3. Εκπρόσωποι της Σχολής
 Ιδρυτές του λειτουργισμού: Auguste Comte
Émile Durkheim
Herbert Spencer
 Σύγχρονοι εκπρόσωποι: Talcott Parsons
Robert King Merton

4. Βασικές ιδέες του λειτουργισμού
 Η κοινωνία είναι ένα σύστημα, που αποτελείται από
αλληλοεξαρτώμενα επιμέρους στοιχεία.
 Η κοινωνία είναι σύστημα θεσμών και σχέσεων.
 Τα επιμέρους στοιχεία του συστήματος έχουν
λειτουργίες και δυσλειτουργίες.
 Οι λειτουργίες μπορούν να είναι είτε έκδηλες είτε
λανθάνουσες.
 Σε κάθε κοινωνία, υπάρχει συναίνεση γύρω από τις
βασικές αξίες.

6. Βασικές ιδέες
 Οι συγκρούσεις στην κοινωνία είναι αναπόφευκτες
λόγω της συνεχούς παραγωγής ανισοτήτων
 Μέσα σε κάθε κοινωνία, υπάρχουν διαφορετικές
ομάδες συμφερόντων
 Τα άτομα και οι ομάδες ανταγωνίζονται μεταξύ τους
για κοινωνική δύναμη
 Η κοινωνική δύναμη καθορίζει την άνιση κατανομή
του πλούτου

7. Θεμελιωτής της σχολής
 Karl Marx (1818‐1883)
 Υποστήριξε ότι υπάρχει αμείωτος ανταγωνισμός
μεταξύ της αστικής και της εργατικής τάξης.
 Ο ανταγωνισμός αυτός, χαρακτηριστικό γνώρισμα του
καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, φέρνει σε
αντιπαράθεση τους κατόχους των μέσων παραγωγής με
τους προλετάριους, που στερούνται αυτά τα μέσα.
 Η αντιπαράθεση αυτή ή αλλιώς, πάλη των τάξεων,
είναι, σύμφωνα με τον Μαρξ, ο μοχλός της ιστορίας.

8. έννοια της υπεραξίας
 Ο Μαρξ μελέτησε την εργασία και διατύπωσε την
έννοια της υπεραξίας που παράγει ο εργαζόμενος.
 Σύμφωνα με τον Μαρξ, οι μισθοί των εργατών δεν
αντιστοιχούν στην πλήρη αξία των αγαθών που
παράγουν .
 Ένα μόνο μέρος του εργάσιμου χρόνου τους αντιστοιχεί
στην παραγωγή αγαθών ίσης αξίας με τις δαπάνες των
δικών τους αναγκών συντήρησης (ελάχιστος μισθός).
 Τα αγαθά που παράγουν τον υπόλοιπο εργάσιμο χρόνο
τους αντιστοιχούν στην επιπλέον αξία, δηλαδή
στην υπεραξία,
 την οποία ιδιοποιούνται οι καπιταλιστές με τη
μορφή του κέρδους.

9. Εκπρόσωπος της σχολής
 Ένας από τους εκπροσώπους της σχολής αυτής είναι
και ο Ρ. Ντάρεντορφ (γενν. το 1929)
 προσεγγίζει θεωρητικά εκτός από την έννοια της
κοινωνικής τάξης, και αυτήν της κοινωνικής δύναμης.

10.  Οι συγκρούσεις στην κοινωνία δε σχετίζονται μόνο
με την κατοχή του πλούτου, αλλά και με την κατοχή
της κοινωνικής δύναμης ανάμεσα σε διαφορετικές
ομάδες συμφερόντων.
 Οι κυρίαρχες ομάδες επιδιώκουν τη διατήρηση των
δεδομένων σχέσεων, ενώ οι κυριαρχούμενες ομάδες
επιδιώκουν την ανατροπή τους.
 Όταν γίνεται ανακατανομή της εξουσίας, η σύγκρουση
παύει να υφίσταται προσωρινά, για να επανέλθει, όταν
επέλθει νέα ισορροπία στις σχέσεις εξουσίας.
 Έτσι, ο κύκλος των συγκρούσεων φαίνεται να είναι
αέναος.

11. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ
ΣΧΟΛΩΝ
Σχολή του Λειτουργισμού
-Έμφαση στην κοινωνική
τάξη
-Έμφαση στη σταθερότητα
-Στατική εικόνα της
κοινωνίας
-Υπάρχει κοινωνική συνοχή
που βασίζεται στη
συναίνεση
Σχολή των Συγκρούσεων
-Έμφαση στην κοινωνική
αλλαγή
-Έμφαση στην αστάθεια
-Δυναμική εικόνα της
κοινωνίας
-Η κοινωνική συνοχή είναι
μια ψευδαίσθηση, που
βασίζεται στον
καταναγκασμό

12. Κριτικές
Σχολή του Λειτουργισμού
- Η κοινωνία δεν
αναπαράγεται ,
αλλά αλλάζει
- Στην κοινωνία υπάρχουν
ανισότητες και
συγκρούσεις
Σχολή των Συγκρούσεων
- Η κοινωνία δεν είναι μόνο
σύγκρουση
- Η κοινωνία δεν είναι μόνο
αντιτιθέμενες τάξεις

13. Ή της κοινωνικής διαντίδρασης
Ή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης

14. Συμβολική αλληλεπίδραση
 Αλληλεπίδραση είναι η δραστηριότητα που
αναπτύσσεται μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων
κατά την οποία ο καθένας δρα με βάση την
εκδηλούμενη ή προσδοκώμενη αντίδραση του άλλου.
 Η συνεχής αλληλεπίδραση του ενός με τον άλλον είναι
εφικτή μέσω της γλώσσας (λέξεις, χειρονομίες,
γκριμάτσες).

15. Εκπρόσωποι της Σχολής
 Ο εμπνευστής της σχολής: Max Weber
 Ο θεμελιωτής της σχολής: George Herbert Mead
 Σύγχρονοι εκπρόσωποι: Erving Goffman
Charles Horton Cooley

16. Βασικές ιδέες
 Η προσοχή του κοινωνιολόγου εστιάζεται στη μελέτη και
ερμηνεία της συμπεριφοράς μεμονωμένων ατόμων ή
μικρών ομάδων (π.χ. των μελών μιας συμμορίας ανηλίκων,
των ασθενών μιας νευρολογικής κλινικής, των μελών μιας
ομάδας αποτοξίνωσης και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά)
 Η κοινωνία στηρίζεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των
ατόμων.
 Τα άτομα σκέφτονται και αξιολογούν τις συμπεριφορές τους
και δρουν ανάλογα με το νόημα που αποδίδουν στα
γεγονότα του περιβάλλοντος.
 Εμείς διαμορφώνουμε την “κοινωνική πραγματικότητα” και
η κοινωνική πραγματικότητα διαμορφώνει εμάς (αυτή είναι
η σχέση της δυναμικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο
άτομο και στην κοινωνία).

17. Κούλεϋ
 «Κοινωνικός καθρεφτισμός του εαυτού μας» Το παιδί
διαμορφώνει την αυτοεικόνα και τη συμπεριφορά του
ανάλογα με το πώς φαντάζεται ότι το βλέπουν οι άλλοι.
 Θετική εικόνα, επιδοκιμασία άλλων περηφάνια
 Αρνητική εικόνα, αποδοκιμασία ντροπή, ταπείνωση
• Επομένως η διαμόρφωση της αυτοεικόνας μας εξαρτάται
από την ταυτότητα των άλλων.
 «Σημαντικοί άλλοι» όλα τα άτομα που επηρεάζουν
περισσότερο την αυτοεικόνα και τη συμπεριφορά μας και τα
οποία είναι συγκεκριμένα πρόσωπα του περιβάλλοντός μας.

18. Ε. Γκόφμαν
 Μελέτησε την αλληλεπίδραση στις καθημερινές και
πολλές φορές φευγαλέες συναντήσεις των ανθρώπων.
 Διέκρινε την κοινωνική ζωή σε στιγμές που λαμβάνουν χώρα
 στο προσκήνιο (κατά τις οποίες τα άτομα υποδύονται
τυπικούς ρόλους. Είναι στιγμές που θεωρούνται
«παραστάσεις επί σκηνής» και που συχνά απαιτούν τη
συνεργασία με άλλα άτομα.)
 και σε στιγμές που λαμβάνουν χώρα στο παρασκήνιο
( όταν οι άνθρωποι βρίσκονται στα «παρασκήνια»,
χαλαρώνουν και εκδηλώνουν ελεύθερα τα συναισθήματά
τους, αλλά και τρόπους συμπεριφοράς που κρατούν σε
έλεγχο όταν βρίσκονται «πάνω στη σκηνή».)

19. Πηγές
 Σχολικό βιβλίο «Κοινωνιολογίας» Γ΄Λυκείου
 Σχολικό βιβλίο «Βασικές αρχές κοινωνικών
επιστημών» Β΄ Λυκείου
 Σχέδιο μαθήματος της Δρ. Ασπασίας Τσαούση σε
σχέση με τις ΚΥΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
ΣΚΕΨΗΣ