ασπαιτε

Χιωτέλης Ιωάννης
Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών
Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πατρών

Χρήση του Microsoft Power Point στη
διδασκαλία θετικών επιστημών.
1. Ταχύτητα παράδοσης.
2. Μαιευτική μέθοδος διδασκαλίας.
3. Υπενθύμιση παλαιότερης γνώσης.
4. Διαθεματικότητα.
5. Διαδραστικότητα.
6. Αναφορά σε σύγχρονες εξελίξεις
της επιστήμης.
7. Αναφορά σε θέματα της καθημερινότητας που
σχετίζονται με θετικές επιστήμες.
8. Αναφορά στα ένθετα των σχολικών βιβλίων.

1. Ταχύτητα παράδοσης.
Φυσική Γ’ Λυκείου Θετικής και Τεχνολογικής Κατεύθυνσης.

Φυσική Α’ Λυκείου.

W=FSσυνφ
Φ=900
W=FSσυν900
συν900=0
W=0
10ΛΕΠΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 16ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2009
Φυσική Α’ Λυκείου.
F - F

Συμπλήρωση αντιδράσεων οξειδοαναγωγής
ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ - ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ
1. Σύνθεση. Στις αντιδράσεις αυτές δύο ή περισσότερα στοιχεία
ενώνονται προς σχηματισμό μιας χημικής ένωσης π.χ. C + O2  CO2.
2. Αποσύνθεση και διάσπαση. Στην αποσύνθεση μια ένωση διασπάται
στα στοιχεία της π.χ. 2HgΟ  2Hg + O2.
Στις αντιδράσεις διάσπασης παράγονται ενώσεις π.χ.
2ΚClΟ3  2ΚCl + 3O2.
3. Απλή αντικατάσταση. Στις αντιδράσεις αυτές ένα στοιχείο
αντικαθίσταται από κάποιο άλλο δραστικότερο του.
3. Υπενθύμιση παλαιότερης γνώσης.
Χημεία Β’ Λυκείου Θετικής Κατεύθυνσης.
ΜΕΤΑΛΛΑ:
K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au
Αύξηση δραστικότητας
ΑΜΕΤΑΛΛΑ:
F2, Cl2, Br2, O2, I2, S

• Η εξασθένηση της
στιβάδας του όζοντος.
Βιολογία Γ’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.
Από έρευνες διαπιστώθηκε ότι
αιτία για την εξασθένηση αυτή είναι
οι χλωροφθοράνθρακες (freon).
Η ποσότητα διοξειδίου του
άνθρακα που προστίθεται στην
ατμόσφαιρα αυξάνεται με
ρυθμό 0,3% το χρόνο.

2.8 Ατμοσφαιρική ρύπανση – Φαινόμενο
θερμοκηπίου - Τρύπα όζοντος
Φαινόμενο Θερμοκηπίου
Αέριο Συμμετοχή στο
φαινόμενο
CO2 50%
CH4 18%
CFCs 14-16%
NOx 8%
O3 12%
Χημεία Β’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.

β.
40
α.
18
Περίπου 10 ημέρες
Βιολογία Γ’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.

ΑΣΚΗΣΗ 16
Στο διάγραμμα παρουσιάζονται οι διαδοχικές φάσεις μιας συγκεκριμένης κυτταρικής
διαδικασίας:
Α. Ονομάστε τις δομές που σημειώνονται με τα γράμματα Α,Β,Γ,Δ,Ε.
Πλασματική
μεμβράνη
Κυστίδιο από
ενδοκύττωση
Λυσοσώματα
Σύμπλεγμα Golgi
Πυρηνίσκος
Βιολογία Β’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.

6. Αναφορά σε σύγχρονες εξελίξεις της επιστήμης.
Φυσική Γ’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.

7. Αναφορά σε θέματα της καθημερινότητας που
σχετίζονται με θετικές επιστήμες.
Φυσική Γ’ Λυκείου Γενικής Παιδείας.

ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ: ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ
ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

8. Αναφορά στα ένθετα των σχολικών βιβλίων.
Βιολογία Β’ Λυκείου Επιλογής.

Εισαγωγικός τομέας και προκαταρτική φάση
Μικρή Περιγραφή: Γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για τους Αρχαίους
Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά πόσα γνωρίζουμε για την καθημερινότητα
των αθλητών; Ποια ήταν η διατροφή των αθλητών, ποια η
προετοιμασία τους, ποιες οι συνήθειες τους; Οι μαθητές αναζητούν
στους αρχαιολογικούς χώρους της Ολυμπίας τις απαντήσεις.
Λεξιλόγιο: Αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, καθημερινότητα αθλητών,
προετοιμασία αθλητών, συνήθειες.
Κοινό που απευθύνεται: Καθηγητές Φυσικής Αγωγής, Φιλολόγους,
Καθηγητές Φυσικών Επιστημών.
Ηλικία: 13-18 ετών.
Περιβάλλον: Σχολείο, Εργαστήριο Η/Υ, Μουσεία Αρχαίας Ολυμπίας,
Αρχαιολογικός χώρος Α. Ολυμπίας.
Χρονική διάρκεια: Πριν την επίσκεψη – 6 ώρες
Επίσκεψη – 3 ώρες
Μετά την επίσκεψη – 2 ώρες

Τεχνικές απαιτήσεις: Εργαστήριο Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο,
Ιστορικοί Χάρτες, Αίθουσα Προβολών.
Υπόβαθρο συγγραφέα: Φιλόλογος, Καθηγητής/τρια Φυσικής Αγωγής,
Καθηγητής/τρια Φυσικών Επιστημών.
Σύνδεση με τη διδακτέα ύλη: Ιστορία Γεν. Παιδείας Α΄ Λυκείου,
Φυσική Α΄ Λυκείου και Γ΄ Λυκείου, Φυσική Αγωγή.
Διδακτικοί στόχοι: Οι μαθητές θα έρθουν αντιμέτωποι με μια
διαφορετική πτυχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Θα αναζητήσουν
πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα των αθλητών, τη διατροφή
τους, τις συνήθειές τους, την προετοιμασία τους, τις ενδυματολογικές
τους προτιμήσεις και τα συμπόσια-γλέντια μετά τους αγώνες.
Καθοδήγηση για προετοιμασία: Ο καθηγητής θα παρουσιάσει στους
μαθητές ψηφιακό και ηλεκτρονικό υλικό που σχετίζεται με τους
ολυμπιακούς αγώνες. Θα παροτρύνει τους μαθητές να αλιεύσουν
πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα των αθλητών στην Α.
Ελλάδα. Στη συνέχεια θα παροτρύνει τους μαθητές να αναζητήσουν
πληροφορίες στο Μουσείο των Ολυμπιακών Αγώνων στην Α. Ολυμπία, να
συζητήσουν με ειδικούς και να ανατρέξουν στη βιβλιογραφία. Στο τέλος
θα πρέπει να συγγράψουν τη δική τους ιστορία από την καθημερινότητα
των αθλητών των αρχαίων ολυμπιακών αγώνων.

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων –
Πρόκληση της περιέργειας
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να εντοπίσουν τα πρώιμα κέντρα αθλητισμού στην
ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
O καθηγητής παροτρύνει τους μαθητές να εντοπίσουν τη σχέση του αθλητισμού με τη
στρατιωτική προετοιμασία, την πολιτική αγωγή και την εν γένει εκπαίδευση των νέων στην
αρχαία Ελλάδα.
Ο καθηγητής θέτει ερωτήματα σχετικά με τη διατροφή των αθλητών και τη σχέση
γυναίκας και αθλητισμού στην Α. Ελλάδα.
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιηγηθούν στην ιστοσελίδα:
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-
B120/HTML/g02-web/htms/sportsMM.htm

Πριν την επίσκεψη–1η Διδακτική φάση:Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων
Προσδιορισμός ερωτήσεων με βάση την υφιστάμενη γνώση
Τι γνωρίζετε για την καθημερινότητα
στην Α. Ελλάδα;
Ποια ήταν τα στάδια της ζωής ενός
άνδρα και ποια μιας γυναίκας στη
Αρχαία Σπάρτη;
Τι γνωρίζετε για την εκπαίδευση στην
Α. Ελλάδα, για τις λατρευτικές
εκδηλώσεις, για τα ταφικά έθιμα, για
την καλλιέργεια της γης, για την
υφαντική και το θεσμό της δουλείας;
Πως ήταν διαρρυθμισμένο ένα σπίτι
στην Α. Ελλάδα; Κατά τη διάρκεια
ενός συμποσίου σε ποιους χώρους
βρίσκονταν τα μέλη της οικογένειας;
Ο καθηγητής καθοδηγεί τους μαθητές να αναζητήσουν τις πληροφορίες στον
ιστότοπο: http://www.ancientgreece.co.uk/dailylife/story/sto_set.html

Ο καθηγητής ρωτάει τους μαθητές πως σχετιζόταν ο αθλητισμός με τη
στρατιωτική προετοιμασία.
Ο αθλητισμός σχετιζόταν
με τη Δημοκρατία;
Σύχναζαν ρήτορες
στα γυμναστήρια;
Αναζητήστε πληροφορίες σχετικά με
τη διατροφή των αθλητών.
Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση: Ενεργή διερεύνηση Πρόταση προκαταρκτικών
εξηγήσεων ή υπόθεσης

Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση:
Ενεργή διερεύνηση – Σχεδιασμός και υλοποίηση απλής διερεύνησης
• Δίνουμε στους μαθητές φωτογραφίες από λεπτομέρειες εκθεμάτων
του Μουσείου Ολυμπιακών Αγώνων στην Α. Ολυμπία.
• Ζητάμε από τους μαθητές να εντοπίσουν τα εκθέματα.

Οι μαθητές συλλέγουν
πληροφορίες από τα εκθέματα.
Γίνεται ξενάγηση και παρουσίαση
των εκθεμάτων του Μουσείου και
αναζητούνται πληροφορίες σχετικά
με την καθημερινότητα των
αθλητών.
Οι μαθητές χωρισμένοι στις
ομάδες τους συλλέγουν επιτόπου
πληροφορίες για τα θέματα που
τους έχουν τεθεί. Παρακολουθούν
το παρεχόμενο οπτικοακουστικό
υλικό.
Επίσκεψη – 3η Διδακτική φάση:
Δημιουργία – Συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μέσω παρατήρησης

Συζήτηση – Εξήγηση βασισμένη στα αποδεικτικά στοιχεία
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιγράψουν μια
ημέρα της καθημερινότητας των αρχαίων ελλήνων αθλητών.
Ζητείστε από τους μαθητές να συσχετίσουν τα αθλητικά
δρώμενα με τις στρατιωτικές προετοιμασίες και με
θρησκευτικές τελετές.
Ζητείστε από τους μαθητές να προσδιορίσουν τη σχέση
αθλητισμού και δημοκρατίας.
Ποια η σχέση αθλητισμού και φιλοσοφίας; Ποια η διαφορά
μεταξύ του καλός και του αγαθός;
Στην Αθήνα υπήρχαν τρία μεγάλα Γυμναστήρια: Η Ακαδημία,
το Λύκειον και το Κυνόσαργες. Ποια ήταν η μετεξέλιξή τους;

Μετά την Επίσκεψη – 5η Διδακτική φάση:
Ανασκόπηση – Έκφραση εξηγήσεων
Ο καθηγητής και οι μαθητές
ξεναγούνται στον αρχαιολογικό
χώρο της Α. Ολυμπίας. Κάθε
μνημείο αναλύεται και
προσεγγίζεται από ποικίλες οπτικές
(Αθλητική, θρησκευτική,
κοινωνική, πολιτισμική κ.τ.λ.)
Ο καθηγητής παρουσιάζει την
άρρηκτη σχέση των αρχαίων
ολυμπιακών αγώνων με την
καθημερινότητα των αρχαίων
ελλήνων.

Ανασκόπηση – Δραστηριότητες και υλικά μεταπαρακολούθησης
Ζητείστε από τους μαθητές δημιουργήσουν μια ιστορία (παραμύθι)
βασισμένη στην καθημερινότητα των αθλητών.
Ζητείστε να ετοιμάσουν μια παρουσίαση Power Point με την
καθημερινότητα των αρχαίων αθλητών, με τους χώρους
συνάθροισης, με τις συνήθειές τους και με τις ανθρώπινες στιγμές
τους.
Ζητείστε από τους μαθητές να ζήσουν μια μέρα ως αρχαίοι αθλητές
και στο τέλος της μέρας να αγωνιστούν στο στάδιο της Α. Ολυμπίας
(π.χ. στο τρέξιμο).
Σε ένα ιστολόγιο που θα δημιουργήσουν οι μαθητές να αναρτώνται
πληροφορίες σχετικά με καθημερινές συνήθειες των αρχαίων
ελλήνων από επισκέψεις που θα πραγματοποιούν οι μαθητές σε
Μουσεία.

Μικρή Περιγραφή: Οι μαθητές θα διδαχτούν το σημαντικό
ρόλο της μπαρούτης στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, τον
τρόπο παρασκευής της και θα επισκεφθούν τους
Μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας.
Λεξιλόγιο: Μπαρούτη, Μπαρουτόμυλοι, Δημητσάνα,
Υδροκίνηση, Νίτρο (Νιτρικό Κάλιο), Θειάφι (Θείο), Κάρβουνο
(Άνθρακας), Ελληνική Επανάσταση 1821.
Κοινό που απευθύνεται: Καθηγητές Β/βάθμιας Εκπαίδευσης,
κυρίως Χημικούς, Φυσικούς, Βιολόγους και Φιλολόγους.
Ηλικία: 13-18 ετών.
Περιβάλλον: Σχολείο, Εργαστήριο Η/Υ, Μπαρουτόμυλοι,
Μουσείο Υδροκίνησης.
Χρονική διάρκεια: Πριν την επίσκεψη – 6 ώρες
Επίσκεψη – 3 ώρες
Μετά την επίσκεψη – 2 ώρες

Τεχνικές απαιτήσεις: Εργαστήριο Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο, Ιστορικοί
Χάρτες, Αίθουσα προβολών.
Υπόβαθρο συγγραφέα: Καθηγητής/τρια Φυσικών Επιστημών ή Φιλόλογος.
Σύνδεση με τη διδακτέα ύλη: Φυσική Α΄ Λυκείου, Χημεία Α΄ Λυκείου, Βιολογία
Γεν. Παιδείας Γ΄ Λυκείου, Ιστορία Γεν. Παιδείας Γ΄ Λυκείου.
Διδακτικοί στόχοι: Οι μαθητές θα γνωρίσουν τη συνεισφορά της εγχώριας
παραγωγής μπαρούτης στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Θα
γνωρίσουν την προβιομηχανική οικονομία του Ελληνικού χώρου και τη χρήση
των υδάτινων πόρων στην ανάπτυξή της, ενώ τέλος θα εντρυφήσουν στα μυστικά
της παρασκευής της μπαρούτης.
Καθοδήγηση για προετοιμασία: Ο καθηγητής θα παρουσιάσει τρία
ντοκιμαντέρ σχετικά με τους μπαρουτόμυλους στον Ελλαδικό χώρο. Θα
προτρέψει τους μαθητές να αναζητήσουν πληροφορίες για το ρόλο της
μπαρούτης στην Ελληνική Επανάσταση και τον τρόπο παρασκευής της. Επίσης,
θα κατευθύνει τους μαθητές να εξετάσουν την προβιομηχανική οικονομία και
ανάπτυξη στον ελλαδικό χώρο και ειδικά στην περιοχή της Δημητσάνας.

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης
ερωτήσεων – Πρόκληση της περιέργειας
Ο καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές το ντοκιμαντέρ 1821. Η ΠΟΡΕΙΑ
ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΣΤΙΓΜΗ για τη συμβολή της μπαρούτης στην Ελληνική
Επανάσταση.
O καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές την εκπομπή ΟΙΚΟΣΦΑΙΡΑ:
ΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ, εστιάζοντας την προσοχή τους στην υδρενέργεια
του Λούσιου.
Ο καθηγητής παρουσιάζει στους μαθητές την ενημερωτική εκπομπή ΡΙΜΕΪΚ:
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ και συζητά με τους μαθητές τη
διαδικασία παρασκευής της μπαρούτης από φυσικές πρώτες ύλες.
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να
σχολιάσουν το παρακάτω κείμενο από τα
«Απομνημονεύματα» του Θ. Κολοκοτρώνη:
«Μπαρούτι είχαμεν, έκαμνε η Δημητζάνα. Του
μπαρουτιού την υπόθεσι την είχαν πάρει απάνω τους
τα αδέλφια Σπηλιωτόπουλοι και δια να δουλεύουν
την μπαρούτη, δεν επαίρναμε πολλούς Δημητζανίτες
εις το στρατόπεδο, τους αφήναμε δι' αυτήν την
δούλευσιν".

Πριν την επίσκεψη – 1η Διδακτική φάση: Δραστηριότητες εκμαίευσης ερωτήσεων –
Προσδιορισμός ερωτήσεων με βάση την υφιστάμενη γνώση
Ποιο είναι το μείγμα της
μπαρούτης; (KNO3, S, C)
Πότε περίπου ανακαλύφθηκε η
μπαρούτη και πότε
πρωτοχρησιμοποιήθηκε;(1230)
Πως η μπαρούτη επηρέασε
τους πολέμους για την
αναδιανομή του κόσμου από τον
14ο έως τον 19ο αιώνα;
Ποιος ο ρόλος της Δημητσάνας
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
και κατόπιν στην Ελληνική
Επανάσταση του 1821;

Πριν την επίσκεψη – 2η Διδακτική φάση: Ενεργή διερεύνηση – Πρόταση
προκαταρκτικών εξηγήσεων ή υπόθεσης
Ο καθηγητής ρωτάει τους μαθητές πόσο συνέβαλλε η υδρενέργεια
του Λούσιου στην προβιομηχανική ανάπτυξη της Δημητσάνας.
Ο καθηγητής παροτρύνει τους μαθητές να αναζητήσουν σε πηγές
πληροφορίες για την εξέλιξη της τεχνολογίας στη διαδικασία
παραγωγής της μπαρούτης (π.χ. πότε πρωτοεμφανίστηκαν οι
υδροκίνητοι μπαρουτόμυλοι με κοπάνια).
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να περιγράψουν τη
λειτουργία του υδροκίνητου μπαρουτόμυλου σύμφωνα με τις
πληροφορίες που παρέχονται στις ταινίες που έχουν παρουσιαστεί
στους μαθητές.
Ο καθηγητής ζητάει από τους μαθητές να του αναφέρουν τους
τρόπους συλλογής των πρώτων υλών για τη μπαρούτη.

Χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερεις ομάδες.
Η πρώτη ομάδα θα ασχοληθεί με την εξάπλωση των μπαρουτόμυλων
στο Βαλκανικό χώρο.

Η δεύτερη ομάδα θα ασχοληθεί με το τρόπο λειτουργίας των
υδροκίνητων μπαρουτόμυλων.

Η τρίτη ομάδα θα ασχοληθεί με την εξέλιξη της τεχνολογίας που
σχετίζεται με την παρασκευή της μπαρούτης.

Η τέταρτη ομάδα θα ασχοληθεί με την προέλευση των πρώτων
υλών για την παρασκευή της μπαρούτης.

Οι μαθητές παρατηρούν το φυσικό
περιβάλλον της Δημητσάνας, τους
ανεξάντλητους φυσικούς πόρους και
τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Γίνεται ξενάγηση και παρουσίαση
του μπαρουτόμυλου, αλλά και όλων
των υδροκίνητων εγκαταστάσεων
(Βυρσοδεψείο, νεροτριβή,
αλευρόμυλος).
Οι μαθητές χωρισμένοι στις ομάδες
τους συλλέγουν επιτόπου
πληροφορίες για τα θέματα που τους
έχουν τεθεί. Παρακολουθούν τη
διαδικασία παραγωγής της
μπαρούτης.
Δημιουργία – Συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μέσω παρατήρησης

Συζήτηση – Εξήγηση βασισμένη στα αποδεικτικά στοιχεία
Ο καθηγητής τονίζει τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος και των
πλουτοπαραγωγικών πηγών για την ανάπτυξη (κοινωνική, οικονομική,
πολιτιστική κ.τ.λ.)
Ζητείστε από τους μαθητές να «ταυτοποιήσουν» τα μέρη της
εγκατάστασης και να προσδιορίσουν το ρόλο κάθε τμήματος.
Ζητείστε από τους μαθητές να προσδιορίσουν τη πηγή προέλευσης των
πρώτων υλών της μπαρούτης.
Ζητείστε από τους μαθητές να συνδυάσουν την ιστορικότητα του
χώρου (κοιτίδα της Επαναστάσεως) με τη βιοτεχνική ανάπτυξη που
προϋπήρχε.

Συζήτηση – Θεώρηση άλλων εξηγήσεων
Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η μπαρούτη έπαιξε σημαντικό ρόλο
στους πολέμους που καθόρισαν τις μεγάλες αυτοκρατορίες.
Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η ανάπτυξη σχετίζεται με το φυσικό
περιβάλλον και τους πόρους που προσφέρει.
Ο καθηγητής εξηγεί γιατί η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε
αφύπνιση τους λαούς και σε επαναστάσεις .
Ζητάμε από τους μαθητές να διερευνήσουν βιβλιογραφικά τη
σχέση τεχνολογικής ανάπτυξης και κοινωνικής προόδου.

Ανασκόπηση – Έκφραση εξηγήσεων
Ο καθηγητής παρουσιάζει τις
παράλληλες δραστηριότητες του
Υπαίθριου Μουσείου Υδροκίνησης της
Δημητσάνας (Βυρσοδεψείο, νεροτριβή,
αλευρόμυλος).
Ο καθηγητής παρουσιάζει την
κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική
διάσταση της προβιομηχανικής
ανάπτυξης στον ελληνικό και
ευρωπαϊκό χώρο.
Ο καθηγητής αναλύει τη διασύνδεση
οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής
ανάπτυξης.

Ανασκόπηση – Δραστηριότητες και υλικά μεταπαρακολούθησης
Ζητείστε από τους μαθητές να ολοκληρώσουν τις
εργασίες που τους δόθηκαν.
Ζητείστε να ετοιμάσουν μια παρουσίαση Power
Point με τον κοινωνικό αντίκτυπο της
προβιομηχανικής δραστηριότητας στην ευρύτερη
περιοχή της Δημητσάνας.
Ζητείστε από τους μαθητές να δημιουργήσουν
χάρτες όπου θα σημειώνονται οι μπαρουτόμυλοι,
καθώς και μια μακέτα μπαρουτόμυλου.

Introductory section and preparatory phase
Short Description: Studying Ancient Astronomers especially in Greece, Egypt,
and Middle East we are astonished by the detailed descriptions of the
Constellations and Stars. Eratosthenes is describing in full detail the Hydra
constellation, while Aratus described the constellations of Orion, Ursa Minor and
Major, Draco and Cepheus. Their ability to observe a wide number of stars was
mainly due to low “light pollution”. Nowadays, stars are almost out of sight
especially in cities due to high levels of “light pollution”. We will compare the
number of stars observed by ancient astronomers to the number of stars we can
observe nowadays, revealing information about “light pollution” through
centuries. We will use the Stellarium application and a Google plug-in for light
pollution for each place.
Keywords: Light pollution, Constellations, Stars, Ancient Astronomers.
Target audience: Students studying Physics and Astronomy.
Age range: 14-18 years old
Context: Natural Sciences School Lab, Computer School Lab, Internet
Connection.
Time required: 6 hours

Introductory section and preparatory phase
Technical Requirements: Internet connection, appropriate software: Stellarium,
Google Earth plug-in, Microsoft Office, Microsoft Windows, Computers, video
projector could be useful.
Author’s background: Knowledge of Physics, knowledge of Astronomy,
Constellations, stars. Stellarium, Google+, internet, Google Earth plug-in. Ancient
astronomers descriptions of stars and constellations (use of Wikipedia can be
useful).
Connection with the curriculum: Strongly related with Astronomy (Second Class
of Greek High School), Physics (First, Second and Third Class of Greek High
School). Partly related with Philosophy and ideas of ancient astronomers and
philosophers (Eratosthenes, Hipparchus, Aratos).
Learning Objectives: Hands on learning, Inquiry based learning, ICT in
education, use of Open Science Resources, learn students to cooperate and act as
researchers.
Guidance for preparation: Search in literature, bibliography, internet and other
sources, about detailed descriptions of stars and constellations developed by
ancient astronomers. Download the plug-in GaN2013.kmz for Google Earth.
Download Stellarium. Both Stellarium and Google Earth GaN2013.kmz are free in
internet.

Pre-Experiment / Observation– Teaching Phase 1:
Questions Eliciting Activities – PROVOKE CURIOSITY
Teacher introduces students in
“Eratosthenica”, book written by
Eratosthenes describing in detail the
constellation of Hydra.
http://www.wilbourhall.org/pdfs/Eratost
henica.pdf Then asks students to find
how many stars Eratosthenes was able to
observe and describe.
Teacher also presents to students the book of Aratus,
“Phaenomena” referring also to descriptions of
constellations:http://www.theoi.com/Text/AratusPhaenome
na.html Then he asks question about the detailed reference
to the stars of the constellations.
Finally teacher asks from students to find and collect
descriptions of constellations from astronomers during
centuries, mainly focusing on the number of mentioned stars
(Wikipedia).

Questions Eliciting Activities – DEFINE QUESTIONS FROM CURRENT KNOWLEDGE
How many stars can you see from your
house? Match your night sky view with one
of the images beside.
Visit the site “Globe at Night”
http://www.globeatnight.org/ and find out
the complete scale of “light pollution”.
Would you see more stars at countryside,
away from city lights?
Why this happens?
Which is the main reason for “light
pollution”?
Search in Wikipedia about light pollution,
reasons, consequences, effects in
Astronomy:
http://en.wikipedia.org/wiki/Light_pollutio
n

Pre-Experiment / Observation– Teaching Phase 2: Active Investigation – PROPOSE
PRELIMINARY EXPLANATION OR HYPOTHESES
Students are asked to use the Stellarium software and test
different values of light pollution as shown in figure.
Also students are asked to count the influence of the atmosphere
to our observations, as shown in the image.
Light
pollution
Atmosphere

Active Investigation – PLAN AND CONDUCT SIMPLE INVESTIGATION
Students then asked to find the
constellation of Hydra and the description
of this constellation by Eratosthenes. They
also asked to observe the constellation at
night by their own.
We ask students to record how many stars
they observe from their places and
compare the number of observed stars to
the number of observed stars by
Eratosthenes.
We then encourage students to find
constellation descriptions of other ancient
astronomers and compare again their
findings.

Active Investigation – PLAN AND CONDUCT SIMPLE INVESTIGATION
We download the special plug-in for Google-Earth GaN2013 that
provides information about light pollution of each place (yellow dots on
the above map).
Students are encourage to find the original places of primary
observation by ancient astronomers. Then they set at Stellarium the
representative values of light pollution and play the role of the ancient
astronomers.

Experiment / Observation– Teaching Phase 3:
Creation – GATHER EVIDENCE FROM OBSERVATION
If all those ancient astronomers were observing nowadays the night sky how many stars would have
they seen?
Students are recording the original places of early observations and how precise were their
observations (how many stars per constellation):
Year of
observation
Name of ancient
Astronomer
Number of stars
observed per
constellation by
ancient
astronomers
Number of
stars
observed per
constellation
now
Nowadays
light pollution
at specific
place
(by plug-in)
• Then, students are asked to make assumptions about light pollution at
ancient times, and how light pollution is changing our view of sky.

Discussion – EXPLANATION BASED ON EVIDENCE
Students are asked to confirm or revise their initial ideas about light
pollution. We ask them if they have initially considered how critical,
light pollution is for sky observations.
Because, many ancient astronomers have observed night sky from
different places (Greece, Egypt, Italy) we ask students to record locally
the values of light pollution:
Place of ancient
observation
Light pollution at ancient
times
Light pollution nowadays
• We ask students to relate light pollution to geographic factors.
For instance: light pollution at developed and developing
countries.

Discussion – CONSIDER OTHER EXPLANATIONS
Furthermore we ask students
to observe the traffic lambs
during the night. We
encourage then to combine
the light diffusion with light
pollution and how “clear” the
night sky is.
Students are asked
to predict light
pollution and
number of
observed stars just
by looking at the
road lambs.

Post-Experiment / Observation– Teaching Phase 5:
Reflection – COMMUNICATE EXPLANATION
Students can now explain
why stars are not any more
visible from large cities.
• Even more students can
combine “light pollution”
with atmospheric pollution
by gases such as CO2. A
polluted atmosphere further
intensifies the problem. The diffused light into the atmosphere
expands the problem far away from the light sources.

As follow up activities, students can continue recording the light
pollution of the Globe.
Post-Experiment / Observation– Teaching Phase 5:
Reflection – FOLLOW UP ACTIVITIES AND MATERIALS
• We will encourage them to join the
“Globe at Night” project and be a part
of a global research community.

Γενικό
Λύκειο
Πελοπίου
ΕΚΦΕ
Ηλείας
Ζ΄
ΕΠΚΑ
Δήμος
Αρχαίας
Ολύμπίας
Πανεπιστήμιο
Πατρών
Γενικό
Λύκειο
Λάλα
Γενικό
Λύκειο
Βασιλακίου
Γενικό
Λύκειο
Λεχαινών
Σχολή
Μωραΐτη
Αστρονομική
Εταιρία
«Ωρίωνας»
Ελληνο
γερμανική
Αγωγή
Υπαίθριο
Μουσείο
Υδροκίνησης
Γραφείο
Σχολικών
Συμβούλων
«Φυσικώς
Αγωνίζεσθαι»
Πολιτιστι
κός
Σύλλογος
Πελοπίου
Φυσιολατρικός
Σύλλογος Α.
Ολυμπίας
Τοπική
κοινωνία

ασπαιτε

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (9)

Semelhante a ασπαιτε

Semelhante a ασπαιτε (20)

Mais de HIOTELIS IOANNIS

Mais de HIOTELIS IOANNIS (20)

ασπαιτε