Verzorgd door: Lynn Voogt “Van instrumenteel naar intentioneel: Hoe een gedragsverandering bij leraren in het primair onderwijs met betrekking tot het gebruik van digitale schoolborden teweeggebracht kan worden” Met de komst van het digitale schoolbord is er een nieuw belangrijk hulpmiddel de klas binnen gekomen. De leraar heeft nu nog meer verschillende mogelijkheden om zijn leerlingen optimaal te laten leren. Vaak worden de digitale schoolborden met veel bombarie aangekondigd door de betreffende producent die ze komt leveren. Terecht, want het digitale schoolbord biedt inderdaad vele nieuwe mogelijkheden ten opzichte van het gewone krijtjesbord. Echter, de nadruk bij de informatievoorziening ligt hierdoor veel op het bord zelf. Het bord wordt aangeprezen, er wordt getoond wat het bord allemaal kan. Een gevolg hiervan is dat het gebruik van het digitale schoolbord vaak gestuurd wordt door de mogelijkheden van het bord zelf (instrumenteel) en niet door te bedenken wat een optimale manier is om de lesstof te behandelen (intentioneel). Vanuit een sociaal psychologische invalshoek heb ik onderzocht hoe men de kans op intentioneel gebruik (in plaats van instrumenteel gebruik) van het digitale schoolbord kan vergroten. De nadruk ligt hierbij op de gedragsverandering van de leraren. Dit onderzoek heeft onder andere geleid tot praktische adviezen met betrekking tot de introductie van digitale schoolborden die ik graag met u wil delen.

1. Haal meer uit het digitale
schoolbord!

2. Mogelijkheden
• internet
• touchscreen
• opslaan
• filmpjes
• afbeeldingen
• alles

3. Mogelijke effecten
 Hogere motivatie
 Betere leerprestaties
 Afhankelijk van de leerkracht…

4. Hoe worden de borden gebruikt?

5. Welke gedragsverandering?
• Huidig gedrag: instrumenteel gebruik
• Gewenst gedrag: intentioneel gebruik

6. Informatie bij introductie
35
30
25
20
15
10
5
0
geen informatie korte cursus

7. Onderzoek
1) Geen introductie
2) Instrumentele introductie
3) Intentionele introductie

8. Toets
Je wilt een geschiedenisles geven over Cleopatra en
deze wil je inleiden door een filmpje te laten zien op
het digitale schoolbord. Je kunt op het internet
alleen filmpjes vinden over Egypte, Cleopatra wordt
hierin niet tot nauwelijks genoemd. Wat doe je?

9. Toets
A Je besluit geen film te laten zien en volgt de
les over Cleopatra zoals deze in de methode
aangegeven wordt. Hierin worden wel
afbeeldingen getoond, maar wordt het digitale
schoolbord niet gebruikt.
B Je besluit toch een van de filmpjes te laten
zien en legt daarna zelf uit waar je het precies
over wilde hebben.

10. Resultaten
10,4
10,2
10 Geen intentionele
9,8 informatie
9,6 Intentionele
9,4 informatie
9,2
9
aantal intentionele keuzes

11. Conclusie
Intentionele informatie

meer intentionele keuzes!

12. Eigen vaardigheid
7
6
5
4
3
2
1 - 2 maanden 0,5 - 1,5 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar

13. Genoemde factoren die goed gebruik
bevorderen
30
25
20
15
10
5
0
initiatief cursus collega's kennis coach materiaal ICT'er

14. Genoemde factoren die goed gebruik
belemmeren
35
30
25
20
15
10
5
0
gebrek aan tijd slecht zicht gebrek aan technische
kennis storingen

15. Commitment
Ik vind het belangrijk dat mijn leerlingen actief met
de lesstof bezig zijn.
ja nee
Geef een reden waarom jij het belangrijk vindt dat je
leerlingen actief met de lesstof bezig zijn.
.…………………………………………………………
…………………………………….……………………
…………………………………………………………

16. Zelfrelevantie
Je hebt net een aantal voorbeelden gezien van
lessen waarbij het digitale schoolbord werd
gebruikt. Het is de bedoeling dat je, op basis van
deze voorbeelden, bedenkt hoe je het digitale
schoolbord zelf zou kunnen gebruiken als je voor
de klas staat.

17. Twee vragen
1) leidt intentionele informatie tot meer intentionele
keuzes?
2) leiden de commitment en zelfrelevantie tot een
hogere motivatie?

18. Stellingen
• Nut?
• Gebruiken?
• Vrije tijd opgeven om te leren gebruiken?
• Extra tijd besteden aan voorbereiding lessen?

19. Resultaten
• Alle deelnemers zien het nut
• Alle deelnemers willen het bord gebruiken

20. Resultaten

21. Resultaten
• Alle deelnemers nauwelijks bereid om tijd te
besteden aan het leren gebruiken
• Alle deelnemers nauwelijks bereid om tijd te
besteden aan extra voorbereiding

22. Conclusies
• Intentionele informatie leidt tot intentionele keuzes
• ´Ik wil het bord gebruiken, ik wil het alleen niet
leren gebruiken´

23. Conclusies
• Lang niet altijd een (goede) introductie
• Gebrek aan vaardigheid / gebrek aan tijd

24. Aanbevelingen
• Intentionele informatie
– Voorbeelden
– Waarom goed?
– Waarom soms niet goed?
• Onderzoek!

25. Contactgegevens
Lynn Voogt
Sociaal Psycholoog
Gespecialiseerd in gedragsverandering
T: 06 16 357 543
E: lynnvoogt@hotmail.com

26. Discussie
• Inertia?
• Sociale wenselijkheid?
• Studenten versus leerkrachten?