KTÜ Beşikdüzü MYO Kalite Dersi Notları

1. Kalite Güvencesi ve
Standartlar
1-2. Hafta
Öğr.Gör.Doğan GÜRDAL

2. BAŞLIK
• Standardizasyonun Ekonomik
Açıdan Önemi
• Ülkemizde Standardizasyonun
Önemi
• Standardizasyonunun Üretimde
Etkileri
• Standardizasyonun Tüketimde
Etkileri
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 2

3. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 3

4. • Üretici, tüketici ve milli ekonomi
yönünden büyük önem taşıyan
standardizasyon, sanayileşme ile sıkı
bir ilişki halindedir. Üretici ve tüketici
birimlerini belirli ölçü, tip, düzen ve
kalitedeki mallar üzerinde
piyasada karşılaştırarak, iki kesim
arasında güven unsurunun teşekkül
etmesini sağlamaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 4

5. • Kaynakların nisbi olarak kıt, buna
mukabil İhtiyaçların sürekli olarak arttığı
ve iktisadi problemlerin her dönemden
daha çok tartışıldığı günümüzde
toplumların ve fertlerin dün olduğu gibi
bugün de temel İktisadi hedefleri refah
seviyelerini arttırmak ve daha ileri bir
seviyeye yükseltmektir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 5

6. • Bunun İçin, sahip olunan kaynakların
yerinde kullanılması, israf edilmeden tam
olarak değerlendirilmesi ve atıl
bırakılmaması gerekmektedir.
• Esas itibariyle kıt kaynak sınırsız
İhtiyaç olgusu, yeryüzünde devamlı ve
hızlı gelişmenin, ekonomik, sosyal ve
kültürel alandaki dinamik gelişme
sürecinin temel sebebidir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 6

7. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 7

8. • Yeryüzünde mevcut sınırlı kaynaklar
karşısında İnsan ihtiyaçlarının sınırsızlığı
ve nüfusun geometrik bir dizi içinde artış
göstermesi, kaynakların çok ölçülü,
hesaplı ve rasyonel kullanılmasını gerekli
kılmaktadır, İhtiyaçların sınırsızlığı, bir
yönüyle bilim ve teknolojideki yeniliklerin
de temelini oluşturmaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 8

9. • Çok geniş bir kapsam içinde, sınırsız
ihtiyaçları kıt kaynaklarla en rasyonel bir
biçimde karşılayabilmek için kurallar
koyma ve bu kuralları uygulama işlemi,
olarak standardizasyonu tarif
edebilmekteyiz
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 9

10. • Standardizasyon, İnsan ihtiyaçlarını
mümkün olduğu kadar ahenkli, sosyal
refahı sağlayacak ve artıracak şekilde
karşılayan, mal ve hizmetlerin daha kolay,
kaliteli ve ucuz üretilmesi ve tüketiciye
sunulmasına yardımcı olan dinamik ve
geliştirici fonksiyonlara sahip bir ekonomik
kalkınma unsurudur. Kısaca üretim ve
tüketimde etkinliğin temel fonksiyonu
durumundadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 10

11. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 11

12. • Günümüzde çeşitli mal ve hizmet üretim
metot ve tekniklerinde, çeşitli İşlem ve
ölçmelerde Standard arama veya bir
örneklik gözetme uygulamaları İle
ekonomik,sosyal, kültürel ve teknolojik
gelişme arasında çok sıkı bir ilişki söz
konusudur.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 12

13. • Standardizasyon hareketi bu yüzden
gelişmiş ülkelerde tamamen yerleşmiş,
gelişmekte olan ülkelerde ise henüz
İstenilen seviyeye ulaşmamıştır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 13

14. • Bugün gelişmiş ülkelerde
standardizasyonun, kalite geliştirme,
üretim teknolojisini iyileştirme, işletme
yönetimi, personel yönetimi, her seviyede
planlama, mal ve hizmetlerde kalite
güvencesi ve garantisi verme gibi
konularda son derece önemli ve faydalı
fonksiyonları bulunduğunu görmek
mümkündür.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 14

15. • Gelişmiş ülkeler biraz da
standardizasyonun kendilerine sağladığı
imkan ve kolaylıklar sayesinde
milletlerarası ekonomik münasebetlerde,
dünya piyasalarında etkili olabilmekte ve
uluslararası alanda rekabeti kendi
çıkarlarına kullanabilmektedirler.
Gelişmekte olan ülkelerin de kendilerini
kabul ettirebilmeleri yapısal değişmeleri
sırasında standardizasyonun sağladığı
imkanlardan geniş ölçüde
yararlanmalarına bağlı bulunmaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 15

16. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 16

17. ÜLKEMİZDE STANDARDİZASYONUN
ÖNEMİ
• Gelişmekte olan ülke özelliği gösteren ve
bu alanda bir hayli mesafe kateden
ülkemiz, bugün ulaştığı gelişme merhale-
sinde standardizasyonunun dinamik ve
geliştirici etkilerinden en geniş şekilde
yararlanma durumunda olan ve yapısal
özellikleri dolayısıyla buna imkanı bulunan
bir ülkedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 17

18. • Ekonomik İstikrar ve dışa açılma politika
ve uygulamaları, Avrupa Topluluğuna
tam üyelik müracaatı, ekonomi ve
sanayi faaliyetleri yönünden serbest
piyasa işleyişine geçme çabalarını
hızlandırması, ülkemizi standardizasyon
hareketine gereken önemi vermeğe ve
toplumun bütün kesimlerine kabul
ettirmeye zorlamaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 18

19. • Ülkemizin, üretim, iç ve dış ticaret,
pazarlama ve satış faaliyetleri, işletme
organizasyon ve yönetimi, para ve
sermaye hareketleri, bilim ve teknolojideki
yenilikleri izleme, bilimsel gereklere ve
plan hedeflerine uygun hareket etmede,
her geçen gün biraz daha fazla Ölçü, tip,
kural, birlik ve beraberliğe ihtiyacı
bulunmaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 19

20. Standardizasyonunun Üretimde
Etkileri
• Standardizasyonun, makro bazı
değişkenler İtibariyle, sanayileşme İle sıkı
bir İlişkisi bulunmaktadır. Bütün faaliyetler
insan tarafından İnsan İçin
gerçekleştirildiğinden kişilere ve topluma
ne ölçüde faydalı olunabilineceği
araştırılmakta, büyük miktarda, çok çeşitli
ucuz ve kaliteli mal üretimine gidilmekte
ve bu da standardizasyon İle mümkün
olmaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 20

21. • Sanayi üretiminde;
• Firma İçi, hammadde ve malzemeler,
işçilik, enerji, makine ve aletler, ürün
depolama, nakliye ve ulaştırma, yönetim
geliştirme;
• Firma dışı, işin geliştirilmesi, sağlık
şartlarının iyileştirilmesi gibi pek çok
maliyet unsurunda tasarrufa imkan
standartlar yoluyla sağlanmaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 21

22. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 22

23. • İnsanların kas gücüyle bireysel yeteneklerine
göre mal ürettikleri dönemde, piyasada
birbirinden çok farklı ürün bulunurken, zamanla
genişleyen piyasada artan talebin karşılanması
İçin Standard mallar belirlenmiş ve bu malların
üretimi fabrikalarda buharlı ve elektrikli
makineler kullanılarak yapılmaya başlanmış,
daha önce binlerce insan tarafından İmal edilen
mamul maddeler birkaç işçiyle ve kısa
zamanda üretilir olmuştur.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 23

24. • Standard malların sayısının artması,
sermaye mallarının etkin kullanımını
sağlamış; büyük fabrikalar yanında belli
parçaların üretiminde uzmanlaşan
küçük işletmelerin varlığını sürdürmeleri
ortamı hazırlanmıştır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 24

25. • Birçok parçanın montajı sonucu nihai
şeklini alan malların parçalarının
standartlaştırılması, büyük fabrikaların
yanında sermayelerini verimli kullanan
küçük işletmelerin artmasına yol açmıştır.
Bu gelişme, küçük İşletmelerin sayıca
artmasını doğurmuştur.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 25

26. • Üretici ve tüketici birimlerini belirli ölçü, tip,
düzen ve kalitedeki mallar üzerinde piyasada
karşılaştırarak iki kesim arasında güven
unsurunun teşekkül etmesini sağlayan
standardizasyon, gelişmekte olan ülkelerde
birbirinden çok farklı çeşit, miktar ve kalitede
sanayi mamulü üreten çok farklı maliyet ve
imkanlarda çalışan firmaların bir arada
bulunması karşısında gerek üretici birimlerin
kendi aralarında giderek ortak özellikler ve
maliyetlerde çalışan firmalar haline gelmeleri ve
gerekse tüketici birimlerin satın aldıkları mal ve
hizmetin fiyat ve kalitesinden emin olabilmelerini
mümkün kılmıştır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 26

27. • Bugün sanayileşmiş pek çok ülkede
firmaların çoğu İçin, üretilen malın kalitesi
bir prestij sorunudur. Kalite, standartların
üzerinde titizlikle korunmakta ve
geliştirilmektedir. Dünya ölçülerine uygun
ekonomik ve sosyal kalkınma, ülke olarak
vazgeçemeyeceğimiz bir hedef olduğuna
göre, standardizasyona gereken önemi
vermek en başta düşünmemiz gereken
konudur.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 27

28. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 28

29. • Dünya ölçülerine uygun ekonomik ve
sosyal kalkınma, ülke olarak
vazgeçemeyeceğimiz bir hedef olduğuna
göre, standardizasyona gereken önemi
vermek en başta düşünmemiz gereken
konudur.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 29

30. • Unutulmamalıdır ki, üretim sadece fiziki bir
olgu olmayıp mal ve hizmetlerin biraraya
getirdiği, karmaşık bir mekanizmadır.
Standardizasyonda başarı üretici ve
tüketici haklarını gerçek anlamda birarada
güvence altına alarak bu iki kesimi tek bir
sorumlulukta, yaratıcı İnsanın
sorumluluğunda özümleyîp sağlam, akılcı
ve uyumlu bir ilişki kurulabilmesi İle
mümkündür.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 30

31. Standardizasyonun Tüketimde
Etkileri
• Benimsenen ekonomik sistem ve
gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun üretimin
temel amacı tüketimdir.
• Tüketicilerin karşı karşıya kaldığı en
önemli zorluk, firmaların tekelleşmesi,
tüketicinin yapacağı tercihin tek
olmasıdır. Tüketicilerin İhtiyaç ve
beğenilerini karşılamak kolay değildir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 31

32. • Alışkanlıklar, moda, iletişim araçlarının
yaygınlaşması ve etkinleşmesi tüketicinin
ihtiyaçlarını yönlendirmekte ve
arttırmakta, beğeni ve tercihlerini
değiştirmektedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 32

33. • Günümüzde üretim faaliyetlerinin
giderek sayılamayacak kadar
çeşitlenmesi ve karmaşıklaşması, mal ve
hizmetlerin tüketiciye sunulmasında
kullanılan metot ve tekniklerin çoğalıp
yaygınlaşması karşısında tüketicilerin
problemlerinin giderilmesi, zarar ve
ziyanlarının karşılanması için korunmaları
zorunlu hale gelmiştir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 33

34. 10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 34

35. • Tüketici, kendisine sunulan mal ve
hizmetlerin kalitesini ve İhtiyacını tatmin
derecesini doğru olarak değerlendirmek
İmkanına her zaman sahip değildir.
• Karşılaştırma ve değerlendirme İçin
teknik bilgi ve beceri İsteyen aynı türden
pek çok mal ve hizmet İle karşı karşıyadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 35

36. • Örneğin sıhhi tesisat malzemesi, elektrikli
ev aletleri gibi yüzlerce mamul
hakkında teknik bilgi eksikliği ve
beceri yetersizliği tüketicinin başlıca
meselesidir. Bugün her kesimden, her
kültür ve tahsil seviyesinden insanlar,
sadece kendi kabiliyeti ve anlayış gücüne
bağlı olarak bu mamulleri sürekli olarak
tüketmek veya kullanmak
mecburiyetindedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 36

37. • Bu bakımdan en basit ihtiyaç
maddesinden özellikle sınırlı aile
bütçelerinden yapılan fedakarlıklarla
satın alınmanın yanısıra can ve mal
güvenliğini doğrudan ilgilendirmesi
yönünden dayanıklı tüketim mallarının
alımında ömür ve fonksiyon nitelikleri İle
kullanma emniyetlerini belirleyen
standartların varlığı tüketiciler yönünden
büyük bir önem arz etmektedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 37

38. • Standartlara uymayan kalite seviyesi
düşük mal, tüketicilerin gelirlerinin
yararsız yere harcanmasına neden
olacağı gibi, ihtiyaçlarını giderme
özelliği yetersiz mal tüketimi onların
gelirlerini ve dolayısıyla refah düzeylerini
olumsuz yönde etkilemektedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 38

39. • Sanayicilerin standartları esas alarak
yapacakları imalat, tabii olarak
tüketicilerin talep ettikleri malları sağlık ve
emniyet kurallarına uygun temin
etmelerine İmkan sağlayacaktır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 39

40. • Bir ülkenin kendi standart veya
mevzuatına göre üretilmiş ve pazarlanmış
ürünlerin, Topluluğun her yerinde
serbestçe satılabilmesi standartların
Topluluk mevzuatına uygun bulunması ile
mümkündür.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 40

41. • Zaman zaman Avrupa Topluluğuna üye bir
ülkede imal edilen bir mal, diğer bir üye
ülkede çalışmayabilmektedir. Fransız
televizyonu SECAM sistemini kullanırken, diğer
ülkelerin PAL sistemini kullanması, İngiltere'de
direksiyonların sağ tarafta olmasının ek bazı
problemler doğurması, elektrik voltajlarının
bazı ülkelerde 110, bazılarında 220 volt olması,
üreticileri, mallarını sattıkları ülkelere ve farklı
Standartlara göre kendilerini ayarlamağa
zorlamaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 41

42. • Bu güçlüklerin giderilmesinde tüm
ülkelerin optimum yararı sağlayabilecekleri
ortak bir standardizasyona varmaları
yönünden mevcut standartların
harmonizasyonu çalışmaları yoğun bir
şekilde sürdürülmektedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 42

43. SONUÇ
• Kaynakların etkin kullanılması, halkın
refah seviyesinin arttırılması, dış
pazarlarda rekabet edebilmek ve dış
talebe süreklilik kazandırmak açısından
standardizasyona gereken önem
verilmelidir. Dış talebin arttırılmasına bağlı
olarak İhracat gelirlerinin artmasa yurt içi
üretim potansiyelini arttırıp sermaye
oluşumuna süreklilik kazandıracaktır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 43

44. • Standard mal üretimi, satışı ve tüketimi
özellikle gelişmiş ülkelerde artık aksi
düşünülemeyecek bir konu haline
geldiğinde standardizasyon, uluslararası
pazarlama açısından dış satımı
kolaylaştıran ve geliştiren bir unsur
olarak değerlendirilmektedir.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 44

45. • Standard her şeyden Önce, üretimde
belirli bir kalitenin sağlanması demektir.
Üretimde ve kalitede günümüz
şartlarının uygulanması, üretim
kalitesinin yükselmesi ve sürekli
kılınması, belli standartların
uygulanması İle mümkündür.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 45

46. • Piyasa büyüklüğüne, tüketicinin
alışkanlıklarına göre standartlara uygun bir
üretim, ülke ekonomisine sağlanacak
yararlar yönüyle büyük bir önem
taşımaktadır.
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 46

47. SON
10/23/12 dogangurdal@hotmail.com 47