1. Konsep dan Jenis-Jenis Bilik
Darjah
Konsep bilik darjah berubah-ubah
mengikut perkembangan pendidikan
dari semasa ke semasa.

2. • Pada zaman sebelum kedatangan kerajaan
British, tidak ada sebuah bilik darjah yang
sesuai.
• Sebatang pohon besar, sebuah
padang, pondok kecil, kawasan pekarangan
rumah, dll dijadikan sebagai sebuah kelas.
• Kanak-kanak Melayu belajar ayat-ayat Quran
daripada seorang Imam di surau atau di
pondok.

3. • Konsep bilik darjah ditafsirkan mengikut fungsi pendidikan
atau ciri penyusunan fizikalnya.
• Antaranya termasuklah:-
i. Sebuah bilik di bawah jagaan seorang guru
ii. Sebuah padang digunakan untuk PJK
iii. Sebuah makmal sains untuk ujikaji
iv. Sebuah dewan untuk mendengar ceramah
v. Sebuah makmal komputer untuk mencari
maklumat.
Pada dasarnya, sebuah bilik darjah biasanya dilengkapi
dengan kemudahan kerusi-meja mengikut kehendak aktiviti
P&P, papan-tulis, ABM dan murid-murid.

4. Jenis dan Ciri-Ciri Utama Bilik Darjah
• Antara jenis bilik darjah yang telah dikenal pasti
ialah:
i) Bilik Darjah Tradisi
ii) Bilik Darjah terbuka
iii) Bilik Darjah Bercantum
iv) Bilik Darjah Prasekolah
v) Bilik Darjah KBSM/KBSR
vi) Bilik Darjah Multimedia
vii) Bilik Darjah Khas Mata Pelajaran

5. Bilik Darjah Tradisi
• Bilik darjah tradisi di negara kita telah lama
digunakan untuk mendidik kanak-kanak di
bawah program ‘Kurikulum Lama Sekolah
Rendah’ dan ‘Kurikulum Lama Sekolah
Menengah’ diperkenalkan.
• Kaedah ini sesuai apabila seorang guru
menyampaikan pengajaran dengan
penggunaan ‘Kaedah Keseluruhan Kelas’.

6. Bilik Darjah Terbuka
• Bilik Darjah Terbuka lahir daripada konsep ‘Pendidikan
Terbuka’.
• R.S. Barth (1976) dalam buku berjudul ‘Open Education
and The American School’ menghuraikan konsep
Pendidikan Terbuka sebagai suatu pendekatan pendidikan
yang sedia terbuka kepada:
i. Bidang Kurikulum
ii. Pendekatan Pengajaran & Pembelajaran
iii. Ruang-Ruang Pembelajaran
iv. Bahan-Bahan Pelajaran
v. Murid-murid akan memilih bahan pelajaran yang mereka
hendak belajar.

7. • Murid-murid akan menentukan dan
merancang aktiviti P&P sendiri.
• Pengajaran guru dikurangkan pada peringkat
yang minimum.
• Guru cuma akan menjadi penasihat dengan
membimbing dan melaksanakan aktiviti
pembelajaran secara kumpulan atau secara
individu.

8. • Biasanya pendekatan ‘Pengajaran Berpasukan’ yang
melibatkan beberapa orang guru terlatih dalam
pelbagai bidang pelajaran untuk membimbing murid-
murid dalam ‘Bilik Darjah Terbuka’.
• Situasi P&P adalah berbentuk Informal.
• Ruang dan rekabentuk bilik darjah diubahsuai untuk
membolehkan murid-murid bergerak dengan bebas
dari satu tempat ke tempat lain, memilih bahan-bahan
pelajaran yang diminati serta menjalankan aktiviti P&P
selepas berbincang dengan guru.

9. Ciri-Ciri Bilik Darjah Terbuka
• Aktiviti P&P biasanya dijalankan secara kumpulan
atau individu.
• Berbagai-bagai aktiviti P&P dilakukan dalam bilik
darjah secara serentak.
• Murid-murid dapat mengikuti berbagai-bagai
aktiviti P&P mengikut jadual waktu pelajaran
sendiri.
• Persekitaran bilik darjah terbuka dilengkapkan
dengan alat-alat dan bahan pelajaran untuk
memudahkan murid menggunakannya.

10. • Persekitaran bilik darjah terbuka dilengkapkan
dengan alat-alat dan bahan pelajaran untuk
memudahkan murid menggunakannya.
• Tiada kurikulum ditetapkan dan kebebasan diberi
kepada murid untuk memilih, merancang dan
melaksanakan aktiviti pembelajaran yang
diminati.
• Murid-murid juga bebas memilih kumpulan atau
melaksanakan projek secara individu.
• Pendekatan pengajaran guru adalah berdasarkan
kebolehan, perbezaan, emosi serta minat murid.

11. • Ujian, peperiksaan, pemberian markah atau
gred tidak diutamakan, malah dikurangkan
kepada peringkat minimum.
• Kaedah penyelesaian masalah dan kaedah
inkuiri-penemuan diutamakan dalam aktiviti
pembelajaran.
• Hubungan antara guru-murid, murid-murid
adalah jujur, saling percayai-mempercayai dan
hormat-menghormati.

12. Bilik Darjah Bercantum
• Kelas Bercantum merupakan kelas yang
mengandungi murid-murid yang terdiri lebih
daripada Satu Tahun Persekolahan.
• Misalnya, sebuah Kelas bercantum mungkin
mengandungi murid-murid daripada Dua Tahun
Persekolahan (Tahun 1 dan Tahun 2) atau Tiga
Tahun Persekolahan iaitu (Tahun 1, 2, dan 3).
• Kelas Bercantum diwujudkan kerana bilangan
murid dalam satu tahun persekolahan adalah
kurang daripada 15 orang.

13. • Mengikut peraturan, bilangan murid seperti ini
tidak mencukupi untuk membentuk sebuah kelas
biasa.
• Dasar Pendidikan Kerajaan adalah ditentukan
bahawa setiap kanak-kanak yang telah cukup
umurnya akan diberi peluang belajar di tempat
yang berhampiran dengan kawasan tempat
tinggalnya.
• Bilik Darjah Bercantum biasanya terdapat di
kawasan terpencil dan kawasan pedalaman yang
mana bilangan penduduknya tidak banyak.

14. • Kelas Bercantum akan wujud dengan mencantumkan dua atau tiga
kumpulan murid yang terdiri daripada tahun-tahun persekolahan
yang berlainan.
• Kelas Bercantum biasanya terdapat di sekolah-sekolah yang tidak
mempunyai bilangan murid yang melebihi 145 orang.
• Bilangan guru termasuk guru besar pula tidak melebihi 5 orang.
• Seseorang guru akan mengajar lebih daripada satu tahun
persekolahan secara serentak dalam sesebuah Kelas Bercantum.
• Kelas Bercantum ini biasanya didapati di sekolah-sekolah yang
terletak di kawasan terpencil dan pedalaman khususnya di Sabah
dan Sarawak.

15. Kriteria Percantuman
• 1. Umur Murid:
Biasanya, percantuman murid-murid dilakukan
mengikut umur yang sama.
• 2. Keperluan Murid:
Murid-murid Tahun 1 yang baru masuk sekolah
memerlukan perhatian dan layanan yang lebih
daripada guru. Murid-murid Tahun 6 akan
menduduki UPSR. Kalau boleh, Kelas Tahun 1
dan 6 tidak dicantumkan dan menjadi kelas
biasa masing-masing.

16. • 3. Bilangan Murid:
Sekiranya, jumlah murid dalam tiga tahun
persekolahan tidak melebihi 14 orang murid
maka tiga tahun persekolahan hendaklah
dicantumkan.
• 4. Bilangan Bilik Darjah:
Contohnya, jika terdapat 2 bilik darjah
sahaja, sebuah Kelas Bercantum terdiri
daripada tiga tahun persekolahan.

17. • 5. Bilangan Tenaga Pengajar:
Kriteria bercantum juga bergantung kepada
tenaga pengajar yang sedia ada. Contohnya,
sebuah sekolah yang mempunyai 3 orang guru
boleh mencantumkan murid-murid daripada 3
tahun persekolahan.

18. Ciri-Ciri Kelas Bercantum
i.Umur murid-murid dalam sebuah Kelas
Bercantum adalah berlainan mengikut tahun
persekolahan mereka. Kelas Bercantum
mengandungi murid-murid Tahun 1, 2 dan 3.
Lingkungan umur murid adalah antara 7
hingga 9 tahun.
ii. Bilangan murid dalam satu tahun
persekolahan tidak melebihi 14 orang.

19. • iii. Guru terpaksa mengajar murid-murid daripada dua
atau tiga tahun secara serentak dalam kelas yang
sama.
• iv. Strategi P&P dalam Kelas Bercantum adalah
tersendiri dan berlainan daripada kelas biasa.
• v. Bilangan guru dalam sekolah yang mempunyai Kelas
Bercantum biasanya tidak melebihi 5 orang.
• vi. Kemudahan bangunan sekolah biasanya kurang
lengkap.
• vii. Sekolah yang mengamalkan sistem Kelas
Bercantum biasanya terletak di kawasan terpencil.

20. Bilik Darjah Prasekolah
• Pendidikan Prasekolah merupakan asas pendidikan
bagi kanak-kanak berumur 4-6 tahun sebelum mereka
memulakan alam persekolahan secara formal di
Sekolah Rendah.
• Pendidikan Prasekolah penting untuk menyuburkan
perkembangan kanak-kanak dari segi JERIS melalui
aktiviti Pembelajaran dan Permainan dengan
menggunakan deria
penglihatan, pendengaran, rasa, hidu dan sentuh
mereka.
• Dalam bilik darjah Prasekolah, kerusi-meja disusun
mengikut bilik dajah KBSR.

21. • Aktiviti berbentuk permainan menjadi aktiviti
pembelajaran utama untuk kanak-kanak Prasekolah.
• Sebuah bilik darjah Prasekolah yang lengkap
mempunyai:
i. Sudut Bacaan (Bahasa)
ii. Sudut permainan Matematik dan Teka-Teki
iii. Sudut Manipulatif
iv. Sudut Sains
v. Sudut Muzik
vi. Sudut Lukisan
vii. Sudut Agama (Kanak-kanak Islam)

22. Ciri-Ciri Bilik Darjah Prasekolah
• i. Bilik darjah dikhaskan untuk kanak-kanak
dalam lingkungan umur 4-6 tahun.
• ii. Ia merupakan tempat melatih kanak-kanak
secara informal dan melalui aktiviti
permainan.
• iii. Meja-kerusi disusun mengikut kumpulan
seperti bilik darjah KBSR Tahap Satu.
• iv. Dinding sekeliling bilik darjah Prasekolah
dihiasi pelbagai carta dan kad gambar yang
berwarna-warni.

23. • Sesebuah bilik darjah Prasekolah moden pula
dilengkapi dengan ruang membaca, peralatan
permainan bercorak pendidikan
asas, komputer, televisyen, dll.
• Pendidikan Jasmani melalui aktiviti permainan
di padang permainan kanak-kanak berdekatan
bilik darjah prasekolah adalah diutamakan.
• Bilangan murid Prasekolah biasanya tidak
melebihi 25 orang.

24. Bilik Darjah KBSR
• Bilik Darjah KBSR mula diperkenalkan pada
tahun 1982.
• Bilik Darjah KBSM mula diperkenalkan pada
tahun 1988.
• Program KBSR menekankan aktiviti
pembelajaran murid secara kumpulan dan:
• Interaksi antara Guru dengan Murid serta
Interaksi Murid dengan Murid diperkenalkan.

25. Ciri-Ciri Bilik Darjah KBSR
• i. Kerusi-meja disusun mengikut kumpulan.
• ii. Murid-murid dibahagikan kepada beberapa
kumpulan mengikut kebolehan masing-
masing.
• iii. Penglibatan murid-murid dalam aktiviti P&P
digalakkan.
• iv. Suasana pembelajaran yang kondusif dapat
diperhatikan melalui pameran hasil kerja
murid serta ABM mengajar yang berkaitan.
• v. Ruang-ruang pembelajaran disediakan untuk
memudahkan murid-murid menjalankan aktiviti
pembelajaran.
• vi. Aktiviti murid berada dalam keadaan aktif.

26. Bilik Darjah Multimedia
• Penggunaan Komputer dalam pendidikan telah membawa
kepada perkembangan sistem pendidikan yang semakin
canggih.
• Komputer telah membawa ‘Reformasi’ serta
perkembangan baru dalam pelbagai bidang pendidikan
khasnya dalam:
i. Teknologi Pendidikan
ii. Teori Pendidikan
iii. Teori P&P
iv. Pengurusan Sekolah
v. Sistem Pentadbiran Pendidikan
vi. Kemahiran dan Latihan Asas

27. • Penubuhan Sekolah-Sekolah Bestari (Smart
Schools) pada awal abad ke-21 mendorong
kepada penubuhan banyak bilik darjah
Multimedia.
• Penubuhan Sekolah-Sekolah Bestari ialah salah
satu projek daripada Tujuh ‘Flagship
Applications’ dalam (‘Multimedia Super
Corridor’, MSC).
• Dr. Mahathir Mohammad telah mengisythiarkan
penubuhan Sekolah Bestari pada bulan
Ogos, 1995.

28. • Mengikut Rancangan Kementerian Pendidikan, 4 buah
sekolah Bestari (2 Sekolah Menengah dan 2 Sekolah
Rendah) akan didirikan sebagai Sekolah ‘Prototype’
(Model) di dalam ‘Multimedia Super Coridor’.
• Sebanyak 4 mata pelajaran iaitu Bahasa
Melayu, Bahasa Inggeris, Matematik dan Sains
diperkenalkan di Sekolah Bestari dengan menggunakan
Teknologi terkini.
• Semua bentuk Perisian direka oleh ‘Pusat
Perkembangan Kurikulum’ bersama dengan Bahagian
Teknologi Pendidikan, KPM.

29. • Mengikut ‘Pelan Induk Sekolah Bestari’, antara jenis
Sekolah Bestari yang ditubuhkan ialah:
i. Model A (Sekolah Bestari Baru)
ii. Model B+ (Sekolah Asrama Penuh)
iii. Model B (Sekolah Menengah dan Sekolah
Rendah)
Sekolah-sekolah Bestari akan menjadi ‘Sekolah Model’
di seluruh Malaysia dalam awal kurun ke-20.
Sekolah Bestari merupakan sekolah yang dapat
melahirkan pelajar yang cerdik dan berpengetahuan
dan mampu bersaing bagi menghadapi cabaran
Wawasan Negara.

30. Matlamat dan Objektif Sekolah
Bestari
• Menghasilkan tenaga kerja yang berilmu
pengetahuan dan mahir dalam bidang Sains dan
Teknologi.
• Menambah peluang penyertaan anggota-anggota
yang terlibat termasuk ibubapa dan komuniti
persekitaran.
• Memperkukuh kebolehan dan kelebihan pelajar.
• Memperkembang potensi pelajar secara
menyeluruh dari segi JERIS.
• Mendemokrasikan pendidikan.

31. Sistem Pengelolaan Sekolah Bestari
• Projek ‘Sekolah Bestari’ diperkembang dan
dilaksanakan melalui satu sistem komprehensif
yang dikenali sebagai ‘Smart School Integrated
Solution’ (SSIS).
• Terdapat 5 aspek utama iaitu:-
i. Bahan P&P termasuk Bahasa Melayu,
Bahasa Inggeris, Sains dan Matematik.
ii. Sistem Pengurusan Sekolah meliputi Lembaga
Pengelola, Hal Ehwal Pelajar, Sumber
Pendidikan, Sumber Luar, Prasarana, Teknologi
dan Pengurusan Asrama.

32. • iii. Prasarana Teknologi yang merangkumi
perkakasan dan perisian teknologi
komputer, peralataan bukan teknologi
maklumat, Jaringan tempatan dan antara
negeri.
• iv. Sistem Integrasi di antara sub-sistem,
proses, data integriti dan keselamatan
persekitaran, sekolah bestari dengan
aplikasi ‘flagship’ (penting) yang lain.
• v. Perkhidmatan Sokongan seperti perkhidmatan
‘Help Desk,’ penyelenggaran dan sokongan.

33. Prasarana IT dalam Sekolah Bestari
• Prasarana IT ini merangkumi 8 aspek yang
utama iaitu:-
i. Bahan kursus multimedia dan prasarana
bilik darjah iaitu komputer, alat audio-
visual dan e-mel.
ii. Pusat Media (database) yang mengandungi
bahan-bahan multimedia, network atau
internet.
iii. Makmal Komputer

34. • iv. Pusat Perkembangan Multimedia untuk
perkembangan dan perekaan peralatan
untuk bahan-bahan multimedia.
• v. Studio sebagai bilik kawalan yang dilengkapi
dengan alat audio-video, video-
conferencing, pratonton dan tayangan ‘disk
laser’ (LCD).
• vi. Bilik guru yang dilengkapi dengan prasarana
pengurusan maklumat dan sumber, e-mel,
kategori bahan-bahan kursus dan ‘database’.

35. • vii. Pejabat Pentadbiran yang dilengkapi
dengan database untuk pengurusan guru,
murid dan inventori, sumber serta
pengedaran maklumat dan notis.
• viii. Bilik Khidmat sebagai pusat khidmat,
keselamatan dan sistem telekomunikasi
dan internet.
• Pemasangan prasarana IT tersebut bukan sahaja
membolehkan sekolah bestari menggunakannya untuk
P&P tetapi berkomunikasi dengan ibu-bapa, peroleh
maklumat, menghubungi PPD, JPN dan KPM melalui
Jaringan (Network) misalnya LAN, MAN dan WAN.

36. Ciri-Ciri Sekolah Bestari
• Sistem Sekolah Bestari bertujuan menginovasikan
sistem pendidikan di peringkat sekolah, termasuk
polisi, amalan P&P, pengurusan, prasarana, ibu
bapa dan komuniti.
• Sistem ini menggalakkan pelajar-pelajar
menggunakan pemikiran secara Kritis dan Kreatif
(KBKK).
• Setiap murid akan dapat belajar mengikut
keperluan, kebolehan dan gaya pembelajaran
masing-masing.

37. • Guru digalakkan mengadaptasikan kurikulum
kebangsaan berdasarkan
keperluan, kebolehan, gaya pembelajaran dan
pengalaman individu.
• Penilaian pembelajaran murid adalah
berdasarkan kepada ‘On-line’ dan ‘On-going’
yang akan memotivasikan pembelajaran terus-
menerus mereka.
• Guru Besar atau Pengetua di sekolah merupakan
pentadbir yang berwibawa.

38. • Pihak pentadbir sekolah akan menggunakan ‘e-
mel’ untuk berkomunikasi dengan ibu bapa serta
komuniti persekitaran serta ‘video-conferencing’
dengan staf dan pegawai pendidikan.
• Guru Sekolah Bestari mampu memainkan
peranan sebagai fasilitator dengan membimbing
pelajarnya menggunakan prasarana IT untuk
memperoleh ilmu pengetahuan dan kemahiran
mengikut kurikulum.

39. • Lazimnya, integrasi prasarana IT dalam aktiviti
pengajaran dan pembelajaran merangkumi
perkara-perkara berikut:
i. Perancangan aktiviti P&P
ii. Pengurusan bilik darjah multimedia yang
dilengkapi dengan prasarana IT.
iii. Pemilihan bahan pembelajaran sesuai
iv. Penyampaian arahan yang tepat serta
memainkan peranan sebagai pemudahcara
yang berkesan.

40. • Bilik darjah Sekolah Bestari dilengkapi dengan
bilangan komputer yang mencukupi untuk P&P.
• Bahan pembelajaran disediakan dalam bentuk
cakera padat.
• Murid digalakkan untuk menggunakan internet.
• Strategi P&P yang digunakan adalah berpusatkan
murid dan bahan.
• Guru sebagai fasilitator.

41. • Interaksi murid dengan komputer adalah lebih
banyak daripada interaksi sosial.
• Terdapat juga pembelajaran secara ‘Kolaboratif’.
• Penglibatan ibu bapa, komuniti dan sekolah
persekitaran adalah digalakkan seperti
perbincangan guru dengan ibu bapa tentang
prestasi anak mereka melalui e-mail, pertukaran
maklumat dengan komuniti dan sekolah
persekitaran melalui ‘Network’.

42. Tanggungjawab dan Peranan Guru
Sekolah Bestari
• Bagi sekolah-sekolah bestari yang baru
ditubuhkan, tenaga pengajar dan pentadbirnya
akan dipilih oleh Ketua Pasukan Bertugas Sekolah
Bestari di bawah Bahagian Sekolah, Kementerian
Pendidikan Malaysia.
• Guru bestari adalah dikehendaki melengkapkan
diri dengan kemahiran penggunaan komputer
dan alat teknologi terkini serta pedagogi baru
untuk menghadapi cabaran sekolah Bestari.

43. • Pengajar Bestari alaf baru harus memperoleh
pengetahuan dan kemahiran mengurus Teknologi
Maklumat dan Komunikasi (ICT) seperti berikut:
1. Asas Penstukturan Sistem Maklumat dan
Rangkaian:
(a) Komponen perkakasan dan perisian
digunakan
(b) Menyelenggarakan sistem: membaiki pulih
peringkat awal (rangkaian dan perkakasan)

44. • 2. Konsep Local Area Network (LAN), Wide
Area Network (WAN) dan Internet seperti:
(a) Fungsi dan jenis perkhidmatan
(b) Definisi jenis rangkaian
(c) Reka bentuk laman web baru dengan:
. Menggunakan perisian dan aplikasi
pembinaan laman Web;
. Komponen reka bentuk laman web

45. • Pengajar Bestari harus menguasai kemahiran
dalam:
i. Menggunakan perisian dan aplikasi:
(a) Perisian Pemprosesan Perkataan,
(b) Perisian “Spreadsheet” (hamparan
elektronik),
(c) Perisian Persembahan,
(d) Sistem Komputer,
(e) Sistem Pengkalan Data.

46. • 2. Mengurus logistik makmal komputer
seperti:
(a) menyediakan buku log dan laporan
(b) stok inventori
(c ) laporan kerosakan
(d ) Rekod penggunaan
(e) Peraturan penggunaan
(f) Penggunaan kata laluan; dan
(g) Keselamatan peralatan dan perisian.

47. • 3. Mengurus data seperti:
(a) Data Retrieval
(b) Data Processing
4. Menjaga kewibawaan institusi dengan
mematuhi peraturan penggunaan ICT
berikut:
(a) Undang-undang Siber
(b) E-mail etiquette
(c ) Website etiquette
(d ) Copyright etiquette

48. Bilik Darjah Mata Pelajaran Khas
• Di bawah rancangan KBSM, terdapat beberapa
jenis bilik darjah mata pelajaran khas seperti:
i. Bilik Makmal Sains
ii. Bilik Ekonomi Rumah Tangga
iii. Bilik Seni Perusahan
iv. Bilik Pusat Sumber
v. Bilik mata pelajaran khas seperti Geografi,
Matematik, Sejarah, Pendidikan Seni, dll.

49. Ciri-Ciri Bilik Darjah Mata Pelajaran
Khas
• Bilik darjah digunakan untuk menguruskan kerja
amali atau melaksanakan sesuatu projek yang
ditentukan.
• Meja-kerusi disusun mengikut corak kumpulan.
• Bilik darjah dilengkapi dengan pelbagai alatan
untuk menjalankan kerja-kerja amali.
• Tempat disediakan untuk menyimpan alatan dan
mempamerkan hasil kerja murid.
. Sebuah peti televisyen, video dan projektor
diletakkan di satu sudut di depan untuk
memudahkan guru mengendalikannya.

50. • Buku-buku, majalah dan buku-buku rujukan boleh
disimpan dalam rak buku yang terletak di
belakang.
• Sinki dan paip dipasang untuk tujuan kerja amali.
• Bilik darjah mata pelajaran khas tidak hanya
dikhaskan untuk sebuah kelas sahaja tetapi
dihadiri oleh murid-murid setiap kelas mengikut
jadual waktu yang ditetapkan untuk mata
pelajaran tertentu.

51. Implikasi Jenis-Jenis Bilik Darjah
Dalam Pengurusannya Untuk P&P
• Dalam Bilik Darjah Tradisi, penyusunan kerusi-
meja adalah rigid dan mengikut baris demi baris.
• Interaksi guru-murid hanya boleh dilakukan
sehala dan penglibatan murid dalam aktiviti P&P
amatlah kurang.
• Program Pemulihan dan Pengayaan sukar dapat
dilaksanakan.
• Peluang interaksi murid-guru hampir tiada
langsung.

52. • Peluang interaksi antara murid dengan murid
hampir tiada.
• Oleh itu, potensi sosial murid sukar untuk
dikembangkan.
• Suasana bilik darjah tradisi tidak banyak
mendorong proses pengajaran dan pembelajaran.
• Perbezaan individu dari segi intelek, sosial dan
jasmani tidak banyak diambil kira dalam proses
pengajaran serta pembelajaran.

53. • Bilik Darjah KBSR dan KBSM disusun
mengikut kumpulan.
• Berbagai aktiviti kumpulan seperti
perbincangan, sumbangsaran, pemulihan dan
pengayaan dapat dijalankan dengan
menggunakan kaedah kumpulan.
• Murid-murid dapat berinteraksi di antara satu
sama lain dan potensi mereka dapat
dikembangkan kepada peringkat maksimum.

54. • Dalam Bilik Darjah Terbuka, pendekatan
pengajaran berpasukan digunakan untuk
melaksanakan aktiviti kumpulan atau aktiviti
individu.
• Kebebasan diberikan kepada murid untuk
memilih bahan-bahan yang diminati.
• Murid-murid dapat dilatih menjalankan aktiviti
pembelajaran dan menyelesaikan masalah sendiri
dengan menggunakan Kaedah Inkuiri-Penemuan
untuk mengkaji sesuatu yang diminati.