Recomendados
Recomendados
Mais conteúdo relacionado
Destaque
Destaque (20)
Semelhante a Slobodan Dragičević prezentacija
Semelhante a Slobodan Dragičević prezentacija (20)
Mais de komorabl
Mais de komorabl (20)
Slobodan Dragičević prezentacija
- 1. Bihać 13. Sep 2013. Organizacija PK USK “IT usluga u privredi i mjere podrške sektoru IKT u Bosni i Hercegovini” Slobodan M. Dragičević, dipl. Ing. Rukovodilac IT Centra PKRS i glavni projektant This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 2. Početak stvaranja IKT sektora • Kažu da informatika uvodi red tamo gdje se koristi • Svakoj državi je neophodan razvijen IKT sektor; • Svi koriste izraz IKT i “primjena IKT” kad je potrebno označiti primjenu novih tehnologija u BiH u smislu “neophodno je uvesti nove tehnologije u privredu”. Političari čak stavljaju ovaj plan u svoje programe; • Primjena PC-a je od pojave Windows 95 dovela do masovnog komercijalnog korišćenja kompjutera od strane svih korisnika!; • Nestaju velike domaće kompanije koje su činile okosnicu razvoja IKT sektora; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 3. Početak stvaranja IKT sektora • Iz velikih kompanija pojedinci – vrhunski stručnjaci formiraju kompanije u oblasti IKT ili odlaze u inostranstvo; • Ljudski resursi – oni koji su imali mentore u realnom privrednom sektoru odlaze u inostranstvo ili formiraju privatne firme; • U oblasti visokog obrazovanja nastaje zastoj u školovanju na fakultetima elektro i tehničkih struka – trajanje studija; • Kao oblast koja se brzo razvija i mijenja ne postoji “mjesto” da se stvori sinergija nauke i potreba privrede; • Profesorski kadar na fakultetima inertan, pogotovo na postojeće programe rada koji su zastarjeli; • Dolaze “novi trendovi u obrazovanju” kako bi se privukao mnogo veći broj studenata na ETF-ovima a uporedo se razvijaju privatni fakulteti koji zahtjeve privrede drugačije posmatraju; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 4. Realni IKT Setor u BiH • Realizacijom niza projekata dolazi do nabavke PC-a u gotovo svim važnijim institucijama (razni NVO, kupovina kompjutera). Čak se dešavalo da kad “ostane novaca na projektu” zloupotrebljavao se nabavkom nepotrebne i ne planirane opreme; • Nema planova edukacije niti standarda pa se korisnici snalaze na razne načine a neke institucije i privrednici organizuju obuke samostalno; • Pojavljuju se firme koje “proizvode” najčešće instaliran softver za knjigovodstvo, rijetko ERP rješenja i slično. Nova rešenja dolaze iz Srbije, Hrvatske i Slovenije gdje IKT sektor traži novo tržište; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 5. Realni IKT sektor • Osjeća se nedostatak IT stručnjaka, programera i drugih specijalista; • Evropske inicijative traže od BiH aktivno uključivanje i razvojne politike i strategije sa primjenom IKT u privredi. Eagenda 2005.); • BiH odgovara godišnjim sastancima ministara SEE i bez konkretnih inicijativa a pogotovo realizacija. Pokreću se dvije Konferencije o ICT-u a od 107 projekata realizacije niti jedan nije bio realizovan izmeĎu ove dvije Konferencije; • IT jedino tržište rada koje bez obzira na prepreke stalno raste; • Čak postoje inicijative iz EU da se i animiraju osobe ženskog pola da studiraju IT i posao traže u IT sektoru (Girls in ICT i slično); This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 6. Realni IKT sektor • Inicijativama NVO, IT firmi i drugim metodama naglašavanja potrebe dolazi do izvoĎenje niza reformi koji uvijek započinje u državnim organima: projekti edukacije, osposobljavanja državnih službenika i sl. a privreda se u tom obimu ne edukuje (Strategija eGoverment RS od 2009-2012.); • Legalizacija; • Pojedina privredna društva i preduzetnici tek kada su razvili poslove većeg obima ili počeli da traže nova tržišta koja zahtijevaju standarde počeli su da uvode nove tehnologije; • Banke su imale novac i inicirali su nove sisteme obrade i načina plaćanja jer najčešće su u stanju da kupe NPR. sisteme za korišćenje kreditnih kartica; This project is financed by The European Union • Traže se i zakonska rešenja – na inicijativu bankarskog sektora donešen Zakon o elektronskom poslovanju u Ministarstvu finansija RS 2006. godine bez niza podzakonskih akata; IT Usluga u privredi
- 7. Realni IKT sektor • Dolazak i izgradnja velikih trgovačkih lanaca traži brze servere kao i obučene radnike za vještinama u korišćenju PC; • Razvijaju se Internet servisi: RSS Feeds, Blogs, društvene mreže Facebook, Twitter; • Opet se traži veliki broj IT stručnjaka i danas su stalno otvorena nova mjesta za dobre stručnjake; • Mobilna telefonija i digitalizacija terestrijalne TV te razvoj novih usluga/programa; • Sada se čak pojavljuje i odreĎen broj IT stručnjaka koji svoja znanja ne mogu da iskoriste u BiH adekvatno pa odlaze u inostranstvo u sve većem broju - tretman; This project is financed by The European Union • Postoje fondovi koji stipendiraju studente ali oni nemaju adekvatna radna mjesta u BiH i zato odlaze u inostranstvo ili se smještaju u državne institucije; IT Usluga u privredi
- 8. Podrška u IKT sektoru u RS • Kad je pitanju podrška radu IT kompanija u RS i BiH ovo je lako pojasniti – nema je na način kako je to potrebno!: • Sve IKT firme su nastale i razvijale su se nezavisno od države i jednim dobrim dijelom djeluje izvan sistema države; • Svaka Vlada je imala svoje “omiljene” kompanije kojima je davala prednost u odnosu na druge; • Za podršku preduzećima iz IT oblasti i oblasti NANOTEHNOLOGIJA formiran je IC BL kao inkubator za nova IT Start-up društva koja borave tu odreĎen period. Tu su smještena i neka postojeća društva; • Ministarstvo nauke i tehnologije Vlade RS dodjeljuje finansijska sredstva za uvoĎenje novih tehnologija i ne samo IKT kompanijama; This project is financed by The European Union • Formirana je AID RS ali je zasad njihova uloga prema privredi ograničena – zakonska akta; IT Usluga u privredi
- 9. Znamo li gdje smo u IKT sektoru? • Čak ni činjenica da je zakonodavstvo u BiH manje strožije nego EU nije dovelo do povećanja uslova poslovanja za IT kompanije. U našem okruženju je to Srbija uspjela u najboljoj mjeri čak i u odnosu na Hrvatsku a što se vidi u preseljenju nekih firmi u BiH i Srbiju ulaskom Hrvatske u EU. • Ovo je i zbog toga što je Srbija definisala sistemsku i jasno podršku razvoja inovativnom društvu i kreirala modernu ekonomiju zasnovanu isključivo na znanju. This project is financed by The European Union • Prema najnovijem izveštaju Globalnog inovacionog indeksa u izdanju Svetske organizacije za intelektualnu svojinu (WIPO) i organizacije INSEAD Srbija je svrstana na visoko sedmo mjesto po efikasnosti primjene inovacija i ocijenjena kao zemlja koja ima visok potencijal u tom sektoru. Značajan doprinos tržišnoj valorizaciji inovacija daje i PKS, koja je jedan od glavnih kreatora Nacionalnog inovacionog sistema; IT Usluga u privredi
- 10. Imamo a ne primjenjujemo • RS je u 2012. godini promovisala 49(5) doktora nauka i 227(21) magistara nauka i specijalista. 2011. je bilo 65(10) doktora nauka a 256(30) magistara nauka i specijalista. 2003. godine smo imali samo 3 doktora nauka i 63 magistra nauka i specijalista; Izvor: RZSRS • 01.08.2013. na listi Zavoda za zapošljavanje RS nalaze se 3 doktora nauka; This project is financed by The European Union • Ulaganje država u IT sektor € po stanovniku (Svjetska Banka) EU 800 Hrvatska 200 Bugarska 70 Rumunija 70 Srbija 60 Crna Gora 45 IT Usluga u privredi
- 11. Pokazatelji u našem okruženju This project is financed by The European Union • “Mladi ljudi danas završe fakultete, ali ne znaju koliko su malo naučili ili poseduju znanja koja nisu upotrebljiva. Sjajno je biti široko obrazovan, ali za našu oblast potrebno je pojmovno znanje iz struke, potreba za radom a ne radnim mestom i motivacija” – reče vlasnik jedne IT kompanije; • 2.000 IT stručnjaka godišnje diplomira; • 2.000 kompanija • 6.000 zaposlenih; • Izvoz ove industrije u Srbiji u 2007. godine iznosio je 62 miliona evra a preko 200 miliona evra 2012.; • Oko 300 miliona evra u prodaji na crno u inostranstvu; • U Rumuniji IT sektor osloboĎen poreza i doprinosa. To znači da ako platite svog programera, ne morate i da plaćate doprinose za njega. Jeste da onda manje para ide u budžet, ali se otvara više radnih mesta u više legalnih firmi; IT Usluga u privredi
- 12. Pokazatelji u našem okruženju TOP 5 izvoznih softvera SRB: 1. Softveri za daljinsko očitavanje brojila za potrošnju električne energije i vode 2. Programi za klaĎenje i igre na sreću 3. Aplikacije za komunikaciju 4. Programi za mrežu i mrežnu opremu 5. Domaće usluge naprednog WEB programiranja • Srbija je usvojila i strategiju razvoja IT industrije, koja donosi niz podsticaja za ulaganja u taj biznis, mnoge poreske olakšice za IT kompanije, stimulaciju izvoza softvera iz Srbije, ali i bespovratna sredstva za početnike u vrednosti do 25.000€; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 13. Pokazatelji u našem okruženju • Srbija je usvojila Strategiju razvoja IKT industrije, koja donosi niz podsticaja za ulaganja u taj biznis, mnoge poreske olakšice za IT kompanije, stimulaciju izvoza softvera iz Srbije; • Microsoft u Hrvatskoj ima preko 1.200 registrovanih partnera i podržava preko 180 startup projekata usmerenih na izvoz. • Kao ključan problem IT sektora u Hrvatskoj i regionu je nedostatak kritične mase i državnih podsticaja za ukrupnjavanje. • Danas IT kompaniju može da pokrene i vodi pojedinac, ali bez IT kompanija sa 400 do 500 zaposlenih, možda možemo biti donekle važni u regionu, ali ne i u Evropi i Svijetu; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 14. Ključni faktori razvoja IKT sektora Nauka i obrazovan je – Nosioci razvoja fakulteti (Novi IT stručnjaci i sinergija fakulteta i privrede) This project is financed by The European Union Strategija razvoja IKT – priprema država a nosilac aktivnosti privredna društva Edukacija odraslih osoba prekvalifik acije Stvaranje IKT sektora kao privredne grane uz podsticaje, investiranj a i politiku razvoja Uprkos trudu pojedinaca, političke elite nisu svjesne mogućnosti koje taj sektor može da pruži za rast konkurentnosti privrede i da ne postoji dovoljno političke volje za ostvarenje strategije razvoja digitalnog društva i stvaranje prikladnog IT Usluga u privredi pravnog okvira, kao osnovnih pretpostavki e-poslovanja i razvoja IT sektora.
- 15. Ključni faktori razvoja IKT sektora Podzakonska akta Zakoni o elektronskom poslovanju AID RS This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 16. Ključni faktori razvoja IKT sektora • Kao konkretni načini za pomoć IKT sektoru jesu podsticaji; • U budžetu nema stavke podsticaja IKT sektora; • U institucijama se IKT sektor ne obraĎuje niti posmatra kao grana privrede; • Pravljenje mehanizama sistemskih rješenja; • Razvoj novih servisa i stvaranje novih kompanija; • Nastupi i učešća na sajmovima; • Firme žele da transparentno dobiju posao od institucija; • Rješavati problem procedura javne nabavke; • Poreske olakšice; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 17. Projekat WeB i inicijative • Formiranje Udruženja za IKT u privrednim komorama; • Postavljanje WEB site-a sa svim IKT kompanijama u BiH i profilom; • Inicijativa za formiranje CA tijela; • Privredni registar RS - pRegis®; – www.business-rs.ba; This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
- 18. Hvala na pažnji Privredna komora RS IT centar PKRS Đure Daničića 1/2 78000 Banja Luka www.komorars.ba www.business-rs.ba It-center@komorars.ba This project is financed by The European Union IT Usluga u privredi
Notas do Editor
- Najčešće korišćeni naziv iz engleskog jezika IT podrazumijeva uzajamnu vezu informacionih i komunikacionih tehnologija, što i jeste. Mi ćemo često koristiti izraz IKT podrazumijevajući isto jer je ipak nivo telekomunikacija u razvijenim zemljama kao i nekima iz okruženja na mnogo višem nivou a postoje i konkretni proizvodi koji su isključivo sektor telekomunikacija. Proizvode se ruteri, telefonske centrale, odašiljači, mobilni predajnici i drugo što čini telekomunikacionu opremu.Tako da se sektor telekomunikacija, kroz direktnu vezu sa informatikom – industrijom softvera pojavljuje kao posebna industrija koja generiše i nove servise koji su danas prepoznati u našem okruženju: ADSL, IPTV, mobilna telefonija, novi operativni sistemi kao uslov korišćenja niza novih uređaja. NPR kod nas su MTEL a.d., HRNeT i BH Telekom Kompanije koja nabavljaju iz uvoza sve komponente svog sistema i zarađuju porodajući uslugu zasnovanu na novoj tehnologiji. Njihovi inženjeri ne proizvode ništa osim što upravljaju i obezbjeđuju funkcionalnost ovih sistema. Zahvaljujući načinu naplate nemaju problema i zbog tromosti sistema.
- Ljudski resursi i kontinuitet njihovog rada nestaje. Dolaze sa fakulteta novi stručnjaci koji nemaju mentore u realnom privrednom sektoru. Nivo znanja svakako opada a kriminal i korupcija zauzimaju svoje dobre pozicije.Čajavec razvio novu radio stanicu koju nije bilo moguće pratiti zbog promjene frekvencije koja je bila najbolji proizvod profesionalne elektronike i svih razvojnih timova, fakulteta i univerziteta.
- Tržište rada IT raste kao ambrozija! Ne možemo ga uništiti.
- 1 Valjda su zato svi htjeli da rade u državnoj upravi.1 Tu je ležao i novac kojeg je trebalo uzeti.3 Softver Komercijalne banke koštao 3 miliona € - softver iz Srbije
- Formiraju se Regulatorna tijela, ISP-ovi, prave Zakoni o digitalizaciji TV signala na prostoru BiH.
- Zašto sam o ovome pričao u prethodnim slajdovima - da bih mogao da povežem neophodne elemente u jedan sistem koji će nam pomoći da krenemo putem inovativnih i na znanju zasnovanih rešenja za privredu kao i upotrebu znanja u skladu sa zahtjevima tržišta.Pojedine IT kompanije kažu da ih uopšte ne interesuje ova država, da plaćaju sve dadžbine i da ovdje nema posla za njih.Inkubator za veliki deo njih nije interesantan jer nemaju ambicija da imaju svoje firme nego da budu deo neke veće. Stoga je tu oprez nešto što je neophodno, jer ako se želi targetirati neka ciljna grupa, treba je targetirati tako da ona ima interesa da promeni svoje načine ponašanja. Kada je reč o start-up shemama finansiranja, esencijalno je da se razume priroda finansiranja start-up. U razvijenom svetu je dominantna praksa da se finansiranje u ovoj oblasti prepušta venture kapitalu, pa je možda pravo pitanje kako venture kapital približiti Srbiji, bilo u formi poslovnih anđela, bilo u formi institucionalnih investitora. Ovde su ključna pitanja brzina, jednostavnost, poreski tretman i lakoća iznošenja kapitala iz Srbije koja je najbolja garancija dugog ostanka istog u našoj zemlji. Sheme sa 50 odsto učešća države u iznosu koji nije veći od 25.000 EUR moraju biti praćene izuzetno jednostavnim i brzim procedurama, inače je teško da će iznos od 25.000 EUR biti posebno privlačan ozbiljnim venture igračima. Ono što motiviše ozbiljne ulagače je da mogu jednostavno da ulaze i izlaze iz vlasništva domaćih firmi i da iste jednostavno prodaju većim inostranim igračima. Sheme koje se razmatraju u predlozima mera bi možda bilo bolje pojednostaviti instrumentima obezbeđenja od strane investitora, inače će ovaj proces rezultirati uvođenjem u igru investitora koji sigurno nisu prvoklasni u percipiranju tržišnih prilika i potencijala inovacija, ali jesu sposobni u percipiranju šansi koje im nose ovakve sheme finansiranja. Iako je većina ovih projekata podržana od strane EU i vlada nema neke preterane mogućnosti da izađe iz samih okvira, te okvire treba da koristi na način koji neće dovesti do podsticanja lošijeg dela IT industrije.U vezi sa time bitno je i pitanje šta se tačno želi postići. IT industrija je velika razvojna prilika jer ona paradigmatski menja ukorenjene zablude o komparativnim prednostima Srbije i pokazuje da poslovni svet vidi šanse tamo gde je politika i nauka ne percipiraju. Oslonac na industrije koje dodaju veliku dodatnu vrednost je bitno, ali je isto tako bitno da kroz programe podrške ne dođe do preterane alokacije kapitala i rada u ovaj sektor, odnosno do toga da u ovaj biznis ulaze kompanije/pojedinci koji nisu sposobni za opstanak na tržištu bez pomoći države. Stvaranje firmi u IT sektoru koje neće biti u stanju da žive bez podrške budžeta u potpunosti bi obesmislilo ova ulaganja, tako da je ključno pitanje mere. Esencijalno je izbeći stvaranje loših IT firmi, odnosno preusmeravanje uspešnih firmi i pojedinaca od traženja novca na tržištu ka traženju novca u budžetu Republike Srbije.
- 1. Inženjerstvo i tehnologija () – legenda A politička i ekonomska situacija je najlošija poslije rata.3. Jedino broj vjerskih fakulteta je na istom nivou. 25 od 2001/2002 do 23 2010/2011