ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ

1. ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
ΜΙΑ ΠΑΡΟΣΙΑΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ
7/6/2016
1
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
 Η εκστρατεία στην Μικρά Ασία
 Η πορεία στην Καταστροφή
 Αναφορές σε κτηνωδίες
 Επίλογος
 Αποτίμηση
7/6/2016
2
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

3. Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΊΑ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΆ ΑΣΊΑ
Αμέσως μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου (1918) ξεκίνησαν οι
εργασίες στη Σύνοδο Ειρήνης στο Παρίσι μεταξύ των νικητριών χωρών,
ανάμεσα σε αυτές και την Ελλάδα. Ύστερα από αγγλική και γαλλική
συμφωνία, η 1η μεραρχία του Ελληνικού στρατού υπό τις διαταγές του
συνταγματάρχη Ζαφειρίου αποβιβάστηκε στη Σμύρνη στις 2
Μαΐου του 1919 με σκοπό να εγκαθιστήσει ελληνική διοίκηση και να
προστατεύσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς . Τους επόμενους μήνες
συγκροτήθηκε στρατιωτική μεραρχία με έδρα την Σμύρνη υπό τον
συνταγματάρχη Μαζαράκη. Τουρκικές αντάρτικες δυνάμεις αρνήθηκαν
όμως να δεχθούν την ελληνική διοίκηση και ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο, με
αποτέλεσμα η απόβαση του Ελληνικού στρατού να μετατραπεί σε μια
μακρόχρονη εκστρατεία. Τον Αύγουστο του 1920 υπογράφηκε τελικά
η συνθήκη των Σεβρών, με την οποία γινόταν η οριστική παραχώρηση
όλης της Θράκης καθώς και η παραχώρηση της διοίκησης της περιοχής
της Σμύρνης για 5 έτη στην. Παράλληλα με τις επιτυχίες της ελληνικής
διπλωματίας και του ελληνικού στρατού, στο τουρκικό στρατόπεδο
επικρατούσε εμφύλια διαμάχη μεταξύ της στρατιωτικής και πολιτικής
εξουσίας.
7/6/2016
3
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

4. Η ΠΟΡΕΊΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΉ
Κρίσιμη καμπή για την εξέλιξη της Μικρασιατικής εκστρατείας
αποτέλεσαν οι εκλογές του 1920. Το αποτέλεσμα των εκλογών, μέσα σε
συνθήκες Εθνικού Διχασμού και δυσαρέσκειας του ελληνικού λαού για
την παρατεταμένη παραμονή των ελληνικών στρατευμάτων στην Μικρά
Ασία, ήταν καθοριστικό για την μετέπειτα ιστορία του Ελληνικού Έθνους.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ηττήθηκε στις εκλογές από τον Δημήτριο
Γούναρη, ο οποίος στις προεκλογικές του δεσμεύσεις είχε περιλάβει την
άμεση διακοπή των εχθροπραξιών. Μερικούς μήνες αργότερα το
σκηνικό αλλάζει ριζικά. Η Τουρκία με ηγέτη τον Κεμάλ
Ατατούρκ καταφέρνει να συνθηκολογήσει μετά την Γαλλία, Ρωσία και
με την Ιταλία και να επιτύχει την προμήθεια του Τουρκικού στρατού
με πολεμικό υλικό από τις προαναφερόμενες χώρες. Την άνοιξη του
1921, ο Ελληνικός στρατός, ύστερα από στρατιωτικό συμβούλιο,
αποφάσισε προέλαση προς την Άγκυρα και κατέλαβε καίρια
στρατηγικά σημεία (Εσκί-Σερίρ & Αφιόν-Καραχισάρ), χωρίς όμως να
καταφέρει να εξαλείψει την τουρκική απειλή
7/6/2016
4
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

5. Η ΠΟΡΕΊΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΉ (2)
Από τον Σεπτέμβριο του 1921 ο κύριος
όγκος των δυνάμεων του Ελληνικού
στρατού είχε συγκεντρωθεί στο Αφιόν
Καραχισάρ. Οι ανώτεροι αξιωματικοί
πίστευαν ότι ελέγχοντας το Αφιόν
Καραχισάρ μπορούσαν να ανακόψουν
την τροφοδοσία του τουρκικού στρατού.
Η ανώτερη ηγεσία του ελληνικού
στρατού είχε υποτιμήσει τα στρατιωτικά
σώματα του Κεμάλ, με αποτέλεσμα να
παραμελήσει την άμυνα των συνόρων
και να αρχίσει να καταστρώνει σχέδια
κατάληψης της Κωνσταντινούπολης. Το
πρωί της 13ης Αυγούστου ο τουρκικός
στρατός επιτέθηκε στις ελληνικές
δυνάμεις στο Αφιόν Καραχισάρ. Η
επίθεση των Τούρκων, την οποία
διεύθυνε ο ίδιος ο Κεμάλ, ήταν
αναμενόμενη παρόλ' αυτά αιφνιδίασε με
την ποιότητα της την ηγεσία του
Ελληνικού στρατού που περίμενε να
αντιμετωπίσει άτακτα σώματα στρατού.
Το πυροβολικό σε συνεργασία με το
ιππικό συνέτριψαν σε ελάχιστο
χρόνο την 1η & 4η μεραρχία
στρατού. Οι ενισχύσεις δεν
κατάφεραν να φτάσουν σύντομα,
λόγω της ανασφάλειας που υπήρχε
στο στράτευμα αφού η κατάλυση
του νότιου μετώπου είχε ήδη
διαδοθεί. Στις 24 Αυγούστου η
στρατιωτική ηγεσία συγκεντρώθηκε
στη Σμύρνη και εξέδωσε διαταγές.
Όμως οι διαταγές δεν είχαν
ουσιαστικό αποδέκτη αφού όχι μόνο
οι επικοινωνίες είχαν διακοπεί αλλά
και οι στρατιώτες δεν υπάκουαν. Η
αμυντική τακτική ήταν αδύνατη
αφού πολλά σώματα στρατού είχαν
αποκοπεί και κατευθύνονταν στα
παράλια της Μικράς Ασίας.
7/6/2016
5
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

6. ΑΝΑΦΟΡΈΣ ΣΕ ΚΤΗΝΩΔΊΕΣ
Συνολικά η μικρασιατική εκστρατεία
είχε ως αποτέλεσμα 25.000 νεκρούς
και τραυματίες στρατιώτες από
ελληνικής πλευράς. Πάνω από
1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να
εγκαταλείψουν τις εστίες των
προγόνων τους και να έρθουν σαν
πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας
πίσω τους πάνω από 600.000
νεκρούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία
που έδωσε ο Ελ. Βενιζέλος με το
υπόμνημά του στη Συνδιάσκεψη της
Ειρήνης του Παρισιού, στη Μικρά
Ασία ζούσαν 1.694.000 Έλληνες. Στη
Θράκη και την περιοχή της
Κωνσταντινούπολης 731.000. Στην
περιοχή της Τραπεζούντας 350.000
και στα Αδανα 70.000. Σύνολο
2.845.000 Έλληνες που
αποτελούσαν το 20% του
πληθυσμού της περιοχής που
κυριαρχούσε οικονομικά, είχε δε
καταφέρει να διατηρήσει την
πολιτιστική του κληρονομιά παρ' ότι
αποτελούσε μειονότητα σε εχθρικό
περιβάλλον.
Οι Τούρκοι ήθελαν να εξαφανίσουν
κάθε ελληνικό στοιχείο από την
Μικρά Ασία, προβαίνοντας σε
ανείπωτα εγκλήματα, σύμφωνα και
με τις μαρτυρίες των Δυτικών
αυτοπτών μαρτύρων: Μαζικές
πυρπολήσεις κτηρίων και
ανθρώπων, σφαγές, εκτελέσεις,
βασανιστήρια κ.π.α. Αμερικανοί
μάρτυρες διηγούνται ιστορίες για
πυρπολήσεις αρρώστων μέσα σε
νοσοκομεία και παιδιών μέσα σε
σχολεία. Σύμφωνα δε με τον
ανταποκριτή των Τάιμς του
Λονδίνου, πολλοί Χριστιανοί κάηκαν
μέσα στις εκκλησίες τους, όταν αφού
κατέφευγαν σε αυτές, οι Τούρκοι
τούς έβαζαν επί τούτου φωτιά.
7/6/2016
6
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

7. ΕΠΊΛΟΓΟΣ
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή οι στρατιωτικοί επαναστάτησαν
με το Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922. Απαίτησαν την παραίτηση
του Κωνσταντίνου, θεωρώντας τον από τους κύριους υπαίτιους των
τραγικών εξελίξεων, και τη σύσταση νέας κυβέρνησης που να έχει
την εμπιστοσύνη της Αντάντ. Με τον Βασιλιά να αποχωρεί στο
εξωτερικό και την κυβέρνηση να παραιτείται, συστάθηκε στην
Αθήνα έκτακτο στρατοδικείο ("δίκη των έξ", επειδή έξι τελικά
καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν), με πρόεδρο τον
στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο, όπου παραπέμφθηκαν οχτώ
υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Γούναρη, με την κατηγορία
της εσχάτης προδοσίας. Παράλληλα ο Ελυθέριος Βενιζέλος
τοποθετήθηκε επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με τις
Ευρωπαϊκές Δυνάμεις και τους Τούρκους εκπροσώπους. Η ηττημένη
Ελλάδα θα υπογράψει τελικά στις 24 Ιουλίου 1923 την Συνθήκη της
Λωζάνης, η οποία αντικατέστησε τη Συνθήκη των Σεβρών.
7/6/2016
7
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

8. ΑΠΟΤΊΜΗΣΗ
Η Μικρασιατική καταστροφή θεωρείται από τις μεγαλύτερες, αν όχι η
μεγαλύτερη, συμφορά του ελληνισμού διαχρονικά. Με την Συνθήκη
της Λωζάνης και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, ο
ελληνισμός της Ανατολής εξαφανίστηκε ύστερα από δύο χιλιάδες
χρόνια και περίπου 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες ήρθαν υπό άθλιες
συνθήκες στην Ελλάδα. Το σχεδόν χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος
έπρεπε τάχιστα να στεγάσει και να περιθάλψει αυτόν τον τεράστιο
πληθυσμό. Παράλληλα, με την αποχώρηση μουσουλμάνων στο
θρήσκευμα από την ελληνική επικράτεια, η Ελλάδα κατέστη
περισσότερο εθνικά και θρησκευτικά ομοιογενής, αλλά η Μεγάλη
Ιδέα -κύριος συνεκτικός δεσμός της κοινωνίας και ο κύριος στόχος
της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για σχεδόν 100 χρόνια- έλαβε
τέλος. Η καταστροφή θα επιφέρει βαθιές τομές εντός της ελληνικής
κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό (δημιουργία πολυπληθούς
εργατικής τάξης στα μεγάλα αστικά κέντρα), πολιτικό
(ριζοσπαστικοποίηση των πολιτικών δυνάμεων), καθώς και
πολιτισμικό (νέα μουσικά ακούσματα, κουζίνα, νέες πνευματικές
αναζητήσεις και λογοτεχνικά ρεύματα, όπως η γενιά του ’30 κτλ).
7/6/2016
8
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016

9. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!
ΠΗΓΕΣ:
 ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
 ΕΙΚΟΝΕΣ GOOGLE
7/6/2016
9
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
ΚΑΛΠΑΚΙΔΟΥ-ΣΤ1-2οΔΗΜΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ
ΞΑΝΘΗΣ-2015-2016