1. O Universo
Universo Finito e Dinámico
O Universo é finito e dinámico e está en expansión impulsado por unha enerxía oscura.
Creouse nunha explosión, o Big-bang a partir dun punto inmaterial infinitamente denso e quente,
hai uns 13 700 millóns de anos.
Big-bang
1. Nun tempo cero, hai 13 700 millóns de anos, TODO (materia, forza da gravidade,
forza electromagnética, forza nuclear forte, forza nuclear débil, enerxía, espazo,
tempo e baleiro) se atopaba baixo a forma dunha singularidade: un punto inmaterial
infinitamente denso e quente de radio nulo.
2. Big-bang
3. Era de Planck: nun tempo que vai dende os 0 ata os 10-43s. Catro forzas unificadas.
4. Era da grande unificación ( 10-43 - 10-35s): Separase a forza da gravidade das outras
tres.
5. Era da inflación ( 10-35 - 10-32s): Gran expansión.
6. Era electrodébil ( 10-32 - 10-12s): Separase a forza nuclear forte das outras dúas.
Fórmanse quarks (partículas elementais) coas correspondentes antipartículas.
7. Era hadrónica ( 10-12 - 10-3s): Separase a forza nuclear débil da forza
electromagnética. Fórmanse partículas hadrónicas a partir dos quarks do tipo dos
protóns e dos neutróns.
8. Era leptónica ( 10-3 - 1s): Fórmanse os leptóns (partículas elementais) como os
electróns e os neutrinos.
9. Era da nucleosíntese ( 1s - 300 000 anos): Fórmanse, a partir dos protóns e neutróns,
núcleos de deuterio e tritio; posteriormente, gracias ás altas temperaturas, de helio e
litio.
10. Era dos átomos e da radiación (300 000 - 106 anos): Grazas a forza electromagnética
formanse átomos de H, He e Li. O universo faise transparente e os fotóns pasan a través
dos átomos sen obstáculo.
11. Era das galaxias (106 anos - presente): Fórmanse galaxias a partir das nebulosas de H,
He e Li. Continua expansión.
Materia e Enerxía Escura
A enerxía escura, que representa o 74% da materia-enerxía, está a acelerar a expansión
do Universo actuando como forza repulsiva en contra da gravidade. Aseméllase á constante
cosmolóxica de Einstein ou a quintaesencia atribuída a campos de enerxía do baleiro.
A materia escura forma unha especie de ‘esqueleto cósmico’ sobre a que se apoia a
materia ordinaria. Esta materia, que representa o 22% da densidade da materia-enerxía do Universo,
non emite nin absorbe luz, pero si ten efectos gravitatorios.
Radiación de Fondo de Microondas
A radiación de fondo de microondas é o eco do Big-bang, un vestixio da radiación
luminosa que, arrefriada pola expansión do Universo, diminuíu de intensidade e aumentou de
lonxitude de onda.

2. Astronomía
A astronomía (etimoloxicamente, lei ou coñecemento das estrelas) é a ciencia que estuda
os astros compoñentes do Universo a partir da información que nos proporcionan a radiación
electromagnética que chega deles (luz visible, infravermellos, ultravioleta, raios X, etc.)
Nas noites escuras a simple vista ves multitude de estrelas:
● Por que parpadean? Debido ó efecto das capas atmosféricas.
● A que se debe a súa cor? A súa temperatura (as azuis son máis cálidas e as
vermellas máis frías).
● Hai puntiños que non parpadean? Si, son planetas e non estrelas.
● Podemos ver todo os planetas do sistema solar a simple vista? Non, Neptuno e
Plutón non son visibles.
● Non che parece que a Lúa mostra sempre a mesma cara? Nunca vemos a ‘cara
oculta da Lúa’ porque os seus períodos de rotación e translación coinciden.
● A Vía Láctea é a única visible? Non, a simple vista podemos ver tamén a
Galaxia de Andrómena e as Nubes de Magallanes (a Grande e a Pequena). Ambas se atopan
xunto cunha vintena máis, no Grupo Local de Galaxias.
Unha galaxia é unha enorme acumulación de po cósmico, nebulosas e estrelas que poden
posuir sistemas planetarios. A Vía Láctea é unha galaxia espiral que contén nebulosas, po cósmico
e estrelas, entre elas o Sol. No seu centro hai un burato negro chamado Sagittarius A, un voraz
devorador cósmico.
Os cúmulos de galaxias están formados por varias galaxias agrupadas. Os cúmulos de
estrelas poden ser abertos (estrelas desperdigadas) ou globulares (estrelas concentradas no centro).
Os cúmulos abertos máis coñecidos son a cola da Osa Maior, o cúmulo das Pléiades na constelación
de Tauro e as Heiades; e os globulares, o cúmulo M13 e o cúmulo Omega Centauri.
Unha constelación, en astronomía, é unha agrupación convencional de estrelas unidas
mediante liñas imaxinarias, polos astrónomos antigos, no ceo nocturno de maneira arbitraria; o cal
non implica que estean localmente asociadas. A constelación de Andrómena ou a de Lira (que
contén a Vega, a quinta estrela máis brillante do ceo do verán) son algúns exemplos.
Espectro Electromagnético
O espectro electromagnético é o
conxunto de radiación electromagnética de todas as lonxitudes de onda. Non ten nin frecuencia máxima nin mínima, est
As radiofrecuencias é a información
que podemos obter da luz, dentro da que se definiron bandas estándar para axustar os radiotelescopios.
Esfera Celeste
Para o estudio da posición, a
astronomía supón que todos se atopan a mesma distancia da Terra. A eclíptica é a traxectoria anual do Sol a través do c
A ascensión recta (h, min, s) e a declinación
(⁰)son medidas empregadas polos astrónomos
para especificar lugares no ceo (similares á
lonxitude e latitude). As liñas en dirección
norte-sur, de ascensión recta, miden a
posición das estrelas de este a oeste.

3. Ano-Luz
O Ano da luz ou ano-luz é unha unidade de lonxitude utilizada en astronomía para
medir distancias. É igual á distancia percorrida pola luz durante un ano solar medio, ou máis
especificamente, a distancia que un fotón ía viaxar no baleiro a unha distancia infinita de calquera
campo gravitacional ou campo magnético, nun ano Juliano (365,25 días de 86400 segundo .)
O ano-luz é unha unidade de tempo, pero lonxe. A luz bota oito minutos en chegar do Sol á
Terra. Nosa galaxia, a Vía Láctea, é de 100 000 anos-luz de diámetro.
Levando á velocidade da luz un valor de 300.000 km / s, un ano-luz é, en números redondos
a 9.461.000.000.000 km, ou 63.240 unidades astronómicas (UA), ou en 0,3066 parsecs.
Ningún obxecto material pode viaxar máis rápido que a luz.
Radioastronomía
Un telescopio de radio capta ondas de radio (tamén coñecidas como ondas de radio, ondas
de radio son ondas electromagnéticas de baixa frecuencia (e, polo tanto, lonxitude de onda maior e
menos enerxía que o espectro visible.) emitidas por fontes de radio, normalmente a través de unha
antena parabólica de grandes dimensións (tarxeta), ou unha combinación dos mesmos, a diferenza
dun telescopio común, (que produce imaxes de luz visíbel INFINITAMNTE GRANDE DO). E os
acelerador de partículas (DO INFINITAMNTE pequenas telescopios).
Nebulosas
As nebulosas son rexións interestelares formadas por gases e po. A miúdo forman estrelas
por fenómenos de condensación e agregación da materia; tamén poden ser restos de estrelas
extintas. Existen varios tipos de nebulosas:
● Nebulosa escura: só son visibles se hai algo brillante detrás delas (Nebulosa
Cabeza de Cabalo).
● Nebulosa de emisión e reflexión: nubes de gas (Nebulosa de Orión)
● Nebulosa planetaria: non son visibles a simple vista (Nebulosa de Lira provocada
por unha anana azul situada no seu centro).
● Nebulosa de supernova: non son visibles a simple vista; os remanentes de
supernovas son os restos das explosións moi masivas ocorridas no pasado
(Nebulosa do Cangrexo).
As Pléiades son un grupo de estrelas moi novas formadas polo colapso dunha nube de gas
interestelar .
Supernovas
Unha supernova é unha explosión estelar. Poden ser estrelas masivas que xa non son
capaces de realizar reaccións termonucleares no seu núcleo nin de soster a presión de dexeneración
dos electróns, o que as leva a contraerse repentinamente; ou cando unha anana branca dun sistema
binario recibe a masa da súa compañeira. Estas explosións provocan a expulsión das capas externas
da estrela enriquecendo o espazo próximo con elementos pesados, que normalmente compoñen
nubes de po e gas. Si un fronte de onda alcanza e comprime ás nubes de po e gas pode desencadear
a formación de novas nebulosas solares que orixinen novos sistemas estelares. Os residuos
chámanselle remanentes (con ou sen obxecto compacto no seu interior).

4. Púlsar
Un púlsar é unha estrela de neutróns que emite radiación pulsante periódica inducida por
un forte campo magnético. Xiran a gran velocidade.
Unha estrela de neutróns é un remanente estelar deixado por unha estrela superxigante
tras esgotar o seu combustible nuclear e explotar provocando unha supernova.
estrelas masa < 9-10 masas solares = ananas brancas estrelas masas > 9-10 = buratos negros
Cuásar
Un cuásar é unha fonte astronómica de enerxía electromagnética, incluindo
radiofrecuencias e luz visible.