1. qeTevan lafaCi
22 maisi, 2012
G saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti

2. Sinaarsi
nawili I. ekonomikuri regulirebis koncefciis reforma
– deregulirebidan ukeTesi regulirebisaken (2-11)
nawli II: konkurenciis kanoni da politika (12-35)
 saerTaSoriso wesebi da princi pebi konkurenciis
sferoSi da saqarTvelos valdebulebebi (12-13)
 evrokavSiri da saqarTvelo (14-19)
 arsebuli viTareba: moqmedi kanonisa da kanonproeqtis
(zogadi mimoxilva) -20-33
 problemebi da gamowvevebi 34-35
 konkurenciis kanonisa da institutis ganviTarebis
koncefcia (ZiriTadi mimarTulebebi)

3. მარეგულირებელი სისტემის მუდმივი
სრულყოფისაკენ
 ეკონომიკური რეგულირების მიზანია საჯარო ინტერესების დაცვა,
კონკურენციის განვითარების ხელშეწყობის გზით სამეწარმეო
აქტივობის ზრდა და საზოგადოების ეკონომიკური
კეთილდღეობის ამაღლება.
 დასახული შედეგის მიღწევა ნაკლები რეგულირების ტვირთითა
და უფრო ეფექტური გზებით, მთავრობებს უბიძგებს
მარეგულირებელი სისტემის მუდმივი სრულყოფისაკენ
 არსებული სიტუაციის ობიექტური შეფასება და კონკრეტული
ცვლილების მიზნის სწორი იდენტიფიკაცია პირველი ნაბიჯია
უკეთესი რეგულირებისაკენ.
 პრაქტიკა ადასტურებს, რომ ხშირად მარტივი მექანიზმების
გამოყენებით რეგულირებას მეტი სიკეთის მოტანა შეუძლია
ვიდრე საერთოდ უარის თქმას რეგულირებაზე.

4. ekonomikuri regulireba: politika da
institutebi
 regulirebis miznebi, formebi, wesebi da institutebi
 დარგობრივი რეგულირების ძირითადი მიზანი მონოპოლიური
ფირმების შესაძლო ზემოქმედებისა და თვითნებობისაგან
მომხმარებელთა დაცვა, დარგში კერძო სექტორის ეფექტიანი
ფუნქციობა და კონკურენციის განვითარების ხელშეწყობა
 ამ პროცესის ობიექტურად წარმართვა მოითხოვს
რეგულატორის დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობას
 damoukidebeli dargobrivi maregulireblebi da
konkurenciis organoebi (mizanSewoniloba,
uflebamosilebaTa ganawileba, damoukideblobisa da
angariSvaldebulebis balansi da sxva)
 urTierTiobebis koordinacia

5. რეგულირების კონცეფცია
-ევოლუცია
 დერეგულაციიდან და მთავრობის როლის შემცირებიდან
ვექტორის გადატანა - რეგულირების ხარისხის მენეჯმენტზე
 რეგულირების ხარისხის განმსაზღვრელi ელემენტებi:
 ადმინისტრაციული სიმარტივე;
 რეგულირების გავლენის ანალიზი;
 ტრანსპარენტულობა (ცხადი, მარტივი წესები, მაქსიმალური
საჯაროობა აღსრულების პროცესებისა) და ორმხრივი
კომუნიკაცია;
 ალტერნატიული საბაზრო მიდგომების გამოყენება;
 სამართლიანობა და ანგარიშვალდებულება;კ
 ონკურენციის პრინციპებთან შესაბამისობა;
 სამართლებრივი უსაფრთხოება (სამართლიანი და
პროგნოზირებადი აRსრულება);
 ლეგიტიმურობა, ეფექტიანობა, სათანადო ცოდნა და
გამოცდილება

6. ოთხი ”მითი” რეგულირების
საფრთხეებთან დაკავშირებით
 ჩვენ ვცხოვრობთ დერეგულირების ხანაში
 რეგულირება ცუდია ბიზნესისათვის და შესაბამისად
რაც ნაკლებია მით უკეთესია
 ქვეყნები ახორციელებენ რეფორმებს მხოლოდ
იმიტომ, რომ მათ ამის გაკეთებას აიძულებს
გლობალიზაცია
 რეგულირება საშუალებაა მთავრობისათვის ბიზნესის
გასაკონტროლებლად

7. “მითების” კორექცია
 90-იანი წლებიდან რეგულირება უფრო სწრაფად იზრდება ვიდრე
მთავრობის სხვა ფუნქციები;
 ყველა ინდიკატორის მიხედვით რეგულირებადი ქვეყანა იზრდება და არა
პირიქით;
 ლიბერალიზება ითხოვს მეტ რეგულირებას ბაზრის გაფართოებასთან
ერთად;
 რეგულირების მიზანია კონკურენციული ბაზრის წარმოქმნა სოციალური
კეთილდღეობის ფარგლებში;
 საკუთრების ფორმის შეცვლა არასაკმარისია, რეგულირებამ უნდა
მოახდინოს არასაბაზრო ღირებულებების, ბაზრის ჩავარდნებისა და
თვით ბაზრების კორექცია;
 სუსტი და არაადექვატური მარეგულირებელი სტრუქტურები საშუალებას
აძლევს საბაზრო ძალუფლების მქონეთ მდგომარეობის ბოროტად
გამოყენებისა, ნოყიერ ნიადაგს ქმნის კორუფციისათვის, ანადგურებს
მომხმარებლისა და ინვესტორის ნდობას რეფორმებისა და ბაზრისადმი და
უფრო მეტად არღვევს, ვიდრე ქმნის, ეკონომიკურ ღირებულებებს.

8. araefeqtiani regulirebis ZiriTadi
mizezebi
 arc Tu iSviaTad regulireba ver uzrunvelyofs dasaxul
miznebsa da mosalodnel Sedegebs (arCevanis gafarToeba,
ukeTesi xarisxi, xelmisawvdomoba, fasis Semcireba). mizezTa
Soris saxeldeba Semdegi:
 ქვეყნები არეგულირებენ, მაგრამ არეგულირებენ ცუდად;
 შეზავება ზერეგულირების, ნაკლები რეგულირების,და ცუდად
რეგულირებისა (მარეგულირებელი ინსტიტუტების არაეფექტიანობასთან
ერთად);
 დერეგულირება არასაკმარისი პრინციპია ბაზრის რეალური
რეფორმებისათვის, წამყვანი პრინციპია რეგულირების ხარისხი
 xarisxiani regulirebisaTvis aucilebelia არა didi, an პატარა ,
არამედ “smart” მთავრობა;
 ინსტიტუციურმა რეფორმებმა უნდა გააძლიეროს ბაზარიც და
სახელმწიფოც;
 რეგულირების რისკის შემცირება მეტი გაურკვევლობისა და
სამართლებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფის გზით.”

9. regulireba xelisuflebis saSinao
interesebSia
 sazogadod reformebis mamoZravebeli qveynis
Sida saWiroebebia
 rac Seexeba sargebels, xarisxiani
regulirebisa: momxmareblis keTildReoba,
ekonomikis zrda, investiciebisa da inovaciebis
waxaliseba, samuSao adgilebis Seqmna da sxva.
 ZiriTad Sedegebs Sorisaa: arCevanis gafarToeba,
fasebis Semcireba, mTliani Sida produqtis
zrda.

10. dargobrivi regulireba
saqarTveloSi
 ganviTarebis etapebi, kanonebi da institutebi
 რამდენად ეფექტურია დარგობრივი რეგულირების ქართული
მოდელი?
 არიან თუ არა საქართველოს მარეგულირებელი ინსტიტუტები
რეალურად დამოუკიდებლები?
 ითვალისწინებს თუ არა რეგულირების ქართული მოდელი
სახელმწიფო რეგულირების სისტემისა და კონკურენციული
პოლიტიკის მთლიანობას?
 ramdenad uzrunvelyofilia regulirebis miznebi
 ramdenad efeqturia qarTuli modeli danaxarjebis
TvalsazrisiT?

11. regulirebis reforma da arsebuli
viTareba
 ინსტიტუციონალური მოდელიs gaumjobesebam saqarTveloSi
 მეწარმის და არც მომხმარებლისათვის ბევრი ვერაფერი შეცვალა
(შესაძლოა ითქვას პირიქითაც, ჯერჯერობით ის პრობლემებიც კი ვერ
გაანეიტრალა, რაც გარდამავალი პერიოდის, ისედაც, დამძიმებულმა
ყოფამ გამოიწვია);
 რეგულირების არსებული სისტემა ვერ უზრუნველყოფს რეფორმების
მიზნების და მოსალოდნელი შედეგების (მომხმარებელისათვის
გარანტირებული ხარისხის სასიცოცხლოდ აუცილებელი
მომსახურების ხელმისაწვდომობას, უწყვეტობას და დარგში კერძო
სექტორის ეფექტიან ფუნქციობას) მიღწევას (aRniSnulze miuTiTebs
მოუწესრიგებელი აღრიცხვიანობა, მოულოდნელი გათიშვები,
კოლექტიური მრიცხველები, კოლექტიური ჩაჭრები, დაუსაბუთებლად
მაღალი ტარიფები, მომსახურებa დამატებითი პირობებიT და სხვა
mravali);
 დღემდე პრობლემაა მარეგულირებელი ორგანოების რეალური
დამოუკიდებლობა da miukerZoebloba, , interesTa konfliqtebi,
sazogadoebis mimarT angaSvaldebulebisa da სხვა საკითხებიც.
 არსებობს ტრანსპარენტულობისა და ღიაობისა და ორმხრივი
კომუნიკაციის პრობლემებიც, რაც ობიექტური გადაწყვეტილების
შემთხვევაშიც კი, იწვევს საზოგადოების ფართო ფენების უნდობლობას.

12. arsebuli viTareba da gamowvevebi
 ეკონომიკური რეგულირების სისტემის არაეფექტიანობაზე
მიუთითებს საქართველოს სასაქონლო ბაზრებზე შექმნილი
მდგომარეობა, რაც ბაზრების მონოპოლიზაციის ტენდენციებსა და
მომხმარებელთა უფლებების იგნორირების ფართო მასშტაბებში
გამოიხატება
 ლიბერალიზებულ ინფრასტრუქტურულ სფეროებში დღემდე
განსაკუთრებით აქტუალურია საბაზრო ძალაუფლების
ბოროტად გამოყენების პრობლემა
 ეს პრობლემა განსაკუთრებით აქტუალურია ,,სოციალურად
მგრძნობიერე სფეროებში”, როგორიცაა ტრანსპორტი,
კომუნიკაციები, წყალმომარაგება, ენერგორესურსების მიწოდება
და სხვა
 arsebuli viTareba dRis wesrigSi ayenebs ekonomikuri
reformis Sedefgebis Sefasebisa da maregulirbeli
sistemis reformis aucileblobas

13. reformis ZiriTadi princi pebi
 კომპლექსური მიდგომა რეგულირებისადმი ტექნოლოგიური
მიღწევებისა და დარგის განვითარების შუქზე;
 რეგულირების საჭიროების მინიმიზაცია;
 რეგულატორის ადაპტირება ცვლილებებთან;
 კონკურენციული პოლიტიკის მთლიანობისა და
თანმიმდევრულობის უზრუნველყოფა;
 ეკონომიკური რეგულირების სისტემის მთლიანობა;
 regulirebis riskis reformebis, iseve rogorc
reformebis Tanmdevi riskebis Semcireba da Tavidan
acileba
 gamWvirvaloba da regulirebis Sedegebis/gavlenis
analizi efeqturi meqanizmebia

14. konkurenciis saerTaSoriso wesebi da princi pebi
 saerTaSoriso doneze aRiarebul konkurenciis
princi pebi, maT Soris biznesis SemzRudavi praqtikis
saxelmwifo kontrolis (WTO, EU, OECD, UNCTAD) wesebi
saxelmwifoebs avaldebulebs:
 miiRon, srulyon da efeqturad ganaxorcielon
Sesabamisi sakanonmdeblo aqtebi
 daafuZnon kanonmdebloba konkurenciis Semzudavi
qmedebebis aRkveTisa da efeqturi regulirebis
princi pebze
 uzrunvelyon aradiskriminaciuli midgoma yvela
sawarmosadmi
 srulyon kanonis iZulebiTi aRsrulebis RonisZiebebi

15. EU da saqarTvelo
 შეთანხმება partniorobisa da TanamSromlobis
Sesaxeb (PCA, 1996);
 FTA SeTanxmeba Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
 evrokomisiis faqtebis damdgeni misiis
daskvnebi
 DCFTA SeTanxmeba Rrma da yovlismomcveli
Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
 evrosabWos (kopenhagenis sabWo 1993)
kriteriumebi

16. შეთანხმება partniorobisa da
TanamSromlobis Sesaxeb (PCA, 1996)
SeTanxmebis Tanaxmad gansazRvrulia mimarTulebebi (44-e muxli),
romlebzec unda gamaxviles gansakuTRebuli yuradReba
sakonkurencio samarTlis evrogaerTianebis kanonmdbelobasTan
harmonizaciis procesSi:
 “SeTanxmebebi da sawarmoTa gaerTianebebi da SeTanxmebuli
qmedebebi, romlebmac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis
aRkveTa, SezRudva an darRveva;
 kompaniis mier bazarze dominirebuli mdgomareobis borotad
gamoyeneba;
 saxelmwifo daxmareba, romelmac SesaZloa gamoiwvios
konkurenciis darRveva;
 komerciuli xasiaTis saxelmwifo monopoliebi;
 saxelmwifo sawarmoebi an specialuri eqskluziuri uflebebis
mqone sawarmoebi;
 sakonkurencio kanonebis gamoyenebis da masTan Sesabamisobis
uzrunvelyofis Semowmeba da kontroli”.

17. kopenhagenis kriteriumebi
 kriteriumebi konkurenciis sferoSi gamoxatulia EUEU
princi pSi, rom kandidati qveynebi CaiTvlebian mzad
gawevrianebisaTvis, Tu maTi kompaniebi da sajaro
uwyebebi miCveuli arian konkurenciul disci plinas, anu
wevri qveynebis analogiur konkurenciis kulturas
gacilebiT adre gawevrianebamde. am princi pebis
Sesasruleblad gawverianebis msurvel qveynebs
moeTxovebaT, rom gawevrianebis SeTanxmebis procesis
daiwyebamde uZrunvelyon:
 aucilebeli sakanonmdeblo CarCo
 Sesabamisi/adeqvaturi administraciuli simZlavreebi (anu
kargad funqcionirenbadi konkurenciis ofisi)
 konkurenciis kanonmdeblobis aRsrulebis sando istoria

18. arsebuli viTareba da Sesabamisi maregulirebeli
gamowvevebi
 konkurenciuli politikis aRiarebuli roli ekonomikis
zrdisa da sazogadoebis keTildReobisaTvis da
saqarTvelos miswrafeba evroatlantikur struqturebSi
integraciisaken da saqarTvelos bazrebis
monopolizaciis gamokveTili tendenciebi dRis wesrigSi
ayenebs saqarTveloSi konkurenciuli politikis
gajansaRebis aucileblobas da Sesabamisad zrunvas misi
iseTi elementebis uzrunvelyofaze, rogoricaa:
 konkurenciis cxadi da prognozirebadi wesebis arseboba
 maT dacvaze efeqturi saxelmwifo zedamxedveloba
 aRsrulebis sando da gamWvirvale praqtika.

19. momxreTa da mowinaaRmdegeTa
argumentebi
saerTaSoriso saukeTeso praqtika konkurencias ganixilavs,
rogorc ekonomikuri zrdisa da sazogadobis keTildReobis
mniSvnelovan faqtors.
konkurenciuli politikis ganmtkiceba ki rogorc
ganviTarebul, aseve ganviTarebad qveynebSi ganixileba
reformebis sakvanZo mimarTulebad, aRniSnulze miuTiTebs
rogorc saerTaSoriso organizaciebis saqmianoba am
mimarTulebiT, aseve sazRvargareTis 100-ze meti qveynis
konkurenciuli rejimebi da maTi ganmtkicebis mizniT
gadadgmuli nabijebi saerTaSoriso organizaciebis saqmianoba
sawinaaRmdego argumentebi: konkurenciuli regulireba umizno
biurokratiuli tvirTia da dRevandel pirobebSi igi saWiro
araa; kanonmdeblobas misi araefeqturi aRsrulebis pirobebSi
azri ara aqvs da misi gauqmeba sjobs; regulacia inovaciebisa
da adgilobrivi kompanioebis zrdis Semaferxebeli faqtoria,
da sxva.

20. arsebuli viTareba
 miuxedavad zemoaRniSnulisa, saqarTvelos kanoni (2005) da politika
 ar iTvaliswinebs konkurenciisa da momxmarebelis problemebs
saqarTveloSi da maTi gadaWris meqanizmebs konkurenciuli
kanonmdeblobis farglebSi
 ar Seesabameba qveynis saerTaSoriso SeTanxmebebiT nakisr
valdebulebebs da saerTaSoriso doneze aRiarebul biznesis
SemzRudavi praqtikis saxelmwifo kontrolis wesebsa da princi pebs
 qveyanas ar gaaCnia konkurenciis procesebis damcavi sakanonmdeblo baza,
arc Sesabamisi instituti da arc aRsrulebis sando praqtika.
 saqarTveloSi konkurenciuli politikis roli ekonomikuri
reformebis procesSi saerTod ugulvebelyofilia. G

21. moqmedi kanoni ,,Tavisufali vaWrobisa da
konkurenciis Sesaxeb”
 kanoni ar vrceldeba biznesis SemzRudavi praqtikis iseT
formebze, rogoricaa: anti-konkurenciuli SeTanxmebebi,
monopoliuri mdgomareobis borotad gamoyeneba, sabazro
Zalauflebis koncentracia (Serwymebi da gaerTianebebi)
 kanoni aregulirebs mxolod samTavrobo struqturebis
antikonkurenciul qmedebebs, maT Soris krZalavs
ekonomikur agentTa diskriminacias saxelmwifo
daxmarebebis procesSi.
 Tumca, am TvalsazrisiTac, kanoni imdenad
araTanmimdevrulia, rom faqtobrivad gamoricxavs
aRniSnuli normebis praqtikaSi efeqtian ganxorcielebas

22. arsebuli viTareba
 antimonopoliuri regulirebis sistema saqarTveloSi
mxolod eleqtronuli kominikaciebis Sesaxeb, Tumca
komunikaciebis maregulirebeli komisiis umoqmedobis, Tu
pasiurobis pirobebSi qmnis cxad riskebs karteluri
SeTanxmebebis, monopoliuri faswarmoqmnisa da
antikonkurenciuli Serwymebis saxiT (ukanasknel wlebSi
gaxmaurebuli davebi: internetproviderebis, media
konkurenciis sakiTxebi, sareklamo bazris monopolizeba
da sxva faqtebi)
 saqarTvelos antimonopoliuri organo, miuxedavad 2010
wels evrokavSiris moTxovniT miniWebuli damoukidebeli
statusisa, 2005 -2012 wlebSi mxolod nominalurad
arsebobda 5-6 kaciani sagentos saxiT da faqtobrivad
umoqmedo iyo

23. arsebuli viTareba
 konkurenciuli politika fragmentirebulia dargobrivi
niSniT ar arsebobs dargobriv regulatorebTan
TanamSromlobisa da saqmianobis efeqturi sakoordinacio
meqanizmi
 saqarTvelos prezidentis kritikul gamosvlas
sasaqonlo bazrebis monopolizaciis winaaRmdeg , garda
erTjeradi qmedebebisa, sistemuri Sedegi ar mohyolia.
 saqarTvelos mTavrobis konkurenciuli strategia (2010)
sakmaod progresuli xasiaTisaa, Tumca kanonproeqtis
Sinaarsis gaTvaliswinebiT, SesaZloa qaRaldze darCes
 konkurenciis Sesaxeb axal kanonis proeqti seriozuli
gadamuSavebas miiTxovs.

24. arsebuli viTareba
 konkurenciuli politikis gajansaRebis gareSe
saqarTvelos bazari SesaZloa ganviTardes klanuri
princi piT da gadaiqces ukve damkvidrebuli Zalebis
antikonkurentul qmedebebis asparezad (niSnebi ukve
saxezea: monopolizebis mzardi tendenciebi da
karteluri SeTanxmebebis niSnebi; arajansaRi
konkurencia; momxmareblis SezRuduli arCevani;
momwodeblis diqtati monopoliurad maRali fasebi da
maTi sinqronuli cvlilebebi da sxva), rac grZelvadian
perspeqtivaSi uaryofiTad aisaxeba
 qveynis sainvesticio imijzec
 ekonomikuri ganviTarebis Sedegebzec
 momxmarebelTa keTildReobazec
 da evrokavSirTan integrirebis procesebze.

25. politikis gajansaRebis ZiriTadi mimarTulebebi 2010-2012
 evrokavSiris moTxovniT ganxorcielebuli
mimdinare reformebi
 mTavrobis strategia @2010
 konkurenciis damoukidebeli saagentos Seqmna 2010
da misi gaerTianeba (2011 wlis dekemberSi)
saxelmwifo Sesyidvebis saagentosTan) axali
saagento amJamad dakompleqtebis procesSia
 axali kanonproeqti (2011)
 konkurenciis Sesaxeb axal kanonis proeqti
seriozuli gadamuSavebas moiTxovs

26. Tavisufali vaWrobisa da
konkurenciis Sesaxeb kanonproeqti
 upiratesoba - kanonproeqti, struqturuli elementebis
TvalsazrisiT, srul SesabamisobaSia saeTaSoriso
standartebTan
 sakamaTo debulebebi:
 gavrcelebis areali (muxli 1, pargrafebi4) da sxva
kanonebis upiratesoba (muxli 1, p.,5)
 mcire mniSvnelobis garigebebi (muxli 8 – es muxli,
gansxvavebiT saerTaSoriso praqtikisagan awesebs Zalian
maRal zRvrul normebs. garda amisa, sxva qveynebis
kanonmdbelobaSi calsaxadaa miTiTebuli, rom
gamonaklisebi ar vrceldeba kartelur garigebebze,
aRniSnulze Cveni proeqti “dums”)
 gamonaklisebi da maTi daSvebis SesaZleblobebi (
muxlebi 9, p.2 da p3; muxli 12, p.2/b,f,g da sxva)
 prioritetebis gansazRvra (muxli 19)
 saCivris ganxilvaze safasuris daweseba da sxva.

27. უმნიშვნელოდ შემზღუდავი შეთანხმებები (მუხლი
8)
აკრძალვები არ ვრცელდება შეთანხმებებზე, თუ:
- ჰორიზონტალური შეთანხმებების მხარეთა
მაქსიმალური ერთობლივი წილი შესაბამის
ბაზარზე არ აღემატება - 25%;
- ვერტიკალური შეთანხმების, თითოეული
მხარისათვის მაქსიმალური საბაზრო წილი არ
აღმატება - 40%;
- ხელშკრულების ხასიათის დადგენა რთულია -
მხარეთა ერთობლივი წილი - მაქსიმალური 40%.

28. კომენტარი პროექტის მე-8 მუხლზე
 არსებული მიდგომა ეწინააღმდეგება საერთაშორისო პრაქტიკას;
 კანონპროექტით გათვალისწინებული ზღვრული ნორმები ძალიან
მაღალია და განსხვავებით სხვა ქვეყნებისაგან, ეს გამონაკლისები
ვრცელდება ყველა სახის შეთანხმებებზე და ხელშეკრულებეზე,
მათ შორის კარტელურზეც (ფასების ფიქსაცია, ბაზრების დაყოფა,
სატენდერო შთანხმებული პირობების შეთავაზება;
 გამონაკლისებისადმი ასეთი მიდგომა საზიანოა საქართველოს
ბაზრისათვის. ის კიდევ უფრო გაზრდის კარტელური და სხვა
სახის ანტიკონკურენციული შეთანხმებების რაოდენობას;

29. “დე მინიმის” წესები და ზღვრული ნორმები
საერთაშორისო პრაქტიკაში
 საერთაშორისო პრაქტიკაში ანალოგიური ნორმები
ძირითადად 5-15 პროცენტის ფარგლებშია.
 ამასთან გასათვალისწინებელია, რომ არც ერთი ქვეყანა არ
ავრცელებს ამ გამონაკლისებს კარტელურ შეთანხმებებზე,
როგორიცაა ფასების ფიქსაცია, ბაზრების ან მომხმარებელთა
დანაწილება კონკურენტებს და შეთანხმებული სატენდერო
პირობების შთავაზება.
კანონპროექტი კი საკითხზე ”დუმს”.

30. სააგენტოს საქმიანობის პრიორიტეტული
მიმართულებები (მუხლი 19)
 პრიორიტეტულ მიმარTულებებს ამტკიცებს
მთავრობა (სავარაუდოდ თავადვე განსაზღვრავს);
 სააგენტო საჩივრებსაც კი მხოლოდ ამ
პრიორიტეტების ფარგლებში იხილავს.
კომენტარი:
- კანონის გავრცელების არეალის შეზღუდვის
კიდევ ერთი საშუალება?
- სააგენტოს დამოუკიდებლობის საკითხი???

31. aRsrulebis perspeqtiva
 kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli mravali daSveba da
gamonaklisi (m.8, 9, 12, 19) sakmaod bundovans xdis
antikonkurenciuli qmedebebis dauSveblobis, prevenciisa
da aRkveTis mizniT kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli
wesebis saTanado aRsrulebis perspeqtivas.
 saagento uflebamosilia ama Tu im qmedebebze mxolod
mTavrobis mier dadgenili prioritetebis farglebSi,
(romlebic periodulad icvleba, ix. muxli 19). aRniSnuli
qmnis biznesisaTvis araprognozirebadobis gancdas
kanonis aRsrulebasTan dakavSirebiT da kiTxvis niSnis
qveS ayenebs konkurenciis saagentos deklarirebul
damoukideblobasac da kanonis efeqtiani aRsrulebis
perspeqtivasac.

32. რისთვის ვიღებთ კანონს?
 მრავალი დაშვება, გამონაკლისი და მთავრობის აქტიური
როლი კანონის ინტერპრეტაციასა და აღსრულებასთან
დაკავშირებით ეჭვქვეშ აყენებს კანონის აღსრულების
ეფექტიანობას, სააგენტოს დეკლარირებულ თავისუფლებას
და ბადებს გაურკვევლობისა და არაპროგნოზირებადობის
განცდას;
 აუცილებელია პროექტის სერიოზული გადამუშავება
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ ეტაპზე ფორმალურად
დაკმაყოფილდება ევროკავშირის მოთხოვნები (გვექნება
კანონიც და დამოუკიდებლობის სტატუსის მოქნე
ინსტიტუტიც თუმცა დამოუკიდბლობის შესაბამისი
ატრიბუტების გარეშე) და არაფერი არ შეიცვლება
კონკურენციული გარემოს გაჯანსაღების თვალსაზრისით.

33. maregulirebeli gamowvevebi
ekonomikuri regulirebis sistemis reforma moiTxovs
Zlier politikur nebasa da reformatorTa
maRalkvalificiur gunds xelisuflebaSi, romelic
SeZlebs ekonomikurad dasabuTebuli gadawyvetilebebis
miRebas qveynis grZelvadiani ekonomikuri interesebis da
ara moklevadiani efeqtebisa da calkeuli jgufebis
interesebis gaTvaliswinebiT.
reformis ori scenari:
 konkurenciis politikis reforma, rac, cxadia, gamoiwvevs
Sesabamis cvlilebebs saxelmwifo marTvis sistemaSi;
 konkurenciuli politikis reforma dargobrivi
reformebis axal talRasTan erTad, regulirebis
sferodan rigi konkurenciuli segmentebis gamoyvanisa da
sxva cvlilebebis fonze (Tumca es Zalze sakamaTo
versiaa da mosalodnelia, rom eqneba seriozuli
winaaRmdegobebi maregulirebeli struqturebis, maTi
lobistebisa da bazarze ukve damkvidrebuli kompaniebis
mxridan).

34. pirveli rigis amocanebi
 aucilebeli sakanonmdeblo cvlilebebi (minimaluri
paketi, romelic politikuri nebis pirobebSi
uzrunvelyofs kanonis amoqmedebas misi miRebidan
uaxloes periodSi).
 aRmasrulebeli institutis formireba
 zrunva konkurenciuli politikis aRsrulebisaTvis
aucilebeli infrastruturis ganviTarebaze
 dasawyisisaTvis resursebis koncentracia iseT saqmeebze,
sadac maRali Sesasvleli barierebia da maRali fasebia
da romeli saqmidanac momxmarebeli miirebs met
sargebels.
 imavdroulad aucilebelia daiwyos kompleqsuri
programa kanonis miznebSi, amocanebSi da arsrulebis
meqanizmebSi sazogadoebis gatviTcnobierebis mizniT.

35. saSualovadian perspeqtivaSi
 konkurenciis saagentos instituciuri SesaZleblobebis
gaZliereba
 kanonmdeblobis srulyofa, meoradi kanonmdeblobis ganviTareba
 kanonis aRsrulebis meqanizmebisa da procedurebis srulyofa
 advokatirebis, monitoringisa da iZulebiTi aRsrulebis
RonisZiebebis gaaqtiureba
 aRsrulebis praqtikis gaaqtiureba, perioduli analizi,
TviTSefaseba da angariSgeba
 aucilebelia gagrZeldes konkurenciuli politikis reforma
dargobrivi reformebis axal talRasTan erTad (regulirebis
sferodan rigi konkurenciuli segmentebis gamoyvanisa da sxva
cvlilebebis fonze
 sxva

36. reformis aqtualoba
 კონკურენციული პოლიტიკის კრიზისი და დარგობრივი
რეგულირების სისტემის არაეფექტიანობა (მათ შორის
დანახარჯების გათვალისწინებით) დღის წესრიგში აყენებს
ეკონომიკური რეგულირების სისტემის სერიოზული რეფორმების
აუცილებლობას. ეს უკანასკნელი კი საჭიროებს ძლიერ
პოლიტიკურ ნებასა და რეფორმატორთა მაღალკვალიფიციურ
გუნდს ქვეყნის ხელისუფლების უმაღლეს ეშელონებში (უშუალოდ
პრეზიდენტის ან პარლამენტის დაქვემდებარებაში), გუნდს,
რომელიც დღევანდელი პრობლემების სიმწვავის მიუხედავად,
შეძლებს ეკონომიკურად დასაბუთებული, რეფორმატორული
გადაწყვეტილებების მიღებას ქვეყნის გრძელვადიანი
ეკონომიკური ინტერესების და არა მოკლევადიანი ეფექტების
გათვალისწინებით. წინააღმდეგ შემთხვევაში რეფორმებზე
გაწეული შრომა და დანახარჯი უმიზნო და უშედეგო
ფორმალობად გადაიქცევა.

37. alternatiuli scenari
 არსებული ვითარებისა და ეკონომიკური რეგულირების
საერთაშორისო ტენდენციების გათვალისწინებით, შესაძლოა
განხილულ იქნეს ორი ალტერნატივა:
 უახლოეს პერსპექტივაში კონკურენციის კანონისა და სააგენტოს
სრულყოფა. საშუალო ვადაში მეორადი კანონმდებლობის
განვითარება, კონკურენციული პოლიტიკის მათ შორის
აღსრულების პოლიტიკის თანმიმდევრული გაჯანსაღება და
ეფექტურობის ამაღლება.
 კონკურენციული პოლიტიკის რეფორმის განხორციელება
ზოგადად ეკონომიკური რეგულირების პოლიტიკის რეფორმის
ფარგლებში, დარგობრივი რეფორმების ახალ ტალღასთან ერთად.

38. kanonis ZirTadi elementebi
 კანონმა კონკურენციის შესახებ უნდა უზრუნველყოს
ანტიკონკურენციული ქმედებების პრევენცია და აღკვეთა და ამ მიზნით
შექმნას სათანადო მექანიზმები კონკურენციის წესებისა და პრინციპების
არადისკრიმინაციული და თანმიმდევრული გამოყენებისათვის.
 კონკურენციის სააგენტოს დიზაინი
 თანამდებობაზე დანიშნვის და გათავისუფლების პროცედურები
 იძულებითი აღსრულების მექანიზმები (სანქციები და სხვა)
გადაწყვეტილებების გასაჩივრების პროცედურები და სხვა.
 კონკურენციის შესახებ საკანონმდებლო კანონის ძირითადი დებულებები
კონცენტრირებული უნდა იყოს ფირმათაშორის შეთანხმებებზე,
დომინირებული კომპანიების საქმიანობაზე მათი მდგომარეობის
ბოროტად გამოყენების დაუშვებლობისა და აღკევეთის მიზნით, საბაზრო
ძალაუფლების კონცენტრაციაზე (შერწყმები და შეძენები) და სხვა
ორგანიზაციულ სტრუქტურულ ცვლილებებზე.

39. kanonis gavrcelebis sfero
 კანონის გავრცელების არეალი არ უნდა იყოს
შეზღუდული სახელმწიფო მფლობელობაში არსებული
კომპანიებით და სამთავრობო სტრუქტურების
ანტიკონკურენციული ქმედებებით (საქართველოს
გარდა კონკურენციის შესახებ ზოგადი კანონის
მოქმედების არეალი არც ერთ ქვეყანაში არ
შემოიფარგლება მხოლოდ სახელმწიფო კომპანიებითა
და აღმასრულებელი ხელისუფლების ქმედებებით)
 კანონის გამოყენების საფუძველი უნდა იყოს
კონკრეტული ანტიკონკურენციული ქმედება და არა ის
თუ ვინ ჩაიდინა იგი;

40. konkurenciis saagentos modeli
 მოდელი -ვარიაციები
 შერცევა განპირობებულია კონკრეტული ქვეყნის სახელმწიფოებრივი
მოდელი, სოციალური, ეკონომიკური, პოლიტიკური და სხვა ფაქტორები
 უკანასკნელ წლების ტენდენციები ერთიანი
(ინტეგრირებული/კომბინირებული) მოდელების გამოყენებისა
 ფართოვდება კონსენსუნსი კონკურენციის საკითხებზე პასუხისმგებელი
ორგანოების უწყებრივი დამოუკიდებლობის სასარგებლოდ. სამი
თავისუფლების პრინციპი; გადაწყვეტილების მიღების თავისუფლება,
საბიუჯეტო დამოუკიდებლობა და საკადრო დამოუკიდებლობა.
რეკომენდებულია, დამოუკიდებლობის ეს ელემენტები გამყარებული
უნდა იყოს საკანონმდებლო დებულებებით.

41. მოდელი საქართველოსთვიs
 კომისიური მოდელი - სამი- ხუთი კომისიონერით გააცნია
როგორი მანდატი ექნება (კონკურენციის კანონი თუ
კონკურენციის კანონი პლუს მომხმარებელთა დაცვის
სახელმწიფო პოლიტიკა, მსგავსად აშშ და პოლონური
მოდელებისა). მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, რომ ეს ორგანო
პასუხისმგებელი იყოს მომხმარებელთა დაცვის პოლიტიკის
გატარებაზეც (გარდა სურსათის უვნებლობასა და ხარისხთან
დაკავშირებული საკითხებისა).
 რაც შეეხება უფლებამოსილი პირების თანამდებობაზე
დანიშნვას, მიზანშეწონილად გვესახება ეს პროცედურა
განხორციელდეს - პრეზიდენტის (ცხდაია თუ პრეზიდენტი
politikurad ნეიტრალური იქნება) და პარლამენტის
მონაწილეობით

42. konkurenciis saagentos/komisiis
dizainis ZiriTadi elementebi
 ეფექტიანი საჯარო მარეგულირებელი უწყება -
დამოუკიდებლობა, ანგარიშვალდებულება, ტრანსპარენტულობა,
მანდატის შესაბამისი დაფინანსება და სათანადო ადამიანური
რესურსები, გასაჩივრების კარგად ორგანიზებული პროცედურები
 კანონმა უნდა განსაზღვროს სააგენტოს დიზაინის ისეთი
ძირითადი ელემენტები, როგორიცაა:
 ა) სამართლებრივ სტატუსთან დაკავშირებული ელემენტები,
 ბ) სტატუსი უფრო ფართო სამთავრობო სტრუქტურაში და
აგრეთვე ბიზნესისა და მომხმარებელთა წარმომადგენლებთან
ურთიერთობებში
 გ) შიდა პროცესების ორგანიზაცია.
 გარდა ამისა ეფექტიანი პოლიტიკის უზრუნველსაყოფად
აუცილებელია არსებობდეს ცხადი სააპელაციო ნორმები და
პროცესები

43. damoukideblobis uzrunvelyofis
meqanizmebi
 კანონი unda ითვალისწინებdeს პოლიტიკური, ორგანიზაციული
და ფინანსური დამოუკიდებლობის ისეთ აღიარებულ
მექანიზმებს (ელემენტებს), როგორიცაა:
 ბ) თანამდებობაზე დანიშვნის ნათლად განსაზღვრული
კრიტერიუმები;
 გ) ხელისუფლების აღმასულებელი და საკანონმდებლო შტოს
მონაწილეობა თანამდებობაზე დანიშვნის პროცედურებში;
 დ) პასუხისმგებელი პირების (მაგ. აღმასრულებელი
დირექტორი, ან კომისიის წევრები მოდელის;
გათვალისწინებით) დანიშნვას განსაზღვრული ფიქსირებული
ვადით, რომელიც არ უნდა ემთხვეოდეს საარჩევნო ციკლს;
 ე) პასუხისმგებელ პირთა გათავისუფლების ფორმალური
წესების არსებობას, მათ შორის თანამდებობიდან ვადაზე ადრე
გათავისუფლების პირობებს.

44. efeqtiani aRsrulebisaTvis
aucilebeli elementebi
 სათანადო სტატუსი და აღმასრულებელი ძალაუფლება
 აღსრულების ეფექტიანი პრაქტიკის უზრუნველსაყოფად
აუცილებელია სათანადო სტატუსი და აღმასრულებელი
ძალაუფლება.
 ფინანსური რესურსები - დაფინანსების შესაძლო წყაროები და
Tანმდევი რისკები
 ბიუჯეტი
 ბიუჯეტი პლუს
 თვითდაფინანსება (თურქეთი) ხშირად ქმნის ზედმეტი
ინტერვენციების
 მიზნებისა და ამოცანების განსაზღვრა, პრიორიტეტიზაცია,
რესურსების სწორად განაწილება
 პრიორიტეტები - პრიორიტეტების განსაზღვრისას
გამოყენებული განსხვავებული მიდგომები.


45. გამოწვევები
ყოველივე ზემოაღნიშნულისა და ქართული რეალობის
გათვალისწინებით, მიგვაჩნია, რომ ქვეყანაში უნდა შეიქმნას და
ფუნქციობდეს სათანადო რესურსებით (ფინანსური და საკადრო)
უზრუნველყოფილი სხვა სამათავრობო სტრუქტურისაგან
რეალურად დამოუკიდებელი (დისტანცირებული, მაგრამ
არაიზოლირებული!) მარეგულირებელი ორგანო (არსებითი
მნიშვნელობა არა აქვს რა ერქმევა მას), რომლის ფუნქციებიც,
საქმიანობის ძირითადი მიმართულებებიც, აღმასრულებელი
უფლებამოსილებაც, დიზაინის ელემენტებიც, პროცედურული
საკითხებიც და გადაწყეტილების გასაჩივრების პროცედურებიც
მკაფიოდ იქნება განსაზღვრული საკანონმდებლო აქტებით.