4. Introducción al estudio del latínIntroducción al estudio del latín
El indoeuropeoEl indoeuropeo
Peculiaridades de la lengua latina.Peculiaridades de la lengua latina.
Formación y variantesFormación y variantes
Extensión del latínExtensión del latín
El alfabeto latino: su pronunciaciónEl alfabeto latino: su pronunciación
El acento y la cantidadEl acento y la cantidad
Vocales y consonantesVocales y consonantes
5. El INDOEUROPEO
Hipótesis científica basada en el estudio comparativo de
diferentes lenguas antiguas a partir de la Gramática Histórica.
Ramas:
a) Grupo germánico (inglés, alemán, sueco...)
b) Grupo griego
c) Grupo itálico ( osco-umbro, LATÍNLATÍN )
d) Grupo céltico (galo, irlandés, bretón)
e) Grupo báltico (lituano, letón)
f) Grupo asiático (sánscrito, antiguo indio, veda, persa,
hitita, tocario)
9. II.- PECULIARIDADES DE LA LENGUA LATINA
a) Lengua indoeuropea
b) Lengua flexiva (fusionante)
c) Orden de palabras
d) Carencia de artículo
e) Carácter fonológico de la cantidad frente al acento.
10. III.- FORMACIÓN DE LA LENGUA LATINA
sustrato: pueblos mediterráneos (ciprés, higuera, rosa,
golondrina, asno...)
superestrato: etrusco (términos del teatro y la
adivinación)
adstrato: osco-umbro; griego
Su léxico es propio de agricultores.
Muy influenciada por el griego como modelo de lengua
literaria.
19. V.V.-- EL ALFABETOEL ALFABETO
23 signos tomados del alfabeto griego de
Cumas a través de los etruscos.
Tiene un destacado carácter fonológico.
AA BB CC DD EE FF GG HH II KK LL MM NN OO PP QQ RR SS TT VV
XX YY ZZ
Las letras XX, YY, ZZ, se introdujeron más tarde con
la finalidad de transcribir nombres griegos.
Las letra JJ y VV (letras ramistas) fueron
introducidas por el humanista Petrus Ramus.
22. VII.- VOCALISMO
Las vocales
cantidad vocálica: largas ( ˉ ) / breves ( ˘ )
diptongos: ae, au, oe, eu
Sistema vocálico:
cerradas: i (anterior) u (posterior)
medias: e (anterior) o (posterior)
abierta: a
23. VIII.- EL ACENTO
No tiene carácter fonemático
No hay tilde
No hay palabras agudas
Palabras llanas, penúltima sílaba larga
Palabras esdrújulas, penúltima sílaba
breve
27. I.I.-- EL LATÍN LENGUA FLEXIVAEL LATÍN LENGUA FLEXIVA
Lengua flexiva: Aquella que indica la función, o
precisa el significado de los términos, por
medio de morfemas que se añaden a un lexema
o tema.
Clases de palabras:
o variables: nombre, pronombre y verbo.
o invariables: adverbio, preposición, conjunción
e interjección.
28. II.II.-- FLEXIÓN NOMINAL y PRONOMINALFLEXIÓN NOMINAL y PRONOMINAL
Género
Número
Caso.
Forma y función de los casos:
Nominativo, Vocativo, Acusativo, Genitivo,
Dativo, Ablativo, Instrumental - Sociativo,
Locativo.
29. III.- FUNCIÓN DE LOS CASOS
NOMINATIVO: Sujeto, predicado nominal
VOCATIVO: Función impresiva
ACUSATIVO: Objeto directo / (complemento circunstancial)
GENITIVO: Complemento del nombre
DATIVO: Objeto indirecto
ABLATIVO: Complemento circunstancial
LOCATIVO: Lugar en donde
INSTRUMENTAL-SOCIATIVO: Instrumento / lugar por donde
/ circunstancias acompañantes
30. singular pluralsingular plural
NOMINATIVONOMINATIVO -S / - // -M - D (neutros) - S - I //- A (neutros)
VOCATIVOVOCATIVO -- --
ACUSATIVO - M - NS // - A (neutros)
GENITIVO - S /- ES /- OS // - I - IUS - OM // - SOM
DATIVO - EI / - I - EIS - BHOS
ABLATIVOABLATIVO - D - EIS - BHOS
LOCATIVOLOCATIVO - I
IV.- ORIGEN DE LA DESINENCIAS
32. V.- FLEXIÓN NOMINAL: DECLINACIONES
Nombre: sustantivo y adjetivo
5 declinaciones:
1ª temas en - a (Gn. sing.- ae)
2ª temas en - o /- e (Gn. sing.- i)
3ª - temas en consonante (Gn. sing.- is; Gn. pl. um)
- temas en - i (Gn. sing.- is; Gn. pl. -ium).
4ª temas en - u (Gn. - us)
5ª temas en - e (Gn. - ei)
33. V.1.a- TEMAS EN – a
(Primera declinación. Genitivo -- ae)
o Sustantivos y adjetivos (primer tipo)
o Género masculino y femenino
o Casos especiales:
- Pluralia tantum (angustiae, divitiae, Kalendae, Athenae)
- Cambio de significado (littera /litterae; copia / copiae)
- Dativo y ablativo plural en -abus (deabus)
34. V. 1, b.- TEMAS EN –a
sustantivos (masculinos y femeninos)
adjetivos (femeninos)
Desinencias:
SINGULARSINGULAR PLURALPLURAL
N. - ă (*-) - ae (*-i)
V. - ă - ae
Ac. - am (*-m) - as (*-ns)
G. - ae (* -i) - arum (*-som)
D. - ae (*-i) - is (*-eis)
Abl. - ā (*-d) - is (*eis)
35. V. 2, a.- SEGUNDA DECLINACIÓN TEMAS EN -
o / - e (- i)
• Sustantivos y adjetivos (primer tipo).
• Género masculino, femenino (árboles, algunas
ciudades y países: Corinthus, Aegyptus) y
neutro.
• Casos especiales:
- neutros en -us (pelagus, vulgus, virus)
- pluralia tantum (castra, loci / loca)
- Vir - i
- Deus (dei / dii; deis / diis / dis)
36. V. 2, b.- SEGUNDA DECLINACIÓN
(- i). Desinencias
SINGULAR PLURAL
N.N. -- usus // erer (*(*--s)s) //-- umum (*(*--m)m) --ii (*(*--i)i) // -- aa (*(*--a)a)
V.V. -- ee
Ac.Ac. -- umum (*(*--m)m) -- osos (*(*--nsns)) // -- aa (*(*--a)a)
G.G. -- ii (*(* --i)i) -- orumorum (*(*--somsom)) / --umum (*(*--omom))
D.D. -- oo (*(*--i)i) -- isis (*(*--eiseis))
AblAbl.. -- oo (*(*--d)d) -- isis (*(*eiseis))
Loc.Loc. -- ii
39. VI.1.-TERCERA DECLINACIÓN (Gn. -ISIS)
• Sustantivos masculinos, femeninos y neutros.
• Adjetivos de una, dos y tres terminaciones
• Temas: en consonante (-um) / en –i (-ium)
• Temas dobles / nombres especiales:
vis-vis (vires)
iter-itineris
Iuppiter /Iovis
senex- senis
40. VI. 2.- TERCERA DECLINACIÓN: Desinencias
casos
SINGULAR PLURAL
animado inanimado animado inanimado
cons. -i cons. -i cons. -i cons. -i
Nom -s -s (is) - - (e) -es -es -a -ia
Voc. - - - - -es -es -a -ia
Ac. -em -em/im - - (e) -es -es /-is -a -ia
Gn. -is
-i
-um ium -um -um
Dat. -ibus
Abl.
Loc.
-e -e /-i -ibus
-i (ruri)
Temas en consonante: gn. pl. -umum // Temas en i: gn. pl. -ium
41. VI. 3.- TEMAS EN CONSONANTE (Gn. -um)
Género animado (masculinos y femeninos)
1) En oclusiva (b, d, g, p, t, c)
N. sing: b + s > bs plebs /plebis
d + s > s pes /pedis
g + s > x rex / regis
p + s > ps princeps / principis
t + s > s miles / militis
c + s > x dux /ducis
42. VI. 3.- TEMAS EN CONSONANTE (Gn.-umum)
N. singular:
2) en sonante (líquida: l, r; nasal: m, n)
m + s > ms hiems /hiemis
n + s > n / (n) homo /hominis
l + s > l consul /consulis
r + s > r mater /matris
3) en silbante (s)
s + s > s / r vetus / veteris
honor / honoris
43. casos
SINGULAR
masculino femenino neutro
Nom./Voc Rex (g-s) Mater (r-s) Flumen (-)
Ac. Regem Matrem Flumen (-)
Gn. Regis Matris Fluminis
Dat. Regi Matri Flumini
Abl. Rege Matre Flumine
PLURAL
Nom./Voc Reges Matres Flumina
Ac. Reges Matres Flumina
Gn. Regum Matrum Fluminum
Dat. Regibus Matribus Fluminibus
Abl. Regibus Matribus Fluminibus
VI. 3. TERCERA DECLINACIÓN. Temas en consonante (Gn. Pl.-um)
44. VI. 3b.- Tercera declinación. Temas en consonante (Gn. Pl. -um
Peculiaridades:
• Nombres de flexión especial:
Bos-bovis (gn. pl. boum, dat y abl. pl. bobus /bubus)
Iter-itineris; Iuppiter-Iovis; senex-senis.
• Cambio de declinación:
Vas-vasis (pl. vasa-orum)
• Nombres griegos:
Ac. sing –a; -en (aetherem / aethera; Socratem
/Socraten)
Ac. pl. -as (crateres/ crateras)
Gen. –os (Thetidis /Thetidos)
45. VI.- Tercera declinación (Temas en - i). Peculiaridades
Desinencias:
Los acusativos en -im -is han desaparecido casi por completo
sustituidos por -em y -es.
El ablativo -i ha sido sustituido por -e en la mayoría de los
sustantivos.
Supervivencias:
Acusativos:: vim, tussim, sitim, Neapolim, turrim, puppim
Ablativo singular::
NeutrosNeutros: mari,: mari, animalianimali..
Adjetivos de dos y tres terminacionesAdjetivos de dos y tres terminaciones:: fortiforti,, acriacri..
ParticipiosParticipios:: --ii (empleo(empleo comocomo adjetivo)adjetivo) // --ee (empleo(empleo comocomo
sustantivosustantivo))
46. VI. 4.- TERCERA DECLINACIÓN. Temas en -i (g. plural -ium)
singular plural singular plural
n. hostis hostes urbs urbes
ac. hostem hostes urbem urbes
g hostis hostium urbis urbium
d hosti hostibus urbi urbibus
ab hoste hostibus urbe urbibus
48. VI.-TERCERA DECLINACIÓN (-is).
Neutros (Gn. pl. –um / -ium)
singular plural singular plural
n. caput capita mare maria
a. caput capita mare maria
g. capitis capitum maris marium
d. capiti capitibus mari maribus
Ab capite capitibus mari maribus
temas en consonante temas en -i
49. VI.- TERCERA DECLINACIÓN. Adjetivos del
segundo tipo: de dos terminaciones.
singular plural
Masc / fem. neutro Masc / fem. neutro
n omnis omne omnes omnia
a omnem omne omnes omnia
g omnis omnium
d omni omnibus
ab omni omnibus
50. VI.- TERCERA DECLINACIÓN. Adjetivos de tres
terminaciones.
singular plural
masc. fem. neutro masc. fem. neutro
n acer acris acre acres acria
a acrem acre acres acria
g acris acrium
d acri acribus
ab acri acribus
51. VI.- TERCERA DECLINACIÓN. Adjetivos de una
terminación.
Participios de presente (amans-ntis); -ax, -ix, -ox
gentilicios (-as, -atis, -is,-itis)
par-paris, simplex, duplex.
singular plural
masc. / fem. neutro masc. / fem. neutro
n ingens ingentes ingentia
a ingentem ingens ingentes ingentia
g ingentis ingentium
d ingenti ingentibus
ab ingenti ingentibus
52. VII.- CUARTA DECLINACIÓN
- Sustantivos masculinos, femeninos y neutros
- Carece de adjetivos
- Interferencias con la 2ª declinación
Masc /fem neutro
singular plural singular plural
n manus manus genu genua
a manum manus genu genua
g manus manuum genus genuum
d manui manibus genui genibus
ab manu manibus genu genibus
(-u)
Dat. pl. –ubus: lacubus, arcubus, artubus, partubus, acubus,
quercubus.
53. VII.- DOMUS -I / DOMUS -US
singular plural
n domus domus
a domum (domus) domos
g domus domi (domuum) domorum
d domui (domo) domibus
ab domo domibus
loc domi
54. VIII.- QUINTA DECLINACIÓN
Sustantivos femeninos. Sólo masculinos: dies (a veces
femenino) y meridies
Interferencias con la 1ª y 2ª declinación
singular plural singular plural
n res res dies dies
a rem res diem dies
g rei rerum diei dierum
d rei rebus diei diebus
ab re rebus die diebus
56. I.- Flexión pronominal
a) Personales Demostrativos //// indefinido- interrogativo
// relativo.
Peculiaridades:
•Funciones específicas (morfemática, enfática, deíctica, fórica).
•Relación con el verbo: persona
•Desinencias: ac. neutro – d / gen. - ius / dat. - i
•Tendencia a reforzarse (egomet,, me ipsum,, hic)
57. II.1.- Pronombres personales
• Dentro del sistema pronominal forman un grupo
muy definido.
• Tienen elementos comunes con el verbo: persona
• No presentan oposición de género
• Ofrecen politematismo: sujeto // resto de la
funciones; singular // plural
• El de tercera persona está representado por un
reflexivo: carece de nominativo y se halla
neutralizada la oposición singular / plural..
58. Ac. Se
G. Sui
Dat. Sibi
Abl. Se, Secum
SINGULAR PLURAL
N. Ego Nos
Ac. Me Nos
G. Mei Nostrum
/ Nostri
Dat. Mihi Nobis
Abl. Me, Nobis,
Mecum Nobiscum
SINGULAR PLURAL
N. Tu Vos
Ac. Te Vos
G. Tui Vestrum /
Vestri
Dat Tibi Vobis
Abl. Te Vobis /
Tecum Vobiscum
II.2.II.2.-- PRONOMBRESPRONOMBRES
PERSONALESPERSONALES
59. III.1.-PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS
singular
HIC HAEC HOC
HUNC HANC HOC
HUIUS
HUIC
HOC HAC HOC
plural
HI HAE HAEC
HOS HAS HAEC
HORUM HARUM HORUM
HIS
HIS
singular
ISTE ISTA ISTUD
ISTUM ISTAM ISTUD
ISTIUS
ISTI
ISTO ISTA ISTO
plural
ISTI ISTAE ISTA
ISTOS ISTAS ISTA
ISTORUM ISTARUM ISTORUM
ISTIS
ISTIS
60. SINGULAR
ILLE ILLA ILLUD
ILLUM ILLAM ILLUD
ILLIUS
ILLI
ILLO ILLA ILLO
PLURAL
ILLI ILLAE ILLA
ILLOS ILLAS ILLA
ILLORUM -ARUM -ORUM
ILLIS
ILLIS
III.2.- DEMOSTRATIVOSDEMOSTRATIVOS
61. III.3.- PRONOMBRE FÓRICO
SINGULAR
IS EA ID
EUM EAM ID
EIUS
EI
EO EA EO
PLURAL
II (EI / I) EAE EA
EOS EAS EA
EORUM EARUM EORUM
IIS (EIS / IS)
IIS (EIS /IS)
62. III.4.- PRONOMBRE ENFÁTICO
Su uso con función adjetiva establece la analogía con los
adjetivos de 3 terminaciones. En el neutro (nom., ac. sing.)
no se usa la desinencia -d
casos SINGULAR PLURAL
Masc. Fem. Neutro Masc. Fem. Neutro
Nom ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa
Ac. ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas ipsa
Gn. ipsius ipsorum ipsarum ipsorum
Dat. ipsi ipsis
Abl ipso ipsa ipsum ipsis
63. III.5.- PRONOMBRE FÓRICO-ENFÁTICO
IS + DEM
caso
SINGULAR PLURAL
Masc. Fem. neutro Masc. Fem. neutro
N. idem eadem idem iidem /
eidem
eaedem eadem
Ac. eundem eandem idem eosdem easdem eadem
Gen
.
eiusdem eorundem earundem eorundem
Dat. eidem iisdem / eisdem
Abl. eodem eadem eodem iisdem / eisdem
64. IV.1.- PRONOMBRE RELATIVO
casos
SINGULAR PLURAL
masc fem neutro masc fem neutro
N. qui quae quod qui quae quae
Ac. quem quam quod quos quas quae
Gn. cuius quorum quarum quorum
Dat. cui quibus
Abl. quo qua quo quibus
65. IV.2.- Pronombre interrogativo-indefinido
casos SINGULAR PLURAL
masc fem neutro masc fem neutro
N. quis / qui quae quid / quod qui quae quae
Ac. quem quam quod quos quas quae
Gn. cuius quorum quarum quorum
Dat. cui quibus
Abl. quo qua quo quibus
66. IV.3.- PRONOMBRES INDEFINIDOS
A) Relativo de valor indefinido:
Quicumque quaecumque quodcumque
B) Compuestos de quis:
Ecquis / ecqui, ecquae / ecqua, ecquid / ecquod
Quisnam / quinam, quaenam, quidnam / quodnam
quispiam; quisquis; quivis; quilibet; quisque….
B) Uter utra utrum (utrius, utri)
C) Alius alia aliud (alius alii)
68. I.- FLEXIÓN VERBAL
1.- Conjugaciones: -are1ª, -ere2ª, -ere3ª, -ire4ª, -eremixta.
2.-Temas: Presente, Perfecto, Supino.
3.- Voces: activa, pasiva y deponente.
4.- Personas: 3
4.- Números: 2
5.-Tiempos: Presente, Pretérito Imperfecto, Pretérito
Perfecto, Pretérito Pluscuamperfecto, Futuro I, Futuro
II
6.- Modos: Indicativo, Subjuntivo, Imperativo.
7.- Formas no-personales: Sustantivos y adjetivos
69. II.- ¿Cómo se enuncia un verbo?
SUM –ES- ESSE - FUI
1ª AMO - AMAS – AM ARE - AMAVI - AMATUM
2ª HABEO - HABES - HAB ERE - HABUI - HABITUM
3ª REGO -REGIS - REG ERE - REXI - RECTUM
4ª AUDIO - AUDIS - AUD IRE - AUDIVI - AUDITUM
Mixta CAPIO - CAPIS - CAP ERE - CEPI – CAPTUM
1ª persona1ª persona sing. presente de indicativo:. presente de indicativo: sum / amo …
(2º persona(2º persona singsing. presente de indicativo:. presente de indicativo: es / amas …)
Infinitivo presente:Infinitivo presente: esse / amare …
11ªª personapersona deldel singsing.. pretéritopretérito perfectoperfecto dede indicativoindicativo:: fui // amavi …
supino: amatum …
70. III. 1. - TEMA DE PRESENTE
Sum-es-esse / amo-as-āre / habeo-habes-habēre /
rego-is- ĕre / capio-is-ĕre /audio-is-īre
s- es- s es- se
ama- ama- s amā- re
habe- habe-s habē- re
reg- reg- (i) s reg (ĕ)- re
audi- audi- s audī- re
capi- capi-s cap(i)ĕ- re
71. III. 2.- TIEMPOS DEL TEMA DE PRESENTE
INDICATIVO: presente, pretérito imperfecto, futuro I
SUBJUNTIVO: presente, pretérito imperfecto
IMPERATIVO: presente, futuro
FORMAS NOMINALES: infinitivo presente, participio
presente, gerundio, gerundivo.
72. IV.1.- TEMA DE PERFECTO
SUM – ES – ESSE – FU I
AMO - AMAS – AM ĀĔRE - AMAV I – AMATUM
HABEO - HABES - HAB ĒRE - HABU I – HABITUM
REGO -REGIS - REG ĔRE - REX I – RECTU
AUDIO - AUDIS - AUD - ĪRE - AUDIV I – AUDITUM
CAPIO - CAPIS - CAP ĔRE - CEP I – CAPTUM
FUFU -I
AMAVAMAV -I
HABUHABU -I
REXREX -I
AUDIVAUDIV -I
CEPCEP -I
73. IV. 2.- TIEMPOS DEL TEMA DE PERFECTO
INDICATIVO: Pretérito perfecto; pretérito
pluscuamperfecto, futuro II.
SUBJUNTIVO: Pretérito perfecto; pretérito
pluscuamperfecto.
FORMAS NOMINALES: Infinitivo perfecto
74. V.- TEMA DE SUPINO
amatum / habitum / rectum / auditum / captum
amat- um
habit- um
rect-um
audit- um
capt- um
FORMAS NOMINALES: Supino, participio perfecto y
participio futuro.
*Con el participio de perfecto y el verbo SUM se forman los
tiempos de perfecto en voz pasiva (pasiva perifrástica)
75. VI.- VOCES
DESINENCIAS VOZ ACTIVADESINENCIAS VOZ ACTIVA
- o / - m - mus
- s - tis
- t - nt
DESINENCIAS VOZ PASIVADESINENCIAS VOZ PASIVA
- or / -r - mur
- ris / -re - mini
- tur -ntur
Voz deponente: *desinencias pasivas
* significado activo
76. VI.I.- La voz pasiva
Tema de presente: Pasiva sintética (con
desinencias)
Ejemplo:
am- or
ama- ris / - re
ama- tur
ama- mur
ama- mini
ama- ntur
77. VI. 2.- La voz pasiva
Tema de perfecto: Pasiva perifrástica
Participio de perfecto del verbo que se conjuga +
verbo SUM en el tiempo simple o compuesto del modo
correspondiente.
Ejemplo:
amatus-a-um sum / (fui) amati-ae-a sumus / (fuimus)
“ “ “ es / fuisti “ “ “ estis / (fuistis)
“ “ “ est / fuit “ “ “ sunt / (fuerunt /
fuere)
puella amata est / puer amatus est
puellae amatae sunt / pueri amati sunt
78. VII.- VERBO SUM. Tema de presente
MODO INDICATIVO
Presente Pret. Imperf. Fut Imperf
SUM ERAM ERO
ES ERAS ERIS
EST ERAT ERIT
SUMUS ERĀMUS ERIMUS
ESTIS ERĀTIS ERITIS
SUNT ERANT ERUNT
79. VII. a.1.- Tema de presente:: ModoModo IndicativoIndicativo.
PRESENTE (voz activa)
Tema de presente ++ desinencias personales (activas)
am-o habe-o reg-o audi-o capi-o
ama-s habe-s reg-i-s* audi-s capi-s
ama-t habe-t reg-i-t* audi-t capi-t
ama-mus habe-mus reg-i-mus* audi-mus capi-mus
ama-tis habetis reg-i-tis* audi-tis capi-tis
ama-nt habent reg-u-nt* audi-u-nt* capi-u-nt**
* En las conjugaciones en –ere (3ª) / -īre (4ª) / -ere (mixta) se
intercala una vocal de unión -ee- (ii) / -oo- (uu) entre el tema y la
desinencia.
80. am - or habe - or
ama - ris / re habe – ris / -re
ama - tur habe - tur
ama - mur habe - mur
ama - mini habe - mini
ama - ntur habe – ntur
reg-or audi-or capi-or
reg-e- ris /-re audi-ris/re cape-ris/re
reg-i-tur audi-tur capi-tur
reg-i-mur audi-mur capi-mur
reg-i-mini audi-mini capi-mini
reg-u-ntur audi-u-ntur capi-u-ntur
PRESENTE (voz pasiva)
Tema de presente + desinencias personales (pasivas)
VII. a.2.- Tema de presente: Modo Indicativo
81. VII. b.1.- Tema de presente: Modo Indicativo
PRETÉRITO IMPERFECTO (activa).
Tema de presente ++ b ā ++ desinencias personales activas.
ama-ba-m habe-ba-m reg -e- ba m audi -e- ba m
ama-ba-s habe-ba-s reg -e- ba s audi -e- ba s
ama-ba-t habe-ba-t reg -e- ba t audi -e- ba t
ama-bā-mus habe-bā- mus reg -e- bā mus audi -e- bā- mus
ama-bā-tis habe-bā-tis reg -e- bā- tis audi -e- bā- tis
ama-ba-nt habe-ba-nt reg -e- ba nt audi -e- ba nt
Capi -e- ba- m capi -e- bā- mus
Capi -e- ba- s capi -e- bā - tis
Capi -e- ba- t capi -e- ba- nt
* En las conjugaciones en –ere (3ª) / -īre (4ª) /-ere (mixta) se intercala una
vocal de unión -ee- entre el tema y el morfema temporal -baba-.
82. PRETÉRITO IMPERFECTO (pasiva)
Tema de presente ++ ba ++ desinencias personales (pasiva)
VII. b. 2.- Tema de presente: Modo Indicativo
ama-ba-r habe-ba-r reg-e-ba-r audi-e-ba-r
ama-ba-ris /re habe-ba-ris /re reg-e-ba-ris /re audi-e-ba-ris/re
ama-ba-tur habe-ba-tur reg-e-ba-tur audi-e-ba-tur
ama-bā-mur habe-bā-mur reg-e-bā-mur audi-e-bā-mur
ama-bā-mini habe-bā-mini reg-e-bā-mini audi-e-bā-mini
ama-ba-ntur habe-ba-ntur reg-e-ba-ntur audi-e-ba-ntur
Capi-e-ba-r capi-e-bā-mur
Capi-e-ba-ris / -re capi-e-bā-mini
Capi-e-ba-tur capi-e-ba-ntur
83. FUTURO I ((activo yy pasivo))
1ª y 2ª conjugación (-are, -ere): Tema de presente + bo,,
bi,, bu ++ desinencias personales (activas y pasivas)
VII. c. 1.- Tema de presente: Modo Indicativo
ama-bo habe-bo
ama-bi-s habe-bi-s
ama-bi-t habe-bi-t
amā-bi-mus habē-bi-mus
amā-bi-tis habē-bi-tis
ama-bu-nt habe-bu-nt
ama-bor habe-bor
ama-be-ris /re habe-be-ris
ama-bi-tur habe-bi-tur
amā-bi-mur habē-bi-mur
amā-bi-mini habē-bi-mini
ama-bu-ntur habe-bu-ntur
ACTIVAACTIVA PASIVAPASIVA
84. VII. c. 2.- Tema de presente: Modo Indicativo
FUTURO I ((activo yy pasivo))
3ª, 4ª y mixta (-ere, -ere, -ire, -ere) .Tema de presente ++ a (1ª
persona sing.) / e ++ desinencias personales (activas, pasivas)
reg-a-m audi-a-m capi-a-m
reg-e-s audi-e-s capi-e-s
reg-e-t audi-e-t capi-e-t ACTIVA
reg-e –mur audi-e –mur capi-e-mur
reg-e –mini audi-e –mini capi-e-mini
reg-e-ntur audi-e-ntur capi-e-ntur
reg-a-r audi-a-r capi-a-r
reg-e-ris /re audi-e-ris/ re capi-e-ris/re
reg-e-tur audi-e-tur capi-e-tur PASIVA
reg-e –mur audi-e –mur capi-e-mur
reg-e –mini audi-e –mini capi-e-mini
reg-e-ntur audi-e-ntur capi-e-ntur
85. VIII.- TEMA DE PRESENTE. VERBO SUMSUM.
Modo Subjuntivo
Presente Pretérito Imperfecto
sisi--m esm es--sese--mm
sisi--s ess es--sese--ss
sisi--t est es--sese--tt
sisi--mus esmus es--sese--musmus
sisi--tistis eses--sese--tistis
sisi--ntnt eses--sese--ntnt
86. VIII. a.1- Tema de presente: Modo Subjuntivo.
PRESENTE (activo y pasivo)
1ª conjugación (-are) .- Radical + ee ++ desinencias personales
(activas y pasivas)
am-e-m
am-e-s
am-e-t
am-e-mus
am-e- tis
am-e- nt
am-e-r
am-e-ris / re
am-e-tur
am-e-mur
am-e- mini
am-e- ntur
ACTIVA PASIVA
87. VIII.a.2.- Tema de presente: Modo Subjuntivo.
PRESENTE (activa y pasiva): 2ª, 3ª, 4ª y mixta (-ere, -ere, -ire, -
ere) .- Tema de presente + a ++ desinencias personales (activas y
pasivas)
habe-a-m leg-a-m audi-a-m capi-a-m
habe-a-s leg-a-s audi-a-s capi-a-s
habe-a-t leg-a-t audi-a-t capi-a-t
habe-a-mus leg-a-mus audi-a-mus capi-a-mus
habe-a-tis leg-a-tis audi-aatis capi-a-tis
habe-a-nt leg-a-nt audi-a-nt capi-a-nt
habe-a-r leg-a-r audi-a-r capi-a-r
habe-a-ris / re leg-a-ris/re audi-a-ris / re capi-a-ris / re
habe-a-t ur leg-a-tur audi-a-tur capi-a-tur
habe-a-mur leg-a-mur audi-a-mur capi-a-mur
habe-a-mini leg-a-mini audi-a-mini capi-a-mini
habe-a-ntur leg-a-ntur audi-a-ntur capi-a-ntur
88. VIII.b.- Tema de presente:Modo Subjuntivo
PRETÉRITO IMPERFECTO (activo y pasivo)
Tema de presente + rere + desinencias personales (activas y
pasivas)
ama-re-m habe-re-m reg-ee-re-m audi-re-m cape-re-m
ama-re-s habe-re-s reg-ee-re-s audi-re-s cape-re-s
ama-re-t habe-re-t reg-ee-re-t audi-re-t cape-re-t
ama-re-mus habe-re-mus reg-ee-re-mus audi-re-mus cape-re-mus
ama-re-tis habe-re-tis reg-ee-re-tis audi-re-tis cape-re-tis
ama-re-nt habe-re-nt reg-ee-re-nt audi-re-nt cape-re-nt
ama-re-r habe-re-r reg-ee-re-r audi-re-r cape-re-m
ama-re-ris /re habe-re-ris /re reg-ee-re-ris/re audi-re-ris/re cape-re-ris/re
ama-re-tur habe-re-tur reg-ee-re-tur audi-re-t ur cape-re-tur
ama-re-mur habe-re-mur reg-ee-re-mur audi-re-mur cape-re-mur
ama-re-mini habe-re-mini reg-ee-re-mini audi-re-mini cape-re-mini
ama-re-nt ur habe-re-ntur reg-ee-re-ntur audi-re-nt ur cape-re-ntur
89. VIII. Tema de presente. SUM
Modo Imperativo
Presente Futuro
2ª pers. sing es es-to
3ª pers. sing - es-to
2ª`pers. pl. es-te es-tote
3ª pers. Pl. -
90. VIII. c.1- Tema de presente. Modo Imperativo
• Sólo tiene dos tiempos: presente y futuro
• Carecen de la primera persona (singular y plural)
• Tienen tercera persona (singular y plural) cuando la orden no es
de ejecución simultánea (futuro)
PRESENTE (activo y pasivo)).. Sólo segundas personas. Tema de
presente + desinencias especiales: - , -te; -re, -mini
ACTIVAACTIVA
2ª pers. sing. ama habe rege (fac) audi capi
2ª pers. pl. ama-te habete regite audite capite
PASIVA
2ª pers. sing. ama-re habe-re regee-re audi-re cape-re
2ª pers. pl. ama-mini habe-mini regee-mini audi-mini capi-mini
91. VIII.c.2.- Tema de presente. Modo Imperativo
FUTURO (activo y pasivo). Sólo segundas y terceras personas.
Tema de presente + desinencias especiales:
Activas: -to , - to, -tote, -nto.
Pasivas :-tor, -tor, -ntor (no hay forma para la 2ª pl.
2ª / 3ª p. sing. ama-to habe-to regi-to audi-to capi-to
2ª pers. pl. ama-tote habe-tote regi-tote audi-tote capi-tote
3ª pers. pl. ama-nto habe-nto regu-nto audiu-nto capiu-nto
2ª / 3ª2ª / 3ª p.p. singsing.. amaama--tortor habehabe--tortor regregii--tortor audiaudi--tortor capicapi--tortor
2ª p. sing. - - - - -
3ª3ª p.p. plpl.. amaama--ntorntor habehabe--ntorntor regreguu--ntorntor audiaudiuu--ntorntor capicapiuu--ntorntor
92. Verbo SUM.. Formas nominales
Tema de presente
Infinitivo presente: es-se
Tema de perfecto
Infinitivo perfecto: fu-isse
Tema de supino
Infinitivo futuro: fut-urum-am-um (esse)/ (fore)
93. VIII.c.1.- Tema de presente. Formas nominales.
Sustantivos
Gerundio (sólo singular)
Tema de presente ++ -nd-
ac. ama-nd-um, gen. ama-nd-i
dat. ama-nd-o, abl. ama-ndnd-o
Infinitivo presente
- Activo: tema de presente ++ re
- Pasivo: tema de presente ++ --ri, -i (3ª y conjugación mixta -
ere): ama-ri, reg-i, cap-i
94. VIII.c.3.- Tema de presente. Formas nominales.
Adjetivos:
Participio de presente:
Tema de presente + -nt-
Adjetivo del segundo tipo
ama - nt -s / - ntis amans / amantis
habe-ns / habe-ntis; rege-ns / rege-ntis, audie-ns /audie-
ntis; capie-ns /capie-ntis
Gerundivo:
Tema de presente + -nd-
Adjetivo del primer tipo
Ama-nd-us-a-um / habendus-a-um / regendus-a-um /
audiendus-a-um / capiendus-a-um
95. IX.1- Tema de perfecto. Verbo SUM
Modo Indicativo
PretéritoPerfecto PretéritoPluscuamperfecto Futuro II
Fu-i Fu-era-m Fu-ero
Fu-isti Fu-era-s Fu-eri-s
Fu-it Fu-era-t Fu-eri-t
Fu-imus Fu-erā -mus Fu-eri-mus
Fu-istis Fu-erā-tis Fu-eri-tis
Fu-erunt /ēre Fu-era-nt Fu-eri-nt
96. IX.2- Tema de perfecto. Verbo SUM
MODO SUBJUNTIVOMODO SUBJUNTIVO
PretéritoPretérito PerfectoPerfecto PretéritoPretérito PluscuamperfectoPluscuamperfecto
FuFu--erieri--mm FuFu--isseisse--mm
FuFu--erieri --ss FuFu-- isseisse--ss
FuFu--erieri --tt FuFu-- isseisse--tt
FuFu--erieri--musmus FuFu--isseisse --musmus
FuFu--erieri--tistis FuFu--isseisse--tistis
FuFu--erieri--ntnt FuFu--isseisse--ntnt
97. IX.a.- Tema de perfecto: Modo Indicativo
PRETÉRITO PERFECTO: Tema de perfecto: Tema de perfecto ++ desinencias
especiales:
- i - imus
- isti - istis
- it - erunt
Ejemplo:
amav-i amav-imus
amav-isti amav-istis
amav-it amav-erunt
98. XI. b.- Tema de perfecto: Modo Indicativo
PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO: Tema de perfecto + eraera ++
desinencias personales (activas)
Ejemplo:
habu-eraera-m habu-eraera-mus
habu-eraera-s habu-eraera-tis
habu-eraera-t habu-eraera-nt
99. XI.c.- Tema de perfecto: Modo Indicativo.
FUTURO II: Tema de perfecto ++ eroero,, erieri ++ desinencias
personales (activas)
Ejemplo:
rex-ero rex-eri-mus
rex-eri-s rex-eri-tis
rex-eri-t rex-eri-nt
100. XII.a.- Tema de perfecto. Modo Subjuntivo
PRETÉRITO PERFECTO: Tema de perfecto + erieri ++ desinencias
personales (activas)
Ejemplo:
cepi-eri-m cepi-eri-mus
cepi-eri-s cepi-eri-tis
cepi-eri-t cepi-eri-nt
101. XI.b.- Tema de perfecto. Modo Subjuntivo
PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO: Tema de perfecto: Tema de perfecto ++ isseisse ++
desinencias personales (activas)
Ejemplo:
audiv-isseisse-m audiv-isseisse-mus
audiv-isseisse-s audiv-isseisse-tis
audiv-isseisse-t audiv-isseisse-nt
102. XI.c.- Tema de perfecto. Formas
nominales (sustantivo).
Infinitivo perfecto
Tema de perfecto activo ++ isseisse
Ejemplos:
Fu- isseisse
amav- isseisse
103. XII.a.- Tema de supino. Formas nominales
(sustantivos y adjetivos).
Supino
-- 1º1º (acusativo): amatum
-- 22º (dativo/ablativo): amatu
Participio perfecto (pasado / pasivo), adjetivo del primer
tipo
amatustus-aa-umum
Participio de futuro (activo), adjetivo del primer tipo
amaturusturus-aa-umum
104. CONSTRUCCIONES PERIFRÁSTICASCONSTRUCCIONES PERIFRÁSTICAS
1. ACTIVA
Participio de futuro + SUM
Amaturus- a- um sum / es / est
Amaturi-ae-a sumus / estis /sunt
Auditurus-a-um sum / es /est
Audituri-ae-a sumus /estis /sunt
Iudices audituri sunt (están dispuestos a oír / van a oír /
oirán…)
2. PASIVA DE OBLIGACIÓN
Gerundivo + SUM
Habendus-a-um sum / es / est
Legendi- ae-a sumus / estis /sunt
Carmina legenda sunt (los poemas deben ser leídos / se
han de leer los poemas / se tiene que leer los poemas /
tenemos (tenéis, tienen) que leer los poemas)