Presentatie gegeven tijdens Chronische Zorg tweedaagse oktober 2011, voor huisartsen in opleiding. Introductie in mogelijkheden ICT in de huisartsenzorg, met voorbeelden in de chronische zorg.
3. “ Door gebruik te maken van internet komen veel verbeteringen in de zorg ‘spontaan’ dichterbij. Transparantie over diagnoses, behandelmogelijkheden en kosten, maar ook een gelijkwaardiger verhouding tussen professional en patiënt.” RVZ, 2010
41. Starterstips Kies doel en dan pas middel Kijk bij collega’s Kies juiste niveau: Praktijk / HAGRO / Zorggroep / HAP Niet één toepassing Koppel systemen “ Wees als bamboe”
42. Bonus tip 24 oktober live www.haweb.nl 2012: NHG speerpunt Huisarts, patiënt & ICT
44. Discussie / vragen? Jaco van Duivenboden Nederlands Huisartsen Genootschap E-mail: [email_address] Twitter: @ictzorgen
Editor's Notes
Peilen basiskennis. Een aantal termen de zaal in om te peilen hoe het gesteld is met voorkennis. Wie heeft een smartphone? Weet je wat ADEPD is? Wie bestelt er wel eens het volgende online? Wie weet wat een e-consult is? Wie gebruikt het e-consult in de praktijk?
Waar gaan we het over hebben. Doelen: Bereiken dat aanwezigen een overzicht hebben van huidige en (korte/lange termijn) in aantocht zijnde ontwikkelingen op het gebied van e-health. Prikkelen van aanwezigen om na te denken over gebruik Internet en e-health. Focus daarbij op huisarts en patiënt enerzijds en e-health in de chronische zorg anderzijds.
Waar gaan we het over hebben. Doelen: Bereiken dat aanwezigen een overzicht hebben van huidige en (korte/lange termijn) in aantocht zijnde ontwikkelingen op het gebied van e-health. Prikkelen van aanwezigen om na te denken over gebruik Internet en e-health. Focus daarbij op huisarts en patiënt enerzijds en e-health in de chronische zorg anderzijds.
Wat is e-health wel en wat is het niet? Schetsen aan de hand van drie kernpunten. E-health ondersteunt arts-patiënt contact E-health ondersteunt arts-arts contact Cruciaal: ondersteuning met behulp van technologie/ICT/Internet Benadrukken dat e-health een zeer breed containerbegrip en vrijwel alles wat zich elektronisch afspeelt tussen zorgverleners/patiënten kan omvatten. Als we willen beoordelen wat “goede”, effectieve, zinvolle e-health is, kunnen we beter spreken over concrete toepassingen of interventies.
Bruggetje naar Gartner “hype cyclus”
Raamwerk om verderop te schetsen waar de verschillende e-health toepassingen zich bevinden: pasgeboren, kinderziektes, puberend, volwassen? De hype cycle – niet te lang uitleg hierover – is een instrument van Gartner, en wordt gebruikt om de hype van technologieën in perspectief te plaatsen: Hypecycle moet korter! Technology trigger (doorbraak van technologie); Peak of inflated expectations (de piek van opgeblazen verwachtingen) Trough of disillusionment (de trog van teleurstelling) Slope of enlightenment (de helling van verlichting) Plateau of productivity (het plateau van productiviteit)
Voorbeelden van toepassingen die nu al min of meer gangbaar zijn, als we ons beperken tot huisarts/patiënt communicatie. Praktijkwebsites al jaren “normaal” en we kunnen ons eigenlijk niet meer voorstellen dat een HA geen site meer heeft. E-consult en andere e-functies: wel beschikbaar, maar breed ingevoerd is een ander verhaal! *brug naar cijfers NIVEL* In opkomst: patiëntportalen (korte beschrijving toevoegen, *brug naar voorbeeld website*), schets hoe dit in de communicatie gebruikt kan worden. DVN als voorbeeld. Ook in opkomst, m.n. in het kader van chronische (keten)zorg, websites waar men zelfmanagement kan “doen”, ook daar een voorbeeld van.
Arts en patiënt, wat er nu kan: getoond op de hype cycle. Benadrukken dat dit alleen een schets geeft van waar een product/dienst zich bevindt. Niet al te lang stilstaan bij de exacte plaats en elk onderdeel.
Cijfers van NIVEL: Consult < 20 min 36,95% Herhalingsrecept 35,52% Telefonisch consult 12,66% Consult > 20 min 7,58% Visite < 20 minuten 2,54% Visite > 20 minuten 1,02%
Arts en patiënt, wat er nu kan: getoond op de hype cycle. Benadrukken dat dit alleen een schets geeft van waar een product/dienst zich bevindt. Niet al te lang stilstaan bij de exacte plaats en elk onderdeel.
Net als hiervoor, schets wat er op e-health vlak al kan tussen zorgverleners onderling. Telediagnostiek: zaken als tele-dermatologie, -cardiologie, -nefrologie, -… Teleconsultatie: op afstand consulteren van collegae zorgverleners Circa 3500 huisartsen en 2000 specialisten werken al met vormen van telemedicine... (evt met hulp van) videoconferencing Digitaal verwijzen, uiteraard bekende materie (Zorgdomein) En passant ook bekende zaken als HIS en gebruik EDIFACT noemen (ook we-health, als je breed kijkt).
Arts en arts, wat er nu kan: getoond op de hype cycle Er lijkt voor deze vorm van e-health iets meer gangbaar te zijn (rechterkant) dan voor patiënten…?
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Arts en patiënt, wat er nu kan: getoond op de hype cycle. Benadrukken dat dit alleen een schets geeft van waar een product/dienst zich bevindt.
Na bespreking van wat er op e-health gebied gaande is een beoordeling van de positieve en minder positieve aspecten van e-health. Sommige zaken zijn voor- en nadelen tegelijk, daarom noemen we het hier aandachtspunten. De volgorde hiervan kan nog wat beter! Snelheid: door ICT wordt het zakendoen in de zorg laagdrempeliger en kan het sneller en efficiënter. Dit kan heel positief zijn, maar dat hoeft niet altijd. Labuitslagen kunnen inzien vóórdat een arts hierover het gesprek voert is daar een voorbeeld van. Toegankelijkheid en bereikbaarheid van zorg kan door ICT worden vergroot. Denk bijv. aan online afspraken en e-consult. Het mag echter niet zo zijn dat patiënten die géén gebruik kunnen maken van die nieuwe middelen achterstand oplopen. E-health kan ingezet worden om service aan patiënten te verhogen, bijv. door actuele informatie op de website, betere bereikbaarheid etc. Kwaliteit (containerbegrip) van zorg is belangrijk aandachtspunt. Gaat de kwaliteit van zorg nu omhoog door meer e-health? Kosten: e-health toepassingen kosten geld, wie maakt die kosten, wie profiteert, wie betaalt… etc. Bekend struikelblok bij welke e-health toepassing dan ook. Valkuil bij e-health toepassingen: aanbodgestuurd en technology-driven Analfabetisme: NL telt 1,3 miljoen laaggeletterden/functioneel analfabeten (!) // In de zorg moet geen tweedeling tussen zelfredzamen en niet-zelfredzamen ontstaan. Als telezorg impliciet uitgaat van mediawijze gebruikers met een goed sociaal netwerk, zal zij deze tweedeling versterken.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.
Tot slot ontwikkelingen die aanstaande zijn en ook een rol gaan spelen. Portalen gekoppeld aan HISen (evt. KISen) waarin eerder genoemde e-functies kunnen komen (en versnellend kunnen werken). Zorgnetwerken voor patiënten, denk aan de (inmiddels wel eindeloos uitgekauwde) voorbeelden MijnZorgnet, Parkinson net. Landelijk EPD: niet te lang bij stil staan, wel aangeven dat dit zeker voor arts-arts-communicatie van groot belang kan worden (hoe onzeker het nu ook is). Sociale media, evt. uitstapje naar cijfers en schets voor de (huisartsen)zorg. En uiteraard mobiele toepassingen. Die zijn weliswaar in algemene zin wel heel gangbaar, maar (nog) niet in de directe zorg tussen huisarts/patiënt.