε μας εξυπηρετούν γιατί
έχουμε την ανάγκη να είμαστε
χρήσιμοι για τους άλλους. Από
τους άλλους μπορούμε να
μάθουμε πράγματα που δε
γνωρίζαμε. Πρέπει να μάθουμε
να εμπιστευόμαστε τους άλλους
για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Φρόνηση είναι η πρακτική γνώση
του καλού ανθρώπου. Τα άτομα
καταλαβαίνουν ότι η ατομική τους
ευτυχία είναι συνδεδεμένη με τη
ευτυχία της κοινότητάς τους. Κάθε
άτομο θα πρέπει να
συμπεριφέρεται σαν καλός πολίτης
και παράλληλα να προσπαθεί για
το καλό των υπόλοιπων πολιτών.
Στην προσπάθεια αυτή, μπορούν
να βοηθήσουν οι άλλοι αν τους
αφήσουμε να εκφράσουν
ελεύθερα την άποψή τους για τα
λάθη μας.
28
29. και πάνω απ’ όλα για τη φιλία!
Εμείς καταλήξαμε…
Δεν μπορούμε να είμαστε
ευτυχισμένοι χωρίς να αγαπάμε
κανέναν. Δε θέλουμε να είμαστε μόνοι
μας όταν υποφέρουμε, και οι φίλοι
είναι αυτοί που μας παρηγορούν όταν
είμαστε στενοχωρημένοι.
Σκεφτόμαστε καλύτερα όταν
μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας γιατί
όταν είμαστε μόνοι μας δεν υπάρχει
κάποιος να μας διορθώσει. Έχει
σημασία ποιοι είναι οι φίλοι σου, ενώ
δεν μπορούμε να περνάμε καλά με
τους άλλους αν δεν περνάμε καλά με
τον εαυτό μας.
Ο Αριστοτέλης είπε:
Ο φίλος είναι αυτός που θα
βοηθήσει τον νέο να μην κάνει λάθη,
ενώ παράλληλα θα τον συμβουλεύει
και θα συνεργάζεται μαζί του στα καλά
έργα και στις καλές πράξεις. Η φιλία
είναι πολυτιμότερη από τη δικαιοσύνη,
γιατί μας αποτρέπει από το να
βλάψουμε τον άλλο. Πρέπει να
υπάρχει μια ανταπόκριση σε μια σχέση
φιλίας. Δηλαδή δε μπορεί να είσαι
φίλος με κάποιον που σε θέλει μόνο
επειδή είσαι καλός σε κάτι.
Οι καλοί άνθρωποι είναι φίλοι, επειδή
ταιριάζουν στην ανθρώπινη ποιότητα
που είναι η αρετή και η καλοσύνη.
29
30. Τελικά…
• Είδαμε ότι πολλά συμπεράσματα που είχαμε
καταλήξει μόνοι μας ταίριαζαν με τις απόψεις του
Σταγειρίτη φιλοσόφου.
• Πολλά από αυτά μάλιστα μπορούμε να τα
χρησιμοποιήσουμε για να βελτιώσουμε τη δική
μας σχολική ζωή:
30
31. Για παράδειγμα καταλήξαμε ότι:
Η φιλία στο σχολείο είναι σημαντική διότι αν δεν
έχουμε φίλους δε μπορεί κάποιος να μας
παρηγορεί. Φυσικά όπως λέει και ο Σταγειρίτης
φιλόσοφος πρέπει να υπάρχει μια ανταπόκριση
σε μια σχέση φιλίας. Δηλαδή δε μπορεί να είσαι
φίλος με κάποιον που σε θέλει μόνο επειδή είσαι
καλός σε κάτι.
31
32. Επίσης
• Τα προβλήματα πολλές φορές
δημιουργούνται λόγω αβεβαιότητας ή για
κάποιο λόγο ασέβειας ή κάποιου ψέματος.
• Δεν πρέπει να παρατάμε κάποιο φίλο χωρίς
λόγο. Δε χρειάζεται ο φίλος μας να είναι
δημοφιλής στο σχολείο.
32
33. Έτσι αποφασίσαμε ότι:
Για να είμαστε χαρούμενοι στο σχολείο πρέπει να
υπάρχουν και οι οδηγίες, οι καλές δηλαδή
συνήθειες –αρετές- τις οποίες αποκτούμε από
τους μεγαλύτερους και τους δασκάλους μας.
Δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι και
χαρούμενοι, αν οι άλλοι είναι δυστυχισμένοι.
33
34. Ο τρόπος εργασίας μας και τα
συμπεράσματά μας παρουσιάζονται
αναλυτικά στην ιστοσελίδα:
etos-aristoteli.weebly.com
34
35. Μέσα από την εργασία μας ανακαλύψαμε ότι ο Αριστοτέλης
αν και γεννήθηκε 2400 χρόνια πριν, είναι χρήσιμος ακόμη,
ενώ αν ακολουθήσουμε τις συμβουλές του η ζωή μας θα
καλυτερέψει.
Ας τον ακούσουμε λοιπόν!
Ραφαήλ: Η Σχολή των Αθηνών
35
