Achtergrondinformatie bij de opleiding tot molenaars. Groet, Kees Vanger www.molendeweert.nl

1. Kees Vanger december 2008 SPINNEKOP

2. Beste molenaars in opleiding of andere geïnteresseerden . Ik heb de laatste jaren, voor de molenaars in opleiding uit Meppel en omgeving op de computer nogal wat bestanden gemaakt of verzameld over molens en molenonderdelen. De onderliggende gedachte was dat je met de computer de leerstof uit de steeds lijviger (en interessanter) wordende Basiscursus aanschouwelijker kan maken door allerlei afbeeldingen toe te voegen. Noem het maar een vorm van aanschouwelijk onderwijs! Dus niet een aparte methode, maar een extra verduidelijking van de informatie uit ons cursusboek d.m.v. heel veel gedetailleerde foto’s en zo nu en dan een tekening. De presentaties zijn uitermate geschikt voor theorieavonden, waarbij met beamer het geheel op een groot scherm geprojecteerd kan worden. Een ieder mag de presentaties naar eigen voorkeur aanpassen! Verder kunnen de leerlingen thuis op de computer de lesstof nog eens bestuderen. Aanvankelijk heb ik alles gemaakt voor de theorieavonden in Meppel, maar na vele verzoeken alles uiteindelijk via internet aan andere molenliefhebbers beschikbaar gesteld. Daar heb ik de lesstof uiteindelijk dan ook voor gemaakt! Naast vele eigen foto’s hebben vele molenaars, fotografen of andere molenliefhebbers de afgelopen jaren, na vele oproepen via het “prikbord”, meegewerkt door ontzettend veel foto’s op te sturen. BEDANKT! In het bijzonder wil ik o.a. Harmannus Noot, Joop Vendrig, Roelof Kooiker, Wilbert Bijzittter, Jaap Kuitert en Simon Jellema bedanken voor de mooie foto’s die ze spontaan en in zeer grote hoeveelheden beschikbaar gesteld hebben. KLASSE! De gedetailleerde tekeningen komen o.a. uit de boeken van: “ opleiding watermolenaar” van ing. J. den Besten . Ons leerboek voor startende molenaars “ De windmolen en zijn onderdelen” van J.G. Wiessner en de erg informatieve map over korenmolens nl “ Zingende Stenen” van D.J. Abelskamp . Verder ook nog een aantal juweeltjes van tekeningen van Anton Sipman . Helaas geen tekeningen uit ons eigen cursusboek. Jammer! De powerpointpresentaties zijn een soort diashow met ongekende mogelijkheden. Een digitale excursie door molenland. Verder heb ik een aantal lesbrieven gemaakt. Hierin worden een aantal belangrijke hoofdstukken uit De Basiscursus beknopt weergegeven. Ook hierbij spelen foto’s en tekeningen een aanvullende en verduidelijkende rol. Verder zijn bij een aantal lesbrieven vragen (en antwoorden) gemaakt/bewerkt door Ron Keizer van de afdeling Overijssel/Gelderland bijgevoegd als extra informatie en als extra oefenstof. Ik hoop dat jullie in ieder geval wat leren van deze manier van aanbieden van de lesstof. Het is in ieder geval een prachtige en boeiende hobby. Kees Vanger molenaar molen “De Weert” Meppel.

3. In de provincie Friesland lagen veel kleine, ondiepe polders, welke door een kleine molen bemalen konden worden. Naast de kleine Friese achtkanten werd de spinnekop ontwikkeld. De vlucht van deze (mini wipmolen?) molen ligt tussen de 8 en 15 meter. De as van een spinnekop heeft een vrij grote stapeling en ligt schuiner dan de assen van wipmolens. Dit is noodzakelijk omdat het gevlucht vrij van de uitspringende hoeken moet blijven. De kop rust via een zetelplaat op het boventafelement. Deze zgn. bovenzetel heeft slechts tot taak het bijeenhouden van de koker en heeft dus geen dragende functie. In de ondertoren zijn vier kopbalken aangebracht, die anders dan bij de kokerbalken van de wipmolen, slechts tot taak hebben de koker te dragen. Van de 27 spinnekoppen in Nederland, staan er 23 in Friesland. In Koudum staat een spinnekopkorenmolen met stelling. Een spinnekop heeft één zetel en een wipmolen heeft twee zetels.

11. spinnekop: trekvang stuurtouw en vangtouw

12. spinnekop: trekvang

14. spinnekop: trekvang

18. De Wicher Ossenzijl

20. De Wicher Ossenzijl

21. Geen verschil spinnekop, wipmolen?????? Hieronder een paar verschillen: Bovenzetel geen dragende functie bij een spinnekop, houdt alleen maar de koker bij elkaar. Borstnaald bij Spinnekop geen constructieve functie, alleen maar sier. Verhouding onder- en bovenhuis totaal verschillend. Bovenas spinnekop meer stapeling. Trapbomen maken deel uit van de kapconstructie bij een spinnekop Spinnekop kan zonder spruiten gebouwd zijn. Spinnekop geen makelaar. Spinnekop vaak trekvang. gr. Simon Jellema Dit n.a.v. een discussie op het molenaars prikbord. VERSCHIL SPINNEKOP-WIPMOLEN