learning

1. ตำแหน่งของกำรเกิดเสียง (Place of Articulation)
หลังจำกที่เรำได้เห็นหน้ำตำของ IPA chart กันไปแล้ว เรำก็คงสงสัยว่ำ แต่ละตัวอักษรนั้นมีเสียงอย่ำงไร บอกได้เลยว่ำ
เรำต้องรู้ลักษณะวิธีกำรออกเสียงและตำแหน่งที่ใช้ในกำรออกเสียง
ในบทควำมนี้เรำจะพูดถึงตำแหน่งของกำรออกเสียงหรือ Place of articulation ก่อนนะคะ
 คอลัมน์แถวบนสุดแสดงตำแหน่งของกำรเกิดเสียง(Placeof Articulation) หรือเรียกได้สั่นๆ ว่ำฐำนกรณ์
(Articulator)
 Bilabial - ริมฝีปำกทั้งคู่
 Labiodental - ริมฝีปำกล่ำงและฟันบน
 Dental - ปลำยลิ้นหรือส่วนถัดปลำยลิ้นกับฟันบน
 Alveolar - ปลำยลิ้นหรือส่วนถัดปลำยลิ้นกับปุ่มเหงือก
 Retroflex - ปลำยลิ้นหรือส่วนใต้ปลำยลิ้นกับส่วนปลำยสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดำนแข็ง
 Palatal-Alveolar - ส่วนถัดจำกปลำยลิ้นกับส่วนปลำยุสดของปุ่มเหงือก
 Palatal - ลิ้นส่วนต้นกับเพดำนแข็ง
 Velar - ลิ้นส่วนหลังกับเพดำนอ่อน

2.  Uvalar - ลิ้นส่วนหลังกับลิ้นไก่
 Pharyngeal - โคนลิ้นกับผนังช่องคอด้ำนหลัง
 Glottal - เสียงที่เกิดจำกเส้นเสียง
Face diagram แสดงตำแหน่งต่ำงๆ ของ Speech Organs

3. ตำแหน่งของก่ำรออกเสียงและลักษณะวิธีออกเสียง(Placeand Manner of Articulation)
ในกำรแปรเสียงหรือกล่อมเกลำเสียง (Articulation) เพื่อให้เกิดเป็นเสียงพยัญชนะต่ำงๆในภำษำนั้น
กำรแปรเสียงหรือกล่อมเกลำเสียงจะเกิดขึ้นณจุดต่ำงๆ(Placeof Articulation) ภำยในช่องออกเสียง (Vocal Tract)
ของเรำ ในบทนี้จะกล่ำวถึงบริเวณต่ำงๆที่มีควำมเป็นไปได้ที่จะเป็นตำแหน่งที่เกิดของเสียงในภำษำต่ำงๆ
ตลอดจนลักษณะวิธีออกเสียง(Manner of Articulation) แบบต่ำงๆที่สำมำรถจะเกิดขึ้นได้ในภำษำต่ำงๆ
โดยละเอียดโดยจะยกตัวอย่ำงเสียงต่ำงในภำษำประกอบด้วย
ตำแหน่งของกำรเกิดเสียงบริเวณต่ำงๆ(Place of Articulation)
คำนี้ถ้ำจะเรียกให้สั้นและย่อมีชื่อเฉพำะว่ำฐำนกรณ์
ซึ่งหมำยถึงอวัยวะแปรเสียงหรือกล่อมเกลำเสียงโดยรวม
แต่ถ้ำจะแยกกลุ่มของอวัยวะแปรเสียงออกมำตำมลักษณะของกำรเคลื่อนไหวก็จะแบ่งได้เป็น2กลุ่มคือ
1. กลุ่มที่เคลื่อนที่ไม่ได้ (Passive Articulator หรือ Upper Articulator) หรือมีชื่อเฉพำะสั้นๆ
ว่ำฐำน ซึ่งได้แก่อวัยวะต่อไปนี้
- ริมฝีปำกบน (upper lip)
- ฟันบน (upper teeth)
- ปุ่มเหงือก (gum ridge หรือ alveolar ridge)
- เพดำนแข็ง (hard palate)
- เพดำนอ่อน (soft palate หรือ velum)
- ลิ้นไก่(uvula) อวัยวะชิ้นนี้แม้ว่ำจะถูกจัดอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่ำupper
articulators หรืออวัยวะที่อยู่ส่วนบนของช่องปำกหรือเพดำนปำกก็ตำมแต่เป็นอวัยวะที่สำมำรถเคลื่อนที่ได้
2. กลุ่มที่เคลื่อนที่ได้ (Active Articulator หรือLower Articulator) หรือมีชื่อเฉพำะสั้นๆ
ว่ำกรณ์ ซึ่งได้แก่อวัยวะต่อไปนี้ คือ
- ริมฝีปำกล่ำง (Lower lip)

4. - ลิ้น (tongue) ซิงเป็นอวัยวะที่มีควำมยืดหยุ่นตัวสูงที่สุดดังที่กล่ำวมำแล้วในตอนต้น
ในบทที่ว่ำด้วยเรื่องอวัยวะในกำรแกเสียงในกำรทำให้เกิดเสียงพยัญชนะเสียงใดเสียงหนึ่งขึ้นมำนั้น
กระแสอำกำซที่เดินทำงผ่ำนเข้ำมำในช่องออกเสียง (vocaltract) จะต้องถูกกักกั้นในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง
กำรกักกั้นกระแสอำกำศก็จะกระทำได้โดยอวัยวะกลุ่มที่เคลื่อนที่ได้(ActiveArticulators) จะเคลื่อนที่เข้ำไปหำ,
เข้ำไปใกล้,หรือเข้ำไปชิดอวัยวะกลุ่มที่เคลื่อนที่ไม่ได้(PassiveArticulator)
เมื่อกระแสอำกำศเดินทำงผ่ำนจุดกักกั้นเหล่ำนั้นก็จะก่อให้เกิดเสยงพยัญชนะประเภทต่ำงๆ
ที่แตกต่ำงกันไปตำมรูปแบบของกำรกักกั้นกระแสอำกำศหรือที่เรียกว่ำลักษณะวิธีออกเสียง(Mannerof
Articulation) ณ จุดเกิดเสียงต่ำงๆกัน
และคำที่ใช้สำหรับเรียกชื่อพยัญชนะส่วนหนึ่งก็มำจำกคำระบุตำแหน่งของกำรกักกั้นกระแสอำกำศดังกล่ำว
ซึ่งได้แก่
Bilabial (เสียงที่เกิดจำกริมฝีปำกทั้งคู่)เกิดจำกริมฝีปำกล่ำงเคลื่อนเข้ำไปหำริมฝีปำกบนเช่น
เสียงแรกของคำว่ำ“my”ในภำษอังกฤษเสียงแรกของคำว่ำ“ปู”ในภำษำไทย
Labiodental (เสียงที่เกิดจำกริมฝีปำกล่ำงและฟันบน)เกิดจำกริมฝีปำกล่ำงเคลื่อนเข้ำไปหำฟันบนด้ำนหน้ำ
เช่น เสียงแรกของคำว่ำ“เฝ้ำ” ในภำษำไทย,เสียงแรกของคำว่ำ“van” ในภำษำอังกฤษ
Dental (เสียงที่เกิดจำกปลำยลิ้นหรือส่วนถัดจำกปลำยลิ้นกับฟันบน)
เกิดจำกปลำยลิ้นหรือส่วนถัดจำกปลำยลิ้นเคลื่อนเข้ำไปหำฟันบนด้ำนหน้ำเช่น
เสียงแรกของคำว่ำ“thin” ในภำษำอังกฤษ
Alveolar (เสียงที่เกิดจำกปลำยลิ้นหรือส่วนถัดจำกปลำยลิ้นกับปุ่มเหงือก)
เกิดจำกปลำยลิ้นหรือส่วนถัดจำกปลำยลิ้นเคลื่อนเข้ำไปหำปุ่มเหงือกเช่นเสียงแรกของคำว่ำ“นก”ในภำษำไทย,
เสียงแรกของคำว่ำ“tip” ในภำษำอังกฤษ
Retroflex (เสียงที่เกิดจำกปลำยลิ้นหรือส่วนใต้ปลำยลิ้นกับส่วนปลำยสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดำนแข็ง)
เกิดจำกปลำยลิ้นซึ่งอำจจะเป็นผิวบน(uppersurface)
หรือส่วนใต้ปลำยลิ้นเคลื่อนเข้ำไปหำส่วนปลำยสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดำนแข็งเช่นเสียงตัว “ร”หรือ “ส”
ในตำแหน่งพยัญชนะต้นของภำษำไทยถิ่นใต้บำงสำเนียงและเสียง “r” ในภำษำอังกฤษสำเนียงอเมริกันบำงสำเนียง

5. Palato-Alveolar (เสียงที่เกิดจำกส่วนถัดจำกปลำยลิ้นกับส่วนปลำยสุดของปุ่มเหงือก)
เกิดจำกกำรใช้ส่วนถัดปลำยลิ้นเคลื่อนเข้ำไปหำส่วนปลำยสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดำนแข็งเช่น
เสียงแรกของคำว่ำ“show” ในภำษำอังกฤษ
Palatal (เสียงที่เกิดจำกลิ้นส่วนต้นกับเพดำนแข็ง)เกิดจำกกำรใช้ลิ้นส่วนต้น(frontof the tongue)
เคลื่อนเข้ำไปหำเพดำนแข็งเช่นเสียงแรกของคำที่แปลว่ำ“ยำก”ในภำษำไทยถิ่นอีสำน[ø] และเสียงแรกของคำว่ำ
“nyamuk” ในภำษำมำเลเซียซึ่งแปลว่ำยุง
Velar (เสียงที่เกิดจำกลิ้นส่วนหลังกับเพดำนอ่อน)เกิดจำกกำรใช้ลิ้นส่วนหลังเคลื่อนเข้ำไปหำเพดำนอ่อน
เช่น เสียงแรกของคำว่ำ“คน”ในภำษำไทย เสียงแรกของคำว่ำ “give”ในภำษำอังกฤษ
Uvular (เสียงที่เกิดจำกลิ้นส่วนหลังกับลิ้นไก่)เกิดจำกกำรยกลิ้นส่วนหลังเข้ำไปหำลิ้นไก่เช่น
เสียงแรกของคำว่ำ“rouge” ในภำษำฝรั่งเศส
Pharyngeal(เสียงที่เกิดจำกโคนลิ้นกับผนังช่องคอด้ำนหลัง)
เกิดจำกกำรดึงโคนลิ้นไปทำงด้ำนหลังเข้ำหำผนังช่องคอด้ำนหลังเช่นเสียงแรกในคำที่แปลว่ำ “ลุง”
ในภำษำอำหรับ ([?amm])
Glottal (เสียงที่เกิดจำกเส้นเสียง) เกิดจำกกำรเคลื่อนเข้ำหำกันของเส้นเสียงทั้งคู่
โดยอำจจะเคลื่อนเข้ำมำติดกันเช่นเสียงแรกของคำว่ำ “home”ในภำษำอังกฤษ,เสียงแรกของคำว่ำ“อู่”
ในภำษำไทย

6. ตารางแสดงตาแหน่งของการเกิดเสียง
Point ofarticulation Active articulators Passive articulators Examples
1. Bilabial Lowerlip Upper lip [m,p,b,¸,B,º,‡]
2. Labiodental Lowerlip Upper teeth [M,f,v,V]
3. Dental Tip of the tongue Upper teeth [T,D]
4. Alveolar Tip of the tongue Alveolarridge [n,t,d,s,z,Z,Â,l,r,t',ë]
5. Postalveolar Tip of the tongue Postalveolar [S,!]

7. 6. Retroflex Tip of the tongue Postalveolar [÷,ê,§,½,ñ,]
7. Palato-alveolar Tip of the tongue Hard palate [S,Z]
8. Palatal Front of the tongue Hard palate [ø,c,ï,þ,´]
9. Velar Back of the tongue Softpalate [N,k,g,x]
10. Uvular Back of the tongue Uvular [N, q,G, X,Ò,R]
11. Pharyngeal Root of the tongue Back wall of the pharynx [ð,?]
12. Glottal Vocal cords Vocal cords [?,h,ú,]
13. Labial-palatal Lowerlip
Centerof the tongue
Upper lip
Hard palate
[ç]
14. Labial-Velar Lowerlip
Back of the tongue
Upper lip
Softpalate
[kƒp,gƒb,w]