Steeds vaker horen we dat het niet goed gaat in de zorg, onderwijs en binnen de overheid in het algemeen. Wat gaat er dan eigenlijk niet goed? Daarnaast zitten we midden in de kredietcrisis en verslechterd het economisch klimaat. Is het een kwestie van te weinig geld of zit het probleem dieper? Meestal wordt bedoeld dat er te weinig tastbare resultaten worden geboekt. Hebben we niet gewoon te veel managers en veel te weinig mensen die het ‘echte’ werk moeten doen?

1. EVisionsmagazine
Oktober 2008,
jaargang 4
1
T: +31 (0)35- 5488 388
W: www.ev.nl
W: www.ev.nl/aps
Managementadvies - Gedreven door cultuur W: www.werkenbijev.nl
Kredietcrisis?
Economische recessie?
‘Nu stoppen met
managen, er is werk
aan de winkel!’
Too many chiefs and not
enough indians.
➔
EVisionsmagazine is een uitgave van Expanding Visions, onafhankelijk managementadviesbureau voor toekomstvaste bedrijfsvoering en strategisch voordeel uit ICT.

2. EVisionsmagazine Too many chiefs and
Werk aan de winkel not enough Indians
Voorraden kun je managen, uit de voorraadadministratie. Het zou
mensen niet daarom veel meer een taak moeten zijn
De meest voorkomende organisatievorm van een manager om te inspireren in
is nog steeds de hiërarchische lijnorga- plaats van proberen te motiveren en te
nisatie. De lijnorganisatie is gebaseerd controleren. En wel op die gebieden waar
op scientific management, een model uit de vaardigheden en interesses van de
begin vorige eeuw dat toen voldeed en medewerkers zitten.
nu een blok aan ons been. Medewerkers
worden vaak door managers verweten Planning & control
niet gemotiveerd of betrokken te zijn. Een professionele organisatie heeft doelen
Maar is dat wel zo en wat is dan echte en kaders nodig om binnen te functione-
motivatie? ren. Er zal altijd een vorm van planning
Steekt u ook zo veel tijd in uw hobby? en control noodzakelijk zijn om binnen
Kost uw hobby u ook niet veel meer dan kaders te blijven sturen. Echter, te veel
dat het opbrengt? Moet u daartoe gemo- control verstart de organisatie en te
tiveerd worden? Waarom bent u eigenlijk weinig control leidt tot chaos. Heldere,
zo graag met uw hobby bezig? Waar- haalbare doelen en positieve feedback
schijnlijk omdat iets of iemand u inspi-
reerde of gewoon omdat u het leuk vind.
U bent uit uzelf gemotiveerd om uw hobby Factoren voor flow
uit te voeren want anders deed u het niet. - Heldere doelen
U bent, zo als dat heet ‘intrinsiek gemo- - Redelijke kans tot afronding
Echte motivatie.
Steeds vaker horen we dat het niet goed gaat in de tiveerd’ en dat geeft een goed gevoel. U - Mogelijkheid om je erop te kunnen
zorg, onderwijs en binnen de overheid in het algemeen. bent in uw ‘flow’ zoals Mihaly Csikszentmi- concentreren
Wat gaat er dan eigenlijk niet goed? Daarnaast zitten halyi, amerikaans/hongaars psycholoog, - Onmiddellijke terugkoppeling
we midden in de kredietcrisis en verslechterd het dit fenomeen noemt. U hebt hierbij hele- - Prettige ervaringen tijdens de uitvoering
economisch klimaat. Is het een kwestie van te weinig maal geen manager nodig die u motiveert, - Zorgeloos kunnen werken
geld of zit het probleem dieper? Meestal wordt bedoeld controleert of voor u gaat plannen. Zelf- - Verlies van tijdsbesef
dat er te weinig tastbare resultaten worden geboekt. besturing motiveert blijkbaar! - Geen zorgen over zichzelf
Hebben we niet gewoon te veel managers en veel te Voorraden kun je managen, mensen niet.
weinig mensen die het ‘echte’ werk moeten doen? Een mens is nu eenmaal geen onderdeel
➔
Meer weten?: www.ev.nl Vragen: E: redactie@ev.nl Expanding Visions, managementadvies gedreven door cultuur 2

3. EVisionsmagazine Too many chiefs and
Werk aan de winkel not enough Indians
helpen mensen om in hun flow te komen
Flowchannel: Te veel stelt Csikszentmihalyi. Pas dan komt er
uitdaging ten opzichte echte energie vrij. En energie moet je
van de aanwezige sturen en niet afremmen, want dan ont-
vaardigheden leidt staat er nutteloze warmte door wrijving.
tot angst, te weinig Hier ligt een rol voor de manager. De
uitdaging leidt tot manager kan hierbij ondersteund worden
verveling. door IT-systemen. Deze kunnen recht-
streeks en onmiddellijk, feedback geven
Bron: Flow, psychologie aan de medewerker over planning, voort-
van de optimale gang en bereikte resultaten. De manager
ervaring, Mihaly krijgt hierdoor meer tijd voor de factor
Csikszentmihalyi, mens en het overbrengen van inhoudelijke
ISBN-13:9789053525081 kennis en ervaring.
Manager versus meester
Ambachtelijke werkers die een vak onder
de knie hebben worden steeds schaarser
Flow terwijl we aan de andere kant steeds meer Motiveren van medewerkers.
managers krijgen. In de middeleeuwen
Mihaly Csikszentmihalyi een Amerikaans/Hongaars psycholoog, bekendste
leerde je een ambacht door bij een mees- De rol van de meester is veranderd in die
voorvechter van het begrip ‘flow’ en een van de voortrekkers van de positieve ter in de leer te gaan. Na een jaar of zeven van een manager. Met dien verstande dat
psychologie-beweging. Hij is hoogleraar en voormalig hoofd van de faculteit werd je dan gezel. Een meester was lid we er tegenwoordig vanuit gaan dat een
van het gilde en was verplicht om alles manager niet noodzakelijk het ambacht
Psychologie van de Universiteit van Chicago. Csikszentmihalyi bestudeert al meer
wat hij wist tijdens het werk door te geven hoeft te beheersen. We vinden mana-
dan twintig jaar deze zogenaamde ‘optimale ervaring’: een toestand waarin mensen aan de gezel. Uiteindelijk werd je na het gen een ambacht op zich. De taak is dan
afleggen van een meesterproef zelf mees- vooral gebaseerd op planning en control
verkeren wanneer zij zeer geconcentreerd zijn en daar intens van genieten, gepaard
ter en mocht je van het gilde een eigen en het extrinsiek motiveren van mede-
met een bewustzijnstoestand die we ‘flow’ noemen. ‘Flow’ onthult hoe deze prettige bedrijf beginnen. Een mooie combinatie werkers. Een vak leer je tegenwoordig op
ervaring te bereiken is, door uzelf doelen te stellen en uitdagingen aan te gaan. van een helder doel, zelfbesturing, intrin- school en daarna wordt je gemanaged.
sieke motivatie en kennisoverdracht. De component kennis en ervaring over-
➔
Meer weten?: www.ev.nl Vragen: E: redactie@ev.nl Expanding Visions, managementadvies gedreven door cultuur 3

4. EVisionsmagazine Too many chiefs and
Werk aan de winkel not enough Indians
brengen is nog nauwelijks aanwezig bij Hierdoor raken medewerkers intrinsiek
de huidige generatie van managers. De gemotiveerd en ervaren het werk weer lijn-staforganisatie
teruglopende effectiviteit van de manager als leuk, waardoor zij beter zullen preste- Directeur
lossen we op door steeds meer mensen ren. Omdat er dan minder managemen-
Staf Staf
manager te maken. Tegelijkertijd maken taandacht nodig is zal dit een gunstige
we van de manager een papieren tijger. invloed hebben op de span en depth of
verkoop manager
Wie wil er eigenlijk nog manager worden? control van manager. Door meer in een
En hebben wij zulke managers nog wel meester/gezel relatie te werken, kan staf marktonderzoek
nodig? kennis en ervaring duurzaam worden
overgedragen en theorie in de praktijk verkoopleider verkoopleider verkoopleider
Terug naar de middeleeuwen? worden gebracht.
Het oude gildesysteem was zo gek nog De meest voorkomende organisatievorm is nog steeds de
niet. Kennis en ervaring werden van Met als eindresultaat dat we meer plezier
klassieke lijnorganisatie gebaseerd op de uitgangspunten
generatie op generatie overgebracht en in ons werk krijgen, meer werk verzetten,
van scientific management. Een complex proces deel je
daardoor geborgd. Waarom zijn we daar minder managers nodig hebben en onze
op in deelprocessen die je in groepjes van mensen laat
mee gestopt? Hoe brengen we mensen in opgedane kennis en ervaring overdragen
uitvoeren. Deze mensen laat je van ½ 9 tot 5 uur op een
hun flow? Wat kunnen we er concreet aan aan de volgende generatie. Economische
plek bij elkaar komen om te werken. (De veroorzaker van
doen? recessie? Nu stoppen met managen. Er is
files). Aan de top van de organisatie staat een bestuurder
werk aan de winkel!
(de denker met de kennis) en onderaan de medewerkers
• De overheersende managementrol van
(de uitvoerders). Om de problematiek van beheersing op te lossen stellen we een
planning en control zou meer moeten Frits Pfeiffer
tussenlaag van managers aan. We spreken dan over ‘span of control’ en ‘depth of
worden vervangen door zelfbesturing E: redactie@ev.nl
control’. Uit het woord ‘control’ blijkt al dat de basistaak van een manager bedoeld
gebaseerd op vertrouwen en inspiratie.
was om te controleren en te beheersen. We noemen deze structuur een lijnorgani-
• Herstel een meester/gezel verhouding. Lees ook: Versnelling en ontwikkeling,
satie. In de loop van de afgelopen 100 jaar zijn we gaan inzien dat de factor mens
De focus moet weer komen op het ‘A perfect Storm’
van cruciaal belang is. Hoe je medewerkers motiveert en optimaal laat presteren
overbrengen van kennis en ervaring. Bekijk ook de slideshows op
• Planning en control zo veel mogelijk in http://www.ev.nl/aps
werd steeds belangrijker. Human Relation Management, persoonlijke ontwikkeling,
IT-systemen stoppen waarmee feed- persoonlijke ontwikkelingsplannen kregen daarbij geleidelijk meer focus. Hiërarchi-
back realtime aan de medewerkers kan sche modellen gebaseerd op ‘kennis is macht’ functioneren niet meer. Informatie
worden doorgeven zonder de tussen- is alom aanwezig en toegankelijk, de rol van de manager zal hierdoor veranderen.
komst van een manager. Internet, social networking en zoekmachines zijn hier mede debet aan.
Meer weten?: www.ev.nl Vragen: E: redactie@ev.nl Expanding Visions, managementadvies gedreven door cultuur 4