1. SSIIFFAATT ((ÖÖNN AADD))
Varlıkları (isimleri) renk ,biçim, hareket durum gibi değişik
yönlerden niteleyen ; işaret ,sayı,soru,belgisizlik gibi yönlerden
de belirten kelimelere sıfat denir.
Kötü günler geride kaldı.
Bazı soruları anlayamadım.
Sarı ayvalar iştahımı kabartıyor.
Uzun ağaçları güzelce budadı.
2.
3. NNİİTTEELLEEMMEE SSIIFFAATTLLAARRII
Varlıkların kendilerinden ayrılmayan kalıcı özelliklerini ifade
eden sıfatlara niteleme sıfatı denir.
Bu sıfatlar isimlerden önce gelerek onların renk, durum ,biçim
gibi değişik yönlerini ifade eder .
Niteleme sıfatları isme sorulan “nasıl” sorusuna cevap verir.
Akıllı insanlar çok kitap okur.
Eskimiş eşyaları çöpe attık.
İyi insan lafının üstüne gelirmiş.
4. BBEELLİİRRTTMMEE SSIIFFAATTLLAARRII
İsimlerin sayılarını , yerlerini belirten ; onları soru, yoluyla
veya belgisiz bir şekilde tamamlayan sıfatlardır.
Belirtme sıfatları varlıkların geçici özelliklerini ifade eder
bunlar isimlere sonradan takılan geçici, bir anlık özellikler
dir.
Bu kitabı öğretmenim verdi.
Cümlesinde “bu” sözcüğü, kitabın yakında olduğunu işaret
yoluyla belirtir.
Şu kitabı bana verir misin?
5. 11..İİşşaarreett SSııffaattllaarrıı
İsimlerin yerlerini gösterip, işaret ederek belirten sıfatlardır.
“Bu,şu,o,öteki” sözcükleri işaret sıfatı olarak
kullanılmaktadır.
Bu elbiseleri, dolabına koy.
Şu araba çok güzel.
Cümlesinde altı çizili kelimeler işaret sıfatıdır.
Sıfatlar çekim eki almadıkları için işaret sıfatlarında çoğulu
yoktur. İşaret sıfatlarında “çokluk” anlamı, sıfattan sonra
gelen isme çokluk eki getirilerek oluşturulur.
6. 22..SSaayyıı SSııffaattllaarrıı
İsimleri sayı bakımından belirten sıfatlardır.Bunlar kendi içinde
“asıl sayı, sıra sayı, üleştirme sayı , kesir sayı”sıfatları olmak
üzere dörde ayrılmıştır.
a)Asıl sayı sıfatları
İsme sorulan “Kaç” sorusuna cevap veren sıfatlardır. Bütün
sayma sayıları bir ismi belirttiğinde asıl sayı sıfatı oluşur.
Bir gün sonra tatilimiz bitiyor.
On asırdır bu topraklardayız.
7. b) Sıra sayı sıfatları
İsimlerin sırasını, derecesini belirten sıfatlardır. İsimlere
sorulan “kaçıncı” sorusuna cevap verirler.
Asıl sayı sıfatlarına getirilen “(ı)ncı,(i)nci,(u)ncu,(ü)ncü”
ekleriyle oluşturulur.
Beşinci katı katı kiraladılar.
c) Üleştirme sayı sıfatları
İsimlerin eşit paylara ayrılmış olduğunu belirten sıfatladır.
Bunlar asıl sayı sıfatına getirilen “ar-er ; (ş)ar , (ş) er ”
ekleriyle yapılır. Ve “kaçar” sorusuna cevap verir.
Yarışmaya ikişer öğrenci katılacak.
8. d) Kesir sayı sıfatları
Bir bütünün eşit parçalara ayrıldığını ifade eden ve bu
parçaları
belirten sıfatlardır.
Bana çeyrek ekmek verir misin?
Yarım elma gönül alma.
Altı çizili “ekmek, elma”isimlerinin parçalarını belirtmektedir.
9. 33..BBeellggiissiizz SSııffaattllaarr
İsimleri belli bir şekilde değil aşağı, yukarı belli ,belirsiz
belirten sıfatlardır.
“Bazı, kimi,çoğu, birkaç , birçok, az, çok,biraz,tüm,her,bütün,
hiçbir, herhangi bir” gibi sözcükler bir isimden önce
kullanılarak belgisiz sıfat görevini üstlenirler.
Bazı insanlar çok kitap okur.
Bütün arkadaşlar bize davetlidir.
Birkaç gün içinde geleceğim.
10. 44..SSoorruu SSııffaattllaarrıı
Diğer sıfatlar gibi , bir isimden önce gelerek o ismi soru
yönünden belirten sıfatlardır.
“Nasıl,hangi,ne,ne kadar,kaç,kaçıncı,kaçar” sözcükleri bu ismi
etkilediğinde soru sıfatı olur.
Bu nasıl kalem böyle.
Hangi kitabı beğendin.
Ne iş yapıyorsun?
11.
12. AADDLLAAŞŞMMIIŞŞ SSIIFFAATT
Niteleme sıfatları, çekim eki alarak veya almadan niteledikleri
ismin yerini tutacak şekilde kullanılabilir. Bu sözcüklere
“adlaşmış sıfat” denir.
İhtiyar adam yine parkta oturuyordu.
İhtiyar, yine parkta oturuyordu.
Not: Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam
karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,)
getirilir.
Hasta, çocuğu yanına çağırdı.
13. SSIIFFAATTLLAAŞŞTTIIRRAANN KKİİ
Kişilerin meslek, rütbe, makam gibi sosyal statülerini
belirten sözcüklerdir. Unvan sıfatları, adların önüne de
sonuna da gelebilir.
Yüzbaşı Cemil, Hakkı Çavuş, Hatice Teyze, Naciye
Hanım…
Dün Doktor Kemal Bey bize geldi.
Ayşe Hemşire, hastalarla yakından ilgilendi.
Not: Özel adla birlikte kullanılmayan unvan sözcükleri,
küçük harfle başlar ve unvan sıfatı görevinden çıkar.
Dün doktor, hastaneye uğrama dedi.
14.
15. DDEEĞĞEERRLLEENNDDİİRRMMEE
1. Aşağıdakilerden hangisinde işaret sıfatı yoktur?
A) Yine gelebilecek miydik bu yerlere bir gün?
B) O tür anlayışlar, kişinin dar görüşlülüğünü yansıtır.
C) Sizden şu türküyü de dinlemeyi çok isterdik.
D) Şu benim en sevdiğim arkadaşlarımdan biridir.
E) Dışarıda bu işlerle uğraşan yüzlerce insan var.
2
16. NİTELEME İŞARET SAYI BELGİSİZ
ASIK YÜZ
BU AKŞAM
ON BEŞ
ELMA
BAZI
EVLER
2. AŞAĞIDAKİ SSIIFFAATT TTÜÜRRLLEERRİİNNİİ
İİŞŞAARREETTLLEEYYİİNNİİZZ??
19. 5.AŞAĞIDAKİ ALTI ÇİZİLİ SIFATLARIN
TÜRLERİNİ KARŞILARINA YAZINIZ?
A) on beş daire satıldı.
B) güzel bir agaç vardı evimizin bahçesinde.
C) bembeyaz bulutlarla kaplıydı gökyüzü.
D) küçük kız annesine seslendi.
E) rengarenk çiçekler topladık.
