1. ЛЕКЦ № 10 УЯН ХАТАН ТӨСӨВ
ЗОХИОХ
Хичээлийн код: ВА 308
Судах анги: СМ-4, НББ-4

2. ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА
1.
2.
Уян хатан төсвийн тухай ойлголт
Төсөв зохиох арга

3. 1. УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

Байгууллагын төсөв нь төсөвллөгдсөн тодорхой
нөхцөл байдал болон үр дүн дээр суурилдаг.

Төсвийг агуулгаар нь тогтмол ба уян хатан шинж
чанартай гэж ангилан үзэж болно.

4. ТОГТМОЛ ТӨСӨВ
Гүйцэтгэлээр хүрсэн тоо хэмжжээндээ
тохируулан төсөвт залруулга хийдээггүй гэсэн
утгийг илэрхийлж байдаг учраас харьцангуй
хатуу тогтоогдсон байдаг.
Өөрөөр хэлбэл нэгэнт тогтоогдсон төсвийг
гүйцэтгэллийн
зарцуулалтын
явцад
хатуу
баримтлах юм.

5. УЯН ХАТАН ТӨСӨВ
Гүйцэтгэлээр гарсан тоо хэмжээнд шилжүүлэн
залруулга хийж тохируулах ажилбартай байдаг.
 Хэзээ ч ямар ч өөрчлөлт тооцож тогтоосон утгыг
уян хатан төсөв агуулдаггүй байна.


6. Based on
Static Budget
Planned level of
output at start of
the budget period
Based on
Flexible Budget
Budgeted revenues
and cost based on
actual level of output

7. ТОГТМОЛ ТӨСӨВ БА УЯН ХАТАН ТӨСӨВ ШААРДЛАГАТАЙ
МЭДЭЭЛЛЭЭР УДИРДЛАГЫГ ХАНГАНА.
1.
2.
3.
Төлөвлөгөө боловсруулахад зориулагдсан
зохион байгуулалтын горим болно.
Төрийн ба бизнесийн байгууллагын янз бүрийн
салбар, цех, хэлтэс тасгуудын үйл ажиллагааг
зохицуулах хэрэгсэл болно.
Зардал өртгийн хяналтын суурь үндэс болно.

8. ТОГТМОЛ БА УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ЯЛГАА

Үйлдвэрлэл, борлуулалт ажил үйлчилгээний тоо
хэмжээ

Үнийн дүн төсөвлөгдсөн хязгаар дотроо байх

Үр дүнд өгөх зарчмын аргачлал

9. УЯН ХАТАН ТӨСВИЙН ОНЦЛОГ
Данс бүрээр тодорхойлогдох тогтмол ба
хувьсах зардлын хэмжээг тооцоолох замаар
боловсрогддог.

-
Бүтээгдэхүүнд суурилсан төсвийг зохиоход олон
арга хэрэглэдэг.
Хүртсэн түвшингээс төлөвлөх арга
Тэг суурьт төсөв

10. ХҮРСЭН ТҮВШИНГЭЭС ТӨЛӨВЛӨХ

Хүссэн түвшингээс төлөвлөхөд урьд жилийн
төсвийг суурь болгон авч, зарим нэгэн
өөрчлөлтийг оруулсан хөрөнгө санхүүгийн
нөөцийн тухайн хүрээнд авч байгаа түвшинг
өөрчлөх замаар ирэх жилийн төсөв болгон
хувиргах үйл явц юм.

11. ТУС АРГЫН ХЯЗГААРЛАГДМАЛ ТАЛ
1.
2.
3.
4.
Урьд жилийнхээ төсөв дээр суурилдаг ул
ирээдүйг биш өнгөрсөндөө тулгуурладаг.
Үр дүнгийн зорилтоос ялгарал бага гардаг.
Төсвийг
мөнгөн
дүнгээр
төлөвлөхөд
байгууллагын, хүлээх үүрэг, хариуцлага, ажлын
ачаалал зэргийг харгалзан тооцох боломжгүй.
Нийт төсвийн жижиг зүйлүүд дээр хэт анхаарал
хандуулах шаардлагатай зэрэг болно.

12. ТЭГ СУУРЬТ ТӨСӨВ

-
Урьд жилйн төсвийг зөвхөн өртгийн талаарх
мэдээлэл болгон ашигладаг. Тэг сууриас төсөв
зохиох нь төсвийн нийт процессын бүрэлдэхүүн
хэсэг болох дараах удирдлагын зорилтыг бий
болгодог.
Байгууллагын үйл ажиллагааг бүхэлд нь тодорхойлж
шинжилгээ хийх
Бүтээгдэхүүний ба санхүүгийн үр дүнгийн зорилтоо
тодорхойлох
Шуурхай шийдвэр гаргах
Үүрэг, хариуцлагын болон ажлын ачааллын
өөрчлөлтөнд дүгнэлт хийх

13. ТЭГ СУУРЬТ ТӨСӨВ ЗОХИОХ АРГА

Шийдвэрийн багцийг боловсруулах

Шийдвэрийн багцийг зэрэглэх

Нөөцийн хуваарилалт

14. STATIC BUDGET EXAMPLE
Assume that Pasadena Co. manufactures
and sells dress suits.
Budgeted variable costs per suit are as follows:
Direct materials cost
$ 65
Direct manufacturing labor
26
Variable manufacturing overhead
24
Total variable costs
$115

15. STATIC BUDGET EXAMPLE
Budgeted selling price is $155 per suit.
Fixed manufacturing costs are expected
to be $286,000 within a relevant range
between 9,000 and 13,500 suits.
Variable and fixed period costs are ignored.
The static budget for year 2004 is based
on selling 13,000 suits.
What is the static-budget operating income?

16. STATIC BUDGET EXAMPLE
Revenues (13,000 × $155)
Less Expenses:
Variable (13,000 × $115)
Fixed
Budgeted operating income
$2,015,000
1,495,000
286,000
$ 234,000
Assume that Pasadena Co. produced and sold
10,000 suits at $160 each with actual variable
costs of $120 per suit and fixed manufacturing
costs of $300,000.

17. STATIC BUDGET EXAMPLE
What was the actual operating income?
Revenues (10,000 × $160)
Less Expenses:
Variable (10,000 × $120)
Fixed
Actual operating income
$1,600,000
1,200,000
300,000
$ 100,000

18. STATIC BUDGET EXAMPLE
What was the actual operating income?
Revenues (10,000 × $160)
Less Expenses:
Variable (10,000 × $120)
Fixed
Actual operating income
$1,600,000
1,200,000
300,000
$ 100,000

19. STATIC BUDGET EXAMPLE
What was the actual operating income?
Revenues (10,000 × $160)
Less Expenses:
Variable (10,000 × $120)
Fixed
Actual operating income
$1,600,000
1,200,000
300,000
$ 100,000

20. STEPS IN DEVELOPING
BUDGETS
FLEXIBLE
Step 1:
Determine budgeted selling price, variable
cost per unit, and budgeted fixed cost.
Budgeted selling price is $155,
variable cost is $115 per suit, and
the budgeted fixed cost is $286,000.

21. STEPS IN DEVELOPING
BUDGETS
FLEXIBLE
Step 2:
Determine the actual quantity of output.
In the year 2004, 10,000 suits were
produced and sold.
Step 3:
Determine the flexible budget for revenues.
$155 × 10,000 = $1,550,000

22. STEPS IN DEVELOPING
BUDGETS
FLEXIBLE
Step 4:
Determine the flexible budget for costs.
Variable costs: 10,000 × $115 = $1,150,000
Fixed costs
286,000
Total costs
$1,436,000

23. VARIANCES
Level 2 analysis provides information
on the two components of the
static-budget variance.
1. Flexible-budget variance
2. Sales-volume variance

24. FLEXIBLE-BUDGET VARIANCE
Flexible-Budget Variance
(Level 2) in (000)
Suits
Revenue
Variable costs
Contribution margin
Fixed costs
Operating income
Flexible
Budget
Actual
Variance
10
10
0
$1,550
$1,600
$ 50 F
1,150
1,200
50 U
$ 400
$ 400
$ 0
286
300
14 U
$ 114
$ 100
$ 14 U

25. FLEXIBLE-BUDGET VARIANCE
Actual quantity sold: 10,000 suits
Actual results
operating income
$100,000
Flexible-budget
variance
$14,000 U
Flexible-budget
operating income
$114,000