E drejta biznesore, pyetje dhe pergjigje - pergaditje per provim

1. E DREJTA
BIZNESORE
1
Pyetje dhe përgjigje – përgaditje për
provim.
Nga: Ermon Cervadiku
[UNIVERSITETI ILIRIA]

2. E DREJTA BIZNESORE I
1. Cka është e drejta biznesore?
- E drejta biznesore është degë e vacant juridike-shkencore dhe relativisht e re, e
cila në gjirin e saj përfshin dhe trajton shumë probleme, qasje juridike sic janë:
Fillet e së drejtës, e drejta ndërkombtare private, njohurit themelore mbi të
drejtën civile dhe sendore, të drejtën e detyrimeve, të drejtën ekonomike, si dhe
të drejtën e punës.
2. Si u krijua e drejta biznesore?
- Ajo u krijua në bazë të nevojave shoqërore-biznesore që në mënyrë sistematike
e në harmoni me nevojat të cilat e drejta shkencore dhe logjike parashtrohen në
rregullimin e: hapsirave të caktuara të jetës shoqërore, përpunimit të tërsive të
marrëdhënieve juridike, të cilat krijohen në përkufizimet juridike-publike të lirive
tregtare në kushtet e ekonomisë bashkëkohore.
3. Cka është shoqëria njerzore dhe si krijohet ajo?
- Shoqëria njerzore krijohet nga njerëzit dhe në kuadër të kësaj shoqërie nuk
veprojnë vetëm ligjet natyrore. Shoqëria njerzore është turmë e organizuar e
njerëzve e jo vetëm një turmë mekanike.
4. Cfarë nënkuptohet me fjalën normë?
- Normë ëshë fjalë latine që do të thot rregull. Karakterizohet me dy kuptime
themelore: 1. është rregull mbi sjelljen e njerëzve, dhe 2. është rregull-kërkesë
që njerëzit kanë detyrim të sillen sipas saj.
5. Cka janë normat shoqërore?
- Normat shoqërore janë rregulla të sjelljes në një shoqëri të caktuar që kanë për
qëllim rregullimin dhe jetën shoqërore në bazë të një qëllimi të caktuar.
6. Cilat janë funksiont e normës?
- Normat shoqërore kufizojnë sjelljen e individëve në një shoqëri të caktuar,
normat shoqërore krijohen nga e tërë shoqëria, por edhe nga ndonjë subjekt i
cakuar, normat shoqërore janë të drejtuara nga vetëdija e individit.
7. Sipas krijimit të tyre normat ndahën në?
- Ato të cilat i krijon e tërë shoqëria ose nga ndonjë organizatë shtetërore.
8. Si ndahen normat sipas krijimit të tyre?
- Norma shoqërore, normat të cilat krijohen spontanisht (doket) dhe normat të
cilat krijohen me qëllim të caktuar nga e drejta.
9. Cilat janë normat shoëqrore?
- Normat zakonore, normat e moralit, dhe normat juridike.
10. Cka janë normat zakonore?
- Normat zakonore historikisht janë norma më të vjetra të cilat është konstatuar
se kanë lindur që në komunitetin primitiv.
11. Si krijohen normat zakonore?
- Normat zakonore janë rregulla të sjelljes në shoqëri që krijohen nga përsëritja e
shpeshtë dhe e gjatë e tyre.
12. Ndryshimi në mes të normave zakonore dhe atyre të moralit është?
- se në faktin se normat zakonore janë të qëndrueshme dhe aplikohen një kohë
të gjatë në shoqëri, ndërkaq normat e moralit janë më pak stabile-ndryshojnë
shpejt.

3. 13. Cka janë normat biznesore?
- Janë shumë të rëndësishme për faktin sepse e rregullojnë sferën e tregtisë dhe
qarkullimit të mallrave dhe shërbimeve.
14. Cka janë normat e moralit?
- Janë lloj i normave shoqërore të cilat në vehte përmbajnë rregulloren e sjelljes
e cila varet nga botëkuptimet morale të një shoqërie të cakuar.
15. Lindja e së drejtës?
- E drejta lindi aty kah fundi i ekzistencës së komunitetit primitiv. Lindja e së
drejtës u kushtëzua edhe nga klasa sunduese ta dominonte shoqërinë dhe ta
ruante primatin në atë shoqëri.
16. Zhvillimi i së drejtës?
- Zhvillimi i së drejtës dhe shkencës mbi të drejtën është shumë i vonshëm në
relacion me vet të drejtën si kategori histori. Secila periudhë e zhvillimit historic
mbanë vulën e karakteristikave të së drejtës.
17. Në shkencën juridike zhillimi i së drejtës ndahët?
- Në shkencën juridike zhvillimi i së drejtës ndahët dhe studiohet në: të drejtën e
sistemit skllavopronar, në të drejtën e sistemit feudal, në të drejtën e sistemit
kapitalist, dhe në të drejtën e sistemit socialist.
18. Baza për ndarjen në shkencën juridike e zhvillimit të së drejtës ndahët?
- Dallimet mbi mënyrat e prodhimit, pronësia mbi mjetet e prodhimit.
19. Cilat janë karakteristikat e përbashkëta të sistemit skllavopronar dhe
kapitalist?
- Janë sisteme eksploatuese, pakica disponon me mjetet e prodhimit, kanë si
bazë pronën private që u ka siguruar privilegje absolute.
20. Karakteristika e sistemit socialist?
- Kjo ide është bazuar në parimin “cdo kush të punojë sa të ketë mundësi dhe
aftësi dhe të fitojë të mira materiale aq sa ka nevojë.
21. Cilat janë format e ndryshimeve cilësore të së drejtës?
- Format janë: revolucioni, reforma, grushteti, pucit.
22. E drejta skllavopronare?
- Ka lindur me shkaterrimin e komunitetit primitiv, eshte lloji me i pare dhe me i
vjeter i se drejtes klasore eksploatuese, duke e zbatuar kete te drejt me jete
skllavopronari e ligjseon gjendjen ekzistuese juridike ne raport me skllaverit.
23. E drejta feudale?
- Karakterizohet ne nje faze me te lart te zhvillimit shoqeror, mjete te prodhimit
me te acansuara, niveli i ulte i prodhimit akoma ishte evident, fillon zhvillimi i
fuqive prodhuese, cdo feudal qeveriste ne feudalin e vet, mjeti themelor i
prodhimit ishte toka.
24. E drejta borgjeze?
- E ndertuar ne baze te parimeve te pushtetit ekonomik, nderprerja e dallimeve
ndermjet qytetarve, barazia politike, progresi i se drejtes kapitaliste, nuk
ekzistojne privilegje klanore, realisht nuk ka barazi ekonomike.
25. E drejta socialiste?
- E drejta socialiste eshte konsideruar se do te paraqiste nje forme te re dhe te
avansuar te se drejtes e cila eshte konsideruar joeksploatuese, eshte

4. konsideruar se e drejta socialiste sikurse edhe vet sistemi socialist, dhe te
zhdukej gradualisht.
25. Rendi juridik?
- Rendi shoqeror eshte grumbull i te gjitha marredhenieve njerezore ne mes veti,
rendi juridik, ekonomik, regjional, global, etj.
26. Nga sa elemente perbehet rendi juridik?
- Perbehet nga dy elemente: elementi normatik, elementi faktik.
27. Cka eshte norma juridike?
- eshte elementi me i rendesishem i se drejtes dhe i rendit juridik, eshte lloj i
norms shoqerore dhe rregull e sjelljes se njerzve, nepermjet normes juridike
manifestohet fucia e shtetit, zbatimin e saj e siguron dhe e garanton shteti.
28. Nga sa elemente perbehet norma juridike?
- Hipotezes, dispozicionit, sanksionit.
29. Hipoteza-supozimi?
- eshte ajo pjese e normes juridike e cila parasheh supozimet te cilat duhet te
plotesoj ndonje rregull te sjellses ne shoqeri.
30. Hipoteza e dispozicionit?
- eshte element i normes juridike e cila paraqet tek norma e pergjithshme, kjo
nenkupton se mos respektimi i dispozicionit eshte kusht i domosdoshem per
zbatimin e sanksionit.
31. Hipoteza e sanksionit?
- Percakton kushtet per aplikimin e sanksionit, pra mosrespektimi i dispozicionit
te normes juridike eshte kusht i domosdoshem per aplikimin e sanksioneve.
32. Llojet e normave juridike?
- Sipas llojit te dispozicionit, sipas permbajtjes, sipas rendesise te rregullave te
sjelljes.
33. Si ndahen normat?
- te pergjithshme, te vecanta.
34. Sipas dispozicionit normat juridike ndahen ne?
- normat juridike urdheruese, normat juridike ndaluese, normat juridike
autorizuese.
35. Sipas permbajtjes normat juridike ndahen ne?
- norma juridike abstrakte, norma juridike konkrete.
36. Sipas rendesise normat juridike ndahen ne?
- norma juridike imperative, alternative, dispositive.
37. Normat e pergjithshme?
- Normat e pergjithshme juridike i parashohin rregullat e pergjithshme te sjelljes e
jo sipas rastit konkret.
38. Normat e vecanta?
- Normat e vecanta i parashohin rregullat e sjelljes sipas rastit konkret dhe
veprimi i tyre mbaron pasi qe te kryhet rasti konkret.
39. Sa ane pozitive kane normat e pergjithshme?
- siguron cilesine e njejte ndaj te gjithe pjestareve te vendit, nese ka karakter
urdherues vepron ne unifikimin e sjelljeve te te gjithe individeve me qellim
edukues, nese ka karakter ndalues poashtu ka efekt te fuqishem net e gjitha
sferat.

5. 40. Si ndahen burimet e se drejtes?
- burime materiale dhe burime formale.
41. Cka konsiderohet burim material i se drejtes?
- konsiderohet kushtet e jetes materiale ose shkaqet dhe rrethanat materiale te
cilat kane ndikuar dhe ndikojne ne lindjen dhe zhvillimin e se drejtes.
42. Cka konsiderohet burime formal i se drejtes?
- Konsiderohet aktet e pergjithshme nga te cilat burojne aktet e posacme juridike
me te cilat rregullohet situate konkrete juridike.si: kushtetuta, ligji, aktet
nenligjore, kontratat nderkombetare, doket dhe uzansat, precedenti gjygjesor,
praktika gjyqesore.
43. Cka eshte kushtetuta?
- Eshte ligj i vacant dhe akti me i lart i nje shteti qe duhet dalluar nga lidhet tjera,
me ane te tij bejme rregullimin shoqeror, pushtetin shteteror, organizimin
shteteror, sistemin ekonomik, ceshtjen e prones, etj.
44. C`eshte ligji?
- eshte burimi kryesor i shkruar i se drejtes, eshte forma kryesore ne baze te se
ciles paraqitet e drejta.
46. Si fucizohet ligji?
- Me nxjerrje te ligjit te ri i cili e rregullon materien e njejte qe duhet shprehimisht
te ceket ne tekstin e ligjit te ri, ligji mund te plotesohet ose ndryshohet me
dispozita te reja.
47. Aktet nenligjore?
- Vetem me ligje eshte e pamundur qe te rregullohet e tere jeta shoqerore. Andaj
eshte ne teresi e natyrshme dhe normale qe me akte nenligjore te rregullohen
shume ceshtje.
48. Cka rregullojne aktet?
- Rregullojne: drekretligjin, urdheresat, rregulloren, vendimin, udhezimin.
49. Kontratat nderkombetare?
- Shume ceshtje ne aspektin juridik ndermjet te shteteve mund te rregullohen
edhe me kontrata. Kontratat mund te jene bilaterale dhe multilaterale.
50. Cka jane doket?
- Ne kohen e lashte kur nuk ka ekzistuar e drejta e shkruar, doket si burim i se
drejtes kane luajtur rol te rendesishem ne rregullimin e jetes shoqerore dhe
ekonomike.
51. Si ndahen doket?
- Doke te pergjithshme, doke rajonale, doke locale.
52. Si ndahen uzansat?
- te pergjithshme dhe te vecanta.
53. Precedenti gjyqesor?
- Precedent gjyqesor rrjedh nga fjala latine praecedare qe nenkupton qe nje
qeshtje te rregullohet sikurse rasti i ngjajshem i meparshem.
54. Praktika gjyqesore?
- Ne vecanti tek shtetet te cilat e kane sistemin e rregullimit juridik anglo sankson
praktika gjyqesore konsiderohet si burim i rendesishem i se drejtes.

6. 55. Shkenca juridike?
- shkenca juridike ka rol dhe ndikim te madh ne krijimin dhe zhvillimin e se
drejtes dhe sistemin juridik ne vecanti. Shkenca juridike e studion dhe e
perpunon te drejten pozitive duke e bere interpretimin shkencor te saj.
56. Zbatimi i se drejtes?
- Zbatimi vullnetar, zbatimi i dhunshem.
57. Procesi i zbatimit te normes juridike varet nga?
- Veprimet psikike, veprimet mendore, veprimet trupore, veprimet materiale-
fizike.
58. Ne sa faza duhet kaluar norma dhe zbatimi i saj?
- Percaktimin e sakte te permbajtjes-kuptimit te normes juridike, Gjetjen e
kuptimit te normes juridike, caktimin e situates konkrete ne te cilen norma
konkrete duhet te aplikohet, zgjedhjen e situates konkrete ne te cilen situata
konkrete duhet te aplikohet, urdherin qe duhet dhene subjekti i cili duhet te kryej
veprimet te cilat ia cakton norma juridike.
59. E drejta pozitive?
- Eshte ajo e drejte e cila eshte ne aplikim e siper.
60. Sipas permbajtjes marredheniet shoqerore mund te jene?
- ekonomike, politike, kulturore, familjare, nga marredhenia e punes etj.
61. Faktet juridike?
- Ndodhite, veprimet juridike, punet juridike, punet e lejuara juridike dhe te
palejuara.
62. E drejta objektive dhe e drejta subjektive?
- E drejta objective teresia e normave juridike te cilat e perbejne nje sistem te
caktuar juridik, e drejta subjektive eshte ajo qe i takon subjektit te caktuar.
63. Subjektet e se drejtes biznesore?
- Personat fizik dhe personat juridik.
64. Kush jane personat fizik?
- individi i lindur, atributet e personit fizik emir personal, vendbanimi-domicile,
vendqendrimi, shtetesia.
65. Kush jane personat juridik?
- Formohen ne shoqeri ne baze te normave te caktuara juridike, jane trajta
shoqerore qe sistemi juridik ua pranon cilesine e subjektit te se drejtes.
66. Llojet e personave juridik?
- Personat juridik te karakterit public (spitalet, nderrmarrjet), privat, shoqeror-
akoma aktuale ne kosove.
67. Kushtet per themelimin e personave juridik?
- Sistemi i paraqitjes, sistemi i lejimit, sistemi i regjistrimit.
68. Aftesia juridike dhe aftesia per te vepruar?
- Aftesia e personave fizik dhe juridik, te cilat jane bartes te se drejtave dhe
detyrimeve te se drejtes quhet aftesi juridike.
69. Aftesia juridike e personave juridik?
- E nenkupton aftesine qe te jene bartes se te drejtave dhe te detyrave, aftesia e
ketill buron nga vet veprimtaria e caktuar e punes te cilen e ushtron.
70. Aftesia juridike e personave fizik?

7. - Aftesia juridike e personave fizik dhe aftesia per te vepruar, mosha per fitimin e
aftesise qe te veprohet ne kushtet e caktuara, marrja e aftesise per te vepruar.
71. Realizimi i te drejtave?
- Te drejtat subjektive ne nje sistem te caktuar juridik rregullohen me norm ate
caktuara juridike, ne baze te ketyre normave mund tge sillen titullaret e ketyre te
drejtave.
72. Mbrojtja e te drejtave?
- Mbrojtja e te drejtave rregullohet me norma juridike, mbrojtja e te drejtave
subjektive eshte e drejt dhe detyre e shtetit, vetmbrojtja ne menyre arbitrare nuk
eshte e lejuar.
73. Vetmbrojtja?
- Konsiderohet kur individi merr veprime qe te mbroj veten ose tjetrin nga dikush
tjeter qe ushtron sulm te kunderligjshem.
74. Sistemi i se drejtes?
- Te gjitha marredheniet e shumta shoqerore te cilat rregullohen me norm ate
caktuara e te cilat jane te lidhura ne mes veti ne nje rend juridik perben sistemin
e se drejtes.
75. Sistemi juridik i nje vendi karakterizohet per faktin se?
- Ka per qellim qe qytetareve tu lehtesoj aplikimin e se drejtes, qe me lehtesi
organet shteterore te zbatojne normat e caktuara juridike, ka rendesi per vet
shkencen juridike.
76. Struktura e sistemit te se drejtes?
- shkenca e se drejtes sistemin juridik e ndan ne tri elemente kryesore,
institucionin juridik, dega e se drejtes, dhe lemi juridik.
77. Institucion juridik?
- Teresia e normave juridike qe e rregullojne marredheniet e caktuara juridike e
perbejne institucionin juridik.
78. Dega e se drejtes?
- Paraqet nje grumbull te institucioneve te cilat ne pikpamje juridike e rregullojne
lemin e njejte te marredhenieve shoqerore sipas parimeve te njejta juridike.
79. Lemi juridik?
- Paraqesin teresi te medha te normave juridike para se ti bashkohen sistemit
juridik si psh, e drejta penale e drejta publike dhe private.
80. Sistemet themelore te se drejtes?
- Sistemi anglosankson, sistemi continental.
81. Sistemi anglo-sankson?
- Eshte zhvilluar pa ndikimin e se drejtes romake, roli i mad hi se drejtes
zakonore, roli i ligjeve eshte dukshem me i vogel.
82. Sistemi kontinental?
- bazohet ne te drejten e shkruar dhe te kodifikuar, ndikimi i konsiderueshem i se
drejtes romake, roli i zakoneve dhe dokeve eshte relativisht me i vogel.
83. Njohurite themelore mbi shtetin?
- Edhe shteti si e drejta eshte dukuri shoqerore, historike dhe klasore, shteti
eshte organizimi me i rendesishem shoqeror.

8. 84. Veprimtaria dhe funksioni i shtetit?
- Te gjitha aktivitetet te cilat i ushtron shteti konsiderohen, te brendshme-
nacionale, te jashtme-nderkombetare.
85. Funksionet e brendshme te shtetit?
- Funksioni legjislativ, funksioni administrativ, dhe funksioni gjyqesor.
86. Funksionet e jashtme te shtetit?
- Funksioni i mbrojtjes, i agresionit dhe koekzistences se paqes.
87. Pushteti shteteror?
- shteti si oganizata me e fuqishme eshte e krijuar qe te ushtroj pushtet, pushteti
eshte dukuri shoqerore dhe eshte e lidhur per shoqerine njerzore, pushteti
shteteror e ka monopoin e ushtrimit te dhunes fizike.
88. Ekzistojne tri karakteristika te pushtetit shteteror?
- Dhuna, Sovraniteti, territorialiteti.
89. Format e shteteve?
- Forma e sundimit, regjimit politik, forma e rregullimit shteteror.
90. Forma e sundimit?
- Manifestohet nga ajo se si eshte i organizuar- zgjedhur shefi i shtetit, ekzistojne
dy forma te sundimit, monarkia dhe republika.
91. Monarkia karakterizohet?
- monarku ka privilegje te jashtezakonshme, te gjitha funksionet e pushtetit jane
te lidhur per personalitetin e tij, monarku vie ne pushtet ne baze te trashegimis.
92. Si ndahet monarkia?
- Monarki te kufizuar dhe monarki te pakufizuar.
93. Republika karakterizohet?
- shefi shtetit nuk ka privilegje personale, ka vetem nje shkalle te caktuar te
pushtetit, per punen e vet pergjigjet politikisht dhe juridikisht, per udheheqje te
dobet mund te shkarkohet edhe para mandatit.
94. Format e regjimit politik?
- Identifikohet nga menyra se si eshte i organizuar pushteti qendror ne nje shtet,
identifikohet ne baze te rregullimit te marredhenieve te pushtetit me popullin, nga
identifikimi i kesaj marredhenje percaktohet se kush eshte bartes politik i
pushtetit Sovran.
95. Forma e rregullimit shteteror?
- Identifikohet ne baze te faktit se jane te rregulluara marredheniet ne mes te
organeve qendrore te shtetit dhe atyre jo qendrore si psh. Centralizuar dhe
decentralizuar.
96. Ne sa menyra zgjedhet shefi i shtetit – presidenti?
Dy menyra europiane – nga parlamenti, amerikane – nga populli.
97. Ceshte e drejta biznesore?
- E drejta biznesore eshte dege e se drejtes civile e cila e rregullon juridikisht
biznesin me synim te perparimit te tij dhe shkenc juridike e vacant e cila i studion
dhe i rregullon raportet aktet institutet dhe punet juridike biznesore.
98. Cka kuptojme me termin “Biznes”?
- Me termin biznes e definojme cilendo pune aktivitet apo veprimtari ligjore te
ushtruar me synim te realizimit te fitimit te caktuar.

9. 99. Autonomia e vullnetit?
- Eshte nje nder parimet themelore te se drejtes biznesore sipas te cilit me
deshire e vullnetit te kontraktoreve percaktohen dhe rregullohen raporet juridike-
biznesore.
100. Barazia subjektive biznesore?
- e siguron statusin juridik te tyre ne nivele te barazpeshuar pavarsisht se a jane
entitete natyrale apo legale.
101. Pacta Sunt Servanda?
- Pra ne raportet dhe ne ceshtjet juridike biznesore ne procedure jane te
barabarta.
102. Liria kontraktore?
- mbeshtetet ne parimin tradicional juridik-civil te sanksionimit te lirise se
subjekteve gjate krijimit te puneve juridike.
103. Parimi i vlerave te barabarta te ndersjellta?
- Barazpesha e detyrimeve reciproke te subjekteve te raporteve juridike-
biznesore synohet te jete e ekuilibruar dhe relativisht e baraspeshuar.
104. Cka eshte dëmi?
- eshte zvoglimi ose pakesimi i pasurise se dikujt si dhe kur tjetrit i shkaktohet
dhimbje fizike, psikike apo frike.
105. Shkaktimi i dëmit?
- Shkaktimi i demit eshte detyrim i cili duhet te konpenzohet, detyrimi ne
baze te kontrates krijohet me pajtimin e vullnetit te paleve.
106. Me pergjegjesi civile nenkuptojme?
- ajo pergjegjsi e cila percaktohet nen kushtet e parapara ligjore dhe
detyrimin qe ta konpenzoje demin e shkaktuar.
107. Pergjegjsia deliktore-jashtekontraktuese paraqet?
- veprim te palejuar i cili ka shkaktuar dem dikujt tjeter, ky detyrim duhet te
kompenzohet.
108. Pergjegjsia kontraktore paraqet?
- rastin kur nuk jane plotesuar detyrimet kontraktore, kur debitori ne baze
te kushteve te percaktuara ne kontrat nuk i respekton ato.
109. Pergjegjsia deliktore dhe pergjegjsia kontraktuese kane te
perbashket?
- ekzistimin e demit te shkaktuar, kompenzimin e demit te shkaktuar.
110. Pergjegjsia deliktore-jokontraktuese ne te drejten civile mund te
jete?
- objektive-quhet pergjegjesi pa faj.
111. Faji si baze e pergjegjsise?
- te gjitha rastet e shkaktimit te demit nuk ndodhin ne menyre te njejte,
demet ndodhin ne menyre te ndryshme dhe atyre duhet qasur ne menyra
te ndryshme.
112. Pergjegjsia per tjetrin?
- Ne drejtesi, ne parim secili pergjegjes per veprimet e veta lidhur me demin e
shkaktuar.

10. 113. Parimi pergjegjsia per tjetrin?
- ka per qellim rritjen e mbrojtjes juridike per demin e shkaktuar eventualisht, ky
parim nenkupton se person ii cili e ka shkaktuar demin nuk pergjigjet por per tan
e baze te ligjit pergjigjet dikush tjeter.
114. Rastet e vecanta te pergjegjsise?
- pergjegjsia per aktet terroriste dhe demonstatat, pergjegjsia e organizuesit te
manifestimeve, pergjegjsia per mosdhenien e ndihmes se nevojshme.
115. Demi moral paraqet?
- cenimin e dinjitetit, cenimin e autoritetit, lirise, prishjes se qetesis personale dhe
familjare, turperimit shkaktimit te vuajtjes psikike dhe fizike.

11. E DREJTA BIZNESORE II
1. Thuaje definicionin e nderrmarjes?
- Me nderrmarje kuptojme numrin e caktuar te njerzve te cilet kan cilesine e
personit juridik.
2. Cfare nenkuptojme me veprimtarine e nderrmarjes?
- nenkuptojme qellimin rreth prodhimit, afarizmit dhe ofrimit te sherbimeve ne
treg.
3. Cili eshte qellimi themelor per te cilin vepron nderrmarja?
- qellimi kryesor eshte krijimi i profitit.
4. Sipas formave te pronsise, mderrmarjet mund te jene?
- shoqerore, te perziera, dhe private.
5. Cka jane shoqerite ekonomike?
- jane shoqeri qe kane pronarin e vet.
6. Shoqerite ekonomike sipas themelimit ndahen ne?
- shoqeri me bashkim personal, dhe shoqeri me bashkim kapital.
7. Cka eshte shoqeria aksionare?
- investimi i kaptialit ne shoqeri dhe ne baze te ketij investimi fitohen te drejtat te
caktuara.
8. Cfare eshte e rendesishme per funksionimin e shoqerise aksionare?
- eshte investim i kapitalit ne shoqeri.
9. Cfare percakton shuma e mjeteve te investuara ne shoqerine aksionare?
- Percakton masen e te drejtave dhe te fitimit.
10. A mund te barte secili partner pjesen e vet te kapitalit ne personin e
trete tek shoqeria aksionare, cfare kerkohet?
- mund te bartet ne personin e tret sipas kushteve me pare te parapara.
11. Cili kriter e percakton ndarjen e ndermarrjes ne te vogla dhe te medha?
- numri i te punesuarve.
12. Sipas ligjit kush mund ta thmeloje nderrmarjen?
- personat fizik, dhe personat juridik.
13. Permendi karakteristikat e nderrmarjeve?
- firma, selia dhe veprimtaria.
14. Cfare eshte firma?
- eshte emri ne baze te se ciles identifikohet nderrmarja dhe te cilen duhet ta
posedoje cdo nderrmarje.
15. Sipas rregullores cfare duhet te permbaje firma?
- duhet te permbaje shenjat e selise se nderrmarjes edhe pse selia eshte
element individual i nderrmarjes.
16. A mund ta shfrytzoje nderrmarja format e shkurtera te shenjave te
firmes, si mund te shprehet ajo?
- po dhe mund te shenonet keshtu: Sh.a, Sh.pk, Sh.k, Sh.p
17. A gezon mbrojtje juridike firma, trego si?
- Gezon mbrojtje juridike per ruajtjen nga keqperdorimet dhe ritjen e sigurise
juridike.

12. 18. Veprimtaria e nderrmarjes?
- Veprimtaria e nderrmarjes duhet te jete e percaktuar ne perputhje me llojet e
veprimtarive te cilat jane te percaktuara sipas ligjit.
19. Ku percaktohet selia e nderrmarjes, a ka mundesi te nderrohet ajo?
- ajo percaktohet ne aktin e themelimit dhe ka mundesi qe te nderrohet.
20. Permendi organet e ndertimit te nderrmarjes?
- kuvendi, keshilli drejtues, drejtori, keshilli mbikqyres.
21. Kuvendi i nderrmarjeve ka keto pergjegjesi?
- sjell statusin, percakton politiken afariste, miraton llogarine vjetore dhe raportin
e afarizmit, percakton shperndarjen e fitimit vjetor, dhe mbulimin e humbjeve.
22. Keshilli drejtues i nderrmarjes, a e pregadit raportin per afarizmin e
nderrmarjes apo eshte competence e drejtorit te nderrmarjes?
- po pregadit per afatizimin e nderrmarjes.
23. A eshte drejtori organ pergjegjes i nderrmarjes?
- po drejtori organion afarizmin e nderrmarjes, perfaqeson nderrmarjen.
24. A pergjigjen per demin nese shkaktohet gjate ushtrimit te veprimtarise
se tyre, antaret e keshillit mbikqyres?
- jane pergjegjes nese e shkaktojne demin gjate ushtrimit te veprimtarise se tyre
te autorizuar.
25. Akti themelor dhe i pergjithshem i nderrmarjes eshte?
- statuti dhe te gjitha aktet tjera duhet te jene ne perputhje ne te.
26. Kur nderpren nderrmarja veprimtarine e vet?
- nese i eshte shqiptuar masa e ndalimit te ushtrimit te veprimtarise, nese
nderpriten kushtet dhe shkaqet qe e arsytojne ekzistencen e nderrmarjes.
27. A e humb nderrmarja cilesine e personit juridik ne rastin e shlyerjes nga
ditari, apo e vazhdon veprimtarin e vet?
- nderrmarja e humb cilesine e personit juridik me rastin e shlyerjes nga ditari.
28. Si themelohet shoqeria komanditore?
- themelohet me kontrate ne mes te dy ose me shume personave me qellim te
zhvillimit te veprimtarise se caktuar.
29. Kush mund ta themeloj shoqerine komanditore?
- Mund ta themeloj vetem nje themelues respektivisht mund te jete vetem nje
antare.
30. Nese nga shoqeria komanditore dalin te gjithe komanditoret, a e
ushtron ajo shoqeri akoma veprimtarine e saj? Nese po pershkruaje?
- mund ta vazhdoje veprimtarine e vet si pergjegjesi te kufizuar ose si shoqeri
aksionare.
31. Cilat dokumente kerkohen per paraqitjen e shoqerise aksionare?
- Akti i themelimit, vendimi mbi emerimin e perfaqesuesve te autorizuar, statuti i
shoqerise, raporti mbi investimet, raporti mbi shumen e deponuar.
32. Si mund te jene investimet e aksionareve?
- investimet e aksionarve mund te jene ne para sende dhe te drejta.
33. Kush jane aksionaret?
- Jane personat fizik dhe personat juridik.
34. Dividenta eshte?

13. - pjesa e fitimit vjetor te cilen e merr pronari i fleteaksionit proporcionalisht me
numrin e fleteaksioneve quhet dividend.
35. Fleteaksionet jane?
- letra me vlere, te cilat aksionari mund tua bart personave tjer, sipas cmimit te
tregut.
36. Cfare eshte shoqeria e ortakerise?
- nderrmarja e ortakerise e cila themelohet ne baze te kontrates ne mes te dy
apo me shume personave.
37. Si shprehet pergjegjsia e ortakeve ne shoqerine e ortakerise?
- pergjegjsite e tyre solidare te pakufizuara, per detyrimet e shoqerise, te marrin
veprimtari te caktuara ne nje firme.
38. Shoqeria e ortakerise si pushon?
- pushon me likuidim, ndryshime statutore, falimentim dhe me dispozitat tjera
ligjore qe jane ne fuqi per pushimin e veprimtarise.
39. Si e ushtron veprimtarine e saj nderrmarja shoqerore?
- veprimtarine e saj e ushtron me kapital shoqeror.
40. Organet e nderrmarjes jane?
- kuvendi, keshilli drejtues, drejtori, keshilli mbikqyres.
41. Kush e zgjedh dhe e shkarkon drejtorin e nderrmarjes?
- drejtorin e zgjedh dhe e shkarkon keshilli drejtues respektivisht kuvendi.
42. Kush i themelon nderrmarjet publike?
- i themelon shteti ose njesite e administrates publike.
43. Kuptimi i se drejtes detyrimore?
- nenkuptojme nje grumbull te normave juridike te cilat i rregullojne marredhenjet
e detyrimeve.
44. Ceshte kontrata?
- kontrata edhte marreveshje e dy a me shume personave qe e ka per qellim te
krijoj, te ndryshoj, ose te shuaj nje marredhenie juridike te detyrimit.
45. Si lidhen kontratat?
- lidhet ne baze te pranimit te autonomise se vullnetit.
46. Si quhet ndryshe lidhja e kontrates?
- ndryshe quhen kontrata formulare.
47. Cilat jane parimet e se drejtes kontraktore?
- liria e kontaktimit, parimi i konsensualitetit, i dokeve te mira afariste, i
ndergjegjshmerise dhe ndershmerise, parimi i shprehjes se vullnetit te lire.
48. Cka krijohet me ane te kontrates?
- krijohen efekte juridike.
49. Cka shkakton anulimi i kontrates?
- kontrata anulohet per shkak te metave me te cilat eshte lidhur kontrata.
50. Si quhen ndryshe kontratat e pavlefshme?
- nule
51. Ceshte oferta?
- shprehja e vullnetit te nje personi me ane te cilit fton personin tjeter te caktuar
me qellim qe te lidh kontraten.

14. 52. Cka jane kontratat komutative, permendi ato?
- jane ato kontrata te cilat ne momentin e lidhjes se tyre palet kontraktuese i
njohin mire te drejtat dhe detyrimet e tyre ato jane kontrata mbi shitjen sigurimin
ndertimin qirane etj.
53. Cka jane kontratat aleatore?
- jane ato kontrata te cilat palet ne castin e lidhjes se kontrates nuk i dijne te
drejtat dhe detyrat e tyre por kjo varet nga nje rrethane e ardhshme dhe e
pasigurt.
54. Cka jane kontratat individuale?
- jane kontrata me te cilat saktesohen detyrat ndermjet subjekteve apo antareve
te grupit ne emer te te cilve eshte lidhur kontrata.
55. Cilat kontrata intuito personae jane me te rendesishme?
- mjeshteria e vacant, talenti, besimi i caktuar.
56. Cfare eshte kamata?
- kamata eshte cmimi i vleres se perdorimit te kapitalit hua.
57. Permendi llojet e sigurimit?
- sipas rrezikshmerise, sipas objektit te siguruar, sipas menyres se krijimit.
58. Kontrata per licensen?
- kontraten per licensen e lidh dhenesi i licenses dhe marresi i licenses, kontrata
per license eshte kontrate formale.
59. Kuptimi i kontrates Know How?
- kryesisht manifestohet ne ate se permban ne vete nje vellim te diturise dhe te
pervojes e cila ka aplikimin e saj ne industri dhe ne tregti.
60. Cka jane bankat dhe si themelohen ato?
- bankat jane organizata financiare te cilat themelohen ne cdo vend ne baze te
ligjeve te aplikueshme.
61. Ne pergjithsi banka i kryen 3 grupe te puneve cilat jane ato?
- punet active bankare punet pasive bankare, punet neutrale.
62. Cfare disponojne bankat?
- Ato disponojne mjete financiare dhe pasuri te tyre te cilat i qarkullojne ose i
administrojne sipas destinimit legal.
63. Permendi bankat komerciale ne kosove?
- banka ekonomike, banka per biznes, procredit bank, reifeissen bank, teb, nlb,
etj.
64. Cka jane letrat me vlere?
- letrat me vlere jane dokumente qe perpilohen me shkrim.
65. Llojet e letrave me vlere?
- letra me vlere me emer, letra me vlere sipas urdherit, letra me vler sipas
pruresit.
66. Cka eshte kambiali?
- eshte leter me vlere me te cilen leshuesi i saj obligohet qe tia paguaj shumen e
te hollave e cila eshte shenuar ne kambial ose tia urdheroj ndonje personi tjeter
qe ta beje kete.
67. Parimet e kambialit?
- parimi i formalitetit, inkorporimit, rreptesise se kambialit, detyrimit fiks, etj.
68. Cka eshte ceku?

15. - eshte leter me vlere e cila eshte paraqitur ne mesjete, u zhvillua per rregullimin
e carkullimit te pagesave.
69. Ne cilin vit jane nxjerr tri konventat nderkombetare mbi cekun?
- ne vitin 1931 ne paris.
70. Ceku dhe kambiali dallojne?
- Ceku eshte mjet pagese kurse kambiali per akredim.
71. Elementet e cekut?
- shenjen se eshte cek i shkruar, urdherin e trastit, emrin e personit qe duhet ti
paguhet, vendin ku duhet kryhet pagesa shenimin e dates, dhe vendin e leshimit
nenshkrimin e personit i cili e leshon cekun.
72. Cilet persona mund te bejne anulimin e kontrates?
- personat fizik dhe personat juridik.
73. Cilat subjekte e kan paaftesine punuese?
- personat fizik nen moshen 14 vjec.
74. A eshte kontrat oferta?
- jo eshte ofert per lidhje te kontrates qe behet me shkrim me goj.
75. Ne cilin grup te kontratave bejne pjese: kontrata per huane,
huaperdorjen dhe per shfrytezimin e baneses?
- ne grupin e kontratave te vecanta.
76. Kontratat e thjeshta?
- jane kontrata qe kane elemente te nje kontrate dhe paraqesin nje lloj te caktuar
kontratash psh kontrata e shitjes qerase, dhurates.
77. Kontrata e perzier?
- eshte kontrate e cila sipas permbajtjes ka elemente te thjeshta. Permbajtja e
tyre paraqet nje teresi te nje kontrate unike psh kontrata mbi allotmanin,
inxhinjeringun, sefin etj.
78. Kontratat e pergjithshme?
- jane ato kontrata ne te cilat palet i kane caktuar, saktesuar, te drejtat e tyre ne
menyre te pergjithshme per nje periudhe te gjate kohore.
79. Kontratat e vecanta?
- jane ato kontrata ne te cilat jane konstatuar detyrat konkrete te paleve per nje
periudhe te shkurter kohore prej 1 viti.
80. Shpjego vullnetin e pelqimit te paleve kontraktuese mbi elementet
thelbesore te kontrates?
- kontratat lidhen me pajtimin e vullnetit te paleve kontraktuese lidhur me
elementet thelbesore te kontrates lidhja e kontrates quhet krijim, lidhje, stimulim.
81. Trego elementet e kontratave te detyrimeve?
- 1. te lidhej ne mes te subjekteve me zotesi juridike dhe zotesi per te vepruar, 2,
te shprehej marreveshja e subjekteve te kontrates, 3. te ekzistoj objekti i
pershtatshem per veprim te detyrueshem dhe 4. te permbushej forma e caktuar
juridike per shprehjen e pelqimit te subjekteve.
82. Cka ndodh me kontraten nese nuk ekziston vullneti per percakimin e
permbajtjes se kontrates?
- kontrata eshte jovalide edhe nuk prodhon baza juridike.
83. Cilet persona mund te bejne anulimin e kontrates?

16. - vetem ata persona qe kane lidhur kontrat ndermjet vete qofshin ata persona
fizik apo juridik.
84. Kush i lidh kontratat ne emer te personit juridik?
- personi i autorizuar.
85. Cilat veprime juridike i paraprine lidhjes se kontrates?
- negociatat, oferta, menyra e paraqitjes se ofertes, efektet juridike te ofertes.
86. Cka paraqet lidhja e kontrates me dorzimin e sendit?
- paraqet kushtet e vecanta qe bejne pjese ne formen e kontrates.
87. Shpjego aftesine e paleve kontraktuese?
- aftesia e plote per te vepruar-18 vjet, aftesia e pjesshme-14 vjec, personat
paaftesi per te vepruar nen 14 vjet.
88. Cilat subjekte e kane paaftesine punuese?
- personat nen moshen 14 vjec.
89. Cilat kushte duhet ti plotesoj oferta?
- kushtet esenciale te kontrates.
90. A eshte kontrat oferta?
- jo eshte vetem oferte per lidhje te kontrates qe behet me shkrim. Gojarisht ne
heshtje.
91. Cka mirret parasyesh ne kontratat jo intuitu personae?
- merret parasyesh cilesia e vacant e pales kontraktuese.
92. Nocioni i kontrates per huane?
- osht kontrat e cila krijon detyra vetem per njeren pale kontraktuese, etem ajo
pale behet debitor.
93. Cka eshte kontrata aleatore?
- eshte kontrata ne te cilen palet ne castin e lidhjes se kontrates nuk i dijne te
drejtat dhe detyrat e tyre por kjo varet nga nje rrethane e ardhshme dhe e
sigurte.
94. Kushtet per lidhjen e kontrates per sigurim?
- kontraktuesi obligohet qe ne baze te parimit te reciprocitetit dhe solidaritetit te
bashkoje nje sasi te mjeteve ne bashkesine e sigurimit.
95. Cka eshte sendi trego llojet e tij?
- sendi eshte produkt per shitje, nvaret nga llojllojshmeria e produkteve per shitje.
96. Pavlefshmeria e kontrates?
- 1. Kur anulohet kontrata, 2. kur zhduket lenda e saj, 3. kur vdes pala
kontraktuese, 4. kur nuk ekzekutohet kontrata, kur pajtohen palet kontraktuese.
97. Cila eshte karakteristika kryesore ne marredheniet e sotme nderkombetare e
licensave?
- kemi bartjen dhe transferimin e te drejtave te pronesise industriale.
98. Llojet e vecanta te kontrates per shitje?
- forma e kontrates, lidhja e kontrates me dorzimin e sendit dhe dhenia e pelqimit
per lidhjen e kontrates.
99. A mund te jete dijenia teknike dhe pervoja, objekti i kontrates per license?
- dijenija teknike dhe pervoja mund te jete objektiv i kontrates per license.
100. Cilat jane detyrimet e dhenesit dhe marresit?
- detyrimi kryesor i dhenesit te licenses nga kontrata per licensen eshte qe
marresit te licenses tia dorzoj licensen ne afatin te cilin jane marre vesh.

17. 101. A mund te lidhe marresi i kontrates per license kontrate me personin e trete
si quhet ajo?
- mund te lidhe license, ajo mund te jete vetem eksluzive.
102. Kush e nxjerr vendimin per themelimin dhe funksionimin e bankes?
- bankat themelohen ne baze te ligjit dhe akteve te themelimit gje qe nenkupton
nxjerrjen e vendimit mbi themelimin dhe shumen e mjeteve te investuara.
103. Cfare percaktohet me vendimin per themelimin e bankes?
- percaktohet propozimi i statutit, propozimi per zgjedhjen e antareve te keshillit
ekskluziv bordi drejtues drejtori ekzekutiv.
104. Cfare detyrime krijohen me leshuarjen e letrave me vlere ne qarkullim?
- Krijojne detyrime me shprehjen e njeanshme te vullnetit.
105. Si perpilohet letra me vlere?
- perpilohet me shkrim.
106. Cfare roli luan forma tek letrat me vlere?
- ato prodhojne efekt juridik dhe ekonomik vetem nese jane te krijuara ne formen
te cilen shprehimisht e percakton ligji.
107. Sipas kriterit te bartesve te tyre, ekzistojne keto lloje te letrave me vlere?
- letrat me vlere me emer, si pas urdherit sipas proresit.
108. Rolet kryesore te kambialit?
- roli prioritar i kambialit te sotem qendron ne ane se ai paraqet nje mjet te
rendesishem kreditues.
109. Llojet e kambialit?
- kambiali trasuar, personal(solo kambiali), kambiali personal.
110. Elementet esenciale te kambialit?
- shenimi ne leter se eshte kambial, urdheri i pakusht qe te paguhet shuma e
caktuar, emri i personit, vendi i pageses, nenshkrimi etj.
111. Elementet joesenciale te kambialit?
- shrehja: paguani per kete pruresin e kambialit, vlera e pranuar ne te gatshme
ose vlera e pranuar ne mall, paguaj sipas urdherit.
112. Veprimet kambialore-juridike jane?
- Leshuarja e kambialit, shumezimi i kambialit, avalimi, prezantimi, pagesa,
indosimi apo bartja.
113. Kuptimi i cekut?
- eshte paraqitur ne mesjete, u zhvillua per rregullimin e qarkullimit te pagesave.
114. Njesoj sikurse te kambiali i trazuar edhe te ceku na paraqiten tre persona
kush jane ata?
- personi i cili e leshon cekun-trasanti i cili e terheq cekun-trasati me urdher
paguan shumen e shenuar ne cek-remitent.
115. Ju duhet ti numroni se paku 4 punet-veprimet juridike te cekut?
- 1. leshimi i cekut, 2. shumzimi i cekut, 3. indosimi i cekut, 4. dorezenia e cekut,
5. prezantimi i cekut, 6. pagesa e cekut, 7. protesta e cekut.
116. Elementet e cekut?
- shenjen se eshte cek i shkruar, urdhrin e trastit qe te paguaj shumen e te
hollave, emrin e personit te cilit duhet ti kryhet pagesa vendin ku duhet te kryhet
pagesa, shenimin e dates dhe vendin e leshimit, nenshkrimin e personit i cili e
leshon cekun.

18. 117. Llojet e cekave?
- ceka ne emer, sipas urdherit, sipas pruresit, alternativ.