1. qeTevan lafaCi
22 maisi, 2012
G saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti

2. Sinaarsi
nawili I. ekonomikuri regulirebis koncefciis reforma –
deregulirebidan ukeTesi regulirebisaken (2-11)
nawli II: konkurenciis kanoni da politika (12-35)
 saerTaSoriso wesebi da principebi konkurenciis sferoSi da
saqarTvelos valdebulebebi (12-13)
 evrokavSiri da saqarTvelo (14-19)
 arsebuli viTareba: moqmedi kanonisa da kanonproeqtis (zogadi
mimoxilva) -20-33
 problemebi da gamowvevebi 34-35
 konkurenciis kanonisa da institutis ganviTarebis koncefcia
(ZiriTadi mimarTulebebi)

3. მარეგულირებელი სისტემის მუდმივი
სრულყოფისაკენ
 ეკონომიკური რეგულირების მიზანია საჯარო ინტერესების
დაცვა, კონკურენციის განვითარების ხელშეწყობის გზით
სამეწარმეო აქტივობის ზრდა და საზოგადოების ეკონომიკური
კეთილდღეობის ამაღლება.
 დასახული შედეგის მიღწევა ნაკლები რეგულირების ტვირთითა
და უფრო ეფექტური გზებით, მთავრობებს უბიძგებს
მარეგულირებელი სისტემის მუდმივი სრულყოფისაკენ
 არსებული სიტუაციის ობიექტური შეფასება და კონკრეტული
ცვლილების მიზნის სწორი იდენტიფიკაცია პირველი ნაბიჯია
უკეთესი რეგულირებისაკენ.
 პრაქტიკა ადასტურებს, რომ ხშირად მარტივი მექანიზმების
გამოყენებით რეგულირებას მეტი სიკეთის მოტანა შეუძლია
ვიდრე საერთოდ უარის თქმას რეგულირებაზე.

4. ekonomikuri regulireba: politika da institutebi
 regulirebis miznebi, formebi, wesebi da institutebi
 დარგობრივი რეგულირების ძირითადი მიზანი მონოპოლიური
ფირმების შესაძლო ზემოქმედებისა და თვითნებობისაგან
მომხმარებელთა დაცვა, დარგში კერძო სექტორის ეფექტიანი
ფუნქციობა და კონკურენციის განვითარების ხელშეწყობა
 ამ პროცესის ობიექტურად წარმართვა მოითხოვს
რეგულატორის დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობას
 damoukidebeli dargobrivi maregulireblebi da konkurenciis organoebi
(mizanSewoniloba, uflebamosilebaTa ganawileba,
damoukideblobisa da angariSvaldebulebis balansi da sxva)
 urTierTiobebis koordinacia

5. რეგულირების კონცეფცია
-ევოლუცია
 დერეგულაციიდან და მთავრობის როლის შემცირებიდან
ვექტორის გადატანა - რეგულირების ხარისხის მენეჯმენტზე
 რეგულირების ხარისხის განმსაზღვრელi ელემენტებi:
 ადმინისტრაციული სიმარტივე;
 რეგულირების გავლენის ანალიზი;
 ტრანსპარენტულობა (ცხადი, მარტივი წესები, მაქსიმალური
საჯაროობა აღსრულების პროცესებისა) და ორმხრივი
კომუნიკაცია;
 ალტერნატიული საბაზრო მიდგომების გამოყენება;
 სამართლიანობა და ანგარიშვალდებულება;კ
 ონკურენციის პრინციპებთან შესაბამისობა;
 სამართლებრივი უსაფრთხოება (სამართლიანი და
პროგნოზირებადი აRსრულება);
 ლეგიტიმურობა, ეფექტიანობა, სათანადო ცოდნა და
გამოცდილება

6. ოთხი ”მითი” რეგულირების
საფრთხეებთან დაკავშირებით
 ჩვენ ვცხოვრობთ დერეგულირების ხანაში
 რეგულირება ცუდია ბიზნესისათვის და შესაბამისად
რაც ნაკლებია მით უკეთესია
 ქვეყნები ახორციელებენ რეფორმებს მხოლოდ
იმიტომ, რომ მათ ამის გაკეთებას აიძულებს
გლობალიზაცია
 რეგულირება საშუალებაა მთავრობისათვის
ბიზნესის გასაკონტროლებლად

7. “მითების” კორექცია
 90-იანი წლებიდან რეგულირება უფრო სწრაფად იზრდება ვიდრე
მთავრობის სხვა ფუნქციები;
 ყველა ინდიკატორის მიხედვით რეგულირებადი ქვეყანა იზრდება და
არა პირიქით;
 ლიბერალიზება ითხოვს მეტ რეგულირებას ბაზრის გაფართოებასთან
ერთად;
 რეგულირების მიზანია კონკურენციული ბაზრის წარმოქმნა
სოციალური კეთილდღეობის ფარგლებში;
 საკუთრების ფორმის შეცვლა არასაკმარისია, რეგულირებამ უნდა
მოახდინოს არასაბაზრო ღირებულებების, ბაზრის ჩავარდნებისა და
თვით ბაზრების კორექცია;
 სუსტი და არაადექვატური მარეგულირებელი სტრუქტურები
საშუალებას აძლევს საბაზრო ძალუფლების მქონეთ მდგომარეობის
ბოროტად გამოყენებისა, ნოყიერ ნიადაგს ქმნის კორუფციისათვის,
ანადგურებს მომხმარებლისა და ინვესტორის ნდობას რეფორმებისა და
ბაზრისადმი და უფრო მეტად არღვევს, ვიდრე ქმნის, ეკონომიკურ
ღირებულებებს.

8. araefeqtiani regulirebis ZiriTadi mizezebi
 arc Tu iSviaTad regulireba ver uzrunvelyofs dasaxul miznebsa da
mosalodnel Sedegebs (arCevanis gafarToeba, ukeTesi xarisxi,
xelmisawvdomoba, fasis Semcireba). mizezTa Soris saxeldeba Semdegi:
 ქვეყნები არეგულირებენ, მაგრამ არეგულირებენ ცუდად;
 შეზავება ზერეგულირების, ნაკლები რეგულირების,და ცუდად
რეგულირებისა (მარეგულირებელი ინსტიტუტების
არაეფექტიანობასთან ერთად);
 დერეგულირება არასაკმარისი პრინციპია ბაზრის რეალური
რეფორმებისათვის, წამყვანი პრინციპია რეგულირების ხარისხი
 xarisxiani regulirebisaTvis aucilebelia არა didi, an პატარა , არამედ “smart”
მთავრობა;
 ინსტიტუციურმა რეფორმებმა უნდა გააძლიეროს ბაზარიც და
სახელმწიფოც;
 რეგულირების რისკის შემცირება მეტი გაურკვევლობისა და
სამართლებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფის გზით.”

9. regulireba xelisuflebis saSinao interesebSia
 sazogadod reformebis mamoZravebeli qveynis Sida
saWiroebebia
 rac Seexeba sargebels, xarisxiani regulirebisa:
momxmareblis keTildReoba, ekonomikis zrda,
investiciebisa da inovaciebis waxaliseba, samuSao
adgilebis Seqmna da sxva.
 ZiriTad Sedegebs Sorisaa: arCevanis gafarToeba,
fasebis Semcireba, mTliani Sida produqtis zrda.

10. dargobrivi regulireba saqarTveloSi
 ganviTarebis etapebi, kanonebi da institutebi
 რამდენად ეფექტურია დარგობრივი რეგულირების ქართული
მოდელი?
 არიან თუ არა საქართველოს მარეგულირებელი ინსტიტუტები
რეალურად დამოუკიდებლები?
 ითვალისწინებს თუ არა რეგულირების ქართული მოდელი
სახელმწიფო რეგულირების სისტემისა და კონკურენციული
პოლიტიკის მთლიანობას?
 ramdenad uzrunvelyofilia regulirebis miznebi
 ramdenad efeqturia qarTuli modeli danaxarjebis TvalsazrisiT?

11. regulirebis reforma da arsebuli viTareba
 ინსტიტუციონალური მოდელიs gaumjobesebam saqarTveloSi
 მეწარმის და არც მომხმარებლისათვის ბევრი ვერაფერი შეცვალა
(შესაძლოა ითქვას პირიქითაც, ჯერჯერობით ის პრობლემებიც კი ვერ
გაანეიტრალა, რაც გარდამავალი პერიოდის, ისედაც, დამძიმებულმა
ყოფამ გამოიწვია);
 რეგულირების არსებული სისტემა ვერ უზრუნველყოფს რეფორმების
მიზნების და მოსალოდნელი შედეგების (მომხმარებელისათვის
გარანტირებული ხარისხის სასიცოცხლოდ აუცილებელი
მომსახურების ხელმისაწვდომობას, უწყვეტობას და დარგში კერძო
სექტორის ეფექტიან ფუნქციობას) მიღწევას (aRniSnulze miuTiTebs
მოუწესრიგებელი აღრიცხვიანობა, მოულოდნელი გათიშვები,
კოლექტიური მრიცხველები, კოლექტიური ჩაჭრები, დაუსაბუთებლად
მაღალი ტარიფები, მომსახურებa დამატებითი პირობებიT და სხვა
mravali);
 დღემდე პრობლემაა მარეგულირებელი ორგანოების რეალური
დამოუკიდებლობა da miukerZoebloba, , interesTa konfliqtebi,
sazogadoebis mimarT angaSvaldebulebisa da სხვა საკითხებიც.
 არსებობს ტრანსპარენტულობისა და ღიაობისა და ორმხრივი
კომუნიკაციის პრობლემებიც, რაც ობიექტური გადაწყვეტილების
შემთხვევაშიც კი, იწვევს საზოგადოების ფართო ფენების
უნდობლობას.

12. arsebuli viTareba da gamowvevebi
 ეკონომიკური რეგულირების სისტემის არაეფექტიანობაზე
მიუთითებს საქართველოს სასაქონლო ბაზრებზე შექმნილი
მდგომარეობა, რაც ბაზრების მონოპოლიზაციის ტენდენციებსა
და მომხმარებელთა უფლებების იგნორირების ფართო
მასშტაბებში გამოიხატება
 ლიბერალიზებულ ინფრასტრუქტურულ სფეროებში დღემდე
განსაკუთრებით აქტუალურია საბაზრო ძალაუფლების
ბოროტად გამოყენების პრობლემა
 ეს პრობლემა განსაკუთრებით აქტუალურია ,,სოციალურად
მგრძნობიერე სფეროებში”, როგორიცაა ტრანსპორტი,
კომუნიკაციები, წყალმომარაგება, ენერგორესურსების
მიწოდება და სხვა
 arsebuli viTareba dRis wesrigSi ayenebs ekonomikuri reformis
Sedefgebis Sefasebisa da maregulirbeli sistemis reformis
aucileblobas

13. reformis ZiriTadi principebi
 კომპლექსური მიდგომა რეგულირებისადმი ტექნოლოგიური
მიღწევებისა და დარგის განვითარების შუქზე;
 რეგულირების საჭიროების მინიმიზაცია;
 რეგულატორის ადაპტირება ცვლილებებთან;
 კონკურენციული პოლიტიკის მთლიანობისა და
თანმიმდევრულობის უზრუნველყოფა;
 ეკონომიკური რეგულირების სისტემის მთლიანობა;
 regulirebis riskis reformebis, iseve rogorc reformebis Tanmdevi
riskebis Semcireba da Tavidan acileba
 gamWvirvaloba da regulirebis Sedegebis/gavlenis analizi efeqturi
meqanizmebia

14. k o n k u r e n c iis s a e r T a S o r is o w e s e b i d a
p r in c ip e b i
 saerTaSoriso doneze aRiarebul konkurenciis principebi, maT Soris
biznesis SemzRudavi praqtikis saxelmwifo kontrolis (WTO, EU,
OECD, UNCTAD) wesebi saxelmwifoebs avaldebulebs:
 miiRon, srulyon da efeqturad ganaxorcielon Sesabamisi
sakanonmdeblo aqtebi
 daafuZnon kanonmdebloba konkurenciis Semzudavi qmedebebis
aRkveTisa da efeqturi regulirebis principebze
 uzrunvelyon aradiskriminaciuli midgoma yvela sawarmosadmi
 srulyon kanonis iZulebiTi aRsrulebis RonisZiebebi

15. EU da saqarTvelo
 შეთანხმება partniorobisa da TanamSromlobis
Sesaxeb (PCA, 1996);
 FTA SeTanxmeba Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
 evrokomisiis faqtebis damdgeni misiis daskvnebi
 DCFTA SeTanxmeba Rrma da yovlismomcveli
Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
 evrosabWos (kopenhagenis sabWo 1993) kriteriumebi

16. შეთანხმება p a r t n i o r o b i s a d a
T a n a m S r o m lo b is S e s a x e b
(PCA, 1996)
SeTanxmebis Tanaxmad gansazRvrulia mimarTulebebi (44-e muxli),
romlebzec unda gamaxviles gansakuTRebuli yuradReba sakonkurencio
samarTlis evrogaerTianebis kanonmdbelobasTan harmonizaciis procesSi:
 “SeTanxmebebi da sawarmoTa gaerTianebebi da SeTanxmebuli
qmedebebi, romlebmac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis aRkveTa,
SezRudva an darRveva;
 kompaniis mier bazarze dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyeneba;
 saxelmwifo daxmareba, romelmac SesaZloa gamoiwvios konkurenciis
darRveva;
 komerciuli xasiaTis saxelmwifo monopoliebi;
 saxelmwifo sawarmoebi an specialuri eqskluziuri uflebebis mqone
sawarmoebi;
 sakonkurencio kanonebis gamoyenebis da masTan Sesabamisobis
uzrunvelyofis Semowmeba da kontroli”.

17. kopenhagenis kriteriumebi
 kriteriumebi konkurenciis sferoSi gamoxatulia EUEU principSi, rom
kandidati qveynebi CaiTvlebian mzad gawevrianebisaTvis, Tu maTi
kompaniebi da sajaro uwyebebi miCveuli arian konkurenciul
disciplinas, anu wevri qveynebis analogiur konkurenciis kulturas
gacilebiT adre gawevrianebamde. am principebis Sesasruleblad
gawverianebis msurvel qveynebs moeTxovebaT, rom gawevrianebis
SeTanxmebis procesis daiwyebamde uZrunvelyon:
 aucilebeli sakanonmdeblo CarCo
 Sesabamisi/adeqvaturi administraciuli simZlavreebi (anu kargad
funqcionirenbadi konkurenciis ofisi)
 konkurenciis kanonmdeblobis aRsrulebis sando istoria

18. a r s e b u li v iT a r e b a d a S e s a b a m is i
m a r e g u lir e b e li g a m o w v e v e b i
 konkurenciuli politikis aRiarebuli roli ekonomikis zrdisa da
sazogadoebis keTildReobisaTvis da saqarTvelos miswrafeba
evroatlantikur struqturebSi integraciisaken da saqarTvelos bazrebis
monopolizaciis gamokveTili tendenciebi dRis wesrigSi ayenebs
saqarTveloSi konkurenciuli politikis gajansaRebis aucileblobas da
Sesabamisad zrunvas misi iseTi elementebis uzrunvelyofaze,
rogoricaa:
 konkurenciis cxadi da prognozirebadi wesebis arseboba
 maT dacvaze efeqturi saxelmwifo zedamxedveloba
 aRsrulebis sando da gamWvirvale praqtika.

19. momxreTa da mowinaaRmdegeTa
argumentebi
saerTaSoriso saukeTeso praqtika konkurencias ganixilavs, rogorc
ekonomikuri zrdisa da sazogadobis keTildReobis mniSvnelovan faqtors.
konkurenciuli politikis ganmtkiceba ki rogorc ganviTarebul, aseve
ganviTarebad qveynebSi ganixileba reformebis sakvanZo mimarTulebad,
aRniSnulze miuTiTebs rogorc saerTaSoriso organizaciebis saqmianoba am
mimarTulebiT, aseve sazRvargareTis 100-ze meti qveynis konkurenciuli
rejimebi da maTi ganmtkicebis mizniT gadadgmuli nabijebi saerTaSoriso
organizaciebis saqmianoba
sawinaaRmdego argumentebi: konkurenciuli regulireba umizno biurokratiuli
tvirTia da dRevandel pirobebSi igi saWiro araa; kanonmdeblobas misi
araefeqturi aRsrulebis pirobebSi azri ara aqvs da misi gauqmeba sjobs;
regulacia inovaciebisa da adgilobrivi kompanioebis zrdis Semaferxebeli
faqtoria, da sxva.

20. arsebuli viTareba
 miuxedavad zemoaRniSnulisa, saqarTvelos kanoni (2005) da politika
 ar iTvaliswinebs konkurenciisa da momxmarebelis problemebs saqarTveloSi da maTi
gadaWris meqanizmebs konkurenciuli kanonmdeblobis farglebSi
 ar Seesabameba qveynis saerTaSoriso SeTanxmebebiT nakisr valdebulebebs da
saerTaSoriso doneze aRiarebul biznesis SemzRudavi praqtikis saxelmwifo kontrolis
wesebsa da principebs
 qveyanas ar gaaCnia konkurenciis procesebis damcavi sakanonmdeblo baza, arc
Sesabamisi instituti da arc aRsrulebis sando praqtika.
 saqarTveloSi konkurenciuli politikis roli ekonomikuri reformebis procesSi saerTod
ugulvebelyofilia. G

21. moqmedi kanoni ,,Tavisufali vaWrobisa da
konkurenciis Sesaxeb”
 kanoni ar vrceldeba biznesis SemzRudavi praqtikis iseT formebze,
rogoricaa: anti-konkurenciuli SeTanxmebebi, monopoliuri
mdgomareobis borotad gamoyeneba, sabazro Zalauflebis
koncentracia (Serwymebi da gaerTianebebi)
 kanoni aregulirebs mxolod samTavrobo struqturebis
antikonkurenciul qmedebebs, maT Soris krZalavs ekonomikur
agentTa diskriminacias saxelmwifo daxmarebebis procesSi.
 Tumca, am TvalsazrisiTac, kanoni imdenad araTanmimdevrulia, rom
faqtobrivad gamoricxavs aRniSnuli normebis praqtikaSi efeqtian
ganxorcielebas

22. arsebuli viTareba
 antimonopoliuri regulirebis sistema saqarTveloSi mxolod eleqtronuli
kominikaciebis Sesaxeb, Tumca komunikaciebis maregulirebeli
komisiis umoqmedobis, Tu pasiurobis pirobebSi qmnis cxad riskebs
karteluri SeTanxmebebis, monopoliuri faswarmoqmnisa da
antikonkurenciuli Serwymebis saxiT (ukanasknel wlebSi
gaxmaurebuli davebi: internetproviderebis, media konkurenciis
sakiTxebi, sareklamo bazris monopolizeba da sxva faqtebi)
 saqarTvelos antimonopoliuri organo, miuxedavad 2010 wels
evrokavSiris moTxovniT miniWebuli damoukidebeli statusisa, 2005
-2012 wlebSi mxolod nominalurad arsebobda 5-6 kaciani sagentos
saxiT da faqtobrivad umoqmedo iyo

23. arsebuli viTareba
 konkurenciuli politika fragmentirebulia dargobrivi niSniT ar arsebobs
dargobriv regulatorebTan TanamSromlobisa da saqmianobis efeqturi
sakoordinacio meqanizmi
 saqarTvelos prezidentis kritikul gamosvlas sasaqonlo bazrebis
monopolizaciis winaaRmdeg , garda erTjeradi qmedebebisa,
sistemuri Sedegi ar mohyolia.
 saqarTvelos mTavrobis konkurenciuli strategia (2010) sakmaod
progresuli xasiaTisaa, Tumca kanonproeqtis Sinaarsis
gaTvaliswinebiT, SesaZloa qaRaldze darCes
 konkurenciis Sesaxeb axal kanonis proeqti seriozuli
gadamuSavebas miiTxovs.

24. arsebuli viTareba
 konkurenciuli politikis gajansaRebis gareSe saqarTvelos bazari
SesaZloa ganviTardes klanuri principiT da gadaiqces ukve
damkvidrebuli Zalebis antikonkurentul qmedebebis asparezad
(niSnebi ukve saxezea: monopolizebis mzardi tendenciebi da
karteluri SeTanxmebebis niSnebi; arajansaRi konkurencia;
momxmareblis SezRuduli arCevani; momwodeblis diqtati
monopoliurad maRali fasebi da maTi sinqronuli cvlilebebi da sxva),
rac grZelvadian perspeqtivaSi uaryofiTad aisaxeba
 qveynis sainvesticio imijzec
 ekonomikuri ganviTarebis Sedegebzec
 momxmarebelTa keTildReobazec
 da evrokavSirTan integrirebis procesebze.

25. politikis gajansaRebis ZiriTadi mimarTulebebi
2010-2012
 evrokavSiris moTxovniT ganxorcielebuli mimdinare reformebi
 mTavrobis strategia @2010
 konkurenciis damoukidebeli saagentos Seqmna 2010 da misi
gaerTianeba (2011 wlis dekemberSi) saxelmwifo Sesyidvebis
saagentosTan) axali saagento amJamad dakompleqtebis
procesSia
 axali kanonproeqti (2011)
 konkurenciis Sesaxeb axal kanonis proeqti seriozuli
gadamuSavebas moiTxovs

26. Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis
Sesaxeb kanonproeqti
 upiratesoba - kanonproeqti, struqturuli elementebis TvalsazrisiT, srul
SesabamisobaSia saeTaSoriso standartebTan
 sakamaTo debulebebi:
 gavrcelebis areali (muxli 1, pargrafebi4) da sxva kanonebis
upiratesoba (muxli 1, p.,5)
 mcire mniSvnelobis garigebebi (muxli 8 – es muxli, gansxvavebiT
saerTaSoriso praqtikisagan awesebs Zalian maRal zRvrul normebs.
garda amisa, sxva qveynebis kanonmdbelobaSi calsaxadaa
miTiTebuli, rom gamonaklisebi ar vrceldeba kartelur garigebebze,
aRniSnulze Cveni proeqti “dums”)
 gamonaklisebi da maTi daSvebis SesaZleblobebi ( muxlebi 9, p.2 da
p3; muxli 12, p.2/b,f,g da sxva)
 prioritetebis gansazRvra (muxli 19)
 saCivris ganxilvaze safasuris daweseba da sxva.

27. უმნიშვნელოდ შემზღუდავი შეთანხმებები
(მუხლი 8)
აკრძალვები არ ვრცელდება შეთანხმებებზე, თუ:
- ჰორიზონტალური შეთანხმებების მხარეთა
მაქსიმალური ერთობლივი წილი შესაბამის
ბაზარზე არ აღემატება - 25%;
- ვერტიკალური შეთანხმების, თითოეული
მხარისათვის მაქსიმალური საბაზრო წილი არ
აღმატება - 40%;
- ხელშკრულების ხასიათის დადგენა
რთულია - მხარეთა ერთობლივი წილი -
მაქსიმალური 40%.

28. კომენტარი პროექტის მე-8 მუხლზე
 არსებული მიდგომა ეწინააღმდეგება საერთაშორისო პრაქტიკას;
 კანონპროექტით გათვალისწინებული ზღვრული ნორმები ძალიან
მაღალია და განსხვავებით სხვა ქვეყნებისაგან, ეს გამონაკლისები
ვრცელდება ყველა სახის შეთანხმებებზე და ხელშეკრულებეზე,
მათ შორის კარტელურზეც (ფასების ფიქსაცია, ბაზრების დაყოფა,
სატენდერო შთანხმებული პირობების შეთავაზება;
 გამონაკლისებისადმი ასეთი მიდგომა საზიანოა საქართველოს
ბაზრისათვის. ის კიდევ უფრო გაზრდის კარტელური და სხვა
სახის ანტიკონკურენციული შეთანხმებების რაოდენობას;

29. “დე მინიმის” წესები და ზღვრული ნორმები
საერთაშორისო პრაქტიკაში
 საერთაშორისო პრაქტიკაში ანალოგიური ნორმები
ძირითადად 5-15 პროცენტის ფარგლებშია.
 ამასთან გასათვალისწინებელია, რომ არც ერთი ქვეყანა არ
ავრცელებს ამ გამონაკლისებს კარტელურ შეთანხმებებზე,
როგორიცაა ფასების ფიქსაცია, ბაზრების ან მომხმარებელთა
დანაწილება კონკურენტებს და შეთანხმებული სატენდერო
პირობების შთავაზება.
კანონპროექტი კი საკითხზე ”დუმს”.

30. სააგენტოს საქმიანობის პრიორიტეტული
მიმართულებები (მუხლი 19)
 პრიორიტეტულ მიმარTულებებს ამტკიცებს
მთავრობა (სავარაუდოდ თავადვე
განსაზღვრავს);
 სააგენტო საჩივრებსაც კი მხოლოდ ამ
პრიორიტეტების ფარგლებში იხილავს.
კომენტარი :
- კანონის გავრცელების არეალის შეზღუდვის
კიდევ ერთი საშუალება?
- სააგენტოს დამოუკიდებლობის საკითხი???

31. aRsrulebis perspeqtiva
 kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli mravali daSveba da gamonaklisi
(m.8, 9, 12, 19) sakmaod bundovans xdis antikonkurenciuli
qmedebebis dauSveblobis, prevenciisa da aRkveTis mizniT
kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli wesebis saTanado aRsrulebis
perspeqtivas.
 saagento uflebamosilia ama Tu im qmedebebze mxolod mTavrobis
mier dadgenili prioritetebis farglebSi, (romlebic periodulad icvleba, ix.
muxli 19). aRniSnuli qmnis biznesisaTvis araprognozirebadobis
gancdas kanonis aRsrulebasTan dakavSirebiT da kiTxvis niSnis
qveS ayenebs konkurenciis saagentos deklarirebul
damoukideblobasac da kanonis efeqtiani aRsrulebis perspeqtivasac.

32. რისთვის ვიღებთ კანონს?
 მრავალი დაშვება, გამონაკლისი და მთავრობის აქტიური
როლი კანონის ინტერპრეტაციასა და აღსრულებასთან
დაკავშირებით ეჭვქვეშ აყენებს კანონის აღსრულების
ეფექტიანობას, სააგენტოს დეკლარირებულ თავისუფლებას
და ბადებს გაურკვევლობისა და არაპროგნოზირებადობის
განცდას;
 აუცილებელია პროექტის სერიოზული გადამუშავება
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ ეტაპზე ფორმალურად
დაკმაყოფილდება ევროკავშირის მოთხოვნები (გვექნება
კანონიც და დამოუკიდებლობის სტატუსის მოქნე
ინსტიტუტიც თუმცა დამოუკიდბლობის შესაბამისი
ატრიბუტების გარეშე) და არაფერი არ შეიცვლება
კონკურენციული გარემოს გაჯანსაღების თვალსაზრისით.

33. maregulirebeli gamowvevebi
e k o n o m ik u r i r e g u lir e b is s is t e m is r e f o r m a
m o iT x o v s Z lie r p o lit ik u r n e b a s a d a
r e f o r m a t o r T a m a R a lk v a lif ic iu r g u n d s
x e lis u f le b a S i, r o m e lic S e Z le b s
e k o n o m ik u r a d d a s a b u T e b u li
g a d a w y v e t ile b e b is m iR e b a s q v e y n is
g r Z e lv a d ia n i e k o n o m ik u r i in t e r e s e b is d a
a r a m o k le v a d ia n i e f e q t e b is a d a c a lk e u li
jg u f e b is in t e r e s e b is g a T v a lis w in e b iT .
r e f o r m is o r i s c e n a r i:
 k o n k u r e n c iis p o lit ik is r e f o r m a , r a c , c x a d ia ,
g a m o iw v e v s S e s a b a m is c v lile b e b s
s a x e lm w if o m a r T v is s is t e m a S i;
 k o n k u r e n c iu li p o lit ik is r e f o r m a d a r g o b r iv i
r e f o r m e b is a x a l t a lR a s T a n e r T a d ,
r e g u lir e b is s f e r o d a n r ig i k o n k u r e n c iu li
s e g m e n t e b is g a m o y v a n is a d a s x v a
c v lile b e b is f o n z e ( T u m c a e s Z a lz e
s a k a m a T o v e r s ia a d a m o s a lo d n e lia , r o m

34. pirveli rigis amocanebi
 a u c ile b e li s a k a n o n m d e b lo c v lile b e b i
( m in im a lu r i p a k e t i, r o m e lic p o lit ik u r i n e b is
p ir o b e b S i u z r u n v e ly o f s k a n o n is
a m o q m e d e b a s m is i m iR e b id a n u a x lo e s
p e r io d S i) .
 a R m a s r u le b e li in s t it u t is f o r m ir e b a
 z r u n v a k o n k u r e n c iu li p o lit ik is
a R s r u le b is a T v is a u c ile b e li in f r a s t r u t u r is
g a n v iT a r e b a z e
 d a s a w y is is a T v is r e s u r s e b is k o n c e n t r a c ia
is e T s a q m e e b z e , s a d a c m a R a li S e s a s v le li
b a r ie r e b ia d a m a R a li f a s e b ia d a r o m e li
s a q m id a n a c m o m x m a r e b e li m iir e b s m e t
s a r g e b e ls .
 im a v d r o u la d a u c ile b e lia d a iw y o s
k o m p le q s u r i p r o g r a m a k a n o n is m iz n e b S i,
a m o c a n e b S i d a a r s r u le b is m e q a n iz m e b S i

35. saSualovadian perspeqtivaSi
 k o n k u r e n c iis s a a g e n t o s in s t it u c iu r i
S e s a Z le b lo b e b is g a Z lie r e b a
 k a n o n m d e b lo b is s r u ly o f a , m e o r a d i
k a n o n m d e b lo b is g a n v iT a r e b a
 k a n o n is a R s r u le b is m e q a n iz m e b is a d a
p r o c e d u r e b is s r u ly o f a
 a d v o k a t ir e b is , m o n it o r in g is a d a iZ u le b iT i
a R s r u le b is R o n is Z ie b e b is g a a q t iu r e b a
 a R s r u le b is p r a q t ik is g a a q t iu r e b a , p e r io d u li
a n a liz i, T v iT S e f a s e b a d a a n g a r iS g e b a
 a u c ile b e lia g a g r Z e ld e s k o n k u r e n c iu li p o lit ik is
r e f o r m a d a r g o b r iv i r e f o r m e b is a x a l t a lR a s T a n
e r T a d ( r e g u lir e b is s f e r o d a n r ig i k o n k u r e n c iu li
s e g m e n t e b is g a m o y v a n is a d a s x v a c v lile b e b is
fo n z e
 s xva

36. reformis aqtualoba
 კონკურენციული პოლიტიკის კრიზისი და დარგობრივი
რეგულირების სისტემის არაეფექტიანობა (მათ შორის
დანახარჯების გათვალისწინებით) დღის წესრიგში აყენებს
ეკონომიკური რეგულირების სისტემის სერიოზული
რეფორმების აუცილებლობას. ეს უკანასკნელი კი საჭიროებს
ძლიერ პოლიტიკურ ნებასა და რეფორმატორთა
მაღალკვალიფიციურ გუნდს ქვეყნის ხელისუფლების უმაღლეს
ეშელონებში (უშუალოდ პრეზიდენტის ან პარლამენტის
დაქვემდებარებაში), გუნდს, რომელიც დღევანდელი
პრობლემების სიმწვავის მიუხედავად, შეძლებს ეკონომიკურად
დასაბუთებული, რეფორმატორული გადაწყვეტილებების
მიღებას ქვეყნის გრძელვადიანი ეკონომიკური ინტერესების და
არა მოკლევადიანი ეფექტების გათვალისწინებით. წინააღმდეგ
შემთხვევაში რეფორმებზე გაწეული შრომა და დანახარჯი
უმიზნო და უშედეგო ფორმალობად გადაიქცევა.

37. alternatiuli scenari
 არსებული ვითარებისა და ეკონომიკური რეგულირების
საერთაშორისო ტენდენციების გათვალისწინებით, შესაძლოა
განხილულ იქნეს ორი ალტერნატივა:
 უახლოეს პერსპექტივაში კონკურენციის კანონისა და
სააგენტოს სრულყოფა. საშუალო ვადაში მეორადი
კანონმდებლობის განვითარება, კონკურენციული პოლიტიკის
მათ შორის აღსრულების პოლიტიკის თანმიმდევრული
გაჯანსაღება და ეფექტურობის ამაღლება.
 კონკურენციული პოლიტიკის რეფორმის განხორციელება
ზოგადად ეკონომიკური რეგულირების პოლიტიკის რეფორმის
ფარგლებში, დარგობრივი რეფორმების ახალ ტალღასთან
ერთად.

38. kanonis ZirTadi elementebi
 კანონმა კონკურენციის შესახებ უნდა უზრუნველყოს
ანტიკონკურენციული ქმედებების პრევენცია და აღკვეთა და ამ
მიზნით შექმნას სათანადო მექანიზმები კონკურენციის წესებისა და
პრინციპების არადისკრიმინაციული და თანმიმდევრული
გამოყენებისათვის.
 კონკურენციის სააგენტოს დიზაინი
 თანამდებობაზე დანიშნვის და გათავისუფლების პროცედურები
 იძულებითი აღსრულების მექანიზმები (სანქციები და სხვა)
გადაწყვეტილებების გასაჩივრების პროცედურები და სხვა.
 კონკურენციის შესახებ საკანონმდებლო კანონის ძირითადი
დებულებები კონცენტრირებული უნდა იყოს ფირმათაშორის
შეთანხმებებზე, დომინირებული კომპანიების საქმიანობაზე მათი
მდგომარეობის ბოროტად გამოყენების დაუშვებლობისა და აღკევეთის
მიზნით, საბაზრო ძალაუფლების კონცენტრაციაზე (შერწყმები და
შეძენები) და სხვა ორგანიზაციულ სტრუქტურულ ცვლილებებზე.

39. kanonis gavrcelebis sfero
 კანონის გავრცელების არეალი არ უნდა იყოს
შეზღუდული სახელმწიფო მფლობელობაში
არსებული კომპანიებით და სამთავრობო
სტრუქტურების ანტიკონკურენციული ქმედებებით
(საქართველოს გარდა კონკურენციის შესახებ
ზოგადი კანონის მოქმედების არეალი არც ერთ
ქვეყანაში არ შემოიფარგლება მხოლოდ სახელმწიფო
კომპანიებითა და აღმასრულებელი ხელისუფლების
ქმედებებით)
 კანონის გამოყენების საფუძველი უნდა იყოს
კონკრეტული ანტიკონკურენციული ქმედება და არა
ის თუ ვინ ჩაიდინა იგი;

40. konkurenciis saagentos modeli
 მოდელი -ვარიაციები
 შერცევა განპირობებულია კონკრეტული ქვეყნის სახელმწიფოებრივი
მოდელი, სოციალური, ეკონომიკური, პოლიტიკური და სხვა
ფაქტორები
 უკანასკნელ წლების ტენდენციები ერთიანი
(ინტეგრირებული/კომბინირებული) მოდელების გამოყენებისა
 ფართოვდება კონსენსუნსი კონკურენციის საკითხებზე
პასუხისმგებელი ორგანოების უწყებრივი დამოუკიდებლობის
სასარგებლოდ. სამი თავისუფლების პრინციპი; გადაწყვეტილების
მიღების თავისუფლება, საბიუჯეტო დამოუკიდებლობა და საკადრო
დამოუკიდებლობა. რეკომენდებულია, დამოუკიდებლობის ეს
ელემენტები გამყარებული უნდა იყოს საკანონმდებლო
დებულებებით.

41. მოდელი საქართველოსთვიs
 კომისიური მოდელი - სამი- ხუთი კომისიონერით გააცნია
როგორი მანდატი ექნება (კონკურენციის კანონი თუ
კონკურენციის კანონი პლუს მომხმარებელთა დაცვის
სახელმწიფო პოლიტიკა, მსგავსად აშშ და პოლონური
მოდელებისა). მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, რომ ეს ორგანო
პასუხისმგებელი იყოს მომხმარებელთა დაცვის პოლიტიკის
გატარებაზეც (გარდა სურსათის უვნებლობასა და ხარისხთან
დაკავშირებული საკითხებისა).
 რაც შეეხება უფლებამოსილი პირების თანამდებობაზე
დანიშნვას, მიზანშეწონილად გვესახება ეს პროცედურა
განხორციელდეს - პრეზიდენტის (ცხდაია თუ პრეზიდენტი
politikurad ნეიტრალური იქნება) და პარლამენტის
მონაწილეობით

42. konkurenciis saagentos/komisiis dizainis
ZiriTadi elementebi
 ეფექტიანი საჯარო მარეგულირებელი უწყება -
დამოუკიდებლობა, ანგარიშვალდებულება,
ტრანსპარენტულობა, მანდატის შესაბამისი დაფინანსება და
სათანადო ადამიანური რესურსები, გასაჩივრების კარგად
ორგანიზებული პროცედურები
 კანონმა უნდა განსაზღვროს სააგენტოს დიზაინის ისეთი
ძირითადი ელემენტები, როგორიცაა:
 ა) სამართლებრივ სტატუსთან დაკავშირებული ელემენტები,
 ბ) სტატუსი უფრო ფართო სამთავრობო სტრუქტურაში და
აგრეთვე ბიზნესისა და მომხმარებელთა წარმომადგენლებთან
ურთიერთობებში
 გ) შიდა პროცესების ორგანიზაცია.
 გარდა ამისა ეფექტიანი პოლიტიკის უზრუნველსაყოფად
აუცილებელია არსებობდეს ცხადი სააპელაციო ნორმები და
პროცესები

43. damoukideblobis uzrunvelyofis meqanizmebi
 კანონი unda ითვალისწინებdeს პოლიტიკური, ორგანიზაციული
და ფინანსური დამოუკიდებლობის ისეთ აღიარებულ
მექანიზმებს (ელემენტებს), როგორიცაა:
 ბ) თანამდებობაზე დანიშვნის ნათლად განსაზღვრული
კრიტერიუმები;
 გ) ხელისუფლების აღმასულებელი და საკანონმდებლო შტოს
მონაწილეობა თანამდებობაზე დანიშვნის პროცედურებში;
 დ) პასუხისმგებელი პირების (მაგ. აღმასრულებელი
დირექტორი, ან კომისიის წევრები მოდელის;
გათვალისწინებით) დანიშნვას განსაზღვრული ფიქსირებული
ვადით, რომელიც არ უნდა ემთხვეოდეს საარჩევნო ციკლს;
 ე) პასუხისმგებელ პირთა გათავისუფლების ფორმალური
წესების არსებობას, მათ შორის თანამდებობიდან ვადაზე ადრე
გათავისუფლების პირობებს.

44. efeqtiani aRsrulebisaTvis aucilebeli
elementebi
 სათანადო სტატუსი და აღმასრულებელი ძალაუფლება
 აღსრულების ეფექტიანი პრაქტიკის უზრუნველსაყოფად
აუცილებელია სათანადო სტატუსი და აღმასრულებელი
ძალაუფლება.
 ფინანსური რესურსები - დაფინანსების შესაძლო წყაროები და
Tანმდევი რისკები
 ბიუჯეტი
 ბიუჯეტი პლუს
 თვითდაფინანსება (თურქეთი) ხშირად ქმნის ზედმეტი
ინტერვენციების
 მიზნებისა და ამოცანების განსაზღვრა, პრიორიტეტიზაცია,
რესურსების სწორად განაწილება
 პრიორიტეტები - პრიორიტეტების განსაზღვრისას
გამოყენებული განსხვავებული მიდგომები.


45. გამოწვევები
ყოველივე ზემოაღნიშნულისა და ქართული რეალობის
გათვალისწინებით, მიგვაჩნია, რომ ქვეყანაში უნდა შეიქმნას და
ფუნქციობდეს სათანადო რესურსებით (ფინანსური და
საკადრო) უზრუნველყოფილი სხვა სამათავრობო
სტრუქტურისაგან რეალურად დამოუკიდებელი
(დისტანცირებული, მაგრამ არაიზოლირებული!)
მარეგულირებელი ორგანო (არსებითი მნიშვნელობა არა აქვს რა
ერქმევა მას), რომლის ფუნქციებიც, საქმიანობის ძირითადი
მიმართულებებიც, აღმასრულებელი უფლებამოსილებაც,
დიზაინის ელემენტებიც, პროცედურული საკითხებიც და
გადაწყეტილების გასაჩივრების პროცედურებიც მკაფიოდ
იქნება განსაზღვრული საკანონმდებლო აქტებით.