Kleur Houden in je Leven
•Transferir como PPT, PDF•
1 gostou•751 visualizações
Over depressie bij ouderen
![[object Object],[object Object],[object Object]]()
Recomendados
Recomendados
Mais conteúdo relacionado
Destaque
Semelhante a Kleur Houden in je Leven
Semelhante a Kleur Houden in je Leven (20)
Mais de Kees Spapens
Mais de Kees Spapens (8)
Kleur Houden in je Leven
- 1. Kleur houden in je leven. Over Depressie en andere psychische problemen Kees Spapens, GZ psycholoog st-Jozefhuis, Roggel, 14 oktober 2008
- 23. Patroon: Down, moe, futloos, passief Eenzaamheid, afname aangename activiteiten Toename depressieve klachten
Notas do Editor
- Hartelijk dank voor de uitnodiging om vanmiddag uw gast te mogen zijn. Ik ben Kees Spapens, werkzaam bij de RiaggZuid, afdeling ouderen. Is de RIAGG u bekend? Wie weet het ; Wie weet het niet. Weet U waar die letters voor staan?* En waar het gebouw van de RIAGG staat? *
- Weet U ook wat de RIAGG doet?* We helpen mensen met ernstige psychische problemen, die daar zelf of met behulp van hun familie of huisarts niet uitkomen. Het kan dan gaan om depressies, angststoornissen, dementie, onverklaarbare lichamelijke problemen, psychotische stoornissen etc. De mensen komen naar ons bureau, of wij gaan naar hen toe. Een verwijzing naar de RIAGG verloopt altijd via de huisarts. De RIAGG helpt iedereen ongeacht leeftijd, geslacht, afkomst of klasse.* Naast het helpen oplossen van de problemen doen we ook preventie. We Proberen dan te voorkomen dat problemen ernstiger worden of ontstaan. Zo helpen we sinds 1996 ouderen met depressieve klachten met het project “ Weer kleur in het leven”. Niet alleen ouderen maar ook huisartsen en de thuiszorg ondersteunen we met raad en daad. En we zijn heel blij met U! U zorgt ervoor, dat ouderen, die niet meer zelfstandig bezigheden kunnen vinden aangenaam en verantwoord een dagje kunnen doorbrengen bij u in het st-Jozefhuis. U helpt daarmee voorkomen, dat mensen eerder opgenomen moeten worden, dan strikt nodig is en dat de mantelzorger even een ochtend of middag voor zichzelf heeft.
- Het komt voor, dat er sprake is van een depressie en dat somberheid niet op de voorgrond staat. De somberheid kan ook los voorkomen zonder andere symptomen van depressiviteit. Godfried van Bentem beschrijft zijn eigen depressie in de Volkskrant: Wat hij wel voelde: een totaal weglekken van energie, een amputatie van zijn denkvermogen, schaamte, schuld, vernedering, mensenschuwheid en een verdwijning van zijn persoonlijkheid. Het enige wat hij wilde was met zijn kleren aan en de gordijnen dicht op bed liggen, wachten tot het over was, (Volkskrant, R. Hovius, 2004). 2. Nee: andersom. 3. Ja, want ze maskeren die achter agressie of middelengebruik. 4. Wel veel minder kans! 5. Een depressie kan genezen (maar ook weer terugkomen!) 6. Tranquilisers zijn symptoombestrijders, maar anti-depressiva kunnen wel degelijk een echte depressie een eind op weg helpen in de genezing.
- U komt nog al eens mensen tegen in het Jozefhuis, die psychische problemen hebben De meest voorkomende problemen bij mensen zijn stemmingsproblemen, al hebben mensen van boven de 70 vaak ook last van geheugenproblemen. Minder voorkomend zijn psychotische stoornissen zoals wanen en hallucinaties, die niet in het kader van geheugenproblemen voorkomen. Het belangrijkste onderwerp voor vanavond zal dus zijn: * We gaan in op wat een stemmingsprobleem is en wat het onderscheidt van een echte depressie.* Mensen, die bij u komen zullen vaak stemmingsproblemen hebben. Als dat stemmingsprobleem uitgroeit tot een echte depressie, dan moet er behandeling worden ingezet. Ik ga u ook iets vertellen over hoe u kunt omgaan met stemmingsproblemen. Komt dit een beetje overeen met wat u vanavond wilt horen? Wanner u iets wilt vragen of zeggen kunt u ons altijd onderbreken. Dat heb ik juist graag, want dan weet ik zeker, dat ik aansluit bij wat u wilt weten. Wat weten jullie al van depressie?
- Iets wordt pas een probleem, afhankelijk van de persoon en zijn situatie. Dus een omstandigheid zal voor de een geen probleem zijn, omdat hij veel aankan. Een ander zit niet in dezelfde omstandigheid en zal sneller iets als een probleem ervaren. De weegschaal geeft ook aan dat we aan twee kanten aan de oplossing kunnen werken! Sociaal: bv. continue stress zonder dat je hier invloed op kunt uitoefenen. Psychisch: vb. door ervaring (mislukkingen, tegenvallers in het leven) concluderen dat je niets kunt. Gaat er dan iets mis dan wordt je bevestigd in dit idee. Een succeservaring is onvoldoende om dit idee te veranderen, het is een hardnekkig denkpatroon wat tot depressieve gevoelens kan leiden. Lichamelijk: erfelijk: familieleden van depressieve patiënten 10 tot 15% meer kans om een depressie te ontwikkelen, terwijl het normale risico 1 á 2% bedraagt. Ook ziekten als Parkinson of hormonale aandoeningen (schildklier) kunnen een depressie veroorzaken. Ook: als reactie op chronisch lijden. Depressie is geen zaak van of of, maar van en en: meerdere factoren vergroten samen het risico op het ontwikkelen van een depressie.
- We hebben deze middag de titel gegeven: kleur houden in je leven.* Dat is gemakkelijker gezegd, dan gedaan*. Ik denk, dat veel mensen zich hierin wel zullen herkennen. Wie is het eens, met wat er nu op de dia staat? (handen!). Als het goed is heb je als vanzelfsprekend kleur en plezier in je leven.* Je ge- niet van de mensen en de dingen om je heen. Ook voor wat oudere mensen is er veel om plezier in te hebben: de kinderen en kleinkinderen, de tijd, die je naar eigen believen kunt indelen, een vast pensioentje, hobbies bezigheden en con- tacten met anderen. Plezier hebben en genieten kan heel goed vanzelf gaan. Maar het is moeilijker om plezier te hebben, als er ingrijpende veranderingen in je leven komen*, die te maken hebben met verlies. Je gezondheid gaat achteruit of iemand, die je heel dierbaar is overlijdt, familie of vrienden trekken weg. Het is in dat soort situaties heel begrijpelijk, dat je een behoorlijke tijd weinig of geen kleur in je leven kunt ervaren. Eerst zul je voor jezelf en samen met anderen die gebeurtenis een plek in je leven moeten leren geven en ermee moe- ten leren omgaan. Je zult het verlies moeten verwerken….** Na verloop van tijd kunnen de meeste mensen echter weer genieten van het leven.* Maar soms gaan depressieve klachten ook niet over.
- Soms blijft ook na lange tijd het leven kleurloos en saai. Ouderen zeggen dan: “Ach wat maakt het allemaal ook uit. Het zal mijn tijd wel duren. Dit hoort zeker bij het ouder worden, ach ja, je doet dingen, die je moet doen, maar ervan ge- nieten? Nou, nee. Waar doe je het eigenlijk voor.” Het gaat allemaal nog wel zijn gangetje, maar het plezier is er duidelijk vanaf. Er is dan mogelijk een echte depressie, zeker, wanneer de verschijnselen voor- komen, die hier genoemd zijn:**** We willen het vanavond gaan hebben over wat je zelf kunt doen, wanneer je de kleur in je leven niet meer kunt zien: hoe je zelf je stemming kunt verbeteren. En ik denk, dat daar ook een aantal dingen bijzijn, waarvan mensen, die wel kleur hebben in hun leven kunnen zeggen: daar kan ik ook mijn voordeel mee doen. Al is het maar voor uw pupillen in het Jozefhuis, uw buurvrouw, kennis, familielid of echtgenoot. We gaan een aantal tips behandelen, die de kwaliteit van ieders leven kan verbeteren. Rondom de tips hebben we een aantal uitspraken bedacht, waarmee je het al of niet eens kunt zijn.
- Bij ouderen is een depressie vaak moeilijker te herkennen. Ouderen zeggen niet zo makkelijk dat ze zich rot voelen, ze vertalen dit soort lastige (vage?) klachten vaker (dan jonge mensen) in lichamelijke klachten. Een lange gang door de medische molen is geen uitzondering terwijl het om een depressie gaat. Ook makkelijk verwarring met rouw of eenzaamheid.
- Ouderdom en somberheid worden makkelijk in een adem genoemd. Vanuit de idee dat het nu eenmaal niet aantrekkelijk is om oud te zijn wordt gemakkelijk de koppeling met somberheid en depressie gemaakt. Dit zijn onjuiste beelden die mensen kunnen hebben van de oude dag. Het overgrote deel van de ouderen beleven een aangename en gezonde laatste levensfase.
- Wanneer je weinig plezier in je leven ervaart ben je vaak steeds minder plezierige dingen gaan doen in het leven van alle dag. Juist misschien omdat je er geen zin in had… Het kan je helpen om weer meer plezier te ervaren, wanneer je meer plezierige activiteiten gaat ondernemen. Vaak wordt er gezegd: wanneer ik er weer zin in heb, dan ga ik ze vanzelf wel weer doen. Wij draaien het om en zeggen: ook als je er geen zin in hebt, ga het maar weer doen. Dan zul je merken, dat je je erna toch beter voelt, dan wanneer je het niet gedaan had. Het gaat dan om: dingen, waar je zelf plezier aan beleeft. Je moet ze in principe echt leuk vinden. Wat zijn dingen die u leuk vindt:…………………………… Je kunt dus veel plezier beleven aan ook erg eenvoudige dingen. Het hoeft niet steeds een vakantie op Hawaï te zijn of een cruise op de Middellandse zee. Wie het kleine niet eert, is het grote niet waard is een oud spreekwoord in Nederland. Je moet je ook bewust voornemen om te genieten van dat kopje koffie drinken op de bank, of van dat Koolmeesje, dat een nestje aan het bouwen is. Je moet maar eens een plannetje maken: waar ga ik vandaag eens extra van genieten? Wanneer en hoe ga ik dat doen? Welke plezierige activiteiten plan ik vandaag in? En wat doe ik dan niet vandaag? Soms helpt het om het maar op te schrijven en het ergens op te hangen. Kunnen jullie nu nog meer leuke dingen bedenken?
- Zo kun je je top 20 samenstellen en er iedere dag dingen uit kiezen, die je daadwerkelijk ook gaat doen. Want: erover praten helpt, maar dingen doen verandert echt wat. Een mevrouw zei laatst, dat ze voor het slapen gaan rond het avondgebed steeds aan drie van die kleine dingen denkt, waarom ze erg dankbaar kan zijn, dat ze daarvan kan genieten.. Ze vindt, dat ze sindsdien veel meer oog heeft gekregen voor de fijne dingen van het leven. Soms is ook het evenwicht tussen wat moet en wat leuk is zoek: teveel moeten- dingen (voor de kinderen zorgen, huishouden, bidden), te veel nuttige dingen ( op tijd naar bed, gezond eten, goed bewegen) en te weinig echt leuke dingen.** Ook heel belangrijk is, dat je zelf initiatief neemt. Je kunt wachten tot je kleinkind op bezoek komt, of je vriendin. Je kunt ook bellen en zeggen, dat je het fijn vindt om de ander weer eens te zien… Soms laat je je plezier teveel afhangen van anderen. Soms voel je ook belemmeringen: teveel lichamelijke klachten of te weinig geld. Maar bedenk dan, dat je zelfs met pijn leuke dingen kunt doen en dat leuke dingen soms niets of niet veel kosten.
- Soms zie je dingen, die er feitelijk niet zijn. Denk niet negatiever dan strikt noodzakelijk is. Met positief denken ontwikkel je een andere kijk op moeilijke dingen.
- Klassieke denkfouten. 1. Je op voorhand druk maken Lekker aan het fietsen in Zuid-Limburg. Het genieten van de afdaling wordt verpest door de gedachte, dat je dadelijk weer omhoog moet. Niet meer van de zondagavond kunnen genieten, omdat je maandagmorgen weer vroeg naar je werk moet. Soms is het een self-fulfilling prophecy: wat je vreest wordt waar: Als ik denk, dat ik toch wel niet zal slapen… Dat mooie kopje, waarvan je al gedacht had, dat Het wel een keer uit je handen zou vallen…... Je kunt ook tegen jezelf zeggen: “ik maak me niet druk: ik kan toch zeker wel een kopje naar de keuken brengen!” Je zet dan een andere meer realistische gedachte in de plaats van een onrealistische negatieve gedachte.
- Het gaat dan om situaties waarbij we een vervelend gevoel hebben. Wat zijn onze gedachten daarbij? Voorbeeld: je loopt op de hoek van de Markt en de Raadhuisstraat bijna je vriendin omver, maar ze zegt geen boe of bah. Je kunt dan denken: Waarom kijkt ze mij niet meer aan? Is ze kwaad op mij? Wat heb ik fout gedaan? Maar je kunt ook denken: die is erg in gedachten verzonken. Ik moet ze vanmiddag maar eens bellen om eens samen koffie te drinken. Je dochter heeft al dagen niet gebeld. Je denkt: ik zal wel niet meer de moeite waard zijn. Maar misschien heeft ze het wel erg druk. We geven vaak een bepaalde interpretatie aan wat er gebeurt en kunnen dan haast niet meer geloven, dat het om iets anders was. Het loont altijd de moeite om je eigen interpretatie af te checken bij anderen, die bij die situatie betrokken waren. Zo heb je heerlijk gekookt. Alleen het toetje is net niet zoet genoeg.* Nu kun je je vervelend gaan voelen omdat het hele etentje mislukt is, maar navraag zal anders leren. Een detail zou je bijna je mooie dag vergallen. Je kind gaat scheiden. Je denkt: waar heb ik gefaald in de opvoeding?
- Hoe kun je piekeren in de hand houden? Het kan helpen om voor jezelf een bepaalde tijd per dag (15 minuten of zo) te reserveren om je met die zorgen bezig te houden. Op alle andere momenten van de dag moet je dan wel tegen jezelf zeggen:nu niet: straks in mijn piekerkwartier! En dan ga je er echt werk van maken: waar maak ik me precies zorgen om? Kan ik er echt niets aan veranderen? Zo ja, wat? Hoe kan ik het precies aanpakken Hoeveel tijd heb ik darvoor nodig? Wat moet ik eerst doen, wat daarna? En als ik er niets aan kan veranderen, wat kan me dan helpen om die zorgen los te laten? Laat precies na een kwartier de kookwekker aflopen en ga daarna heel bewust iets leuks doen (van tevoren over nadenken!) Laat de zorgen voor wat ze zijn. Een andere manier is de gedachtenstop: steeds, wanneer je je betrapt op piekeren roep je tegen jezelf (wanneer dat niet te veel opvalt tenminste): ” S T O P !!! ”
- Wat zouden we zijn zonder die ander. Aleenstaande mensen hebben veel meer kans op een depressie dan gehuwden of samenlevende mensen (ook belijdend gelovig zijn trouwens behoedt je een beetje voor een depressie). Soms is het niet makkelijk, wanneer een aantal fijne contacten weggevallen zijn. Weer opnieuw investeren in andere contacten. Dat vraagt soms meer geven dan krijgen. Vriendschappen beginnen vaak klein en hebben tijd nodig om te groeien. Je hoeft niet alles in een persoon te zoeken. Met de een heb je een goed gesprek, met de ander ga je een middag winkelen en met de derde kun je zo heerlijk lachen! Het vraagt ook om assertiviteit: aangeven wat je graag zou willen en wat niet! Nee durven zeggen en ja natuurlijk. Men vindt het vaak heel vanzelfsprekend, dat je tijd beschikbaar stelt aan anderen. Als je dat zelf ook leuk vindt om te doen: Prima! Maar als dat niet zo is, moet je grenzen durven stellen. Blijf baas over je eigen tijd. Contacten zorgen voor kleur (maar ook soms ergernis) in je leven.
- ***Bewegen helpt: een straatje om. Sombere gedachten verdwijnen. Het doet je goed: een frisse neus halen. Door je lichaam te laten bewegen komt je geest ook in beweging. Voorzichtig beginnen, wanneer je het niet gewend bent om al te hard te gymnastieken. Neem deel aan een clubje onder goede leiding: (gym, Yoga, sportclub), maar ook wandelen, in de tuin werken, rondje fietsen etc. * Ook het doen van speciale ontspanningsoefeningen kan helpen: je spieren een voor een aanspannen en ook weer ontspannen; jezelf voorstellen, dat je aan het strand zit onder een parasol: heerlijk genietend van het ruisen van de zee en het geroezemoes van de badgasten. Er zijn cassettebandjes of CD-tjes met ingesproken oefeningen, die je op bepaalde tijden op een dag kunt afspelen en volgen. Als je er ervaring mee hebt dan kun je tevoren zo’n oefening doen, wanneer je eens iets spannends moet doen, of wanneer je last krijgt van buikpijn of hoofdpijn. Veel mensen geven aan baat te hebben bij het doen van deze oefeningen. Het heeft een rustgevend effect en reguleert je ademhaling. Het kan mensen met hyperventilatieklachten ook goed helpen.
- Anti-depressiva zijn niet verslavend i.t.t. veel rustgevende medicijnen (minor tranquilizers: SSRI’s) die behalve verslavend ook risico geven op “sudden falls” bij ouderen. Die hebben nl een spierverslappende werking.
- De begeleiding van depressieve mensen kent vele valkuilen. De patiënt zich vrolijk laten voelen is vaak op dat moment niet haalbaar terwijl jij toch zo graag zou zien dat de patiënt zich eens een dag lekker voelt… Hier heb je dan heel veel voor over en ga je soms over je eigen grenzen.
- 3e punt: de depressieve patiënt beziet alles vanuit zijn depressieve “bril” en ervaart alles als rot en zinloos. Jij ervaart de realiteit anders. Deze verschillen mogen er zijn: bij een depressie neemt men inderdaad alles op een negatieve wijze in zich op.
- Vaak wijzen depressieve mensen hulp en zorg af. O.a. vanuit het idee dat zij je aandacht niet waard zijn. Als je hierin meegaat bevestig je hen wellicht in dit onjuiste idee. Men heeft niet zozeer behoefte aan diepgravende gesprekken maar wel aan iemand die er voor hem/haar wil zijn. Dit is vaak al voldoende. Een kopje koffie samen drinken, iets voorlezen, allerlei kleine activiteiten zijn goed om samen te ondernemen.
- Bij depressie sprake van een negatieve spiraal: men voelt zich futloos (o.a. piekeren kost veel energie), hierdoor onderneemt men weinig aangename activiteiten, dit bevestigt de idee dat het leven rot is, hierdoor voelt men zich nog slechter waardoor men zich verder terugtrekt, hierdoor zullen op den duur mensen sociaal geïsoleerd raken wat hen kan bevestigen in het idee dat niemand nog om hem/haar geeft, enz.