Recent heb ik Albanië bezocht voor een documentaire over Bloedwraak. Bijgaand de selectie die ik instuurde voor de Zilveren Camera, Categorie Documentaire Buitenland Series. Helaas ben ik met deze serie niet genomineerd. Ook probeer ik deze serie, tekst en foto’s hardnekkig te verkopen, vooralsnog geen interesse bij de media die ik benaderd heb. Dus wie een uitgebreid verslag wil lezen, help mee voor een publicatie! Alvast dank. Herman

1. Bloedwraak in Albanië
Anno 2009
Fotografie Herman Zonderland - Tekst Gerda Mulder

2. Leerplichtige kinderen zitten thuis opgesloten,
In de Noordalbanese stad Shkodra zitten meer dan 120 kinderen de
hele dag thuis opgesloten.
Ze kunnen de deur niet uit, spelen niet op straat, gaan niet naar
school en doen niets anders dan de hele dag tv kijken. Als ze geluk
hebben komt er af en toe een onderwijzeres langs met huiswerk en
schoolboeken. Hun levens lopen gevaar als ze het tuinhek opendoen
of de straat op gaan. Waarom?
Ze hebben niets misdaan, ze hebben alleen de pech dat hun familie
in een vete is verwikkeld met een andere familie waarbij een moord
uit het verleden gewroken moet worden. Ze zijn slachtoffers van de
bloedwraak, de “gjakmarrje” zoals dat in het Albanees heet.

3. De familie Ndrevataj
Vier zoons van de familie Ndrevataj in Shkodra zijn zulke bloedwraak
slachtoffers. Op een sombere regenachtige middag, in begin
november 2009 bezoeken we de familie Ndrevataj in hun armoedige
woning aan de rand van Shkodra. De familie is een van de tientallen
families die is verwikkeld in een bloedwraakdrama.

4. Luan, ze is 4 maanden na de dood van haar vader geboren. Luan’s moeder was zo wanhopig en verdrietig dat ze 1,5 jaar na de geboorte van
haar kind zelfmoord heeft gepleegd door ophanging. De baby is toen in huis gekomen bij Niko en Skurte.

5. De veestapel, een koe en een varken.

6. Moeder Skurte (37), Preparimi (6) en Luan (3)

7. Pepe (l) en Pashko (r) lopen het meest gevaar, zijn resp. 17 en 15 jaar. Ze zitten op hun gezamenlijke bed.

8. De keuken waar elke dag gekookt moet worden voor negen personen.

9. Preparimi (6 )

10. Een rozenkrans hang altijd binnen handbereik

11. De complete familie Ndrevataj. Boven de deuropening hangt een treurige zwart wit portrettengalerij met foto’s van alle vermoorde broers en een
schoonzus die na de moord op haar man zelfmoord heeft gepleegd.

12. In Nederland zijn we de laatste jaren bekend geraakt met het
verschijnsel eerwraak dat voorkomt onder Turkse, Koerdische of
Irakese families. Bij eerwraak neemt een mannelijk familielid wraak
voor de geschonden eer van een vrouwelijk familielid en doodt de
vrouw die aanstoot heeft gegeven: zijn zuster of dochter.
Bloedwraak gaat ook over eer en wraak, maar speelt zich af tussen
verschillende families of stammen en niet binnen een familie.
De Nederlandse literatuur kent een schrijver, A. den Doolaard, die in
1932 door Albanië reisde en in zijn destijds zeer populaire roman “
De Herberg met het Hoefijzer “ het verschijnsel van de eeuwenoude
strenge wetten van de afgelegen bergen heel goed weergaf. Hij
schetste beeldend het korte leven en de trieste dood van een 15-
jarige jongen in de stad Shkodra die de geschonden eer van zijn
familie redt en een moord pleegt volgens de wetten van de
bloedwraak.
De dictatuur van Enver Hoxha maakt na de tweede wereldoorlog een
abrupt eind aan de jarenlange bloedwraakvetes die in de Noord
Albanese bergen voorkomen. Onder het communisme zijn
afrekeningen volgens de bergwetten streng verboden. De gewone
rechtspraak heeft het voor het zeggen.
De bloedwraak lijkt na 50 jaar communisme uitgeroeid. De literatuur
daarover getuigt van een voorbij tijdperk; de Kanun, de in een boek
opgetekende mondelinge rechtspraak uit de middeleeuwen, is alleen
nog historisch interessant materiaal voor rechtenstudenten.
Dit alles vindt plaats in in 2009, in Albanie, binnen afzienbare tijd
officieel kandidaat-lid van de Europese Unie.