SlideShare uma empresa Scribd logo

Khazar lake

•Transferir como PPT, PDF•
•
kmsu
kmsu

وبلاگ مهندسی دریا kmsu.mihanblog.com

Educação
1 de 37
‫مطالعه فیزیک دریای خزر‬
‫درياي خزر‬ ‫اسامي خزر : درياي ديلم, مازندران، گيلن,‬ ‫خوانسيك)روس ها(, سيخاي)چيني ها(,‬ ‫كوچوك دنيز)ترك ها( , آلك دنيز)تاتارها(,‬ ‫طبرستان, كاسپين, خزر، ...‬ ‫درياي خزر بازمانده‌اي از اقيانوس كهن‬ ‫"ته‌تيس " يا به عبارتي خليج بازمانده‌اي از آن‬ ‫اقيانوس است. حدود 05 الي 06 ميليون سال‬ ‫پي ش اقيانوس ته‌تي س ب ه اقيانوس اطلس و‬ ‫آرام پيون د داده شد . سپس ب ه آرام ي بدليل‬ ‫حرك ت ص فحات قاره‌اي )پليت‌ها( در ابتدا‬ ‫ارتباط خود را ب ا اقيانوس آرام و س پس با‬ ‫اقيانوس اطل س قط ع نمود و تبدي ل ب ه يك‬ ‫منطقه آبي منزوي شد.‬
‫موقعيت درياي خزر‬ ‫•يك درياچه لب شور در شمال‬ ‫شرقي اروپا و شمال غربي آسيا‬ ‫است. بزرگترين توده آبي است، كه‬ ‫در خشكي محصور است.‬ ‫• اين درياچه توسط 5 كشور‬ ‫محصور شده است. اگر بخواهيم از‬ ‫ساحل درياي خزر بصورت‬ ‫ساعتگرد سفر كنيم به ترتيب از اين‬ ‫كشورها عبور خواهيم كرد: ايران،‬ ‫آذربايجان، روسيه، قزاقستان،‬ ‫تركمنستان.‬ ‫•از جنوب و جنوب غربي به‬ ‫كوههاي البرز و قفقاز محدود مي‬ ‫شود.‬ ‫• از شمال و جنوب به ترتيب‬ ‫محدود به مدارهاي74 درجه و75‬
‫تقسيمات فيزيكي درياي خزر‬ ‫مساحت درياي خزر از لحاظ فيزيكي به س ه قسمت تقريبا‬ ‫مساوي تقسيم مي‌شود: شمالي، مياني و جنوبي كه حجم‬ ‫آب موجود در اين مناطق بسيار متفاوت است.‬ ‫خزر شمال ي ك م عمق‌تري ن قس مت مي‌باش د بطوري كه‬ ‫ميانگين عمق آن 5 متر تخمين زده مي شود و مساحت آن‬ ‫حدود 92 % مس احت ك ل خزر اس ت. يعني حدود 24919‬ ‫كيلومترمربع. در حالي كه حجم آن كمتر از 1 درصد حجم كل‬ ‫خزر اس ت. حدود 02 درص د از مس احت ك ل خزر شمالي‬ ‫عمقي كمتر از 1 متر دارد .‬ ‫بخ ش ميان ي حدود 43% از مس احت ك ل را به خود‬ ‫اختص اص م ي دهد. مس احت بخ ش مياني 046811‬ ‫كيلومترمربع است.سهم حجم آب بخش مياني 33/9% . در‬ ‫مورد بخ ش ميان ي عمق ي در حدود 005 متر گزارش شده‬ ‫است.‬ ‫سومين بخ ش دري ا و ب ه عبارت ي بخ ش جنوب ي آ ن عميق‬ ‫تري ن قس مت درياس ت و گودال 5201 متري خزر, در اين‬
N C S
‫مشخصات درياي خزر‬ ‫با توجه به اطلعات داده شده توسط ‪: Zoun‬‬ ‫• امتداد درياي خزردر راستاي شمالي-جنوبي 5221 كيلومتر مي‌باشد.‬ ‫• بزرگتري ن عرض آ ن از شرق ب ه غرب 434 كيلومت ر بوده و در شبه‬ ‫جزيره آبشوران عرض آن فقط 691 كيلومتر مي‌باشد.‬ ‫• عرض ميانگي ن خزر از غرب ت ا شرق 033 كيلومت ر و مس احت آن‬ ‫000634 كيلومترمربع و حجم آن 00077 كيلومتر مكعب مي‌باشد.‬ ‫• بيشترين ژرفاي درياي خزر 5201 متر و واقع در قسمت جنوبي درياي‬ ‫خزر است.‬ ‫• ميامنگين عمق 481 متر است.‬ ‫• 0855 كيلومترخط ساحلي دارد كه سهم ايران در حدود 009 كيلومتر‬ ‫است . ايران از اين نظر بعد از قزاقستان كه حدود 0061 كيلومتر خط‬ ‫ساحلي دارد در رتبه دوم قرار مي گيرد .‬ ‫• دماي آب خزر جنوبي در زمستان هرگز از 31 درجه سانتيگراد پايين‌تر‬ ‫نمي‌رود در حالي كه در قسمت شمالي دماي آب به صفر درجه يا‬ ‫حتي كمتر ميرسد.‬
‫رودخانه هاي درياي خزر‬ ‫مجموع حوض ه آ بريز خزر 3/5 ميليون كيلومت ر مربع‬ ‫•‬ ‫اس ت . آب ورودي س اليانه به درياي خزر حدود 003‬ ‫كيلومتر مكعب است .‬ ‫بيش از 031 رودخانه به خزر مي‌ريزند كه فقط 8 تا از‬ ‫•‬ ‫آنها دلتا دارند )ولگا، سولك، سمور، كورا، اورال، ترك،‬ ‫اترك وسفيدرود(.‬ ‫در س احل ايران رودخان ه س فيدرود ب ا ميانگي ن آبدهي‬ ‫•‬ ‫حدود 4 كيلومت ر مكع ب در س ال بزرگت رين رودخانه‬ ‫محسوب مي‌شود.‬ ‫هيچ جريان دائمي در سواحل شرقي خزر وجود ندارد.‬ ‫•‬ ‫حدود 08% آب ورودي به درياي خزر از طريق رودخانه‬ ‫•‬ ‫ولگا واقع در كشور روسيه مي باشد.‬ ‫رودخان ه هاي مهم ي ك ه از قس مت شمال ي به درياي‬ ‫•‬ ‫خزر وارد م ي شون د ولگ ا، اورال و ژ م مي باشند . در‬ ‫حال ي ك ه اي ن رودخان ه ه ا حدود 58 درص د آبدهي‬ ‫رودخانه‌اي به دريا را تأمين مي‌كنند ولي رودخانه‌هاي‬ ‫منته ي ب ه خزر جنوب ي حدود 06 درص د بار رسوبي‬
‫رودخانه هاي مهم‬ ‫خزر‬ ‫ولگا )342 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫كورا )31 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫ترك )8/5 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫اورال )8/1 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫سولك )4 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫اين 5 رودخانه مجموعا‬ ‫حدود 09% آب شيرين‬ ‫ورودي به درياي خزر را‬ ‫تامين مي كنند.‬
‫آب ورودي ساليانه به درياي خزر حدود 003 كيلومتر مكعب است كه در نمودار‬ ‫فوق مقدار ميانگين گيري شده از سال 0881 تا 0002 و حداقل و حداكثر آن‬ ‫نشان داده شده است.‬
‫تركيبات و شوري آب درياي خزر‬ ‫درياي خزر در مقايسه با آبهاي مجاور خود؛ درياي سياه )81/5 در‬ ‫•‬ ‫هزار( کم نمک تر و نسبت به درياهاي آزوف )21در هزار( و آرال‬ ‫)01در هزار( شورتر است.‬ ‫آب درياي خزر از نظر تركيب شيميا يي از  نوع منيزيم، كلسيم، سولفات‬ ‫•‬ ‫ا ست و ميزان شوري‌ )نمك هاي  محلول در آب( آن 21 تا 31 گرم در‬ ‫ليتراست، يعني تقريبا سه برابركمتر از شوري آب درياهاي آزاد و‬ ‫اقيانوس ها.‬ ‫آب اين درياچه داراي ترکيبا ت شيميا يي مخصوص به خود و متفاوت با‬ ‫•‬ ‫ترکيب آب ديگر درياها و درياچه ها مي باشد .‬ ‫آب درياي خزر بدليل دارا بودن نمک هاي سولفات بويژه سولفات‬ ‫•‬ ‫سديم و سولفات منيزيم از جمله آب هاي تلخ مزه به حساب مي آيد.‬
‫تغييرات شوري‬ ‫شوري آب درياي خزر هم بصورت منطقه و هم به صورت فصلي‬ ‫•‬ ‫تغيير مي كند.‬ ‫شيرينترين بخش آب درياي خزر مربوط به نواحي نزديك به مصب‬‫ن‬ ‫•‬ ‫ه‬ ‫رودخانة ولگ ا م ي باشد. شورتري ن بخش آ ن مربوط به خليج قره‬ ‫بغاز است.‬ ‫تغييرات زماني تغيير شوري نيز براثر تغييرات فصلي دبي رودخانه‬ ‫•‬ ‫ها ، يخ زدن و آب شدن قسمت شمالي خزر و تغييرميزان تبخير در‬ ‫فصول گرم و سرد مي باشد.‬
‫نوسانات سطح آب‬ ‫س طح آ ب درياي خزر از س الي ب ه س ال ديگ ر تغييرم ي كن د اما‬ ‫•‬ ‫سطح آن حدود 82 متر پايينتر از سطح آبهاي آزاد است.‬ ‫ورود آب رودخانه‌اي به خزر، ورود آب زيرزميني، بارش بر روي‬ ‫•‬ ‫دري ا و تبخي ر از س طح دري ا و خروج آ ب ب ه خليج قره بغاز از‬ ‫مهمترين مؤلفه‌هاي بيلن آب خزر هستند.‬ ‫از آنجاي ي كه درياي خزر ب ه آبهاي آزاد راه ندارد و ني ز ب ه دليل‬ ‫•‬ ‫گس تردگي بس يار ك م آ ن در جه ت شرق ي- غرب ي، مقدار نوسان‬ ‫كشندي آ ن قاب ل توجه نيس ت. دامن ه آ ن 21-2 سانتيمتر و دورة‬ ‫آن21 ساعته مي‌باشد.‬ ‫در مدت 02 سال سطح آب درياي خزر حدود 5.2 متر بال آمده‬ ‫•‬ ‫اس ت ك ه اي ن باع ث زي ر آ ب رفت ن مس احتي حدود 708 كيلومتر‬ ‫مرب ع شده اس ت. حدود 09% از اي ن زمي ن هاي زي ر آ ب رفته‬ ‫مربوط به قسمتي در جنوب كشور آذربايجان )مناطقي به نامهاي‬ ‫‪ ( Netchala and Lenkoran‬است.‬ ‫تغيير فشار هوا نيز مي‌تواند سبب تغيير تراز آب درياي خزر شود .‬ ‫•‬ ‫هر ي ك ميل ي بار تغيي ر در فشار اتمس فري س بب ي ك تغيير يك‬
‫دامنه نوسان تراز آب بر اثر وزش باد )‪ ( Storm Surge‬به 4/5 متر در‬ ‫•‬ ‫خزر شمالي مي‌رسد، مقدار آن در بخشهاي خزر مياني و جنوبي به‬ ‫ندرت از يك متر فراتر مي‌رود.‬ ‫س اخت س دهاي متعدد بر روي رودخانه‌هاي بزرگ ورودي به خزر‬ ‫•‬ ‫سبب افزايش مصرف آب براي كشاورزي و افزايش تبخير سطحي‬ ‫از درياچه سدها شده است. اهميت سدهاي ساخته شده بر روي‬ ‫ولگا به تنهايي به مراتب بيشتر از همه ديگر سدهاي ساخته شده بر‬ ‫روي رودخانه هاي ورودي به خزر است. مصرف آب در حوضة آبريز‬ ‫ولگ ا س بب كاه ش تراز آ ب درياي خزر ب ه اندازه 21 سانتيمتر‬ ‫مي‌گردد.‬ ‫تنها ورود حجم زياد آب ولگا در فصل بهار سبب تغيير شديد تراز آب‬ ‫•‬ ‫مي‌شود كه همچون موج از شمال به جنوب حركت مي‌كند و تراز‬ ‫آب خزر را تا 04 سانتيمتر بال مي ‌برد كه حداكثر آن در تابستان در‬ ‫ماههاي تير و مرداد روي مي‌دهد و در فصل يخبندان در زمستان به‬ ‫علت كاهش ورودي ولگا به همان اندازه تراز آب كاهش مي‌يابد.‬
‫خليج‬ ‫در قربغاز‬ ‫شرق درياي خزر و در غرب كشور‬ ‫•‬ ‫تركمنستان خليجي به نام قربغاز قرار‬ ‫دارد كه به علت عمق بسياركم و قرار‬ ‫گرفت ن در منطق ه كويري نرخ تبخير‬ ‫بس يار بالي ي دارد و نق ش مهمي در‬ ‫توازن آب درياي خزر دارد.‬ ‫ماكزيم م عم ق آ ن ب ه 01 مت ر مي‬ ‫•‬ ‫رس د. مس احت آن حدود 00051‬ ‫كيلومت ر مرب ع )حدود 3% مساحت‬ ‫خزر( اس ت . يعن ي مربع ي به اضلع‬ ‫221/74 كيلومتر.‬
‫سطح تراز اين خليج كم عمق 3 الي‬ ‫•‬ ‫4 مت ر از س طح تراز خزر پايين‌تر‬ ‫است و بدين دليل آب خزر به سمت‬ ‫اين خليج سرازير مي‌شود. اين خليج‬ ‫به طور مداوم مقداري از آب خزر را‬ ‫مي‌نوش د و اي ن آب در عوض‬ ‫بلفاص له تبخي ر مي‌شود. خليج قره‬ ‫بغاز بوسيله يك كانال باريك به خزر‬ ‫متصل است.‬ ‫در 0891 تركمنس تان بر روي دهانه‬ ‫•‬ ‫خليج قربغاز بند خاكي احداث كرد كه‬ ‫باعث شد آب آن پس از 3 سال كامل‬ ‫خشك شود و از طرفي باعث شد كه‬ ‫سطح آ ب درياي خزر ب ا سرعت‬
‫خلي ج قره بغاز در ترازهاي بس يار پايي ن )53- مت ر( و بسيار بال‬ ‫•‬ ‫)صفرمتر( اث ر ناچيزي در نوس ان تراز آ ب دارد. در حالت اول‬ ‫ارتباط خليج قره بغاز با درياي خزر قطع خواهد شد و در حالت‬ ‫دوم همة گسترة ساحل شرقي جزيي از درياي خزر خواهد شد‬ ‫و رژيم تبخير همانند سواحل شرقي مي‌گردد.‬ ‫بيشترين غلظت نمك در خليج قره بغاز مشاهده مي‌شود. ميزان‬ ‫•‬ ‫تبخير سطحي روي اين خليج در حدود 0051 ميلي‌متر در سال‬ ‫است و بارش نيز از 07 ميلي‌متر در سال تجاوز نمي‌كند .‬ ‫در واقع شوري اين منطقه 003 تا 053 گرم بر ليت ر و يا حتي‬ ‫•‬ ‫بيشتر نيز مي رسد. بدون اين خليج شوري حال حاضر خزر بسيار‬ ‫بيشتر مي‌شد. مقادير عظيمي از مواد معدني به دليل تبخير بسيار‬ ‫زياد و رسوب‌گذاري در كف اين خليج مشاهده مي‌شود.‬ ‫در خلي ج قره بغاز دماي آ ب س طحي در تابس تان ت ا 04 درجه‬ ‫•‬
‫جريانهاي درياي‬ ‫خزر‬ ‫منشأ جريان آب در درياي خزر‬ ‫1- جريان ناشي از ورود آب رودخان ه ‌اي كه در ليه سطحي اثرگذار است و سرعت آن كمتر از 01‬ ‫سانتيمتر بر ثانيه مي باشد .‬ ‫2- جريان ناشي از وزش باد كه در 05 متر اول ليه آب اهميت دارد و نقش مستقيم آن در ليه‬ ‫سطحي 0 تا 01 متر مي باشد و سرعت اين جريا ن ‌ها بسته به سرعت باد و مدت وزش آن از‬ ‫چند سانتيمتر بر ثانيه تا 05 سانتيمتر بر ثانيه متغير است .‬ ‫3- جريان ناشي از اختلف چگالي بخشهاي مختلف آب كه در ليه هاي عميق تر وجود دارد و‬ ‫معمو ل ً داراي سرعت پايين هستند .‬ ‫4- جريان ناشي از نيروي گرانش ماه و خورشيد ) نوسان ات كشندي ( : همانطور كه گفته شدبه دليل‬ ‫اينكه درياي خزر حوض ه ‌اي بسته است، مقدار جذر و مد آن قابل توجه نيست . دامنه آن 21-2‬
‫دقيقا همانند جريان در خليج فارس در درياي خزر نيز جريان پاد ساعتگرد است‬ ‫•‬ ‫كه علت آن همان نيروي كوريوليس و نيروي تنشي وارد از طرف ساحل بر آب‬ ‫مي باشد.‬ ‫به علت شكل ناهموار بستر و نيز وارد شدن خشكي به دريا در ساحل غربي‬ ‫•‬ ‫دريا )كشور آذربايجان( چرخش آب در درياي خزر به سه ناحيه در سه منطقه‬ ‫خزر تقسيم مي شود.‬ ‫جريانهاي س طحي در خزرميان ي و جنوب ي ي ك س يركوليشن در آب خزر ايجاد‬ ‫•‬ ‫مي‌كند. در خزر شمالي رژيم جريان، بوسيله آب ورودي رودخانه ‌ها و همچنين‬ ‫بادها تعيين مي‌شود.‬ ‫در بخش شمالي، جريان از رودخانه ولگا در طول سواحل غربي خزر به سمت‬ ‫•‬ ‫جنوب همواره امتداد دارد.‬ ‫جريان اصلي ولگا در طول سواحل غربي به سمت جنوب آمده و در بخش‬ ‫•‬ ‫شمال جزيره آبشوران به سمت شرق مي چرخد و به جرياني كه در سواحل‬ ‫شرقي خزر در حال حركت به سمت شمال است مي‌پيوندد و يك جريان دوراني‬ ‫بزرگ را خلف حركت عقربه هاي ساعت شكل مي‌دهد.‬ ‫ادامه جريان اصلي به جنوب خزر رسيده و از آنجا به شرق منحرف مي‌شود‬ ‫•‬ ‫بدون آنكه از قسمت هاي كم عمق سواحل شرقي عبور كند و جريان‬ ‫پادساعتگرد بزرگي را در جنوب بوجود مي‌آورد.‬
‫فراجوشي در درياي خزر‬ ‫در اث ر وزش بادهاي شمال‌غربي در‬ ‫سواحل شرق ي )سواحل‬ ‫قزاقستان( پديدة ‪ upwelling‬رخ‬ ‫مي‌دهد . قدرت اين ‪ upwelling‬به‬ ‫اندازه‌اي اس ت ك ه باع ث حركت‬ ‫عمودي آ ب تاعمق 051 متري‬ ‫مي‌شود . اين جريان عمودي در‬ ‫حدود 0/20 تا 0/50 سانتيمتر بر‬ ‫ثاني ه اس ت. متأس فانه اي ن تنها‬ ‫جريان عمودي آ‌ب موجود در‬ ‫درياي‌خزر است.‬
‫جزاير درياي‬ ‫خزر‬ ‫• در درياي خزر تعدادي جزيره وجود دارد ك ه مس احت ك ل آنه ا حدود 0002 كيلومت ر مربع‬ ‫است؛ مساحت جزاير خزر شمالي 3181، خزر مياني 17 و خزر جنوبي 561 كيلومتر مربع‬ ‫مي‌باشد. جزاير اغلب كوچك بوده و نزديك به ساحل واقع هستند. بزرگترين جزيره در درياي‬ ‫خزر جزيره چچن با مساحت 221 كيلومتر مربع است )مربعي به ضلع 11 كيلومتر ( كه در‬ ‫بخش غرب ي خزر شمالي قرار دارد. و جزيره آشوراده در دهانه خلي ج گرگان تنها جزيره‬ ‫بزرگ ناحيه ساحلي ايران است، گرچه با افزايش تراز آب درياي خزر انتهاي شبه جزيره ميان‬
‫آب و هواي خزر‬ ‫در بيشت ر اوقات س ال )از نيم ه شهريور ت ا اواخر‬ ‫فروردي ن( ميانگي ن دماي هوا بر روي دري ا بيشتر از‬ ‫ساحل است و تنها در نيمه دوم بهار و تابستان است‬ ‫كه اي ن حال ت برعك س مي‌شود. سردترين زمان بر‬ ‫روي نواحي جنوب غربي و مركزي درياي خزر ماه‬ ‫بهمن است.‬ ‫در ماه‌هاي زمستان در بخش عميق جنوب درياي‬ ‫•‬ ‫خزر دماي هوا نسبتا‌ بال است كه با دماي بالي آب در‬ ‫اين ناحيه تطابق دارد. ظرفيت گرمايي ويژه بالي آب‬ ‫سبب مي‌شود كه در اين ناحيه توده‌هاي هواي عبوري‬ ‫از شمال گرماي اضاف ي را درياف ت كنند. سواحل‬ ‫شرقي سردتر از سواحل غربي است، چون سواحل‬ ‫شرق ي توس ط ناحي ه گس ترده نيم ه بيابان ي ب ا آب و‬ ‫هواي قاره‌اي محصور شده كه سبب سرد شدن ناحيه‬ ‫مي‌گردد. شمال درياي خزر در زمستان پوشيده از يخ‬ ‫اس ت، بنابراي ن س رد شدن هواي روي آ ن را تشديد‬ ‫مي‌كند.‬ ‫• رطوبت نسبي هوا از جنوب به شمال در داخل دريا و‬ ‫از شرق به غرب در نواحي ساحلي افزايش مي‌يابد.‬ ‫رطوبت نسبي از ساحل به طرف دريا نيز داراي روند‬
‫آب و هواي خزر‬ ‫در سواحل درياي خزر اغلب بارش در ماه هاي‬ ‫•‬ ‫سرد سال )آبان- فروردين( رخ مي‌دهد. گرچه در‬ ‫سواحل شمالي و جنوب غربي شرايط قاره‌اي‬ ‫حكمفرما است و روند بارش سالنه به ماه‌هاي گرم‬ ‫متمايل است.‬ ‫در سواحل درياي خزر ميزان بارش باران بر‬ ‫•‬ ‫بارش برف غلبه دارد. بارش برف در محدوده زماني‬ ‫مه ر- آبان و اس فند- فروردي ن ني ز ممك ن است روي‬ ‫دهد. فراوان ي بارش برف در بيشتر بخش‌هاي‬ ‫سواحل درياي خزر كمت ر از %5 اس ت و تنها در‬ ‫سواحل شمالي آن %02 تا 41 افزايش مي‌يابد. در‬ ‫اس فند ماه در بخ ش شمال ي درياي خزر فراواني‬ ‫بارش برف %05-04 ، در بخش شمال غربي خزر‬ ‫ميان ي % 72-02 و در س واحل جنوب ي %8 است.‬ ‫همچنين اين روند كاهنده ميزان بارش برف از شمال‬ ‫به جنوب در سواحل شرقي درياي خزر نيز مشاهده‬ ‫مي‌شود.‬ ‫• بارش بر روي درياي خزر بس يار ناهمگ ن است و از‬
‫• درياي خزر از كانالهاي ايجاد شده از طريق‬ ‫رودخانه‌هاي ولگا، دنپر و دن به درياهاي سياه و سفيد‬ ‫وبالتيك متصل است. اگر چه از نظر تاريخي خزر را دريا‬ ‫)‪ (see‬مي‌نامن د؛ ول ي اكث ر زمين‌شناس ان آن را‬ ‫درياچه)‪ (Lake‬مي‌دانند . اهميت اين مطلب به مسائل‬ ‫سياسي بر ميگردد. طبق قوانين بين الملل حريم آبي‬ ‫براي درياهاي آزاد براي هر كشور ساحلي با سهم هر‬ ‫كشور از مناب ع ي ك درياچ ة مشترك متفاوت است.‬ ‫اختلف فعلي كشورهاي ساحلي خزر، بر سر سهمشان‬ ‫از خزر از زمان فروپاش ي شوروي سابق ايجاد شد.‬ ‫كشورهاي تازه استقلل يافته و روسيه معتقدند كه كل‬ ‫درياي خزر بايد بين 5 كشور تقسيم شود، در حالي كه‬ ‫ايران معتق د اس ت، س هم شوروي س ابق باي د بين‬ ‫كشورهاي تازه استقلل يافته و روسيه تقسيم شود و‬ ‫سهم ايران كما في سابق باقي بماند.‬ ‫• كارشناس ان بخ ش انرژ ي ايالت متح د آمريك ا تخمين‬ ‫مي‌زنند كه ذخاير نفتي درياي خزر شامل دويست بيليون‬ ‫بشكه )يعني حدود 61% ذخاير جهاني( مي‌باشد.‬

Recomendados

Pp
PpPp
Ppkmsu
 
Naval museum of bushehr
Naval museum of bushehrNaval museum of bushehr
Naval museum of bushehrkmsu
 
Multiframe intro
Multiframe introMultiframe intro
Multiframe introkmsu
 
Tug launching by air bag
Tug launching by air bagTug launching by air bag
Tug launching by air bagkmsu
 
Slideshare
SlideshareSlideshare
Slidesharekmsu
 
Propulsion%20system %203rd[1]
Propulsion%20system %203rd[1]Propulsion%20system %203rd[1]
Propulsion%20system %203rd[1]kmsu
 
Hydrodinamic[1]
Hydrodinamic[1]Hydrodinamic[1]
Hydrodinamic[1]kmsu
 
Hooshmand[1]
Hooshmand[1]Hooshmand[1]
Hooshmand[1]kmsu
 

Recomendados

Pp
PpPp
Ppkmsu
 
Naval museum of bushehr
Naval museum of bushehrNaval museum of bushehr
Naval museum of bushehrkmsu
 
Multiframe intro
Multiframe introMultiframe intro
Multiframe introkmsu
 
Tug launching by air bag
Tug launching by air bagTug launching by air bag
Tug launching by air bagkmsu
 
Slideshare
SlideshareSlideshare
Slidesharekmsu
 
Propulsion%20system %203rd[1]
Propulsion%20system %203rd[1]Propulsion%20system %203rd[1]
Propulsion%20system %203rd[1]kmsu
 
Hydrodinamic[1]
Hydrodinamic[1]Hydrodinamic[1]
Hydrodinamic[1]kmsu
 
Hooshmand[1]
Hooshmand[1]Hooshmand[1]
Hooshmand[1]kmsu
 
Offshore platform design
Offshore platform designOffshore platform design
Offshore platform designkmsu
 
Marine piping systems
Marine piping systemsMarine piping systems
Marine piping systemskmsu
 
Marine fire safety
Marine fire safetyMarine fire safety
Marine fire safetykmsu
 
Arvandan
ArvandanArvandan
Arvandankmsu
 
Erfan
ErfanErfan
Erfankmsu
 
Delvar
DelvarDelvar
Delvarkmsu
 
Maxsurf
MaxsurfMaxsurf
Maxsurfkmsu
 
هندسه پروانه
هندسه پروانههندسه پروانه
هندسه پروانهkmsu
 
Modern ships
Modern shipsModern ships
Modern shipskmsu
 
Marine Production Technology
Marine Production TechnologyMarine Production Technology
Marine Production Technologykmsu
 
Ocean energy
Ocean energyOcean energy
Ocean energykmsu
 
مراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریزمراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریزkmsu
 
Wave makers
Wave makersWave makers
Wave makerskmsu
 
طراحی کارخانه
طراحی کارخانهطراحی کارخانه
طراحی کارخانهkmsu
 
آشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورهاآشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورهاkmsu
 

Mais conteúdo relacionado

Mais de kmsu

Offshore platform design
Offshore platform designOffshore platform design
Offshore platform designkmsu
 
Marine piping systems
Marine piping systemsMarine piping systems
Marine piping systemskmsu
 
Marine fire safety
Marine fire safetyMarine fire safety
Marine fire safetykmsu
 
Arvandan
ArvandanArvandan
Arvandankmsu
 
Erfan
ErfanErfan
Erfankmsu
 
Delvar
DelvarDelvar
Delvarkmsu
 
Maxsurf
MaxsurfMaxsurf
Maxsurfkmsu
 
هندسه پروانه
هندسه پروانههندسه پروانه
هندسه پروانهkmsu
 
Modern ships
Modern shipsModern ships
Modern shipskmsu
 
Marine Production Technology
Marine Production TechnologyMarine Production Technology
Marine Production Technologykmsu
 
Ocean energy
Ocean energyOcean energy
Ocean energykmsu
 
مراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریزمراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریزkmsu
 
Wave makers
Wave makersWave makers
Wave makerskmsu
 
طراحی کارخانه
طراحی کارخانهطراحی کارخانه
طراحی کارخانهkmsu
 
آشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورهاآشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورهاkmsu
 

Mais de kmsu (15)

Offshore platform design
Offshore platform designOffshore platform design
Offshore platform design
 
Marine piping systems
Marine piping systemsMarine piping systems
Marine piping systems
 
Marine fire safety
Marine fire safetyMarine fire safety
Marine fire safety
 
Arvandan
ArvandanArvandan
Arvandan
 
Erfan
ErfanErfan
Erfan
 
Delvar
DelvarDelvar
Delvar
 
Maxsurf
MaxsurfMaxsurf
Maxsurf
 
هندسه پروانه
هندسه پروانههندسه پروانه
هندسه پروانه
 
Modern ships
Modern shipsModern ships
Modern ships
 
Marine Production Technology
Marine Production TechnologyMarine Production Technology
Marine Production Technology
 
Ocean energy
Ocean energyOcean energy
Ocean energy
 
مراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریزمراحل اجرای شمع های درجا ریز
مراحل اجرای شمع های درجا ریز
 
Wave makers
Wave makersWave makers
Wave makers
 
طراحی کارخانه
طراحی کارخانهطراحی کارخانه
طراحی کارخانه
 
آشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورهاآشنایی با انواع شناورها
آشنایی با انواع شناورها
 

Khazar lake

  • 2. ‫درياي خزر‬ ‫اسامي خزر : درياي ديلم, مازندران، گيلن,‬ ‫خوانسيك)روس ها(, سيخاي)چيني ها(,‬ ‫كوچوك دنيز)ترك ها( , آلك دنيز)تاتارها(,‬ ‫طبرستان, كاسپين, خزر، ...‬ ‫درياي خزر بازمانده‌اي از اقيانوس كهن‬ ‫"ته‌تيس " يا به عبارتي خليج بازمانده‌اي از آن‬ ‫اقيانوس است. حدود 05 الي 06 ميليون سال‬ ‫پي ش اقيانوس ته‌تي س ب ه اقيانوس اطلس و‬ ‫آرام پيون د داده شد . سپس ب ه آرام ي بدليل‬ ‫حرك ت ص فحات قاره‌اي )پليت‌ها( در ابتدا‬ ‫ارتباط خود را ب ا اقيانوس آرام و س پس با‬ ‫اقيانوس اطل س قط ع نمود و تبدي ل ب ه يك‬ ‫منطقه آبي منزوي شد.‬
  • 3. ‫موقعيت درياي خزر‬ ‫•يك درياچه لب شور در شمال‬ ‫شرقي اروپا و شمال غربي آسيا‬ ‫است. بزرگترين توده آبي است، كه‬ ‫در خشكي محصور است.‬ ‫• اين درياچه توسط 5 كشور‬ ‫محصور شده است. اگر بخواهيم از‬ ‫ساحل درياي خزر بصورت‬ ‫ساعتگرد سفر كنيم به ترتيب از اين‬ ‫كشورها عبور خواهيم كرد: ايران،‬ ‫آذربايجان، روسيه، قزاقستان،‬ ‫تركمنستان.‬ ‫•از جنوب و جنوب غربي به‬ ‫كوههاي البرز و قفقاز محدود مي‬ ‫شود.‬ ‫• از شمال و جنوب به ترتيب‬ ‫محدود به مدارهاي74 درجه و75‬
  • 4. ‫تقسيمات فيزيكي درياي خزر‬ ‫مساحت درياي خزر از لحاظ فيزيكي به س ه قسمت تقريبا‬ ‫مساوي تقسيم مي‌شود: شمالي، مياني و جنوبي كه حجم‬ ‫آب موجود در اين مناطق بسيار متفاوت است.‬ ‫خزر شمال ي ك م عمق‌تري ن قس مت مي‌باش د بطوري كه‬ ‫ميانگين عمق آن 5 متر تخمين زده مي شود و مساحت آن‬ ‫حدود 92 % مس احت ك ل خزر اس ت. يعني حدود 24919‬ ‫كيلومترمربع. در حالي كه حجم آن كمتر از 1 درصد حجم كل‬ ‫خزر اس ت. حدود 02 درص د از مس احت ك ل خزر شمالي‬ ‫عمقي كمتر از 1 متر دارد .‬ ‫بخ ش ميان ي حدود 43% از مس احت ك ل را به خود‬ ‫اختص اص م ي دهد. مس احت بخ ش مياني 046811‬ ‫كيلومترمربع است.سهم حجم آب بخش مياني 33/9% . در‬ ‫مورد بخ ش ميان ي عمق ي در حدود 005 متر گزارش شده‬ ‫است.‬ ‫سومين بخ ش دري ا و ب ه عبارت ي بخ ش جنوب ي آ ن عميق‬ ‫تري ن قس مت درياس ت و گودال 5201 متري خزر, در اين‬
  • 5. N C S
  • 6. ‫مشخصات درياي خزر‬ ‫با توجه به اطلعات داده شده توسط ‪: Zoun‬‬ ‫• امتداد درياي خزردر راستاي شمالي-جنوبي 5221 كيلومتر مي‌باشد.‬ ‫• بزرگتري ن عرض آ ن از شرق ب ه غرب 434 كيلومت ر بوده و در شبه‬ ‫جزيره آبشوران عرض آن فقط 691 كيلومتر مي‌باشد.‬ ‫• عرض ميانگي ن خزر از غرب ت ا شرق 033 كيلومت ر و مس احت آن‬ ‫000634 كيلومترمربع و حجم آن 00077 كيلومتر مكعب مي‌باشد.‬ ‫• بيشترين ژرفاي درياي خزر 5201 متر و واقع در قسمت جنوبي درياي‬ ‫خزر است.‬ ‫• ميامنگين عمق 481 متر است.‬ ‫• 0855 كيلومترخط ساحلي دارد كه سهم ايران در حدود 009 كيلومتر‬ ‫است . ايران از اين نظر بعد از قزاقستان كه حدود 0061 كيلومتر خط‬ ‫ساحلي دارد در رتبه دوم قرار مي گيرد .‬ ‫• دماي آب خزر جنوبي در زمستان هرگز از 31 درجه سانتيگراد پايين‌تر‬ ‫نمي‌رود در حالي كه در قسمت شمالي دماي آب به صفر درجه يا‬ ‫حتي كمتر ميرسد.‬
  • 7.
  • 8.
  • 9. ‫رودخانه هاي درياي خزر‬ ‫مجموع حوض ه آ بريز خزر 3/5 ميليون كيلومت ر مربع‬ ‫•‬ ‫اس ت . آب ورودي س اليانه به درياي خزر حدود 003‬ ‫كيلومتر مكعب است .‬ ‫بيش از 031 رودخانه به خزر مي‌ريزند كه فقط 8 تا از‬ ‫•‬ ‫آنها دلتا دارند )ولگا، سولك، سمور، كورا، اورال، ترك،‬ ‫اترك وسفيدرود(.‬ ‫در س احل ايران رودخان ه س فيدرود ب ا ميانگي ن آبدهي‬ ‫•‬ ‫حدود 4 كيلومت ر مكع ب در س ال بزرگت رين رودخانه‬ ‫محسوب مي‌شود.‬ ‫هيچ جريان دائمي در سواحل شرقي خزر وجود ندارد.‬ ‫•‬ ‫حدود 08% آب ورودي به درياي خزر از طريق رودخانه‬ ‫•‬ ‫ولگا واقع در كشور روسيه مي باشد.‬ ‫رودخان ه هاي مهم ي ك ه از قس مت شمال ي به درياي‬ ‫•‬ ‫خزر وارد م ي شون د ولگ ا، اورال و ژ م مي باشند . در‬ ‫حال ي ك ه اي ن رودخان ه ه ا حدود 58 درص د آبدهي‬ ‫رودخانه‌اي به دريا را تأمين مي‌كنند ولي رودخانه‌هاي‬ ‫منته ي ب ه خزر جنوب ي حدود 06 درص د بار رسوبي‬
  • 10. ‫رودخانه هاي مهم‬ ‫خزر‬ ‫ولگا )342 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫كورا )31 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫ترك )8/5 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫اورال )8/1 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫سولك )4 كيلومترمكعب(‬ ‫•‬ ‫اين 5 رودخانه مجموعا‬ ‫حدود 09% آب شيرين‬ ‫ورودي به درياي خزر را‬ ‫تامين مي كنند.‬
  • 11. ‫آب ورودي ساليانه به درياي خزر حدود 003 كيلومتر مكعب است كه در نمودار‬ ‫فوق مقدار ميانگين گيري شده از سال 0881 تا 0002 و حداقل و حداكثر آن‬ ‫نشان داده شده است.‬
  • 12.
  • 13. ‫تركيبات و شوري آب درياي خزر‬ ‫درياي خزر در مقايسه با آبهاي مجاور خود؛ درياي سياه )81/5 در‬ ‫•‬ ‫هزار( کم نمک تر و نسبت به درياهاي آزوف )21در هزار( و آرال‬ ‫)01در هزار( شورتر است.‬ ‫آب درياي خزر از نظر تركيب شيميا يي از  نوع منيزيم، كلسيم، سولفات‬ ‫•‬ ‫ا ست و ميزان شوري‌ )نمك هاي  محلول در آب( آن 21 تا 31 گرم در‬ ‫ليتراست، يعني تقريبا سه برابركمتر از شوري آب درياهاي آزاد و‬ ‫اقيانوس ها.‬ ‫آب اين درياچه داراي ترکيبا ت شيميا يي مخصوص به خود و متفاوت با‬ ‫•‬ ‫ترکيب آب ديگر درياها و درياچه ها مي باشد .‬ ‫آب درياي خزر بدليل دارا بودن نمک هاي سولفات بويژه سولفات‬ ‫•‬ ‫سديم و سولفات منيزيم از جمله آب هاي تلخ مزه به حساب مي آيد.‬
  • 14. ‫تغييرات شوري‬ ‫شوري آب درياي خزر هم بصورت منطقه و هم به صورت فصلي‬ ‫•‬ ‫تغيير مي كند.‬ ‫شيرينترين بخش آب درياي خزر مربوط به نواحي نزديك به مصب‬‫ن‬ ‫•‬ ‫ه‬ ‫رودخانة ولگ ا م ي باشد. شورتري ن بخش آ ن مربوط به خليج قره‬ ‫بغاز است.‬ ‫تغييرات زماني تغيير شوري نيز براثر تغييرات فصلي دبي رودخانه‬ ‫•‬ ‫ها ، يخ زدن و آب شدن قسمت شمالي خزر و تغييرميزان تبخير در‬ ‫فصول گرم و سرد مي باشد.‬
  • 15. ‫نوسانات سطح آب‬ ‫س طح آ ب درياي خزر از س الي ب ه س ال ديگ ر تغييرم ي كن د اما‬ ‫•‬ ‫سطح آن حدود 82 متر پايينتر از سطح آبهاي آزاد است.‬ ‫ورود آب رودخانه‌اي به خزر، ورود آب زيرزميني، بارش بر روي‬ ‫•‬ ‫دري ا و تبخي ر از س طح دري ا و خروج آ ب ب ه خليج قره بغاز از‬ ‫مهمترين مؤلفه‌هاي بيلن آب خزر هستند.‬ ‫از آنجاي ي كه درياي خزر ب ه آبهاي آزاد راه ندارد و ني ز ب ه دليل‬ ‫•‬ ‫گس تردگي بس يار ك م آ ن در جه ت شرق ي- غرب ي، مقدار نوسان‬ ‫كشندي آ ن قاب ل توجه نيس ت. دامن ه آ ن 21-2 سانتيمتر و دورة‬ ‫آن21 ساعته مي‌باشد.‬ ‫در مدت 02 سال سطح آب درياي خزر حدود 5.2 متر بال آمده‬ ‫•‬ ‫اس ت ك ه اي ن باع ث زي ر آ ب رفت ن مس احتي حدود 708 كيلومتر‬ ‫مرب ع شده اس ت. حدود 09% از اي ن زمي ن هاي زي ر آ ب رفته‬ ‫مربوط به قسمتي در جنوب كشور آذربايجان )مناطقي به نامهاي‬ ‫‪ ( Netchala and Lenkoran‬است.‬ ‫تغيير فشار هوا نيز مي‌تواند سبب تغيير تراز آب درياي خزر شود .‬ ‫•‬ ‫هر ي ك ميل ي بار تغيي ر در فشار اتمس فري س بب ي ك تغيير يك‬
  • 16. ‫دامنه نوسان تراز آب بر اثر وزش باد )‪ ( Storm Surge‬به 4/5 متر در‬ ‫•‬ ‫خزر شمالي مي‌رسد، مقدار آن در بخشهاي خزر مياني و جنوبي به‬ ‫ندرت از يك متر فراتر مي‌رود.‬ ‫س اخت س دهاي متعدد بر روي رودخانه‌هاي بزرگ ورودي به خزر‬ ‫•‬ ‫سبب افزايش مصرف آب براي كشاورزي و افزايش تبخير سطحي‬ ‫از درياچه سدها شده است. اهميت سدهاي ساخته شده بر روي‬ ‫ولگا به تنهايي به مراتب بيشتر از همه ديگر سدهاي ساخته شده بر‬ ‫روي رودخانه هاي ورودي به خزر است. مصرف آب در حوضة آبريز‬ ‫ولگ ا س بب كاه ش تراز آ ب درياي خزر ب ه اندازه 21 سانتيمتر‬ ‫مي‌گردد.‬ ‫تنها ورود حجم زياد آب ولگا در فصل بهار سبب تغيير شديد تراز آب‬ ‫•‬ ‫مي‌شود كه همچون موج از شمال به جنوب حركت مي‌كند و تراز‬ ‫آب خزر را تا 04 سانتيمتر بال مي ‌برد كه حداكثر آن در تابستان در‬ ‫ماههاي تير و مرداد روي مي‌دهد و در فصل يخبندان در زمستان به‬ ‫علت كاهش ورودي ولگا به همان اندازه تراز آب كاهش مي‌يابد.‬
  • 17. ‫خليج‬ ‫در قربغاز‬ ‫شرق درياي خزر و در غرب كشور‬ ‫•‬ ‫تركمنستان خليجي به نام قربغاز قرار‬ ‫دارد كه به علت عمق بسياركم و قرار‬ ‫گرفت ن در منطق ه كويري نرخ تبخير‬ ‫بس يار بالي ي دارد و نق ش مهمي در‬ ‫توازن آب درياي خزر دارد.‬ ‫ماكزيم م عم ق آ ن ب ه 01 مت ر مي‬ ‫•‬ ‫رس د. مس احت آن حدود 00051‬ ‫كيلومت ر مرب ع )حدود 3% مساحت‬ ‫خزر( اس ت . يعن ي مربع ي به اضلع‬ ‫221/74 كيلومتر.‬
  • 18. ‫سطح تراز اين خليج كم عمق 3 الي‬ ‫•‬ ‫4 مت ر از س طح تراز خزر پايين‌تر‬ ‫است و بدين دليل آب خزر به سمت‬ ‫اين خليج سرازير مي‌شود. اين خليج‬ ‫به طور مداوم مقداري از آب خزر را‬ ‫مي‌نوش د و اي ن آب در عوض‬ ‫بلفاص له تبخي ر مي‌شود. خليج قره‬ ‫بغاز بوسيله يك كانال باريك به خزر‬ ‫متصل است.‬ ‫در 0891 تركمنس تان بر روي دهانه‬ ‫•‬ ‫خليج قربغاز بند خاكي احداث كرد كه‬ ‫باعث شد آب آن پس از 3 سال كامل‬ ‫خشك شود و از طرفي باعث شد كه‬ ‫سطح آ ب درياي خزر ب ا سرعت‬
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22.
  • 23.
  • 24.
  • 25.
  • 26.
  • 27.
  • 28.
  • 29.
  • 30. ‫خلي ج قره بغاز در ترازهاي بس يار پايي ن )53- مت ر( و بسيار بال‬ ‫•‬ ‫)صفرمتر( اث ر ناچيزي در نوس ان تراز آ ب دارد. در حالت اول‬ ‫ارتباط خليج قره بغاز با درياي خزر قطع خواهد شد و در حالت‬ ‫دوم همة گسترة ساحل شرقي جزيي از درياي خزر خواهد شد‬ ‫و رژيم تبخير همانند سواحل شرقي مي‌گردد.‬ ‫بيشترين غلظت نمك در خليج قره بغاز مشاهده مي‌شود. ميزان‬ ‫•‬ ‫تبخير سطحي روي اين خليج در حدود 0051 ميلي‌متر در سال‬ ‫است و بارش نيز از 07 ميلي‌متر در سال تجاوز نمي‌كند .‬ ‫در واقع شوري اين منطقه 003 تا 053 گرم بر ليت ر و يا حتي‬ ‫•‬ ‫بيشتر نيز مي رسد. بدون اين خليج شوري حال حاضر خزر بسيار‬ ‫بيشتر مي‌شد. مقادير عظيمي از مواد معدني به دليل تبخير بسيار‬ ‫زياد و رسوب‌گذاري در كف اين خليج مشاهده مي‌شود.‬ ‫در خلي ج قره بغاز دماي آ ب س طحي در تابس تان ت ا 04 درجه‬ ‫•‬
  • 31. ‫جريانهاي درياي‬ ‫خزر‬ ‫منشأ جريان آب در درياي خزر‬ ‫1- جريان ناشي از ورود آب رودخان ه ‌اي كه در ليه سطحي اثرگذار است و سرعت آن كمتر از 01‬ ‫سانتيمتر بر ثانيه مي باشد .‬ ‫2- جريان ناشي از وزش باد كه در 05 متر اول ليه آب اهميت دارد و نقش مستقيم آن در ليه‬ ‫سطحي 0 تا 01 متر مي باشد و سرعت اين جريا ن ‌ها بسته به سرعت باد و مدت وزش آن از‬ ‫چند سانتيمتر بر ثانيه تا 05 سانتيمتر بر ثانيه متغير است .‬ ‫3- جريان ناشي از اختلف چگالي بخشهاي مختلف آب كه در ليه هاي عميق تر وجود دارد و‬ ‫معمو ل ً داراي سرعت پايين هستند .‬ ‫4- جريان ناشي از نيروي گرانش ماه و خورشيد ) نوسان ات كشندي ( : همانطور كه گفته شدبه دليل‬ ‫اينكه درياي خزر حوض ه ‌اي بسته است، مقدار جذر و مد آن قابل توجه نيست . دامنه آن 21-2‬
  • 32. ‫دقيقا همانند جريان در خليج فارس در درياي خزر نيز جريان پاد ساعتگرد است‬ ‫•‬ ‫كه علت آن همان نيروي كوريوليس و نيروي تنشي وارد از طرف ساحل بر آب‬ ‫مي باشد.‬ ‫به علت شكل ناهموار بستر و نيز وارد شدن خشكي به دريا در ساحل غربي‬ ‫•‬ ‫دريا )كشور آذربايجان( چرخش آب در درياي خزر به سه ناحيه در سه منطقه‬ ‫خزر تقسيم مي شود.‬ ‫جريانهاي س طحي در خزرميان ي و جنوب ي ي ك س يركوليشن در آب خزر ايجاد‬ ‫•‬ ‫مي‌كند. در خزر شمالي رژيم جريان، بوسيله آب ورودي رودخانه ‌ها و همچنين‬ ‫بادها تعيين مي‌شود.‬ ‫در بخش شمالي، جريان از رودخانه ولگا در طول سواحل غربي خزر به سمت‬ ‫•‬ ‫جنوب همواره امتداد دارد.‬ ‫جريان اصلي ولگا در طول سواحل غربي به سمت جنوب آمده و در بخش‬ ‫•‬ ‫شمال جزيره آبشوران به سمت شرق مي چرخد و به جرياني كه در سواحل‬ ‫شرقي خزر در حال حركت به سمت شمال است مي‌پيوندد و يك جريان دوراني‬ ‫بزرگ را خلف حركت عقربه هاي ساعت شكل مي‌دهد.‬ ‫ادامه جريان اصلي به جنوب خزر رسيده و از آنجا به شرق منحرف مي‌شود‬ ‫•‬ ‫بدون آنكه از قسمت هاي كم عمق سواحل شرقي عبور كند و جريان‬ ‫پادساعتگرد بزرگي را در جنوب بوجود مي‌آورد.‬
  • 33. ‫فراجوشي در درياي خزر‬ ‫در اث ر وزش بادهاي شمال‌غربي در‬ ‫سواحل شرق ي )سواحل‬ ‫قزاقستان( پديدة ‪ upwelling‬رخ‬ ‫مي‌دهد . قدرت اين ‪ upwelling‬به‬ ‫اندازه‌اي اس ت ك ه باع ث حركت‬ ‫عمودي آ ب تاعمق 051 متري‬ ‫مي‌شود . اين جريان عمودي در‬ ‫حدود 0/20 تا 0/50 سانتيمتر بر‬ ‫ثاني ه اس ت. متأس فانه اي ن تنها‬ ‫جريان عمودي آ‌ب موجود در‬ ‫درياي‌خزر است.‬
  • 34. ‫جزاير درياي‬ ‫خزر‬ ‫• در درياي خزر تعدادي جزيره وجود دارد ك ه مس احت ك ل آنه ا حدود 0002 كيلومت ر مربع‬ ‫است؛ مساحت جزاير خزر شمالي 3181، خزر مياني 17 و خزر جنوبي 561 كيلومتر مربع‬ ‫مي‌باشد. جزاير اغلب كوچك بوده و نزديك به ساحل واقع هستند. بزرگترين جزيره در درياي‬ ‫خزر جزيره چچن با مساحت 221 كيلومتر مربع است )مربعي به ضلع 11 كيلومتر ( كه در‬ ‫بخش غرب ي خزر شمالي قرار دارد. و جزيره آشوراده در دهانه خلي ج گرگان تنها جزيره‬ ‫بزرگ ناحيه ساحلي ايران است، گرچه با افزايش تراز آب درياي خزر انتهاي شبه جزيره ميان‬
  • 35. ‫آب و هواي خزر‬ ‫در بيشت ر اوقات س ال )از نيم ه شهريور ت ا اواخر‬ ‫فروردي ن( ميانگي ن دماي هوا بر روي دري ا بيشتر از‬ ‫ساحل است و تنها در نيمه دوم بهار و تابستان است‬ ‫كه اي ن حال ت برعك س مي‌شود. سردترين زمان بر‬ ‫روي نواحي جنوب غربي و مركزي درياي خزر ماه‬ ‫بهمن است.‬ ‫در ماه‌هاي زمستان در بخش عميق جنوب درياي‬ ‫•‬ ‫خزر دماي هوا نسبتا‌ بال است كه با دماي بالي آب در‬ ‫اين ناحيه تطابق دارد. ظرفيت گرمايي ويژه بالي آب‬ ‫سبب مي‌شود كه در اين ناحيه توده‌هاي هواي عبوري‬ ‫از شمال گرماي اضاف ي را درياف ت كنند. سواحل‬ ‫شرقي سردتر از سواحل غربي است، چون سواحل‬ ‫شرق ي توس ط ناحي ه گس ترده نيم ه بيابان ي ب ا آب و‬ ‫هواي قاره‌اي محصور شده كه سبب سرد شدن ناحيه‬ ‫مي‌گردد. شمال درياي خزر در زمستان پوشيده از يخ‬ ‫اس ت، بنابراي ن س رد شدن هواي روي آ ن را تشديد‬ ‫مي‌كند.‬ ‫• رطوبت نسبي هوا از جنوب به شمال در داخل دريا و‬ ‫از شرق به غرب در نواحي ساحلي افزايش مي‌يابد.‬ ‫رطوبت نسبي از ساحل به طرف دريا نيز داراي روند‬
  • 36. ‫آب و هواي خزر‬ ‫در سواحل درياي خزر اغلب بارش در ماه هاي‬ ‫•‬ ‫سرد سال )آبان- فروردين( رخ مي‌دهد. گرچه در‬ ‫سواحل شمالي و جنوب غربي شرايط قاره‌اي‬ ‫حكمفرما است و روند بارش سالنه به ماه‌هاي گرم‬ ‫متمايل است.‬ ‫در سواحل درياي خزر ميزان بارش باران بر‬ ‫•‬ ‫بارش برف غلبه دارد. بارش برف در محدوده زماني‬ ‫مه ر- آبان و اس فند- فروردي ن ني ز ممك ن است روي‬ ‫دهد. فراوان ي بارش برف در بيشتر بخش‌هاي‬ ‫سواحل درياي خزر كمت ر از %5 اس ت و تنها در‬ ‫سواحل شمالي آن %02 تا 41 افزايش مي‌يابد. در‬ ‫اس فند ماه در بخ ش شمال ي درياي خزر فراواني‬ ‫بارش برف %05-04 ، در بخش شمال غربي خزر‬ ‫ميان ي % 72-02 و در س واحل جنوب ي %8 است.‬ ‫همچنين اين روند كاهنده ميزان بارش برف از شمال‬ ‫به جنوب در سواحل شرقي درياي خزر نيز مشاهده‬ ‫مي‌شود.‬ ‫• بارش بر روي درياي خزر بس يار ناهمگ ن است و از‬
  • 37. ‫• درياي خزر از كانالهاي ايجاد شده از طريق‬ ‫رودخانه‌هاي ولگا، دنپر و دن به درياهاي سياه و سفيد‬ ‫وبالتيك متصل است. اگر چه از نظر تاريخي خزر را دريا‬ ‫)‪ (see‬مي‌نامن د؛ ول ي اكث ر زمين‌شناس ان آن را‬ ‫درياچه)‪ (Lake‬مي‌دانند . اهميت اين مطلب به مسائل‬ ‫سياسي بر ميگردد. طبق قوانين بين الملل حريم آبي‬ ‫براي درياهاي آزاد براي هر كشور ساحلي با سهم هر‬ ‫كشور از مناب ع ي ك درياچ ة مشترك متفاوت است.‬ ‫اختلف فعلي كشورهاي ساحلي خزر، بر سر سهمشان‬ ‫از خزر از زمان فروپاش ي شوروي سابق ايجاد شد.‬ ‫كشورهاي تازه استقلل يافته و روسيه معتقدند كه كل‬ ‫درياي خزر بايد بين 5 كشور تقسيم شود، در حالي كه‬ ‫ايران معتق د اس ت، س هم شوروي س ابق باي د بين‬ ‫كشورهاي تازه استقلل يافته و روسيه تقسيم شود و‬ ‫سهم ايران كما في سابق باقي بماند.‬ ‫• كارشناس ان بخ ش انرژ ي ايالت متح د آمريك ا تخمين‬ ‫مي‌زنند كه ذخاير نفتي درياي خزر شامل دويست بيليون‬ ‫بشكه )يعني حدود 61% ذخاير جهاني( مي‌باشد.‬