Του Νεοκλή Σαρρή

1. 28 ÔÏ ÐÁÑÏÍ ÊÕÑÉÁÊÇ 20 ÄÅÊÅÌÂÑÉÏÕ 2009
ÔO ÈÅÌÁ
ÌÅ ÁÖÏÑÌÇ ÔÏÍ ÄÉÏÑÉÓÌÏ ÔÇÓ ÈÁËÅÉÁÓ ÄÑÁÃÙÍÁ ÓÔÏ ÕÐÏÕÑÃÅÉÏ ÐÁÉÄÅÉÁÓ
Ç ÐÅÑÉÐÔÙÓÇ ÔÏÕ «ÏÌÉËÏÕ ÐÑÏÂËÇÌÁÔÉÓÌÏÕ
ÃÉÁ ÔÏÍ ÅÊÓÕÃ×ÑÏÍÉÓÌÏ ÔÇÓ ÊÏÉÍÙÍÉÁÓ»
- ÐïëéôéêÝò åîåëßîåéò êáé éäåïëïãßá ôçí ôåëåõôáßá 20åôßá óôçí ÅëëÜäá
Tïõ ÷Þò ìáò ìå åêåßíåò áêñéâþò ìåôÜ ôç Ìéêñá- ùí êáé êõñßùò ôùí Êùíóôáíôéíïõðïëéôþí, Þôáí áðïôÝëåóìá ôçò áããëéêÞò ðïëéôéêÞò ìÝ- íßá, Óïõçäßá, Ïëëáíäßá, Ãáëëßá ê.Ü.).
óéáôéêÞ ôñáãùäßá ôïõ 1922 êáé ôéò óõíÝðåéÝò üðùò êáé äéáìÝóïõ ôùí ïñãáíéóìþí ôïðéêÞò óù ôïõ Ìïõóïëßíé, ï ïðïßïò ôçí åðï÷Þ åêåß- Äåýôåñïí: Óå áìöüôåñåò ôéò ðåñéðôþ-
ÍÅÏÊËÇ ÓÁÑÑÇ* ôçò, èá äéáðéóôþóåé üôé ôüôå óå ìßá ïêôáåôßá áõôïäéïßêçóçò (ìå áäåëöïðïéÞóåéò äÞìùí íç Þôáí áêüìç åíåñãïýìåíï ôçò Áããëßáò. Ãé' óåéò ðáñáôçñåßôáé ìéá ðñïóðÜèåéá ïéêïíïìé-
åß÷å åðÝëèåé åíôõðùóéáêÞ óõìöéëßùóç ê.ëð.). Ôï 1930 üìùò äåí äéáðéóôþíåôáé íá áõôü êáé ï Ìïõóïëßíé õðÞñîå ï ðñþôïò ôïí êÞò óõíåñãáóßáò ìå åðé÷åéñçìáôßåò êáé Üë-
Ð
áñïõóéÜæåé åíäéáöÝñïí ç åßäçóç êáôÜ êáé åß÷å åãêáéíéáóôåß ç ðïëýðáèç åëëç- èßãïíôáé óå áìöüôåñåò ôéò ÷þñåò ïé êõñß- ïðïßï Ýóðåõóáí íá åíçìåñþóïõí ãéá ôç ëïõò åíäéáöåñüìåíïõò, êÜôé ðïõ ôï 1930
ôçí ïðïßá óôá ðëáßóéá ôùí äñáóôçñéï- íïôïõñêéêÞ öéëßá, óå áíôßèåóç ðñïò ôçí å- áñ÷ïé éäåïëïãéêïß ìç÷áíéóìïß êáé ãåíéêÜ óõìöùíßá. Åî ïõ êáé ï «ÑéæïóðÜóôçò» ôç óôçëéôåýôçêå éäéáßôåñá áðü ôïí Ôýðï ôçò Á-
ôÞôùí ôïõ «Ïìßëïõ Ðñïâëçìáôéóìïý ðï÷Þ ìáò êáôÜ ôçí ïðïßá åðß 35 óõíáðôÜ Ý- õðÞñîå ìéá åîÝëéîç ðïõ Üöçíå ôïõò ëáïýò ÷áñáêôÞñéæå «öáóéóôéêÞ». ÁëëÜ õðÞñîáí êáé ñéóôåñÜò.
ãéá ôïí Åêóõã÷ñïíéóìü ôçò Êïéíùíßáò» ôç óõíå÷ßæåôáé ç áíôéìá÷ßá óå ðåßóìá ôïõ ìÜëëïí áäéÜöïñïõò. Üëëá åðáêüëïõèá ðïõ åßíáé óõìâáôÜ ðñïò Ç ðñïóðÜèåéá áõôÞ üìùò êáôÜ ôçí ðñü-
(ÏÐÅÊ) ôïõ ðñþçí ðñùèõðïõñãïý ê. Êþóôá «êáëïý êëßìáôïò» ðïõ äéáìïñöþèçêå Ýíôå- Ç óýíèåóç ôùí ðëçèõóìþí (õðÝñôåñïò ï ôéò åîåëßîåéò ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôá ôåëåõ- óöáôç ðåñßïäï, üðùò èá äïýìå ðéï äéåîïäé-
Óçìßôç (ïé óõíåñãÜôåò ôïõ ïðïßïõ óôÞñéîáí ÷íá áíÜìåóá óôéò äýï ÷þñåò. Ôï áßôéï åßíáé áãñïôéêüò ôïõ áóôåáêïý) êáé ç ôå÷íïëïãßá ôáßá ÷ñüíéá óôéò åëëçíïôïõñêéêÝò ó÷Ýóåéò ü- êÜ óôç óõíÝ÷åéá, õðÞñîå ðåñéóóüôåñï ïñãá-
ëõóóùäþò ôá Ó÷Ýäéá ÁíÜí ãéá ôçí Êýðñï), íùìÝíç êáé ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò ðéï åíôõ-
ðïëëáðëü. ôçò åðï÷Þò, éäßùò ôùí åðéêïéíùíéþí êáé ôçò ðùò:
ëßãïõò ìÞíåò ðñéí áíáëÜâåé ðñùèõðïõñãüò ðùóéáêÜ.
Ðñþôïí: Ãéáôß êáôÜ ôçí åðï÷Þ åêåßíç åíçìÝñùóçò, Ý÷ïõí ðáßîåé óçìáíôéêü ñüëï Ðñþôïí: Óå Ýíäåéîç «êáëÞò èÝëçóçò»
(êáé óôç óõíÝ÷åéá åêëåãåß ðñüåäñïò ôïõ Ôñßôïí: Óå áìöüôåñåò ôéò ðåñéðôþóåéò õ-
óôçí ÅëëÜäá êõñéáñ÷ïýóå ôï Üóôñï ôïõ Å- ãé' áõôü. ÐÜíôùò áñêåß íá áíáöÝñïõìå åéäé- ìåôÜ ôçí õðïãñáöÞ ôïõ óõìöþíïõ ìå ôçí
ÐÁÓÏÊ) åß÷å ïñãáíùèåß óôï ÐÜíôåéï Ðáíå- ðÜñ÷ïõí ðïëéôéóôéêÝò áíôáëëáãÝò. Ôçí ðåñß-
ëåõèåñßïõ ÂåíéæÝëïõ êáé óôçí Ôïõñêßá ôïõ êÜ ãéá ôçí ÅëëÜäá üôé ç êõâÝñíçóç ôïõ Å. Ôïõñêßá ç ÅëëÜäá åîåäßùîå êáêÞí êáêþò ü-
ðéóôÞìéï ìéá äçìüóéá óõæÞôçóç ãéá ôçí ïðïßá ïäï ôïõ 1930 ãíùóôïß åëëçíéêïß èßáóïé Ýäé-
åß÷å ìåôáêëçèåß áðü ôçí Ôïõñêßá ï êáèçãç- ÊåìÜë Áôáôïýñê (ôï êáèåóôþò ôïõ ïðïßïõ ÂåíéæÝëïõ åß÷å áðáãïñåýóåé (!) óôá ôçëå- óïõò áðü ôïõò 150 (áíôéêáèåóôùôéêïýò ôçò
äåí äéÜöåñå, üðùò åðéóçìáßíåé êáé ï Ôïõ- ãñáöåßá íá äÝ÷ïíôáé ôçëåãñáöÞìáôá äéá- Ôïõñêßáò) åß÷áí êáôáöýãåé óôç ÷þñá. íáí ðáñáóôÜóåéò óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç,
ôÞò ÌåôÝ ÔïõíôæÜé (êïéíüò ìáò ãíùóôüò, ï ê. ðïõ ëüãù ôçò åíÜñéèìçò åëëçíéêÞò êïéíüôç-
Óçìßôçò óõíÝðåóå ôï 1963 ìå ôïí ÌåôÝ óôï íôæÜé, óôïí ïðïßï áíáöåñèÞêáìå, áðü ôá äé- ìáñôõñßáò Ýíáíôé ôçò åðåëèïýóáò åëëçíï- Áêüìç åîåäéþ÷èçóáí êáé ïé êéñêÜóéïé
êôáôïñéêÜ êáèåóôþôá ðïõ Þôáí ôçí åðï÷Þ å- ôïõñêéêÞò óõìöùíßáò. Áíôßèåôá óôçí åðï- óôñáôéùôéêïß ìå åðéêåöáëÞò ôïí óôñáôçãü ôáò Þôáí ðïëý êáëÞ áãïñÜ, õðÞñîáí óõìðá-
LSE ãéá êÜðïéá åîÜìçíá êáé ìÜëéóôá åß÷áí ñáãùãÝò ôáéíéþí Þ åëëçíéêÝò ôáéíßåò ãõñßæï-
óõììåôÜó÷åé óôéò äéáäçëþóåéò åíáíôßïí ôçò êåßíç ôïõ óõñìïý). ÷Þ ìáò ç ðñïóÝããéóç ãßíåôáé ìå üñïõò Åô÷Ýì ôïí ÊéñêÜóéï ðïõ åß÷áí óõìðïëåìÞóåé
Ï ÂåíéæÝëïò êáé ìáæß ìå áõôüí êáé ç Åë- áëëïßùóçò ôùí êõñßáñ÷ùí êáé åðßóçìùí ìå ôïí åëëçíéêü óôñáôü óôç ÌéêñÜ Áóßá. Á- íôáí óå ôïõñêéêÜ óôïýíôéï, êÜðïéåò ôïõñêé-
Öñåéäåñßêçò ðïõ åß÷å ïñãáíþóåé óôï Ëïíäß- êÝò ðáñáóôÜóåéò óôçí ÁèÞíá ê.ëð.
íï ç ãõíáßêá ôïõ äéùêüìåíïõ óôçí ÅëëÜäá ëÜäá ðëÞñùóáí ðïëý áêñéâÜ ôç öéëßá áõôÞ, éäåïëïãéêþí ìç÷áíéóìþí áóõãêñßôùò íôßèåôá ç Ôïõñêßá äåí äÝ÷ôçêå íá åêäéþîåé
ü÷é ãéáôß äåí Ýðñåðå íá ãßíåé, áëëÜ Ýôóé ü- ðïëý ðåñéóóüôåñï áð' ü,ôé óôçí Ôïõñêßá. ôïí ðåñßöçìï ðáðÜ ÅõèÞì (éäñõôÞ ôïõ Áíôßèåôá óôçí ðñüóöáôç ðåñßïäï ïé á-
óõíäéêáëéóôÞ ÁìðáôéÝëïõ, åíþ ìå ôïí ÌåôÝ íôáëëáãÝò åßíáé êõñßùò ìïõóéêþí óõãêñï-
Þìáóôå ìáèçôÝò ôïõ ßäéïõ êáèçãçôÞ, ôïõ áåß- ðùò Ýãéíå, ìå ôç äéáãñáöÞ ôùí áðïæçìéþóå- Äåýôåñïí: Ç êõñéüôåñç üìùò äéáöïñÜ «Ôïõñêïñèüäïîïõ Ðáôñéáñ÷åßïõ» ) êáßôïé Þ-
ôçìÜôùí êáé óõíáõëéþí, åíþ áãïñÜ ãéá
ìíçóôïõ Ôáñßê ÆáöÝñ Ôïýíáãéá, ôïõ Óâþëïõ ùí ðñïò ôïõò ðñüóöõãåò, ðïõ üöåéëå ç ìåôáîý ôùí äýï åðï÷þí Ýãêåéôáé óôï üôé ôáí ï ßäéïò áíôáëëÜîéìïò. Ðáñüìïéá ç ÅëëÜ-
ôïýñêïõò êáëëéôÝ÷íåò åßíáé ðëÝïí ç ÄõôéêÞ
ôçò Ôïõñêßáò ôïõ áðïêáëïõìÝíïõ êáé «êá- Ôïõñêßá âÜóåé ôçò óõíèÞêçò ôçò ËùæÜííçò ôï 1930 ç Ôïõñêßá Þôáí ìéá êáèçìáãìÝ- äá óå Ýíäåéîç «êáëÞò èÝëçóçò» ðáñÝäùóå
ÈñÜêç ëüãù ôïõ êïéíùíéêïìïñöùôéêïý ìå-
èçãçôÞ ôùí êáèçãçôþí»). Óôçí çìåñßäá áõ- êáé ôïí âßáéï ôåñìáôéóìü ôùí ïíåßñùí ðåñß íç ÷þñá, ôçò ïðïßáò ïé Ýíïðëåò äõíÜìåéò ôïí ÏôóáëÜí óôïõò ôïýñêïõò ðñÜêôïñåò (þ-
ôáó÷çìáôéóìïý ôçò åêåß ìåéïíüôçôáò óôç ìå-
ôÞ ôïíßóôçêå éäéáßôåñá ç áíáãêáéüôçôá ðñï- åðáíüäïõ ôùí óôéò ðáôñïãïíéêÝò ôïõò åóôß- (üðùò ðáñáôçñåß êáé ï ßäéïò ï êáèçãçôÞò) óôå ôçí åðïìÝíç ï ôïýñêïò ðñùèõðïõñãüò
ôÜâáóÞ ôçò áðü áãñïôéêÞ-ðáñáäïóéáêÞ óå
óÝããéóçò ÅëëÜäáò - Ôïõñêßáò êáé Üëëá óõ- åò. Êáé áõôü ãéáôß ôï ðéï âáóéêü Ýñåéóìá ôïõ Þôáí åîáéñåôéêÜ áíßó÷õñåò íá äéåîáãÜ- Ìð. Åôæåâßô íá åõ÷áñéóôÞóåé ôçí åëëçíéêÞ áóôåáêÞ êïéíùíßá.
íáöÞ. Áíáíôßññçôá åÜí in abstracto åêëç- ÂåíéæÝëïõ óôï åêëïãéêü óþìá, ðïõ Þôáí ïé ãïõí åðéèåôéêü Þ Ýóôù êáé áìõíôéêü ðü- ðëåõñÜ, êÜôé ðïõ áðïäåéêíýåé ìéá ðñïçãç- Óôçí ðñüóöáôç ðåñßïäï üìùò ðáñáôçñåß-
öèåß ç åêäÞëùóç ü÷é ìüíï äåí åßíáé åðßìå- ðñüóöõãåò, óå ìåãÜëç êëßìáêá ôïí åãêáôÝ- ëåìï). Êáé óôï ðåäßï áõôü óáöþò õðåñåß÷å èåßóá óõíåííüçóç), áëëÜ ôç ìåèåðïìÝíç, ü- ôáé êáé ìéá Ýíôïíç éäåïëïãéêÞ ðáñÝìâáóç
ìðôç, áëëÜ åðáéíåôÝá. Ùóôüóï, üðùò äéáðé- ëåéøáí (óôåëå÷þíïíôáò ôçí êá÷åêôéêÞ ìÝ÷ñé ç ÅëëÜäá (ìå áðüëõôç õðåñïðëßá óôï íáõôé- ôáí åß÷å åðéôý÷åé ôïí óêïðü ôïõ, íá óôñáöåß äéáìÝóïõ ôçò åêðáßäåõóçò óôá ðëáßóéá
óôþíåé êáíåßò, ï ÷ñüíïò ðïõ ðñáãìáôïðïéÞ- ôüôå ÁñéóôåñÜ), ìå áðïôÝëåóìá íá ÷Üóåé ôéò êü) áëëÜ êáé óôïí óôñáôü üðùò áðïäåß÷èçêå åíáíôßïí ôçò ÅëëÜäïò êáé íá ôçí êáôçãïñåß ôçò ïðïßáò èá ðñÝðåé íá áîéïëïãçèåß êáé
èçêå ç óõæÞôçóç áíáðÝìðåé óå êÜðïéï ìÞ- åêëïãÝò êáé íá ïäçãçèåß ç ÷þñá óå ðåñéðÝ- ìå ôçí åðéôõ÷Þ áðüêñïõóç ôçò éôáëéêÞò åðé- üôé õðïèÜëðåé ôñïìïêñÜôåò. Êáôüðéí ôïýôïõ ï äéïñéóìüò ôçò ê. ÈÜëåéáò Äñáãþíá ùò
íõìá ðïõ Þèåëå íá äïèåß óå áðïäÝêôåò êáé ôåéåò. ÐÜíôùò ï ÊåìÜë, üðùò öáßíåôáé á- âïõëÞò ôï 1940. áêïëïýèçóå óõíåííüçóç ìåôáîý ôùí áñ- åéäéêÞò ãñáììáôÝùò ôïõ áðåèíéêïðïéçèÝ-
åêôüò ôçò ÅëëÜäïò åõñéóêüìåíïõò, ü÷é åé- ðü åìðéóôåõôéêÞ áðïóôïëÞ ðïõ åß÷å áíá- ¸íáí óôñáôü ôïí ïðïßï ôçí ßäéá åðï÷Þ ç ÷þí áóöáëåßáò ôùí äýï ÷ùñþí êáé ç ¢ãêõ- íôïò õðïõñãåßïõ Ðáéäåßáò. Áõôü üìùò åßíáé
äéêÜ óôçí Ôïõñêßá! ¹ôáí äçëáäÞ Ýíá åßäïò èÝóåé óôïí ÔæáëÜë ÌðáãéÜñ (õðïõñãü Å- ¢ãêõñá öïâüôáí áðïëýôùò. Óõíåðþò ïé ñá äéáâßâáóå Ýíáí ìáêñý êáôÜëïãï áíôéêá- óõíÜñôçóç êáé Üëëùí ðáñáìÝôñùí êáé áíá-
äçìüóéùí äéáðéóôåõôçñßùí ãéá ôçí åðéêåßìå- èíéêÞò Ïéêïíïìßáò ôï 1934), óôá ðëáßóéá å- åíäéÜèåôåò ðñïèÝóåéò ôçò Ýíáíôé ôçò ÅëëÜ- èåóôùôéêþí (êõñßùò Êïýñäùí) ðïõ åß÷áí ëüãùí ìåèïäåýóåùí.
íç ðñùèõðïõñãßá! ðßóçìïõ ôáîéäßïõ ôïõ óôçí ÁèÞíá, áíçóõ- äáò ðáñÝìåíáí åõóåâåßò ðüèïé ðïõ åêôüò êáôáöýãåé óôçí ÅëëÜäá ïé ïðïßïé êáé åîå-
÷ïýóå óöüäñá ãéá ôï åíäå÷üìåíï åðçñå- ôçò áíôéêåéìåíéêÞò áäõíáìßáò äåí ôïõò å- äéþ÷èçóáí (ìåôáîý áõôþí êáé Üôïìá ðïõ åß-
Óýãêñéóç ôçò åëëçíïôïõñêéêÞò áóìïý ôùí ðïëéôéêþí ðñáãìÜôùí ôçò Åë- ðÝôñåðáí íá åêäçëùèïýí êáé ïé äéåèíåßò ÷áí áóðáóèåß ôïí ÷ñéóôéáíéóìü, üðùò ç áíá- Ôï ôÝôáñôï ìÝñïò èá äçìïóéåõôåß
ðñïóÝããéóçò ôïõ 1930 ðñïò ôçí åðï÷Þ ìáò ëÜäáò áðü ôïõò ðñüóöõãåò. Ó÷åôéêÜ óôçí óõãêõñßåò. äåîéìéÜ ôïõ Ìáíþëç ÃëÝæïõ, Þ Üôïìá ðïõ óôï åðüìåíï öýëëï.
Åßíáé åêðëçêôéêü, áëëÜ áí óõãêñßíåé êá- ðñüóöáôç åðï÷Þ êáôáâëÞèçêå ðñïóðÜèåéá ÕðÜñ÷ïõí üìùò êáé ïìïéüôçôåò ùò ðñïò åñãÜæïíôáí óå õðçñåóßåò üðùò ç ÅÑÔ ê.á. * Ï ÍåïêëÞò ÓáññÞò åßíáé ïìüôéìïò êáèçãçôÞò óôï
íåßò ôéò åëëçíïôïõñêéêÝò ó÷Ýóåéò ôçò åðï- ðñïóåôáéñéóìïý ôùí ðñïóöõãéêþí óùìáôåß- ôçí ðñïóÝããéóç ôùí äýï ÷ùñþí: Ç «öéëßá» êáé ôá ïðïßá ìåôåãêáôáóôÜèçêáí óôç Ãåñìá- ÐÜíôåéï ÐáíåðéóôÞìéï êáé ðñüåäñïò ôçò ÅÄÇÊ.