1. ศัพท์ที่คุณหมอ หรือสาธารณสุขเจอบ่อยๆ
**********************************
ใช้สอนวันที่ ................... เดือน ....................................................... พ.ศ. ...........................
พอดีมีเจ้าหน้าที่ทางสาธารณสุข สอบถามคาศัพท์ภาษาเขมรที่เกี่ยวข้องกับงานสาธารณสุข เพื่อ
ช่วยเหลือรักษาพยาบาลชาวกัมพูชาที่อยู่ในประเทศไทย เราเห็นเป็นงานที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษยชาติเลย เรียง
เรียงคาศัพท์ และประโยคสาหรับใช้สนทนาให้ เผื่อใครจะเอาไปใช้ได้ แต่คงต้องหัดสาเนียงเอาเอง คิดว่าคงไม่
ถูกต้อง 100 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากเก็บจากประสบการณ์ภาษาชาวบ้านเรียก วงการแพทย์ในกัมพูชาอาจเรียก
ด้วยคาอื่นก็ได้
คาศัพท์เกี่ยวกับโรคและอาการ
ไข้ = กรุน
ตัวร้อน = กเดา คลวน
ไข้เลือดออก = กรุน เชียม
ไข้ป่า(มาเลเรีย malaria) = กรุน จัญ
หวัด = พดาฮซาย
ไข้หวัดนก = พดาฮซาย ปักเซ็ย
วัณโรค = โรเบง หรือ ระเบง
เลือดออกตามไรฟัน = เรียะ ทเมญ
ถ่ายท้อง, ท้องเสีย = เรียะ
มะเร็ง = มฮารีก
ริดสีดวง = รึฮ โดง
แผล = ด็อมเบา
บาดเจ็บ = ระบัวฮ (ได้รับบาดเจ็บ = เตริว็ ระบัวฮ)
ปวดหัว = ชือ กบาล
โรคหัวใจ = คซอฺย แบะฮ โดง
โรคเม็ดเลือดขาวกินเม็ดเลือดแดง = กร็วฺบ เชียม ซอ ซี กร็วบ เชียม กรอฮอม
เม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติ = กร็วฺบ เชียม กรอฮอม เต็จ เจียง ปรอกอเด็ย
อ่อนเพลีย = คซอย ก็อมลัง
โรคจิต = วิบัต คาง เพลิว็ เจิต็
อาเจียน = กะอวต
โรคเอดส์ (AIDS)= เอด, ซีดา(ฝรั่งเศส เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยใช้แล้ว)
กามโรค = กามมะโรก
หนองใน = ซวาย
หัด = กัญจรึล
อีสุกอีใส = โอะซวาย

2. โปลิโอ = ซเวิต็ ได ซเวิต็ เจิง
ไทฟอยด์ (typhoid) = กรุน ปัวะฮ เวียน
ไส้ติ่งอักเสบ = ปัวะฮ เวียน โดะฮ คแนง
เนื้องอก = โดะฮ ซัจ
บวม = เฮิม
สิว = มุน
อักเสบ = ดอ, โรเลียะ
เบาหวาน = ตึก โนม พแอม
โรคระบาด = จมงือ รีก เรียต-ตบาต
โรคเรื้อรัง = จมงือ ราไร
พยาธิ = ปรูน(ตัวตืด), เต็นยา(พยาธิขนาดเล็ก)
ตาพร่า = พแนก ซรอวัง
พิษ = ปึฮ
แพ้สารเคมีบางชนิด = ปุล, จัญ
นิ่ว = ปรอแมะฮ
คาศัพท์เกี่ยวกับอวัยวะในร่างกาย
ร่างกาย = ซะเร็ย เรียง กาย
ปอด = ซวต
ปาก = ม็วฺต
คอ = กอ
ช่องคอ = บ็อมปง กอ
จมูก = จรอโมะฮ
โพรงจมูก = ปรอฮอฺง จรอโมะฮ
รูจมูก = รน จรอโมะฮ
หู = ตรอเจียก
แก้ม = ทป็วฺล
ขา = เจิง
ท่อนขา = ก็อพวน เจิง
แขน = ได
ท่อนแขน = ก็อมพวน ได
ข้อมือ = กอ ได
นิ้ว = มเรียม ได
ฝ่ามือ = บาต ได
ท้อง = ปัวะฮ
ลาไส้ = ปัวะฮ เวียน
ตา = พแนก
แก้วตา = แกว พแนก

3. แก้วหู = กรอดาฮ ตรอเจียก
ซี่โครง = ชเอิง็ จนนี
ตับ = ทเลิม
ตับอ่อน = ลุมแปง
ไต = ต็อมรอง โนม
ข้อต่อตามร่างกาย = ซ็อนละ
เล็บ = กรอจอก
หน้าอก = เดิม ตรูง
นม = เดาะฮ, โซะด็อน
หลัง = คะนอง
หนัง = ซแบก
เซล (cell) = กาวซิกา
อวัยวะเพศ = ปรอดับ เพต
ปากมดลูก = ทเวีย เมียฮ
มดลูก = ซโบน
พุง = กบาล ปัวะฮ
กระดูก = ชเอิง็
ไขกระดูก = คัว ชเอิง็
เส้นเอ็น = ซอไซ
สมอง = คัว กบาล
รักแร้ = กรอเลียกได
ขาพับ = กรอเลียก เจิง
ม้าม = ต็อมรอง เชียม
ถุงน้าดี = ปรอมัต
ต่อม = กรอเปญ
ขน = โรม
ผม = ซ็อก
คาง = จ็องกา
บ่า = ซมา
เอว = จ็องแกะฮ
ก้น = กูต
ตะโพก = ตรอเกียก
ต้นขา = พเลิว็
หัวเข่า = จงกง
เล็บ = กรอจอก
ฟัน = ทเม็ญ
กราม = ทเกียม

4. เครา = ปุก จ็องกา
หนวด = ปุก ม็วฺต
ลิ้น = อ็อนดาต
ริมฝีปาก = บอโบ ม็วฺต
หน้าผาก = ทงาฮ
สิ่งขับถ่ายหรือคัดหลั่ง
อุจจาระ = เลียมัวะ
ปัสสาวะ = ตึก โนม
อุจจาระเหลว = ตึก มูต
เสลด = ซเลฮ
คาศัพท์เกี่ยวกับการรักษาพยาบาล
ผ่าตัด = เวียะฮ กัต
เย็บแผล = เด
รักษา = พเยียบาล
ตรวจ = ปินึต
เจาะเลือด = จัวะฮ เชียม
เชื้อโรค = เม โรก
เชื้อไวรัส = วีรุฮ
เชื้อโรคที่อยู่ในร่างกายที่ยังไม่แสดงอาการ = บ็อนตุก เม โรก
เชื้อ HIV = ฮีว
ภูมิคุ้มกัน = อ็องติกัว (ฝรั่งเศส)
เข็ม = มจุล
ยา = ทนา
ยาแผนโบราณ = ทนา โบะราน
ยาสมัยใหม่ = ทนา ซมัย
คนเฝ้าไข้ = เนียะ ก็อมดอ
ถ่าย x-ray = ทอด กา เรียะซเม็ย เอ็จ, ทอด จ็อมลอง
รับประทาน = โตตัวล เตียน, ตะตัวล เตียน
สารอาหาร = ซา เทียต จ็อมเน็ย อาฮา
งด(อาหารบางชนิด) = ตอม
ไหมผ่าตัด = เจฮ
กินยา = เลบ ทนา
เจ็บไข้ได้ป่วย = ชือ ทกัต
บทสนทนาระหว่างเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและผู้ป่วย
อย่าเกร็ง = กม ปเริง็
มีอาการอย่างไรบ้าง = เมียน อาการะ ยาง นา คละฮ
เดินช้า ๆ ระวังหน่อย = เดอ ยืต ๆ ปรอยัต บ็อนเต็จ

5. อย่าเกาแผล = กม แอะฮ ด็อมเบา
ต้องพลิกตัวบ่อย ๆ ทุกชั่วโมง = เตริว็ อตซา แปร คลวน เรียง ร็วล มอง
ขึ้นนอนบนเตียง ขอตรวจก่อน = ซม เลีง เลอ แกร – ซม ปินึต เซิน็
กดตรงนี้เจ็บไหม = ซ็องก็อต ก็อนแลง นิฮ – ชือ รือ เต
จงกินยาให้หมด = โจ เลบ ทนา ออย เอาะฮ
ยาหมดแล้วหรือยัง = ทนา เอาะฮ เฮย รือ เนิว็
คิดว่าจะไปคลอดลูกที่ไหน = จ็อง ซ็อมราล โกน เนิว็ ตี นา
ไม่ต้องอาย บอกหมอมาเถอะ = มึน บัจ ขมะฮ เอียน เต – ปรับ คญม โจะฮ
ค่ารักษาเท่าไหร่ล่ะ = ทไล พเยียบาล ปนมาน เติว็
ยานี้กินก่อนอาหาร = ทนา มวย นิฮ ตะตัวล เตียน มุน เปล บาย
ยานี้กินหลังอาหาร = ทนา มวย นิฮ ตะตัวล เตียน กรอย เปล บาย
ครั้งละหนึ่งเม็ด = มะดอง มะ กร็วบ
ยานี้กินเวลาปวด = ทนา มวย นิฮ ตะตัวล เตียน เนิว็ เปล ชือ
ถ่ายอุจจาระแล้วหรือยัง = บ็อต เจิง ทม เฮย รือ เนิว็
เมื่อกี้นี้เข้าห้องน้าแล้ว = อ็อมบัญ มิญ โจล บ็อนตุบ ตึก เฮย
ปัสสาวะเมื่อกี้นี้มีเลือดด้วย = บ็อต เจิง โตจ มิญ เมียน เชียม พอง
ทายาแล้ว ยังไม่หายคันเลย = เลียบ ทนา เอย เนิว็ แต โรมัวะฮ
มาหาหมอทุกเดือนนะ ห้ามขาด = โมก จวบ แปต ร็วล แค นาฮ – กม คาน
ทาไมถึงได้รับบาดเจ็บ = แฮต เอ็ย บาน เจีย เตริว็ โรบัวะฮ
เคยใช้ถุงยางอนามัยไหม = ทล็วบ เปรอ ซรอม อนามัย รือ เต
อย่ากินอาหารหวานเด็ดขาด = กม ปิซา มโหบ โระฮ เจียต พแอม เจีย ดัจ คาต
ผลการตรวจเลือดบอกว่าคุณมีคอเลสเตอรอลสูง = เรสิตา ปินิต เชียม เจ็ญ ทา เนียะ เมียน เจียต
คลัญ เจริน
ไปตรวจที่ห้องนั้นแล้วกลับมาที่นี่อีกที = เติว็ ปินิต เนิว็ บ็อนตุบ นุฮ เฮย ตรอล็อบ โมก ตี นิฮ
มะดอง เตียต
มีบัตรอะไรไหม ขอดูหน่อย = เมียน บัน เอ็ย รือ เต – โซม เมิล บ็อนเต็จ
โรคนี้ติดต่อทางการร่วมเพศ = จมงือ นิฮ ชลอง ตาม โรเยียะ เพลิว็ เพต
อย่ากินยามั่วซั่ว = กม ญา ทนา พเดฮ พดาฮ
ยานี้ที่ร้านขายยาก็มีขาย = ทนา นิฮ เนิว็ ออซ็อตซทาน กอ เมียน ลัวะ
ดูเหมือนจะบวมหน่อย ๆ = ฮะ โดจ เจีย เฮิม บ็อนเต็จ ๆ
ต้องให้น้าเกลือ = เตริว็ จะ เซอโรม
รอสักสองสามชั่วโมง ถึงรู้ผล = รง จา ปรอแฮล เจีย ปี เบ็ย มอง - บาน เดิง็ ลัททะพ็อล
บอกเถ้าแก่ว่า หมอให้พักหนึ่งอาทิตย์ = ปรับ เทาแก ทา - แปต ออย ซ็อมราก มวย อาตึต
มีโรคประจาตัวอะไรไหม = เมียน โรก ปรอจา กาย เอ็ย รือ เต
แพ้ยาอะไรหรือเปล่า = เมียน จัญ ทนา เอ็ย รือ เต
เดี๋ยวนี้คนเป็นโรคนี้เยอะ = เอ็ยเลิว็ เมียน จมงือ นิฮ เจริน
น้าหนักลดหรือเปล่า = ซรอก ตมงน รือ เต

6. โรคนี้ต้องใช้เวลารักษาเป็นปี = โรก นิฮ เตริว็ จ็อมนาย โรเยียะ เปล พเยียบาล เจีย ชนา
ต้องเลิกสูบบุหรี่และเลิกเหล้า ถ้าอยากหายขาด = เตริว็ ชบ จัวะ บาเร็ย ชบ เพิก็ ซรา ปรอเซิน็
จ็อง เจีย ซะฮ ซเบย
ทางานอยู่ที่ไหน = ทเวอ กา เนิว็ ตี นา
ยานี้กินแล้วง่วงนะ = ทนา นิฮ ตะตวล เตียน เฮย นึง โงงุย เคง
ติดยาหรือเปล่า = เญียน ทนา รือ เต
ระวังจะติดโรคจากเขานะ = ปรอยัด ฉลอง โรค ปี เก นาฮ
จะผ่าตัดวันไหนหรือ = นึง เวียะ กัต ทไง นา รือ
อย่ากินอาหารดิบ = กม ปิซา มโฮบ อาฮา เชา
ออกกาลังกายบ้างหรือเปล่า = หัต ปราน คละฮ รือ เต
อย่ากินเครื่องในสัตว์ = กม ญา กเรือง คนง
อย่ากินหน่อไม้ ชะอม ยอดผัก เนื่องจากมีกรด(ยูริคเอซิด)สูง = กม ปิซา ตุมเปีย็ง ซะอ็อม
ตรวยบ็อนแล ดอย ซา เมียน เจียต อะซิต จเริน
คุณกาลังตั้งครรภ์ตอนนี้ = เนียะ เอ็ยเลิว็ เมียน พเต็ย ปัวะฮ