Ap 9 tg kasaysayan ng daigdig

DRAFT
April 1, 2014
11
MODYUL 1: Heograpiya at mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
PANIMULA
Kabilang ang Heograpiya sa mga salik na nakaaapekto sa daloy ng
kasaysayan. Sa katunayan, malaki ang bahaging ginampanan nito sa pag-
usbong at pagbagsak ng isang kabihasnan. Ito rin ang humubog at patuloy na
humuhubog sa pag-unlad ng kabuhayan at paglinang ng kultura ng tao.
Sa Modyul na ito, kailangang ipaunawa sa mga mag-aaral ang
ugnayan ng heograpiya at kasaysayan. Gagabayan ka ng Teacher’s Guide
(TG) na ito kung paano maituturo sa mga mag-aaral ang pakikipag-ugnayan
ng mga prehistorikong tao sa kanilang kapaligiran upang matugunan ang
kanilang pangangailangan at tuluyang mapaunlad ang kanilang pamumuhay.
Tutulungan ka rin nito na ipaliwanag sa mga mag-aaral na nagbunga ng
mauunlad na pamayanan at kalinangang kultural na tinawag na kabihasnan
ang pakikipag-ugnayan ng mga sinaunang tao sa kanilang kapaligiran.
Inaasahang mabubuo sa mga mag-aaral ang pagpapahalaga sa mga ambag
ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig.
Nakapaloob sa Teacher’s Guide na ito ang mga pamamaraang
gagabay sa guro upang mabisa at mahusay na magamit ang Learner’s
Material (LM). Ang mga mungkahing gawain ay inaasahang tutugon at
hahamon sa kakayahan ng mga mag-aaral upang maging mas kawili-wili ang
pag-aaral ng Araling Panlipunan 8 (Kasaysayan ng Daigdig).
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang pag-unawa sa naging
kaugnayan ng kapaligiran at ng tao sa paghubog ng mga sinaunang
kabihasnan sa daigdig.
Pamantayan sa Pagganap: Ang mga mag-aaral ay nakabubuo ng
panukalang proyekto na nagsusulong sa pangangalaga at preserbasyon ng
mga pamana ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig para sa kasalukuyan
at sa mga susunod na henerasyon.

DRAFT
April 1, 2014
12
Mga Aralin at Sakop ng Modyul
Aralin 1 – Heograpiya ng Daigdig
Aralin 2 – Ang mga Sinaunang Tao
Aralin 3 – Ang mga Sinaunang Kabihasnan
Sa Modyul na ito, inaasahang matututuhan ang mga sumusunod.
Aralin 1
 Nasusuri ang limang temang heograpikal bilang kasangkapan
sa pag-unawa sa daigdig
 Nasusuri ang katangiang pisikal ng daigdig
 Napahahalagahan ang natatanging kultura ng mga rehiyon,
bansa, at mamamayan sa daigdig (lahi, pangkat-etniko, at
relihiyon sa daigdig)
Aralin 2
 Nasusuri ang kondisyong heograpikal sa panahon ng mga
unang tao sa daigdig
 Naipaliliwanag ang uri ng pamumuhay ng mga unang tao sa
daigdig
 Nasusuri ang yugto ng pag-unlad ng kultura sa panahong
prehistoriko
Aralin 3
 Naiuugnay ang heograpiya sa pagbuo at pag-unlad ng mga
sinaunang kabihasnan sa daigdig
 Nasusuri ang pag-usbong ng mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig; pinagmulan at batayan
 Nasusuri ang mga sinaunang kabihasnan sa daigdig batay sa
politika, ekonomiya, kultura, relihiyon, paniniwala, at lipunan
 Napahahalagahan ang mga kontribusyon ng mga sinaunang
kabihasnan sa daigdig
Panimulang Gawain
1. Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang Panimula at mga Gabay
na Tanong sa Learner’s Material.
2. Ipatukoy ang mga aralin at saklaw ng modyul.
3. Ipaliwanag ang grapikong pantulong sa Aralin.
4. Ipaunawa ang tsart ng mga inaasahang matututuhan sa modyul at
mga inaasahang kakayahan
5. Ipasagot ang paunang pagtataya

DRAFT
April 1, 2014
13
Aralin 1: Heograpiya ng Daigdig
ALAMIN
Gawain 1. GEOpardy!
Hango sa sikat na game show na Jeopardy ang gawaing ito. Layunin
nito na kunin ang iskema ng mga mag-aaral tungkol sa termino/konseptong
may kaugnayan sa heograpiya. Hindi ito dapat markahan sapagkat
magsisilbing pagganyak lamang sa mga mag-aaral.
Ipakikita ng guro ang GEOpardy board na naglalaman ng mga salita o
larawang may kinalaman sa heograpiya, bubuo naman ang mga mag-aaral
ng mga tanong na akma sa salita o larawan. Ipasusulat sa mga mag-aaral
ang sagot sa papel. Pagkatapos, iwasto ang mga sagot ng mga ito. Makikita
sa kasunod na pahina ang mga salitang maaaring gamitin sa gawaing ito.
Layunin ng bahaging ito na tukuyin ang iskema o dati nang alam
ng mag-aaral tungkol sa heograpiya ng daigdig sa tulong ng dalawang
gawaing pupukaw sa kanilang interes.

DRAFT
April 1, 2014
14
Gawain 2. Graffiti Wall
Layunin ng gawaing ito na matukoy ang kaalaman ng mga mag-aaral
tungkol sa heograpiya ng daigdig. Makatutulong ito sa isasagawang
talakayan sa bahagi ng Paunlarin.
1. Gumamit ng manila paper o cartolina bilang graffiti wall.
2. Maaaring pangkatan o pambuong klase ang gawaing ito.
3. Ipasagot sa mga mag-aaral ang tanong na nasa graffiti wall.
Masasagot ito sa pamamagitan ng pangungusap o guhit.
4. Paalalahanan ang mga mag-aaral na malayang maihahayag ang
kanilang mga kasagutan sapagkat mga dating kaalaman o iskema ang
hinihingi sa gawain. .
5. Bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na basahin ang kanilang
mga inilagay sa graffiti wall.
6. Mahalagang magkaroon ng paglalagom sa mga impormasyong
ibinigay ng mga mag-aaral upang maging lunsaran sa susunod na
bahagi ng aralin, ang PAUNLARIN.
7. Itabi muna ang graffiti wall at muling ipakita kapag tapos na ang bahagi
ng PAGNILAYAN. Layon nito na masagot ang mga tanong at
maiwasto ang mga konseptong naitala sa graffiti wall.
Pacific Ocean
lahing Austronesian
compass
Antarctica
globo
bagyo
gubat
bundok
Tropikal

DRAFT
April 1, 2014
15
PAUNLARIN
Paksa: Katuturan at Limang Tema ng Heograpiya
Gawain 3. Tukoy-Tema-Aplikasyon
Ipasuri sa mga mag-aaral ang sumusunod na impormasyon.
Pagkatapos, ipatukoy kung ito ay may kaugnayan sa lokasyon, lugar,
relihiyon, interaksiyon ng tao at kapaligiran o paggalaw.
1. May tropikal na klima ang Pilipinas.
2. Matatagpuan ang Pilipinas sa kanluran ng Pacific Ocean, timog ng
Bashi Channel, at silangan ng West Philippine Sea.
3. Ang pangingisda ay isang aktibong kabuhayan ng mga Pilipino dahil
napalilibutan ang bansa ng dagat.
4. Libo-libong Pilipino ang nangingibang-bansa sa Australia at New
Zealand upang magtrabaho.
5. Kasapi ang Pilipinas sa Association of Southeast Asian Nations.
6. Ang napakaraming tao sa Tokyo, Japan ang nagbigay-daan upang
higit na paunlarin ang kanilang sistema ng transportasyon at maging
ng pabahay sa lungsod.
7. Ang mataas na antas ng teknolohiya ang nagpabilis sa mga tao na
magtungo sa mga bansang may magagandang pasyalan.
8. Ang Islam ang opisyal na relihiyon ng mga mamamayan sa Saudi
Arabia.
Pagkatapos balikan ng mga mag-aaral ang kanilang mga
kaalaman tungkol sa heograpiya ng daigdig, ipababasa na sa kanila
ang teksto kaugnay ng paksa. Layunin ng gawaing ito na mapalawak
pang lalo ang kanilang kaalaman sa aralin.
Maaaring ibigay bilang takda ang ilang konsepto tungkol sa
heograpiya.
Maaaring magbalik-aral tungkol sa kahulugan ng heograpiya sa tulong
ng malayang talakayan o pagpapakita ng mga larawang tumutukoy sa
mga konseptong nakapaloob dito. Makatutulong din ang pagtalakay sa
nilalaman ng Learner’s Material tungkol sa saklaw ng pag-aaral ng
heograpiya at sa limang tema ng heograpiya.

DRAFT
April 1, 2014
16
9. Ang Singapore ay nasa 1º 20ʹ hilagang latitud at 103º 50ʹ silangang
longitude.
10.Espanyol ang wikang ginagamit ng mga mamamayan sa Mexico.
Sa pagpapatuloy ng gawaing ito, papiliin ang bawat pangkat ng isang
bansang bibigyang-pansin. Ipasuri sa kanila ang kalagayang heograpikal nito
sa pamamagitan ng pagbibigay ng kongkretong halimbawa o impormasyong
naaayon sa limang tema ng heograpiya. Ipakikita ang kanilang sagot sa
pamamagitan ng flower chart.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang masasabi mo tungkol sa heograpiya ng isang bansa ayon sa
limang tema nito.
2. Bakit magkakaugnay ang limang tema ng heograpiya sa pag-aaral ng
katangiang pisikal ng bansa?
3. Paano nakatulong ang mga temang ito sa iyong pag-unawa sa
heograpiya ng isang bansa?
Paksa: Ang Katangiang Pisikal ng Daigidig
Lugar
Lokasyon
Interaksiyon ng Tao
at Kapaligiran
Paggalaw
Rehiyon
Bansa
Ang kasunod na paksang tatalakayin ay tungkol sa katangiang pisikal ng
daigdig. Layunin nito na mas mapalawak ang kaalaman ng mga mag-aaral
tungkol sa heograpiya ng daigdig bilang nag-iisang planeta sa solar
system na maaaring tirahan ng tao at ng lahat ng nabubuhay na
organismo. Ipabasa sa mga mag-aaral ang kaugnay na teksto sa kanilang
module at ipagawa ang mga kasunod na gawain.

DRAFT
April 1, 2014
17
Gawain 4. KKK GeoCard Completion
Layunin ng gawaing ito na mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral
sa kanilang binasa tungkol sa katangiang pisikal ng daigidig. Ipagawa ang
sumusunod na panuto.
1. Gumawa ng sariling KKK GeoCard batay sa kasunod na format.
2. Kumpletuhin ang KKK (Kataga-Kahulugan-Kabuluhan) GeoCard na
may kaugnayan sa katangiang pisikal ng daigdig.
3. Isulat sa unang bahagi ng KKK GeoCard ang kataga na nasa loob ng
kahon.
4. Sa ikalawang bahagi ng card isulat ang kahulugan ng nakatalang
salita.
5. Sa ikatlong bahagi, itala ang kabuluhan ng naturang kataga sa
pamamagitan ng pagsagot sa tanong na
Gawain 5. Dito sa Amin
Tatayahin sa gawaing ito ang pagkaunawa ng mga mag-aaral tungkol
sa klima ng daigdig. Ipasuri ang kasunod na dayagram at ipagawa ang mga
panutong ito:
1. Suriing mabuti ang kasunod na dayagram.
2. Tukuyin ang lugar na inilalarawan sa mapa.
3. Kumpletuhin ang pahayag sa call out.
4. Manaliksik ng mga impormasyon tungkol sa klima at yamang likas ng
lugar na kinaroroonan ng dayagram.
5. Buuin ang pangungusap na nasa ilalim na bahagi ng dayagram.
Paano nakaiimpluwensiya/nakaaapekto ang naturang konsepto sa buhay ng
tao at sa iba pang nabubuhay na organismo sa daigdig sa kasalukuyan?
G
E
O
C
A
R
D
K
K
K
Mga Kataga:
1. Planetang Daigdig
2. mantle
3. plate
4. pagligid sa araw
5. longhitude at latitude

DRAFT
April 1, 2014
18
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang klima?
2. Bakit nagkakaiba-iba ang klima sa iba’t ibang panig ng daigdig?
3. Ano ang kaugnayan ng klima sa mga likas na yaman na matatagpuan
sa isang lugar?
4. Paano nakaaapekto ang klima sa pamumuhay ng tao sa isang lugar?
5. Bakit malaki ang bahaging ginagampanan ng klima at likas na yaman
sa pag-unlad ng kabuhayan ng tao?
Gawain 6. Three Words in One
Ang gawaing ito ay katulad ng larong 4 Pics, 1 Word. Tutukuyin ng
mga mag-aaral ang kontinenteng inilalarawan sa tulong ng mga salitang
ibinigay na may kaugnayan sa pinahuhulaang kontinente.
Matapos basahin ng mga mag-aaral ang paksang Ang mga
Kontinente sa kanilang learner’s module ay ipagawa ang mga
kasunod na gawain.
Dahil sa klima at likas na yaman ng
aming lugar, ang aming pamumuhay
ay
Ako si _____________________________. Narito ako
sa ___________________________________________
Mapa
________________________
________________________
________________________
Ang klima dito ay
Ang mga likas
na yaman dito
ay
____________
_________

DRAFT
April 1, 2014
19
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mga katangi-tanging paglalarawan sa bawat kontinente?
2. Sa anong aspeto nagkakatulad at nagkakaiba ang mga kontinente?
3. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga paglalarawan tungkol sa mga
kontinente ng daigdig?
Gawain 7. Illustrated World Map
Ipalagay sa mapa ang mga natatanging anyong lupa at tubig ng
daigdig na nasa loob ng kahon, gamit ang kasunod na simbolo.
1.
Nile
River
Sahara
Desert
Egypt
2.
Hudson
Bay
Appalachian
Mountains
Rocky
Mountains
3.
Cape
Horn
Andes
Mountains
Argentina
4.
K-2 Lhotse
Tibet
5.
Kangaroo Tasmanian
Devil
Micronesia
6.
Iberian
Peninsula
Balkan
Peninsula
Italy

DRAFT
April 1, 2014
20
Pamprosesong Tanong
1. Batay sa gawain, ano ang natatanging mga katangian ng bawat
anyong lupa at tubig ng daigdig?
phillipriley.comswiki.wikispaces.net
Anyong Lupa
Greenland
Madagascar
Borneo
Mt. Everest
Mt. Kilimanjaro
Sahara Desert
Himalayas Mountain Range
Andes Mountain Range
Appalachian Mountain Range
Tibetan Plateau
Scandinavian Peninsula
Arabian Peninsula
Anyong Tubig
Nile River
Amazon River
Yangtze River
South China Sea
Mediterranean Sea
Caribbean Sea
Bering Sea
Arabian Sea
Bay of Bengal
Hudson Bay
Gulf of Mexico
Persian Gulf
bundok
bulubundukin
disyerto
ilog
dagat,
look, golpo

DRAFT
April 1, 2014
21
2. Bakit maiuugnay ang pamumuhay ng tao sa anyong lupa o tubig na
kanilang pinaninirahan?
3. Paano nakaaapekto ang mga anyong lupa at tubig sa pag-unlad ng
kabuhayan ng tao?
Gawain 8. The Map Dictates...
Ang gawaing ito ay naglalayong subukin ang kasanayan ng mga mag-
aaral sa paggamit ng mapa bilang instrumento sa pag-aaral sa heograpiya.
Gamit ang mapa, kukumpletuhin nila ang hinihinging datos tungkol sa
heograpiya ng daigdig.
Lagyan ng bituin ang pitong kontinente ng daigdig.
Tukuyin ang tatlong malalaking pulo, dalawang kapuluan at isang
tangway.
Guhitan ng simbolong alon ( ) ang limang karagatan ng daigdig.
Tukuyin ang uri ng klima ayon sa lokasyon ng simbolong KL sa mapa
Magbigay ng halimbawa ng partikular na yaman ayon sa lokasyon ng
simbolong YL sa mapa.
Iguhit ang karaniwang hayop na makikita sa lugar sa mapa na may
simbolong H.
Pinagkunan: phillipriley.comswiki.wikispaces.net
KL
KL
KL
YL
YL YL
YL
H
H
H

DRAFT
April 1, 2014
22
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang iyong masasabi tungkol sa daigdig bilang isang planeta?
2. May epekto ba ang kalagayang pisikal ng daigdig sa mga organismo at
tao? Bakit?
3. Sa pangkalahatan, bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman tungkol
sa ating kapaligiran at sa heograpiya ng daigdig?
Paksa: Heograpiyang Pantao
Gawain 9. Crossword Puzzle
Ipabuo ang crossword puzzle tungkol sa Heograpiyang Pantao sa
pamamagitan ng pagtukoy sa salitang inilalarawan sa bawat bilang.
Pagkatapos ng gawaing ito, maaaring lagumin ang mga
mahahalagang konseptong tinalakay tungkol sa pisikal na katangian
ng daigdig. Mahalagang iugnay ang paksang ito sa heograpiyang
pantao upang maging maliwanag ang interaksiyon ng tao sa kaniyang
kapaligran.
Bilang panimula, talakayin ang kahulugan ng heograpiyang pantao at
ang kaibahan ng saklaw nito sa pisikal na heograpiya. Pagkatapos ay
ipabasa ang teksto tungkol dito na makikita sa module ng mga mag-
aaral.
Pahalang
1. Kaluluwa ng kultura
3. Sistema ng mga paniniwala at
rituwal
7. Pagkakakilanlang biyolohikal
ng pangkat ng tao
9. Pamilya ng wikang Filipino
10. Matandang relihiyong umunlad
sa India
Pababa
2. Relihiyong may pinakamaraming
tagasunod
4. Pamilya ng wikang may
pinakamaraming taong
gumagamit
5. Salitang-ugat ng relihiyon
6. Salitang Greek ng “mamamayan”
8. Pangkat ng taong may iisang
kultura at pinagmulan

DRAFT
April 1, 2014
23
1 2
3 4
5 6
7 8
9
10
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang ibig sabihin ng heograpiyang pantao? Ibigay ang pagkakaiba
nito sa pisikal na heograpiya.
2. Ano-ano ang saklaw ng heograpiyang pantao? Ipaliwanag ang bawat
isa.
3. Bakit mahalagang pag-aralan ang heograpiyang pantao?
4. Paano nakaaapekto ang heograpiyang pantao sa pagkakakilanlan ng
indibidwal o isang pangkat ng tao?
5. Paano magiging instrumento ang heograpiyang pantao sa pagkakaisa
ng mga tao sa daigdig?
PAGNILAYAN/UNAWAIN
Pagkatapos ng mga talakayan at gawain tungkol sa pisikal na
katangian at heograpiyang pantao ng daigdig, palalimin ang pagkaunawa ng
mga mag-aaral sa tulong ng mga gawaing hahamon sa kanilang kritikal at
malikhaing pag-iisip. Inaasahang mauunawaan ang kabuluhan ng paghubog
ng heograpiya sa kabuhayan at pamumuhay ng tao.

DRAFT
April 1, 2014
24
Gawain 10. My Travel Reenactment
Pabuuin ang mga mag-aaral ng limang pangkat at ipagawa ang
sumusunod:
1. Makibahagi sa iyong pangkat tungkol sa mga hindi malilimutang
paglalakbay sa isang lugar.
2. Pumili ng isang katangi-tanging kuwento ng paglalakbay mula sa iyong
kapangkat.
3. Gawan ito ng pagsasalaysay o kuwento. Nararapat lamang na
nakapaloob sa mabubuong kuwneto ang mahahalagang konsepto o
aralin na tinalakay tungkol sa pisikal na heograpiya ng daigdig.
4. Pagkatapos, isadula ang kuwento habang ito ay isinasalaysay.
5. Maaaring gumamit ang pangkat ng improvised props at kasuotan.
Isaalang-alang ang pamantayan sa pagmamarka ng gawaing ito gamit
ang sumusunod na rubric.
Rubric sa Pagmamarka ng My Travel Reenactment
Pamantayan Deskripsyon Puntos
Pagsasalaysay
Angkop ang pagsasalaysay sa paksang
tinalakay; nakapaloob ang tatlo o higit pang
konsepto ng aralin; madaling unawain ang
pagkakasulat ng kuwento; malinaw ang pagbasa
ng salaysay habang isinasadula ito
10
Pagsasadula
Magaling ang pagsasadula ng kuwento; mahusay
na naipakita ng mga tauhan ang kanilang pag-
arte; kapani-paniwala ang kanilang pagganap
10
Pagkamalikhain
Gumamit ng angkop na props at kasuotan sa
pagsasadula; orihinal at makatotohanan ang
ginawang pagsasadula
5
Kabuuan 25
Pamprosesong Tanong
1. Tungkol saan ang ipinakitang dula ng iyong pangkat?
2. Anong konsepto ang maiuugnay sa binasang pagsasalaysay at
isinagawang dula?
3. Paano mapatutunayan sa dula ang kaugnayan ng pisikal na
heograpiya at pamumuhay ng tao?
4. Bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman tungkol sa pisikal na
daigdig?
5. Magbigay ng isang linya o pahayag sa pagsasalaysay na pumukaw sa
iyong interes? Bakit?

DRAFT
April 1, 2014
25
Gawain 11. Modelo ng Kultura
Hayaan ang mga mag-aaral na makibahagi sa kanilang pangkat at
ipagawa ang sumusunod na panuto.
1. Gupitin ang manila paper na kahugis ng isang damit/kasuotan.
2. Sulatan ng impormasyon o guhitan ito ng mga simbolo at bagay na
maiuugnay sa lahi, wika at relihiyon ng bansang pinili ng inyong
pangkat.
3. Sa hudyat ng guro, ipasuot sa isang miyembro ng pangkat ang
gawang damit/kasuotan.
4. Isuot at ipakita ang gawang damit/kasuotan sa harap ng klase na tulad
ng isang fashion show.
5. Pumili ng 1-2 miyembro sa pangkat na magpapaliwanag sa disenyo ng
damit/kasuotang suot ng kapangkat.
6. Ipasagot ang kaugnay na tanong na nasa ibaba. Markahan ang
gawaing ito batay sa rubric.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang kaugnayan ng mga impormasyon, simbolo, at bagay na
makikita sa damit/kasuotan batay sa lahi, relihiyon, at wika ng piniling
bansa?
2. Paano mo mailalarawan ang mga mamamayang naninirahan sa
bansang pinili ng pangkat?
3. Paano naipakita ang pagkakakilanlan ng mga mamamayan sa bansa
batay sa gawain?
4. Bakit nararapat pahalagahan ang heograpiyang pantao ng mga
bansa?
5. Sa paanong paraan mo maipakikita ang paggalang sa ibang tao?
Rubric sa Pagmamarka ng Modelo ng Kultura
Nilalaman
ng Kasuotan
Wasto ang impormasyong nakasulat at mga
bagay o simbolong nakaguhit sa damit;
nakapaloob ang tatlo o higit pang konsepto ng
aralin
10
Disenyo
ng Kasuotan
Malikhain ang gawang damit; angkop ang kulay
at laki ng mga nakasulat at nakaguhit sa damit;
malinaw ang mensahe batay sa disenyo
10
Pagmomodelo
Mahusay ang ginawang pagmomodelo sa klase;
akma ang kilos sa pangkat-etniko o bansang
kinakatawan ng modelo
5
Kabuuan 25

DRAFT
April 1, 2014
26
Aralin 2: Ang mga Sinaunang Tao
ALAMIN
Gawain 1. Kung Ikaw Kaya …
Ipagpapalagay ng mga mag-aaral na sila ay nabuhay sa daigdig
noong sinaunang panahon. Papipiliin sila ng tatlong bagay mula sa kahon na
sa palagay nila ay makatutulong sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay
at kanilang ipaliliwanag kung bakit iyon ang kanilang mga pinili.
Sa bahaging ito ng aralin, aalamin ng guro ang iskema ng mga
mag-aaral tungkol sa pamumuhay ng mga sinaunang tao sa mundo.
Malayang makapagbibigay ng mga dating kaalaman ang mga mag-
aaral sa bahaging ito sapagkat lahat ng kasagutan ay tatanggapin.
Pasagutin din sa mga mag-aaral ang unang kolum ng IRF Chart, isang
graphic organizer kung saan itinatala ang pagbabago ng ideya o pag-
unawa ng mga mag-aaral.
Pagkatapos ng mga gawain sa Modyul na ito,
muling sagutin ang tanong na nasa itaas ng bagong
Graffiti Wall. Ipaskil ang unang Graffitti Wall at
paghambingin ang dalawang sagot ng mga mag-aaral.
Paano maipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng mga
pamanang ipinagkaloob ng mga sinaunang kabihasnang
nagtagumpay sa hamong dulot ng kapaligiran nito?

DRAFT
April 1, 2014
27
Pamprosesong Tanong
1. Alin ang iyong mga pinili sa nakasulat sa mga kahon?
2. Bakit ang mga ito ang iyong pinili?
3. Kaya mo bang mabuhay sa panahong iyon kung taglay mo ang
mga pinili mong bagay? Ipaliwanag ang sagot.
Gawain 2. I-R-F (Initial-Refined-Final Idea) Chart
Isusulat ng mga mag-aaral sa unang kolum ang kanilang kasagutan sa
katanungan na nasa itaas na bahagi ng tsart at pagkatapos ay ibabahagi sa
klase ang kanilang sagot.
Paano umunlad ang pamumuhay ng mga tao noong sinaunang
panahon?
Initial Idea Refined Idea Final Idea
apoy bato
kahoy banga
buto ng hayop
Pangunahan ang malayang talakayan sa pamamagitan ng mga
pamprosesong tanong. Magkaroon ng paglalagom sa sagot ng mga mag-
aaral at bigyang-diin ang naranasan ng mga sinaunang tao na magkaroon
lamang ng mga kasangkapang binanggit sa gawain. Itanong, “Kung ito
lamang ang mga kagamitan ng ating ninuno, paano umunlad ang
pamumuhay ng mga tao noong unang panahon?” Ibibigay ng mga mag-
aaral ang kanilang kasagutan sa susunod na gawain.

DRAFT
April 1, 2014
28
PAUNLARIN
Gawain 3. I-Tweet Mo!
Ipabasa ang tekstong makikita sa Learner’s Module at sa EASE
Module (pahina 17-22) tungkol sa antas ng pamumuhay ng sinaunang tao.
Hayaan ang mga mag-aaral na bumuo ng anim na pangkat. Ayon sa paksang
nakatakda sa grupo, pupunan ng bawat pangkat ng mga kailangang
impormasyon ang “I-Tweet Mo! Organizer”. Ang panahong nakatakda sa
pangkat 1 at 2 ay ang Paleolitiko samantalang sa pangkat 3 at 4 ay ang
Neolitiko at sa pangkat 5-6 ay ang panahon ng Metal. Ibibigay ng bawat
pangkat ang hinihinging mga impormasyon sa anyo ng mga “tweet” o
maiikling pahayag. Maaaring magbigay ang mga mag-aaral ng maraming
tweet nang ayon sa hinihinging impormasyon. Pagkatapos ng pag-uulat,
bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na magbigay ng kanilang mga
komento o saloobin sa mga pahayag na ipinaskil ng bawat grupo. Hayaan
ang mga mag-aaral na isulat ito sa kapirasong papel at idikit sa bahagi ng
komento ng dayagram.
Sa bahaging ito inaasahan ang pagtalakay ng guro sa paksang
pag-aaralan. Inaasahan din na matututuhan ng mga mag-aaral ang
mahahalagang konseptong nakapaloob sa paksa tungkol sa mga
sinaunang tao sa daigdig. Magsasagawa ang mga mag-aaral ng iba’t
ibang gawaing magpapayabong sa kanilang kaalaman tungkol sa
paksa. Gawing batayan ng talakayan ang mga tekstong makikita sa
learner’s module. Dapat ay naiwasto na nila ang kanilang mga maling
paniniwala pagkatapos ng araling ito. Ang huling gawain ng mga mag-
aaral sa bahaging ito ay ang paglalagay ng kasagutan sa ikalawang
kolum ng IRF Chart.
Tumawag ng ilang mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga isinulat sa
Initial Idea. Hindi kailangang iwasto kaagad ang kanilang sagot. Ipaunawa sa mga
mag-aaral na babalikan ang kanilang isinulat sa Initial Idea pagkatapos ng
talakayan. Ipagawa ang bahaging Paunlarin.

DRAFT
April 1, 2014
29
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mga katangian ng bawat yugto ng pag-unlad ng kultura ng
tao?
2. Ano ang mg patunay na may naganap na pag-unlad sa kultura ng mga
sinaunang tao batay sa kasangkapan, kabuhayan at iba pang aspekto
ng pamumuhay?
3. Paano nakaapekto ang heograpiya ng lugar sa pag-unlad ng kultura
ng tao?
4. Ano ang iyong mabubuong kongklusyon tungkol sa mga sinaunang
tao?
Pagkatapos ng pag-uulat ng mga pangkat, iproseso ang aralin batay sa mga
inihandang tanong. Ipasuri ang pagkakatulad ng kanilang sagot. Bigyang-diin ang
mahahalagang impormasyon sa bawat paksa. Pagkatapos ng bawat ulat,
pagtuunan din ng pansin ang mga komentong ibinigay ng mga mag-aaral at i-
proseso ito. Magkaroon ng lagom sa mga reaksyon at sagutin ang mga isinulat na
tanong. Isunod na ang dalawa pang mag-uulat.
Mahalagang paghambingin ang mga yugto ng pag-unlad kapag tapos na ang
mga pag-uulat. Magbuo rin ng mga kongklusyon tungkol sa paksa. Gawing
lunsaran ang mga kongklusyong ito para sa susunod na gawain.
@Paraan ng Pamumuhay
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
______________________________
Komento
@Kaugnayan ng Heograpiya sa Panahong Paleolitiko/Neolitiko/Metal
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
______________________________
Komento
@Mga Kagamitan/Tuklas
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
______________________________
Komento

DRAFT
April 1, 2014
30
Gawain 4. Tower of Hanoi Chart
Nasa tuktok ng Tower of Hanoi Chart ang mga kongklusyon tungkol sa
yugto ng pag-unlad ng kultura ng mga sinaunang tao. Ipasulat ang mga mag-
aaral ang tore ng mga ebidensyang susuporta sa mga nakatalang
kongklusyon.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang kaugnayan ng iyong sagot sa nakalahad na
kongklusyon?
2. Nakabuti ba ang mga nakitang pagbabago sa pamumuhay ng
mga sinaunang tao? Bakit?
3. Maipagmamalaki ba ng kasalukuyang henerasyon ang
ginawang ito ng mga sinaunang tao? Pangatwiranan.
4. Ano ang gustong ipahiwatig ng mga kongklusyon at
ebidensyang nakatala sa Tower of Hanoi Chart tungkol sa pag-
unlad ng kultura ng mga sinaunang tao sa mundo?
3.
2.
1.
Malaki ang naging epekto
ng agrikultura sa
pamumuhay ng mga tao.
3.
2.
1.
Malaki ang epekto ng
heograpiya sa pag-usbong
nga unang pamayanan.
3.
2.
1.
Higit na umunlad ang
pamumuhay ng tao dahil sa
paggamit ng mga metal.

DRAFT
April 1, 2014
31
Gawain 5. Ano Ngayon? Chart
Pagkatapos matukoy ng mga mag-aaral ang mahahalagang
konseptong nakapaloob sa bawat yugto ng pag-unlad ng kultura ng tao,
iugnay ito sa kasalukuyang pamumuhay.
Ipatukoy ang kahalagahan ng ilan sa mga pangyayaring naganap sa
iba’t ibang yugto ng pag-unlad ng sinaunang tao sa pamamagitan ng Ano
Ngayon? Chart. Ipasulat sa mga kahon sa kanan ang kahalagahan o epekto
sa kasalukuyan ng mga sumusunod na pangyayari.
Paggamit ng Apoy ________________________________
________________________________
________________________________
_______________
Pagsasaka ________________________________
________________________________
________________________________
_______________
Pag-iimbak ng labis na
pagkain
________________________________
________________________________
________________________________
_______________
Paggamit ng mga
pinatulis na bato
________________________________
________________________________
________________________________
_______________
Pagtatayo ng mga
permanenteng titirahan
_________________________________
_________________________________
_________________________________
____________
Pag-aalaga ng mga
hayop
_________________________________
_________________________________
_________________________________
____________
Paggamit ng mga
kasangkapang metal
_________________________________
_________________________________
_________________________________
____________

DRAFT
April 1, 2014
32
Rubric sa Pagmamarka ng Ano Ngayon? Chart
Nilalaman
Mahusay na nailahad ang kaugnayan ng mga
pangyayari noong sinaunang panahon sa
kasalukuyan.
10
Ebidensya Napatunayan ang kaugnayang ito sa
pamamagitan ng mga kongkretong halimbawa. 10
Kabuuan 20
Pamprosesong Tanong
1. Gaano kahalaga ang mga pag-unlad na naganap noong
sinaunang panahon?
2. Paano hinubog ng mga pagbabagong ito ang kasalukuyang
pamumuhay ng tao?
3. Sa iyong palagay, alin sa mga pagbabago sa pamumuhay ng
tao ang may pinakamalaking epekto sa kasalukuyan?
PAGNILAYAN/UNAWAIN
GAWAIN 6. Archaeologist at Work!
Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ipagpapalagay ng mga mag-aaral
na miyembro sila ng isang pangkat ng mga archaeologist na nakahukay ng
mga artifact sa isang lugar. Susuriin ng bawat miyembro ang mga nahukay
na artifact, gamit ang Artifact Analysis Worksheet #1. Pagkatapos ay pag-
uusapan nila ang mga ginawang pagsusuri at magkakasama nilang
sasagutan ang Artifact Analysis Worksheet #2.
Sa pagkakataong ito, babalikan ng mga mag-aaral ang kanilang I-R-F
Chart. Ipasagot muli ang tanong na nasa itaas ng chart. Isusulat nila ito sa
ikalawang kolum, sa Refined Idea. Nararapat na iwasto ng mga mag-aaral
ang kanilang mga konsepto na nakalagay sa initial idea.
Pagkatapos mapayabong ang kaalaman ng mga mag-aaral
tungkol sa paksa ay magsasagawa sila ng gawaing magpapalalim at
magpapatibay pa sa kanilang kaalaman sa pamamagitan ng kritikal at
malikhaing pag-iisip. Hamunin ang mga mag-aaral na makabuo ng
sariling konsepto at ibahagi ito sa pamamagitan ng isang pangkatang
gawain.

DRAFT
April 1, 2014
33
Artifact Analysis Worksheet #1
1. Ano ang artifact?
______________________________
______________________________
2. Ano ang mga katangian nito?
______________________________
______________________________
3. Sa iyong palagay, ano ang gamit nito
noong sinaunang panahon?
______________________________
______________________________
4. Ano ang kahalagahan ng artifact na
ito?
______________________________
______________________________
5. Ano ang nais ipahiwatig ng artifact na
ito tungkol sa Catal Hȕyȕk?
______________________________
______________________________
_____________
Task Card
Kabilang ka sa pangkat ng mga archaeologist mula sa iba’t ibang
bahagi ng daigdig na kasalukuyang nagsasagawa ng paghuhukay sa
Catal Hȕyȕk. Nakapaloob sa task card na ito ang ilang mga artifact na
natagpuan ng inyong pangkat sa nasabing lugar.
Ang Iyong Misyon
Gamit ang Artifact Analysis Worksheet#1,suriin ang bawat artifact
na nahukay sa Catal Hȕyȕk. Tingnan ang pisikal na katangian, gamit, at
kahalagahan ng mga artifact na ito.
Kaligirang Impormasyon
Sa kasalukuyan, ang Catal Hȕyȕk ay isang lugar sa Turkey.
Sinasabing umunlad ang sinaunang pamayanang ito 9,000 taon na ang
nakararaan. May lawak na 32 acres o halos 24 football fields ang lugar
na ito. Malapit ang Catal Hȕyȕk sa pampang ng Ilog Carsamba.
Artifact Analysis Worksheet #2
1. Ano-ano ang katangian ng Catal
Hȕyȕk batay sa iyong ginawang
imbestigasyon?
______________________________
______________________________
2. Ihambing ang paraan ng pamumuhay
ng mga taga-Catal Hȕyȕk sa
kasalukuyang pamumuhay ayon sa
sumusunod na aspekto:
a.pang-araw-araw na gawain
b. paraan ng paglilibing
c. sining
d. pinagkukunan ng pagkain

DRAFT
April 1, 2014
34
Pamprosesong Tanong
1. Batay sa pagsusuri ninyo sa mga artifact, ilarawan ang kultura ng
mga tao sa Catal Hȕyȕk?
2. Ano ang mga patunay na ang Catal Hȕyȕk ay umusbong noong
panahong Neolitiko?
3. Ano ang kongklusyong maaaring mabuo mula sa paghahambing
ng buhay sa Catal Hȕyȕk at sa kasalukuyang pamumuhay?
Rubric sa Pagmamarka ng Archaeologist at Work!
Artifact
Analysis
Worksheet
#1
Mahusay na nasuri ang katangian ng bawat
artifact.
Mahusay na natukoy ang gamit at kahalagahan
ng mga artifact na ito.
10
Artifact
Analysis
Worksheet
#2
Mahusay na nailarawan ang mga katangian ng
Catal Huyuk gamit ang mga artifact na sinuri.
Mahusay na napaghambing ang pamumuhay sa
Catal Huyuk sa kasalukuyang pamumuhay.
10
Pag-uulat Mahusay na naipaliwanag ang mga sagot.
Mahusay na nalagom ang mga impormasyong
inilahad.
5
Kabuuan 25
Layunin ng unang artifact analysis worksheet na higit pang
masuri ng mga mag-aaral ang mga katangian ng panahong Neolitiko sa
pamamagitan ng mga primaryang batis. Samantala, ang ikalawang
artifact analysis worksheet ay naglalayong maihambing ang buhay
noong panahon ng Neolitiko sa kasalukuyan at matukoy kung gaano na
ang lawak ng pag-unlad ng ating kultura.
Gabayan ang pagwawasto sa mga sagot ng mga mag-aaral sa
malayang talakayan. Maaaring ipaulat sa bawat pangkat ang kanilang
sagot sa dalawang artifact analysis worksheet. Ipalagom sa mga piling
mag-aaral ang ulat ng mga pangkat.
Pagkatapos nito, pasagutan ang huling kolum ng I-R-F Chart.
Tumawag ng ilang mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga sagot
sa chart. Bigyang-pansin ang pagbabago ng kanilang mga ideya mula
Initial Idea hanggang Final Idea.

DRAFT
April 1, 2014
35
ARTIFACTS
Labi na nahukay sa loob ng
mga bahay sa Catal Huyuk
Mga palamuti mula sa mga bato at buto ng hayop
Imahe mula kay Prof. Michael Fuller, St. Louis
Community College
http://users.stlcc.edu/mfuller/catalhuyuk.html.
Mural Painting
Imahe mula kay Prof. Michael Fuller, St.
Louis Community College
http://users.stlcc.edu/mfuller/catalhuyuk.h
tml.
Ceremonial Flint Dagger
Imahe mula kay Prof. Michael Fuller, St. Louis
Community College
Obsidian Arrow Head
Imahe mula kay Prof Michael Fuller, St. Louis
Community College
Isang Pigurin
Imahe mula kay Prof. Michael Fuller, St.
Louis Community College
http://users.stlcc.edu/mfuller/catalhuyuk.h
tml.

DRAFT
April 1, 2014
36
Aralin 3: Mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
ALAMIN
Gawain 1. Picture Frame
a. Ipaskil ang tatlong picture frame sa pisara. Ipaliwanag na ang
bawat frame ay may dalawang “misteryosong” salitang nararapat
matukoy.
b. Tumawag ng mga mag-aaral na tutukoy sa mga misteryosong
salita sa pamamagitan ng pagguhit sa loob ng frame.
c. Pahulaan ang mga salitang inilalarawan sa iginuhit ng mga kamag-
aral.
d. Kasunod ang halimbawa ng gawain.
e. Pagkaraang maiguhit at matukoy ang mga salita sa bawat frame,
isunod ang pagproseso ng gawain batay sa mga ibinigay na
tanong.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang salitang mabubuo sa itaas ng frame?
2. Batay sa mga guhit sa loob bg tatlong frame, ano ang sarili mong
pagkaunawa sa salitang “kabihasnan”?
pamayanan
pagsulat
ilog
pyramid
pagsasaka
ceramics
K
Bibigyang-diin sa unang bahagi ng Alamin ang malikhaing
gawaing magsisilbing pagganyak sa mga mag-aaral upang mapukaw
ang kanilang interes sa pagtalakay ng mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig. Sa ikalawang bahagi, tutuklasin ang kanilang kaalaman tungkol
sa paksa sa tulong ng Gawain 2.

DRAFT
April 1, 2014
37
Gawain 2. WQF Diagram
a. Ipaskil ang dayagram sa pisara. Kasunod ang halimbawa nito.
b. Ilahad sa mga mag-aaral ang sumusunod na panuto sa pagbuo ng
dayagram:
1. Bigyang-pansin ang paksa sa pagbuo ng WQF Diagram.
2. Itala sa bawat kahon na nasa ibaba ng “W” (words) ang mga
salitang may kaugnayan sa nakalaang paksa.
3. Sa kahon ng “Q” (questions), bumuo ng 3-5 tanong na nais
mong masagot tungkol sa paksa.
4. Sa bilog “F” (facts), isulat ang iyong mga bagong natutuhan
tungkol sa paksa. Ipaunawa sa mga mag-aaral na sasagutin
lamang ang bahaging ito pagkatapos ng talakayan sa paksang
ito.
W Q F
Paksa: Sinaunang Kabihasnan ng Daigdig
Kung may sapat na oras, hatiin ang klase sa mga pangkat batay sa
sumusunod na paksa: (1) Sinaunang Kabihasnan sa Kanlurang Asya, (2)
Kabihasnang Indian, (3) Kabihasnang Egyptian, (4) Kabihasnang Tsino, at (5)
Kabihasnang MesoAmerica.
Ipabuo ang WQF Diagram. Pagkaraan ng takdang minuto, atasan ang
kinatawan ng bawat pangkat na ipaskil at ibahagi ang nabuong dayagram.

DRAFT
April 1, 2014
38
PAUNLARIN
c.
Paksa: Kabihasnan – Katuturan at mga Batayan
1. Pabigyang-katuturan ang salitang “kabihasnan.” Habang inilalahad ang
iba’t ibang kahulugan nito, binubuo ang concept map ng
mahahalagang salitang may kaugnayan sa “kabihasnan.” Tingnan ang
halimbawa:
2. Inaasahang sagot: “Ang kabihasnan ay tumutukoy sa isang
pamayanan o paraan ng pamumuhay ng tao na kinakitaan ng
mataas na antas ng kalinangang kultural at maunlad na lipunang may
organisadong pamahalaan, ekonomiya, sining, at sistema ng
pagsulat”.
3. Talakayin ang mga batayan kung ang isang pamayanan ay maituturing
na kabihasnan batay sa mga simbolo/larawan. Ipalahad ang
interpretasyon ng mga mag-aaral sa sumusunod na simbolo.
Sa yugtong ito, tatalakayin ang heograpiya at mga sinaunang
kabihasnan ng daigdig batay sa babasahing teksto. Isasagawa ito sa
tulong ng talakayan at mga mungkahing gawaing nakapaloob sa
yugtong ito. Isunod na balikan ang WQF Diagram sa Alamin at iwasto
ang mga konseptong taliwas sa tinalakay na mga paksa.
Kabihasnan
pamumuhay
pamayanan
mataas na antas
maunlad
Mula sa mga salitang nasa
concept map, ipabuo sa
klase ang sariling
pagpapakahulugan ng
salitang kabihasnan.
organisado
Larawan ng isda
http://www.fishfarm
ing.com/tilapia.html
Larawan ng
Hieroglyphics
http://depositphotos.co
m/4400538/stock-
photo-Ancient-egypt-
hieroglyphics-on-
wall.html
Larawan ng sinaunang
gulong
http://listdose.com/top-
10-inventions-that-
changed-human-lives-
forever
Larawan ng palay
http://forum.philbox
ing.com/viewtopic.p
hp?f=8&t=110850&p
=2818140
Larawan ng korona
ng hari
http://revphil2011.w
ordpress.com/2011/
07/28/fighting-for-
the-crown/

DRAFT
April 1, 2014
39
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang sinisimbolo ng korona ng hari? Bakit mahalaga ang
bahaging ginampanan ng mga pinuno at ng mga batas sa isang
sinaunang pamayanan?
2. Ano ang kahulugan ng larawan ng isda at palay sa aspektong
pangkabuhayan ng mga sinaunang tao? Bakit mahalaga ang
aktibong kalakalan sa pagtataguyod ng kabihasnan?
3. Paano nagsimula ang sistema ng pagsulat ng mga sinaunang tao?
4. Ano ang kabutihan ng sistema ng pagsulat sa isang pamayanan?
5. Ano ang sinisimbolo ng gulong? Bakit may malaking pakinabang
ang mataas na antas ng agham at teknolohiya sa kabihasnan?
6. Paano mo mailalarawan ang isang kabihasnan ayon sa inilahad na
mga batayan nito?
7. Ano-ano ang sinaunang kabihasnang umunlad sa daigdig,
partikular sa Asya, Africa, at America?
Paksa: Impluwensiya ng Heograpiya
sa Pag-unlad ng mga Sinaunang Kabihasnan
1. Ipaskil ang mapa ng daigdig. Ipatukoy ang mga kontinente ng daigdig.
2. Ipatukoy rin sa mapa ang mga sinaunang kabihasnan sa pamamagitan
ng paglalagay ng bituin ( ) sa kinaroroonan nito sa mapa.
3. Ipabasa ang teksto tungkol sa kalagayang heograpikal ng mga
sinaunang kabihasnan sa daigdig na makikita sa learners’ module o sa
Project EASE.
Project EASE (Effective Alternative Secondary Education) AP III
Modyul 3 – Ang mga Unang Kabihasnan (pp. 7-15) (p.22) (p.54)
Sa puntong ito, inaasahang malinaw na sa mga mag-aaral ang
konsepto ng kabihasnan at mga batayan nito. Magpatuloy sa susunod
na paksa.

DRAFT
April 1, 2014
40
Gawain 3. Triple Matching Type
Ilahad sa mga mag-aaral ang sumusunod na panuntunan:
1. Buuin ang triple matching type sa pamamagitan ng pagsasama-
sama ng mga terminolohiya at konsepto ayon sa partikular na
heograpiya ng isang kabihasnan.
Pamprosesong Tanong
1. Ano-anong katangiang pisikal ng mga sinaunang kabihasnan ang
magkakatulad?
2. Bakit nakaapekto ang mga anyong lupa at tubig ng isang lugar sa
pagtaguyod ng kabihasnan?
3. Alin sa kalagayang heograpikal ng mga kabihasnan ang may
malaking impluwensiya sa pamumuhay ng mga taong nanirahan
dito? Ipaliwanag.
Gawain 4. Geography Checklist
a. Ilahad ang sumusunod na panuntunan:
1. Hatiin ang klase sa limang pangkat. Bawat pangkat ay may
partikular na paksang bibigyang-pansin: (1) Sinaunang
Kabihasnan sa Kanlurang Asya, (2) Kabihasnang Egyptian, (3)
Kabihasnang Indus, (4) Kabihasnang Tsino, (5) Kabihasnang
America.
Sa pagitan ng mga ilog
Nasa gitna ng kontinente
Biyaya ng Nile
Nasa tangway ng Timog Asya
May matabang lupain
sa Huang Ho
Kung may sapat na oras, isagawa ang dyad na pinamagatang triple
matching type plus 1. Idagdag ang kolum D at magbigay ng iba pang
impormasyon tungkol sa heograpiya ng mga nabanggit na sinaunang
kabihasnan.
A B C
Egypt
Tsino
Indus
Mesoamerica
Mesopotamia
Lupain ng Yucatan Peninsula
Timog ng Mediterranean
Nasa kanluran ng Yellow Sea
Dumadaloy ang Indus River
Nasa Kanlurang Asya

DRAFT
April 1, 2014
41
2. Ipabasa ang teksto tungkol sa paksang nakatalaga sa bawat
pangkat. Pagkatapos, gumawa ng checklist (maaaring gawin sa
manila paper) na katulad ng nasa ibaba.
Geography Checklist
Kabihasnan:
Katangiang Heograpikal:
3. Isunod ang pagsasanib ng dalawang pangkat. Paghahambingin ng
mga miyembro ang dalawang kabihasnang nakatalaga sa kanila.
Muling gamitin ang checklist at sundin ang sumusunod na
hakbang:
Geography Checklist
Kabihasnan:
Katangiang Heograpikal:
1
2
3
4. Ipaskil ang ginawang checklist. Iulat sa klase ang output ng
paghahambing ng mga kabihasnan batay sa mga katangiang
heograpikal ng mga ito.
b. Ipasuri ang nabuong checklist ng lahat ng pangkat.
Magtala ng 5 hanggang 10 katangiang heograpikal
ng nakatalagang kabihasnan sa pangkat
Isulat ang nakatalagang
kabihasnan sa pangkat
Isulat ang pangatlong
kabihasnang ihahambing.
Lagyan ng tsek (√) ang kahon kung taglay ng kabihasnang
tinukoy ang sumusunod na katangiang heograpikal.
Isulat ang pangalawang
kabihasnang ihahambing.

DRAFT
April 1, 2014
42
Pamprosesong Tanong
1. Alin sa mga katangiang heograpikal ng mga sinaunang kabihasnan
sa daigdig ang may malaking pagkakatulad sa isa’t isa?
2. Bakit kaya karaniwang may magkakatulad na katangiang
heograpikal ang mga sinaunang kabihasnan?
3. Ano ang epekto ng mga katangiang heograpikal na ito sa
pamumuhay ng mga sinaunang tao?
4. Para sa iyo, alin sa mga katangiang heograpikal ng mga sinaunang
kabihasnan ang nararapat na mapangalagaan? Bakit?
Paksa: Mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
a. Ipatukoy ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya, Africa, at America.
b. Ipabasa ang teksto tungkol sa mga sinaunang kabihasnan sa Asya na
makikita sa learner’s module at Project EASE.
Gawain 5. Complete It!
A. Kumpletuhin ang sagot sa bawat bilang sa tulong ng mga akmang letra
sa patlang.
1. ___ ___ M ___ ___ - Mga unang lungsod-estado ng Mesopotamia
2. ___ K ___ ___ ___ - Unang imperyong itinatag sa daigdig
3. ___ ___ ___ ___ L ___ ___ - Kabisera ng Imperyong Babylonia
4. C ___ ___ ___ ___ ___ ___ - Imperyong itinatag ni Nabopolassar
5. ___ ___ T ___ ___ ___ - Tawag sa mga lalawigang bumuo sa Persia
6. ___ ___ ___ ___ ___ I ___ - Imperyong itinatag pagkaraan ng
Babylonia
Project EASE (Effective Alternative Secondary Education) AP III
a. Modyul 3 – Ang mga Unang Kabihasnan (pp. 6-48)
b. Modyul 7 – Kabihasnang Klasikal sa America at Pacifico (pp. 9-16)
Ipagawa ang sumusunod na gawain matapos basahin ang learner’s module
tungkol sa Kabihasnang Mesopotamia.

DRAFT
April 1, 2014
43
B. Kumpletuhin ang pangungusap na magbibigay ng wastong
impormasyon tungkol sa kabihasnang Mesopotamia.
1. Ang Mesopotamia ay maituturing na isang kabihasnan dahil________
________________________________________________________.
2. Naging tanyag si Haring Sargon I sa kasaysayan dahil_____________
________________________________________________________.
3. Sa panahon ni Hammurabi naganap ang_______________________
________________________________________________________.
4. Nagwakas ang pamamahala ng mga Chaldean sa Mesopotamia nang
________________________________________________________
________________________________________________________.
5. Isa sa kahanga-hangang nagawa ni Haring Darius the Great sa
Imperyong Persian ang___________________________________
________________________________________________________.
Pamprosesong Tanong
1. Paano nagsimula at nagwakas ang kabihasnang Mesopotamia?
2. Sino ang mga pinuno na namahala sa imperyo?
3. Ano ang naging paraan ng kanilang pamamahala?
4. Bakit sinasabing ang kasaysayan ng Mesopotamia ay pag-usbong
at pagbagsak ng mga kabihasnan?
Gawain 6. Tatak-Kabihasnan sa Timog Asya
A. Iguhit sa loob ng kahon ang tatlong mahahalagang bagay na
naglalarawan sa pamumuhay ng mga katutubo at dayuhang Aryan na
nanirahan sa Timog Asya. Pagkatapos ay isulat sa loob ng bilog ang
kahalagahan ng mga tinukoy na bagay sa pamumuhay ng mga
naturang grupo ng mga tao.
Pagkatapos basahin ng mga mag-aaral ang learner’s module tungkol sa
Kabihasnang Indus, ipagawa ang sumusunod na gawain.

DRAFT
April 1, 2014
44
B. Itala sa unang kolum ng tsart ang pagtala ng mga ambag ng
kabihasnang Indus at Panahong Vedic. Sa pangalawang kolum, itala
ang kapakinabangan nito sa kasalukuyan.
Ambag ng Kabihasnan Kapakinabangan Ngayon
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang dalawang lungsod na umunlad sa lambak-ilog ng Indus?
Ilarawan ang mga ito.
2. Paano mailalarawan ang pamumuhay ng mga tao sa panahong Vedic?
3. Sang-ayon ka ba sa pagpapangkat-pangkat ng mga tao sa India batay
sa sistemang Caste? Ipaliwanag ang sagot.
Ipagawa sa mga mag-aaral ang kasunod na gawain upang tukuyin ang
kanilang pagkaunawa sa paksang “Pagbuo ng mga Imperyo at Kaharian.”

DRAFT
April 1, 2014
45
Gawain 7. Empire Diagram
Kumpletuhin ang dayagram tungkol sa mga imperyong itinatag sa Timog
Asya. Sa unang kahon, itala ang mahahalagang datos sa bawat imperyo. Sa
ikalawang kahon, isulat ang mga tanyag na pinuno ng imperyo at ilarawan
ang bawat isa. Sa huling kahon, magbigay ng isang aral na natutuhan sa mga
itinatag na imperyo sa Timog Asya.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang naging kontribusyon ng mga pinuno sa pag-unlad ng
kanilang imperyo?
2. Paano bumagsak ang mga naturang imperyo sa Timog Asya?
3. Ano-ano ang naging ambag ng mga imperyong ito sa kasalukuyang
kabihasnan?
Imperyo sa Timog Asya
Maurya Gupta Mogul
Tauhan:
*
*
*
Tauhan:
*
*
*
Tauhan:
*
*
*
Aral na Natutuhan:
Datos:
*
*
*
Datos:
*
*
*
Datos:
*
*
*
Pagkatapos talakayin ang Kabihasnang Tsino, ipasagot ang kasunod na
gawain.

DRAFT
April 1, 2014
46
Gawain 8. Maramihang Pagpili sa Tsart
A. Tukuyin sa tsart ang mahahalagang impormasyon tungkol sa
kabihasnang Tsino. Kabilang ang dinastiya, mga tanyag na tauhan, at
mga ambag nito sa kasalukuyan. Piliin ang sagot sa loob ng mga bilog.
Kabihasnang Tsino
Mga Dinastiya
1. Nakasulat sa mga oracle bone ang mga naiwang kasulatan ng mga
sinaunang Tsino nabuhay sa dinastiyang ito
2. Unang dayuhang dinastiyang namahala sa China
3. Huling dinastiya ng China
4. Yumabong sa dinastiyang ito ang kaisipang humubog sa
kamalayang Tsino tulad ng Confucianism, Taoism, at Legalism
5. Ipinagawa ang Grand Canal sa dinastiyang ito
6. Sa dinastiyang ito nagsimula at lumaganap ang kaisipang mandate
of heaven
7. Ipinatayo ang tanyag na Forbidden City sa Peking sa dinastiyang ito
Chou Ming Q’ing
Shang Sui Tang Yuan
Mga Tauhan
8. Itinuring ang kaniyang sarili bilang “unang emperador”
9. Itinatag niya ang Dinastiyang Yuan sa China
10. Pinangunahan niya ang mga ekspedisyon sa Indian Ocean at
silangang bahagi ng Africa
11. Nakasentro sa kaniyang mga aral ang kaisipang Confucianism
Zheng He Kublai Khan
Confucius Shih Huang Di
Mga Ambag
12. Pagpapahintulot ng kalangitan na mamuno ang emperador
13. Nagsilbing-tanggulan ang estrukturang ito laban sa mga tribong
nomadiko sa hilagang China
14. Naging tirahan ng mga emperador noong Dinastiyang Ming
15. Hangad ng kaisipang ito ang balanseng kalikasan at pakikiayon
ng tao sa kalikasan
Great Wall Forbidden City
Mandate of Heaven Taoism

DRAFT
April 1, 2014
47
Gawain 9. Walk to Ancient Egypt
A. Kumpletuhin ang kasunod na dayagram. Tukuyin ang inilalarawan sa
bawat aytem.
Kabihasnang Egyptian
1. Tauhan
2. Bagay
3. Panahon 4. Tauhan 5. Tauhan 6. Panahon
7. Bagay
8. Tauhan
1. Nagpagawa ng Great Pyramid na pinakamalaki sa buong daigdig
2. Sistema ng pagsulat ng mga sinaunang Egyptian
3. Itinuring bilang “Empire Age” at pinakadakila sa kasaysayan ng sinaunang
Egypt
4. Kinilalang isa sa mahuhusay na babaing pinuno ng sinaunang Egypt
5. Napag-isa sa kaniyang paghahari ang Upper Egypt at Lower Egypt
6. Nagsimula sa Ikatlong Dinastiya ng Egypt at panahon ng pagtatayo ng
mga pyramid sa Egypt
7. Nagsilbing mga bantayog ng kapangyarihan ng mga pharaoh at naging
libingan ng mga ito
8. Lumagda sa kauna-unahang kasunduang pangkapayapaan sa hari ng mga
Hititte
Ipagawa ang kasunod na gawain upang tayain ang kanilang pagkaunawa
sa paksang Kabihasnang Egypt.

DRAFT
April 1, 2014
48
Pamprosesong Tanong
1. Anong kabihasnan ang umunlad sa Africa? Ano ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng kabihasnang Egyptian sa mga kabihasnang umunlad
sa Mesopotamia?
2. Paano mailalarawan ang pamumuhay ng mga sinaunang Egyptian?
3. Sino ang mga naging pinuno ng Egypt? Ano ang kanilang naging
papel sa paghubog ng kabihasnan sa Egypt?
4. Anong kongklusyon ang iyong mabubuo tungkol sa kabihasnang
Egyptian?
Gawain 10. Tracing the Beginning Chart
a. Ipakumpleto ang tsart ayon sa hinihinging datos sa bawat kolum.
b. Talakayin ang mga impormasyon sa pagbuo ng tsart.
Ano ang sinaunang
kabihasnang
umusbong sa daigdig?
Paano nagsimula
ang kasaysayan ng
kabihasnang ito?
Ano ang katangian
ng mga
katutubo nito?
Pamprosesong Tanong
1. Saang aspekto nagkakatulad ang mga sinaunang kabihasnan sa daigdig
batay sa pagsisimula ng mga ito?
2. Ano ang magkakahawig na mga katangiang taglay ng mga sinaunang
katutubo sa panahon ng pagtatatag ng kanilang mga kabihasnan?
3. Kahanga-hanga ba ang ginawa ng mga sinaunang tao sa pagtatag nila ng
kanilang kabihasnan? Ipaliwanag ang sagot.
4. Anong aral ang iyong natutuhan batay sa napag-alamang mga katangian
at kakayahan ng mga sinaunang tao tungo ng kanilang pamumuhay?
Kapag natapos nang basahin ang pagtalakay ng Learner’s Module sa
Kabihasnang Mesoamerica, ipagawa ang mga kasunod na gawain. Ang
mga gawaing ito ay naglalayong tayain ang pagkakaunawa ng mga mag-
aaral sa mga sinaunang kabihasnan sa daigdig. Pagkatapos nilang suriin
ang bawat kabihasnan, hahamunin sila ng mga kasunod na gawain na
paghambingin ang mga ito upang makita ang kaugnayan ng bawat isa sa
kasalukuyang panahon.

DRAFT
April 1, 2014
49
Gawain11. Pagbuo ng K-Web Diagram
a. Ibigay sa mga mag-aaral ang mga panuntunan sa pagbuo ng
“Kabihasnan - Web Diagram.”
1. Tukuyin ang inilalarawan sa bawat bilang.
2. Isulat ang bilang at sagot sa puwesto nito sa dayagram.
Halimbawa: 1. Cuneiform
Sinaunang
Kabihasnan
Mesopotamia Egypt
Indus
Tsino
Mesoamerica
1. Sistema ng pagsulat ng mga Sumerian
2. Kambal na lungsod na umunlad sa lambak-ilog ng Indus
3. Sagradong aklat ng mga Aryan
4. Tawag sa China na nangangahulugang “Gitnang Kaharian”
5. Kauna-unahang kabihasnang umunlad sa America
6. Pagpapangkat-pangkat ng tao sa lipunang Hindu
7. Bahay-sambahan ng mga Sumerian
8. Pinakamalaking estruktura at libingan ng pinuno ng sinaunang Egypt
9. Maunlad na lungsod sa Mesoamerica na ibig sabihin ay “tirahan ng diyos”
10. Tanyag na gusali sa Babylon; kabilang sa “seven wonders” ng sinaunang daigdig
11. Estruktura sa China na nagsilbing harang at proteksiyon laban sa mga mananakop
12. Tawag sa rehiyon ng America na kinabibilangan ng malaking bahagi ng Mexico,
Guatemala, at El Salvador
13. Taguri sa pinuno ng sinaunang Egypt
14. Sinaunang paniniwala ng mga pinunong Tsino na may pahintulot ang langit na
pamunuan ang China
15. Tawag sa sinaunang sistema ng pagsulat ng mga Egyptian

DRAFT
April 1, 2014
50
b. Talakayin ang mahahalagang konseptong nakapaloob sa K-Web
Dayagram.
Gawain 12. Kabihasnan Pathway Diagram
a. Hatiin ang klase sa apat na pangkat.
b. Ipaliwanag ang sumusunod na panuntunan:
1. Bibigyang-pansin ng Pangkat 1 ang Kabihasnang Mesopotamia,
Pangkat 2 ang Kabihasnang Indus, Pangkat 3 ang Kabihasnang
Tsino, at Pangkat 4 ang Kabihasnang Egyptian.
2. Batay sa pag-unawa sa binasang kasaysayan, kukumpletuhin ng
mga miyembro ang Pathway Diagram sa pamamagitan ng
paglalagay ng mahahalagang pangyayari ayon sa tamang
pagkakasunod-sunod ng mga ito. Isulat ang isang pangyayari sa
bawat hakbang.
3. Pagkatapos mabuo ang pathway, punan ang mga bilog ng iba pang
impormasyon tungkol sa nakatalagang kabihasnan, kabilang ang
ekonomiya, kultura, at lipunan nito.
4. Ipagawa sa manila paper ang dayagram na kagaya ng nasa ibaba.
5. Pumili ng dalawang miyembro ang bawat pangkat na mag-uulat sa
klase tungkol sa ginawang Pathway Diagram.
6. Isaalang-alang ang mga pamantayan sa pagmamarka gamit ang
sumusunod na rubric.
Rubric sa Pagmamarka ng Kabihasnan Pathway Diagram
Nilalaman
Nakapaloob sa dayagram ang 5 o higit pang
mahahalagang pangyayari sa nakatalagang
kabihasnan; wasto ang pagkakasunod-sunod nito
10
Pag-uulat Mahusay na naipaliwanag ang kasaysayan ng
nakatalagang kabihasnan batay sa nabuong
dayagram
10
Iba pang
impormasyon
Nakapaglahad ng iba pang datos na may
kaugnayan sa kasaysayan ng nakatalagang
kabihasnan
5
Kabuuan 25

DRAFT
April 1, 2014
51
c. Isunod ang pagsusuri ng mahahalagang pangyayari sa bawat
sinaunang kabihasnan. Maaaring atasan ang mga mag-aaral na
bumuo ng mga tanong sa isang sinaunang kabihasnan. Talakayin ito.
Gawain 13. Gallery of Ancient Rulers
1. Hatiin ang klase sa walong pangkat. Pipili ang bawat pangkat ng isang
pinuno mula sa tinalakay na mga sinaunang kabihasnan. Ipaalalang
walang dalawang pangkat ang may kahalintulad sa pinuno.
2. Pagawain ng human statue ang bawat pangkat batay sa piniling
pinuno.
3. Ipaliwanag ang sumusunod na mga panuntunan.
a. Pumili ng isang miyembrong magsisilbing “estatwa” na kakatawan
sa piniling pinuno.
b. Ihanda ang posisyon ng “estatwa” ayon sa katangian at nagawa ng
piniling pinuno.
c. Maaaring dikitan ng papel (o manila paper) na may simbolo o mga
salitang maglalarawan sa pinuno ang katawan ng “estatwa.”
d. Pagkaraan ng 15 minuto, itatanghal ang mga “estatwa” sa klase.
Magtalaga ng 1-2 miyembrong magpapaliwanag ng ginawang
“estatwa.”
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang mahalagang katangian ng napiling pinuno ng pangkat?
2. Bakit siya naging kilala sa kasaysayan?
3. Maipagmamalaki ba ang piniling pinuno ng inyong pangkat?
Patunayan.
4. Para sa iyo, ano ang pinakamahalagang katangiang dapat taglayin
ng isang pinuno? Bakit mo iyon nasabi?
4. Bigyan ng marka ang ginawang estatwa gamit ang kasunod na rubric:
Rubric sa Pagmamarka ng Gallery of Ancient Rulers
Pamantayan Deskripyon Puntos
Gawang
Estatwa
Angkop ang estatwa bilang kinatawan ng
piniling pinuno ng pangkat; wasto ang mga
simbolo at datos na ikinabit sa estatwa
10
Pag-uulat
Mahusay na ipinakilala ang nakatalagang
pinuno batay sa estatwa; naglahad ng
mahigit 3 impormasyon tungkol sa nasabing
pinuno
8
Orihinalidad
Natatangi ang pagkakabuo ng estatwa;
gumamit ng mga akmang disenyo upang
maging makatotohanan ang hitsura
7
Kabuuan 25

DRAFT
April 1, 2014
52
Paksa: Mga Kontribusyon
ng mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
a. Magbalik-aral sa mga sinaunang kabihasnan ng daigdig.
b. Ipabasa ang mga kontribusyon/pamana ng mga sinaunang kabihasnan
batay sa learner’s module.
Gawain 14. K-A-K Organizer
a. Maaaring indibidwal o pangkatan ang gawaing ito.
b. Papiliin ang bawat mag-aaral (o pangkat) ng tatlong sinaunang
kabihasnan na gagawan ng Kabihasnan-Ambag-Kabuluhan (K-A-K)
Organizer.
c. Ipasulat sa parihaba ang piniling kabihasnan, sa biluhaba ang ambag,
at parisukat ang kabuluhan ng ambag sa mga sinaunang tao.
d. Magsagawa ng talakayan sa klase. Maipakikita ang mga larawan ng
iba’t ibang kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan.
Pamprosesong Tanong
1. Ano-ano ang pamana/ambag ng mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig?
2. Ano ang kabuluhan ng mga nabanggit na ambag sa pamumuhay
ng mga sinaunang taong nanirahan sa kani-kanilang kabihasnan?
3. Bakit maituturing na dakilang pamana ang mga ambag na ito?
Kabihasnan Ambag Kabuluhan

DRAFT
April 1, 2014
53
PAGNILAYAN/UNAWAIN
a.
Gawain 15. Thank You Letter
a. Batay sa natutuhan ng mga mag-aaral tungkol sa bahaging
ginampanan ng heograpiya sa pag-unlad ng mga sinaunang
kabihasnan sa daigdig, magpasulat ng liham pasasalamat.
b. Ibigay ang sumusunod na mga panuntunan sa pagsulat ng nasabing
liham:
1. Pumili ng isang anyong lupa, tubig o kahit anong bagay na may
kaugnayan sa heograpiya ng mga sinaunang kabihasnan na nais
mong gawan ng liham pasasalamat.
2. Isulat sa liham ang sariling saloobin tungkol sa mahalagang papel
na ginampanan nito sa buhay ng mga sinaunang tao.
3. Gawing batayan ang kasunod na rubric sa pagmamarka ng iyong
isinulat na liham.
Rubric sa Pagmamarka ng Thank You Letter
Nilalaman
Mahusay na naipaliwanag ang bahaging
ginampanan ng heograpiya sa buhay ng mga
sinaunang tao; Nakapagbigay ng
halimbawang magpapatunay sa papel na
ginampanan nito sa mga sinaunang tao
12
Teknikal na
Pagbuo ng
Liham
Wasto ang paggamit ng bantas, baybay ng
mga salita; maayos ang mga bahagi ng
isang liham.
8
Anyo at
Disenyo
Malinis at maayos ang pagkakasulat;
naglagay ng malilikhaing bagay at simbolo;
angkop ang kulay ng disenyo
5
Kabuuan 25
Sa yugtong ito, isasagawa ang pagpapalalim at pagninilay
tungkol sa impluwensiyang heograpikal at mga sinaunang kabihasnan
sa daigdig. Mahalagang maiugnay ang paksang ito sa panahon ngayon
at lubos na maipakita ang bahaging ginampanan ng mga sinaunang
kabihasnan sa paghubog ng kasalukuyang pamumuhay ng tao.

DRAFT
April 1, 2014
54
Gawain 16. Maimpluwensiyang Kabihasnan
a. Kumpletuhin ang dayagram sa pamamagitan ng pagtatala ng pamana
ng mga sinaunang kabihasnan sa daigdig, gayundin ang impluwensiya
ng pamanang ito sa daigdig at sa ating bansa sa kasalukuyang
panahon.
Pamprosesong Tanong
1. Sa anong aspeto ng pamumuhay ng mga Pilipino maiuugnay ang
pamanang tinukoy sa dayagram?
2. Ano ang kapakinabangang dulot ng naturang pamana sa mga
Pilipino? Magbigay ng halimbawa.
3. Bakit maimpluwensiya ang piniling pamana sa mga tao sa buong
daigdig?
4. Kung ikaw ay nabuhay sa kabihasnang nagkaloob ng nasabing
pamana, ano ang iyong reaksiyon?
5. Ano ang iba pang bagay na maituturing na pamana ng mga
sinaunang tao sa kasalukuyang kabihasnan? Bakit mo itinuring na
pamana ang mga ito?
ILIPAT AT ISABUHAY
Pamana ng Sinaunang Kabihasnan
Impluwensiya sa Pilipinas
Impluwensiya sa Daigdig
Balikan ang WQF Diagram at punan ang kolum ng F (facts) ng
mga bago at wastong kaalaman tungkol sa paksa.
Sa pagkakataong ito, gawin ang huling yugto ng Yunit 1, ang
ILIPAT. Gamit ang kaalamang natutuhan ng mga mag-aaral batay
teksto at mga gawain, ihanda sila sa paggawa ng susunod na
proyekto.

DRAFT
April 1, 2014
55
Gawain 17. POKUS NGAYON:
Preserbasyon ng mga Pamana ng mga Sinaunang Kabihasnan
ng Daigdig
Ipaunawa sa mga mag-aaral ang sumusunod na sitwasyon upang
maisagawa ang inaasahang pagganap sa araling ito:
Ikaw ang tagapangulo ng National Committee on the Preservation of
Cultural Heritage ng iyong bansa na isa sa mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig. Nakatanggap ka ng liham mula sa United Nations na humihingi ng
panukalang proyektong may layuning ipreserba ang mga dakilang pamanang
mula sa iyong bansa.
Ang iyong komite ay nagtakda ng isang pulong upang bumuo ng
panukalang proyekto para sa nabanggit na layunin. Isaalang-alang ang mga
panuntunan sa pagbuo ng panukalang proyekto:
1. Hatiin ang klase sa mga pangkat ayon sa sumusunod:
Pangkat 1 – Iraq Para sa Kabihasnang Mesopotamia
Pangkat 2 – Iran Para sa Sinaunang Persia
Pangkat 3 – Egypt Para sa Kabihasnang Egyptian
Pangkat 4 – India at Pakistan Para sa Kabihasnang Indus
Pangkat 5 – China Para sa Kabihasnang Tsino
Pangkat 6 – Mexico Para sa Kabihasnan sa Mesoamerica
2. Makibahagi sa iyong pangkat sa pagtalakay sa itinakdang kabihasnan
na bibigyang-tuon sa gagawing panukalang proyekto.
3. Bigyan ang bawat pares na miyembro ng pangkat ng pamanang
nararapat na ipreserba:
a. Pares 1 – isang estruktura o landmark
b. Pares 2 – isang tradisyon/kaugalian
c. Pares 3 – isang sinaunang bagay
4. Isulat sa papel ang format ng panukalang proyekto. Gawing gabay ang
kasunod na template.
Bansang nakatalaga sa pangkat: ____________________
National Committee on the Preservation of Cultural Heritage
UNANG BAHAGI:
a. Pamagat ng proyekto: _________
b. Kinaroroonan ng isasagawang proyekto: _________
c. Petsa ng simula at wakas ng pagpapatupad ng proyekto: _________
d. Halagang gugugulin sa proyekto: _________
e. Ahensiya ng pamahalaang kaakibat sa proyekto: _________

DRAFT
April 1, 2014
56
5. Talakayin ng inyong pangkat ang bubuuing panukala.
6. Kumpletuhin ang template para sa gagawing panukala.
7. Iulat sa klase ang gawang panukala. Gamitin ang mga pamantayan sa
pagmamarka ng gawaing ito.
Kraytirya 4 3 2 1
Nilalaman
ng
Panukalang
Proyekto
Kumpleto ang
nilalaman ng
panukalang
proyekto;
100% na wasto
ang itinala sa
panukala;
makatotohanan
ang lahat ng
sagot sa
May 1-2 ang
nawala sa
panukalang
proyekto; hindi
bababa sa
75% ang may
wastong itinala
sa panukala;
Makatotohanan
ang mahigit
Mahigit sa 50%
ang nawala sa
panukalang
proyekto;
mahigit sa 50%
ang hindi wasto
sa mga itinala
sa panukala;
may 50% sa
nilalaman ng
Mahigit sa
50% ang
nawala sa
nilalaman ng
panukalang
proyekto;
mahigit sa
50% ang
hindi wasto
sa mga itinala
IKALAWANG BAHAGI:
a. Panimula (Tungkol saan ang panukalang proyekto?)
b. Katuturan (Mahalaga bang isagawa ang proyekto? Bakit?)
c. Kapakinabangan (Sino ang makikinabang nito? Sa paanong paraan?)
IKATLONG BAHAGI:
a. Mga hakbang sa pagkamit ng layunin (Ano-ano ang dapat gawin
upang magtagumpay sa hangarin ng pangkat?)
b. Pondo ng proyekto (Paano makakukuha ng salaping gagastusin sa
proyekto?)
c. Pagsasanay (Sino at paano sasanayin ang mga tauhan sa pagkamit ng
proyekto?)
d. Kagamitan (Ano-ano ang kagamitan upang magawa ang proyekto?)
IKAAPAT NA BAHAGI:
a. Inaasahang bunga (Ano-ano ang inaasahang bunga o resulta ng
isasagawang proyekto?)
b. Mensahe sa kinauukulan at sa taong-bayan (Ano ang nais mong
sabihin upang maging matagumpay ang preserbasyon ng mga
sinaunang ambag at pamana ng bansa?)
c. Guhit ng isasakatuparang proyekto (Ano ang hitsura ng kalalabasan
ng gagawing proyekto?)

DRAFT
April 1, 2014
57
tanong; may
kabuluhan ang
gawang
panukala;
mahusay ang
iginuhit sa
magiging
bunga ng
proyekto
75% sagot sa
tanong; may
kabuluhan ang
gawang
panukala;
mahusay ang
iginuhit sa
magiging
bunga ng
proyekto na
may 1-2
aspekto ng
guhit ang
kailangang
isaayos
panukala ay
hindi
makatotohanan;
may pag-
aalinlangan sa
kabuluhan ang
gawang
panukala; hindi
gaanong
malinaw ang
guhit
sa panukala;
hindi maka-
totohanan
ang panukala;
hindi
maipakita ang
kaugnayan ng
guhit sa
panukala
Pinagkunan
ng Datos
Ibinatay sa 3 o
higit pang
sanggunian
ang datos na
kabilang sa
panukalang
proyekto
(aklat,
pahayagan,
video clip,
internet, at iba
pa)
Ibinatay sa 2
sanggunian
ang datos
Ibinatay lamang
ang sanggunian
sa batayang
aklat
Walang
batayang
pinagkunan at
gawa-gawa
lamang ang
mga
impormasyon
Presentasyon
ng
Panukalang
Proyekto
Mahusay ang
paglalahad sa
presentasyon;
malinaw at
malakas ang
boses ng
tagapagsalita;
lubos na
naipaliwanag
ang bawat
aytem sa
panukala
Maayos ang
paglalahad sa
presentasyon;
may ilang
kinabahan at
mahinang
boses;
naipaliwanag
ang higit sa
75% ng
kabuuang
aytem sa
panukala
Karaniwan ang
paglalahad sa
presentasyon;
maikli at hindi
binigyan ng
pansin ang
maraming
bahagi ng
panukala; hindi
gaanong
maunawaan
ang
pagsasalita;
mahigit sa 50%
ang hindi
naipaliwanag sa
panukala
Hindi malinaw
ang
paglalahad sa
presentasyon;
hindi
naipaliwanag
ang
maraming
bahagi ng
panukala;
hindi
maunawaan
ang
pagsasalita;
kaunti lamang
ang
naipaliwanag

DRAFT
April 1, 2014
58
Transisyon sa Kasunod na Modyul
Tinalakay sa katatapos na Modyul ang heograpiya ng daigdig. Saklaw
nito ang mga anyong lupa at tubig, klima, at likas na yaman na may malaking
impluwensiya sa paghubog ng kasaysayan ng mga sinaunang tao.
Nakasalalay ang pamumuhay ng mga prehistorikong tao sa kanilang
mahusay na pakikiayon sa idinikta ng kanilang kapaligiran.
Naging instrument ang kanilang talino at kakayahan upang maging
matagumpay sa mga hamon ng buhay. Ito rin ang nagbigay-daan upang higit
na mapabuti ang kanilang pamumuhay hanggang nakapagtatag sila ng
mauunlad na pamayanang tinawag na kabihasnan.
Ang iba’t ibang kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan sa
larangan ng politika, relihiyon, ekonomiya, kultura, agham at teknolohiya ay
lubos na nakatulong hindi lamang sa kanilang panahon kundi maging sa lahat
ng panahon.
Sa susunod na Modyul, pag-aaralan ang mga dakilang kabihasnang
klasikal ng Greece at Rome. Idagdag pa rito ang pakikipagsalaparan ng mga
Europeo noong Gitnang Panahon, ang mga kabihasnan sa iba pang panig ng
daigdig hanggang sa pagbubukang-liwayway ng Makabagong Panahon.
Sa huling bahagi ng Yunit 1, ipabasa ang sumusunod na
“Transisyon sa Kasunod na Yunit,” ang pagbubuod ng mga paksang
tinalakay sa yunit. Nagsisilbi rin itong tulay upang iugnay ang tinalakay
na yunit sa mga paksa ng bagong yunit.

DRAFT
April 1, 2014
59
Ipagawa ang Panghuling Pagsusulit. Pansining nasa bold letter ang
mga tamang sagot.
Basahing mabuti ang bawat tanong at piliin ang wastong sagot mula
sa mga pagpipilian. Titik lamang ng wastong sagot ang iyong isulat sa
sagutang papel.
1. Isa sa limang tema ng heograpiya na tumutukoy sa kinaroroonan ng
mga lugar sa daigdig (K)
a. lokasyon c. paggalaw
b. lugar d. rehiyon
2. Panahon sa kasaysayan ng daigdig kung kailan naganap ang
rebolusyong agrikultural o sistematikong pagtatanim (K)
a. Mesolitiko c. Neolitiko
b. Metal d. Paleolitiko
3. Ang kabihasnang nabuo sa pagitan ng dalawang ilog (K)
a. China c. Indus
b. Egypt d. Mesopotamia
4. Ang kabihasnang kinilala sa pagkakaroon ng unang urban o city
planning o pagpaplanong panlungsod (K)
a. China c. Indus
b. Egypt d. Mesopotamia
5. Suriin ang mapa at sagutin ang tanong tungkol dito.
http://www.outline-world-map.com/outline-transparent-world-map-b1b
Greenland

DRAFT
April 1, 2014
60
Alin sa sumusunod ang maaaring maglarawan sa klima ng
Greenland? (P/S)
a. Tropikal na klima
b. Maladisyertong init
c. Buong taon na nagyeyelo
d. Nakararanas ng apat na klima
6. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagkakaiba ng mga
relihiyon noon sa mga pangunahing relihiyon sa kasalukuyan? (P/S)
a. May sinasambang diyos ang kasalukuyang mga relihiyon.
b. Walang pagkakaiba ang mga relihiyon noon at sa kasalukuyan.
c. Walang sinusunod na mga tradisyon ang mga sinaunang relihiyon.
d. Mas organisado ang mga doktrina o aral ng malalaking
relihiyon sa kasalukuyan.
7. Bakit napalitan ng agrikultura ang pangangaso bilang paraan ng
pagkuha ng pagkain ng mga tao noong panahong Neolitiko? (P/S)
a. Mas mahirap ang pangangaso kaysa sa pagtatanim.
b. Nagkaroon ng palagiang suplay ng pagkain ang mga tao.
c. Naging kaunti ang mga hayop na ginawang pagkain ng mga tao.
d. Mas nasiyahan ang mga tao na kumain ng mga prutas at gulay sa
halip na karne ng mga hayop.
8. Aling pahayag ang may maling impormasyon tungkol sa panahong
Paleolitiko? (P/S)
a. Unang gumamit ng apoy ang mga sinaunang tao.
b. Pangangaso ang kanilang pangunahing paraan ng pagkuha ng
pagkain
c. Nagsimulang makipagkalakalan ng mga produktong
agricultural ang mga tao.
d. Gumamit ng magagaspang na bato ang mga tao bilang kagamitan.
9. Ano ang pinakamalapit na kongklusyon sa pahayag na “Karaniwang
umunlad sa mga lambak-ilog ang mga sinaunang kabihasnan sa
daigdig”? (P/S)
a. Nakasanayan ng mga sinaunang tao na manirahan malapit sa ilog.
b. Malaki ang pakinabang ng ilog upang magkaroon ng maunlad
na pamumuhay ang mga sinaunang tao.
c. Hindi lahat ng mga sinaunang kabihasnan ay umunlad sa mga
lambak-ilog.

DRAFT
April 1, 2014
61
d. Maraming dayuhan ang naghangad na sakupin at makontrol ang
mga lupaing malapit sa mga ilog.
10. Alin sa sumusunod na larawan ang hindi kabilang sa temang
heograpikal na lugar?
11.“Naging masigla ang sinaunang kalakalan ng mga Tsino at ng iba
pang pangkat ng tao sa Kanlurang Asya, silangang Africa, at
silangang Europe dahil sa mahusay na rutang pangkalakalang
tinawag na Silk Road.” Ano ang pinakamalapit na kongklusyon sa
pahayag na ito? (S/P)
a. Tuluyang nagbukas ang kalakalang pandaigdig sa pangunguna
ng mga Tsino dahil sa Silk Road.
b. Tinawag na Silk Road ang rutang pangkalakalang ito dahil
telang silk ang pangunahing produktong ipinagpalit ng mga
Tsino sa iba pang mangangalakal.
c. Labis na hinangaan at tinangkilik ng mga dayuhang
mangangalakal ang mga produkto Tsino noong sinaunang
panahon na nagbunga ng paghina ng kalakalan sa iba pang
panig ng daigdig.
d. Maunlad ang kabuhayan ng mga Tsino sa larangan ng
kalakalan noong panahong iyon dahil nagbigay-daan ang
Silk Road upang mapadali at mapabilis ang pagluwas ng
mga produktong Tsino.
12. Alin sa sumusunod ang mga pamana ng kabihasnang Egyptian ?
(P/S)
a. feng shui, Ramayana, halaga ng pi, hieroglyphics
b. ziggurat, code of Hammurabi, pyramid, sexagesimal system
c. Epic of Gilgamesh, sewerage system, Hinduism, Great Wall
d. hieroglyphics, mummification, pyramid, kalendaryong may 365
araw
a.
b.
c.
d.

DRAFT
April 1, 2014
62
13.Alin sa sumusunod na mga pahayag ang tumutukoy sa konsepto ng
lokasyon? (P/S)
a. Malaki ang suliranin ng China sa polusyong dulot ng mga pabrika.
b. Ang New Zealand ay halimbawa ng isang kapuluan o archipelago.
c. Ang Cambodia ay kaanib ng Association of Southeast Asian
Nations.
d. Nasa kanluran ng Pilipinas ang Pacific Ocean, nasa timog ang
Bashi Channel, at nasa silangan ang West Philippine Sea.
14.Bakit mahalaga ang wika sa kultura ng tao? (U)
a. Ito ang batayan ng mga relihiyon ng tao.
b. Ito lamang ang batayan ng kultura ng tao.
c. Ito ang ginagamit sa pakikipag-ugnayan ng mga tao.
d. Ito ang pinakamahalagang elemento ng kultura ng tao.
15. Alin sa sumusunod ang pinakaangkop na sitwasyong nagpapakita ng
kahalagahan ng metal sa mga tao sa kasalukuyan? (U)
a. Malaki ang kinikita ng mga bansa sa pagbebenta ng mga metal.
b. Lahat ng kagamitan ng mga tao sa kasalukuyan ay gawa sa mga
metal.
c. Ang mga metal ang naging dahilan para lumago ang sektor ng
kalakalan ng mga bansa.
d. Ang mga metal ang ginagamit sa pagpapatayo ng mga impra-
estruktura tulad ng gusali.
16.Ano ang isang patunay na nagpapatuloy pa rin ang pag-unlad ng tao
mula noon hanggang ngayon batay sa aspektong pangkabuhayan?
(U)
a. Mula sa paggamit ng magagaspang na bato, naging makabago ang
mga kasangkapan ng tao sa kasalukuyan.
b. Mula sa pagiging nomadiko, nakapagtatag ang mga makabagong tao
ng mataas na antas ng kultura.
c. Mula sa pagsasaka at pag-aalaga ng mga hayop, nakinabang ang
mga sinaunang tao dahil napabuti ang kanilang kabuhayan.
d. Mula sa pangangaso at pangangalap ng pagkain sa limitadong
lugar, naging pandaigdigan ang transaksiyon sa pagkuha ng mga
pangangailangan at sa hanapbuhay.

DRAFT
April 1, 2014
63
17.Alin sa sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayang
heograpiya-kasaysayan? (U)
a. Napaliligiran ang kabihasnang Indus ng mga hanay na bundok,
disyerto at karagatan.
b. Karaniwan sa mga umunlad na sinaunang kabihasnan sa
daigdig ay nanirahan sa matatabang lupaing mainam sa
pagsasaka.
c. May politeistang relihiyon ang mga sinaunang Sumerian at
Egyptian dahil sa kanilang pagsamba sa maraming diyos at diyosa.
d. Nakipagkasundo si Ramses II ng Egypt sa pinuno ng mga Hittite na
nagbigay-daan sa pagkakaroon ng kauna-unahang nasusulat na
kasunduan sa daigdig.
18.Kung kabilang ka sa pangkat ng mga sinaunang nomadiko na
nakarating sa Egypt, ano ang magiging dahilan mo kung bakit nais
mong manatili sa nasabing rehiyon? (U)
a. Ang nagtataasang hanay ng mga bundok ng Egypt ang magliligtas
sa akin sa mababangis na hayop.
b. Mas nanaisin kong manirahan sa rehiyong Mesopotamia o sa
lambak-ilog ng Indus dahil sa yamang-tubig na nagmumula sa mga
ilog nito.
c. Ang mga lupain sa tabi ng ilog nito ang mainam na lugar sa
pagsasaka dahil sa pagkakaroon ng tubig para sa mga
pananim.
d. Napaliligiran ng mga disyerto ang Egypt kung saan sumibol ang
iba’t ibang uri ng halamang nagdudulot ng maunlad na kabuhayan.
19.Ano ang mahalagang aral na iyong natutuhan sa pamumuhay ng mga
katutubo sa mga sinaunang kabihasnan sa Mesoamerica? (U)
a. Matatagpuan ang mga sinaunang pamayanan ng Mesoamerica sa
malaking bahagi ng kasalukuyang Mexico
b. Naging maunlad ang pamumuhay ng mga taga-Mesoamerica dahil
sa sistematikong paraan ng pagsasaka at pakikipagkalakalan.
c. Nararapat na makapamuhay ang tao ayon sa kaniyang
kapaligiran at sa kakayahan niyang alagaan at linangin ang
taglay nitong yamang likas.
d. Muling ibalik ang kadakilaan ng sinaunang kabihasnang
Mesoamerica sa pamamagitan ng muling pagtangkilik sa naging
paraan ng kanilang pamumuhay.

DRAFT
April 1, 2014
64
20.Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng kabutihang dulot ng
kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan sa kasalukuyan? (U)
a. Nagsilbing-proteksyon ang Great Wall of China sa mga
dayuhang nagnais na sakupin ang Imperyong Tsino.
b. Ang cuneiform, ziggurat, at Hanging Gardens of Babylon ay ilan
sa mahahalagang pamana ng kabihasnang Mesopotamia sa
daigdig.
c. Maraming tirahan at gusali ang may maayos na daluyan ng
maruming tubig dahil sa sistemang sewerage na nagmula
sa kabihasnang Indus.
d. Misteryoso pa rin sa mga kasalukuyang arkitekto at inhinyero
kung paano naging matibay ang pagkakagawa ng Great
Pyramid sa Egypt.

DRAFT
April 1, 2014
66
MODYUL 2: ANG DAIGDIG SA KLASIKAL AT TRANSISYUNAL
NA PANAHON
PANIMULA AT MGA GABAY NA TANONG
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang pag-unawa sa
kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal at Transisyunal na Panahon at
pagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa
daigdig.
Pamantayan sa Pagganap: Ang mag-aaral ay nakabubuo ng adbokasiya na
nagsusulong ng pangangalaga at pagpapahalaga sa mga natatanging
kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng
malaking impluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan.
MGA ARALIN:
Aralin 1: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe
Aralin 2: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa America,
Africa, at mga Pulo sa Pacific
Aralin 3: Ang Daigdig sa Panahon ng Transisyon
Sa Mody na ito, dapat magabayan ang mga mag-aaral na mauunawaan
ang mga pangyayari sa Kasaysayan ng Daigdig sa Klasikal at Transisyunal na
Panahon. Inaaasahang sa pagtatapos ng yunit ay masasagot nila ang tanong na
paano nakaimpluwesiya ang mga kontribusyon ng Klasikal at Transiyunal na
Panahon sa paghubog ng pagkaakkilanlan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig?

DRAFT
April 1, 2014
67
Sa modyul na ito, inaasahang matututuhan ng mag-aaral ang
sumusunod:
Aralin 1 Nasusuri ang kabihasnang Minoan at Mycenean.
Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng Greece.
Naipapaliwanag ang mahahalagang pangyayari sa
kabihasnang klasikal ng Rome (mula sa sinaunang Rome
hanggang sa tugatog at pagbagsak ng Imperyong
Romano).
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng
kabihasnang klasikal ng Europe sa pag-unlad ng
pandaigdigang kamalayan.
Aralin 2 Nasusuri ang mga kaganapan sa kabihasnang klasikal ng
America.
Naipaliliwanag ang mga kaganapan sa mga klasikal na
kabihasnan sa Africa (Mali at Songhai).
Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng mga pulo sa Pacific.
Naipahahayag ang pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng
kabihasnang klasikal ng America, Africa at mga Pulo sa
Pacific sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan
Aralin 3 Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng paglakas ng
Simbahang Katoliko bilang institusyon sa Gitnang
Panahon.
Nasusuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa
pagkakabuo ng “Holy Roman Empire”.
Naipaliliwanag ang mga dahilan at bunga ng mga krusada
sa Gitnang Panahon.
Nasusuri ang buhay sa Europe noong Gitnang Panahon:
(Manorialismo, Piyudalismo, at pag-usbong ng mga
bagong bayan at lungsod).
Natataya ang epekto at kontribusyon ng ilang
mahahalagang pangyayari sa Europe sa pagpapalaganap
ng pandaigdigang kamalayan.

DRAFT
April 1, 2014
68
PERFORMANCE TASK AND RUBRIC CRITERIA
:
Goal Makagagawa ng isang video na nagpapakita ng pagmamalaki at
pagpapahalaga sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal na
Panahon.
Mabibigyang-diin ang mga sumusunod sa paggawa ng video:
a. Pagpapakilala sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal
na Panahon
b. Kahalagahan ng napiling pamana sa iyong henerasyon
c. Pangangalaga sa nasabing pamana
Role Miyembro ng isang organisasyong pang-mag-aaral na may
adbokasiyang ipaalam sa mga kapwa mag-aaral ang kahalagahan ng
mga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.
Audience Mga kapwa mag-aaral
Situation Magdaraos ng isang seminar ukol sa pagpapahalaga sa mga
pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.
Product/
Performance
Video
Standards Ang video-kasaysayan ay mamarkahan batay sa mga itinakdang
pamantayan.

DRAFT
April 1, 2014
69
PAMANTAYAN 4 3 2 1
NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA
Pagsusuri sa
Pag-unlad ng
Pandaigdigang
Kamalayan
Komprehensibo at napakahusay ng
pagsusuri sa pag-unlad ng
Pandaigdigang Kamalayan sa
pamamagitan ng paguugnay-ugnay ng
mga salik at epekto ng iba’t ibang
pangyayari.
Naipakita ang mahusay na
pagsusuri sa pag-unlad ng
pamamagitan ng pag-uugnay-
ugnay ng mga salik at epekto ng
iba’t ibang pangyayari.
Hindi gaanong mahusay na
pagsusuri ang pag-unlad ng
pamamagitan ng pag-uugnay-
ugnay ng mga salik at epekto ng
iba’t ibang pangyayari.
Hindi naipakita ang
mahusay na pagsusuri sa
pag-unlad ng
Pandaigdigang Kamalayan
sa pamamagitan ng pag-
uugnay-ugnay ng mga
salik at epekto ng iba’t
ibang pangyayari.
Pinaghalawan ng
Datos
Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang mga
kaalaman tulad ng mga aklat,
pahayagan, video clips, interview, radio
at iba pa.
Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang
mga impormasyon bagamat
limitado lamang.
Ibinatay lamang ang saligan ng
impormasyon sa batayang aklat.
Walang batayang
pinagkunan at ang mga
impormasyon ay gawa-
gawa lamang
Kaalaman sa
Paksa
Lubos na nauunawaan ang mga paksa.
Ang mga panguhaning kaalaman ay
nailahad at naibigay ang kahalagahan.
Wasto at magkakaugnay ang mga
impormasyon sa kabuuan.
Nauunawaan ang paksa. Ang
mga pangunahing kaalaman ay
nailahad ngunit di-wasto ang ilan.
May ilang impormasyong hindi
maliwanag ang pagkakalahad.
Hindi gaanong maunawaan ang
paksa. Hindi lahat ng
pangunahing kaalaman ay
nailahad. May mga maling
impormasyon at hindi naiugnay
ang mga ito sa kabuuang paksa.
Hindi maunawaan ang
paksa. Ang mga
pangunahing kaalaman ay
hindi nailahad at
natalakay. Walang
kaugnayan ang mga
pangunahing
impormasyon sa
kabuuang gawain.
Organisasyon Organisado ang mga paksa at maayos
ang presentasyon ng gawain. Ang
pinagsama-samang ideya ay malinaw
na naipahayag at natalakay gamit ang
mga makabuluhang powerpoint
presentation.
Organisado ang mga paksa sa
kabuuan at maayos
angpresentasyon ngunit di
masyadong nagamit nang
maayos ang powerpoint
presentation.
Walang gaanonginteraksyon at
ugnayan sa mga kasapi. Walang
malinaw na presentasyon ng mga
paksa. May powerpoint
presentation ngunit hindi nagamit
at nagsilbi lamang na palamuti sa
pisara.
Di organisado ang paksa.
Malinaw na walang
preparasyon ang paksa.
Pagkamalikhain
Malikhain ang nagawang video. Bukod
sa props at costume ay gumamit ng
iba’t ibang teknolohiya tulad ng sound
effects, at digital visual effects upang
maging makatotohanan ang senaryo.
Malikhain ang nabuong video..
Gumamit ng mga props at
costume ang mga gumanap
Hindi gaanong malikhain ang
video. Gumamit ng mga props at
costume subalit hindi gaanong
angkop sa ginawa.
Hindi malikhain ang
ipinakitang video. Kulang
sa mga props at costume
upang maging
makatotohanan ang
senaryo.

DRAFT
April 1, 2014
70
TALAHANAYAN NG ISPIKASYON
NILALAMAN NG ARALIN Knowledge Skills
/Process
Understanding BILANG
NG
AYTEM
Aralin 1 – Pag-usbong at
Pag-unlad ng Klasikal na
Lipunan sa Europe
2 3 3 8
Aralin 2 – Pag-usbong at
Pag-unlad ng mga Klasikal
na Lipunan sa Africa,
America at mga Pulo sa
Pacific
1 1 2 4
Aralin 3 – Mga
Pangyayaring nagbigay-
daan sa Pag-usbong ng
Europe sa Panahong
Medieval
2 3 3 8
SUB-TOTAL
NO. OF
ITEMS:
5
SUB-TOTAL NO. OF
ITEMS:
7
SUB-TOTAL NO.
OF ITEMS:
8
TOTAL
NO. OF
ITEMS
20
*Paalala: Ang 20% ng antas ng Transfer na katumbas ng anim na aytem ay ibinahagi sa antas ng
Knowledge – 2 aytem, Process – 2 aytem, at Understanding – 2 aytem. Ang marka para sa
Transfer ay ibabatay sa mga sagot ng mag-aaral sa mga gawain na may kaugnayan sa
Performance Tasks.

DRAFT
April 1, 2014
71
Pre- Assessment Matrix
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipamamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal at
Transisyunal na Panahon sa pagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig
PAMANTAYAN SA PAGGANAP: Ang mag-aaral ay nakabubuo ng adbokasiya na nagsusulong ng pangangalaga at
pagpapahalaga sa mga natatanging kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng malaking
impluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan.
Levels of
Assessment
What will I assess? MC ITEM CORRECT ANSWER AND
EXPLANATION
Knowledge Nailalarawan kung
bakit tinawag na
lungsod-estado ang
mga “polis
Alin sa sumusunod ang naglalawaran sa “polis”
bilang isang lungsod-
estado?
A. Ang “polis” ay isang uri ng pamahalaan ng
mga Greeks kung saan binibigyang-diin ang
demokrasya.
B. Ito ay binubuo ng isang lipunang malaya at
nagsasarili at nakasentro sa isang lungsod.
C. May iba’t ibang uring panlipunan ang isang
“polis” at nahahati ito sa iba’t ibang yunit ng
pamahalaan
D. Ang bawat mamamayan ay may bahaging
ginagampanan sa isang “polis”.
B. Ito ay binubuo ng isang
lipunang malaya at
nagsasarili at nakasentro sa
isang lungsod.
Tinawag na isang lungsod-
estado ang “polis”dahil ito ay
malaya at may sariling
pamahalaan. Nakasentro rin
ang pamumuhay ng mga tao
sa isang lungsod.
Natutukoy ang
dalawang uring
panlipunan ng mga
Roman
Alin sa sumusunod ang tawag sa mga uring
panlipunan ng sinaunang
Rome?
A. Censor at Praetor
B. Etruscan at Roman
C. Patrician at Plebeian
D. Maharlika at Alipin
C. Patrician at Plebeian
Binubuo ng dalawang uri ang
lipunang Roman noong
sinaunang panahon- ang mga
Patrician na bumubuo ng
mataas na lipunan at Plebiean

DRAFT
April 1, 2014
72
na binubuo ng mga
karaniwang tao tulad ng
magsasaka at
mangangangalakal.
Natutukoy ang
kahulugan ng mga
pangkat ng pulo sa
Pacific.
Nahahati sa tatlong malalaking pangkat ang mga
pulo sa Pacific: ang Polynesia, Micronesia at
Melanesia. Ano ang kahulugan ng Micronesia?
A. maraming isla
B. maliit na mga isla
C. maitim na mga isla
D. maitim ang mga tao sa isla
B. maliit na mga isla
Ang nesia ay
nangangahulugang isla at ang
micro ay maliit. Samakatuwid,
ang Micronesia ay tumutukoy
sa “maliit na mga isla” sa
Pacific.
Nailalarawan ang
Kapapahan o Papa
bilang mahalagang
bahagi ng simbahang
Katoliko bilang isang
institusyon
Ang “Holy Roman Empire” ang sinasabing
bumuhay sa Imperyong Roman. Sino ang naging
emperador ng imperyo noong 800 C.E.?
A. Charlemagne
B. Charles Martel
C. Clovis
D. Pepin the Short
A. Charlemagne
Kinoronahan ni Pope Leo III si
Charlemagne bilang
Emperador ng “Holy Roman
Empire” noong kapaskuhan ng
800 C.E.
Naipaliliwanag ang
dahilan ng paglunsad
ng mga Krusada sa
Gitnang Panahon
Ang Krusada ay isang ekspedisyong militar na
inilunsad ng Kristiyanong European dahil sa
panawagan ni Pope Urban II. Ano ang
pangunahing layunin ng Krusada?
A. mapalawak ang teritoryo ng mga Kristiyano
B. mabawi ang Jerusalem sa kamay ng mga
Turkong Muslim
C. mapalawak ang kalakalan ng mga bansang
B. mabawi ang Jerusalem sa
kamay ng mga Turkong
Muslim
Ang lungsod ng Jerusalem ay
tinaguriang “Holy Land” at
malayang dinarayo ng mga
Kristiyano subalit noong ito ay

DRAFT
April 1, 2014
73
Europeo
D. mapalawak pa ang kapangyarihan ng
simbahang Katoliko
masakop ng mga Muslim,
ipinagbawal nila ang pagpasok
ng mga Kristiyano rito.
Process/
Skills
LC: Nasusuri ang mga
salik sa pag-unlad ng
kabihasnang Minoan
at Mycenean
Para sa bilang na ito, gamitin kasunod na mapa:
http://franceschini.cmswiki.wikispaces.net/Ancient+G
reece
Umusbong ang Kabihasnang Minoan sa Isla ng
Crete. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang
nagpapakita ng ugnayan ng heograpikal na
lokasyon sa pag-unlad ng kabihasnan sa islang
ito?
I. Nakatulong ang mga nakapalibot na anyong-
tubig upang maging ligtas ang isla sa mga
mananakop
A. I at II
Naging matatag ang
Kabihasnang Minoan bunga ng
sumusunod na dahilan:
a. Nagsilbing natural na
protektisyon ng isla mula sa
mananakop ang nakapalibot
na anyong-tubig; at
b.Naging maunlad ang Crete
dahil sa pakikipagkalakalan
nito sa mga pulo sa Aegean
Sea, Egypt, Greece, at Syria.

DRAFT
April 1, 2014
74
II. Nagsilbing daanan ng mga mangangalakal
mula sa Europe, Africa, at Asya ang isla ng
Crete
III. Naitatag ng mga mamamayan ng Crete ang
sariling kabihasnan dahil nakahiwalay ito sa
Europe
IV. Naimpluwensiyahan ng mga Sinaunang
Kabihasnan ng Africa at Asya ang Kabihasnang
Minoan
A. I at II
B. II at III
C. II at IV
D. I, II, at III
Nasusuri ang iba’t
ibang aspekto ng
Kabihasnang Klasikal
ng Greece
Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod na
larawan
Makikita sa larawan ang mga patunay ng mataas
na kaalaman ng mga Greek sa larangan ng
Astronomiya. Anong kongklusyon ang maaaring
D. Naitatag ng mga Greek
ang pundasyon ng kaalaman
sa astronomiya noong

DRAFT
April 1, 2014
75
mabuo batay sa larawan?
A. Nagsilbing batayan ng kaalaman sa
Astronomiya ng mga Greek ang paniniwala sa
iba’t ibang diyos
B. Nagmula sa mga Greek ang lahat ng
kaalaman tungkol sa Astronomiya
C.Natutuhan ng mga Greek ang kaalaman sa
Astronomiya mula sa mga Roman
D. Naitatag ng mga Greek ang pundasyon ng
kaalaman sa astronomiya noong Panahong
Hellenistic
Para sa bilang na ito, suriin ang sumusunod na
pahayag:
“ Our constitution is called a democracy because
power is in the hands not of a minority but of the
whole people. When it is a question of settling
private disputes, everyone is equal before the
law;…”
- PERICLES
Funeral Oration
. Ano ang ibig sabihin ng pahayag?
A. Nasusunod ang kagustuhan ng minorya sa
pamahalaang Demokrasya
B. Nakasalalay sa kagustuhan ng nakararami
ang ikauunlad ng bansa
C. Nakabatay sa batas at kapakanan ng
Panahong Hellenistic
Ang maunlad na kaalaman sa
Astronomiya sa kasalukuyang
panahon ay nakabatay sa mga
obserbasyon at teoryang binuo
ng mga iskolar noong
Panahong Hellenistic.
C. Nakabatay sa batas at
kapakanan ng nakararami
ang pamahalaang
Demokrasya
Nakabatay sa pahayag na
binasa sa libing ni Pericles ang
sagot. Binibigyang-diin nito
ang mga pangunahing
katangian ng demokrasya: ang
batas at kapakanan ng mas
nakararami

DRAFT
April 1, 2014
76
nakararami ang pamahalaang Demokrasya
D. Naipahahayag ng mga mamamayan ang
kanilang saloobin laban sa pamahalaan
Nasusuri ang mga
kaganapan sa
kabihasnang Kasikal
ng America
Para sa bilang na ito, suriin ang timeline tungkol
sa mga Kabihasnan sa America
Alin sa mga kabihasnan sa America ang
umusbong noong panahong Pre-historiko?
A. Kabihasnang Olmec
B. Kabihasnang Maya
C. Kabihasnang Aztec
D. Kabihasnang Inca
A. Kabihasnang Olmec
Batay sa timeline, ang
Kabihasnang Olmec lamang
ang umusbong sa panahong
B.C.E.. Sumasaklaw ang
petsa na ito sa Panahong Pre-
historiko.
Nasusuri ang buhay
sa Europe noong
Panahong Medieval:,
Piyudalismo,
Para sa bilang na ito, basahin at unawain ang
komik istrip
B. Ito ay sistemang sosyo-
politikal na ang batayan ng
kapangyarihan ay
pagmamay-ari ng lupa
1200-
500 B.C.E.
Olmec Teotihuacan
200-700
C.E.
250-900
C.E.
Maya
900-1100
C.E.
Toltec Aztec
1200-1521 1300-1525
Inca
Mga Kabihasnan sa America

DRAFT
April 1, 2014
77
Manorialismo, ang
Pag-usbong ng mga
Bagong Bayan at
Lungsod
Ano ang ipinahihiwatig ng pahayag ng mga
karakter sa komik istrip tungkol sa Piyudalismo?
A. Ito ay ugnayang panlipunan sa pagitan ng hari
at ng kaniyang mga nasasakupan
B. Ito ay sistemang sosyo-politikal na ang
batayan ng kapangyarihan ay pagmamay-ari ng
lupa
C. Ito ay sistemang pang-ekonomiya na
Binabanggit sa komik istrip ang
mga antas ng tao at ang
kanilang tungkulin sa mga
nakataaas sa kanila. Ang
ugnayang ito ay naging bahagi
ng lipunang piyudalismo sa
Europe noong Panahong
Medieval.
Ako ang HARI,
pagmamay-ari ko ang
lahat ng lupain. Subalit
ibinigay ko ang iba sa
mga BARON.
Ako ang BARON, dapat akong maging
TAPAT sa HARI dahil ibinigay niya sa
akin ang ilan sa kaniyang lupain.dapat
maging handa akong ipaglaban siya at
magsanay ng mga KNIGHT. Ibinigay
ko ang ilan sa aking lupain sa aking mga
KNIGHT.
Ako ang VILLEIN, ibinigay ng KNIGHT sa
akin ang ilang sa kaniyang lupain upang
mapagtaniman at paunlarin. Tungkulin kong
magbayad ng buwis at pagkalooban siya ng
regalo. Hindi ako maaaring umalis sa lupain
na kaniyang nasasakupan nang walang
pahintulot ng KNIGHT.

DRAFT
April 1, 2014
78
ipinatupad sa Europe noong Panahong Medieval
D. Ito ay naglalarawan sa paraang ginamit ng
mga hari sa Europe noong Panahong Medieval
upang mailigtas ang kaniyang teritoryo
larawan
Batay sa larawan, ano ang pangunahing
gawaing pangkabuhayan sa loob ng isang
Manor?
A. Pakikipagkalakalan
B. Pagsasaka
C. Paglilingkod sa may-ari ng lupa
.

DRAFT
April 1, 2014
79
D. Paggawa ng iba’t ibang kasangkapan
graph:
C. 800, 1000, at 1500 C.E.
Makikita sa graph ang pagtaas
ng populasyon sa nabanggit na
taon
Isa sa mga epekto ng pag-unlad ng sistema ng
pagsasaka noong unang bahagi ng Panahong
Medieval ay ang pagtaas ng populasyon. Batay
sa graph, sa anong mga taon ito naganap?
10
5
20
15
30
25
35
45
40
0
20
0
40
0
60
0
80
0
1000 1200
Bilangngpopulasyonsamilyon
Taon – Common Era (C.E.)

DRAFT
April 1, 2014
80
A. 1000 at 1500 C.E.
B. 800 at 1000 C.E.
C. 800, 1000, at 1500 C.E.
D. 600, 800, at 1000 C..E.
Understanding Nasusuri ang mga
salik sa pag-unlad ng
kabihasnang Minoan
at Mycenaean
Ang unang kabihasnang nabuo sa Crete ay
tinatawag na Minoan. Yumaman ito sa
pamamagitan ng pakikipagkalakalan sa ibayong
dagat. Ano ang pangunahing dahilan nito?
A. Napakalakas ang sandatahang-panlakas ng
Minoan.
B. Napapalibutan ng anyong tubig ang Crete at
istratehiko ang lokasyon nito.
C. Nakarating sa iba’t ibang lugar ang mga
produktong mula sa Crete.
D. Napapalibutan ng mga kabundukan isla ng
Crete.
B. Napapalibutan ng anyong
tubig ang Crete at istratehiko
ang lokasyon nito.
Ang lokasyong heograpikal ng
Crete ay nakatulong upang
mapalago ang
pakikipagkalakalan ng Crete sa
ibayong dagat.
Nasusuri ang
kaugnayan ng
heograpiya sa
pagkakatatag ng mga
lungsod-estado ng
sinaunang Greece.
Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang
lungsod-estado. bawat lungsod-estado ay
malaya sa isa’t isa at may sariling pamahalaan.
Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng
pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-
estado sa sinauanang Greece?
A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang
mamamayan ng Greece na naging dahilan ng
pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado.
B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan
Peninsula sa Silangan ng Europe na isang
mabundok na lugar.
C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na
naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming
mangangalakal sa bawat lungsod-estado.
D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na
B. Ang Greece ay nasa
timog na dulo ng Balkan
Peninsula sa Silangan ng
Europe na isang mabundok
na lugar.
Ang pagiging mabundok ng
Greece ang pangunahing
dahilan ng pagkakaroon ng
hiwa-hiwalay na lungsod-
estado rito. Nagsisilbing
pangunahing hangganan ng
bawat-lungsod estado ang
mga kabundukan.

DRAFT
April 1, 2014
81
naging dahilan ng iba’t ibang kabihasang
umusbong dito.
Naipaliliwanag kung
bakit naging
makapangyarihan ang
Rome sa
Mediterrenean.
Alin sa sumusunod ang pinakamabigat na
dahilan ng pag-usbong ng Rome bilang
makapangyarihan sa Mediterrenean?
A. Nakatulong ang maunlad na aspetong pang-
ekonomiya ng Rome kung ikukumpara sa mga
karatig-lugar.
B. Natalo at nasakop ng Rome ang mga
malalakas na kabihasnan sa Mediterrenean
tulad ng Carthage at Greece.
C. Naipagpatuloy ng Rome ang kalakasan ng
kulturang Greece kaya naging makapangyarihan
ito.
D. Lahat ng nabanggit ay sagot
B. Natalo at nasakop ng
Rome ang mga malalakas na
kabihasnan sa
Mediterrenean tulad ng
Carthage at Greece.
Nagsimulang magpalawak ng
teritroyo ang Rome sa
pamamagitan ng pagpasok at
pagkakapanalo sa iba’t ibang
digmaan mga karatig na
kabihasnan.
Naipaliliwanag ang
mga kaganapan sa
mga klasikal na
kabihasnan sa Africa
(Mali at Songhai).
Paano nakatulong ang heograpikal na lokasyon
ng mga kaharian ng Mali at Songhai sa pag-
unlad nito?
A. Napalilibutan ito ng mga anyong-tubig na
nagbigay-daan sa pag-unlad ng pagsasaka
B. Nagsilbi itong tagapamagitan ng kalakalan ng
ginto, asin, at iba pang produkto sa pagitan ng
kaloob-loobang bahagi ng Africa at ng mga Arab
sa Sahara
C. Nakatulong ang kanilang lokasyon upang
mapanatili ang kalayaan at kaligtasan mula sa
banta ng mga mananakop
D. Nagsilbing natural na proteksiyon ng imperyo
ang malawak na disyerto ng Sahara.
B. Nagsilbi itong
tagapamagitan ng kalakalan
ng ginto, asin, at iba pang
produkto sa pagitan ng
kaloob-loobang bahagi ng
Africa at ng mga Arab sa
Sahara
Nasa pagitan ng Sahara at ng
kaloob-looban ng Africa ang
teritoryo ng Imperyong Mali at
Songhai. Binibili nila ang mga
produkto ng mga kapwa
African at ipinagpapalit sa
produkto ng mga Arabong
Muslim
Nasusuri ang
kabihasnang Klasikal
Alin sa sumusunod ang naglalarawan sa
sinaunang kabuhayan ng mga tao sa mga Isla
A. Ang pangunahing
kabuhayan ng mga tao sa

DRAFT
April 1, 2014
82
ng pulo sa Pacific. ng Pacific?
A. Ang pangunahing kabuhayan ng mga tao sa
mga Isla ng Pacific ay pagsasaka at
pangingisda.
B. Ang mga sinaunang mamamayan ng mga
Isla ng Pacific ay naniniwala sa banal na
kapangyarihan o “mana”.
C. Ang sinaunang relihiyon ng mga to sa mga
Isla ng Pacific ay Animismo.
D. Ang mga sinaunang pamayanan sa mga isla
ay matatagpuan sa mga lawa o dagat-dagatan.
mga Isla ng Pacific ay
pagsasaka at pangingisda.
Ang pangunahing kabuhayan
ng mga tao sa mga Isla ng
pacific ay pagsasaka at
pangingisda. Ang nasa letra A
ang tanging tumutugon sa
kabuhayan ng mga tao sa mga
isla ng Pacific.
Nasusuri ang uri ng
tao sa sistemang
Piyudalismo.
Sa panahon ng Piyudalismo, ang lipunan ay
nahahati sa tatlong uri- mga Pari, mga
Kabalyero, at mga serf. Alin sa mga
sumusunod ang naglalarawan sa mga serf?
A. May karapatan at kalayaang bumuo ng
sariling pamilya ang isang serf.
B. Malaya nilang mapapa-unlad ang
kanilang pamumuhay at pamilya.
C. Sila ang bumubuo ng masa ng tao noong
Panahong Medieval.
D. Itinuturing na natatanging sektor sa
lipunan ang mga serf.
C. Sila ang bumubuo ng
masa ng tao noong
Panahong Medieval.
Ito ang bumubuosa masa na
pangkat ng tao noong Medieval
Period. Nanatili silang nakatali sa
lupang kanilang sinasaka.
Nasusuri ang dahilan
ng pagtatatag ng
sistemang
Piyudalismo.
“Ang madalas na pagsalakay ng mga barbaro
ay nagbigay ligalig sa mga mamamayan ng
Europe, dahil dito ay hinangad lang lahat ang
pagkakaroon ng proteksyon kaya naitatag ang
sistemang Piyudalismo”. Ano ang ipinahihiwatig
B. sa panahon ng
kaguluhan, ang mga
tao ay naghahangad
ng proteksyon
Ang pagbagsak ng Imperyong

DRAFT
April 1, 2014
83
ng pahayag?
A. magulo ang Europe dahil sa
pagsalakay ng mga barbaro
B. sa panahon ng kaguluhan, ang mga
tao ay naghahangad ng proteksyon
C. mahina ang pamahalaan noon kaya
dumami ang mga grupong barbaro
D. ang sistemang Piyudalismo ay sagot
sa kahirapan sa buhay ng mga tao
Roma ay nagdulot ng
kaguluhan sa Europe.
Nagkaroon ng malawakang
paglusob ng mga tribong
barbaro. Dahil dito, ang mga
tao ay naghangad ng
proteksyon laban sa
kaguluhan. Naibigay ng
sistemang Piyudalismo ang
ganitong pangangailangan sa
panahon ng kaguluhan.
Nailalarawan ang
Kapapahan o Papa
bilang mahalagang
bahagi ng simbahang
Katoliko bilang isang
institusyon noong
Panahong Medieval.
Mahalagang pangyayari sa Panahong Medieval
ang paglakas ng simbahang Katoliko. Isang
bahagi nito ang paglakas ng kapangyarihan ng
Kapapahan. Alin sa mga sumusunod ang higit
na naglalarawan sa Kapapahan o sa Papa?
A. Ito ay tumutukoy sa tungkulin,
panahon ng panunungkulan at
kapangyarihang panrelihiyon ng Papa
bilang pinuno ng Simbahang Katoliko.
B. Tumutukoy din ito sa kapangyarihang
pulitikal ng Papa bilang pinuno ng
estado ng Vatican.
C. Itinuturing ang Papa bilang Ama ng
mga Kristiyano na siya pa ring tawag
hanggang sa kasalukuyan.
D. Simbolo ang Kapapahan ng malawak
na kapangyarihan ng simbahang
Katoliko noong Panahong Medieval
A. Ito ay tumutukoy sa
tungkulin, panahon ng
panunungkulan at
kapangyarihang
panrelihiyon ng Papa
bilang pinuno ng
Simbahang Katoliko.

DRAFT
April 1, 2014
84
Aralin 1: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe
ALAMIN
1. Ipasagot ang Paunang Pagsusulit. Itala ang iskor ng mag-aaral.
2. Ipasagot ang Gawain 1 – “Ano ang Gusto Ko?”. Talakayin ang sagot ng mag-aaral
sa pamamagitan ng gabay na tanong.
3. Ipasagot ang bahaging “initial” ng Gawain 2 – “I-R-F Chart”. Ipabahagi sa mag-
aaral ang kanilang sagot. Tanggapin ang kanilang sagot at ipaalala na gawing gabay
ang tanong sa susunod na bahagi ng gawain.
4. Pagkatapos ng bahagi ng Alamin, inaasahan na maisasagawa ng guro ang mga
sumusunod:
.
5. Pagkatapos ng bahaging Alamin, magbigay ng takdang-aralin na may kaugnayan
sa paksang tatalakayin.
Nakapokus ang Aralin 1 sa mga Kabihasnang Greek at Kabihasnang
Roman: na itinuturing na Kabihasnang Klasikal sa Europe. Sa pagkakataong ito,
pagtutuunan ng pansin ang iba’t ibang salik na nagbigay-daan sa pag-usbong,
pag-unlad, at pagbagsak ng mga nabanggit na kabihasnan. Mahalagang
maipaunawa sa mga mag-aaral ang (a) pagkakatulad at pagkakaiba ng
sinaunang kabihasnan sa kabihasnang klasikal; (b) mapaghambing ang iba’t
ibang aspekto ng pamumuhay ng mga Greek at Roman; (c) maintindihan ang
kaugnayan ng mga pangyayari sa pag-usbong ng mga Kabihasnang Klasikal sa
pagbuo ng pandaigdigang kamalayan; at (d) maunawaan ng mag-aaral ang
kahalagahan ng kontribusyon ng mga Greek at Roman sa kasalukuyang
pamumuhay, hindi lamang sa daigdig kundi maging sa Pilipinas.
Layunin ng bahagi na ito na malaman ng guro ang lawak ng kaalaman at pag-
unawa ng mga mag-aaral tungkol sa paksa. Sa Aralin 1, may dalawang gawain para
sa bahaging ito. Ito ang “Ano ang Gusto Ko?” at I-R-F Chart.
1. Pagtukoy ng mga paunang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa
aralin
2. Paglalahad ang pangunahing tanong kaugnay sa aralin
3. Pagpapaliwanag sa mga mag-aaral ang mga sakop at daloy ng aralin

DRAFT
April 1, 2014
85
PAUNLARIN
Panimulang Gawain
1. Talakayin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng Sinaunang Kabihasnan at
Kabihasnang Klasikal. Bigyang-diin ang aspekto ng heograpiya. Iugnay ang
talakayan sa Pagsisimula ng Kabihasnang Klasikal ng Greece.
Pagtalakay sa Nilalaman at Pagsagot sa mga Gawain
1. Ipasagot ang Gawain 3 – Mapa-suri. makagagamit ng mas malaking mapa, LCD
projector o kaya ay ang mapa sa modyul sa pagtalakay at pagproseso ng gawain.
2. Mahalagang maunawaan ng mag-aaral ang kaugnayan ng heograpiya ng Greece
sa pag-usbong ng kabihasnan dito.
3. Ipagawa ang Gawain 4 – Magbasa at Matuto tungkol sa Kabihasnang Minoan at
Mycenaean. Ipabasa ang teksto sa pahina 14-16. Magagamit itong takdang aralin o
kaya’y gawin sa klase. Talakayin sa klase ang nilalaman ng teksto.
4. Ipasagot ang Gawain 5 – Daloy ng Pangyayari. Talakayin ang sagot ng mag-aaral
mga sa ng pagsagot sa mga pamprosesong tanong.
Ang bahaging ito ay may layuning na pagtibayin at palawakin ang mga dating
kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa aralin. Sa bahaging ito makikita ang mga
karagdagang babasahin o teksto na siyang magpapalawak ng kaalaman ng mga
mag-aaral. Magbibigay din ang guro ng mga mapanghamong gawain na
makatutulong upang mapalawak ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa aralin.
Bahagi din ng Paunlarin ang mga pormatibong pagtataya (formative assessment).

DRAFT
April 1, 2014
86
Inaasahang Sagot
3100 B.C.E. –
itinatag ang
Kabihasnang
Minoan ni Haring
Minos, isang
maalamat na hari.
Nakilala ang
Knossos bilang
makapangyarihang
lungsod na
sumakop sa
kabuuan ng Crete .
1600 – 1100
B.C.E. – narating
ng Crete ang
tugatog ng
tagumpay.
Sinalakay ang
Knossos ng
mga di
nakilalang
mananalakay na
sumira at
nagwasak sa
buong
pamayanan.
1400 B.C.E. –
tuluyang
bumasak ang
Kabihasnang
Minoan.
Kabihasnang Minoan

DRAFT
April 1, 2014
87
5. Ipagawa ang Gawain 6 – Magbasa at Matuto tungkol sa mga lungsod-estado ng
Sparta at Athens. Ipabasa ang teksto sa pahina 18-23. Magagawa itong takdang-
aralin o gawain sa klase. Talakayin sa klase ang nilalaman ng teksto.
Nagsilbing sentro
ng Kabihasnang
Mycenaea ang
isang lugar na
malapit sa
Aegean Sea.
1400 B.C.E. –
naging
makapangyarihan
ang Kabihasnang
Mycenaea.
Sinakop nila ang
isla ng Crete.
Patuloy na pinaunlad
ng mga Mycenean ang
kanilang kabihasnan.
Naimpluwensiyahan ito
ng Kabihasnang
Minoan dahil sa
pagsakop nila sa
Crete.
1100 B.C.E.
Sinakop ng mga
Dorian ang
Mycenaea. Ito
ang naging
dahilan ng
pagbagsak ng
Kabihasnang
Mycenaea.
Naging palasak
ang digmaan.
Nahinto ang
kalakalan at pag-
unlad ng sining.
Kabihasnang
Mycenean
Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisaama ito sa
portfolio ng mag-aaral.
Sa pagtalakay ng paksa, mahahati ang klase sa iba’t ibang pangkat upang
ilahad ang nilalaman ng kanilang binasa. Ang paglalahad ay maaaring reporting, role
playing, pagguhit ng poster o pagbuo ng flowchart.

Ap 9 tg kasaysayan ng daigdig

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a Ap 9 tg kasaysayan ng daigdig

Semelhante a Ap 9 tg kasaysayan ng daigdig (20)

Mais de Jared Ram Juezan

Mais de Jared Ram Juezan (20)

Último

Último (20)

Ap 9 tg kasaysayan ng daigdig