4. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Iba namang uri ng pag-aalsa ang aaralin sa gawaing ito. Sumali sa ibang grupo at basahin ang salaysay ukol sa
pag-aalsa ni Maniago sa Pampanga noong 1660. Pansinin na sa sipi ng unang gawain lang nakatukoy ang bahagi tungkol sa aktor, sanhi, atbp. Dito at sa susunod na
gawain, ikaw na ang maghahanap ng konteksto, aktor atbp. sa sipi. Habang binabasa ang salaysay, isaalang-alang ang balangkas sa pagsusuri.
5. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Mula kay Padre Diaz, Conquest of the Philippine Islands
In the early days of October 1660, the loyal
population of Pampanga made their first rebellious
movements – the people being exasperated against the
overseers of the wood-cutting who had been ill-treating
them. Setting fire to the huts in which they lodged, they
declared by the light of the fierce flames, their rash
intention; as leader of their revolt appointed an Indian chief
named Francisco Maniago, a native of the village of Mexico
[Pampanga], who was master-of-camp for his Majesty…. the
revolt was in one of the most warlike nations of these
islands…. They presented themselves, armed in the village
of Lubao under the command of the above-named Don
Francisco Maniago…. Others gathered in a strong force in
the village of Bacolor, closing the mouths of rivers with
stakes, in order to hinder the commerce of that province
with Manila; and they wrote letters to the provinces of
Pangasinan and Ilocos, urging them to follow their example
and throw off the heavy yoke of the Spaniards and to kill all
6. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600
… the chief promoters of the rebellion,
finding the courage of their followers so
weakened, began to search for paths for their
own safety. They despatched our father Fray
Andres de Salazar with a letter to [Governor-
General] Don Sabiniano [Manrique de Lara], in
which they alleged, as an excuse for the
disturbance, the arrears of pay which were due
them for their services, together with the loans of
their commodities which had been taken to Manila
for the support of the paid soldiers…. In view of
this, the governor offered them 14,000 pesos, on
account of what was duethem, which amounted to
more than 200,000 pesos. For this he sent his
secretary… to authorize two other commanders…
to
7. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
establish peace and publish the
general amnesty for the past…. When the
writ of amnesty was drawn up, and the
words were
repeated to them in their own language…, in
reading to them these words, “in the name
of his Majesty I grant pardon, for the
sake of avoiding all bloodshed,” he altered
the sense of this sentence, telling them the
very opposite…. and from this resulted
fresh disturbances.
Casimiro Diaz, sa Blair at Robertson 38: 143-145, 149-151.
11. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Anong impormasyon ang
makukuha at mahihinuha mo
mula sa sipi?
Kadalasan o
dami ng pag-
aalsa
Impormasyong
nakuha at
nahinuha mula
sa sipi
12. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Suriin ang sipi gamit ang concept map
KONTEKSTO
AKTOR
PAGKILOS
SANHI EPEKTO
13. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
KONTEKSTO. Kabuuang kalagayan ng
panahon, lugar at komunidad, kasama ang
kultura nito
AKTOR. Sino ang kumilos at ang
kanyang personal na background, hangarin at
interes.
PAGKILOS. Mga ginawa ng historikal na
aktor na nagbigay-daan o nagdulot ng epekto o
resulta
SANHI. Dahilan ng pagkilos
EPEKTO. Resulta o kinahinatnan ng
pagkilos
24. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660
Pagsusuri sa sipi at punan ng
1.
impormasyon o ibuod ang salaysay
gamit ang table.
KONTEKST AKTOR KILOS DAHILAN EPEKTO
O
28. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1660 X
Anong impormasyon ang makukuha
at mahihinuha mo mula sa sipi?
Kadalasan o Mula 1521 hanggang 1765, halos lahat ng
dami ng pag- mga lalawigan ay nag-alsa
aalsa
Impormasyong • Masasabing hindi naging mapayapa ang
proseso ng kolonisasyon. Nagkaroon ng malakas
nakuha at
at maraming pagtututol ang mga Pilipino.
nahinuha mula • Hindi pinansin ang dahilan ng mga Pilipino sa
sa sipi pagaalsa. Bagkus ay lalo pang pinaigting ng mga
Espanyol ang kanilang pagsupil sa pamamagitan
ngpagtaas ng tributo.
29. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600 X
KONTEKSTO
Naganap ang pag-aalsa sa
Pampanga noong Oktubre
1660. Mahalaga ang papel
ng Pampanga sa kalakalan
sa pagitan ng Maynila at
Pampanga.
30. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600 X
AKTOR
Si Francisco Maniago na tubo
ng Mexico, Pampanga, na
siyang pinuno ng lugar at
kinatawan ng hari ng Espanya,
ang lider ng pag- aalsa. Kasama
niya ang kanyang mga
31. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600 X
SANHI
• Nag-alsa ang mga naglalagari ng
kahoy dahil sa hindi magandang
pagtrato sa kanila. Halimbawa,
hindi sila binabayaran ng sahod.
• Samakatuwid, ang sanhi ng pag-
aalsa ay ang polo.
32. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600 X
PAGKILOS
• Sinunog ng mga rebelde ang kanilang
mga tirahan at hinarang ang daloy ng ilog
upang pigilan ang kalakalan sa pagitan ng
Maynila at Pampanga.
• Sumulat sila sa mga lalawigan ng
Pangasinan at Ilocos upang hikayatin ang
mga ito na mag-alsa laban sa Espanya at
patayin ang mga Espanyol sa kani-kanilang
33. PAG-AALSA NI MANIAGO, 1600 X
EPEKTO
• Humiling ng amnestiya ang mga nag-alsa sa
pamamagitan ni Padre Andres de Salazar.
Ibinigay ni Gobernador-Heneral Manrique de
Lara ang amnestiya at nag-alok ng bahagi ng
bayad na hinihingi ng mga rebelde.
• Ngunit noong isinalin sa wikang katutubo ang
amnestiya ay ibinaliktad ang mga salita at binago
ang nilalaman; kaya’t nag-alsa muli ang mga
rebelde.
