ARMI TA' SAN LAWRENZ by Denis A. Darmanin

1. SAN LAWRENZ U L-ARMI ERALDICI.
Id-devozzjoni lejn il-padrun tgħana San
Lawrenz hi waħda li tmur lura bosta sekli u
nxterdet mal-Ewropa u kull fejn marru lEwropej. Tant kienet kbira din id devozzjoni
li ssemmew bliet għal dan il-qaddis martri u
l-efeġija jew is-simbolu tiegħu, il-gradilja,
spiccaw fuq l-armi eraldiċi taċ hafna pajjiżi.
Naħseb li l-eqdem arma ta` l-belt ta` Vjenna
f’l-Awstrija hi lajkla rjali li kienet ila sa
mill-1239, pero` f’l-erbatax il-Seklu bdiet
tintuża dik li ġġib is-salib lewn il-fidda fuq
tarka ħamra, li tidher jew waħidha jew f-nofs
ajkla b-żewġt irjus.
Kien fis-26 ta`
Settembru 1461 li Emperatur Friedrich IV ta
lil-belt l-arma b’l-ajkla ta` żewġt irjus, bkuruna mperjali li baqat tintuża sa l-1925.
Il-belt ta` Vjenna, jew Wien kif inhi
magħrufa b’l-Awstrijak, hi maqsuma f-23
distrett jew "Bezirke" li huma aktar reiferuti
għalihom b-numri Rumani u jibdew minn
Wien I sa Wien XXIII. Kull tant jintuża lisem uffiċjali tad-distrett u għallhekk issib
bħall "VIII Josefstadt", għax Josefstadt hu ttmien distrett tal-belt. Il-biċċa l-kbira taddistretti ħadu isimhom mill villaġġi jew
parroċċi ta` qabel, għajr dawk ta` Wien I u
XXIII li huma komposti.
L-arma ta’ Vjenna
1. Wien XIV, Penzing iġġib l-arma konġunta
ta’
Breitensee,
Hütteldorf,
UnterBaumgarten u tal-parroċċa ta’ Penzing. Din
il- parroċċa qadima tifforma parti minn dan
l-erbatax id-Distrett u li l-arma taħħa hi San
Lawrenz liebes ta` Djaknu.
2. L-arma tal-ħhames distrett jew Wien V,
Margareten, jagħqqad tgħaqqad l-armi ta’
sitt komunitajiet Wien-Margareten, Wien-
Nikolsdorf, Wien-Matzleinsdorf, WienHundsturm, Wien-Reinprechtsdorf u WienLaurenzigrund. L-isem ta’ dan id-distrett ġej
mil-għaqda fl-1533 bejn l-abbazija ta’ Santa
Madalena u oħra ta’ San Lawrenz.
3. It-tmintax id-distrett jew Wien XVIII,
Währing hu ffurmat mill-villaggi antiki ta`
Währing, Pőtzleinsdorf, Gersthof u
Weinhsus. Din l‘arma turi tlett qaddisin u

2. f’tan-nofs, dik ta` Wien-Währing hemm San
Lawrenz fuq tarka ta` sfond ċelest skur u
abjad imdardar.
4. L-arma ta’ Sankt Lorenz (distrett ta’
Vöcklabruck - stat t’Oberösterreich) turi ddragun li għalieħ imsemmija l-muntanja
Drachenwand fil-viċin, u li f’idejħ qed
iżomm il-gradilja. L-arma ġiet mogħtija fl20 ta’ Frar 1984.
5. L-arma ta’ Sankt Lorenzen am Wechsel
(distrett ta’ Hartberg - stat ta’ Steirmark) ġiet
mogħtija fl-1 ta’ Lulju 1991 u s-simbolu
prinċipali hijja l-gradilja
6. Arm’ oħra hi dik ta’ Sankt Lorenzen
Beiknittelfeld (distrett ta’ Knittelfeld Ukol stat ta’ Steirermark) u l-gradilja hi s-simbolu
tal-qaddis padrun u l-arma ingħatat lilmuniċipalita’ fit-3 ta’ Mejju 1965.
7. Gradilja oħra insibuha fl-arma ta’ Sankt
Lorenzen Beiscefling (distrett ta’ Murau stat
– Steiermark), u li tfakkar fil-martiju talqaddis żgħażugħ Lorenzu. L-arma ġiet
mgħotija fl-20 ta’ Ġunju 1988.
8. Jidher li San Lawrenz igawdi prominenza
tant li muniċipalita’ oħra, Sankt Lorenzen im
Mürztal (distrett ta’ Bruck an der Mur - stat
ta’ Steirermark). L-arma li ngħatat fil-5 ta’
Marzu 1984 hemm il-gradilja jew Rost bħala
s-simbolu taħħa. Instab dokumentat li lknisja parokkjali ddedikata lil-San Lawrenz
tmur lura sas-sena 925.
9. Il-muniċipalita’ Waisenegg (distrett ta’
Weiz - stat ta’ Steirnark) kienet ġiet
mogħtija arma ġdida fl-20 ta’ Settembru
1982 u li hi bbażata fuq il-gradilja ta’ San
Lawrenz.
10. Immorru sa Stans (distrett ta’ Schwaz –
stat Tirol), u nsibu li l-arma ta’ mogħtija lila
fis-7 ta’ Lulju 1960. Fuq ix-xellug l-arma
għanda l-gradilja u fuq il-lemin iż-żbul.
11. Il-belt ta’ Tösens (distrett ta’ Landeck stat Tirol), ġiet mogħtija arma fit-23 ta’
Lulju 1974, li l-gradilja tifforma parti minna
u l-mazezz imsalbin, simbolu tal-minjieri.
12. L-arma ta` Wien X, Favoriten tinkorpora
lil-Oberlaa, Rothneusiedl, Inzersdorf-Stadt u
Unterlaa. Għall kemm mhix konnessa ma
San Lawrenz, din l-arma iġġib Salib ta`
Malta aħmar fuq sfond isfar billi fit-13 ilSeklu, l-Ordni ta` San Ġwann kien xtara
meddha art li fuqa bena knisja u sptar.
13. Immorru issa fid-Danimarka fejn insibu
li
l-belt
t’Esbønderup-Nødebo
(Frederiksborg) li fl-1970 kienet ġiet
inkorporata f-Græsted-Gilleleje, Hillerød. Larma kienet ingħatat fl-1930 u s-siġar
jirrapreżentaw il-foresti, l-ikħal lil-għadira
Esrum u gradilja lil-martri San Lawrenz,
padrun t’Esbønderup
14. Naqsmu għall-Olanda, fejn filmuniċipalita’ ta’ Beerta (provinċja ta’
Groningen) isibu arma li tmur lura sa l-4 ta’
Ġunju 1870 u turi figura taċ San Lawrenz li
għalieħ kienu ddedikati xi monasteri flinħawi.
15. Ninżlu fil-Portugall fejn San Lawrenz
hu wisq meqjum u eżatt f-Alvelos
(muniċipalita’ ta’Barcelos - distrett ta’
Braga), insibu li l-arma mogħtija fit-2 ta’
Frar 2004 tinkorpora l-imtieħen ta’ l-ilma
fix-xmara Ameias u l-gradija tal-padrun
t’Alvelos.
16. U kemm hi xierqa l-arma li nagħtat fit22 t’Ottubru lil-Miragaia (muniċipalita’ ta’
Lourinhã - distrett ta’ Lisboa), turi l-palma u
l-gradilja msalbin, sewġ simboli tal-martri
San Lawrenz, fil-waq li taħthom hemm
għanqud għeneb billi fir-reġjun jikbru tant
dwieli.
17. Fl-arma mogħotija fil-21 taċ Frar 1997
lil São Lorenço (muniċipalita’ ta’ Portalegre
– distrett São Lorenço), hemm il-gradilja
prominenti fin-nofs u werqa tal-aġġru u
rukkell ħajt aktar il-fuq.
18. Nibqgħu l-Portugall, eżatt fil-belt ta’
São Lorenço de Sande (muniċipalita’ ta’
Guimarã - distrett ta’ Braga. L-arma ġiet
mgħotija fit-23 t’Ottubru 2001 u turi is-swar
tal-belt, it-tamburin u l-gradilja ta’ San
Lawrenz.

3. 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
13
17
18
19
20

4. 19. Immorru l-Ġermanja fil-villaġġ ta’
Laurensberg (distrett ta’ Aachen - stat ta’
Nordrhein-Westfalen), fejn fost l-erba
kwadranti tal-arma maħruġa fl-14 t’Awissu
1928 hemm il-figura ta’ San Lawrenz, ilqaddis padrun tal-belt.
20. Rotenberg hu villaġġ tas-17 il-seklu
(distrett ta’ Stuttgat - stat ta’ BadenWürttemberg). Il-gradilja tissiboliżża lil San
Lawrenz li hu l-qaddis padrun tal-villaġġ.
21. L-istess qaddis hu l-padrun tal-villaġġ
ta’ Beulich (distrett ta Rhein-Hunsrück Kreis
- stat ta’ Rheinland-Pfalz). Fl-imkien massimbolu tal-foresti, s-swar u parti mil-arma
tal-familja Boos zu Waldeck, hemm ukol ilgradilja tal-martirju ta’ San Lawrenz.
22. Għall kemm li l-arma tal-villaġġ ta’
Trebur (distrett ta’ Gross-Gerau - stat ta’
Hassen) ma turix il-gradilja, is-siġilli
uffiċjali juru lil-San Lawrenz u l-eqdem
wieħed għandu d-data ta’ 1511.
23. Villaġġ Ġgermaniż ieħor li jinkorpora lgradilja tal-padrun lokali hi Gimmeldingen
(distrett rurali ta’ Neustadt an der
Weinstrasse - stat Rheinland-Pfalz). L-arma
tmur lura sal-15 ta’ Mejju 1845, pero’ lgradilja hila tidher fis-siġill uffiċjali sa mil1753.
24.
L-arma tal-villaġġ ta’ Biesendorf
(distrett Kostanz – stat ta’ BadenWürttemberg) tmur lura sal-1806 u turi
gradilja lewn il-fidda, simbolu ta’ San
Lawrenz.
25. L-arma tal-belt ta’ Lunden (distrett ta’
Kreis - Dithmarschen - stat ta’ SchleswigHolstein), tmur lura sal-1529 u fejn San
Lawrenz hu l-padrun tal-belt. L-arma kif
inhi issa ġiet mogħtija fiz-19 t’April 1988.
26. L-arma ta’ Zwenkau (stat Leipzik –
distrett ta’ Sachsen), ġiet mogħtija fl-1992 u
turi lill San Lawrenz iżomm il-gradilja li
kien ġia jidher sa mis-seklu 15.
27. Il-belt ta’ Auenheim (distrett Kreis – stat
Baden-Württemberg) ila turi lil San Lawrenz
iżomm il-gradilja u ħatba fuq l-arma taħha
sa
mil-1561, pero’ inbidlet
firRiformazzjoni. Fl-1901 reġet ġiet introdotta
wara talba mil-arkivju statali.
28. Għall kemm li l-arma bil-qaddis martri
inagħatat lil Zell am Main (distrett
Würzburg – stat Bayern) fl-1950, San
Lawrenz ilu jidher fuq l-arma tal-lokalita’ sa
mil-1757, u xaktarx li bidlet oħhra eqdem.
29. Flok lil San Lawrenz iżomm il-gradilja,
l-arma ta’ Elberfeld (distrett Wuppertal –
stat Nordrhein-Westfalen) għanda ljun talKonti ta’ Berg.
30. Anka l-arma tad-distrett ta’ Wuppertal
iġġib arma simili ħafna bħall dik ta’
Eleberfeld, ħlief li l-iljum jinsab wieqaf fuq
ħjut li l-industrija tal-lokal tipproduċi.
31. Għall kemm li l-arma ta’ Enkhausen
(distrett Hochsauerlandkreis – stat ta’
Nordrhein-Westfalen) inagħatat fiz-19
t’Awissu 1965, il-gradilja ta’ San Lawrenz
kienet tidher fuq l-armi ta’ l-istat ta’ Köln sa
minn żminijiet medjovali.
32. L-aħħar arma Ġermaniża u li turi lgradilja, hi ta’ Wörrstadt (district Kreis –
Stat Rheinland-Pfalz).
Fl-1575, l-arma
orriginali kienet turi lil-San Lawrenz iżomm
il-gradilja, pero’ fl-1956 inbidlet biex
tinkorpora żewġ iljuni mil-arma tal-Konti ta’
Rhein.
33.
It-territorju ta’ Lorentzweiler filLussenburgu hi konnessa ma żewġ abbaziji
pero’ l-padrun lokali San Lawrenz ħalla
ismu lit-territorju u l-gradilja fuq l-arma
offiċjali mogħtija fil-5 t’Ottubru 1978.
34. Is-siġill tal-belt ta’ Hamont (provinċja
ta’ Limburg) fil-Belġju juri lil-San Lawrenz
iżomm il gradilja u li sa l-1920 kien ukol flarma tal-lokal.
35. l-aħħar arma Ewropeja hi tal-villaġġ ta’
Zommange (dipartiment ta’ Moselle) fi
Franza. L-arma turi l-kuluri ta’ l-ereditajiet
storiċi ta’ Dieuze u l-gradilja tal-padrun San
Lawrenz.
36. Immorru fil-Puerto Rico, gżira talKaribew u l-belt ta’ San Lorenzo, li qabel
kien jisimha San Miguel de Hato Grande.
Għall hekk intażlet il-gradilja bħala
simboli tad-djaknu u martri San Lawrenz
li għalieħ issemiet il-belt.

5. 21
22
23
24
25
26
27
28
30
31
32
34
35
36
29
33
Biex nikkonkludi, insemmi belt fil-Portugall li jisimha São Lorenço de
Mamporcão, li għall kemm imsemmija għall qaddis, l-arma tal-lokal ma
turi l-ebda konnesjoini miegħu. Listess sitwazzjoni ghadha l-belt ġo
Quebec fil-Kanada, Saint Lin-Laurentides. Interessanti ħafna li filKanada ukol kien hemm bastiment tal-gwerra msemmi HMCS St.
Laurent (DDH 205), Helicopter Destroyer li ġie varat f’l-1955 u spiċċa sservizzi tiegħu f’l-1974. Għall kemm imsemmi bil-Franċiż u għall xmara
fil-Kanada, din kienet issemmiet għall kbir qaddis martri San Lawrenz u
fin-nofs ta‘ l-arma tal-bastiment, hemm ukol il-gradilja.
Denis A. Darmanin