Մոդուլ 6

1. ԴԵՊՔԻ ՎԱՐՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑԻ
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՓԱԹԵԹ
Մոդուլ 6
Սոցիալական դեպքի վերաբերյալ
տեղեկատվության հավաքագրում և լավ
կառուցված անհատական սոցիալական գործի
տեսքով դրա կազմակերպում

2. Սոցիալական կարիքի սահմանում
Դեպքի վարումը սկսվում է սոցիալական կարիքի սահմանումից.
Կարելի է ասել, որ սոցիալական կարիքը գոյություն ունի, երբ անձը կամ
ընտանիքը չունի բավականին հզոր ցանց հասարակության կողմից ակնկալվող
գործառույթները համապատասխան կերպով իրականացնելու համար:
Անձը/ ընտանիքը և նրա սոցիալական կամ ինստիտուցիոնալ ցանցը կարող են
կիսել կամ չկիսել սոցիալական կարիքի առկայության գաղափարը:
Այս ամենը մանրամասն ուսումնասիրվել է սույն ուսումնական
փաթեթի 4- րդ մոդուլում, որում վերլուծաբար քննարկվել է
Ջուդիթի դեպքը:
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 2

3. Սոցիալական կարիքի երեք տարբեր աստիճանները
1. Սոցիալական կարիք գոյություն չունի, սակայն շատ
հավանական է, որ այն կառաջանա ապագայում: Մենք
կարող ենք ինչ- որ բան ձեռնարկել նման զարգացումը
կանխելու համար:
2. Սոցիալական կարիքն արդեն գոյություն ունի, և հավանական
է, որ դրա արդյունքում ապագայում կարող են առաջանալ
այլ ավելի լուրջ սոցիալական կարիքներ, մենք պետք է
վերացնենք ներկայիս կարիքը` այլ կարիքների առաջացումը
կանխելու նպատակով:
3. Գոյություն ունի քրոնիկական սոցիալական կարիք և մենք
չենք կարող հաղթահարել այն: Այնուամենայնիվ, մենք պետք
է կանխենք դրանով պայմանավորված խնդիրների առաջացումն
ապագայում:
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 3

4. Սոցիալական կարիքների գնահատումը դեպքի վարման
տեսանկյունից
«Գնահատել» չի նշանակում «դատել», այլ` «արժեվորել»:
Այսպիսով, սոցիալական գնահատական տալիս, մենք ոչ միայն
կենտրոնանում ենք առանձին անձի կամ ընտանիքի սոցիալական
կարիքների ( ասել է թե` միայն անձնական և սոցիալական թույլ
կողմերի վրա) , այլև նրանց սոցիալական ռեսուրսների վրա :
Դեպքի վարման և ցանցային համագործակցության կիրառման միջոցով,
մենք կարող ենք օգնել անձին կամ ընտանիքին «արժևորել» իրենց և
իրենց սոցիալական ռեսուրսները:
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 4

5. Սոցիալական գնահատման
չորս տեսակները
1. Սոցիալական գնահատումը որպես ռիսկերի գնահատում . գնահատման
արդյունքներին անդրադարձ է կատարվում սոցիալական ռիսկերը կանխելու համար:
2. Սոցիալական գնահատումը որպես կարիքների գնահատում . գնահատման
արդյունքներին անդրադարձ է կատարվում այնպիսի սոցիալական ծառայություններ
մատուցելու համար, որոնք կարող են բարելավել անձի կամ ընտանիքի կյանքը:
3. Սոցիալական գնահատումը որպես վերահսկման միջոց . գնահատման
արդյունքներին անդրադարձ է կատարվում կոնկրետ սոցիալական ծառայությունից
օգտվելու իրավունքը որոշելու համար:
4. Սոցիալական գնահատումը որպես կարողությունների գնահատում ` անձի
կամ ընտանիքի, ինչպես նաև նրանց սոցիալական ցանցի գործելու կարողության
գնահատում: Սա այն սոցիալական գնահատումն է , որը օգտագործվում է
դեպքերի վարման մեթոդաբանությունում :
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 5

6. Սոցիալական կարիքների գնահատումը սոցիալական գնահատման վերոնշյալ երեք
տեսակների տեսանկյուններից
• Ֆինանսական եկամուտի պակաս կամ անբավարարություն,
• Տան բացակայություն կամ տնային պայմանների անբավարարություն,
• Անբավարար ծնողական խնամք,
• Աշխատանքի բացակայություն,
• Սոցիալական մեկուսացում,
• Առողջական խնդիրներ,
• Բռնություն ընտանիքում,
• Թմրամիջոցների և ալկոհոլի չարաշահում,
• Խնդիրներ օրենքի հետ,
• Մշակութային և կրթական խոցելիություն,
• Ինքնաբավության բացակայություն կամ հաշմանդամություն,
• Դպրոցի անկանոն հաճախում,
• …
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 6

7. Սոցիալական կարիքների գնահատում դեպքի վարման տեսանկյունից
(կարողությունների գնահատում)
Կարողությունների գնահատումը ենթադրում է կենսական հետևյալ հարցերի ընդհանուր
վերլուծություն ( և արտացոլում է ինչպես գնահատողի, այնպես էլ գնահատվողի
տեսանկյունները) .
• Ինքնաբավություն առօրյա անձնական հարցերում` իրենց մասին հոգ տանելու համար անհրաժեշտ ֆիզիկական
հմտություններ, իրենց մասին հոգ տանելու համար անհրաժեշտ հոգեբանական հմտություններ, սեփական
արժանապատվության բավարար զգացում և այլն:
• Եկամտի վաստակում` աշխատանքի որոնում և պահպանում, ունակությունների և հմտությունների
առկայություն, կրթության առկայություն, սոցիալական կարողությունների դրսևորում, եկամուտը տնօրինելու
համար անհրաժեշտ հմտությունների առկայություն և այլն:
• Կացարանի ձեռքբերում և դրա մասին հոգ տանելու կարողություն:
• Սեփական առողջության խնամք` խելամիտ կենսաոճ, բուժում հիվանդության ժամանակ և այլն:
• Սեփական երեխաների դաստիարակություն, ինչը ենթանդրում է նրանց կրթության և առողջության մասին հոգ
տանել, նրանց համար ապահով կենսապայմաններ կառուցել, համապատասխան զգացմունքային
հարաբերություններ ապահովել և այլն:
• Սոցիալական կապեր համայնքի այլ անդամների հետ` բավարար սոցիալական ցանց, լավ հարաբերություններ
հարևանների հետ, լավ հարաբերություններ տեղի հաստատությունների հետ և այլն:
• Համերաշխ ընտանիք` լավ հարաբերություններ զուգընկերոջ հետ, մասնավորապես` տան և երեխայի խնամքի
առօրյա հոգսերի կիսում նրա հետ և այլն:
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 7

8. Ո՞վ է մասնակցում սոցիալական կարիքների գնահատման
և լուծման գործընթացում
 Ռիսկերի գնահատման , կարիքների գնահատման և
տեղեկատվության վերահսկման գործընթացներում մասնակցում են
միայն մասնագետները , և նրանց կարծիքներն ու քայլերը
անառարկելի են ,
 Փոխարենը՝ կարողությունների գնահատման հարցում ( դեպքերի
վարմում ) գործում են հետևյալ սկզբունքները `
 Սոցիալական կարիքը ընդունվում էհաճախորդի, նրա ցանցի (ֆորմալ և ոչ
ֆորմալ), ինչպես նաև դեպքը վարողի կողմից
 Հաճախորդը և նրա սոցիալական ցանցը մասնակցում են գնահատմանը
 Հաճախորդը և նրա սոցիալական ցանցը պետք է դերակատարում ունենան
խնդիր լուծման հարցում:
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 8

9. Դեպքի վերլուծության կարևոր գործիք`
անձնական սոցիալական գործ
Ա վանդական
ա շխատանքում
ս ոցիալական
րաստվում է
նո ւյնպես պատ
անձնա կան գործ:
ուամենայ նիվ, դեպքի այս գործիք
ը
Այն ության մեջ
վ արման մեթոդաբան գործածմամբ
վ , կազմով և
իր կ առուցվածքո
տարբերվում
:
շատ է
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 9

10. Անձնական սոցիալական գործի կառուցվածքը ` դեպքի
վարման տեսանկյունից
 Անձնական գործը բաժանված է երկու մասի . առաջին մասում հավաքված
են տեղեկություններ ոչ միայն հաճախորդի , այլ նաև նրա սոցիալական
ցանցի , միջավայրի և համայնքային ռեսուրսների վերաբերյալ :
 Երկրորդ մասում ընդգրկված է աջակցության ցանցի հետ
համաձայնեցված սոցիալական ծրագիրը , ինչպես նաև գնահատ - ման
որոշ ուղեցույցներ հաճախորդի անձնական և սոցիալական ռեսուրսները
ուսումնասիրելու նպատակով ` օգտագործելով Առողջապահության
համաշխարհային կազմակերպության ( WO դասակարգման միջազգային
H)
ցուցանիշները ( I CF) ,
այն է ` ֆիզիկական առողջություն , հակումներ ,
առօրյա գործունեության իրականացում ,
կրթություն , սոցիալական կապեր , ժամանց ,
աշխատանք , սեփական սեռականության
դրսևորում :
 Հաջորդ էջն ամփոփ ներկայացնում է
իրականացվելիք գործողությունները :
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 10

11. Անձնական սոցիալական գործի կազմում դեպքի
վարման տեսանկյունից
 Անձնական գործի կազմումը պետք է իրականացվի աջակցության
ցանցի բոլոր անդամների կողմից : Հարկավոր է առնվազն միասին
հավաքել և քննարկել ստացված տեղեկությունները ( այնուհետև գործի
կազմումը հանձնվում է դեպք վարողին ) : Հարկավոր է նաև գործածել
բոլորի համար հասկանալի ձևակերպումներ :
 Անձնական գործի կազմումը միշտ իրականացվում է ժամանակի
ընթացքում , քանի որ տեղեկատվությունը ոչ միայն
ձևավորվում է քայլ առ քայլ , այլև սոցիալական
ծրագիրն է անընդհատ փոխվում , և այդ
փոփոխությունների գրանցումը անձնական
գործում օգնում է ցանցին իսկապես
ընդհանուր պատկերացում կազմել
ծրագրի մասին :
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 11

12. Անձնական սոցիալական գործի կիրառում դեպքի
վարման տեսանկյունից
 Անձնական գործը հանդիսանում է այն գործիքը , որը հասանելի
է աջակցության ցանցի բոլոր անդամներին ` ինչպես ֆորմալ ,
այնպես էլ ոչ ֆորմալ :
 Գաղտնի տեղեկությունները կարելի է պահել առանձին
թղթապանակում :
 Ամեն դեպքում կարևոր է հիշեցնել ցանցի անդամներին , որ
նրանք պետք է հարգեն ցանցում ներգրավված անձանց
անձնական կյանքի գաղտնիության
սկզբունքը , հետևաբար նրանց թույլ չի
տրվում հաղորդել անձնական գործում
տեղ գտած տեղեկությունները ցանցում
չընդգրկված անձանց :
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 12

13. Եվս մեկ կարևոր գործիք դեպք վարողների համար` սոցիալական
ռեսուրսների քարտեզ
ւթյան
մե թոդաբա- նո
եպ քի վարման ազմի
որպեսզի դ ծառա յությունը կ
Կարևոր է, ոցիալական քարտեզ
կ առուցված ս ֆոր մալ
հիման վրա սուբյեկ տների սարակա- կա
ն
հա
ս ոցիալական նք
թյուն ներ, ավոր ներ) , որո
( հաստատու ֆորմալ մի ծրագրերի
ությո ւններ, ոչ ացվա ծ
կազմակերպ անհատական է
են ն երգրավվել նաև օգտակար
կարող ցուցակը ելու
մ եջ: Այս
արնե րին հիշեցն
իրագործման երի ղեկա- վ վետ
ծա ռայությունն վ և արդյունա
սոցիալական միշտ ակտի ւթյան
հ արկավոր է գործընկերո
համար, որ ծակ- ցությո
ւնը`
անել համագոր ման միջոցո
վ:
պահպ մաց
ձայնա - գրերի թար
մ ասին համա
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 13

14. Համագործակցության
պայմանագիր ( այո /ոչ ,
պայմաններ )
Ժամկետներ /
հասանելիություն
դեպքի վարման համար
Ծառայության տեսակ
Ռեսուրսների քարտեզ
( ցերեկային խնամք
/մասնագիտական
խորհրդատվություն /
մասնավոր - պետական /
Դեպքի վարում – մոդուլ 6 – էջ 14
վճարովի - անվճար )
Կոնտակտային տվյալներ
Վայր
Ծառայության /անձի անուն
Ծառայության ոլորտ
( առողջապահություն /
կրթություն /սոցիալական
պաշտպանության
նպաստներ /երեխաների
պաշտպանություն /վարչական
ծառայություններ )