Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9

Download:: Http://Ariviet.Com
Bé N«ng nghiÖp & PTNT ViÖt Nam
Céng ®ång chung Ch©u ¢u
Dù ¸N PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N CAO B»NG - B¾C K¹N
Tμi liÖu tËp huÊn
Ph−¬ng ph¸p vμ kü n¨ng
tiÕp cËn céng ®ång
Cao b»ng-2004

Môc lôc
Lêi giíi thiÖu.................................................................... Error! Bookmark not defined.
i. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn vμ tiÕp cËn céng ®ång....... 9
1.1. kh¸i niÖm vÒ sù ph¸t triÓn..................................................................................... 9
1.2. céng ®ång vμ ph¸t triÓn céng ®ång........................................................... 11
ii. tiÕp cËn céng ®ång vμ sù tham gia cña ng−êi d©n........................ 15
2.1. ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc .................................................... 15
2.2. Sù tham gia cña céng ®ång-®éng lùc vμ môc tiªu cña ph¸t triÓn
céng ®ång.................................................................................................................... 19
2.3. Mét sè ph©n tÝch vÒ ng−êi d©n......................................................................... 24
iii. Ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång vμ nh÷ng kü n¨ng
cÇn thiÕt........................................................................................................................ 30
3.1. ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång............................................. 30
3.2. Kü n¨ng khuyÕn khÝch, ®éng viªn vμ thóc ®Èy....................................... 32
3.3. Kü n¨ng ra quyÕt ®Þnh vμ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò............................................ 36
3.4. C¸c kü n¨ng tiÕp cËn céng ®ång.................................................................... 38
3.5. Kü n¨ng hç trî l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng.......................................................... 57
iv. mét sè ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn céng ®ång .......................................... 60
4.1. ph©n tÝch “c©y vÊn ®Ò” .......................................................................................... 60
4.2. Ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i ABC................................................................................. 61
4.3. VÏ s¬ ®å th«n b¶n.................................................................................................... 63
4.4. BiÓu ®å biÕn ®éng theo thêi gian ................................................................... 63
4.5. §iÒu tra theo tuyÕn vμ x©y dùng s¬ ®å mÆt c¾t .................................. 65
4.6. ph−¬ng ph¸p SWOT .................................................................................................... 66
4.7 nghiªn cøu C¸c vÊn ®Ò cña phô n÷ ................................................................. 67
4.8. §¸nh gi¸ t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng-l©m nghiÖp........................................ 68
4.9. §¸nh gi¸ vÒ gi¸o dôc................................................................................................ 74
4.10. §¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh y tÕ.................................................................................. 75
Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 4

CAO BANG-BAC CAN RURAL DEVELOPMENT PROJECT
Ministry of Agriculture & Rural Development
in partnership with the European Commission
Training Manual
Community-BASED approaches
Cao bAng-2004

Download:: Http://Ariviet.Com
TABLE OF CONTENTS
INTRODUCTION .................................................................. Error! Bookmark not defined.
i. GENERAL CONCEPTS IN COMMUNITY DEVELOPMENT AND COMMUNITY-BASED
APPROACHES ................................................................................................... 9
1.1. Concept of development...................................................................................... 9
1.2. community and community development .................................................. 11
ii. community-based and participatory approaches........................ 15
2.1. Insiders and outsiders ........................................................................................ 15
2.2. Participation of community-motivity and objective of
community development .................................................................................... 19
2.3. Analyses of grassroots.................................................................................... 24
iii. community development workers and necessary skills ..... 30
3.1. Community development workers................................................................ 30
3.2. Skills for incentive making, encouragement and facilitation 32
3.3. Skills for decision making and problem solvin ............................... 36
3.4. Skills for community-based approaches ............................................... 38
3.5. Skills for local leader assistance .......................................................... 57
iv. several community-based approaches.............................................. 60
4.1. analysis of “problem tree” .............................................................................. 60
4.2. ABC well-being ranking and analysis........................................................ 61
4.3. community mapping ................................................................................................. 63
4.4. trend analysis........................................................................................................... 63
4.5. Community and farm transects ..................................................................... 65
4.6. SWOT analysis.............................................................................................................. 66
4.7 analysis of gender problems.......................................................................... 67
4.8. appraisal of agricultural production and forestry................... 68
4.9. appraisal of education........................................................................................ 74
4.10. appraissal of public health.......................................................................... 75

Lêi giíi thiÖu
Ph−¬ng ph¸p vμ kü n¨ng tiÕp cËn céng ®ång lμ bé tμi liÖu ®−îc Dù ¸n ph¸t triÓn
n«ng th«n Cao B»ng - B¾c K¹n biªn so¹n ®Ó dïng lμm tμi liÖu gi¶ng d¹y vμ h−íng
dÉn gióp cho çn bé çc cÊp t¨ng c−êng kü n¨ng vμ ph−¬ng ph¸p lμm viÖc víi céng
®éng, ®Æc biÖt lμ céng ®ång d©n c− n«ng th«n, d©n téc thiÓu sè vμ phô n÷. Tμi liÖu
nμy ®· ®−îc dïng ®Ó gi¶ng d¹y cho nhiÒu ®èi t−îng kh¸c nhau trong vïng Dù ¸n,
b−íc ®Çu gãp phÇn kh«ng nhá vμo viÖc thay ®æi nhËn thøc vμ ph−¬ng ph¸p lμm viÖc
cña çn bé çc cÊp, gióp cho çc ho¹t ®éng ®−îc triÓn khai nhanh vμ ®¸p øng tèt h¬n
nhu cÇu cña thùc tiÔn.
Néi dung cña tμi liÖu nμy tËp trung giíi thiÖu chñ yÕu vÒ mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ
ph¸t triÓn vμ tiÕp cËn céng ®ång, çch tiÕp cËn céng ®ång vμ sù tham gia cña ng−êi
d©n, giíi thiÖu nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt cÇn cho çn bé lμm c«ng t¸c céng ®ång vμ
mét sè ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn céng ®éng chñ yÕu ®ang ®−îc sö dông hiÖn nay trong
ph¸t triÓn N«ng nghiÖp n«ng th«n.
Tμi liÖu nμy ®−îc biªn so¹n ®Ó ®μo t¹o vμ h−íng dÉn t¨ng c−êng kü n¨ng vμ
ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn céng ®ång cho çn bé çc cÊp.
Sau kho¸ häc häc viªn sÏ:
- N¾m v÷ng çc vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn vμ vai trß cña céng ®ång trong
c«ng t¸c ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lμ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ë vïng cao.
- BiÕt çch tiÕp cËn céng ®ång vμ khuyÕn khÝch sù tham gia cña ng−êi d©n víi
vai trß lμ chñ thÓ trong c«ng t¸c ph¸t triÓn.
- N¾m v÷ng ®−îc mét sè kü n¨ng cÇn thiÕt trong c«ng t¸c céng ®ång (kü n¨ng
khuyÕn khÝch ®éng viªn, kü n¨ng ra quyÕt ®Þnh, kü n¨ng tiÕp cËn céng ®éng còng nh−
kü n¨ng hç trî ®¹o...).
- §−îc trang bÞ mét sè ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn chñ yÕu gióp çn bé cã thÓ vËn
dông thuËn lîi trong viÖc ph©n tÝch vÊn ®Ò vμ gióp céng ®ång ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n tμi liÖu nμy, chóng t«i ®· nhËn ®−îc sù gióp ®ì nhiÖt
t×nh cña çc çn bé trong vμ ngoμi dù ¸n. Tuy nhiªn, tμi liÖu ch¾c ch¾n cßn nhiÒu
thiÕu sãt cÇn ®−îc bæ sung, chØnh lý cho phï hîp h¬n. Dù ¸n rÊt mong ®−îc sù ®ãng
gãp ý kiÕn cña çc b¹n ®äc vμ nh÷ng ai quan t©m ®Õn lÜnh vùc nμy.
dù ¸n ptnt cao b»ng-b¾c k¹n

i. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn vμ tiÕp
cËn céng ®ång
1.1. kh¸i niÖm vÒ sù ph¸t triÓn
1.1.1. Çc häc thuyÕt vÒ ph¸t triÓn
Tõ nh÷ng n¨m 1930 trë l¹i ®©y, çc häc thuyÕt vÒ ph¸t triÓn ®· lÇn l−ît ra
®êi vμ thay thÕ lÉn nhau. Cã 3 lo¹i häc thuyÕt cã thÓ nªu lªn nh− sau:
Häc thuyÕt 1: Ph¸t triÓn lμ sù lín m¹nh vÒ kinh tÕ
• Çc häc thuyÕt cæ ®iÓn vÒ ph¸t triÓn ®· nhÊn m¹nh ®Õn sù t¨ng tr−ëng
trong c«ng nghiÖp vμ kinh tÕ vμ gîi ý r»ng ®iÒu nμy sÏ ch¾c ch¾n mang
l¹i sù ph¸t triÓn ë tÊt c¶ çc lÜnh vùc trong mçi quèc gia vμ khu vùc.
• Theo thêi gian mäi ng−êi ®· c«ng nhËn r»ng çc häc thuyÕt nμy ®· bá
quªn rÊt nhiÒu mÆt cña cuéc sèng. H¬n thÕ n÷a, nh÷ng häc thuyÕt nμy
cã xu h−íng t¹o ra sù ph¸t triÓn mang dÊu Ên t¨ng kho¶ng çch gi÷a
ng−êi giÇu vμ ng−êi nghÌo.
Häc thuyÕt 2: Ph¸t triÓn lμ ®¸p øng çc nhu cÇu c¬ b¶n
• Häc thuyÕt nμy lμ sù c¶i tiÕn cña häc thuyÕt 1 bëi nã tËp trung vμo çc
kinh nghiÖm cña con ng−êi h¬n lμ vμo c«ng nghiÖp vμ kinh tÕ.
• Søc m¹nh míi cña sù ph¸t triÓn lμ ®¸p øng çc nhu cÇu c¬ b¶n cña con
ng−êi nh−: L−¬ng thùc vμ nhμ ë. ViÖc ph©n tÝch vÉn cßn nhÊn m¹nh ®Õn
“vËt chÊt”, nªn viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng cña con ng−êi ®Ó tiÕn tíi tù lùc
cßn Ýt ®−îc chó ý tíi.
Häc thuyÕt 3: Ph¸t triÓn lμ hiÖn ®¹i ho¸
• Häc thuyÕt nμy lμ mét trong 3 häc thuyÕt hiÖn ®¹i nhÊt, nã chó träng ®Õn
çc nhu cÇu con ng−êi trong thêi kú hiÖn ®¹i. Víi ý t−ëng ®ã, ng−êi ta tin
r»ng mét quèc gia sÏ ph¸t triÓn toμn diÖn khi ®−îc hiÖn ®¹i ho¸.
Trong tÊt c¶ çc häc thuyÕt ph¸t triÓn trªn, ®iÓm tËp trung cña ph¸t triÓn lμ
tån t¹i ë mét ®iÒu g× ®ã ngoμi con ng−êi. Ph¸t triÓn ®−îc thÊy nh− lμ mét yÕu tè
can thiÖp tõ bªn ngoμi. Tõ ®ã chóng ta ®· thÊy sù ph¸t triÓn ph¶i ®−îc b¾t ®Çu tõ

nhu cÇu vμ nguyÖn väng cña con ng−êi, ph¸t triÓn ph¶i ®−îc ®an kÕt quanh con
ng−êi chø kh«ng ph¶i con ng−êi ®an kÕt quanh sù ph¸t triÓn.
1.1.2. BiÓu ®å ph¸t triÓn
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cã thÓ m« t¶ qua s¬ ®å sau ®©y:
T×nh tr¹ng
mong ®îi
Çc trë ng¹i vμ
khã kh¨n
Çc nguån lùc vμ kh¶ n¨ng
Ph¸t triÓn lμ mét qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh çc nguån lùc s½n cã trong céng ®ång
®Ó sö dông chóng nh»m gi¶i quyÕt çc khã kh¨n vμ c¶n trë trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn. Th«ng qua sù t¸c ®éng qua l¹i cña çc nguån lùc trong céng ®ång vμ nh÷ng
c¶n trë sÏ cã sù thay ®æi vμ tiÕn bé h−íng tíi mét t−¬ng lai mong ®îi.
Çc nguån lùc trong céng ®ång chÝnh lμ con ng−êi vμ c¬ së vËt chÊt vμ qóa
tr×nh ph¸t triÓn ®ßi hái ph¶i cã sù tham gia réng r·i cña nh÷ng ng−êi sÏ ®−îc
h−ëng lîi trong qóa tr×nh ®ã.
1.1.3. §Þnh nghÜa vÒ sù ph¸t triÓn
Sù ph¸t triÓn cã thÓ ®−îc ®Þnh nghÜa nh− sau:
T×nh
tr¹ng
hiÖn
t¹i

• Ph¸t triÓn lμ mét qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn n¨ng ®éng nh»m c¶i thiÖn chÊt
l−îng cuéc sèng cña çc thμnh viªn tham gia, sù t¨ng tr−ëng nμy diÔn
ra ngay trong hoμn c¶nh sèng cña hä.
• Ph¸t triÓn lμ mét qu¸ tr×nh gióp con ng−êi xo¸ bá nh÷ng c¶n trë vμ khai
th¸c tiÒm n¨ng cña chÝnh m×nh mét çch toμn diÖn.
• Ph¸t triÓn lμ mét qu¸ tr×nh gióp con ng−êi xo¸ bá nh÷ng c¶n trë vμ khai
th¸c tiÒm n¨ng cña chÝnh m×nh mét çch toμn diÖn, nh»m c¶i thiÖn chÊt
l−îng cuéc sèng cña çc thμnh viªn trong céng ®ång.
1.2. céng ®ång vμ ph¸t triÓn céng ®ång
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ céng ®ång
Céng ®ång (theo nghÜa hÑp) lμ céng ®ång d©n c− ®ang sinh sèng t¹i mét
vïng vμ çc thμnh viªn trong ®ã cã quan hÖ mËt thiÕt vμ l©u dμi víi nhau.
Th¶o luËn nhãm
- Çc yÕu tè cÊu thμnh sù ®a d¹ng
cña céng ®ång?
- T¸c ®éng vμ vËn dông tÝnh ®a
d¹ng cña céng ®ång trong Dù ¸n
ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c
1.2.2. §Þnh nghÜa vÒ ph¸t triÓn céng ®ång
Ph¸t triÓn céng ®ång lμ “TiÕn tr×nh qua ®ã nç lùc cña d©n chóng kÕt hîp víi
nç lùc cña chÝnh quyÒn ®Ó c¶i thiÖn çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ cña çc
céng ®ång, gióp çc céng ®ång nμy héi nhËp vμ ®ãng gãp vμo ®êi sèng quèc gia”
(§Þnh nghÜa chÝnh thøc cña Liªn hiÖp Quèc, 1956).

LiÖu ù ¸n PTNT CB-BK víi
çc ph−¬ng thøc tiÕp cËn cña
m×nh cã ®¸p øng tèt 2 môc tiªu
nμy kh«ng? V× sao?
Ph¸t triÓn
Céng ®ång
= Nç lùc cña
d©n chóng
+ Nç lùc cña
chÝnh quyÒn
1.2.3. Môc tiªu ph¸t triÓn céng ®ång
Ph¸t triÓn h−íng tíi 2 môc tiªu c¬ b¶n sau ®©y:
- Môc tiªu ph¸t triÓn con ng−êi - môc tiªu nμy liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh n©ng
cao n¨ng lùc con ng−êi ®Ó kh¾c phôc trë ng¹i, khã kh¨n nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu
mong muèn.
- Môc tiªu vËt chÊt - môc tiªu nμy liªn quan ®Õn t¨ng tr−ëng vÒ vËt chÊt,
kinh tÕ nh»m c¶i thiÖn cuéc sèng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vμ n©ng cao chÊt
l−îng cuéc sèng.
Th¶o luËn nhãm:
a) Môc tiªu ph¸t triÓn con ng−êi
• Quan hÖ gi÷a çc thμnh viªn trong céng ®ång ®−îc b×nh ®¼ng, ch©n
thμnh vμ cëi më.
• Çc cÊp l·nh ®¹o vμ ng−êi d©n cã quan hÖ tèt; ng−êi d©n ®−îc tham
gia vμo çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn.
• Ng−êi d©n ®−îc huy ®éng vμ tæ chøc ®Ó hä tù gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò
cña céng ®ång m×nh.
• Tinh thÇn tËp thÓ, tÝnh céng ®ång ®−îc x©y dùng vμ hoμn thiÖn.

• N¨ng lùc cña çc thμnh viªn trong céng ®ång ®−îc n©ng cao ®Ó cã
thÓ tù lùc gi¶i quyÕt çc khã kh¨n trong cuéc sèng.
b) Môc tiªu vËt chÊt (kinh tÕ )
• T¨ng s¶n phÈm x· héi vμ ®¶m b¶o r»ng s¶n phÈm Êy ®−îc ph©n
ph«Ý c«ng b»ng.
• Phóc lîi x· héi vμ çc dÞch vô ®−îc t¨ng c−êng nh»m c¶i thiÖn chÊt
l−îng cuèc sèng cña mäi thμnh viªn trong céng ®ång.
• Gi¶m c−êng ®é lao ®éng b»ng viÖc ¸p dông çc tiÕn bé kü thuËt.
• T¹o ®−îc nhiÒu c¬ héi ®Ó mäi thμnh viªn cã thÓ lùa chän nghÒ
nghiÖp nh»m ph¸t huy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña hä.
• T¨ng nguån lùc cho t−¬ng lai (c¬ së vËt chÊt, kü thuËt,...).
1.2.4. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn céng ®ång
TiÕn tr×nh ph¸t triÓn céng ®ång bao gåm çc b−íc nh− sau:
- Thøc tØnh céng ®ång
Lμ tiÕn tr×nh ®Ó céng ®ång hiÓu râ,
®¸nh gi¸ ®óng vμ ®Èy ®ñ çc nguån lùc cña
céng ®ång.
- T¨ng c−êng n¨ng lùc
Lμ tiÕn tr×nh t¨ng c−êng çc nguån
lùc cña céng ®ång ®Ó céng ®ång ®ñ kh¶
n¨ng v−ît qua çc khã kh¨n.
- Tù lùc
Võa lμ tiÕn tr×nh võa lμ môc ®Ých
quan träng nhÊt cña ph¸t triÓn céng ®ång.
Céng ®ång tù lùc lμ céng ®ång cã ®ñ çc
nguån lùc ®Ó tù ph¸t triÓn.
C©u hái th¶o luËn
1) Çc d©n téc hiÖn cã ë ®Þa
ph−¬ng vμ çc mèi quan hÖ
cña hä trong céng ®ång cña
hä?
2) Nh÷ng tËp qu¸n, phong
tôc, nhu cÇu vμ nguyÖn väng
®Æc thï cña çc d©n téc cÇn
ph¶i chó ý trong ph¸t triÓn
hiÖn nay ë ®Þa ph−¬ng?
3) Th¸ch thøc vμ gi¶i ph¸p
cho ph¸t triÓn céng ®ång t¹i
®Þa ph−¬ng?

1.2.5. Ph−¬ng ch©m cña çc dù ¸n ph¸t triÓn céng ®ång
• §¸p øng ®óng nhu cÇu vμ nguyÖn väng cña céng ®ång.
• Tu©n thñ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn céng ®ång (Thøc tØnh/t¨ng n¨ng lùc/tù lùc).
• Trao quyÒn ®Ó qu¶n lý tõ cÊp thÊp nhÊt.
• Çc bªn cïng ®ãng gãp.
• Lång ghÐp víi çc ch−¬ng tr×nh dù ¸n kh¸c trªn cïng ®Þa bμn.
• §¶m b¶o hiÖu qu¶ vμ tÝnh bÒn v÷ng.
• Gióp d©n cÇn c©u mμ kh«ng ph¶i lμ x©u ç.
• Thùc hiÖn d©n chñ c¬ së.
• B¶o vÖ tμi nguyªn thiªn nhiªn vμ m«i tr−êng sinh th¸i ®Ó ph¸t triÓn bÒn
v÷ng.
• Gi¶m dÇn sù hç trî.
• Kh«ng lμm hé/kh«ng lμm thay mμ chØ hç trî.
• Chó träng vÊn ®Ò giíi vμ ®¶m b¶o b×nh ®¼ng giíi.
• Chó träng ®Õn ng−êi nghÌo vμ v× ng−êi nghÌo.
• Chó träng ®Õn ®ång bμo d©n téc thiÓu sè .

ii. tiÕp cËn céng ®ång
vμ sù tham gia cña ng−êi d©n
2.1. ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc
2.1.1. ý t−ëng vÒ ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc
• H·y coi céng ®ång (gåm nh÷ng ng−êi trong cuéc) nh− mét dßng s«ng
®ang ch¶y vμ tiÕp tôc ch¶y. Con s«ng ®· ch¶y tõ thÕ hÖ nμy sang thÕ hÖ
kh¸c, vμ råi ®©y sÏ cßn ch¶y.
• Lμ nh÷ng ng−êi lμm dù ¸n ph¸t triÓn (ng−êi ngoμi cuéc), chóng ta ®i vμo
dßng ch¶y cña con s«ng (céng ®ång) t¹i mét thêi ®iÓm nμo ®ã vμ ®i ra ë
mét ®iÓm kh¸c.
• VÝ dô: Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n sÏ ®Ó l¹i mét c¸i g×
®ã cô thÓ vμ l−u niªn t¹i céng ®ång ®Ó c¸c céng ®ång ®ã cã sù ph¸t
triÓn bÒn v÷ng.
2.1.2. §Æc ®iÓm cña ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc
Ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc cã nh÷ng ®iÓm m¹nh vμ ®iÓm yÕu
®Æc thï cña m×nh. Sù kh¸c nhau ®ã cã thÓ thÊy ®−îc qua b¶ng sau:

Ng−êi trong cuéc Ng−êi ngoμi cuéc
§iÓm m¹nh:
) HiÓu râ hoμn c¶nh, t×nh h×nh thùc
tÕ.
) Lμ mét céng ®ång, ®«ng ng−êi.
) Cã nhiÒu kinh nghiÖm thùc tÕ.
) Cã lÞch sö, truyÒn thèng, quan hÖ
céng ®ång.
§iÓm yÕu:
) Cã thÓ h¹n chÕ vÒ ph−¬ng ph¸p,
ph−¬ng tiÖn lμm viÖc, kiÕn thøc
hiÖn ®¹i.
) Cã thÓ cã khã kh¨n vÒ nguån lùc.
) H¹n chÕ vÒ th«ng tin, quan hÖ.
§iÓm m¹nh:
) Th−êng cã kiÕn thøc khoa häc,
cã kinh nghiÖm.
) Th−êng cã ph−¬ng ph¸p,
ph−¬ng tiÖn lμm viÖc cã hiÖu
qu¶ h¬n.
§iÓm yÕu:
) Th−êng gÆp khã kh¨n do ng«n
ng÷, ®iÒu kiÖn sèng, lμm viÖc.
) Kh«ng hiÓu râ vÒ céng ®ång.
) Khã cã ®iÒu kiÖn quan hÖ réng
r·i víi ®Þa ph−¬ng.
) Cã sù kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸,
phong tôc, tËp qu¸n.
2.1.3. Quan hÖ gi÷a “Ng−êi trong cuéc” vμ “Ng−êi ngoμi cuéc”
Trong mÊy thËp kû qua mèi quan hÖ gi÷a “ng−êi trong cuéc” vμ “ng−êi
ngoμi cuéc” trong çc ho¹t ®éng v× sù ph¸t triÓn ®· tr¶i qua çc ph−¬ng thøc sau:
Ph−¬ng thøc 1: MÖnh lÖnh vμ ¸p ®Æt
§©y lμ ph−¬ng thøc mμ nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc ®· ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh vμ
¸p ®Æt cho ng−êi trong cuéc.
• Hä ®· quyÕt ®Þnh cã nh÷ng vÊn ®Ò g× vμ çch
gi¶i quyÕt chóng ra sao.
• Hä ®· thiÕt kÕ dù ¸n, ¸p ®Æt çc môc tiªu vμ
çc ho¹t ®éng ù ¸n.
• Hä ®· cung cÊp çc ®Çu vμo cÇn thiÕt, çc çn
bé qu¶n lý, råi kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ ®Ó xem çc
ho¹t ®éng, môc tiªu cã ®¹t ®−îc kh«ng.

KÕt qu¶ lμ:
• Sù quan t©m cña céng ®ång th−êng theo thêi gian mμ l¾ng xuèng.
• RÊt Ýt céng ®ång tiÕp tôc ho¹t ®éng sau khi nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc
rót lui. Râ rμng tÝnh bÒn v÷ng ®· kh«ng ®¹t ®−îc.
Ph−¬ng thøc 2: Cã sù tham gia cña céng ®ång mét çch h¹n chÕ
Theo ph−¬ng thøc nμy, nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc vÉn cßn ®Ò ra phÇn lín çc
quyÕt ®Þnh, nh−ng hä ®· b¾t ®Çu hái nh÷ng ng−êi trong cuéc nhiÒu c©u hái h¬n.
Nh×n chung vai trß cña nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc vÉn phÇn lín gièng ph−¬ng
thøc tõ trªn xuèng, ¸p ®Æt vμ mÖnh lÖnh.
KÕt qu¶ lμ:
?
• Nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc ®· b¾t ®Çu nhËn
thøc ®−îc r»ng nh÷ng ng−êi trong cuéc cã
kh¸ nhiÒu hiÓu biÕt.
• Nh÷ng ng−êi trong cuéc th−êng cã thÓ x¸c
®Þnh ®−îc t¹i sao çc ho¹t ®éng tiÕn hμnh
®−îc hoÆc kh«ng.
Ph−¬ng thøc 3: Ph©n quyÒn vμ trao quyÒn
§©y lμ tr−êng hîp ng−êi trong cuéc, víi sù hç trî cña nh÷ng ng−êi ngoμi
cuéc, tÝch cùc ®Ò ra quyÕt ®Þnh.
?
?
• Ng−êi trong cuéc x¸c ®Þnh çc vÊn ®Ò cña hä
vμ gi¶i ph¸p. Hä ®Æt ra çc môc tiªu vμ ho¹t
®éng, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ çc tiÕn ®é ®Ó xem
chóng cã ®¹t kh«ng hoÆc cßn ®ang ph¶i lμm
thªm.
• Nh÷ng ng−êi ngoμi cuéc vËn dông çch tiÕp
cËn cã sù tham gia, khuyÕn khÝch ng−êi trong
cuéc tù x¸c ®Þnh çc nhu cÇu cña hä, tù ®Ò ra
çc môc tiªu cña chÝnh m×nh, tù qu¶n lý, kiÓm
tra vμ ®¸nh gi¸ çc ho¹t ®éng.

KÕt qu¶ lμ:
• Çch tiÕp cËn nμy ®· b¾t ®Çu ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ.
• Cïng víi thêi gian vμ kinh nghiÖm, çch tiÕp cËn nμy sÏ ph¸t triÓn
thªm ph−¬ng ph¸p vμ c«ng cô, mang l¹i nhiÒu kh¶ n¨ng cho céng
®ång, cho viÖc ph¸t triÓn (kinh tÕ ) bÒn v÷ng.
C©u hái th¶o luËn:
1. Víi dù ¸n cña PTNT CB-BK ë ®Þa ph−¬ng, anh chÞ lμ ng−êi trong cuéc hay ngoμi cuéc?.
2. Theo anh chÞ, dù ¸n cña PTNT CB-BK nªn tiÕn hμnh theo ph−¬ng thøc nμo th× tèt? Nh÷ng trë
ng¹i/ th¸ch thøc cho viÖc vËn dông ph−¬ng thøc ®ã trong bèi c¶nh cña ®Þa ph−¬ng anh chÞ lμ g×?
3. Chóng ta cÇn lμm g× ®Ó kh¾c phôc çc trë ng¹i vμ th¸ch thøc nãi trªn.
4. §Ó ph¸t triÓn céng ®ång th× vai trß cña ng−êi trong cuéc lμ quyÕt ®Þnh. ý kiÕn cña B¹n vÒ vÊn ®Ò
nμy?

2.2. Sù tham gia cña céng ®ång-®éng lùc vμ môc tiªu
cña ph¸t triÓn céng ®ång
Nh− chóng ta ®· biÕt, “sù tham gia cña ng−êi d©n” ®· trë thμnh ph−¬ng
ch©m hμnh ®éng vμ lμ môc tiªu quan träng nhÊt cña nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c
ph¸t triÓn trong çc dù ¸n “Ph¸t triÓn n«ng th«n”.
2.2.1. Sù cÇn thiÕt vÒ sù tham gia cña ng−êi d©n trong dù ¸n ph¸t
triÓn n«ng th«n
Sù tham gia cña céng ®ång (ng−êi d©n) kh«ng chØ lμ ®Ó nãi mμ thùc sù lμ
mét sù cÇn thiÕt ®Ó dù ¸n vμ ng−êi d©n lμ çc ®èi t¸c b×nh ®¼ng, ®Ó tr¸nh coi ng−êi
d©n chØ lμ “®èi t−îng” cña dù ¸n, mμ ng−êi d©n, céng ®ång ph¶i ®−îc coi lμ ng−êi
chñ thùc sù cña dù ¸n. Môc tiªu lμ:
• §Ó thùc hiÖn trong thùc tÕ: D©n biÕt, D©n bμn, D©n lμm, D©n kiÓm tra
gi¸m s¸t, D©n qu¶n lý vμ sö dông thμnh qu¶, D©n h−ëng lîi Ých tõ dù ¸n.
• §Ó h¹n chÕ çc thÊt b¹i trong çc ho¹t ®éng cña dù ¸n. TÊt nhiªn ë ®©u
còng cã s¬ suÊt, nh−ng cã thÓ tr¸nh ®−îc rÊt nhiÒu sai lÇm chØ b»ng
çch ®¬n gi¶n hái ý kiÕn ng−êi d©n tr−íc khi ra quyÕt ®Þnh.
• §Ó lμm xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a çc bªn liªn quan trong dù ¸n trong çc
mèi liÖn hÖ trao ®æi th«ng tin. Th«ng tin ph¶n håi cña ng−êi d©n dÔ cã
t¸c ®éng tíi chÝnh s¸ch, ch−¬ng tr×nh h¬n nÕu th«ng tin ®ã ®−îc truyÒn
trùc tiÕp cho çc vÞ l·nh ®¹o dù ¸n mμ kh«ng ph¶i tr¶i qua nhiÒu tÇng tæ
chøc.
• §Ó t¨ng kh¶ n¨ng cã ®−îc sù phï hîp gi÷a çc ho¹t ®éng (dù ¸n) víi
çc nhu cÇu cña ng−êi d©n, víi ®iÒu kiÖn h¹n chÕ cña tõng ®Þa ph−¬ng.
• §Ó tËn dông vμ khai th¸c çc nguån lùc cña ®Þa ph−¬ng cïng v× môc
tiªu ph¸t triÓn.
• §Ó t¹o c¬ héi gi¸o dôc cho ng−êi d©n.

2.2.2. Çc giai ®o¹n cÇn sù tham gia cña ng−êi d©n trong chu kú
dù ¸n
Çc c¬ quan tham gia dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n ®Òu ph¶i coi sù tham gia
cña ng−êi d©n lμ c−¬ng lÜnh, lμ chÝnh s¸ch th−êng trùc. Do ®ã çc ph−¬ng thøc,
ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn céng ®ång sÏ cã nhiÒu tiÕn bé.
Tuy nhiªn, sù tham gia lμ c¶ mét qu¸ tr×nh. Qu¸ tr×nh ®ã chØ cã thÓ c¶i thiÖn
nhanh khi mμ c¶ c¬ quan tham gia dù ¸n vμ ng−êi d©n trong vïng dù ¸n cïng cã
çc nç lùc ®Ó ®¸p øng môc tiªu nμy. Trong nhiÒu dù ¸n, sù tham gia cña ng−êi
d©n cßn nhiÒu h¹n chÕ, chØ giíi h¹n trong viÖc thùc hiÖn mét sè ho¹t ®éng ®· lËp
ra tõ tr−íc hoÆc tr¶ lêi çc c©u hái ®iÒu tra.
Trong dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n, vÒ nguyªn t¾c ng−êi d©n cã thÓ tham gia
vμ thùc tÕ cho thÊy hä sÏ tham gia vμo tÊt c¶ çc giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n: tõ
b−íc ®Çu x¸c ®Þnh vÊn ®Ò, chän c«ng tr×nh, lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc thi c«ng, theo
dâi, kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ tiÕn ®é thùc hiÖn... Nh÷ng sù tham gia nh− thÕ cña ng−êi
d©n chØ cã thÓ cã ®−îc khi:
• Cã ph−¬ng ph¸p, biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó t¹o c¬ héi cho ng−êi d©n tham
gia;
• Cã sù ®éng viªn cÇn thiÕt ®Ó ng−êi d©n tham gia.
H×nh thøc vμ møc ®é tham gia cña ng−êi d©n vμo tiÕn tr×nh cña mét dù ¸n
ph¸t triÓn n«ng th«n cã thÓ m« t¶ qua s¬ ®å sau:
Tham gia
thô ®éng
Tham gia
vμo viÖc
cung cÊp
th«ng tin/
Tr¶ lêi
pháng vÊn
Tham gia
v× çc
kho¶n thï
lao/ ¦u ®∙i
vËt chÊt
Tham gia
cã vai trß/
theo chøc
n¨ng
Tham gia
phèi hîp/
cïng hîp
t¸c
Tham gia
chñ ®éng,
tù huy
®éng

Mçi giai ®o¹n trong chu kú dù ¸n sù tham gia cña céng ®ång ®Òu cã môc
®Ých vμ lîi Ých cô thÓ nh− sau:
Giai ®o¹n Môc ®Ých vμ lîi Ých
B¾t ®Çu • Ng−êi d©n hiÓu râ h¬n hoμn c¶nh cña m×nh;
• Ng−êi d©n cã thªm kü n¨ng ph©n tÝch, hiÓu vÒ tr×nh tù c«ng
viÖc;
• Tù ®Ò xuÊt c«ng tr×nh, ®Ò ra gi¶i ph¸p cã kh¶ n¨ng thùc thi
cao.
Gi÷a kú • Nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ çc ho¹t ®éng;
• N©ng cao kü n¨ng vÒ tæ chøc vμ tù tin;
• Cã thÓ söa ®æi, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch, ph−¬ng thøc tiÕn
hμnh.
Cuèi kú • T×m nguyªn nh©n thÊt b¹i hay thμnh c«ng;
• §Ò ra çc kÕ ho¹ch, ch−¬ng tr×nh tiÕp theo ®Ó duy tu, b¶o
d−ìng, h−ëng lîi tõ c«ng tr×nh mét çch l©u dμi, bÒn v÷ng;
• NhËn ra kh¶ n¨ng cña céng ®ång m×nh.
2.2.3. Lîi Ých tõ sù tham gia cña céng ®ång
• Ph¸t triÓn chÝnh lμ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng cña con ng−êi, nh−ng ®iÒu nμy
chØ cã thÓ cã ®−îc th«ng qua sù tham gia cña hä.
• Mét trong nh÷ng môc tiªu cña ph¸t triÓn lμ tù lùc, nh−ng qu¸ tr×nh ®ã chØ
cã ®−îc khi tù b¶n th©n ng−êi d©n lμm thay ®æi cuéc sèng cña hä.
• Khi ng−êi d©n tham gia, hä sÏ dÇn tù n©ng cao nhËn thøc vμ tù tin.
• Sù tham gia sÏ cho phÐp t×m ra çc gi¶i ph¸p thÝch hîp. §ã lμ qu¸ tr×nh
hîp t¸c, kÕt hîp kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý b¸u cña ng−êi d©n víi kiÕn
thøc khoa häc.
• Tham gia t¹o ra sù hîp t¸c, chia sÎ vμ cïng nç lùc v−ît qua mäi khã
kh¨n, t¹o ra tÝnh céng ®ång vμ ®oμn kÕt.

• Sù tham gia ®Æt ng−êi d©n ë ®Þa vÞ tù chñ, gi¶m bít lÖ thuéc, h¹n chÕ t−
t−ëng tr«ng chê, û l¹i.
KÕt luËn quan träng:
) ViÖc tham gia cña chÝnh céng ®ång vμo çc c«ng viÖc trong dù ¸n ph¸t
triÓn céng ®ång lμ mét sù viÖc cã tÝnh gi¸o dôc vμ cã thÓ cßn quan träng
h¬n viÖc ®Çu t− tiÒn b¹c.
) Qua viÖc tham gia vμo çc ho¹t ®éng ®¸nh gi¸ nhu cÇu vμ x¸c ®Þnh khã
kh¨n, x¸c ®Þnh çc ho¹t ®éng −u tiªn... ng−êi d©n sÏ häc ®−îc çc kü
n¨ng ph©n tÝch.
) Qua viÖc tham gia vμo lËp kÕ ho¹ch vμ qua viÖc tham gia vμo thùc hiÖn
dù ¸n hä sÏ dÇn dÇn tù tin vμ cã kü n¨ng tæ chøc.
) T¹o ®−îc çc kü n¨ng vÒ tæ chøc vμ thùc hiÖn çc ho¹t ®éng cña dù ¸n
nμy, chóng ta sÏ ®Æt ®−îc nÒn mãng cho sù thμnh c«ng cña çc ho¹t
®éng ph¸t triÓn hiÖn t¹i vμ t−¬ng lai.

2.2.4. So s¸nh 2 ph−¬ng thøc tiÕp cËn céng ®ång
Ho¹t ®éng Ph−¬ng thøc mÖnh lÖnh/
tõ trªn xuèng
Ph−¬ng thøc cïng tham gia/ tù
quyÕt
1. B−íc ®i ban
®Çu
• Thu thËp sè liÖu, lËp kÕ
ho¹ch
• Thøc tØnh ng−êi d©n
2. ThiÕt kÕ
ch−¬ng tr×nh
hμnh ®éng
• Cøng nh¾c, do çc c¬ quan
chuyªn m«n tiÕn hμnh
• Hμnh ®éng linh ho¹t, ng−êi
d©n cïng tham gia
3. Çc tæ chøc
hç trî
• Çc c¬ quan chuyªn m«n ë
cÊp trªn
• Ng©n s¸ch quèc gia, dù ¸n
• ThiÕt lËp tõ d−íi
4. Nguån lùc
chÝnh
• Çn bé kü thuËt
• Tμi chÝnh
• Nguån lùc vμ sù hiÓu biÕt
cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng.
• Nguån lùc ®Þa phu¬ng cïng
víi nguån hç trî cña dù ¸n
5. HuÊn luyÖn
®éi ngò çn
bé
• Trong líp häc gi¸o huÊn,
chÝnh quy
• TËp huÊn ng¾n h¹n, võa
häc, võa lμm
• Çn bé ®Þa ph−¬ng ®−îc
n©ng cao n¨ng lùc
6. Ph−¬ng thøc
thùc hiÖn
• Nhanh, ph¹m vi réng • Ph¹m vi nhá, tiÕn ®é theo
®iÒu kiÖn cô thÓ tõng ®Þa
ph−¬ng
7. Träng t©m
qu¶n lý
• Chi tiªu vÒ mÆt tμi chÝnh • HiÖu qu¶ l©u dμi
8. Néi dung çc
ho¹t ®éng
• Ch−¬ng tr×nh ®· Ên ®Þnh, kÕ
ho¹ch tõ trªn xuèng.
• Phong phó vμ ®a d¹ng
• KÕ ho¹ch tõ d−íi lªn
9. Th«ng tin
• BÞ khu«n mÉu
• Hai chiÒu, gi÷a trªn d−íi vμ
trao ®æi th«ng tin réng r·i
10. §¸nh gi¸ • Tõ bªn ngoμi vμ ®Þnh kú • Tù gi¸m s¸t vμ ®¸nh gi¸
th−êng xuyªn
11. Sai sãt • Lu«n bá qua • Lu«n ®−îc ph©n tÝch vμ rót
kinh nghiÖm.
12. T¸c ®éng • Cho ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng
tÝnh lÖ thuéc
• Ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng tù tin
vμ tù lùc

2.2.5. Nh÷ng trë ng¹i ®èi víi sù tham gia cña ng−êi d©n
§Ó cã ®−îc sù tham gia cña ng−êi d©n çc dù ¸n ph¸t triÓn céng ®ång
th−êng gÆp ph¶i mét sè trë ng¹i sau ®©y:
• Ng−êi d©n cã thÓ e ng¹i v× ch−a thùc sù quen víi çch lμm viÖc míi.
• Ai còng bËn víi rÊt nhiÒu c«ng viÖc gia ®×nh vμ kÕ ho¹ch ç nh©n nªn Ýt
thêi gian ®Ó tham gia.
• Ng−êi d©n cã thÓ kh«ng c¶m nhËn ®−îc lîi Ých cña sù tham gia.
• Nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o c¶m thÊy d−êng nh− “uy quyÒn” bÞ gi¶m ®i khi
khÝch lÖ sù tham gia.
• Sù tham gia réng r·i sÏ mÊt nhiÒu thêi gian.
• C¶n trë do khu«n mÉu, t«n tin trËt tù, vai vÕ trong quan hÖ x· héi.
§Ó kh¾c phôc nh÷ng trë ng¹i trªn cÇn ph¶i:
• T¹o c¬ héi ®Ó ng−êi d©n tham gia th«ng qua viÖc ®−a ra quan ®iÓm míi
vÒ çch thøc tiÕp cËn céng ®ång, ®ång thêi t¹o mäi c¬ héi vμ tiÕn tr×nh
phï hîp ®Ó ng−êi d©n dÔ dμng tham gia.
• Cã sù ®éng viªn cÇn thiÕt trªn c¶ ph−¬ng diÖn vËt chÊt vμ tinh thÇn.
2.3. Mét sè ph©n tÝch vÒ ng−êi d©n
Ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn th−êng xuyªn ph¶i tiÕp xóc, trao ®æi vμ quan
hÖ víi ng−êi d©n ë céng ®ång. Mét sè ph©n tÝch sau ®©y sÏ cã Ých cho ng−êi lμm
c«ng t¸c ph¸t triÓn.
2.3.1. Ng−êi lín tuæi
Nh÷ng ng−êi lín tuæi trong céng ®ång lμ nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh vμo
çc dù ¸n ph¸t triÓn. Hä cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh sau:
• Cã rÊt nhiÒu kinh nghiÖm sèng;
• Cã thãi quen l©u dμi;
• Th−êng bËn rén víi rÊt nhiÒu vÊn ®Ò, c«ng viÖc trong cuéc sèng;
• Cã lßng tù träng cao, hay tù ¸i;
• Lu«n muèn gi÷ g×n danh tiÕng, b¶n s¾c v¨n ho¸;

• Cã tÝnh quyÕt ®o¸n;
• TiÕp thu cã tÝnh phª ph¸n, chän läc;
• ChØ hμo høng tiÕp thu nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt víi hä;
• Hay nãi chuyÖn lÞch sö, truyÒn thèng.
Khi trao ®æi chia sÎ kinh nghiÖm víi ng−êi lín tuæi nh÷ng ng−êi lμm c«ng
t¸c ph¸t triÓn céng ®ång cßn gÆp trë ng¹i do hä chÞu nh÷ng ¶nh h−ëng sau:
• TÝnh kiªu ng¹o.
• TÝnh tù m·n.
• ThiÕu tin t−ëng.
• ThiÕu h¨ng say.
• ThiÕu ®éng c¬.
• ChÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng ®iÒu ®· häc tr−íc.
Do vËy, hiÖu qu¶ cña viÖc trao ®æi, tham gia phô thuéc nhiÒu vμo ph−¬ng
ph¸p vμ th¸i ®é tiÕp cËn cña çn bé lμm c«ng t¸c céng ®ång, còng nh− phô thuéc
nhiÒu vμo m«i tr−êng héi häp vμ hoμn c¶nh lμm viÖc.
§Ó khÝch lÖ ng−êi lín trao ®æi vμ chia sÎ kinh nghiÖm cÇn ph¶i biÕt ®−îc khi
nμo lμm viÖc víi hä lμ tèt nhÊt. Kinh nghiÖm cho thÊy trao ®æi tèt nhÊt víi ng−êi lín
tuæi khi:
• ViÖc trao ®æi nμy liªn quan ®Õn viÖc hä ®ang lμm hoÆc mét môc tiªu
mμ hä muèn ®¹t ®−îc.
• Hä thÊy gi¸ trÞ vμ sù liªn quan cña nh÷ng ®iÒu mμ hä ®ang th¶o luËn
víi c«ng viÖc cña hä.
• Hä tham gia mét çch tù nguyÖn, kh«ng bÞ Ðp buéc.
• Hä vμ kinh nghiÖm cña hä ®−îc coi träng.
• Hä tham gia mét çch tÝch cùc cïng víi nh÷ng ng−êi kh¸c.
• Thêi gian vμ ®Þa ®iÓm thÝch hîp.
• M«i tr−êng thuËn lîi cho viÖc trao ®æi.

2.3.2. Ng−êi nghÌo
Ng−êi nghÌo th−êng bÞ lÐp vÕ trong céng ®ång vμ do vËy trong c¸c ho¹t
®éng céng ®ång hä Ýt tham gia. T×nh c¶nh cña ng−êi nghÌo ®−îc thÓ hiÖn bëi “hÖ
thèng” sau ®©y:
C« lËp
DÔ tæn
th−¬ng
YÕu kÐm
vÒ thÓ
chÊt
V«
quyÒn
NghÌo
khæ
Th¶o luËn nhãm:
- §Þa vÞ ng−êi nghÌo trong céng ®ång?
- VÞ trÝ, ý kiÕn cña ng−êi nghÌo trong héi häp?
- Ng−êi nghÌo trong ph¸t triÓn?
2.3.3. Giíi vμ c¸c vÊn ®Ò vÒ giíi trong ph¸t triÓn
a) Kh¸i niÖn vÒ giíi tÝnh
• Sù kh¸c nhau vÒ sinh häc gi÷a ®μn «ng vμ ®μn bμ lμ ®Æc ®iÓm tù nhiªn
kh«ng thay ®æi.

• Sù kh¸c nhau ®−îc thÓ hiÖn ra b»ng sù kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o c¬ thÓ,
thÓ chÊt vμ sinh lý cña tõng giíi tÝnh tõ khi cßn lμ bμo thai trong bông
mÑ.
b) Kh¸i niÖn vÒ giíi
• Lμ mèi t−¬ng quan gi÷a ®Þa vÞ x· héi cña phô n÷ vμ nam giíi trong mét
bèi c¶nh x· héi cô thÓ.
• Khi nãi ®Õn giíi lμ nãi ®Õn çc ®iÒu kiÖn, çc yÕu tè x· héi quy ®Þnh vÞ trÝ,
chøc n¨ng cña mçi giíi trong mét m«i tr−êng cô thÓ.
c) Nh÷ng biÓu hiÖn vÒ giíi tÝnh vμ giíi
- BiÓu hiÖn vÒ giíi tÝnh:
Sù kh¸c biÖt gi÷a nam vμ n÷ vÒ mÆt sinh häc ta cã thÓ ph©n biÖt qua mÊy
yÕu tè sau:
• Bé phËn sinh dôc
• H×nh d¸ng c¬ thÓ kh¸c nhau, giäng nãi kh¸c nhau (do néi tiÕt quy
®Þnh).
• Sù ph©n chia nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh (®μn bμ XX, ®μn «ng XY).
- BiÓu hiÖn vÒ giíi:
Nam tÝnh:
• Gia tr−ëng
• M¹nh mÏ, lý trÝ
• QuyÕt ®o¸n, kû luËt
• HiÕu th¾ng
N÷ tÝnh:
• HiÒn tõ, nh©n hËu
• NhÉn n¹i, cÇn cï
• Nh¹y c¶m
• Hy sinh, khiªm nh−êng.
Nh÷ng tÝnh çch nμy h×nh thμnh, do qu¸ tr×nh häc vμ rÌn luyÖn mμ cã. Do
vËy chóng cã thÓ thay ®æi vμ h×nh thμnh ë mçi ng−êi nam hoÆc n÷ vμ trong ®êi
sèng thùc tÕ. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi ng−êi ®μn «ng ®Òu cã ®øc tÝnh Êy vμ ng−îc l¹i
(theo quan niÖm x· héi).
d) Vai trß cña giíi
- Vai trß sinh s¶n

Sù ph©n c«ng lao ®éng ®Çu tiªn cã tÝnh chÊt tù nhiªn (sinh häc) ®èi víi giíi
lμ:
• §μn «ng lμm cho thô thai.
• §μn bμ mang thai vμ sinh ®Î.
- Vai trß s¶n xuÊt
Vai trß s¶n xuÊt lμ nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i thu nhËp.
C«ng viÖc nμy c¶ nam vμ n÷ ®Òu cã vai trß s¶n xuÊt. Sù ph©n biÖt nam, n÷ vÒ tÝnh
chÊt vμ qu¸ nhÊn m¹nh thiªn chøc sinh ®Î vμ nu«i con cña phô n÷, ®· trãi buéc
ng−êi phô n÷ trong gia ®×nh, bÕp nóc.
Trong lao ®éng, ®μn «ng næi bËt lªn çc c«ng viÖc liªn quan ®Õn kh¸m ph¸,
ph¸t hiÖn çi míi, s¸ng t¹o. Phô n÷ th−êng ®−îc coi chØ thÝch hîp víi nh÷ng nghÒ
nh−: y tÕ, gi¸o dôc, nu«i dËy trÎ hoÆc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nh÷ng lo¹i viÖc rÊt vÊt
v¶ nh−ng l¹i ®−îc tr¶ c«ng thÊp vμ kÐm gi¸ trÞ.
- Vai trß qu¶n lý
Trong ho¹t ®éng céng ®ång th× c«ng t¸c qu¶n lý phÇn lín do nam giíi ®¶m
nhiÖm. HiÖn nay, vai trß sinh ®Î vμ ho¹t ®éng céng ®ång cña ng−êi phô n÷ cßn
ch−a ®−îc ®¸nh gi¸ ®óng møc. §μn «ng cho r»ng ®ã lμ chøc n¨ng tù nhiªn, lμ phi
s¶n xuÊt, kh«ng cã gi¸ trÞ. §ã còng chÝnh lμ nguyªn nh©n cña sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ
giíi.
e) V× sao cÇn quan t©m ®Õn giíi trong ph¸t triÓn?
Sau ®©y lμ nh÷ng lý do chÝnh cÇn ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò giíi trong çc
dù ¸n ph¸t triÓn:
• Phô n÷ vμ nam giíi cã nhu cÇu −u tiªn kh¸c nhau.
• Phô n÷ vμ nam giíi cã çc kü n¨ng chuyªn m«n kh¸c nhau.
• Phô n÷ vμ nam giíi cã çch tiÕp cËn vμ qu¶n lý nguån lùc kh¸c nhau.
• Phô n÷ th−êng quan t©m ®Õn ®êi sèng hμng ngμy, ch¨m sãc con çi
nhiÒu h¬n nam giíi.
• Phô n÷ vμ nam giíi cã çch ®¸nh gi¸ vμ ph©n tÝch vÊn ®Ò kh¸c nhau.
Trong khi t¹o ra sù tham gia cña ng−êi d©n trong çc dù ¸n ph¸t triÓn n«ng
th«n, mét vÊn ®Ò t−ëng nh− ph¶i râ rμng nh−ng th−êng rÊt hay bÞ bá qua hay
kh«ng ®−îc quan t©m ®óng møc lμ sù tham gia cña phô n÷. Çc lý do lμ:

• Çc ch−¬ng tr×nh kh«ng tÝnh ®Õn çc h¹n chÕ nhÊt ®Þnh mμ phô n÷
ph¶i chÞu trong viÖc tham gia çc ho¹t ®éng céng ®ång;
• Do t− t−ëng träng nam, khinh n÷;
• Do thùc tÕ phô n÷ cã rÊt Ýt thêi gian v× ph¶i ®¶m ®−¬ng kh«ng biÕt bao
nhiªu c«ng viÖc trong ch¨m sãc gia ®×nh, con çi.
Th¶o luËn nhãm:
1) VÞ trÝ phô n÷ th−êng ngåi trong çc cuéc häp? V×
sao ?
2) TØ lÖ tham gia tha gia cña phô n÷ trong çc cuéc
häp céng ®ång? V× sao ?
3) ý kiÕn tham gia cña phô n÷ (Sè l−îng, chÊt l−îng)?
4) Møc ®é t«n träng, th¸i ®é l¾ng nghe cña céng ®ång
®èi íi kiÕ ñ h ÷?

iii. Ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång vμ
nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt
3.1. ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång
3.1.1. Ai lμ ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®«ng?
Ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn lμ nh÷ng ng−êi th−êng xuyªn tiÕp xóc víi
céng ®ång, gióp céng ®ång ph¸t triÓn. ë ®Þa ph−¬ng, nh÷ng ng−êi nμy chÝnh lμ çc
çn bé th«n, x·. Do ®ã çn bé ph¸t triÓn kh«ng ph¶i lμ:
- Quan chøc quan liªu, mÖnh lÖnh.
- L·nh ®¹o, trùc tiÕp ®iÒu hμnh ch−¬ng tr×nh ®· cã s½n.
3.1.2. Vai trß, nhiÖm vô cña çn bé ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn
céng ®ång
Çn bé ®Þa ph−¬ng víi t− çch lμ çn bé ph¸t triÓn céng ®ång cã nh÷ng vai
trß vμ nhiÖm vô chÝnh d−íi ®©y:
1. T¹o thuËn lîi
Muèn trë thμnh nhμ tæ chøc th× chóng ta ph¶i t¹o ra ®−îc bÇu kh«ng khÝ
thuËn lîi ®Ó ng−êi d©n tù tæ chøc. Çch “t¹o thuËn lîi” ®−îc nhÊn m¹nh trong mäi
lÜnh vùc ho¹t ®éng v× chØ cã çch nμy míi ph¸t huy ®−îc mäi tiÒm n¨ng cña tËp
thÓ. VÝ dô: Trong mét cuéc th¶o luËn nhãm, ng−êi “çn bé th«n, x·” t¹o bÇu kh«ng
khÝ thuËn lîi ®Ó nhãm viªn tù béc lé, ph¸t biÓu, nèi kÕt çc ý kiÕn, hç trî chø kh«ng
®iÒu khiÓn. Çc quyÕt ®Þnh kh«ng do “ng−êi t¹o thuËn lîi ®−a ra” mμ do c¶ nhãm
lμm nªn.
2. Nhμ nghiªn cøu
Çn bé th«n, x· ph¶i biÕt t×m hiÓu çc khÝa c¹nh kh¸c nhau cña céng ®ång,
v¹ch ra mét kÕ ho¹ch, çc h−íng dÉn cÇn thiÕt ®Ó cïng ng−êi ®Þa ph−¬ng t×m hiÓu
vÒ céng ®ång m×nh. Çn bé th«n, x· ph¶i cã kü n¨ng thu thËp, ph©n tÝch çc d÷
kiÖn vÒ céng ®ång. §iÒu quan träng lμ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n tham gia ngμy
tõ ®Çu.

Download» http://Agriviet.Com
3. Nhμ huÊn luyÖn
§iÒu ng−êi d©n trong céng ®ång cÇn thiÕt lμ cã ®−îc nhËn thøc míi, ph©n
tÝch ®−îc t×nh tr¹ng x· héi trong ®ã hä ®ang sèng, t×m ra çc nguyªn nh©n cña çc
vÊn ®Ò. Do ®ã mäi môc tiªu tiÕp xóc, ®èi tho¹i víi d©n ®Òu cã t¸c dông gi¸o dôc.
Çc cuéc th¶o luËn mang tÝnh gi¸o dôc cao. Çn bé th«n, x· ph¶i cã kü n¨ng tæ
chøc çc líp tËp huÊn, sö dông çc ph−¬ng ph¸p th«ng tin, huÊn luyÖn kh¸c nhau
b»ng líi nãi, ch÷ viÕt, h×nh ¶nh, s¾m vai, diÔn kÞch,...
4. V¹ch kÕ ho¹ch
Çn bé th«n, x· cÇn gióp ng−êi d©n v¹ch ra kÕ ho¹ch. KÕ ho¹ch ph¶i tõ c¬
së ®−a lªn, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu vμ çc vÊn ®Ò cña céng ®ång. Trong kÕ ho¹ch
ph¶i ®Ò ra môc tiªu kh¶ thi, nh÷ng c«ng viÖc cÇn lμm theo tõng ®èi t−îng vμ thêi
gian, ai thùc hiÖn? bao giê b¾t ®Çu? khi nμo kÕt thóc? thùc hiÖn b»ng ph−¬ng tiÖn,
®iÒu kiÖn g×? thùc hiÖn dù ¸n t¹i ®©u?
5. Xóc t¸c
Çn bé th«n, x· ph¶i t¹o ra ®−îc nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng nh− lμm
thay ®æi th¸i ®é vμ hμnh vi ç nh©n, biÕn ®æi çc mèi quan hÖ, chuyÓn ®éng trong
çc nhãm vμ tæ chøc céng ®ång. Ng−êi ®ãng vai “næi”, chñ ®éng lμ ng−êi ®Þa
ph−¬ng, ng−êi xóc t¸c rÊt “ch×m” (vÝ dô nh− men trong b¸nh mú).
3.1.3. Nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt cña çn bé ph¸t triÓn céng ®ång
1. N¨ng lùc
Çn bé th«n, x· ph¶i cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc chuyªn m«n ®Ó tù tin vμ t¹o niÒm
tin n¬i ng−êi d©n. Do vËy, hä cÇn ®−îc ®μo t¹o ®Ó cã çc kiÕn thøc vμ kü n¨ng cÇn
thiÕt cho c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång (xem chi tiÕt ë çc môc sau).
2. Hoμ ®ång
Çn bé th«n, x· ph¶i cã phong çch hoμ ®ång, cïng ¨n, cïng ë, cïng lμm
víi d©n. BiÕt l¾ng nghe, ®ång c¶m, chÊp nhËn gióp cho çn bé th«n, x· hoμ ®ång
víi ng−êi d©n. Tuy nhiªn, trong hoμ ®ång çn bé céng ®ång kh«ng nªn sa lÇy vμo
nhËu nhÑt- ®iÒu th−êng xÈy ra t¹i n«ng th«n ngμy nay. Tr¸nh çc mèi quan hÖ qu¸
riªng t− lμm ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ chung, ®Õn toμn céng ®ång.

3. Trung thùc
Çn bé th«n, x· cÇn ph¶i trung thùc víi d©n vμ víi chÝnh m×nh. Hä ph¶i lu«n
tù kh¸m ph¸ m×nh vμ kh«ng e ng¹i khi ng−êi kh¸c nh×n vμo m×nh ®Ó gióp m×nh trau
chuèt phÈm chÊt. Ng−êi d©n nhËn thøc çc gi¸ trÞ mμ çn bé th«n, x· ®em l¹i cho
hä nh− d©n chñ, hîp t¸c, c«ng b»ng x· héi, t«n träng nh©n phÈm, kh«ng ph¶i qua
lêi nãi mμ qua con ng−êi vμ çch sèng cña hä. Sù ba hoa, høa hÑn, t¹o uy tÝn
b»ng çi m×nh kh«ng cã, kh«ng thuéc vÒ phÈm chÊt cña çn bé th«n, x·.
4. Kiªn tr×, nhÉn n¹i
Çn bé th«n, x· míi, ch−a cã kinh nghiÖm th−êng hay nãng véi, muèn thÊy
thμnh tÝch ngay nªn ¸p ®Æt ý kiÕn, s¸ng kiÕn cña m×nh. Hä ®· bùc tøc khi d©n
kh«ng thùc hiÖn ®iÒu hä mong muèn. CÇn ph¶i hiÓu r»ng sù thay ®æi trong th¸i ®é,
hμnh vi kh«ng thÓ diÔn ra mét sím, mét chiÒu. BiÕt kiªn tr×, chê ®îi lμ mét phÈm
chÊt quan träng. §iÒu quan träng kh«ng ph¶i lμ ta lμm ®−îc g× mμ ng−êi d©n lμm
®−îc g×.
4. Khiªm tèn, biÕt häc hái n¬i ng−êi d©n
Trong c«ng t¸c sù häc hái kh«ng chØ cã mét chiÒu tõ çn bé th«n, x· ®Õn
ng−êi d©n mμ çn bé th«n, x· sÏ häc rÊt nhiÒu tõ hiÓu biÕt, kinh nghiÖm vμ cuéc
sèng cña ng−êi d©n. ChØ cã sù khiªm tèn míi gióp cho çn bé th«n, x· l»ng nghe,
®ãn nhËn tr©n träng ý kiÕn tõ d©n. ChÊp nhËn sù gãp ý míi thùc hiÖn tèt ch−¬ng
tr×nh ph¸t triÓn vμ lu«n lu«n n©ng cao n¨ng lùc vμ phÈm chÊt cña chÝnh m×nh.
5. Kh¸ch quan v« t−
Çn bé th«n, x· cÇn cã ®øc t×nh nμy vμ kh«ng nªn cã th¸i ®é phª ph¸n.
T×nh thÇn kh¸ch quan, v« t− gióp çn bé th«n, x· gi¶i quyÕt çc m©u thuÉn trong
céng ®ång vμ lμm tèt vai trß xóc t¸c, liªn kÕt çc nhãm trong céng ®ång l¹i víi
nhau.
3.2. Kü n¨ng khuyÕn khÝch, ®éng viªn vμ thóc ®Èy
3.2.1. Nhu cÇu cña ng−êi d©n
§Ó khuyÕn khÝch, ®éng viªn vμ thóc ®Èy ng−êi d©n tham gia tÝch cùc vμo
tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña céng ®ång, tr−íc tiªn çn bé ph¸t triÓn céng ®ång ph¶i

hiÓu ®−îc çc nhu cÇu cña hä. Con ng−êi cã nhiÒu nhu cÇu kh¸c nhau, nh−ng
Maslow ®· ph©n ra lμm 5 lo¹i nhu cÇu lμ:
1. Çc nhu cÇu c¬ b¶n
Ph¶n ¸nh çc môc ®Ých sinh lý vμ sinh tån, nh− ¨n, uèng, hÝt thë, t×nh dôc,
tr¸nh çc khã chÞu vÒ thÓ lùc hay do m«i tr−êng (nãng, l¹nh...), cã çc tiÖn nghi...
2. Çc nhu cÇu vÒ an toμn
Khi tho¶ m·n ®−îc mét phÇn çc nhu cÇu c¬ b¶n, con ng−êi sÏ bÞ nh÷ng
søc Ðp vÒ çc nhu cÇu liªn quan ®Õn trËt tù, an ninh, nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ
tr¸nh çc nguy c¬. Çc nhu cÇu nμy ®−îc tho¶ m·n nhê ®ång l−¬ng thÝch ®¸ng,
çc chÕ ®é b¶o hiÓm, çc hÖ thèng chèng trém c¾p...
3. Çc nhu cÇu x· héi
Khi çc nhu cÇu vÒ an toμn ®· ®−îc ®¸p øng th× con ng−êi Ýt bËn t©m h¬n
®Õn b¶n th©n vμ sÏ cè g¾ng t¹o lËp nªn çc mèi quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi
(b¶n chÊt con ng−êi vèn mang tÝnh x· héi, do quan hÖ s¶n xuÊt), çc nhu cÇu nμy
cã liªn quan ®Õn çc rμng buéc gia ®×nh, t×nh b¹n, t×nh ®ång nghiÖp... nhÊt lμ t×nh
yªu vμ c¶m t×nh cña ng−êi kh¸c víi m×nh.
4. Çc nhu cÇu ®−îc t«n träng
Khi con ng−êi ®· c¶m thÊy an t©m trong mèi quan hÖ víi nh÷ng ng−êi kh¸c,
ch¾c ch¾n ng−êi ®ã sÏ t×m çch ®Ó ®¹t ®−îc mét ®Þa nμo ®ã; nhu cÇu ®−îc t«n
träng nμy sÏ thóc ®Èy ng−êi ®ã t×m kiÕm dÞp béc lé kh¶ n¨ng cña m×nh cè ®¹t ®−îc
sù khen th−ëng x· héi vμ nghÒ nghiÖp. ¸p lùc vÒ nhu cÇu nμy sÏ kÕt hîp víi ham
muèn vμ ý thÝch tréi h¬n kh¸c ng−êi.
5. Çc nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh vμ s¸ng t¹o
NÕu con ng−êi ®· ®−îc tho¶ m·n ë møc thø 4 (tuy khã lßng ®−îc mü m·n),
ng−êi ®ã sÏ quan t©m ®Õn sù tr−ëng thμnh ç nh©n vμ cã thÓ tho¶ m·n ®−îc nhu
cÇu nμy b»ng çch th¸ch thøc b¶n th©n ®Ó trë thμnh s¸ng t¹o h¬n, ®ßi hái b¶n
th©n ®¹t ®−îc thμnh tÝch lín h¬n b»ng çch tù ®¸nh gi¸ thμnh tÝch ç nh©n theo
nh÷ng tiªu chuÈn do chÝnh m×nh ®Æt ra.
Nh÷ng hμnh vi tù kh¼ng ®Þnh m×nh bao gåm c¶ sù chÊp nhËn çc nguy c¬,
t×m çch tù lËp vμ tù do ph¸t triÓn mäi ho¹t ®éng.

Tam gi¸c nhu cÇu con ng−êi
S¸ng t¹o
T«n träng
Nhu cÇu x· héi
Nhu cÇu an toμn
Nhu cÇu ¨n, ë, häc hμnh
KÕt luËn quan träng:
) Çc nhu cÇu lμ nh÷ng ¶nh h−ëng tr−íc tiªn ®èi víi hμnh vi cña con ng−êi.
Khi cã nhu cÇu ®Æc biÖt nμo ®ã næi lªn th× nã thóc ®Èy ç nh©n ®ã chän −u
tiªn vμ hμnh ®éng.
) Môc ®Ých cña hμnh vi lμ lμm gi¶m søc Ðp cña nhu cÇu b»ng çch tho¶ m·n
çc nhu cÇu ®ã: chØ nh÷ng nhu cÇu kh«ng ®−îc tho¶ m·n míi lμ nh÷ng
nguån gèc tr−íc tiªn cña ®éng c¬ hμnh ®éng.
) Muèn hiÓu râ çc hμnh vi vμ ®ßi hái cña mét ç thÓ, ph¶i nh×n thÊu suèt çc
nhu cÇu mμ ç thÓ ®ã hiÖn ch−a ®−îc tho¶ m·n.
) Nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh lμ ®éng c¬ hμng ®Çu cña mét con ng−êi khoÎ
m¹nh.

3.2.2. Gi¶ thuyÕt X vμ Y cña Douglas Mc. Gregor
Douglas cho r»ng viÖc qu¶n lý con ng−êi tËp trung vμo hai lo¹i gi¶ thiÕt X
vμ Y
a) Gi¶ thuyÕt X
Çc gi¶ ®Þnh lμ:
• Con ng−êi kh«ng thÝch lμm viÖc vμ sÎ trèn tr¸nh c«ng viÖc nÕu cã thÓ
trèn tr¸nh ®−îc.
• V× con ng−êi kh«ng thÝch lμm viÖc nªn ph¶i Ðp buéc, chØ ®¹o vμ khiÕn
hä lμm viÖc b¨ng çch ®e do¹ ph¹t hä ®Ó b¾t hä lμm nh÷ng g× cÇn
thiÕt cho céng ®ång, ®¬n vÞ cña hä.
• Con ng−êi th−êng muèn ®−îc ng−êi kh¸c chØ b¶o cho hä ph¶i lμm g×,
muèn trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, Ýt cã tham väng vμ muèn cã sù an toμn
lμ trªn hÕt.
b) Gi¶ thuyÕt Y
Çc gi¶ ®Þnh lμ:
• Con ng−êi tù gi¸c lμm viÖc vμ ®èi víi hä lμm viÖc lμ mét nhu cÇu.
• Con ng−êi th−êng mong muèn tù m×nh ®Þnh h−íng vμ kiÓm so¸t b¶n
th©n ®Ó ®¹t ®Õn nh÷ng môc tiªu mμ hä tin t−ëng vμ muèn ®¹t ®−îc.
• ViÖc khen th−ëng khuyÕn khÝch nh÷ng ng−êi lμm viÖc tèt, ®¹t ®ùîc
môc tiªu, nhiÖm vô ®Ò ra vμ phô thuéc vμo tr×nh ®é vμ kh¶ n¨ng cña
tõng ng−êi.
3.2.3. Mét sè gîi ý thùc tÕ vÒ çch khuyÕn khÝch, ®éng viªn vμ
thóc ®Èy mäi ng−êi
• H·y ®èi xö tèt ®èi víi ng−êi d©n, nh©n viªn cña m×nh ch©n thμnh.
• H·y cëi më vμ ch©n thμnh khi khen ngîi. KhiÓn tr¸ch riªng vμ khen ngîi
tr−íc ®¸m ®«ng.
• H·y ®Ò ra nh÷ng môc tiªu cã thÓ thùc hiÖn ®−îc cho b¶n th©n vμ cho
nh÷ng ng−êi kh¸c.
• ChØ ra quyÕt ®Þnh khi ®· cã sù tham gia ý kiÕn thÝch hîp cña mäi ng−êi.
• H·y l«i kÐo mäi ng−êi cïng tham gia quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n.

• T×m hiÓu vμ ph¶n håi th«ng tin l¹i cho mäi ng−êi biÕt hä ®ang lμm viÖc
nh− thÕ nμo, nh÷ng tiÕn bé mμ hä ®¹t ®−îc.
• Gi¶i quyÕt m©u thuÉn b»ng sù cëi më, hiÓu biÕt vμ suy xÐt ®óng. Nªn
tËp trung vμo viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn h¬n lμ khiÔn tr¸ch.
• H·y lu«n lu«n l¾ng nghe nh÷ng ®iÒu mμ mäi ng−êi nãi víi b¹n. Cè g¾ng
hiÓu hä vμ cã nh÷ng nhËn x¸t ®óng vÒ ý kiÕn cña hä.
• H·y quan t©m tíi tõng c¸ nh©n nh÷ng ng−êi lμm viÖc d−íi quyÒn cña
b¹n.
• B¹n cÇn cã kh¶ n¨ng kiÒm chÕ sù sù nãng giËn.
• H·y s½n sμng l¾ng nghe nh÷ng ý kiÕn míi, ngay c¶ khi chóng kh¸c víi ý
kiÕn cña b¶n th©n m×nh.
• H·y giao phã c«ng viÖc cho mäi ng−êi nÕu cÇn thiÕt.
• ChØ khiÓn tr¸ch khi cÇn thiÕt.
• §õng lμm cho mäi ng−êi ho¶ng sî.
• §õng sî ph¶i thõa nhËn m×nh sai khi ng−êi kh¸c ®óng.
• H·y lμm viÖc cã hÖ thèng.
3.3. Kü n¨ng ra quyÕt ®Þnh vμ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
3.3.1. C¸c b−íc trong gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
a) X¸c ®Þnh vÊn ®Ò vμ ph©n tÝch vÊn ®Ò
VÊn ®Ò tån t¹i lμ sù lÖch h−íng gi÷a nh÷ng g× ®ang x¶y ra vμ nh÷ng môc
tiªu mong ®îi. Khi cã vÊn ®Ò x¶y ra cÇn ®−îc gi¶i quyÕt ®Ó nã kh«ng c¶n trë qu¸
tr×nh ph¸t triÓn.
§iÒu quan träng nhÊt trong gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lμ x¸c ®Þnh vÊn ®Ò, nguyªn
nh©n g©y ra vμ ¶nh h−ëng cña nã. ChØ khi nhËn biÕt ®óng vÊn ®Ò th× míi cã thÓ t×m
gi¶i ph¸p thÝch hîp cho vÊn ®Ò ®ã.
Ph©n tÝch vÊn ®Ò cÇn xem xÐt ®Õn nh÷ng ph−¬ng diÖn sau:
• T¸c h¹i c¶ vÊn ®Ò.
• Møc ®é nghiªm träng.
• Ph¹m vi phæ biÕn cña vÊn ®Ò.
• Nguyªn nh©n g©y ra hoÆc liªn quan ®Õn vÊn ®Ò.

b) T×m gi¶i ph¸p cã thÓ
• LiÖt kª çc gi¶i ph¸p.
• So s¸nh çc gi¶i ph¸p lμm c¬ së ®Ó lùa chän gi¶i ph¸p thÝch hîp vμ cã
hiÖu qu¶ nhÊt.
c) Lùa chän gi¶i ph¸p tèt nhÊt
§Ó lùa con gi¶i ph¸p tèt nhÊt cÇn dùa vμo çc tiªu chuÉn nh−:
• TÝnh phï hîp.
• TÝnh kh¶ thi.
• Møc chi phÝ.
• §iÓm m¹nh, yÕu cña gi¶i ph¸p.
• Møc ®é rñi ro.
d) Thùc hiÖn gi¶i ph¸p ®· lùa chän
LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn:
• Nguån lùc cÇn thiÕt, tiÒn, th«ng tin, hæ trî vÒ kû thuËt v.v.
• Çc ho¹t ®éng cÇn ph¶i tiÕn hμnh.
• Çc b−íc tiÕn hμnh.
• Bè trÝ nh©n lùc cho tõng ho¹t ®éng.
• Thêi gian cÇn cho tõng ho¹t ®éng.
e) §¸nh gi¸ gi¶i ph¸p ®· ¸p dông
• X¸c ®Þnh tiªu chÝ ®¸nh gi¸.
• X¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p vμ nguån d÷ liÖu ®¸nh gi¸.
• Ph©n tÝch kÕt qu¶ vμ ph¶n håi th«ng tin.
• §iÒu chØnh.
Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh vμ ra quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cã thÓ tãm t¾t nh−
sau:

X¸c ®Þnh vÊn ®Ò T×m gi¶i ph¸p Lùa chän quyÕt
®Þnh
Thùc hiÖn gi¶i
ph¸p
Ra quyÕt ®Þnh
Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
3.3.2. Nh÷ng lêi khuyªn thùc tÕ khi ra quyÕt ®Þnh
• X¸c ®Þnh møc ®é lín nhá cña quyÕt ®Þnh.
• Kh«ng ra quyÕt ®Þnh mét çch véi vμng.
• Dùa vμo çc chÝnh s¸ch ®· ®−îc thiÕt lËp.
• Tham kh¶o ý kiÕn cña nh÷ng ng−êi kh¸c khi b¶n th©n ch−a d¸m ch¾c.
• Tr¸nh nh÷ng quyÕt ®Þnh cã tÝnh khñng ho¶ng.
• Ra quyÕt ®Þnh kÞp thêi.
• §õng nghiÒn ngÉm qu¸ l©u mét quyÕt ®Þnh mét khi sù viÖc ®· ®−îc thùc
hiÖn.
3.4. Çc kü n¨ng tiÕp cËn céng ®ång
3.4.1. Kü n¨ng vÒ kü thuËt
Kh¶ n¨ng vÒ kü thuËt lμ kh¶ n¨ng cña ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn biÕt
mét chuyªn m«n nμo ®ã vμ biÕt sö dông çc ph−¬ng ph¸p vÒ kü thuËt cô thÓ ®Ó
thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nhÊt ®Þnh.
HiÖn nay, kü n¨ng vÒ kü thuËt ®ßi hái çn bé cÇn hiÓu biÕt kh«ng chØ vÒ
khoa häc tù nhiªn mμ cßn c¶ vÒ khoa häc vÒ x· héi vμ nh©n v¨n.

3.4.2. Kü n¨ng quan hÖ víi mäi ng−êi (Kü n¨ng giao tiÕp, truyÒn
th«ng)
Lμ kh¶ n¨ng lμm viÖc víi mäi ng−êi, trªn c¬ së ®ã ¸p dông çch thóc ®Èy
cã hiÖu qu¶. Muèn vËy, ng−êi çn bé ph¸t triÓn céng ®ång cÇn ph¶i:
• L¾ng nghe ý kiÕn vμ l«i kÐo mäi ng−êi cïng tham gia ra quyÕt ®Þnh.
• Thóc ®Èy mäi ng−êi lμm viÖc.
• ThØnh tho¶ng cÇn biÓu lé sù tin t−ëng vμo hä.
• Khen ngîi hä tr−íc mÆt mäi ng−êi nh−ng chØ ®−îc khiÓn tr¸ch riªng.
• Kh«ng −u ¸i nh÷ng ng−êi cã thÓ lμm nh÷ng g× hä muèn.
• Giao tiÕp cëi më víi mäi ng−êi vμ ®Ó cho hä biÕt nh÷ng g× ®ang x¶y ra ë
®Þa ph−¬ng m×nh.
• C«ng b»ng víi tÊt c¶ mäi ng−êi.
3.4.3. Kü n¨ng vÒ nhËn thøc
Kü n¨ng nhËn thøc lμ nh÷ng g× cho phÐp ng−êi çn bé thÊy ®−îc ®Þa
ph−¬ng m×nh qu¶n lý mét çch tæng thÓ. Kü n¨ng nμy cho phÐp ng−êi çn bé hiÓu
®−îc tÊt c¶ bé phËn cña tæ chøc, çc ho¹t ®éng vμ tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña çc bé
phËn trong ttæ chøc.
TÊt c¶ çn bé cÇn cã c¶ 3 kü n¨ng nªu trªn. Tuy nhiªn, nÕu ë cÊp chuyªn
viªn kü thuËt th× hä cÇn nhiÒu kü n¨ng vÒ kü thuËt h¬n, cßn ë cÊp qu¶n lý cao h¬n
th× cÇn Ýt kü n¨ng vÒ kü thuËt h¬n, nh−ng l¹i cÇn kü n¨ng vÒ nhËn thøc cao h¬n. Kü
n¨ng giao tiÕp/ truyÒn th«ng víi mäi ng−êi th× dï ë cÊp nμo còng quan träng vμ
®ãng vai trß chñ chèt trong c«ng t¸c tiÕp cËn céng ®ång v× con ng−êi lμ thμnh phÇn
cã gi¸ trÞ nhÊt trong mäi céng ®ång, tæ chøc.
3.4.4. Kü n¨ng hái vμ çch sö dông c©u hái
a) Hái vμ giao tiÕp
• Chóng ta th−êng b¾t ®Çu lμm quen víi nhau b»ng çc c©u hái.
• Qu¸ tr×nh trao ®æi nh»m môc ®Ých chÝnh lμ t¨ng c−êi sù hiÓu biÕt lÉn
nhau.
• Qu¸ tr×nh trao ®æi sÏ kh«ng thùc hiÖn ®−îc nÕu “ch¼ng ai hái ai”.
• C©u hái cμng nhiÒu, vÊn ®Ò cμng râ, “hái kÐm tøc lμ t− duy kÐm”.

b) Çc d¹ng c©u hái vμ çch sö dông
TT D¹ng c©u hái VÝ dô
1 C©u hái ®ãng: Lμ lo¹i c©u hái cã c©u tr¶ lêi cã-kh«ng, ®óng-sai (kh«ng cã th«ng
tin)
- Anh cã xe m¸y kh«ng?
- 3+ 5= 8 cã ®óng kh«ng?
- Anh B×nh cã ph¶i lμ chñ tÞch x· m×nh kh«ng?
2 C©u hái më: Lμ lo¹i c©u hái mμ c©u tr¶ lêi tuú thuéc t×nh h×nh thùc tÕ, tõ suy nghÜ
vμ nhËn thøc cña ng−êi ®−îc hái (cung cÊp th«ng tin)
2.1 C©u hái cã çc tõ ®Ó hái (Ai,
çi g×, ë ®©u, nh− thÕ nμo; khi
nμo, ra sao...)
- Khi nμo cã thÓ ®i ®−îc, anh b¹n?
- Ai lμ chñ tÞch x· ta?
- ChÞ ®· ¸p dông kü thuËt g× ®Ó t¨ng n¨ng
xuÊt lóa?
2.2 C©u hái lùa chän: Lμ lo¹i c©u
hái mμ c©u tr¶ lêi ®· ®−îc dÉn
ra. Ng−êi tr¶ lêi ®−îc gîi ý vμ
ph¶i lùa chän (khi ®· cã mét sè
th«ng tin).
- Gia ®×nh chÞ sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai
nμo ? §Æt vßng, uèng thuèc, ®×nh s¶n hay
bao cao su?
- Nhμ chÞ nu«i lîn ngo¹i, lîn lai hay lîn néi?
- Chñ tÞch x· lμ anh B×nh, anh H¶i hay anh
T©m?
- ChÞ lμ ng−êi d©n téc g×?
2.3. C©u hái t×nh huèng: Lμ lo¹i
c©u hái vÒ mét t×nh huèng cô
thÓ (t×nh huèng cã thÓ gi¶
®Þnh)
- ChÞ sÏ lμm g× nÕu con chÞ bÞ Øa chÈy ?
- Gi¶ sö cã ch¸y rõng th× anh sÏ tham gia
ch÷a ch¸y thÕ nμo?
2.4 C©u hái cã c©u tr¶ lêi tèt
nhÊt: Lμ c©u hái mμ c©u tr¶ lêi
th−êng ®−îc ®−a ra vμ ph¶i so
s¸nh.
- Trong çc gièng lóa hiÖn trång t¹i ®Þa
ph−¬ng, gièng nμo chÞu bÖnh ®¹o «n tèt
nhÊt?
Çch ®Æt c©u hái
1 C©u hái trùc tiÕp: Lμ lo¹i c©u
hái ®Æt ra cho mét ng−êi. C©u
hái nμy dïng ®Ó kiÓm tra, t¹o
kh«ng khÝ th¶o luËn, ®−a ng−êi
m¬ méng vμo ®óng chñ ®Ò.
- Anh B×nh, theo anh th× gièng ng« DK 999
cã cho n¨ng suÊt cao h¬n ng« ®Þa ph−¬ng
kh«ng?
2 C©u hái tæng thÓ: Lμ lo¹i c©u
hái ®Æt chung cho c¶ nhãm. Ai
còng cã thÓ tr¶ lêi.
- Chóng ta cã thÓ ¸p dông kü thuËt gieo m¹
th−a ë ®Þa ph−¬ng ta ®−îc kh«ng ?
- B¸c nμo cã thÓ cho biÕt t¸c dông cña viÖc
tiªm phßng ?

Tãm l¹i: §iÒu quan träng lμ biÕt sö dông linh ho¹t çc d¹ng c©u hái ®óng
t×nh huèng vμ cã môc ®Ých râ rμng.
c) Môc ®Ých hái
• H−íng chó ý vμo m«t ®iÓm, mét ý, m«t sù kiÖn, mét vÊn ®Ò hay mét
t×nh huèng.
• §¸nh gi¸ çc quan ®iÓm.
• Ph¸t hiÖn çc lý do vμ sù viÖc.
• Kh¸m ph¸ çc nguån th«ng tin.
• KiÓm so¸t viÖc th¶o luËn.
• Tãm t¾t hoÆc chÊm døt mét cuéc th¶o luËn.
• H−íng chó ý vμo mét mÆt kh¸c cña vÊn ®Ò hoÆc cuéc th¶o luËn.
• §¹t ®−îc kÕt luËn hoÆc tho¶ thuËn.
• Thay ®æi suy nghÜ cña nhãm.
• KiÓm so¸t hμnh vi cña nhãm.
• Gîi ý hμnh ®éng, ý kiÕn hoÆc quyÕt ®Þnh.
d) Kü n¨ng øng xö khi ®Æt c©u hái:
1. §−a ra c©u hái.
2. Ngõng
- Cho ng−êi ®−îc hái cã thêi gian ®Ó suy nghÜ.
- Thêi gian ngõng phô thuéc vμo ®é khã cña c©u hái.
3. Mêi ng−êi ®−îc hái tr¶ lêi.
4. §¸nh gi¸ c©u tr¶ lêi
- Khen ngîi çc c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c.
- Nh÷ng c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c mét phÇn cÇn ph¶i ®−îc khen ngîi
phÇn chÝnh x¸c ®ã.
5. Tr¸nh thãi quen lÆp ®i, lÆp l¹i c©u hái.
6. Nh¾c l¹i vμ nhÊn m¹nh nh÷ng c©u tr¶ lëi ®óng ®Ó t¨ng møc ®é tiÕp
thu cña nh÷ng ng−êi kh¸c, t¨ng sù tù tin.

7. LÆp l¹i mét phÇn hoÆc c¶ c©u hái nÕu cÇn.
8. Kh«ng tù tr¶ lêi c©u hái c¶u m×nh.
9. Gi÷ giäng nãi b×nh th−êng, th©n thiÖn.
10. Tr¸nh viÖc tr¶ lêi ®ång thanh.
3.4.5. Kü n¨ng l¾ng nghe
Chóng ta th−êng ®−îc ®μo t¹o ®Ó ph¸t biÓu, Ýt khi ®−îc ®μo t¹o ®Ó l¾ng
nghe. L¾ng nghe còng cÇn ph¶i ®−îc ®μo t¹o. BiÕt c¸ch l¾ng nghe lμ mét ®iÒu
quan träng. Chóng ta cÇn ph¶i l¾ng nghe nh− thÕ nμo ®Ó kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ý
kiÕn, th¸i ®é vμ niÒm tin cña ng−êi ®èi tho¹i?
a) ThÕ nμo lμ biÕt l¾ng nghe?
• Chó ý vμ tá th¸i ®é tèt ®èi víi ng−êi ph¸t biÓu.
• Ghi nhí hoÆc ghi chÐp ý chÝnh.
• Hái l¹i cho râ nh÷ng g× ch−a râ, ch−a hiÓu.
• Suy nghÜ, ph©n tÝch nh÷ng ý chÝnh.
• Th¶o luËn thªm b»ng c¸ch ®Æt c©u hái hoÆc tranh luËn.
• Chó ý ®Õn nh÷ng ý kiÕn m©u thuÉn, tr¸i ng−îc.
b) Nh÷ng trë ng¹i cho sù l¾ng nghe
• Sù ph©n ®o¸n hay ®Þnh kiÕn tr−íc mμ kh«ng cã c¨n cø.
• Thμnh kiÕn.
• Sù ®¸nh gi¸, phª b×nh.
• §Çu ãc b¶o thñ.
• Sù chÓnh m¶ng, kh«ng chó ý.
• Sù sî h·i hay ®e do¹.
• Sù thiÕu khiªm tèn.
• Sù giËn d÷.
• Th«ng tin qu¸ nhiÒu.
• Th«ng tin, lêi nãi vμ ng«n ng÷ kh«ng râ rμng.

• Véi vμng kÕt luËn.
• Lßng tù phô, sù kiªu c¨ng.
• Néi dung th«ng tin kh«ng hÊp dÉn, kh«ng phï hîp.
3.4.6. Kü n¨ng truyÒn th«ng (Trao ®æi th«ng tin)
a) Môc ®Ých:
• ChuyÓn th«ng tin ®Õn ®óng ®èi t−îng, ®óng lóc.
• Th«ng tin chuyÓn ®i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c.
• Th«ng tin ®−îc göi ®i ®−îc hiÓu, chÊp nhËn vμ thùc hiÖn.
• NhËn ®−îc th«ng tin ph¶n håi.
b) Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn sù chuyÓn giao th«ng tin
• Ng«n ng÷.
• Møc ®é ph¸t triÓn cña ®èi t−îng (tuæi, tr×nh ®é häc vÊn, kinh nghiÖm
chuyªn m«n, kinh nghiÖm sèng).
• Nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a çc ç nh©n (tÝnh t×nh, quan niÖm sèng).
• T×nh c¶m.
• Nh÷ng sù viÖc ç nh©n ®· tr¶i qua trong qu¸ khø.
• Quan hÖ (cÊp bËc, vai vÕ, sù t«n träng, sù tin cËy lÉn nhau,…).
• Phong tôc tËp qu¸n.
• Kho¶ng çch kh«ng gian.
• M«i tr−êng.
• Thμnh kiÕn.
• §iÖu bé, cö chØ, nÐt mÆt, th¸i ®é.
c) Çc b−íc trong giao tiÕp, truyÒn th«ng cã hiÖu qu¶
• Ng−êi nãi vμ ng−êi nghe ®Òu chó ý ®Õn nhau.
• Ng−êi nãi truyÒn ®¹t th«ng tin râ rμng vμ dÔ hiÓu.
• Ng−êi nghe nghe th«ng tin vμ nghe mét çch ch¨m chó.

• Ng−êi nghe ®¸p l¹i th«ng tin b»ng çch: c¶m ¬n, tr¶ lêi hoÆc hái l¹i
®Ó râ h¬n.
• Ng−êi nãi biÕt ch¾c r»ng th«ng tin ®· ®−îc hiÓu ®óng. NÕu cã sù
hiÓu nhÇm cÇn nhanh chãng lμm s¸ng tá.
• KÕt qu¶ lμ c¶ hai hiÓu lÉn nhau.
3.4.7. Kü n¨ng tiÕp thu ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý
ViÖc tiÕp thu ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý, gióp chóng ta cã c¬ héi ®Ó thay ®æi söa
ch÷a çi mμ chóng ta lμm ch−a tèt vμ biÕt çch söa ch÷a thÕ nμo.
a) Ph¶n øng khi nhËn ý kiÕn ph¶n håi/ gãp ý
• CÇn chó ý nghe nh÷ng ®iÒu ng−êi ta ®ang nãi
• CÇn yªu cÇu ng−êi ®−a ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý gi¶i thÝch râ bÊt cø ®iÒu
g× mμ m×nh ch−a râ.
• CÇn khuyÕn khÝch ng−êi ®−a ra ý kiÕn ph¶n håi, gãp ý tiÕp tôc ®−a ý
kiÕn. NÕu cã thÓ so s¸nh ý kiÕn ph¶n håi cña mét nguêi víi nh÷ng
nhËn xÐt cña ng−êi kh¸c ®Ó xem ý kiÕn cã gièng nhau kh«ng.
• C¶m ¬n ng−êi ®−a ra ý kiÕn ph¶n håi/ gãp ý.
b) Sau khi nhËn ý kiÕn ph¶n håi/ gãp ý:
• CÇn suy nghÜ xem ý kiÕn ph¶n håi/ gãp ý nãi g× vÒ t¸c phong, hμnh vi
c− xö cña b¹n.
• CÇn c©n nh¾c xem b¹n muèn thay ®æi hoÆc söa ®æi nh÷ng g×.
c) Nh÷ng ®iÒu cÇn tr¸nh
• §èi phã khi nhËn ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý (§èi phã sÏ g©y ra c¶n trë
viÖc ®−a ra ý kiÕn ph¶n håi/ gãp ý).
• Sau ®ã phít lê ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý (Phít lê ý kiÕn ph¶n håi sÏ c¶n
trë viÖc häc tËp cña çc b¹n).
3.4.8. Kü n¨ng ®−a ra ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý
a) §−a ra ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý lμ gióp cho mäi ng−êi
• NhËn thøc râ thªm çi mμ chóng ta cÇn lμm.
• Häc tËp ®Ó tr−ëng thμnh vμ ph¸t triÓn.

b) §−a ra ý kiÕn ph¶n håi/gãp ý vÒ mét vÊn ®Ò
• Nªn tËp trung vμo çi ®· lμm hoÆc ®· nãi, chø kh«ng ph¶i lμ çi mμ
chóng ta nghÜ nã lμ nh− vËy.
• Nªn tËp trung vμo çi mμ chóng ta quan s¸t thÊy nã xÈy ra, chø
kh«ng ph¶i lμ çi chóng ta nghÜ vÒ con ng−êi ®ã.
• Nªn tËp trung vμo viÖc m« t¶, tr×nh bÇy chø kh«ng ph¶i lμ xÐt ®o¸n.
• Nªn tËp trung vμo çi cô thÓ chø kh«ng ph¶i lμ çi chung chung.
• Nªn tËp trung vμo viÖc chia sÎ nh÷ng t×nh c¶m, ý nghÜ chø kh«ng
ph¶i lμ gi¸o huÊn.
• Nªn tËp trung vμo viÖc ®−a ra çc ý kiÕn mμ ng−êi nghe cã thÓ sö
dông chø kh«ng ph¶i lμ tÊt c¶ mäi thø mμ b¹n muèn gãp ý cho anh
ta.
• Nªn tËp trung vμo vÊn ®Ò/néi dung mμ ng−êi nghe cã thÓ phÇn nμo
lμm theo.
• Nªn tËp trung vμo viÖc b¾t ®Çu víi nh÷ng khÝch lÖ, t¸n th−ëng vÒ
nh÷ng ®iÓm tÝch cùc cña ng−êi nghe.
3.4.9. Kü n¨ng tæ chøc héi häp vμ th¶o luËn
Héi häp vμ th¶o luËn nhãm th−êng ®−îc tiÕn hμnh víi mét nhãm ng−êi. §©y
lμ h×nh thøc th−êng ®−îc sö dông víi chñ ®Ò vμ môc tiªu ®· ®−îc x¸c ®Þnh.
a) Lîi Ých cña tæ chøc héi häp vμ th¶o luËn
• TiÕp cËn ®−îc víi nhiÒu ng−êi.
• ChÊp nhËn çc ®−êng lèi cña çc chñ ®Ò mét çch thùc tiÔn.
• NhËn thøc ®−îc sù th«i thóc cña ç nh©n ®èi víi viÖc giao tiÕp trong
x· héi.
• T©m lý cña nhãm kÝch thÝch ph¸t huy s¸ng kiÕn vμ thuyÕt phôc mäi
ng−êi ®Ó cïng hμnh ®éng.
• Cã kh¶ n¨ng thu ®−îc mét l−îng th«ng tin lín.
• T¹o ra sù ®ång bé, nhÊt qu¸n vμ hîp ®ång hμnh ®éng.

b) H¹n chÕ cña tæ chøc héi häp vμ th¶o luËn
• Ç tÝnh vμ sù quan t©m ®a d¹ng cã thÓ t¹o nªn khã kh¨n trong th¶o
luËn.
• N¬i tæ chøc héi häp th−êng kh«ng cã s½n.
• Cã thÓ cã mét sù ®ßi hái th¸i qu¸ vÒ çc lîi Ých kh¸c nhau.
• Cã thÓ chØ cã mét Ýt ng−êi tham dù buæi häp, kh«ng ®ñ thμnh phÇn.
c) ChuÈn bÞ cho buæi häp nh− thÕ nμo?
a/ X¸c ®Þnh môc tiªu cuéc häp:
• HÖ thèng çc môc tiªu.
• Ph−¬ng ph¸p ®Ó hoμn thμnh çc môc tiªu ®ã.
b/ KÕ ho¹ch cuéc häp:
• ChuÈn bÞ kü néi dung.
• Cã ch−¬ng tr×nh vμ thêi gian biÓu cô thÓ.
• Thμnh phÇn tham dù.
• §Þnh ngμy, giê, ®Þa ®iÓm.
c/ Th«ng b¸o buæi häp:
• LËp kÕ ho¹ch yÕt thÞ, giÊy mêi..
• KiÓm tra nh©n lùc.
• ChuÈn bÞ çc t− liÖu cÇn thiÕt.
• Giao nhiÖm vô.
d/ S¾p ®Æt chç ngåi vμ çc t− liÖu:
• Bè trÝ chç ngåi.
• KiÓm tra çc t− liÖu, ph−¬ng tiÖn phôc vô buæi häp.
d) DÉn d¾t mét buæi häp nh− thÕ nμo?
a/ Khai m¹c buæi häp:
• B¾t ®Çu ®óng giê.
• Tuyªn bè môc tiªu cuéc häp vμ gi¶i thÝch kÕ ho¹ch.

• Gîi sù quan t©m cña mäi ng−êi
b/ Tr×nh bμy hay thu thËp çc sù kiÖn vμ ý t−ëng
• Tr×nh bμy hoÆc thu thËp çc sù kiÖn vμ ý kiÕn
• §¶m b¶o çc sù kiÖn ®−îc tr×nh bμy râ rμng.
• KÝch thÝch th¶o luËn trùc tiÕp.
• Gi÷ cho cuéc th¶o luËn ®i ®óng vÊn ®Ò;
• §éng viªn sù suy nghÜ cña mäi ng−êi.
c/ C©n nh¾c çc sù kiÖn vμ çc ý kiÕn:
• Gióp nhãm c©n nh¾c vμ ph©n tÝch çc ý kiÕn;
• T¹o sù chÊp nhËn hay ®ång ý cña nhãm;
• Th−êng xuyªn tãm t¾t;
• Tr¸nh nhÇm lÉn.
d/ Tæng kÕt
• Tãm t¾t nh÷ng ®iÒu ®· nhÊt trÝ hay kÕt luËn b»ng d¹ng c©u hái.
• X¸c ®Þnh hμnh ®éng sÏ lμm;
• Giao nhiÖm vô;
• BÕ m¹c ®óng giê.
e) Çc h×nh thøc häp d©n
• Häp toμn thÓ céng ®ång.
• Häp nhãm theo chñ ®Ò.
• Häp ®Ó tuyªn truyÒn, huÊn luyÖn.
• Häp ®Ó bμn b¹c, th¶o luËn vμ x©y dùng kÕ ho¹ch, quy chÕ, quy ®Þnh.
• Häp ®¸nh gi¸ tæng kÕt.
g) Khi nμo th× häp nhãm nhá vμ häp ®«ng ng−êi?
• Dï lμ häp nhãm nhá hay häp ®«ng ng−êi th× çn bé céng ®ång còng
ph¶i cã kÕ ho¹ch cô thÓ vμ chuÈn bÞ chu ®¸o cho cuéc häp víi
nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt nh− ®· tr×nh bμy ë phÇn trªn.

• Häp nhãm nhá thÝch häp cho viÖc th¶o luËn, gãp ý kiÕn v× nh− vËy
çc thμnh viªn trong nhãm míi cã c¬ héi trong viÖc tham gia ý kiÕn
cña m×nh mét çch tÝch cùc h¬n, ®¹t ®−îc sù thèng nhÊt dÔ dμng
h¬n.
• Häp ®«ng ng−êi thÝch hîp cho viÖc phæ biÕn çc chñ tr−¬ng, ®−êng
lèi cña cÊp trªn hoÆc kÕ ho¹ch hμnh ®éng cña ®¬n vÞ, ®Þa ph−¬ng
m×nh, ®¸nh gi¸ tæng kÕt v× ®ã lμ c¬ héi ®Ó tiÕp xóc víi nhiÒu ng−êi.
Khi cÇn ph¶i th¶o luËn nªn chia thμnh nhãm nhá, sau ®ã ®¹i diÖn
cho çc nhãm tr×nh bμy kÕt luËn cña nhãm m×nh tr−íc tÊt c¶ mäi
ng−êi.
3.4.10. Kü n¨ng h−íng dÉn th¶o luËn nhãm
a) Ph−¬ng ch©m ®Ó lμm cho th¶o luËn dÔ dμng
- Nh÷ng yÕu tè quan träng cña mét cuéc häp nhãm:
• Ng−êi h−íng dÉn cuéc häp ph¶i ®μo t¹o, huÊn luyÖn tèt.
• N¬i häp yªn tÜnh vμ tiÖn nghi.
• Cã b¶ng, phÊn hoÆc giÊy khæ to ®Ó ghi chÐp.
• Cã tμi liÖu ®Ó chiÕu lªn mμn h×nh nÕu cÇn thiÕt.
• Cã n−íc uèng nÕu cuéc häp kÐo dμi.
- Mét ng−êi h−íng dÉn giái cÇn:
• X©y dùng quan hÖ tèt víi ng−êi tham dù ®Ó cã ®−îc sù tin cËy.
• BiÕt tá ra linh ho¹t, nh¹y c¶m vμ kh«ng nãng véi.
• Kh«ng tù coi m×nh lμ mét chuyªn gia, kh«ng xÐt ®o¸n ý kiÕn cña
ng−êi kh¸c, kh«ng gi¸o huÊn mäi ng−êi, kh«ng ¸p ®Æt ý kiÕn ç
nh©n.
• Kh«ng ®Ó th¶o luËn lan man mμ kh«ng khèng chÕ ®−îc.
• Lu«n lu«n n¾m ®−îc t©m tr¹ng cña nhãm vμ cã biÖn ph¸p hμnh
®éng thÝch hîp (vÝ dô: khi nhãm tá vÎ ch¸n n¶n hoÆc qu¸ c¨ng
th¼ng nªn cho nghØ gi¶i lao).
• Lu«n trùc quan ho¸ kÕt qu¶ th¶o luËn.

- NhiÖm vô cña ng−êi h−íng dÉn:
• Giíi thiÖu chñ ®Ò th¶o luËn.
• Lμm cho nhãm c¶m thÊy dÔ chÞu vμ tho¶i m¸i.
• H−íng dÉn nhãm vμ lμm cho nhãm tËp trung vμo chñ ®Ò ®ang
th¶o luËn.
• TÝch cùc ®éng viªn mäi ng−êi trong nhãm tham gia th¶o luËn vμ
can thiÖp nÕu cÇn thiÕt, kh«ng ®Ó mét hoÆc hai ng−êi khèng chÕ
cuéc th¶o luËn.
• ChuyÓn cuéc th¶o luËn mét çch l«gÝc tõ ®iÓm nμy sang ®iÓm
kh¸c.
• Cung cÊp vμ h−íng dÉn sö dông v¨n phßng phÈm ®Ó trùc quan
ho¸ kÕt qu¶ th¶o luËn.
b) T¹o sù nhÊt trÝ trong nhãm
- Mét sè gîi ý ®Ó ®¹t ®−îc sù nhÊt trÝ cña nhãm:
• Nh÷ng ng−êi tham kh«ng ®−îc cè c·i ®Ó giμnh phÇn th¾ng vÒ
m×nh, ý kiÕn ®óng vμ tèt nhÊt lμ ý kiÕn cña c¶ nhãm.
• Sù bÊt ®ång vÕ ý kiÕn, kÕt luËn, dù ®o¸n.v.v.. ph¶i ®−îc xem lμ
yÕu tè tÝch cùc trong viÖc ®¹t ®−îc sù nhÊt trÝ cña nhãm.
• Çc vÊn ®Ò ®−îc gi¶i quyÕt tèt nhÊt khi mçi thμnh viªn trong
nhãm ý thøc ®−îc tr¸ch nhiÖm ph¶i l¾ng nghe ng−êi kh¸c vμ
®ãng gãp ý kiÕn cña m×nh ®Ó ai còng cã thÓ ®ãng gãp vμo quyÕt
®Þnh chung.
• Mäi lêi nãi, mäi viÖc lμm cã tÝnh hoμ gi¶i ®Ó kh«ng khÝ th¶o luËn
bít c¨ng th¼ng chØ cã lîi khi cuéc tranh c·i quan träng, kh«ng xoa
dÞu qu¸ sím çc ý kiÕn tr¸i ng−îc nhau.
• Mçi thμnh viªn trong nhãm cã tr¸ch nhiÖm gãp phÇn lμm cho
cuéc th¶o luËn cã kÕt qu¶.

§èi víi nh÷ng ng−êi cã tÝnh c¸ch ®Æc biÖt trong cuéc häp:
) Ng−êi nãi lu«n miÖng: H·y ®Ò nghÞ ng−êi ®ã dõng l¹i khi cã thÓ.
) Ng−êi hay ng¾t lêi ng−êi kh¸c: Yªu cÇu ng−êi ®ã t¹m gi÷ ý kiÕn cña m×nh
®Ó chê ng−êi kh¸c nãi xong.
) Ng−êi th−êng xuyªn l¹c ®Ò: Nh¾c l¹i vÊn ®Ò hoÆc nªu c©u hái ®Ó buæi th¶o
luËn trë l¹i vÊn ®Ò cÇn bμn.
) Ng−êi hay th× thÇm nãi chuyÖn riªng: Yªu cÇu ng−êi ®ã nãi to ý kiÕn cña
m×nh cho mäi ng−êi nghe.
) Ng−êi lu«n im lÆng: T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó khuyÕn khÝch ng−êi ®ã tham gia ý
kiÕn.
- M«i tr−êng thuËn lîi trong héi häp vμ th¶o luËn:
• KhuyÕn khÝch mäi ng−êi tÝch cùc tham gia.
• Thóc ®Èy vμ gióp ®ì mçi ng−êi kh¸m ph¸ gi¸ trÞ cña b¶n th©n.
• C«ng nhËn quyÒn m¾c sai lÇm cña mçi ng−êi.
• ChÊp nhËn nh÷ng sù kh¸c biÖt.
• Cho phÐp cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c nhau trong nh÷ng t×nh huèng
kh¸c nhau.
• KhuyÕn khÝch sù cëi më, t«n träng b¶n th©n vμ t«n träng lÉn
nhau.
• Bè trÝ chç ngåi häp lý ®Ó mäi ng−êi cã thÓ nh×n thÊy nhau.
• Sè l−îng, cì nhãm võa ph¶i (5-10 ng−êi).

c) Nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n trong th¶o luËn vμ çch øng xö
T×nh huèng Çch øng xö
T×nh tr¹ng im
lÆng kÐo dμi
• H·y hái häc viªn t¹i sao häc cø im lÆng m·i nh− vËy, cã thÓ hä
cã lý do chÝnh ®¸ng.
• Cã thÓ nh÷ng tμi liÖu cña b¹n hä ®· tõng ®−îc lμm quen tõ tr−íc.
• Cã thÓ hä kh«ng hiÓu b¹n ®ang nãi g×, còng cã thÓ b¹n cÇn thay
®æi ph−¬ng ph¸p gi¶ng.
Mäi viÖc diÔn ra
qu¸ nhanh
• §«i khi c¶ nhãm trë nªn nhiÖt t×nh rÊt nhanh. §iÒu ®ã thùc ra lμ
rÊt tèt nÕu b¹n ®· chuÈn bÞ s½n sμng cho t×nh huèng ®ã.
• B¹n cã thÓ hái ®Ó hä gi¶i thÝch thªm, yªu cÇu ng−êi kh¸c cho ý
kiÕn hoÆc chØ ®¬n gi¶n ®−a ra nh÷ng c©u hái khã h¬n cho ç
nh©n hoÆc cho c¶ nhãm.
Mäi viÖc tiÕn
hμnh qu¸ chËm
• §ã cã thÓ lμ do nhãm kh«ng thÊy høng thó khi th¶o luËn. Ngoμi
ra cßn nhiÒu lý do kh¸c nh−ng gi¶i ph¸p th× cã thÓ dïng chung.
• ViÖc cè t×nh ®−a ra mét th«ng tin sai cã thÓ dÉn tíi nhiÒu ý kiÕn
kh¸c nhau cña nhãm, cßn nÕu kh«ng th× ®ã lμ lóc ph¶i ®¸nh thøc
hä dËy.
• B¹n cÇn cho hä mét lý do ®Ó l¾ng nghe vμ råi tham gia.
Mét ng−êi nãi
qu¸ nhiÒu
• Tr−íc khi b¹n trùc tiÕp can thiÖp, h·y sö dông nh÷ng häc viªn
kh¸c gióp hä b×nh tÜnh l¹i.
• B¹n cã thÓ c¾t ngang lêi ng−êi nãi vμ tãm t¾t nh÷ng g× hä ®· nãi
råi sau ®ã th× chuyÓn tiÕp ngay sang phÇn kh¸c.
• B¹n cã thÓ nãi chuyÖn víi hä trong giê nghØ, çm ¬n nh÷ng ý
kiÕn ®ãng gãp cña hä nh−ng ®Ò nghÞ hä gi÷ yªn lÆng h¬n mét
chót ®Ó dμnh phÇn cho nh÷ng ng−êi kh¸c cã thÓ tham gia.
Ng−êi lu«n im
lÆng
• Cã thÓ nãi lμ ng−êi ®ã ®Õn chØ ®Ó nghe mμ th«i.
• NÕu b¹n muèn hä tham gia, b¹n cã thÓ ph¶i hái hä vμi c©u trùc
tiÕp.
• NÕu b¾t ®Çu b»ng nh÷ng c©u hái t−¬ng ®èi dÔ.
Mét ng−êi tá
biÕt tÊt c¶
• Mét ng−êi nh− thÕ lu«n tá ra biÕt hÕt tÊt c¶ mäi ®iÒu, lu«n söa
sai, ph¶n ®èi, hái vÆn b¹n.
• §«i khi b¹n cã thÓ cö ng−êi nμy ghi chÐp ý kiÕn th¶o luËn.
• §Ó ng−êi nμy ngåi mét chç mμ b¹n Ýt chó ý ®Õn, ®ã gäi lμ çch
“lμm l¬ mét çch lÞch sù”.

T×nh huèng Çch øng xö
Buæi häp ®i l¹c
®Ó
• §«i khi mét cuéc th¶o luËn b¾t ®Çu th× ®óng h−íng nh−ng sau ®ã
l¹i ®i sai h−íng.
• B¹n ph¶i l¸i nã l¹i ®óng chñ ®Ò.
• Cã thÓ hái xem ®iÒu ®ã cã liªn quan g× ®Õn chñ ®Ò hay kh«ng.
• B¹n cÇn nãi lμ chóng ta chØ cã ®ñ thêi gian ®Ó tËp trung vμo
nh÷ng néi dung ®· ®Ò ra mμ th«i.
VÒ ç tÝnh • Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ç tÝnh cã thÓ ¶nh h−ëng tíi tÊt c¶
mäi ng−êi.
• NÕu çc thμnh viªn b¾t ®Çu c·i nhau b¹n cÇn chÊm døt ngay lËp
tøc.
• Yªu cÇu nh÷ng ng−êi kh¸c cho ý kiÕn.
• B¹n h·y nãi chuyÖn víi nh÷ng ng−êi hay c·i nhau (trong giê
nghØ) r»ng mçi ng−êi h·y gi÷ ý kiÕn riªng cña m×nh, mäi chuyÖn
sÏ ®−îc bμn ®Þnh tõng b−íc.
Nh÷ng vÊn ®Ò
v−ît qu¸ kh¶
n¨ng, quyÒn h¹n
• §«i khi viÖc th¶o luËn v−ît qu¸ kh¶ n¨ng, quyÒn h¹n gi¶i quyÕt
(vÝ dô nh− çc chÝnh s¸ch quy ®Þnh cña Nhμ n−íc). NÕu ®i qu¸
s©u vμo çc vÊn ®Ò ®ã sÏ tèn nhiÒu thêi gian, ®«i khi kh«ng gi¶i
quyÕt ®−îc.
• B¹n cÇn nãi víi mäi ng−êi h·y dõng vÊn ®Ò nμy l¹i, khi kh¸c ta
bμn vμ chuyÓn träng t©m cuéc th¶o luËn sang nh÷ng vÊn ®Ò thùc
tÕ h¬n.
• B¹n cã thÓ cÇn ghi nhËn nh÷ng ý kiÕn ®ã ®Ó chuyÓn lªn çc c¬
quan cã chøc n¨ng.
Nãi chuyÖn riªng • NÕu b¹n thÊy cã ng−êi nãi chuyÖn riªng, ®Ò nghÞ hä ph¸t biÓu to
lªn ®Ó mäi ng−êi cã thÓ nghe thÊy ý kiÕn cña hä. B¹n sÏ thÊy
çch ®ã cã thÓ chÊm døt viÖc nãi chuyÖn riªng mét çch lÞch sù
mμ kh«ng lμm hä ng−îng”.
C©u tr¶ lêi sai • §õng lμm hä lóng tóng b»ng çch nãi r»ng hä ®· sai.
• B¹n cã thÓ nãi r»ng ®iÒu ®ã lμ theo quan ®iÓm cña hä vμ ®ã còng
lμ mét çch nh×n nhËn vÊn ®Ò.
• B¹n còng cã thÓ tãm t¾t c©u tr¶ lêi cña hä, sö dông nh÷ng th«ng
tin ®óng.
• Mét çch kh¸c n÷a lμ hái nh÷ng ng−êi kh¸c xem hä cã ®ång ý
víi ý kiÕn ®ã kh«ng?.

3.4.11. Kü n¨ng qu¶n lý vμ gi¶i quyÕt m©u thuÉn
a) Kh¸i niÖm vÒ m©u thuÉn
M©u thuÉn lμ hμnh vi øng xö cña mét ç nh©n, mét nhãm hay mét tæ chøc
nh»m ng¨n c¶n hoÆc h¹n chÕ (Ýt nhÊt lμ t¹m thêi) mét ç nh©n, mét nhãm hay mét
tæ chøc kh¸c ®¹t ®−îc nh÷ng môc ®Ých mong muèn.
b) Çc kiÓu m©u thuÉn
- M©u thuÉn ç nh©n: lμ m©u thuÉn gi÷a ng−êi nμy víi ng−êi kh¸c.
- M©u thuÉn nhãm: lμ m©u thuÉn gi÷a hai hoÆc nhiÒu nhãm/tæ víi nhau.
- M©u thuÉn néi bé: lμ m©u thuÉn gi÷a nh÷ng ng−êi hoÆc nhãm ng−êi trong
cïng mét tæ chøc.
- M©u thuÉn bªn ngoμi: lμ m©u thuÉn gi÷a mét ng−êi (hoÆc mét nhãm hoÆc
nhiÒu ng−êi) víi mét ng−êi (hoÆc mét nhãm hoÆc nhiÒu ng−êi) kh¸c tõ bªn
ngoμi dù ¸n.
c) Çc quan niÖm vÒ m©u thuÉn
- Quan ®iÓm 1:
1. M©u thuÉn lμ kÕt qu¶ cña nh÷ng sai lÇm trong qu¶n lý.
2. M©u thuÉn lu«n g©y ra nh÷ng kÕt qu¶ tai h¹i, ch¼ng h¹n nh−:
+ Lμm gi¶m hiÖu qu¶ cña n¨ng suÊt.
+ T¹o nh÷ng phe çnh trong néi bé ®¬n vÞ.
+ G©y nªn nh÷ng bÊt æn vμ lßng nhiÖt t×nh.
3. M©u thuÉn cã thÓ tr¸nh ®−îc, vμ lo¹i bá tÊt c¶ çc m©u thuÉn lμ nhiÖm
vô c¬ b¶n cña qu¶n lý.
- Quan ®iÓm 2:
1. M©u thuÉn lμ kh«ng thÓ tr¸nh ®−îc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vμ ®−îc
t¹o nªn bëi nhiÒu yÕu tè.
2. M©u thuÉn cã thÓ tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ë nh÷ng møc dé kh¸c nhau.
Çc ¶nh h−ëng cña m©u thuÉn cã thÓ lμ:
+ KhiÕn cho nh÷ng vÊn ®Ò tiÒm Èn hiÖn ra ngoμi vμ ®−îc gi¶i quyÕt.
+ Buéc ng−êi ta ph¶i tá râ quan ®iÓm vμ t×m kiÕm ph−¬ng thøc míi.

+ T¹o cho ng−êi ta nh÷ng c¬ héi ®Ó thö th¸ch kh¶ n¨ng cña hä.
3. V× vËy, m©u thuÉn ph¶i ®−îc kiÓm so¸t vμ qu¶n lý.
d) Nh÷ng m©u thuÉn tÝch cùc vμ m©u thuÉn tiªu cùc
- M©u thuÉn tÝch cùc:
+ KÝch thÝch nh÷ng ý kiÕn, tÝnh s¸ng t¹o vμ sù quan t©m.
+ KhiÕn cho nh÷ng vÊn ®Ò tiÒm Èn hiÖn ra bªn ngoμi vμ ®−îc gi¶i
quyÕt.
+ Buéc con ng−êi ph¶i tá râ lËp tr−êng vμ t×m kiÕm ph−¬ng thóc míi.
+ T¹o ®iÒu kiÖn cho con ng−êi thö th¸ch nh÷ng n¨ng lùc cña m×nh.
- M©u thuÉn tiªu cùc:
+ HiÖu qu¶ vμ n¨ng suÊt bÞ gi¶m sót.
+ Chñ nghÜa bÌ ph¸i.
+ Sù bÊt æn kh«ng cÇn thiÕt.
e) Nh÷ng nguyªn nh©n th−êng g©y ra m©u thuÉn
- Trao ®æi th«ng tin:
+ Çc môc ®Ých.
+ Çc nguyªn t¾c/tiªu chuÈn.
+ Çc ¶nh h−ëng.
- Çc gi¸ trÞ:
+ Ç nh©n
+ NghÒ nghiÖp
+ §Þa ph−¬ng/quèc gia/tÝn ng−ìng.
- Mèi quan t©m:
+ Çc ý t−ëng vμ niÒm tin kh¸c nhau.
+ Nh÷ng mèi quan t©m ®Õn kÕt qu¶.
- Con ng−êi:
+ Nh©n çch.
+ T×nh c¶m.

+ Çc vÊn ®Ò/m©u thuÉn trong qu¸ khø ch−a ®−îc gi¶i quyÕt.
g) Çc gi¶i ph¸p cho m©u thuÉn
1. Rót lui: Rót lui khái bÊt ®ång ®ang cã.
+ Chóng ta cã thÓ nh−îng bé vμ quªn nã ®i ®−îc kh«ng?
+ T«i kh«ng cã thêi gian ®Ó nghÜ vÒ nã.
+ Tèt h¬n lμ kh«ng nªn m¹o hiÓm lμm cho ®ång sù hoÆc sÕp næi
giËn.
2. Lμm dÞu: Lμm gi¶m hoÆc tr¸nh tËp trung vμo çc ®iÓm kh¸c biÖt, vμ nhÊn
m¹nh tíi nh÷ng ®iÓm t−¬ng ®ång.
+ T«i nghÜ r»ng ®ã chØ lμ mét sù hiÕu nhÇm.
+ Chóng ta kh«ng cÇn thiÕt ph¶i lμm to chuyÖn, chóng ta cã nhiÒu
mèi quan t©m chung.
3. Ðp buéc: ¸p ®Æt quan ®iÓm cña mét ng−êi cho ng−êi kh¸c.
+ HoÆc lμ chÊp nhËn quan ®iÓm cña t«i, hoÆc lμ t«i sÏ chän mét
céng sù kh¸c.
+ Nμo chóng ta h·y bá phiÕu.
+ H·y më s¸ch ra va xem nh÷ng nguyªn t¾c trong ®ã nh− thÕ nμo.
+ H·y ®i hái vμ lμm theo ý kiÕn cña ng−êi thø ba.
4. Tho¶ hiÖp hoÆc ®iÒu ®×nh: T×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p mang l¹i sù hμi lßng
nhÊt ®Þnh cho çc bªn tham gia tranh c·i, ®Æc tr−ng ho¸ bëi quan ®iÓm
“cho vμ nhËn”.
+ NÕu t«i chÊp nhËn ®iÓm nμy, anh cã thÓ chÊp nhËn ®iÓm kia cña
t«i chø?
5. §èi mÆt: §èi mÆt trùc tiÕp víi m©u thuÉn, víi ph−¬ng thøc gi¶i quÕt vÊn
®Ò, tõ ®ã lμm cho çc bªn v−ît qua vÊn ®Ò cña m×nh.
+ H·y ngåi l¹i vμ xem vÊn ®Ò cña chóng ta lμ g×, vμ nguyªn nh©n cña
vÊn ®Ò lμ ë chç nμo?
+ Nh÷ng ph−¬ng ¸n kh¸c nhau nμo cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nμy?
Chóng ta ®¸nh gi¸ chóng nh− thÕ nμo?
+ Chóng ta cã thÓ nhÊt trÝ vÒ mét gi¶i ph¸p ®−îc kh«ng?

f) Çch thøc xö lý m©u thuÉn
Cã 5 kiÓu ph¶n øng chÝnh trong çc t×nh huèng m©u thuÉn. Trong ®ã, kh«ng
cã kiÕu nμo ®−îc coi la duy nhÊt ®óng trong mäi tr−êng hîp. Cã kiÓu thÝch hîp víi
tr−êng hîp nμy mμ kh«ng phï hîp hay kh«ng cã hiÖu qu¶ víi tr−êng hîp kh¸c.
Sau ®©y lμ çc kiÓu chÝnh:
1. Tù lμm dÞu vμ tù ®iÒu chØnh
• Lμm dÞu ®i nghÜa lμ xãa bá quan ®iÓm bÊt ®ång ý kiÕn gi÷a çc ç
nh©n trong khi b¹n nhÊn m¹nh nh÷ng së thÝch chung.
• Sù bÊt ®ång kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt mét çch cëi më. Khi b¹n “®iÒu
chØnh” b¶n th©n, b¹n bá qua së thÝch cña m×nh ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu
cña ng−êi kh¸c. Cã yÕu tè “hi sinh” trong phong çch nμy.
• §iÒu chØnh cã nghÜa lμ chÞu chi phèi cña ng−êi kh¸c, hμo hiÖp mét
çch Ých kØ, hoÆc b¹n thùc hiÖn yªu cÇu cña hä khi thÊy nªn lμm ®iÒu
®ã. Nh−îc ®iÓm cña phong çch nμy lμ nh÷ng m©u thuÉn sÏ l¹i hiÖn
ra.
• Khi b¹n t×m kiÕm mét gi¶i ph¸p ng¾n gän, hoÆc trong nh÷ng tr−êng
hîp b¹n chØ cÇn çc gi¶i ph¸p t¹m thêi th× kiÓu tr¸nh m©u thuÉn nμy
tá ra cã Ých.
2. NÐ tr¸nh hoÆc tho¸t khái
• Mét ç nh©n kh«ng nãi g× vÒ th¸i ®é cña anh ta hay cña ng−êi kh¸c,
sù m©u thuÉn bÞ lê ®i hay bÞ nÐn l¹i.
• Nh÷ng ng−êi cã liªn quan ®Õn m©u thuÉn nÐ tr¸nh nhau, k×m nÐn
c¶m xóc vμ quan ®iÓm cña m×nh l¹i. §iÒu nμy cã thÓ dÑp çc th¾c
m¾c, ho·n hoÆc gi¶i quyÕt m©u thuÉn vμo dÞp thuËn lîi h¬n, hay
tho¸t khái mét t×nh huèng mét çch tÕ nhÞ.
• Râ rμng lμ m©u thuÉn thùc chÊt kh«ng bao giê ®−îc gi¶i quyÕt. Thay
vμo ®ã nã bÞ Èn giÊu ®i vμ l¹i hiÖn l¹i nÕu hai bªn tiÕp tôc lμm viÖc
víi nhau.
3. Dμn xÕp
• Dμn xÕp nghÜa lμ t×m gi¶i ph¸p chÊp nhËn lÉn nhau ®Ó tho¶ m·n
phÇn nμo c¶ hai bªn. Nã ®ßi hái mçi bªn ph¶i tö bá mét sè thø, ®ång

thêi anh ta còng nhËn ®−îc mét sè thø. Kh«ng ai “thua” còng kh«ng
ai “th¾ng”.
• Dμn xÕp nghÜa lμ xoa bá bÊt ®ång, chuyÓn ®æi l¹i thuËn lîi vμ nhanh
chãng t×m mét vÞ trÝ trung gian.
4. Hîp t¸c hoÆc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
• Lμ çch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo çch “cïng th¾ng” khi gi¶i quyÕt m©u
thuÉn. C¶ hai bªn gÆp nhau ®Ó tranh luËn vÒ nh÷ng t−¬ng ®ång hay
bÊt ®«ng ý kiÕn gi÷a hai bªn.
• C¶ hai cïng chÞu tr¸ch nhiÖm t×m ra nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña m×nh
vμ t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã thÓ tho· m·n chóng. Hîp t¸c cã thÓ thu
gän l¹i hoμn toμn çc ý kiÕn kh¸c nhau vμ lμ çch häc hái lÉn nhau.
5. BÊt chÊp hay søc m¹nh
• BÊt chÊp cã nghÜa lμ b¹n cø thùc hiÖn môc ®Ých chung cña m×nh cho
dï ng−êi kh¸c ph¶i tr¶ gi¸. §©y lμ çch mang h−íng quyÒn lùc mμ
b¹n sö dông søc m¹nh hay quyÒn lùc ®Ó ®¹t ®−îc lîi Ých: b¹n sö
dông kh¶ n¨ng tranh c·i, dùa vμo chøc vô ®Þa vÞ cña m×nh.
• Khi sö dông çc gi¶i ph¸p cã tÝnh tranh ®Êu quyÒn lùc th× kÕt qu¶ lμ
mét ng−êi sÏ th¾ng cßn ng−êi kia hoμn toμn thua cuéc.
3.5. Kü n¨ng hç trî l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng
Nh÷ng ng−êi lμm c«ng t¸c ph¸t triÓn céng ®ång th−êng ph¶i hç trî çn bé
l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng. §Ó hç trî tèt hä cÇn hiÓu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n liªn quan
®Õn l·nh ®¹o.
3.5.1. Kh¸i niÖm vÒ l∙nh ®¹o
• L·nh ®¹o lμ qu¸ tr×nh t¸c ®éng lªn hμnh vi cña nh÷ng ng−êi kh¸c hoÆc
mét nhãm ng−êi ®Ó h−íng tíi ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu cña céng ®ång.
• L·nh ®¹o lμ mét qu¸ tr×nh chØ ®¹o vμ t¸c ®éng lªn nh÷ng ho¹t ®éng cã
liªn quan ®Õn nhiÖm vô cña çc thμnh viªn trong nhãm.
• L·nh ®¹o lμ kh¶ n¨ng chØ huy ng−êi kh¸c sao cho ®¹t ®−îc nhiÒu nhÊt
sù hîp t¸c tèi ®a vμ sù va ch¹m tèi thiÓu.

3.5.2. Çc lo¹i phong çch l∙nh ®¹o
a) Phong çch l·nh ®¹o chuyªn quyÒn
Ng−êi qu¶n lý quyÕt ®Þnh mäi viÖc vμ ®−a ra nh÷ng mÖnh lÖnh cho çn bé
cÊp d−íi.
b) Phong çch l·nh ®¹o cã d©n chñ
Ng−êi qu¶n lý tham kh¶o ý kiÕn mäi ng−êi tr−íc khi ra quyÕt ®Þnh, nhê ®ã ý
kiÕn cña çn bé cÊp d−íi ®−îc ng−êi qu¶n lý c©n nh¾c tr−íc khi ra quyÕt ®Þnh.
c) Phong çch l·nh ®¹o ®Ó mÆc mäi ng−êi tù do
Mét ng−êi qu¶n lý nμy kh«ng quan t©m l¾m ®Õn mäi ng−êi d−íi quyÒn nªn
th−êng kh«ng cã nh÷ng ®−êng lèi chØ ®¹o ®óng ®¾n, thÝch hîp.
Bμi tËp:
) Ph©n tÝch −u vμ nh−îc ®iÓm
cña tõng phong çch l·nh
®¹o.
) §ãng kÞch theo t×nh huèng cña
3 lo¹i h×nh l·nh ®¹o.
3.5.3. LËp kÕ ho¹ch
a) X¸c ®Þnh môc tiªu:
• Môc tiªu lμ sù thÓ hiÖn kÕt qu¶ mong muèn ®¹t ®−îc.
• X¸c ®Þnh ®óng môc tiªu cho ®¬n vÞ m×nh lμ mét ®iÒu rÊt quan träng
®èi víi ng−êi qu¶n lý.
• §Ò ra môc tiªu cho ®¬n vÞ, ®Þa ph−¬ng m×nh qu¶n lý, bao gåm môc
tiªu chung vμ môc tiªu môc tiªu cô thÓ cho tõng ®¬n vÞ hoÆc ®Þa
ph−¬ng trùc thuéc.
• Çc môc tiªu ®Æt ra cÇn ph¶i: thùc tÕ, cã thÓ ®¹t ®−îc, cã thÓ ®¸nh
gi¸ ®−îc vμ ph¶i cã mét giíi h¹n thêi gian.

b) ThiÕt lËp çc thñ tôc hμnh ®éng tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc çc môc tiªu
®Ò ra
• Ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ cho tõng ç nh©n thÝch hîp vμ t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó hä hoμn thμnh tèt c«ng viÖc ®−îc giao.
• S¾p xÕp, bè trÝ çn bé, nh©n lùc mét çch hîp lý, phï hîp víi kh¶
n¨ng cña tõng ng−êi.
• KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn tiÒm n¨ng s½n cã cña tõng ng−êi ë çc vÞ trÝ
lμm viÖc cña hä.
• TuyÓn ng−êi, thuª ng−êi thÝch hîp víi c«ng viÖc.
c) Gi¸m s¸t
• ThiÕt lËp çc chuÈn mùc cña c«ng viÖc.
• §¸nh gi¸ c«ng viÖc hiÖn t¹i dùa trªn çc chuÈn mùc ®· thiÕt lËp.
• TiÕn hμnh çc c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó söa sai khi çc chuÈn mùc
kh«ng ®−îc ®¸p øng.
Ng−êi çn bé qu¶n lý ph¶i ®¶m b¶o r»ng çc thμnh viªn trong ®¬n vÞ m×nh
®ang lμm viÖc thùc sù ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®· ®Ò ra
.

iv. mét sè ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn céng ®ång
4.1. ph©n tÝch “c©y vÊn ®Ò”
4.1.1. Môc ®Ých
• Gióp céng ®ång thÊy râ h¬n nh÷ng vÉn ®Ò ®ang tån t¹i.
• X¸c ®Þnh ®óng vÊn ®Ò ®Ó ®inh h−íng cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n.
4.1.2. Çc b−íc tiÕn hμnh
Tæ chøc th¶o luËn nhãm theo çc b−íc sau:
B−íc 1: Dïng ph−¬ng ph¸p ®éng n·o khuyÕn khÝch çc thμnh viªn trong
nhãm ®−a ra ý kiÕn vμ cïng nhau tranh luËn ®Ó t×m ra nh÷ng vÊn
®Ò c¬ b¶n ®ang tån t¹i g©y nªn thùc tr¹ng khã kh¨n cña th«n
b¶n.
B−íc 2: ViÕt ra mét c©u ng¾n gän vÒ vÊn ®Ò cèt lâi. §ã lμ vÊn ®Ò ®−îc
quan t©m nhÊt bëi çc nhãm lîi Ých, çc tæ chøc vμ ç nh©n cã
liªn quan.
B−íc 3: ViÕt ra çc
nguyªn nh©n cña
vÊn ®Ò cèt lâi, mçi
nguyªn nh©n ®−îc
viÕt trªn mét tê
b×a.
B−íc 4: ViÕt ra nh÷ng ¶nh
h−ëng g©y nªn bëi
nh÷ng vÊn dÒ cèt
lâi nμy, mçi ¶nh
h−ëng ®−îc viÕt
trªn 1 tê b×a.

B−íc 5: LËp nªn biÓu ®å chØ râ mèi quan hÖ nh©n-qu¶ theo d¹ng mét biÓu
®å h×nh c©y- c©y vÊn ®Ò (problem tree).
B−íc 6: Xem xÐt toμn bé biÓu ®å vμ kiÓm tra tÝnh cã c¨n cø vμ sù hoμn
thiÖn cña c©y vÊn ®Ò.
Mét sè l−u ý khi ph©n tÝch vÊn ®Ò:
o Xem nh÷ng vÊn ®Ò nμy nh− nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt lîi.
o Mét vÊn ®Ò trªn mét m¶nh giÊy.
o T×m ra çc vÊn ®Ò hiÖn cã, chø kh«ng ph¶i çc vÊn ®Ò t−ëng t−îng
ra, hoÆc çc vÊn ®Ò gi¶ sö cã.
o Mét vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lμ thiÕu lêi gi¶i ®¸p mμ ®ã lμ mét t×nh tr¹ng
khã kh¨n, mét t×nh tr¹ng tiªu cùc thËt sù ®ang tån t¹i.
o VÞ trÝ trªn s¬ ®å kh«ng chØ ra tÇm quan träng cña çc vÊn ®Ò.
4.2. Ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i ABC
4.2.1. Kh¸i niÖm
§Ó cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn phï hîp cho mét céng ®ång cÇn ph©n ®Þnh mét
sè chØ tiªu ph©n lo¹i vÒ t×nh tr¹ng kinh tÕ cña nh÷ng nhãm ng−êi kh¸c nhau ®ång
thêi ph¸c th¶o nh÷ng h¹n chÕ trë ng¹i t¸c ®éng ®Õn møc thu nhËp cña nh÷ng
nhãm ng−êi nμy. Ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i ABC lμ ph−¬ng ph¸p sÏ gióp chóng ta
ph©n lo¹i hé gia ®×nh thμnh nh÷ng nhãm giμu, nghÌo, trung b×nh.
Ph−¬ng ph¸p ABC ®−îc ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña nh÷ng dù ¸n
ph¸t triÓn ®èi víi nh÷ng ng−êi ë cÊp thÊp nhÊt trong giai tÇng x· héi (ng−êi nghÌo).
§Ó ®¸nh gi¸ giμu nghÌo th× kh«ng ai cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n nh÷ng ng−êi
cïng sèng trong mét céng ®ång.
• LËp danh s¸ch chñ hé (do l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng cung cÊp sau khi ®·
®−îc kiÓm tra l¹i).
• ViÕt tªn chñ hé lªn çc thÎ riªng biÖt.
• Tæ chøc cuéc häp nhãm.

• Th¶o luËn víi nhãm vÒ nh÷ng chñ ®Ò nh− sù ph©n lo¹i gia ®×nh thμnh 3
nhãm giμu, trung b×nh, vμ nghÌo. Bμn b¹c ®Ó x©y dùng ra nh÷ng chØ
tiªu, tiªu chuÈn cho tõng nhãm.
• LÇn l−ît ®−a thÎ ghi tªn chñ hé cho nhãm ®Ó hä bμn b¹c ®−a tªn chñ hé
vμo nhãm nμo ®ã.
• Nhãm sÏ x¸c ®Þnh râ nh÷ng ®Æc ®iÓm nμo cña ®a sè chñ hé ë cïng
nhãm vμ lμm thÕ nμo ®Ó ph©n biÖt víi nhãm kh¸c.
4.2.3. ¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p
• Kh«ng g©y nghi kþ vμ mäi ng−êi ®Òu hμo høng tham gia, tæ chøc vμo
thêi ®iÓm nμo còng ®−îc.
• Th«ng th−êng ng−êi d©n s½n lßng cung cÊp th«ng tin, ph©n lo¹i chÝnh
x¸c çc nhãm.
• Ph−¬ng ph¸p nμy lμm t¨ng sù hiÓu biÕt vÒ sù ph©n bè vμ chia xÎ çc
nguån tμi nguyªn hiÖn h÷u.
4.2.4. Nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p
• NÕu kh«ng liÖt kª ®Çy ®ñ tªn çc gia ®×nh trong céng ®ång sÏ g©y ra sù
®¸nh gi¸ kh«ng ®óng møc çc chØ tiªu ®Ó ph©n nhãm.
• Mét vμi ng−êi cã xu h−íng h¹ thÊp tiªu chuÈn ®¸nh gi¸, nÕu häc cho
r»ng lμm nh− vËy sÏ cã lîi cho céng ®ång tõ çc dù ¸n ph¸t triÓn.
4.2.5. Gîi ý nh÷ng c¨n cø ®Ó ph©n lo¹i ABC
• Møc ®é së h÷u ruéng ®Êt.
• Nguån thu nhËp.
• Lo¹i h×nh nhμ ë.
• C«ng cô s¶n xuÊt vμ dông cô
sinh ho¹t gia ®×nh.
• Kh¶ n¨ng cho con çi ®i häc.
• Sè lao ®éng chÝnh.

4.3. VÏ s¬ ®å th«n b¶n
4.3.1. Môc ®Ých
• §¸nh gi¸, ph©n tÝch t×nh h×nh chung cña th«n b¶n nh»m ®−a ra ®−îc
nh÷ng khã kh¨n vμ gi¶i ph¸p trong tõng lÜnh vùc cña th«n b¶n.
• Lμm c¬ së cho th¶o luËn x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n.
B−íc 1: Thμnh lËp nhãm n«ng d©n c¶ nam vμ n÷ Ýt nhÊt tõ 5-7 ng−êi.
B−íc 2: Chän mét n¬i cao trong th«n,
xãm dÔ quan s¸t toμn th«n,
xãm, ®i l¹i thuËn lîi ®Ó cã
nhiÒu ng−êi cïng tham gia.
B−íc 3: Th¶o luËn vμ vÏ s¬ ®å th«n
xãm lªn mÆt ®Êt. Sau khi
hoμn thμnh chuyÓn s¬ ®å ®·
ph¸c ho¹ trªn mÆt ®Êt vμo
giÊy khæ lín.
B−íc 4: §¸nh dÊu vÞ trÝ çc hé lªn s¬ ®å. Sö dông kÕt qu¶ ph©n lo¹i hé ®Ó
®¸nh dÊu çc lo¹i hé. Mçi lo¹i hé chän 1 mμu ®Ó ®¸nh dÊu trªn
s¬ ®å.
4.4. BiÓu ®å biÕn ®éng theo thêi gian
4.4.1. Kh¸i niÖm
• §©y lμ lo¹i biÓu ®å thÓ hiÖn nh÷ng thay ®æi vÒ mÆt sè l−îng theo thêi
gian.
• Lo¹i biÓu ®å nμy cã thÓ dïng cho nhiÒu sè liÖu thay ®æi kh¸c nhau nh−:
- S¶n l−îng çc lo¹i c©y trång.
- DiÖn tÝch canh t¸c çc lo¹i c©y trång.
- Sè l−îng gia sóc.
- D©n sè vμ sè hé.

Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9

Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (16)

Destaque

Destaque (14)

Semelhante a Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9

Semelhante a Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9 (20)

Último

Último (20)

Phuong phap-tiep-can-cong-dong-1214373155509235-9