sneller en beter interview in Binnenlands Bestuur van augustus 2009

1. Minder
week 32/33 | jaargang 30
fileleed
7 augustus 2009
voor ambtenaren en bestuurders
Onafhankelijk weekblad
bij de overheid
Plafond-ambtenaren
bevolken provincies
Onderzoek bestuurlijk Utrecht overweegt
bouw nieuw stadion
>De overheid kampt
dralen infrastructuur > De gemeente
steeds vaker met zogehe- > Drie universi- De commissie-Elverding con- Utrecht gaat onderzoeken
ten ‘plafond-ambtenaren’. teiten gaan onderzoeken cludeerde vorig jaar dat rond of een nieuw stadion in de
Zo zit twee derde van de waarom de besluitvorming wegenprojecten veel vertraging stad haalbaar is.
provinciemedewerkers op rond infrastructuur zo ontstaat doordat bestuurders
traag verloopt. het niet met elkaar eens kunnen Voetbalclub FC Utrecht heeft
het maximumsalaris.
worden of terugkomen op eer- plannen voor een nieuw stadion
Gelderland en Overijssel span- Het onderzoek, dat wordt uitge- der ingenomen standpunten. van 44.000 zitplaatsen, dat ge-
nen volgens onderzoek van het voerd door de Vrije Universiteit De universiteiten zoomen in schikt zou zijn als locatie voor
IPO de kroon: voor ruim zeven- Amsterdam, de Rijksuniversiteit op de gang van zaken rond de een eventueel in Nederland te
tig procent van de ambtenaren Leiden en de Technische Univer- Zuiderzeelijn en de A4 Delft- houden WK voetbal in 2018.
is geen salarisgroei mogelijk - zij siteit Delft, richt zich op de be- Schiedam. Volgens Frans van Seumeren,
zitten aan hun plafond. stuurscultuur en de ambtelijke Het kabinet heeft de adviezen eigenaar van de club, past een
Veel mensen op maximumsala- voorbereiding. van Elverding integraal overge- groter stadion goed bij de ambi-
ris, dat maakt de overheid duur, Opdrachtgever is de project- nomen. Er wordt inmiddels ties van de club en van de stad.
immobiel en minder produc- directie Sneller & Beter, die valt druk gewerkt aan het versnellen Het stadion moet aan de zuid-
tief, zeggen deskundigen. onder de ministeries van Vrom van procedures. westkant van de stad verrijzen.
> en Verkeer en Waterstaat. > >
im im im
Is uw kadernota al recessie-bestendig?
Bij twijfel, bel Haute Equipe, 020 - 407 20 00
Interim
Haarlem, Amsterdam,
Den Haag, Den Bosch en Zwolle
www.jsconsultancy.nl K V. N L
001_BIN3233_Cover 1 05-08-2009 15:42:51

2. > achtergrond 30
Donné Slangen
‘Als een besluit eenmaal is gen
houden. Krachtig bestuur, daar
commentaar . nieuws
32/3309
Bestuur
Onduidelijkheid over nevenfuncties
commissaris van de koningin Cornielje
Transparantie en >7
vriendjespolitiek
Vergrijzing
> Transparantie is een van de te overleggen. Waarom nu zo- voorstelling eveneens subsidie Provinciehuis vol ‘plafond-ambtenaren’
kernwaarden in het openbaar be- veel gedoe over deze functies? verleende. > 12
stuur. Als zaken niet glashelder In 2006 verleende het college Al met al blijft het beeld be-
zijn, ontstaat een diffuus beeld. van GS, in strijd met de eigen staan dat het GOOG dankzij
En dit kan er al snel toe leiden regels en na een eerdere afwij- goede persoonlijke contacten Handhaving
dat de integriteit van bestuur- zing, een ‘waarderingssubsidie’ met GS-leden van de provincie Minder mis bij verrassingscontroles
ders ter discussie komt te staan. van 5000 euro aan het Gelders een geldbedrag heeft gekregen > 15
VVD’er Clemens Cornielje, com- Opera- en Operette Gezelschap waarop het geen recht had. Dit
missaris van de koningin in (GOOG). is zeer schadelijk voor het open-
Sport
Gelderland, bekleedt ‘circa vijf- Cornielje zat destijds in het co- baar bestuur.
tig’ ceremoniële functies als mité van aanbeveling van het Cornielje ontkent persoonlijk Utrecht onderzoekt bouw nieuw stadion
beschermheer of als lid van een GOOG, maar wist dit zelf niet, door het GOOG te zijn benaderd. > 16
comité van aanbeveling. zo verklaarde hij nadat een Bij andere GS-leden is wél per-
Met diverse instellingen waar- ambtelijke klokkenluider de soonlijk gelobbyd. Daarom is de Sport
aan Cornielje op deze wijze zijn kwestie had voorgelegd aan de geur van vriendjespolitiek rond Europa tolereert staatssteun voetbalclubs
naam heeft verbonden, onder- Commissie Integriteit Over- dit subsidiebesluit maar moei-
houdt de provincie een subsi- heid. Binnenlands Bestuur be- lijk weg te nemen.
> 17
dierelatie. richtte er begin juli over, en Iets anders is dat iedere politie-
De commissaris zegt echter niet deze week weer. ke bestuurder in een glazen Grondverkoop
exact te weten van welke organi- Cornielje had de voorstelling huis leeft. Daarom kan het niet Ombudsman blijft buiten gronddeal
saties hij beschermheer is en in waarvoor achteraf subsidie zo zijn dat een commissaris van Rijswijk
welke comités van aanbeveling werd verleend zelf bijgewoond, de koningin niet exact weet met
> 19
hij zit. Zijn ambtenaren kunnen maar was zich naar eigen zeg- welke organisaties hij persoon-
dit overzicht ook niet zomaar uit gen niet bewust van zijn be- lijke relaties onderhoudt. Bo-
de provinciale archieven tevoor- trokkenheid bij het GOOG. vendien heeft ook de buitenwe- Bevolkingsdaling
schijn halen. Het moet allemaal Daardoor bleef hij later ook reld er recht op om dit te weten. ‘Initiatief aan gemeenten bij aanpak krimp’
eerst worden ‘uitgezocht’, zegt niet expliciet buiten de won- > 19
Cornielje zelf. derlijke discussie in Gedepu- sjors van beek
Eén ding staat hiermee vast: de teerde Staten over de waarde- boudewijn warbroek
interne verslaglegging in Gel- ringssubsidie, terwijl dit wel
derland rammelt. had gemoeten. > pagina 7
Dit beeld wordt bevestigd door- Bovendien bestaat onduidelijk-
dat de provincie niet in staat is heid over Cornieljes rol als voor-
om relevante stukken, opge- zitter van het Prins Bernhard
vraagd door Binnenlands Bestuur, Fonds Gelderland, dat voor deze
002-003_BIN3233_Inhoud 2 05-08-2009 15:06:09

3. is genomen, moet de bestuurder zijn rug recht
r, daar heeft Nederland behoefte aan’
. opinie . achtergrond . rubrieken
Commentaar Verkeer Deze week
>2 Er wordt volop aan de weg gewerkt. Een deel van het werk is naar >4
voren gehaald om de crisis te verjagen. Overheid en bedrijfsleven
Nico Visscher proberen files - en chaos - te vermijden. Communicatie helpt, Spraakmaker
>5 alternatief vervoer blijft een heikel punt. >4
>8
’ Financiën Bestuursrecht
> 15 Centra voor Jeugd en Gezin > 18
Voor alledaagse vraagstukken moet je in een Centrum voor Jeugd
Bart Jan Spruyt en Gezin terechtkunnen, menen Erna Hooghiemstra en Kees De woensdag van...
> 21 Verhaar. ‘Je moet niet het stempel van probleem binnenhalen.’ Martijn Priem
> 24 > 23
Max Pam
> 37 Politie Boeken
on Veel te lang konden de Nederlandse politiekorpsen op ICT-gebied > 39
Opiniepagina hun eigen gang gaan, vond politiek Den Haag. Samenwerkingsor-
Crisis- en Herstelwet is ganisatie Politie Nederland moet hier een eind aan maken. En? Agenda
culturele revolutie ‘Het is een waterhoofd.’ > 40
ubs > 38 > 26
Personalia
Ingezonden Infrastructuur > 40
> 42 De aanleg van nieuwe wegen kan worden versneld. Burgers moe-
ten meer meedenken en minder procederen. Bestuurders moeten Cryptogram
hun rug recht houden, zegt projectleider Donné Slangen. > 43
> 30
Colofon
Vervoer > 43
imp’ Voetgangers struikelen nog steeds over rondslingerende fietsen,
ondanks forse investeringen in extra fietsenstallingen. Groningen,
Utrecht en Tilburg proberen wildparkeerders op te voeden.
> 34
> > > > voor dagelijks nieuws www.binnenlandsbestuur.nl
Redactie 0172 466 911 > info@binnenlandsbestuur.nl
Advertenties 0172 466 603 > advertenties@binnenlandsbestuur.nl
Abonnementen 0570 673 344 > info@kluwer.nl
002-003_BIN3233_Inhoud 3 05-08-2009 15:06:10

4. > > > >
Foto > Jeroen Kuit
Meetwagens te strand nooit ‘Almere Beach Fun
Resort’ heeft genoemd, want dan
vies voor stad zou de historische schande hele-
> Je verzint het niet: maal niet te overzien zijn ge-
7 augustus 2009 / week 32-33
de drie milieumeetwagens van weest. Maar dat de Almeerse
de provincie Noord-Brabant zijn Stichting Stadspromotie het
te vies voor de milieuzones van Muiderzand indertijd heeft om-
de grote Brabantse steden. De gedoopt tot Almeerderzand is en
wagens stammen uit de jaren ne- blijft een historische fout. En
gentig, dus zo oud zijn ze niet, daar moet maar eens een einde
maar de motoren zijn smeerpoet- aan komen, meent Leefbaar Al-
sen. ‘We vonden het ook wel een mere-raadslid Nico van Duijn.
Pierre Diederen komisch verhaal’, zegt gedepu- ‘Dat het zand bij Almere ligt, zegt
teerde Cora van Nieuwenhuizen. niets. De Haarlemmerpoort ligt
‘Maar we realiseren ons zeker dat ook niet in Haarlem. We hebben
Illegale reclame
we het als provincie niet kunnen het over het zand aan de over-
maken om uitgerekend met mili- kant, voor Muiden, daarom is het
eumeetwagens rond te rijden in 1500 jaar lang het Muiderzand
Het Limburgse Statenlid Pierre Diederen ergert zich aan de illegale milieuzones waar we eigenlijk genoemd. Zo noem je de zanderi-
reclame in zijn stad Roermond. Het gemeentebestuur ergert zich niet mogen komen. Je kunt net ge ondiepte voor een Zuiderzee-
aan het Statenlid van de eenmansfractie van de Democratische Par- als marktkooplui ontheffing krij- stadje. De ondieptes voor Enk-
tij voor Solidariteit, die in een persbericht over een reclamehoorzit- gen, maar dat is kinderachtig. Als huizen en Kornwerd heten dus
ting het telefoonnummer van een ambtenaar vermeldde. provincie moet je zeker op het het Enkhuizerzand en het Korn-
gebied van milieubeleid het goe- werderzand. Maar een opper-
Een paar a ches meer of minder, wat maakt het uit. de voorbeeld geven. Ik zit zelf in vlakkig reclamebureau had ma-
Nou, dat maakt een heleboel uit als de gemeente niet kan uitleg- de landelijke expertgroep stede- ling aan de historie omdat het
gen waarom het ene affiche wordt gedoogd en het andere niet. lijke distributie. Als je in zo’n fo- goede reclame was voor Almere.
Als de regels democratisch zouden zijn vastgesteld, dan was er rum tegen het bedrijfsleven zegt Almere moest op de kaart wor-
geen probleem. Maar er heerst willekeur en schimmigheid. Op dat ze up-to-date moeten zijn met den gezet. Tegen die platheid on-
de Maasbrug kan een makelaar zo zijn affiches ophangen, maar derneem ik graag actie. Het is
affiches voor een popfestival worden onmiddellijk verwijderd. geen halszaak, het is een wens.
Een matig reclame-idee moet je
Dus trok u de stoute schoenen aan. durven terugdraaien’ Op straat
Ja, ik verwijderde dit voorjaar langs de N280 reclamedoeken die vragen Almeerders zich wel af
Intratuin en Media Markt heel brutaal op zeecontainers hadden waar het raadslid zich druk over
bevestigd. En bracht ze keurig terug. Diezelfde avond riepen de maakt. Van Duijn: ‘In de volks-
bedrijven dat ze de reclamedoeken weer zouden ophangen. En ze mond staat het strand nog steeds
hangen er nog steeds, illegaal. Het Golden Tulip Landhotel maakt bekend als het Muiderzand. De
het helemaal bont, door reclame aan ANWB-palen te bevestigen. jachthaven heet nog gewoon Ma-
Ze hangen die op vrijdag op en halen het op dinsdag weg. Ze we- rina Muiderzand en de filedienst
ten namelijk dat de provincie niet controleert in het weekeinde. heeft het ook gewoon over Mui-
derzand. En terecht, want de
En iedereen vindt dat goed? hun vervoer, dan mag je zelf niet naam heeft een historie.’ Van
De provincie en de gemeente willen die bedrijven niet aanpak- achterblijven.’ En dus besloten Duijn zal na de zomer vragen
ken, want ze zorgen voor werkgelegenheid. Maar die illegale re- Gedeputeerde Staten van Brabant stellen aan het college.
clame bevindt wel zich langs het mooiste stukje van Roermond. om voor 3,4 ton drie nieuwe mi-
Het Pieterpad loopt erlangs. Het economisch belang is nu juist lieumeetwagens aan te schaffen
om het onvolprezen Limburgse landschap te behouden. Wethou- die wél de centra van Breda, Til- Nieuw leven
der Van Rey denkt daar anders over. Een politiek zwaargewicht burg, Den Bosch en Eindhoven in
voor wie ik respect heb, maar hij komt niet op voor het landschap. mogen. Had trouwens veel duur-
spookbushokjes
der kunnen uitpakken als de ap- > Bushokjes waar nooit
Hij is boos: u hebt het nummer van een ambtenaar ‘prijsgegeven’. paratuur niet overgezet had kun- een bus stopt. In Zwolle heeft de
Ik heb dat telefoonnummer alleen maar vermeld in mijn persbe- nen worden van de vieze naar de SP er zes geteld. ‘Wij noemen ze
richt over een hoorzitting over de illegale reclame omdat de pers schone wagens. Brabant is vol- spookbushokjes. De halte is op-
toch altijd hoor en wederhoor wil toepassen. Iedereen weet dat gens Van Nieuwenhuizen de eni- geheven, maar het bushokje
ambtenaar Hans van Lierop zich namens de gemeente met deze ge provincie die zelf wagens voor staat er nog. Inwoners van Zwol-
zaken bezighoudt. Wat is daar nou geheim aan? het meten van de lucht- en water- le-Zuid zeggen dat er gedeald
kwaliteit in beheer heeft. wordt, jongeren hangen er rond’,
En nu? zegt SP-fractievoorzitter in Zwol-
Media Markt en Intratuin zullen wel een juridische procedure le Tjitske Siderius. En wat wil nu
tegen mij beginnen. Ze zeggen dat ze schade hebben geleden door Almeerderzand het geval, in Zwolle zijn ook hal-
mijn protestactie. Ik ga dat gevecht met tegenzin aan, want ik tes zonder bushokjes! Ga je met
vind het een maatschappelijk probleem, geen juridische pro-
historisch foutje je goede gedrag met de bus, re-
bleem. Maar als provinciaal politicus én als burger zal ik blijven > Nog een geluk gen je kletsnat omdat je niet
vechten tegen de illegale reclame in Roermond. (Martijn Delaere) dat Almere het Muiderzand- kunt schuilen. Een en een is
004-005_BIN3233_SPRDW 4 05-08-2009 15:24:20

5. >
nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 5
nico visscher
twee, dus waarom verhuizen we
die spookbushokjes niet? ‘Geef
ze een doel’, aldus Siderius. ‘Zet
ze neer op plekken waar veel
7 augustus 2009 / week 32-33
mensen gebruikmaken van het
openbaar vervoer; bij scholen,
ziekenhuizen, verzorgingstehui-
zen.’ Vorige week toog een als
spook verklede SP’er naar een
spookbushokje om de gemeente
wakker te schudden. De gemeen-
te reageerde met de mededeling
dat ze een vast contract heeft met
Connexxion en dat ze de bushok-
jes daarom niet zomaar kan ver-
plaatsen. Tjitske Siderius: ‘Dat is
gek. Je kunt als gemeente toch in Maar of het helpt? Winkelstrip college vragen en vorige week
gesprek gaan met een vervoerbe- Penningmeester Jan Moerdijk kreeg hij antwoord. De eigenaar
drijf? Waar de gemeente denk ik van de Nieuwdorpse Dorpsraad
verpaupert van de winkelstrip en niet de ge-
tegenaan hikt, zijn de kosten van heeft er een hard hoofd in. ‘De onderhoud > Een bezoekje aan meente is verantwoordelijk voor
de verplaatsing. De palen zitten Rabobank haalt de geldautoma- Chinees afhaalrestaurant Kan het onderhoud. En, zegt de ge-
diep in de grond. Maar als je het ten weg uit de dorpen, dat is ons Ton op de Concordialaan in Et- meente: ‘Wij hebben geen juridi-
openbaar vervoer serieus neemt, tijdens een gesprek met de ten-Leur is een avontuur. Kan de sche middelen om dit af te dwin-
dan moet je dit voorstel ook seri- Rabobank Oosterschelde zeer Chinees niets aan doen, maar gen’. Toch moet er iets gebeuren,
eus nemen.’ Siderius legt de raad duidelijk gemaakt. We hadden voor je het weet, breek je je nek vindt Dujardin. ‘De cafetaria is er
volgende maand de spookbus- daarover wel wat overleg ver- over de scheefzittende stoepte- inmiddels vandoor gegaan. De
hokjesmotie voor. wacht. We hebben het gepro- gels. In ieder geval is het opbloei- kleine supermarkt is een paar
beerd, maar dorpsacties zullen jaar geleden gesloten. Gelukkig
niets uithalen. ING heeft het idee hebben krakers zich over het
Waar haal geopperd om met alle banken pand ontfermd. Zij hebben on-
geldautomaten te plaatsen, maar kruid gewied, struiken geplant
ik mijn geld? dat zal niet lukken voor oktober.’ en de rotzooi opgeruimd, maar
bank > Wat een ergernis, op va- Nieuwdorpers zullen vier kilo- de strip is inmiddels wel verpau-
kantie in het buitenland geen meter verderop naar ’s-Heeren- perd.’ Dat de gemeente zegt niets
geld uit de muur kunnen halen. hoek moeten voor hun geld. Jan aan de winkelstrip te kunnen
In wat voor bende zijn we be- Moerdijk: ‘Voor mij gaat dat wel, doen, wil er bij het D66-raadslid
land? Maar wat te denken van maar oude mensen hebben echt niet in. Dujardin: ‘Wil de ge-
ons eigen land? In de Zuid-Beve- een probleem. En de marktlie- meente soms niets doen? De
landse dorpen Nieuwdorp den die hier op woensdag staan, stoepen, het grasveld en het par-
(1.200 inwoners), Borssele (1.450 zullen er nog meer last van krij- keerplaatsje zijn geen openbaar
inwoners) en Lewedorp (1.700 gen.’ Burgemeester Gelok van de gebied? Als dat zo is, kan de ge-
inwoners) is het straks afgelopen gemeente Borsele heeft ook met meente dan niets onder bestuur-
met flappentappen. Verdween de Rabobank gepraat, maar de ende onkruid een belevenis, lijke dwang doen?
eerst het kantoortje van de Ra- Dorpsraad van Nieuwdorp zou evenals de bij tijd en wijle rond- Dujardin stuurt een nieuwe
bobank uit Nieuwdorp, in okto- willen dat de gemeente wat fer- lopende ratten. Tijd dat de ge- brief naar het college, want zo
ber zullen ook de geldautoma- mer optrad. Als het college dat meente werk maakt van het werkt dat niet.
ten uit de dorpen verdwijnen. niet doet, dan moet de gemeen- groenonderhoud en de bestra-
De dorpsraden komen in het teraad van Borsele maar eens ting op de winkelstrip van de Met bijdragen van:
geweer en de burgemeester van flink met de vuist op tafel slaan, Concordialaan, vindt D66-raads- Martijn Delaere en
Borsele vroeg belet bij de bank. vindt de Dorpsraad. lid Ron Dujardin. Hij stelde het Albo Helm (illustraties)
004-005_BIN3233_SPRDW 5 05-08-2009 15:24:22

6. >
nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 7
integriteit > Er hangt mist rond de talrijke nevenfuncties van Clemens Cornielje,
commissaris van de koningin in Gelderland. ‘De commissaris hamert zelf op integriteit.’
Onduidelijkheid over nevenfuncties Cornielje
7 augustus 2009 / week 32-33
De Gelderse commissaris van de en dat gaat heel snel’, zegt hij
koningin Cornielje blijkt in to- deze week telefonisch vanaf zijn
taal zo’n vijftig nevenfuncties te vakantieadres. Dat de subsidie
hebben die elkaar achter de van het Prins Bernard Fonds zou
schermen soms raken. worden ingetrokken als de pro-
Bij het onterecht verlenen van vincie niet meefinancierde, is
5000 euro subsidie aan het Gel- volgens hem ‘in GS nooit aan de
Foto > Evert-Jan Daniels/ANP
ders Opera- en Operette Gezel- orde geweest’.
schap (GOOG) was de VVD’er Nadat een klokkenluider een
Cornielje in drie hoedanigheden klacht had ingediend, onder-
betrokken: als commissaris van zocht een onderzoekscommissie
de koningin, als lid van het comi- van de provincie de GOOG-affai-
té van aanbeveling van het re. Cornielje verklaarde daar, zo
GOOG, én als voorzitter van het blijkt uit de gespreksverslagen, De Gelderse commissaris van de koningin Cornielje heeft zo’n
Prins Bernhard Fonds afdeling dat hij verstand had van opera’s vijftig nevenfuncties
Gelderland dat eveneens een ‘omdat hij daarover bij het Prins
subsidie verleende. Bernhardfonds ook moest oorde- Cornielje ‘heeft de betrokken geen kwestie. U vindt het mis-
De subsidie van de provincie aan len’. Bij de Commissie Integriteit organisaties laten weten dat het schien raar dat ik niet wist of ik
GOOG werd in strijd met de sub- Overheid in Den Haag zei Cor- feit dat hij bedoelde functie op in het comité van aanbeveling
sidiebepalingen alsnog verstrekt nielje later ‘dat hij niet wist dat zich heeft genomen niet tot eni- zat, maar u zou mijn agenda eens
met als argument dat anders het hij in het comité van aanbeve- ge aanspraak op subsidie van de moeten zien. Ik heb nog nooit zo
Prins Bernhardfonds een toege- ling van het GOOG zat’. gemeente kan leiden’, zo schrijft hard gewerkt als toen ik aantrad
zegde subsidie weer zou intrek- hij aan Provinciale Staten. in 2005. Ik kan mijn functies nu
ken. Dat zou de doodsteek bete- Lijst Statenlid Toine van Bergen Brieven van die strekking aan ook niet allemaal opnoemen.’
kenen voor het GOOG, betoogde (Groep van Bergen) heeft begin het GOOG of de vijftig andere Cornielje stelt dat hij zijn laatste
voorzitter Guillaume Keulen in juli naar aanleiding van de kwes- van Kamminga overgenomen bezoldigde nevenfunctie (voor-
zijn bezwaarschrift tegen de aan- tie gevraagd om openbaarma- organisaties kan de provincie tot zitter AOC-raad) in juni heeft op-
vankelijke subsidie-afwijzing. king van alle nevenfuncties van op heden echter niet terugvin- gezegd. Voor zijn voorzitterschap
Navraag bij het Prins Bernhard Cornielje. Die antwoordde op 21 den in de archieven, aldus de bij de Heidemaatschappij decla-
Fonds leert dat dit particuliere juli dat dit overzicht er ook komt. woordvoerster deze week. reert hij niets, zo meldt hij nu.
fonds nooit zo’n voorwaarde ‘Vóór de eerste Statenvergade- Statenlid Van Bergen wil de ‘U moet ook uitdrukkelijk onder-
stelt. Cornielje, voorzitter van de ring staat het op de website van kwestie agenderen voor de com- scheid maken tussen nevenfunc-
Gelderse afdeling, kan zich niet de provincie’, meldt een woord- missie Algemene Bestuurlijke Za- ties en lidmaatschap van comités
herinneren of hij indertijd heeft voerster. ‘Cornielje heeft ook wel ken op 9 september. ‘Het is niet van aanbeveling. Voor die laatste
meebeslist over de GOOG-subsi- eens functies opgezegd en hij wil fris. De zaak werpt een smet op krijg ik in geen enkel geval een
die. ‘Ik weet niet eens óf het graag actueel zijn. Na terug- het imago van integriteit dat vergoeding.’
fonds wel subsidie heeft gegeven. komst wil hij de lijst ook eerst Cornielje probeert op te roepen. Tegen ambtenaar Michiel Jonker,
Ik krijg daar met het bestuur zelf bekijken om te zien welke Hij hamert steeds op een inte- de klokkenluider die de kwestie
honderden subsidieverleningen functies bezoldigd zijn en welke gere overheid.’ De affaire zit Van aanhangig maakte, zijn discipli-
per kwartaal voorgelegd. De re- niet’, aldus de woordvoerster. Bergen hoog: ‘Er wordt gepro- naire maatregelen getroffen. Die
gel is dat je je terugtrekt uit de Over zijn band met het GOOG beerd de schuld bij de ambtena- vecht hij op 20 augustus aan bij de
discussie als je enige bemoeienis schrijft Cornielje aan Provinciale ren te leggen. Die zouden te vage Arnhemse rechtbank.
hebt met de aanvrager. Ik weet Staten dat hij ‘deze en andere formuleringen hebben gebruikt (Sjors van Beek)
niet meer of ik heb deelgenomen soortgelijke functies (circa vijf- in hun advies. Ik denk dat het
aan de discussie over de GOOG- tig) van zijn voorganger Kam- college daar om heeft verzocht.’ Binnenlands Bestuur publiceerde eer-
subsidie. Dat gaat per nummer minga heeft overgenomen’. Cornielje: ‘De GOOG-kwestie ís der over de GOOG-zaak in nr. 27, 3 juli.
im
Abon ne
onze nie er u op
Ambtenaren blijven uwsbrie
f
Maar hoe zit het met hun rechten?
www.cap ra .nl
Capra (advocaten), gespecialiseerd in het ambtenaren- en arbeidsrecht. ‘s-Gravenhage 070-3648102 ‘s-Hertogenbosch 073-6131345 Zwolle 038-4235414
CAPR_adv_Binnenl_Bestuur_FC.indd3 3 28-11-2006 11:19:03
007_BIN3233_NWS_cornieltje 7 05-08-2009 15:21:53

7. 8 > nieuws > opinie >
achtergrond > rubrieken
verkeer > Er wordt volop gewerkt aan de weg. Een deel van het werk
is naar voren gehaald om de crisis te verjagen. Overheid en bedrijfs-
leven breken zich het hoofd hoe ze files - en chaos - kunnen vermijden.
7 augustus 2009 / week 32-33
Communicatie helpt, alternatief vervoer blijft een heikel punt.
Wegwerkfiles
brigit kooijman
‘Gevolg:
complete
blokkades’
‘H ier in Gouda werd een paar jaar
terug een rotonde afgesloten.
Ik heb overwogen een luchtbal-
lon te huren en een filmpje te maken van de chaos die
dat opleverde’, zegt Jaap van Kooten, directeur van ver-
keersadviesbureau Arane. ‘Door de hele stad hingen van
die gele borden die de omleidingsroute aangaven, maar
jecten niet altijd meer resulte-
ren in vertraging en ergernis
voor de automobilist. Er wordt
steeds beter nagedacht over de
gevolgen voor het verkeer. Bij de
aanbestedingsprocedure door
Rijkswaterstaat wordt het voor-
verder was alles hetzelfde gebleven. De verkeerslichten- komen van verkeershinder te-
regelingen waren niet aangepast en er was niets gedaan genwoordig als een belangrijk
om de grote stromen auto’s in goede banen te leiden. gunningscriterium beschouwd.
Het gevolg: complete blokkades. Geen plek in de stad Overheid en bedrijfsleven leren
waar het niet heeft vastgestaan.’ Wat in Gouda gebeur- met vallen en opstaan welke
de, is volgens Van Kooten een klassiek voorbeeld van maatregelen nodig zijn om ex-
hoe het vaak fout gaat met wegwerkzaamheden. tra files te voorkomen. Vooraf-
De automobilist kan zijn borst natmaken. De komen- gaand aan de werkzaamheden
de jaren zal er op veel plaatsen gewerkt worden aan het worden integrale mobiliteits-
Nederlandse wegennet. Een deel van de geplande werk- plannen gemaakt, waarbij communicatie, verkeersma-
zaamheden is vanwege de economische crisis naar vo- nagement en mobiliteitsmanagement de drie pijlers
ren geschoven om de bouwsector te stimuleren. Grote zijn. Automobilisten worden tijdig ingelicht, er worden
projecten vinden plaats tussen Amsterdam en Maas- maatregelen genomen om het autoverkeer te reguleren
tricht (A2), Amsterdam en Almere (A1/A9), Den Haag en en er worden alternatieve vervoersmogelijkheden
Rotterdam (A13/A4) en bij Rotterdam (ombouw van de aangeboden.
A15 bij de Maasvlakte). Ook zijn er nog de dertig kleine- De renovatie van de A10-West in Amsterdam in de
re projecten in het kader van de Spoedwet Wegverbre- zomer van 2001 wordt algemeen gezien als omslagpunt
ding, waarvan de eerste tien in 2011 klaar moeten zijn. in het denken. De op- en afritten gingen dicht, het hele
Het gaat bijvoorbeeld om wegverbredingen op de A12 autoverkeer moest over één rijbaan. Het was de eerste
tussen Woerden en Veenendaal en op de A2 tussen grootschalige afsluiting van een verkeersader met veel
Eindhoven en Den Bosch. Daar komt nog bij dat in een kantoren en bedrijven in de buurt. Jaap van Kooten:
aantal grote steden omvangrijke bouwprojecten bezig ‘Gigafiles werden toen verwacht, maar het viel 100 pro-
zijn, zoals in Amsterdam de aanleg van de Noord/Zuid- cent mee. Niet alleen doordat men zo slim was om de
lijn en in Utrecht de reconstructie van het stationsge- stille zomerperiode te kiezen, maar ook doordat er was
bied en enkele belangrijke verkeerspleinen. nagedacht over de manier waarop de beperkte wegca-
paciteit op de A10 het best beschikbaar kon worden ge-
Drie pijlers De hausse aan wegwerkzaamheden zal ze- steld en hoe de verkeersstromen in de stad gereguleerd
ker niet ongemerkt voorbijgaan en hier en daar zelfs tot konden worden. Maar het belangrijkste was dat er in
chaos leiden. Toch zijn er tekenen dat wegenbouwpro- samenwerking met het bedrijfsleven een zeer effectieve
008-011_BIN3233_ACH_Werk 8 05-08-2009 12:06:32

8. > nieuws > opinie >
achtergrond > rubrieken 9
7 augustus 2009 / week 32-33
Illustratie > Jack Prince
communicatiecampagne werd opgezet, zodat iedere Groningen naar Amersfoort kan rijden om daar verder
weggebruiker wist wat er stond te gebeuren.’ met de trein naar Delft te gaan. En dat ik dan ‘s och-
tends door mijn mobieltje een kwartiertje eerder word
Actuele informatie Verkeerspsycholoog Karel Brook- gewekt omdat het weer ineens verslechterd is.’
huis herinnert zich nog de tijd dat Rijkswaterstaat bij Ook bij de verbreding van de A2 rond Den Bosch en
grote wegwerkzaamheden alleen kleine annonces Eindhoven is communicatie een van de belangrijkste
plaatste in de kranten. ‘Die berichtjes zag niemand. instrumenten. Om de filedruk te verminderen, wordt
Later werden ze wat groter en ten slotte werden het hele hier sinds 2006 gewerkt aan de verbreding van de A2
pagina’s. Nu, met de nieuwe technologieën, zijn de mo- van drie naar vier rijstroken per rijrichting. Vooraf
gelijkheden tot informatievoorziening gigantisch. vreesde men twee jaar lang ernstige hinder voor het
Neem de websites waar je tot in detail actuele informa- verkeer, met alle economische schade van dien. Daarom
tie kunt opzoeken over werkzaamheden, zodat je kunt had projectbureau WegwijsA2 tot deze zomer de taak
besluiten om een andere route te nemen. Of om niet te het fileleed zoveel mogelijk te beperken. Niet alleen de
gaan, of met een ander vervoermiddel. Dan zijn er de automobilist werd voorgelicht, vooral ook het bedrijfs-
sms-diensten die je waarschuwen als er iets aan de hand leven. Nu deze taak succesvol is volbracht, kan het pro-
is op een traject dat je vaak rijdt. OV 9292 heeft ook zo’n jectbureau weer worden opgeheven.
dienst voor het openbaar vervoer.’ Directeur Arend Klaassen: ‘We hadden een kerngroep,
Het wachten is nu op een overkoepelende service, zegt bestaande uit de 24 grootste werkgevers uit de regio,
Brookhuis, hoogleraar in Groningen en Delft. ‘Zodat ik zoals Philips, Heineken en Van Lanschot, waarmee we
bijvoorbeeld kan zien dat ik het beste met de auto van frequent aan tafel zaten om de benodigde maatregelen
008-011_BIN3233_ACH_Werk 9 05-08-2009 12:06:34

9. > nieuws > opinie >
achtergrond > rubrieken 11
te bespreken. Ook hielden we voortdurend contact met 9-tot-5-cultuur
de ondernemersverenigingen van de belangrijkste be-
drijventerreinen over hun bereikbaarheid. En we heb- De files bij wegwerkzaamheden kunnen niet los gezien worden van de immer
ben vorig jaar een roadshow gehouden: met een bus volle snelwegen in Nederland tijdens de spits. Zou alles niet veel eenvoudiger
zijn we bij tweeduizend werkgevers langsgegaan om zijn wanneer niet iedereen tegelijk reisde? Directeur Arend Klaassen van
hen te informeren.’ projectbureau WegwijsA2: ‘Het fileprobleem heeft inderdaad te maken met
7 augustus 2009 / week 32-33
vastgebakken patronen. Het doorbreken van de 9-tot-5-cultuur is een illusie. We
Slim bouwen Ook op het gebied van verkeersmanage- hebben geteld dat elke dag vijftigduizend auto’s Den Bosch binnenkomen en een
ment leren we in Nederland snel bij. Adviseur Jaap van kleine zestigduizend Eindhoven. Wat je ook doet, de grote piek blijft tussen
Kooten: ‘Vroeger maakte de wegenbouwer een plan, kwart voor en kwart over acht ’s ochtends. Je kunt wel een klein beetje schuiven
waarbij hij zoveel mogelijk ruimte voor zichzelf creëer- met de werktijden - zo heeft Heineken het begin van zijn eerste shift een uur
de om te kunnen bouwen, zonder zich te bekommeren vervroegd - maar meer ook niet.’
om de hinder voor het verkeer. Hij zette gele pijltjes Verkeerspsycholoog Karel Brookhuis ziet wel degelijk veranderingen. ‘Vroeger
neer voor de omleidingsroute, en dat was het. Nu wordt was iedereen van negen tot vier op de universiteit. Sommige van mijn promo-
er naar de hele omgeving gekeken, naar het totale net- vendi komen om tien, elf uur binnen, maar ze werken rustig door tot ’s avonds
werk van wegen in een bepaalde regio. Wat gebeurt er laat.’ Ook thuiswerken gebeurt steeds meer, zegt Brookhuis, maar daar is een
als je een rijstrook weghaalt? Wat verandert er dan in grens aan. ‘Mensen zijn geneigd om bij elkaar te gaan zitten. Fysieke aanwezig-
de structuur van het netwerk? En hoe kun je zorgen dat heid heeft echt een meerwaarde.’ Klaassen ziet het precies zo: ‘Met de huidige
het verkeer op een andere manier toch doorstroomt? communicatietechnologie is het mogelijk dat een hoogleraar vanuit zijn huis
“Slim bouwen” noemen we dat. college geeft. Maar ik weet wel zeker dat dit niet goed is voor de kwaliteit van
‘Een mooi voorbeeld is hoe het vorig jaar in Utrecht het onderwijs. Sociale interactie is onontbeerlijk.’
ging met de Graadt van Roggenweg, een drukke invals-
weg aan de westkant van de stad. Daar moest onder-
houd gepleegd worden, twaalf weken lang. De bouwer
wilde twee van de vier rijstroken afsluiten, zodat maar Bosch was door WegwijsA2 een heleboel geregeld met
de helft van de capaciteit beschikbaar was voor het ver- alternatief vervoer; zo was er een contract gesloten met
keer, maar dat zou een enorm probleem hebben veroor- de Nederlandse Spoorwegen voor jaartrajectkaarten en
zaakt, niemand zou de stad nog in of uit kunnen. Wij was een uitgebreid netwerk aan pendelbusdiensten op
hebben toen geadviseerd om een van die twee rijstro- de tekentafel voorbereid, maar die plannen zijn nooit
ken tijdelijk een beetje te verbreden en tweebaans te uitgevoerd. Dat was niet nodig, omdat de beoogde ver-
maken, zodat de auto’s die de stad uit gingen wat meer mindering van het aantal auto’s al snel was gerealiseerd.
ruimte hadden. En tegelijk hebben we om de verkeers- Vanaf begin 2008 hielp de economische crisis een hand-
stroom in te dammen een andere weg afgesloten, de je: het vrachtverkeer verminderde aanzienlijk. Maar de
Beneluxlaan. Het verkeer stroomde beter door dan voor crisis is volgens Van Kooten slechts een deel van de ver-
de afsluiting.’ Wat vorig jaar in Utrecht niet goed ging, klaring: ‘Het is heel gek, niemand weet precies hoe het
zegt Van Kooten, was de afstemming met het openbaar komt, maar bij wegwerkzaamheden verdampt altijd zo’n
vervoer. ‘Het OV was de pineut. De les die toen geleerd 10 procent van het aantal auto’s in de spits. Mensen blij-
is: betrek de openbaarvervoermaatschappijen bijtijds ken toch alternatieven te hebben. Een deel kiest een an-
bij dit soort processen, liefst een jaar van tevoren.’ der vervoermiddel, een deel reist op een ander tijdstip. Je
kunt alleen nooit voorspellen waar precies en met hoe- ‘Tien procent
Anders reizen In Utrecht zijn intussen nog veel meer veel het aantal automobilisten afneemt. Daarom zijn mo-
grote en langdurige bouwprojecten begonnen, waaron- biliteitsmaatregelen soms toch een goede aanvulling.’ van de auto’s
der de verbreding van de A2 en de renovatie van ver-
keerspleinen en bruggen. De komende tijd moet het Drastisch Naar verwachting zal het aantal auto’s na de verdampt in
verkeer in de spits verminderd worden met twee- tot economische crisis weer flink gaan groeien, van een klei-
vierduizend auto’s, een afname van zo’n 5 procent. Een ne acht miljoen nu tot tien miljoen in 2015. Drastische spits’
situatie die lijkt op die in Eindhoven en Den Bosch: daar maatregelen om de automobiliteit af te remmen zijn
was de ambitie een afname van 10 procent. broodnodig. Overheid, bedrijfsleven en sociale partners
Zowel in Brabant als in Utrecht zijn allerlei mobili- werken sinds kort samen in de Taskforce Mobiliteits-
teitsmaatregelen bedacht om de automobilist ertoe te management. Ze hebben zich ten doel gesteld om in
bewegen anders te reizen. Telewerken hoort daarbij, 2012 het aantal autokilometers in de spits met 5 procent
thuis of op flexibele locaties, het stimuleren van het ge- te reduceren. Als dat niet lukt, ontkomt de overheid er
bruik van openbaar vervoer en (OV-) fiets en het facilite- niet aan maatregelen op te leggen. Klaassen: ‘Het zal nog
ren van carpoolen, P + R (Park and Ride)-terreinen en de niet meevallen om die 5 procent reductie te realiseren.
inzet van pendelbussen over de vluchtstrook, langs de Het vergt een mentaliteitsverandering van werkgevers.
files. Voor al deze maatregelen is door gemeenten, pro- Ze moeten zich iedere dag afvragen: Hoe reizen wij? Ge-
vincies en Rijkswaterstaat nauwe samenwerking ge- beurt dat efficiënt en kostenbewust? Ze zullen de verant-
zocht met werkgevers, zowel praktisch als financieel. woordelijkheid moeten gaan voelen.’ Verkeerspsycho-
Het resultaat is een keur aan alternatieven voor de ‘au- loog Brookhuis verwacht veel van rekeningrijden, het
tosolist’, heel goedkoop toegankelijk via een door de betalen per kilometer, dat volgens verkeersminister
werkgever aan te schaffen speciale pas. Eurlings in moet gaan vanaf 2012 voor vrachtauto’s en
Hebben al deze mobiliteitsmaatregelen succes gehad? vanaf 2017 voor personenauto’s. Brookhuis: ‘Op die ma-
Ja en nee. In Utrecht wordt door de pashouders vooral nier raken mensen er hopelijk van doordrongen dat au-
gebruikgemaakt van het reeds bestaande stads- en torijden geen recht is. Dat het best mag als je wilt, maar
streekvervoer. De aanvullende faciliteiten, zoals de niet zonder een flinke veer te laten.’
pendelbussen, zijn (nog) weinig in trek. Het valt namelijk
best mee met de files tot nu toe. In Eindhoven en Den Lees ook het artikel Binnen 7 jaar een nieuwe weg op pag. 30
008-011_BIN3233_ACH_Werk 11 05-08-2009 12:06:36

10. 12 >
nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken
vergrijzing > Twee derde van de provinciale medewerkers verdient het maximumsalaris.
Immobiele organisaties zijn het gevolg.
Provinciehuis vol ‘plafond-ambtenaren’
7 augustus 2009 / week 32-33
Het aantal ambtenaren daalt op in de groep meest vergrijsde Noord-Holland is het aandeel niets meer op. De uitkomst van
en toch zijn de provincies elk sector’, zegt Van Wayenburg. ‘plafond-ambtenaren’ opval- het beoordelingsgesprek kun
jaar meer kwijt aan lonen. Eind ‘Het personeelsverloop is ge- lend gedaald en nu het laagst je tien jaar vooruit voorspellen.
vorig jaar bedroeg de totale ringer dan bij andere overhe- van alle provincies. Dat komt Alles loopt via uitgesleten pa-
loonsom van de twaalf provin- den, mensen werken relatief volgens de onderzoekers door tronen’, aldus Vinke. ‘Wil je
cies 730 miljoen euro. Ten op- lang bij de organisatie. Gemid- de reorganisatie die er de afge- zo’n organisatie in beweging
zichte van 2007 betekent dat deld ruim dertien jaar. Ze zijn lopen jaren is doorgevoerd. houden - want de meesten die
een stijging van vier procent. redelijk tevreden over hun Vooral veel oudere werknemers er zitten gaan niet meer weg -
De gemiddelde loonsom per fte werkgever. Provincies betalen hebben de provincie verlaten. dan moet je het fundamenteel
is sinds 2004 met 13,5 procent ook best wel goed’, zegt Van Veel mensen op het maximum- aanpakken. Dan moet je het
gestegen naar 63.793 euro. ‘Ge- Wayenburg - zelf werkzaam bij salaris betekent een dure orga- niet zoeken in het verder leeg-
concludeerd kan worden’, zo de provinciale koepelorganisa- nisatie. ‘Het kost de provincie roven van het systeem door
stellen de onderzoekers Stef tie IPO. Ouderen blijken boven- meer geld’, weet ook Connie medewerkers maar weer een
Janssen en Louis van Wayen- dien ook nog eens steeds lan- Taris, senior beleidsadviseur salarisgroep hoger te zetten;
burg in de Personeelsmonitor ger door te werken. HRM bij de provincie Overijs- na een paar jaar zijn die moge-
Provincies 2008, ‘dat provincies De FPU-gerechtigde leeftijd is sel. ‘Het was bekend dat we aan lijkheden ook weer uitgeput.’
minder mensen in dienst heb- 62 jaar en drie maanden, maar de bovenkant zaten. Behalve
ben, maar dat deze wel beter van die regeling maakte vorig dan het duur is, ervaren we het Uitdagingen Vinke zoekt het
worden gesalarieerd.’ Zij zoe- jaar slechts iets meer dan twee- niet als een groot probleem. voor die categorie in het weer
ken de verklaring in de veran- honderd provincieambtenaren Andere indicatoren wijzen uitdagend maken van het werk,
dering en verzwaring van ta- gebruik. Van de groep die ge- daar ook niet op: het ziektever- ‘want zelfs de mooiste klus
ken waarmee provincies boren is voor april 1947 treden zuim is erg laag en de mede- blijkt na gemiddeld zeven jaar
worden geconfronteerd en in de meesten uit op een leeftijd werkerstevredenheid is hoog.’ niet meer prikkelend’.
de vergrijzing, waardoor meer van 64 jaar en elf maanden – Het hoge percentage ambtena- Hij adviseert provincies hun
medewerkers hun maximum- niet toevallig het moment ren met een maximumsalaris toppers neer te zetten in com-
salaris bereiken. waarop het financiële voordeel hangt vooral samen met een missies, ze speciale projecten
Provincies hebben immers, net van verlaat uittreden het lange diensttijd in combinatie laten draaien. ‘Het meest
als andere overheden, last van grootst is. met een lage doorstroom. Be- krachtig zou zijn in aanvulling
een vergrijzend personeelsbe- kend is dat naarmate personen daarop alle leidinggevenden
stand. De gemiddelde leeftijd Maximum Gevolg van die ver- langer in dezelfde functie een potje geld te geven waaruit
van de provinciemedewerker grijzing is dat ten opzichte van werkzaam zijn, ze moeilijker ze medewerkers kunnen belo-
ligt op dit moment op 45,9 jaar. 2007 het aandeel werknemers mobiel te krijgen zijn. Uit eigen nen die iets bijzonders hebben
Dat is weer vier maanden hoger die op het maximum van hun onderzoek van de provincie gedaan’, zegt hij. Bij bijzondere
dan in 2007. Vanaf 2001 is die salaris zitten vorig jaar is geste- Overijssel naar de inzetbaar- activiteiten denkt Vinke bij-
gemiddelde leeftijd anderhalf gen van 61,4 naar 61,9 procent. heid van het personeel is dat voorbeeld aan ambtenaren die
jaar omhoog gegaan, met de Twee provincies zitten zelfs ver ook gebleken. ‘De bereidheid de organisatie op een congres
kanttekening dat de stijging boven dat gemiddelde: in Over- om te veranderen, lijkt minder buitengewoon hebben verte-
zich vooral de laatste vier jaar ijssel en Gelderland is voor bij mensen die langer in dienst genwoordigd of via de pers
manifesteert. Vier op de tien ruim zeventig procent van het zijn’, zegt Taris. ‘We weten dat goed naar buiten zijn getreden.
medewerkers is inmiddels ouder ambtelijk apparaat geen sala- bij veel mensen die heel lang ‘Geef ze waardering en erken-
dan vijftig jaar. ‘Wij lopen voor- risgroei meer mogelijk. In op een functie zitten de moti- ning, ambtenaren zijn trotse
vatie minder wordt’, zegt ook mensen. Ze willen het graag
Van Wayenburg. horen.’
Rob Vinke, hoogleraar Human ‘Mensen die aan top van de sa-
Resource Management aan Ny- larisschaal zitten, hebben het
enrode Business Universiteit, gevoel dat ze niet worden ge-
kent de provincies als immo- waardeerd’, weet Irmgard Borg-
biele organisaties. Hij verge- houts, senior onderzoeker ar-
lijkt ze graag met universitei- beidsmarkt en sociale
ten. ‘Er zitten allemaal zekerheid aan de Universiteit
superspecialisten, mensen die van Tilburg. Zij zoekt het prik-
erg goed zijn in hun werk. Nie- kelen van lang zittende mede-
mand doet ze wat. Ze hebben werkers niet in de geldelijke
hun eigen koninkrijkjes. Om- sfeer, omdat van periodieke
Foto > Wiebe Kiestra
dat iedereen er zolang zit, zit- verhogingen weinig stimulans
ten velen ook aan hun salaris- uitgaat. ‘Maar er moet wel iets
plafond – meestal gebeurt dat gebeuren, want als werkne-
na een jaar of zeven tot tien. mers lang op een plek zitten,
Ambtenaren bij bijeenkomst over e-government, Rotterdam Extra je best doen, levert dan ervaren ze weinig uitdaging.
012-013_BIN3233_NWS_Vergr 12 05-08-2009 11:51:35

11. >
nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 13
meer prikkelen in de belo-
ningssfeer. Het oprekken van
Brabant heeft de salarisschalen is ook niet
primair onze insteek. We ho-
meeste ‘matige’ pen medewerkers, door ze uit
de lijn te halen of op projecten
7 augustus 2009 / week 32-33
ambtenaren te zetten, een plek te geven
waar ze hun eigen competen-
ties verder kunnen ontwikke-
len. En’, zegt hij, ‘het verhoogt
bovendien hun marktwaarde.
Voor het geval ze weg zouden
willen.’
Prestatiebeloning Werkne-
mers die op hun maximum zit-
ten, komen overigens nog
steeds wel in aanmerking voor
een extra incidentele beloning
op grond van hun prestaties.
Ruim één op de tien provincie-
ambtenaren blijkt in 2007 een
bonus van 3 tot 7 procent van
het jaarsalaris te hebben gekre-
Foto > Bram Saeys/H.H.
gen. In Flevoland ontving liefst
één op de drie ambtenaren zo’n
premie – in Utrecht niemand.
Daarnaast kunnen provincies
uit nog een ander vaatje tap-
In het provinciehuis in Den Bosch presteert 6 procent van de ambtenaren onder de maat, pen. Ze mogen werknemers
aldus de Personeelsmonitor Provincies 2008 een (tijdelijke) toelage toeken-
nen om de gewenste kwaliteit
Bij Noord-Brabant werken drie keer zoveel 2007. Dat komt vooral doordat er meer scores te werven of te behouden. Vol-
‘matig tot slechte’ ambtenaren als bij andere ‘zeer goed’ vallen. Dat aandeel is sinds 2005 gens de personeelsmonitor
provincies. Van de medewerkers in het Bossche met ruim drie procent gestegen. Eén op de tien steeg het aantal werknemers
provinciehuis presteert 6 procent onder provincieambtenaren heeft die kwalificatie nu. dat vorig jaar een toelage kreeg
de maat. De beoordeling ‘matig/slecht’ komt behalve in ten opzichte van 2007 van 161
Dat blijkt uit de Personeelsmonitor Provincies Noord-Brabant relatief vaak voor in Noord- en naar 213 – een toename van 31
2008. Negen op de tien provincieambtenaren Zuid-Holland. In Gelderland komen amper procent. Deze stijging valt vol-
krijgt van zijn leidinggevende een beoordeling matig tot slecht presterende provincieambtena- gens de onderzoekers mogelijk
over zijn functioneren. Het vaakst kennen ze de ren voor, net zo min als in Zeeland. Daarente- te verklaren uit de krapper
score ‘normaal/goed’ toe. Sinds 2005 neemt het gen wordt in Gelderland de beoordeling ‘zeer wordende arbeidsmarkt in de
aantal gevallen waarin dat gebeurt wel af: van goed’ relatief het vaakst toegekend, twee (!) eerste helft van 2008. Zuid-Hol-
ruim 91 procent in 2005 naar ruim 88 procent in keer zo vaak als gemiddeld. land kende de meeste toelagen
toe (121). Opvallend was het
hoge aantal in Flevoland (25).
Voor de werkgever betekent dat dat de meeste lang zittende pro- bevindingen er vooralsnog als Groningen en Drenthe kenden
minder productief personeel’, vinciemedewerkers nog wel een ‘signaalpunt’ worden gezien, respectievelijk één en twee toe-
zegt ze. Om de functie uitda- poosje zullen blijven ook’, zegt zijn er wel plannen om te voor- slagen toe. Friesland en Zeeland
gend te houden, zo is haar idee, hij. Borghouts wil het echter komen dat het in de toekomst hielden de hand op de knip.
zouden werknemers en werk- niet als een vast gegeven be- een probleem wordt. Zo over- (Hans Bekkers)
gevers met elkaar een ‘nieuw schouwen dat oudere medewer- weegt de provincie om met
psychologisch contract’ moe- kers niet meer te bewegen zou- minder vaste medewerkers te
ten afsluiten. Een dergelijke den zijn de organisatie te gaan werken. ‘In plaats daarvan im
afspraak gaat over meer dan verlaten. ‘Vooral ouderen zou- willen we naar een soort flexi-
uitsluitend de verhouding den mobieler durven zijn. De bele schil, mensen die je op pro-
loon-arbeid. ‘Je maakt harde kinderen zijn het huis uit, de jectbasis - dus voor een bepaal-
afspraken over wat je wil, hoe hypotheek is afgelost. Dan moet de periode - aanneemt’, aldus
je jezelf nog verder kunt ont- het juist makkelijker zijn om Connie Taris. ‘Op die manier
wikkelen. Dat is dus ook de ver- een volgende stap te zetten.’ verzeker je je van fris bloed.’
antwoordelijkheid van de Volgens Van Wayenburg zullen
werknemer’, zegt Borghouts. Werk aan de winkel Voor ie- provincies fors moeten investe-
Mede gezien de trend van het dereen is duidelijk dat er voor ren om ook degenen die al lang
langer doorwerken gaat IPO-on- provincies werk aan de winkel bij de provincies werken, inzet-
derzoeker Van Wayenburg er- is om hun organisatie vitaal te baar te houden. ‘Omdat de
van uit dat het thema aan actua- houden. Ook in Overijssel is dat meesten hun maximumsalaris
liteit zal winnen. ‘Ik reken erop besef aanwezig. Hoewel de IPO- hebben bereikt, kun je ze niet
012-013_BIN3233_NWS_Vergr 13 05-08-2009 11:51:38

12. >
nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 15
handhaving > Inspecteurs die onverwacht bij bedrijven controleren, stuiten op minder
overtredingen van de regels dan bij vooraf aangekondigde bezoekjes.
Minder mis bij verrassingscontroles
7 augustus 2009 / week 32-33
Bij onaangekondigde controles zou ook groter zijn. En er zou bij kleiner kan worden.’ ding is dat bedrijven bij integra-
constateren inspecteurs min- de toezichthouder een reëler Ruim twee derde van de contro- le controles - meer inspecties
der overtredingen dan wanneer beeld van de naleving ontstaan. les wordt vooraf aangekondigd. tegelijk komen langs - signifi-
ze hun komst hebben aange- Vaak verteld is het verhaal dat Het onderzoek leert dat onaan- cant meer toezichtslast ervaren
kondigd. Dat is de verrassende bij aangekondigde bezoeken gekondigde inspecties relatief dan bij inspecties door één con-
uitkomst van onderzoek van die dag alles spic en span is, dat vaak plaatsvinden bij zwemba- troleur. Als er vier of meer in-
I&O Research in Noord-Bra- al het personeel opgetrommeld den, bodemsaneerders en bij specteurs tegelijk op bezoek
bant. In opdracht van de pro- wordt en dat ze instructies sloopbedrijven. Controles bij komen, kunnen bedrijven soms
vincie verrichtte het bureau bij krijgen over wat ze wel en niet agrariërs, voedingsmiddelen- beter hun medewerkers naar
ruim vijfhonderd bedrijven on- mogen zeggen. bedrijven, op- en overslagbe- huis sturen omdat alles stil
derzoek naar de effecten van Waarom er bij verrassingsbe- drijven, afvalverwerkers en komt te liggen. Dat nadeel is
toezicht. Waar bedrijfscontroles zoeken juist minder overtredin- stortplaatsen blijken meestal wel iets om bij stil te staan’, zegt
plaatsvonden na aankondiging gen worden geconstateerd, kan wel te worden aangekondigd. de I&O-directeur.
stuitten de inspecteurs in 32 Van de Peppel uit het onderzoek De tevredenheid over het totale
procent van de gevallen op niet direct verklaren. ‘Maar wel- Overlast Over het algemeen bezoek is bij vooraf aangekon-
overtredingen van de regels. licht speelt een rol dat niet al- is volgens Van de Peppel de digde controles hoger dan bij
Bij verrassingsbezoeken was leen het bedrijf, maar ook de ervaren overlast van controles onaangekondigd bezoek. ‘En,
slechts in 27 procent van de controleur het onaangekondig- ‘niet overdreven zwaar en niet ook een effect om rekening mee
gevallen iets niet in de haak. de bezoek minder goed kan overdreven licht’. Op een pun- te houden, bedrijven zijn bij on-
De motiveringen die overheids- voorbereiden. Ook kan het zijn tenschaal van één tot vijf, ligt aangekondigde controles met
organisaties geven voor onaan- dat de niet aangekondigde con- het gemiddelde op 2,3. Bij on- name minder te spreken over de
gekondigd toezicht, lopen vol- troles weliswaar minder gericht aangekondigde controles is de werkwijze van de inspecteur.
gens I&O-directeur Rob van de zijn, maar tegelijkertijd minder ervaren overlast duidelijk ho- Vaker wordt de handhavings-
Peppel sterk uiteen. Zo zou door integraal. Daardoor dekken ze ger, met name omdat het halen stijl dan als ‘dreigend’ en ‘be-
het verrassingselement een vol- minder nalevingsaspecten af, van de productieplanning in straffend’ ervaren, en minder
lediger beeld worden verkre- met als gevolg dat de kans op gevaar komt. als ‘voorlichtend’.
gen. Het effect op de naleving het vinden van overtredingen ‘Een niet onbelangrijke bevin- (Hans Bekkers)
financiën jan verhagen
Beter ten halve gekeerd
> Gemeenten en provincies hebben in 2007 De duurste informatieverplichtingen zijn en provincies zijn veel tijd kwijt met discus-
ongeveer honderd miljoen euro uitgegeven die van de Wet maatschappelijke ondersteu- sies over hoe nieuwe regels moeten worden
om het Rijk alle informatie te geven die het ning (Wmo), die de gemeenten dertien mil- uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan zijn de
eist. Honderd miljoen euro, voor het verza- joen euro kosten. De bijstandswetten kosten onduidelijke informatieverplichtingen van
melen en bewerken van allerlei gegevens en negen miljoen euro, de milieuregelingen het Investeringsbudget Landelijk Gebied.
het toesturen daarvan aan de ministeries. zeven miljoen, het investeringsbudget ste- Direct bij de start van een regeling zou het
Honderd miljoen euro, per jaar, voor 164 delijke vernieuwing ook zeven miljoen, en Rijk duidelijk moeten maken welke verant-
informatieverplichtingen voor de gemeen- de verantwoording over de naleving van de woording het eist van de gemeenten en pro-
ten en 57 voor de provincies. leerplichtwet kost de gemeenten jaarlijks vincies, zowel door duidelijke regels als
Deze verplichtingen liggen werkelijk op alle vijf miljoen euro. De gemeenten hadden dat door duidelijke voorlichting. Ten derde zou-
beleidsterreinen. Het onderzoeksbureau geld liever besteed aan huishoudelijke hulp den de regels niet te vaak moeten wijzigen.
Sira Consulting heeft in het rapport Nul­ voor ouderen, werkgelegenheid, milieu, Wijzigingen in de regels leiden immers tot
meting Administratieve Lasten Interbestuurlijk woningverbetering of onderwijs... veel administratieve lasten. Ten vierde ko-
een overzicht gemaakt. De meeste informa- Als de gemeenten en provincies al deze men veel informatieverplichtingen voort
tieplichten, 48, vloeien voort uit de Gemeen- informatie niet aan de ministeries zouden uit het aanvragen van allerlei bijzondere
te- en Provinciewet en liggen op bestuurlijk hoeven te verstrekken, dan zouden ze twee subsidiepotjes van het Rijk, zoals specifieke
terrein. 30 informatieplichten gaan over derde ervan niet meer verzamelen, blijkt uitkeringen en decentralisatie-uitkeringen,
maatschappelijke zorg, 24 zijn voor de ruim- uit het onderzoek. Slechts een derde ervan en de verantwoording van de besteding
telijke ordening, 23 voor het milieu, 17 lig- vinden ze zelf nuttig om te weten. daarvan. En ten slotte moet het Rijk niet te
gen op het gebied van werk en inkomen, 16 Het onderzoeksbureau doet het Rijk vijf veel details vragen, maar genoegen nemen
gaan over kunst en ontspanning, 15 over aanbevelingen. Ten eerste moeten de minis- met verantwoording op hoofdzaken.
wegen en water, 12 over openbare orde en teries de doelmatigheid van al deze admi- Het Rijk heeft als doel gesteld om in vier
veiligheid, 10 zijn voor het onderwijs, 7 over nistratieve verplichtingen eens gaan bekij- jaar een kwart van de administratieve las-
wonen wijken en integratie, 5 over het ken. Ten tweede moeten de ministeries ten te schrappen. Ik vind die ambitie te laag.
groen, en 14 over andere zaken. zorgen voor duidelijke regels. Gemeenten De helft moet eraf, minstens!
015_BIN3233_NWS_Financien 15 05-08-2009 11:48:11