การคาดการณ์ภาวะเศรษฐกิจ 2556 : ปัจจัยเสี่ยงและโอกาส ผลกระทบของปัจจัยเสี่ยงทางการเมือง และหน้าผาทาง การคลัง (Fiscal Cliff) ต่อเศรษฐกิจไทย

1. งานแถลงขาว
“การคาดการณภาวะเศรษฐกิจ2556:ปจจัยเสี่ยงและโอกาส
ผลกระทบของปจจัยเสี่ยงทางการเมืองและหนาผาทาง
การคลัง(FiscalCliff)ตอเศรษฐกิจไทย”
โดย ดร.อนุสรณ ธรรมใจ คณบดีคณะเศรษฐศาสตร และผูอํานวยการศูนยวิจัย
เศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป มหาวิทยาลัยรังสิต
วันพฤหัสบดีที่ 6 ธันวาคม 2555 เวลา 13.00 – 15.00 น.
ณ หอง 702 ชั้น 7 ศูนยศึกษาธานี อาคารแสตนดารดชารเตอร เขตสาทร
คณะเศรษฐศาสตร และศูนยวิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป
มหาวิทยาลัยรังสิต

2. แนวโนมเศรษฐกิจไทยป 2556....
2

3. 2554
2555
(ณ ก.ค.55)
ประมาณการ
2555
(ณ ต.ค.55)
ประมาณการ
2556
ประมาณการ
ของสํานักตางๆ
2556
ประมาณการ
เศรษฐศาสตร
มรส
สมมติฐานภายนอก
1) อัตราการขยายตัวเฉลี่ย 14 ประเทศคูคาหลัก (%/ป)
2) ราคาน้ํามันดิบดูไบ (ดอลลารสหรัฐตอบารเรล)
3) ราคาสินคาสงออกในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป)
4) ราคาสินคานําเขาในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป)
4.0
105.6
5.6
10.1
2 - 2.5
110
3 – 4
3.5 – 5
2.5
110
1.0
2.6
3.6 – 4.6
110-118
2.0 – 4.0
3.5 – 5.5
3.8-4.8
90-100
2.0-4.5
3.0-5.0
สมมติฐานดานนโยบาย
5) อัตราแลกเปลี่ยน (บาทตอดอลลารสหรัฐ)
6) อัตราดอกเบี้ยนโยบายของไทย ณ สิ้นป (รอยละ:ป)
7. งบประมาณปภาครัฐ (ลานลานบาท)
30.5
3.25
2.77
31.5 – 32.0
2.50
2.96
31
2.75
2.96
30 – 32
2.5 – 3.5
3.09 – 3.1
28-30
3.0
3.09-3.10
1) อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ (รอยละตอป) 0.1 5 – 5.5 5 4.5 - 5.5 5.5-6.5
2) อัตราการขยายตัวของการบริโภครวม (รอยละตอป)
- การบริโภคภาคเอกชน (ณ ราคาคงที่)(รอยละตอป)
- การบริโภคภาครัฐ (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป)
1.3
1.3
1.1
3 – 3.2 4 3.8 4.0
[1] ประมาณการโดย คณะเศรษฐศาสตร และ ศูนยวิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป มหาวิทยาลัยรังสิต
ตารางสรุปสมมติฐานและตัวเลขเศรษฐกิจป 2555 และตัวเลขเศรษฐกิจคาดการณป 2556 (ณ เดือน ธ.ค.55)
3

4. ตารางสรุปสมมติฐานและตัวเลขเศรษฐกิจป 2555 และตัวเลขเศรษฐกิจคาดการณป 2556 (ณ เดือน ธ.ค.55)
2554
2555
(ณ ก.ค.55)
ประมาณการ
2555
(ณ ต.ค.55)
ประมาณการ
2556
ประมาณการ
ของสํานักตางๆ
2556
ประมาณการ
เศรษฐศาสตร
มรส
3) อัตราการขยายตัวของการลงทุนรวม (รอยละตอป)
- การลงทุนภาคเอกชน (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป)
- การลงทุนภาครัฐ (ณ ราคาคงที่) (รอยละตอป)
3.3
7.2
-8.7
13 – 14 13.5 8.1 8.0-10.0
4) อัตราการขยายตัวปริมาณสงออกสินคาและบริการ
(รอยละตอป)
9.5 7 – 8 4 7.8 11
5) อัตราการขยายตัวปริมาณนําเขาสินคาและบริการ
(รอยละตอป)
13.7 12 – 14 7 – 8 8.5 12
6) ดุลการคา (พันลานดอลลารสหรัฐ)
- สินคาสงออกในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอป)
- สินคานําเขาในรูปดอลลารสหรัฐ (รอยละตอ)
23.5
13.1
24.9
5 – 5.5 5 13.7
7) ดุลบัญชีเดินสะพัด (พันลานดอลลารสหรัฐ)
- รอยละของ GDP
11.9
3.4
-0.5 ถึง -3
-0.2 ถึง -1
-1.5 ถึง -2
-0.5
3.8
1.0
8) อัตราเงินเฟอทั่วไป (รอยละตอป)
อัตราเงินเฟอพื้นฐาน (รอยละตอป)
3.8
2.4
3 – 3.5
1.8 -2
3.3
1.8
3.4
1.9
3.8-4.5
2-2.5
9) อัตราการวางงาน (รอยละของกําลังแรงงานรวม) 0.7 0.7 0.6 0.8 – 1.0 0.7-0.8
[1] ประมาณการโดย คณะเศรษฐศาสตร และ ศูนยวิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป มหาวิทยาลัยรังสิต
4

5. การคาดการณเศรษฐกิจไทยป 2556....
จะสามารถขยายตัวไดในระดับ 5.5-6.5% เปนผลจากการเติบโตที่เพิ่มขึ้นทั้งภาคการบริโภค
การลงทุน การฟนตัวของภาคสงออก ดุลการคาและดุลบริการที่เกินดุลเพิ่มขึ้น
กระแสเงินลงทุนจากตางประเทศยังไหลสูภูมิภาคอาเซียนและไทยอยางตอเนื่อง
อัตราการเติบโตของการลงทุนทั้งในสวนของภาครัฐและเอกชนเพิ่มขึ้นที่ระดับ 8-10% โดย
ในสวนของการลงทุนภาครัฐ โครงการลงทุนขนาดใหญดานโครงสรางพื้นฐานและระบบ
โลจิสติกส และการบริหารจัดการน้ํานาจะมีความคืบหนาอยางขัดเจน
การปรับขึ้นคาแรง 300 บาททั่วประเทศชวงตนปจะเปนตัวชวยใหกระตุนภาคบริโภคขยายตัว
โดยคาดวาป 56 อัตราการขยายตัวของการบริโภคจะอยูที่ 4%
แรงกดดันเงินเฟอทยอยเพิ่มขึ้น เริ่มมีสัญญาณฟองสบูเกิดขึ้นบางในตลาดหุนและตลาด
อสังหาริมทรัพย แตยังไมอยูในระดับที่นาวิตกกังวล
การปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยจะสงผลใหเงินบาทแข็งคาเพิ่มขึ้น สวนสภาพคลองในระบบ
การเงินอาจดึงตัวขึ้นไดในชวงครึ่งปหลังเมื่อความตองการใชเงินทุนของภาคเอกชนและ
ภาครัฐเพิ่มสูงขึ้น
การระดมเม็ดเงินในประเทศของรัฐบาลอาจทําใหเกิด Crowding-out Effect ไปแยงเม็ดเงิน
การลงทุนภาคเอกขนได และดันอัตราดอกเบี้ยในตลาดใหสูงขึ้น การใชจายภาครัฐเพื่อ
กระตุนเศรษฐกิจก็จะมีผลนอยลง
5

6. สถานการณเศรษฐกิจโลก
6

7. ภาพรวมของเศรษฐกิจโลกป 2556.....
ปรับตัวดีขึ้นจากปที่แลวเล็กนอยโดยกองทุน ESM (European Stability Mechanism) ไดเริ่ม
บรรเทาปญหาวิกฤตการณหนี้สินยูโรโซน โดยเฉพาในกรีซและสเปนตั้งแตเดือนตุลาคมเปน
ตนมา
ปญหาหนาผาทางการคลังของสหรัฐอเมริกายังคงเปนปจจัยที่ไมแนนอนสูงตอภาวะเศรษฐกิจ
โลก
เศรษฐกิจโลกมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นเล็กนอยในปหนา อยูที่ระดับรอยละ 3.5 – 3.6% จาก
การเติบโตของที่เปนบวกของกลุมประเทศยูโรโซน
เศรษฐกิจยูโรโซนจะเติบโตเปนบวกไดอยางนอย 0.2 – 0.5% จากปที่แลว
เม็ดเงินจาก QE3 ที่ทยอยปลอยเขาในระบบการเงินเดือนละ 40,000 ลานดอลลารสหรัฐ ทํา
ใหเศรษฐกิจสหรัฐฯ กระเตื้องขึ้นบางแตหากสหรัฐฯ ไมสามารถแกไขปญหาหนาผาทางการ
คลังได สหรัฐฯจะกลับมาถดถอยและติดลบอยางนอย (-0.5%) – (-1%) สงผลตอเศรษฐกิจ
โลกและเศรษฐกิจไทยอยางขัดเจน
การเติบโตของเศรษฐกิจจีนเริ่มมีเสถียรภาพมากขึ้นโดยนาจะขยายตัวไดไมต่ํากวา 8% จากป
ที่แลวที่ขยายตัวประมาณ 7.7 - 7-8%
เศรษฐกิจญี่ปุนชะลอตัวลงเล็กนอยคาดวาจะมีอัตราการเติบโตที่ประมาณ 1.2%
เศรษฐกิจเอเชียโดยรวมเติบโตเพิ่มขึ้นในป 56 โดยคาดการณวาขยายตัวมากกวา 7%
7

8. Table:SummaryofWorldOutput1 (Annualpercentchange)
Source: World Economic Outlook, October 2012, International Monetary Fund
รวมรวมโดย คณะเศรษฐศาสตร และ ศูนยวิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป มหาวิทยาลัยรังสิต
8

9. ผลกระทบของปจจัยเสี่ยงทางการเมือง
และหนาผาทางการคลัง (Fiscal Cliff) ตอเศรษฐกิจไทย
9

10. ตารางแสดงสมมติฐานการเติบโตทางเศรษฐกิจของสหรัฐฯ
จากผลกระทบของ Fiscal Cliff
สมมติฐาน
การเติบโตของ GDP ในป 2556
(ปจจุบันอยูที่ระดับ
1.50% - 2.00% ตอป)
อัตรา
การวางงาน
กรณีไมมี Fiscal Cliff 2.5 – 3.0% 8.0-8.60%
กรณี ลดการขาดดุลงบประมาณ 25%
Fiscal Cliff
2.1 – 2.2% 8.5%
กรณี ตัดแคคาใชจายภาครัฐ 1.50% 9.00%
กรณี ลดการขาดดุลงบประมาณ 50%
จาก Fiscal Cliff
0.80% 9.30%
กรณีไมตออายุแคมาตรการภาษี 0.60% 9.40%
กรณี ลดการขาดดุลงบประมาณ 75% จาก
Fiscal Cliff
-0.10% 9.70%
กรณี ลดการขาดดุลงบประมาณ 100%
จาก Fiscal
-1.00%
10.10%
10

11. กรณีแรก ไมมีปญหาหนาผาทางการคลัง (มาตรการลดภาษีและการใชจายยังคงมีการดําเนินการ
ตอไปทั้งหมด) กรณีนี้มีความเปนไปไดนอยเพราะจะติดปญหาเพดานหนี้สาธารณะของจีดีพีสหรัฐฯ
ขณะนี้สัดสวนหนี้สาธารณะตอจีดีพีสูงกวา 100% ขาดดุลงบประมาณราว 9.5% อัตราการวางงาน
ลดลง (ผลในระยะสั้น) เปนปจจัยบวกตอเศรษฐกิจโลกและไทยในป 56 แตจะทําใหแผนการแกไข
ปญหาหนี้สาธารณะไมเปนไปตามเปาและอาจสงผลตอเศรษฐกิจโลกและระบบเงินโลกในระยะยาว
ได
กรณีที่สอง ลดการขาดดุลงบประมาณ 25% จาก Fiscal Cliff ทําใหเศรษฐกิจสหรัฐฯ ขยายตัวได
ประมาณ 2.1-2.2% เปนไปตามกรณีพื้นฐานที่ คณะเศรษฐศาสตรและศูนยวิจัยฯ ไดประเมินไว กรณี
นี้จะสงผลตอเศรษฐกิจโลกและไทยเพียงเล็กนอย และชวยทําใหความเสี่ยงของการปะทุขึ้นของหนี้
สาธารณะของสหรัฐฯ ในอนาคตลดลงไดบาง
กรณีที่สาม ตัดลดมาตรการการใชจายภาครัฐเพื่อกระตุนเศรษฐกิจ จะทําใหอัตราการขยายตัว
เศรษฐกิจสหรัฐฯ ลดลงต่ํากวา 2%
กรณีที่สี่ ลดการขาดดุลงบประมาณ 50% จาก Fiscal Cliff จะทําใหอัตราการขยายตัวต่ํากวา 1%
กรณีที่หา ไมตอมาตรการลดภาษี (คิดเปนเม็ดเงินไมต่ํากวา 2 แสนลานดอลลารสหรัฐ)
ประเมินผลกระทบของหนาผาทางการคลัง
ที่จะมีผลตอเศรษฐกิจสหรัฐ
11

12. กรณีที่สาม สี่ และหา จะสงผลกระทบตอการขยายตัวของเศรษฐกิจโลกและสงผลตอภาคสงออก
และการทองเที่ยวของไทยระดับหนึ่ง
กรณีที่หก ลดการขาดดุลงบประมาณ 75% จาก Fiscal Cliff หรือ
กรณีที่เจ็ด ตกหนาผาทางการคลัง เงินหายไปจากระบบมากกวา 6 แสนลานดอลลารสหรัฐ
ทั้งสองกรณี จะทําใหอัตราการขยายตัวเศรษฐกิจสหรัฐฯ ติดลบได ทําใหเศรษฐกิจโลกชะลอตัวลง
และอาจทําใหเศรษฐกิจไทยเติบโตไมถึง 4%
ประเมินผลกระทบของหนาผาทางการคลัง
ที่จะมีผลตอเศรษฐกิจสหรัฐ
สํานักงานงบประมาณรัฐสภา (Congressional Budget Office) ของสหรัฐฯ ไดวิเคราะหวา หาก
รัฐบาลยังคงดําเนินนโยบายการคลังตามเดิม กลาวคือ ยอมใหนโยบายการลดภาษีชั่วคราวของ
รัฐบาลประธานาธิบดีบุช (Bush Tax Cut) หมดอายุลงตามที่กําหนดไวในคืนวันที่ 31 ธันวาคม 55
และยอมใหนโยบายการลดภาษีประกันสังคมหมดอายุ ตลอดจนตัดงบประมาณรายจายรัฐบาลลง
บางสวน จะทําใหสหรัฐฯ
1. ลดการขาดดุลการคลังจาก 1,089 พันลานดอลลารสรอ. ในป 2555 เหลือลงเหลือ 213
พันลานดอลลาร สรอ. ในป 2565 ทําใหหนี้สาธารณะคิดเปน 58% ของจีดีพีในป 2565
2. หากรัฐบาลยืดอายุการลดภาษีตางๆ และคิดภาษี Alternative Minimum Tax (AMT) ให
สอดคลองกับอัตราเงินเฟอของประเทศ และยังคงใหอัตราการจายตามโครงการประกันสุขภาพ
ของรัฐบาลเหมือนเดิม ตลอดจนบังคับใช Budget Control Act ป 2554 จะทําใหสหรัฐขาดดุล
การคลัง 1,362 พันลานดอลลาร สรอ. ในป 2565 ทําใหหนี้สาธารณะคิดเปน 89.7% ของจีดีพี
ในป 2565 ซึ่งอาจทําใหเกิดวิกฤตการณหนี้สาธารณะได
12

13. คณะเศรษฐศาสตร และ ศูนยวิจัยฯ ม.รังสิต มองวา หากรัฐบาลสหรัฐ เลือกยืดมาตรการการคลังกร
เศรษฐกิจออกไป หรือไมยอมตกหนาผาทางการคลัง (Fiscal Cliff) รัฐบาลจําเปนตองแบกรับภาระ
ดอกเบี้ยหนี้สาธารณะที่เพิ่มขึ้นของรัฐบาลเองในอนาคต สงผลให
• รัฐบาลตองลดรายจายภาครัฐและดําเนินนโยบายเพิ่มภาษีตางๆ เพื่อนํามาชําระหนี้ที่เพิ่มขึ้นใน
อนาคต สงผลใหรัฐบาลตองลดรายจายภาครัฐและดําเนินนโยบายเพิ่มภาษีตางๆ เพื่อนํามาชําระ
หนี้ที่เพิ่มขึ้นในอนาคต
• หนี้สาธารณะที่เพิ่มขึ้นจะสงผลใหเงินออมในประเทศลดลง สงผลใหมีการกูยืมเงินนอกประเทศ
เพิ่มขึ้น อีกทั้งยังสงผลการลงทุนในประเทศอีกดวย
• การที่รัฐบาลสหรัฐฯ กอหนี้สาธารณะเพิ่มขึ้นและยังคงดําเนินนโยบายการคลังแบบขาดดุล อาจ
นํามาสูปญหาวิกฤตการณหนี้สินแบบยูโรโซน สงผลใหความเชื่อมั่นของนักลงทุนสั่นคลอนและเงิน
ดอลลารสหรัฐอาจสูญเสียสถานะของเงินสกุลหลักของตลาดการเงินโลกในอนาคต
• หากรัฐบาลยอมตกหนาผาทางการคลัง จะสงผลตอเศรษฐกิจของสหรัฐถดถอยในปหนา สงผล
กระทบตอเศรษฐกิจไทยและอาจทําใหการเติบโตไมถึง 4% ในป 2556 แตจะสงผลใหเศรษฐกิจ
สหรัฐแข็งแกรงและฐานะทางการคลังปรับตัวดีขึ้นในระยะตอไป
ประเมินผลกระทบของหนาผาทางการคลัง
ที่จะมีผลตอเศรษฐกิจสหรัฐ
13

14. รัฐบาลตองเรงปรับโครงสรางและปฏิรูประบบเศรษฐกิจโลกใหเกิดความสมดุลระหวางภาคสงออก
ภาคบริการและเศรษฐกิจภายในประเทศ ภาคสงออกจะมีการแขงขันกันสูงจากการเปดเสรีเพิ่มขึ้น
เรื่อยๆ ภาคสงออกจึงมีประสิทธิภาพสูงและปรับตัวพรอมรับประชาคมอาเซียนได แตผลตอบแทน
จากภาคสงออกจะต่ําลง ขณะที่ภาคบริการมีการเปดเสรีคอนขางลาชา มีอํานาจผูกขาดและกึ่ง
ผูกขาดอยูจึงใหผลตอบแทนสูงแตมีประสิทธิภาพ
เรงรัดการลงทุนโครงสรางพื้นฐานทางเศรษฐกิจทั้งหมด ทั้งระบบขนสงมวลชนระบบรางและระบบ
โลจิสติกส ระบบชลประทาน ระบบพลังงาน ระบบโทรคมนาคม เปนตน
พัฒนาระบบการศึกษาและระบบบริการสาธารณสุขใหทั่วถึงและมีคุณภาพ ทําใหประชาชนสามารถ
เขาถึงการใหบริการไดอยางเพียงพอ
ผลักดันใหมีการปฏิรูปที่ดินและกระจายการถือครองที่ดิน และ ปจจัยการผลิต
นโยบายการปรับคาแรงขั้นต่ํา 300 บาทเปนการปรับคาแรงในอัตรากาวหนาที่จะกอใหเกิดการ
กระจายรายไดและลดความไมเปนธรรมทางเศรษฐกิจ แตอาจสงผลกระทบตอกิจการขนาดเล็กที่ใช
แรงงานในสัดสวนสูงในกระบวนการการผลิต มาตรการของรัฐบาลในการบรรเทาผลกระทบควร
มุงเนนไปที่การลดรายจายและตนทุนใหกับกิจการขนาดเล็กแตไมควรลดการจายสมทบกองทุน
ประกันสังคม เพราะจะสงผลตอระบบสวัสดิการและความยั่งยืนทางการเงินของกองทุนประกันสังคม
ในระยะยาว
ขอเสนอแนะเชิงนโยบายในการเตรียมรับมือปจจัยเสี่ยง
และโอกาสตางๆ ในป 2556 ดังนี้
14

15. ลดเงื่อนไขและปจจัยเสี่ยงตางๆที่จะนํามาสูความขัดแยงรุนแรงหรือวิกฤตการณทาง
การเมืองรอบใหม
สงเสริมและพัฒนาสภาพแวดลอมเพื่อใหสามารถดึงดูดเม็ดเงินการลงทุนโดยตรง
(Foreign Direct Investment) ระยะยาวจากตางประเทศและการถายทอดเทคโนโลยี
วางยุทธศาสตรและเปาหมายเพื่อให “ไทย” กาวสูการเปนศูนยกลางเศรษฐกิจอาเซียน
และสามารถใชโอกาสความรุงเรืองของเอเชียตะวันออก หรือ ศตวรรษแหงเอเชีย เพื่อ
ยกระดับฐานะของไทยสูประเทศพัฒนาแลว
ขอเสนอแนะเชิงนโยบายในการเตรียมรับมือปจจัยเสี่ยง
และโอกาสตางๆ ในป 2556 ดังนี้
15

16. USFiscalCliff: Implication forglobal outlook in2013
Real GDP
Current Account Balance
% of GDP
Fiscal Balance
% of GDP
USA -2.2 1.2 2.9
World -1.0 -0.1 0.4
High Income Countries -1.1 0.1 0.8
Euro Area -0.4 -0.3 -0.1
Developing countries -0.6 -0.4 -0.3
Low Income -0.1 -0.1 0.0
Middle Income -0.6 -0.4 -0.3
Developing Oil Exporters -0.7 -1.0 -0.7
Developing Oil Importers -0.5 -0.2 -0.1
East Asia & Pacific -0.8 -0.3 -0.1
Europe & Central Asia -0.3 -0.8 -0.4
Latin America & Caribbean -0.7 -0.6 -0.4
Middle East & North Africa -0.2 -0.6 -0.9
South Africa -0.2 0.1 0.1
Sub – Saharan Africa -0.3 -1.1 -0.9
Source: Theo Janse Van Rensburg, World Bank Senior Economist on Sep 17, 2012 16

17. 17
US FiscalCliff:Implicationfor global outlook in 2013
Source: Theo Janse Van Rensburg, World Bank Senior Economist on Sep 17, 2012

18. What going over the 'fiscal cliff' would mean . . .
Sources: Moody's Analytics, Tax Policy Center. By Bonnie Berokowitz, Karen Yourish and Laura Stanton - The Washington Post. Published on November 11, 2012 18