SlideShare uma empresa Scribd logo

R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E

‱
‱
E
eneziri
1 de 32
RADIO TIRANA NE 70-VJETORIN E LINDJES SE SAJ (28 nwntor 1938-28 nwntor 1990) Nga Skifter Kellici Kjo ndodhi njw mbrwmje pranvere tw vitit 1943. Kur babai dic lwvzi poshtw nga e majta e njw kutie tw bukur, nw ngjyrw tw murrme,tw cilen sapo e kishte sjellw nw shtwpi dhe kur prej saj nw dhomw u pwhapwn tingujt e njw melodie, unw mbeta i mbwrthyer nga habia. ”C’wshte kjo?’- e pyeta babain. ”Radio,nga ku do tw dwgjosh kwngw,zwra nw gjuhwn tonw dhe tw huaj”,-m’u pwrgjigj ai. Mbeta edhe mw i habitur.Si ishte e mundur qw nga ajo kuti magjike tw quajtur radio tw pwrhapesin zwra tw tillw?C’fshihej brenda saj?Kwto do t’i mwsoja mw vonw,sepse atwherw unw nuk isha vecse pesw vjec.Dhe do tw vinte dita qw edhe unw tw punoja si gazetar nw atw ngrehinw tw quajtur Radio Tirana, pwr tw pwrgatitur emisione qw pwrhapwshin kudo nw Shqipwri dhe nw twrw botwn. Pikwrisht, ngjarjet mw tw rwndwsishme tw historisw e Radio Tiranws do tw pwrshkruaj nw kwtw cikel dossier.Jo mw kot:mw 28 nentor tw kwtij viti Radio Tirana mbush 70 vite. Dwshira dhe zhgwnjime pwr ndwrteswn e re tw Radio Tiranws Katwr herĂ« mĂ« ka rastisur tĂ« kthehem nĂ« atdhe, pas mĂ«rgimit tim qĂ« nga viti 1999 nĂ« Boston, (SHBA) dhe nga vizitat e mia mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme kanw qenĂ« ato kam bwrw nĂ« Radio Tirana, ku kam qenĂ« bashkĂ«punĂ«tor deri ditĂ«n e fundit para largimit tim nga atdheu.Dhe emocionet mĂ« kanĂ« pushtuar qĂ« nga casti kur i jam afruar ngrehinĂ«s sĂ« saj. Edhe tani qĂ« shkruaj kĂ«to radhĂ«, ndĂ«rmend kujtime qĂ« lidhen me kĂ«tĂ« ngrehinĂ«, qĂ« do tĂ« jenĂ« pikĂ«nisja e kĂ«tij cikli. Ishte ditĂ« e hĂ«hĂ«. 5 dhjetor i vitit 1965,kur ne,punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s, nisĂ«m punĂ«n nĂ« mjediset e saj qĂ« kishin ndryshim tĂ« pakrahasueshĂ«m me ato tĂ« Radio TiranĂ«s sĂ« mĂ«parshme. Ishte sendĂ«rtimi i njĂ« Ă«ndrre qĂ« kishte filluar qĂ« njĂ« mbrĂ«mje shtatori tĂ« vitit 1959,kur nĂ« sallĂ«n e TOB-it,(sot Akademia e Arteve tĂ« Bukura), me rastin e muajit tĂ« miqĂ«sisĂ« me Bashkimin Sovjetik, ishte organizuar njĂ« mbledhje madhĂ«shtore.E aty, midis tĂ« tjerash, njĂ« nga drejtuesit kryesorĂ« tĂ« delegacionit qĂ« kishte ardhur me kĂ«tĂ« rast nga Moska,vec tĂ« tjerash, dha njoftimin se qeveria sovjetike do t’i jepte si dhuratĂ« pupullit vĂ«lla shqiptar njĂ« pallat tĂ« madh kulture dhe godinen e re tĂ« Radio TiranĂ«s. UnĂ« sapo kisha nisur atĂ« kohĂ« punĂ«n si redaktor nĂ« Radio. Dhe, tĂ« them tĂ« drejtĂ«n, u gĂ«zova pa masĂ«.SĂ« bashku me mua , natyrisht edhe punonjĂ«s tĂ« tjerĂ« tĂ« kĂ«tij institucioni. E vĂ«rteta ishte se studiot e regjistrimit tĂ« tĂ« dy godinav tĂ« Radios ishin thuajse primitive.Gjate regjistrimit madje edhe transmetimit ,meqĂ« muret e saj nuk kishin trashĂ«sinĂ« e duhur,futeshin lloj-lloj zhurmash, bile edhe kakarisja e ndonjĂ« gjeli. Pale, pastaj, pallja e njĂ« lope qĂ« ndodhej nĂ« oborrin e shtĂ«pisĂ« pranĂ« godinĂ«s shtojcĂ« tĂ« Radios,pĂ«r tĂ« cilĂ«n kam shkruar ndodhinĂ« “Lopa qĂ« tmerronte Radio TiranĂ«s”, botuar vite mĂ« parĂ« nĂ« njĂ« cilĂ«l ndodhish tĂ« tjera nĂ« faqet e po kwsaj gazete. Mungonte ajri i kondicionuar, aparaturat qenĂ« tejet tĂ« pĂ«rdoruara,zyrat tĂ« pajisura me orendi tĂ« vjetra,mungonin edhe shumĂ« gjĂ«ra tĂ« tjera

MirĂ«po, prishja e marrĂ«dhĂ«nieve me Bashkimin Sovjetik, mĂ« dhjetor tĂ« vitit 1961, solli si pasojĂ« qĂ« tĂ« ndĂ«rpritshin edhe shumĂ« marrĂ«veshje e projekte, midis tĂ« cilave edhe ajo e ngritjes se ngrehinĂ«s sĂ« re tĂ« Radio TiranĂ«s dhe e tĂ« Pallatit tĂ« madh tĂ« KulturĂ«s.AtĂ«herĂ« tĂ« dyja kĂ«to objekte tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, me vendim tĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« u vendos tĂ« ndwrtoheshin me forcat tona.Kjo ishte njĂ« nga sfidat qĂ« Partia e PunĂ«s i bĂ«nte revizionistĂ«ve sovjetikĂ«.Dhe ja se si
 Si nisi tw ngrihej ndwrtesa e re e Radio Tiranws NĂ« njĂ« relacion tĂ« drejtorisĂ« sĂ« Radiodifuzionit tĂ« datĂ«s 20.5.1960,pĂ«r investimet e pajisjeve tĂ« importit pĂ«r planin e tretĂ« pesĂ«vjecar,theksohej:”MĂ« 1962-63 do tĂ« kalohet nĂ« godinĂ«n e re. Aparaturat do tĂ« vijnĂ« nga Bashkimi Sovjetik.Investimet pĂ«r godinĂ«n e re tĂ« Radios, nĂ« bazĂ« tĂ« vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave, do tĂ« kushtojnĂ« rreth 75 milionĂ« lekĂ«â€Šâ€ NĂ« qoftĂ« se projekti pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re do tĂ« kishte nisur tĂ« realizohej qĂ« nĂ« atĂ« periudhĂ«, atĂ«herĂ«, shumĂ«-shumĂ«, mĂ« 1964 emisonet e Radio TiranĂ«s do tĂ« kishin nisur tĂ« transmetoheshin pikĂ«risht nga kjo godinĂ«. MiĂ«po kjo,pĂ«r arsyet qĂ« pĂ«rmendĂ«m mĂ« sipĂ«r, nuk ndodhi.Fondet pĂ«r ndĂ«rtimin e kĂ«saj godine me gjithĂ« aparaturate nevojeshme, nuk erdhĂ«n. Kaluan kĂ«shtu dy vjet, gjatĂ« tĂ« cilave Radio Tirana pĂ«rjetonte tĂ« njejtat vĂ«shtirĂ«si..Dhe ja,mĂ« 27.9.1962 midis porositĂ«sit, tĂ« pĂ«rfaqesuar nga Petro Kito,nĂ«ndrejtor i Radio TiranĂ«s, dhe NdĂ«rnmarrjes sĂ« NdĂ«rtimit “21 Dhjetori”,tĂ« pĂ«rfaqĂ«suar nga Nexho Konomi,u nĂ«nshkrua kontrata pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s se re tĂ« Radio TiranĂ«s,(Dosja 9,Fondi i RTVSH-sĂ« ,Arkivi i Shtetit).Sipas kĂ«tij dokumenti vlera e pĂ«rgjithshme pĂ«rcaktohej me cmimet e prevententimit qĂ« kapnin shumĂ«n 100.000 milionĂ« lekĂ«. U vendos qĂ« godina e re e Radio TiranĂ«s tĂ« ngrihej nĂ« njĂ« zonĂ« tĂ« qetĂ«,ndonĂ«se disi larg qytetit .Por, po tĂ« marrim parasysh se pĂ«r tĂ« parĂ« njĂ« ndeshje futbolli qytetarĂ«t duhet tĂ« bĂ«nin mĂ« kĂ«mbĂ« edhe 100 metratĂ« tjera, kuptohet se kjo largĂ«si nuk pĂ«rbĂ«nte ndonjĂ« problem, jo vetĂ«m pĂ«r punonjĂ«sit, por edhe bashkĂ«punĂ«torĂ«t e saj, qĂ« ishin tĂ« shumtĂ«. MĂ« 1964 punimet pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re, sic dĂ«shmohet nĂ« njĂ« shkresĂ« tĂ« 15 prillit tĂ« atij viti qĂ« drejtoria e Radio TiranĂ«s i dĂ«rgonte Kantierit nr.2 tĂ« NSHN “21 Dhjetori” , ku vinte nĂ« dukje tashmĂ« ishin siguruar materialet e importit, nĂ« tĂ« cilat pĂ«rfshiheshin kabllo,priza,pulte,transformatorĂ«,e aparatura tĂ« tjera teknike pĂ«r studiot e sallat e regjistrimit, vazhdonin me ritĂ«m tĂ« lartĂ«. (Dosja 8, Fondi i RTVSH-sĂ«,Arkivi i Shtetit). MĂ« kujtohet fare mirĂ« qĂ« kur shkoja thuajse cdo tĂ« diel nĂ« Stadiumin KombĂ«tar “Qemal Stafa”,pĂ«r parĂ«, ose tĂ« komentuar ndeshje futbolli, do tĂ« kaloja qĂ«llimisht nga kantieri ku po pĂ«rfundonte ngrehina e re e Radios.Pwr mw tepwr, pata rast tĂ« futem brenda jo vetĂ«m si vizitor, por edhe tĂ« jap bashkĂ« mĂ« shokĂ« ndihmesĂ«n time me punĂ« vullnetare nĂ« mjediset e saj.Shihja zyrat, studiot e ardhshme ku s’do tĂ« kalonin shumĂ« kohĂ« dhe do tĂ« nisnim tĂ« punonim. E verteta Ă«shtĂ« se kĂ«to punime mĂ« pas nuk u kryen nw kohwn e duhur, kryesisht pĂ«r shkak tĂ« vonesave tĂ« materialeve tĂ« importit.SidoqoftĂ«, erdhi dhe dita qĂ« ne, punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s mezi e prisnim. 5 dhjetor 1965- nĂ« Radion e re
Qe ditĂ« e hĂ«nĂ«, disi e mvrenjtur, kur emisonet e Radios nisĂ«n nga studiot e reja.U bĂ« nĂ« fakt njĂ« punĂ« e shkĂ«lqyer.Nuk ishte fjala pĂ«r zhvendosjen fizike tĂ« Radios, sepse kjo thuajse nuk ndodhi.TĂ« tĂ«ra aparaturat ishin tĂ« reja, ashtu si vetĂ« studiot, duke pĂ«rjashtuar disa magnetofonĂ« gjermano-lindorĂ« qĂ« u morĂ«n nga studiot e vjetra, e ndonjĂ« sovjetik.Por,megjithatĂ«, pati vĂ«shtirĂ«si jo vetĂ«m nĂ« instalimin e aparaturave tĂ« reja, kryesisht kineze, por nĂ« kolaudimin e tyre, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« transmetimet e emisioneve tĂ« mos kishin as mĂ« tĂ« voglin defekt.Dhe kjo u arrit falĂ« punĂ«s sĂ« grupit teknik tĂ« kryesuar nga inxhinieri i talentuar, Emil Plumbi, me bashkĂ«punĂ«torĂ«t e tij mĂ« tĂ« afĂ«rm, shefin teknik,Spiro Qirko, inxhinierĂ«t e tjerĂ«, Gaqo Konomi, Sali Mensori,Gjergj Shteto, sĂ« bashku me specialistĂ«t kinezĂ« qĂ« punuan krahas tyre. Sinjalet e emisoneve nga studiot, pas provash tĂ« vazhdueshme dhe intensive, kaluan atĂ« ditĂ« nĂ« radiostacione, nga ku u transmetuan nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rkryer nĂ« tĂ«rĂ« territorin e ShqipĂ«risĂ« e jashtĂ« saj. QĂ« nga viti 1961, pas prishjes sĂ« marrĂ«dhĂ«nieve mĂ« Bashkimin Sovjetik, Radio e Jashtme, qĂ« deri atĂ«herĂ« kishte transmetuar emisione vetĂ«m nĂ« pesĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja;greqisht,serbokroatisht, italisht, frengjisht, anglisht dhe arabisht, kishte nisur tĂ« transmetonte edhe nĂ« rusisht, bullgarisht, gjermanisht e mĂ« pas do tĂ« niste emisione nĂ« cekisht, hungarisht, pĂ«r tĂ« vazhduar nĂ« gjuhĂ« tĂ« tjra, si polonisht,portogalisht,spanjisht... Ndaj ndjehej nevoja e zyrave dhe, pĂ«r mĂ« tĂ«pĂ«r, e studiove tĂ« reja. Ngrehina e re Radio TiranĂ«s i siguronte ato, ndonĂ«se, me kalimin e viteve, sic do tĂ« shohim nĂ« pjesĂ«st e tjera tĂ« kĂ«tij cikli, edhe kĂ«to studio u bĂ«nĂ« tĂ« pamjaftueshme pĂ«r shkak se me vendim tĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« u shtuan edhe gjuhĂ« tĂ« tjera, si indonezisht, turqisht,suedisht, persisht, kinezisht, madje edhe suedisht., nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« zĂ«ri i PartisĂ« dhe i diktatorit, Enver Hoxha, tĂ« shtrihej nĂ« tĂ«rĂ« rruzulli tokĂ«sor e tĂ« frymĂ«zontĂ« tĂ«rĂ« popujt e botĂ«s tĂ« luftonin kundĂ«r shfytĂ«zimit imperialisto-revizionist(!?). NjĂ« vĂ«shtrimi shkurtĂ«r mbi godinĂ«n e re tĂ« Radios. Ndryshimi me godinĂ«n e vjetĂ«r tĂ« Radios ishte si nata me ditĂ«n.NĂ« hyrje tĂ« saj ishte njĂ« sallĂ« pritjeje me garderobĂ«.Nga e djathta, njĂ« mengjsore e njĂ« sallĂ« mence e kuzhinĂ«.Nga e majta shkallĂ«t qĂ« tĂ« shpinin nĂ« tri katet e epĂ«rme.NĂ« katin e dytĂ« tĂ« binte nĂ« sy studioja e madhe e orkestĂ«s sinfonike, ku bĂ«nte prova jo vetĂ«m orkestra e Radio TiranĂ«s, por edhe komplekse tĂ« tjera tĂ« muzikĂ«s sĂ« lehtĂ«...Ajo pasohej nga dy studio tĂ« tjera, pak mĂ« tĂ« vogla- njera pĂ«r regjistrime tĂ« muzikĂ«s sĂ« dhomĂ«s dhe tjetra pĂ«r regjisrime tĂ« pjesĂ«ve teatrore, ose tĂ« bisedave me shumĂ« pjesĂ«marrĂ«s..Gjithashtu ishin aty edhe dy studio tĂ« vogla studimi pĂ«r orkestranĂ«tĂ«t.Pastj vinin zyrat. NĂ« katin e dytĂ« ndodhĂ«eshin edhe tri studio tĂ« tjera pĂ«r regjistrime dhe transmetime, si dhe dy studio pĂ«r montimin e emisioneve.Edhe nĂ« katine tretĂ« ndodheshin, gjithashtu, tri studio tĂ« tjera pĂ«r regjistrime e transmetime.TĂ« gjitha qenĂ« moderne tĂ« pajisuara dhe me ajĂ«r tĂ« kondicionuar. Edhe zyrat qenĂ« gjithashtu komode, plot ndricim tĂ« pajisura qĂ« tĂ« gjitha me orendi tĂ« reja tĂ« prodhuara nĂ« Kombinatin e Drurit “Misto Mame’,e tĂ« shtuara edhe me parket . Godina e Radios re kishte formĂ«n e njĂ« katĂ«rkĂ«ndĂ«shi, me njĂ« hapĂ«sirĂ«, brenda saj, gjithashtu nĂ« formĂ« katĂ«rkĂ«ndĂ«shi ,nga ku ndodheshin korridoret, tĂ« gjitha me dritare tĂ« mĂ«dha, qĂ« krijonin njĂ« mjedis shumĂ« tĂ« kĂ«ndshĂ«m.
NĂ« katin e parĂ« tĂ« kĂ«tij katĂ«rkĂ«ndĂ«shi shtrihej njĂ« shesh i madh, ku punonjĂ«sit, sidomos orkestrantĂ«t, mund tĂ« pushonin. NĂ« katin e nĂ«ndhedshĂ«m ndodhej fonoteka, e cila zgjdhi pĂ«rfundimisht problemin e arkivimit tĂ« pjesĂ«ve tĂ« reja muzikore qĂ« i shtoheshin cdo muaj redaksisĂ« sĂ« krijimtarisĂ« muzikore tĂ« Radio TiranĂ«s, depo, magazina
 Me fjalĂ« tĂ« tjera, punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« punonin nĂ« kushte mĂ« se normale, tĂ« cilat, sic theksonin edhe miq marksistĂ«-leninistĂ«, qĂ« kishin punuar edhe nĂ« radio evropiane, ose tĂ« vendeve tĂ« tjera, nuk u linin gjĂ« mangut atyre. TĂ« mos harrojmĂ« se me ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re tĂ« Radio TiranĂ«s dhe tĂ« Pallatit tĂ« KulturĂ«s, qĂ« u pĂ«rurua nĂ« shtator tĂ« vitit 1966, Partia e PunĂ«s, sic thamĂ«,sfidonte dhe nje herĂ« qeverinĂ« sovjetike, qĂ« kishte premtuar se ato do t’ia bĂ«nte dhuratĂ« qeverisĂ« dhe popullit shqiptar. SidoqoftĂ«, disa javĂ« pasi ne kishim nisur punĂ«n nĂ« godinĂ«n e re, erdhi pĂ«r vizitĂ« Manush Myftiu, asokohe anĂ«tar i ByrosĂ« Politike dhe zv.kryetar i KĂ«shillit tĂ« Ministrave.Dhe vizitĂ«n e parĂ« e bĂ«ri nĂ« zyrĂ«n eThanas Nanos, drejtorit tĂ« pĂ«rgjthshĂ«m tĂ« tĂ« kĂ«tij institucioni. Sipas zĂ«rave qĂ« qarkulluan pas kĂ«saj vizite ku u ndodhĂ«n edhĂ« drejtues tĂ« tjerĂ« tĂ« Radios, Manush Myftiut i bĂ«nĂ« pĂ«rshtypje dy gjĂ«ra:sĂ« pari, qĂ« zyra e Thanas Nanos ishte veshur me orendi qĂ« nuk i kishte as edhe ai nĂ« zyrĂ«n e tij dhe, e dyta, ajo mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, se ishte lodhur duke ngjitur katĂ«r kate, duke pĂ«rshitĂ«rĂ« edhe katin pĂ«rdhes.CuditĂ«rish, projektuesit kishin harruar tĂ« mendonin pĂ«r asensorin, e metĂ« e madhe edhe sot nĂ« RadioTirana. Ndaj, si me shaka, ai i paskĂ«sh thĂ«nĂ« Thanas Nanos;”Pse zgjodhe katin mĂ« tĂ« lartĂ«, kur mund ta kishe zyrĂ«n edhĂ« mĂ« poshtĂ«?” Drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m kishte ngritur supat pa ditur c’t’i pĂ«rgjgjej.AtĂ«herĂ« Manush Myftiu kishte shtuar:”Apo duke qenĂ« kaq lart, je mbi tĂ«rĂ« ata qĂ« punojnĂ« kĂ«tu”. V ite mĂ« pas drejtuesit e mĂ«vonshĂ«m zbritĂ«n nga kati katĂ«rt nĂ« tĂ« tretin, nĂ« tĂ« dytin e tani zyra e drejorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«nm ndodhet nĂ« katin e parĂ«. QĂ« nga dita e fillimit tĂ« punimeve nĂ« godinĂ«s sw re tĂ« Radio TiranĂ«s,mĂ« 5 dhetor 1965, po mbushen 44 vjet.Kjo godinĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« kĂ«shtu dĂ«shmitare e sa a e sa ngjarjeve qĂ« ndodhĂ«n nĂ« kĂ«to dekada, deri sa erdhi dhe dita e rrĂ«zimit tĂ« komunizmit dhe vendosjes sĂ« pluralizmit demokratik. Prapavwshtrim historik-PĂ«rpjekje pĂ«r ngritjen e Radio TiranĂ«s, (1937-38) MĂ« datĂ«n 7 korrik tĂ« vitit 1938, me njĂ« dekretligj tĂ« propozuar nga kryeministria, numĂ«r 45/89, mbreti Zog aprovonte ngritjen e njĂ« stacioni tĂ« Radio TiranĂ«s, nĂ« tĂ« cilin thuhej:”Autorizohet qeveria mbretnore, nĂ« marrĂ«veshje me njĂ« shtĂ«pi tĂ« speciaizueme, tĂ« ngrehĂ« kĂ«tu nĂ« TiranĂ« njĂ« radiostacion pĂ«r radiotelegrafi,radiotelefoni dhe radiodifuzion, me fuqi 3 kĂ« 
Shuma e pĂ«rgjithshme e shpenzimeve do tĂ« jetĂ« 122 mijĂ« e 500 franga ari”(“Fletorja Zyrtare” nr. 15,21 korrik 1938). KĂ«shtu,mĂ« sĂ« fundi, realizohej njĂ« dĂ«shirĂ« e madhe dhe nevojĂ« e madhe qĂ« ishte shprehur sa e sa herĂ« nĂ« shtypin tonĂ« gjatĂ« asaj periudhe.PĂ«r kĂ«tĂ« mjafton tĂ« shkĂ«pusim fragmeme nga shumĂ« gazeta tĂ« kohĂ«s:”Radioja, njĂ« dritare qĂ« vĂ«shtron nĂ« tĂ« gjitĂ« botĂ«n”(“Diana”,prill,1937);”RĂ«ndĂ«sia e radios –ngritja e njĂ« stacioni tĂ« tillĂ« nĂ« ShqipĂ«ri”,
(“Drita”,16 maj 1937),”ShĂ«nime e komente pĂ«r njĂ« stacion radiofonik”,”C’u bĂ« me Radio TiranĂ«n”,(“Shtypi”, 19 mars 1938) e njĂ« sĂ«rĂ« artikujsh tĂ« botuar gjatĂ« kĂ«saj periudhe nga Gjergj Bubani, publicist i njohur i atyre viteve, kryesisht nĂ« “Drita”, i cili mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej edhe drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s. NĂ« artikullin “Radiostacioni shqip”, botuar mĂ« 9 prill 1937 nĂ« gazetĂ«n “Drita”,midis tĂ« tjerash, duke u vĂ«nĂ« nĂ« dukje njĂ« kĂ«rkesĂ« te tillĂ« tĂ« kohĂ«s, nĂ«nvizohej:”NĂ« njĂ« nga numrat e kĂ«tyre ditĂ«ve tĂ« gazetĂ«s sonĂ« u prit pĂ«r rrĂ«shqit ceshtja e instalimit tĂ« njĂ« radiostacioni emitent shqip.T ashti informohemi se komisioni i ngarkuem me pregaditjen e 25-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ«e ka shtrue kĂ«tĂ« problem dhe asht tue i kushtue nji kujdes tĂ« vecantĂ«.Jo vetĂ«m kaq:Brenda njĂ« pĂ«eriudhe tĂ« shkurtĂ«r u arrit qĂ« nga aparatet radiomarrĂ«se qĂ« ekzistonin nĂ« ShqipĂ«ri,tĂ« kumbonte fjala shqip”. Kjo dĂ«shmohet pĂ«rsĂ«ri nĂ« gazetĂ«n “Shtypi’,tĂ« datĂ«s 10 mars 1938, e cila theksonte: ”Me rastin e kremtimeve tĂ« 25-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisiĂ« KombĂ«tare, populli pati rastin e lumtur tĂ« dĂ«gjojĂ« me anĂ«n e radios fjalimin e sovranit dhe ligjĂ«ratat qĂ« u mbajtĂ«n ditĂ«n e festimeve.Nga njĂ« stacion me valĂ« tĂ« mesme u transmetuan tĂ« gjitha fazat interesante tĂ« kremtimeve dhe shqiptarĂ«t brenda dhe jashtĂ« shtetit u ndodhĂ«n nĂ« manifestimet qĂ« zhvilloheshin nĂ« TiranĂ«.Qysh atĂ«herĂ« nuk u dĂ«gjua mĂ« Radio Tirana t’i flasĂ« botĂ«s nĂ« gjuhĂ«n e vet.Po mbushen pesĂ« muaj qĂ« stacioni radiofonik u zhduk prej nesh.” Duhet thĂ«nĂ« se pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« solemnitet 25-vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarsisĂ« ,mĂ« 28 nĂ«ntor 1937,u arrit qĂ« tĂ«rĂ« veprimtaritĂ« e zhvilluara atĂ« ditĂ« tĂ« pĂ«rcilleshin edhe me anĂ« tĂ« Radios.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim erdhĂ«n nĂ« ShqipĂ«ri teknikĂ« nga firma e njohur “Philips’, qĂ« njihej nĂ« tĂ«rĂ« botĂ«n.”.Por vetĂ«m kaq. Ndaj, me kalimin e kohĂ«s kjo kĂ«rkesĂ« e madhe nisi tĂ« shtrohej edhe mĂ« shumĂ«.Ja pĂ«rse nĂ« gazetĂ«n “Shtypi” tĂ« datĂ«s 22 maj 1938 shkruhej:”Ata qĂ« kanĂ« radio dhe tani presin cdo mbrĂ«mje orĂ«n e caktuar pĂ«r tĂ« hapur stacionin e Radio Barit, i cili me lajmet qĂ« jep nĂ« gjuhĂ«n shqipe edhe nĂ« disa raste edhe muzikĂ«,i ka sjĂ«llĂ« njĂ« shĂ«rbim tĂ« cmueshĂ«m popullit shqiptar, paskĂ«taj do tĂ« marrin nga stacioni i TiranĂ«s transmetime tĂ« ndryshme , lajme,kĂ«ngĂ« muzikĂ« kombĂ«tare
”. (ShtojmĂ« me kĂ«tĂ« rast se nĂ« bazĂ« tĂ« njĂ« marrĂ«veshjeje me qeverinĂ« italiane ishte arritur atĂ«herĂ« qĂ« nga Radio Bari tĂ« transmetohej cdo ditĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe njĂ« program prej gjysmĂ« ore, ku pĂ«rfshiheshin lajme nga ShqipĂ«ria, nga bota dhe programe muzikore). Dhe ja, pas kaq pĂ«rpjekjesh, vimĂ« nĂ« kohĂ«n kur pas aprovimit tĂ« dekretligjit nga mbreti Zog, Radio Tirana tĂ« nisĂ« programe tĂ« rregulllta qĂ« u vendos tĂ« fillojmĂ« mĂ« 28 nĂ«ntor, me rastin e ditĂ«s sĂ« PavarĂ«sisĂ«.Por mĂ« parĂ« u deshĂ«n disa muaj provash dhe transmetimesh eksperimenatale, pĂ«r tĂ« arritur nĂ« emisone tĂ« rregullta. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim, nĂ« datat 29, 30 dhe 31 gusht nga Radio Tirana u transmetuan festimet me rastin e 10-vjetorit tĂ« shpalljes sĂ« mbretisĂ«, ku pĂ«rfshiheshin mesazhi i kryeministrit drejtuar popullit shqiptar me kĂ«tĂ« rast, koncerte dhe veprimtari kulturore.Madje nĂ« kĂ«to programe u pĂ«rfshi edhe transmtimi i nje ndesheje futbolli, zhvilluar nĂ« fushĂ«n e Shallvares nĂ« TiranĂ«, midis SK TiranĂ«s dhe “Iraklisit” tĂ« KavallĂ«s,(Greqi), qĂ« u fitua 7-0 nga tiranasit, ndeshje e komentuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nga komenta- tori i njohur, Anton Mazreku. KĂ«to programe patĂ«n jehonĂ« nĂ« tĂ«rĂ« ShqipĂ«rinĂ« dhe ishin njĂ« bazĂ« e madhe sigurie tashmĂ« pĂ«r pĂ«rurimin e Radio TiranĂ«s.
Ku ishte vendosur Radio Tirana Ishte shumĂ« e veshtirĂ« qĂ« brenda njĂ« kohe tĂ« shkurtĂ«r tĂ« ndĂ«rtohej njĂ« godinĂ« e posacme ku tĂ« vendosej Radio Tirana.Ishte madje e vĂ«shtirĂ« tĂ« gjendej edhe njĂ« godinĂ« e pĂ«rshtatshme.KĂ«sisoj, selia e parĂ« e Radios u bë  Bashkia. Ajo ishte nga ndĂ«rtesat mĂ« moderne tĂ« TiranĂ«s sĂ« atyre viteve,ngritur nĂ« sheshin “SkĂ«ndĂ«rbej”, qĂ« u prish nĂ« fillim tĂ« viteve 80-tĂ«, pĂ«r t’ia lĂ«nĂ« vendin Muzeut h Historik KombĂ«tar.. PikĂ«risht nĂ« dy nga dhomat e mĂ«dha tĂ« katit tĂ« dytĂ« BashkisĂ« u vendos Radio Tirana.NĂ« njerĂ«n u instaluan ato pak aparatura e tryeza e punĂ«s sĂ« redaktorĂ«vĂ« tĂ« parĂ«, e nĂ« dhomĂ«n tjetĂ«r studioja e folĂ«sve, qĂ« shĂ«rbente, gjithshtu, edhe si sallĂ« pĂ«r transmetimet e programeve muzikore qĂ« ishin tĂ« drejtperdrjta, meqĂ« kuptohet se deri nĂ« atĂ« kohĂ« nuk ishte shpikur ende magnetofoni. KĂ«shtu, mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1938 , me njĂ« pĂ«rshendetje tĂ« mbajtur nga mbreti Zog, i shoqĂ«ruar nga mbretĂ«resha dhe drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s, Gjergj Bubani, nĂ« orĂ«n 12.00, RadioTirana nisi emisionin e saj tĂ« parĂ«, paraqitur nga folĂ«sja e njohur Kaliopi Nushi,(Plasari).MĂ« 29 nĂ«ntor gazeta “Drita” njoftonte midis tĂ« tjerash:”Naltmadhnia,mbreti dhe mbrteĂ«resha ,inauguaruan solemnisht Radiostacionin.NĂ« qendrĂ«n e radiostacionit qĂ« gjendet nĂ« LaprakĂ«,ishin pĂ«rqendruar autoritete e larta civile e ushtarake tĂ« vendit”. NjĂ« njoftim tĂ« tillĂ« jepte edhe “Gazeta e Korces” e po kĂ«saj date:”Me celjen e kĂ«tij stacioni u plotĂ«sua me sukses njĂ« mungesĂ« e dukshme.EshtĂ« e vertetĂ« qĂ« shĂ«rbimin e lajmeve nĂ« gjuhĂ«n shqipe e kryente me mirĂ«dashje Radiostacioni i Barit, me shĂ«rbimin e tij tĂ« pĂ«rditshĂ«me, gjithshtu me emisione tĂ« rralla koncertesh, por kĂ«to nuk mjaftonin.” PĂ«r sa i pĂ«rket funksionimit tĂ« Radio TiranĂ«s na vjen nĂ« ndihmĂ« pĂ«rsĂ«ri artikullii mĂ«sipĂ«rm, ku shkruhet;”Transmetimi i emisioneve radiofonike do tĂ« jepen nĂ« sallĂ«n e BashkisĂ«, ku Ă«shtĂ« instaluar nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« posacmĂ« aparati marrĂ«s i stacionit tĂ« RomĂ«s.Kurse stacioni kryesor dhĂ«nĂ«s Ă«shtĂ« instaluar,sic dihet, nĂ« LaprakĂ«...Stacioni i tĂ«rĂ« pĂ«rmban njĂ« aparat madhĂ«shtor qĂ« zĂ« njĂ« sallĂ« prej afĂ«r tetĂ« metrash gjatĂ«si.Atje pĂ«rmblidhen tĂ« gjitha veglat dhe instalimet qĂ« do tĂ« veprojnĂ« pĂ«r transmetimin e emisioneve nĂ« cdo orĂ«.Sic Ă«shtĂ« njoftuar dhĂ« mĂ« parĂ«,stacioni radiofonik ka fuqi nĂ« antenĂ« prej 3 kĂ« 
Emisionet do tĂ« jepen me valĂ« tĂ« shkurtar 40 m.Stacioni Ă«shtĂ« ndĂ«tuar prej oficinĂ«s “Radio Markoni” tĂ« XhenovĂ«s
.me famĂ« botĂ«rore
 fjala e fundit e teknikĂ«s.” PĂ«rurimi dhe transmetimi i programeve tĂ« para tĂ« Radio TiranĂ«s, mĂ« 28 nĂ«ntor 1938,u pasqyrua pĂ«rsĂ«ri gjerĂ«sisht nga shtypi.NĂ« njĂ« artiull tjetĂ«r tĂ« datĂ«s 30 nĂ«ntor gazeta “Drita” shkruan:”Dita e parĂ« e emisionit radiofonik nĂ« TiranĂ« pati sukses tĂ« bukur qĂ« pritej.E gjitha ShqipĂ«ria, por edhe ata qĂ« sĂ« largu ndjekin jetĂ«n e atdheut tonĂ«,do tĂ« kenĂ« kaluar disa orĂ« gĂ«zimi tĂ« brendshĂ«m, qĂ« rrjedh nga kĂ«naqĂ«sia qĂ« jep njĂ« vepĂ«r kombĂ«tare e realizueme.Publiku mbeti i prekun prej kangĂ«ve vendase tĂ« kĂ«ndueme prej sopranove Marie Paluca e Tefta Tashko.Kjo ishte dita e parĂ« e stacionit radiofonik tĂ« ShqipĂ«risĂ«.” Kam pasur rastin nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 1993 tĂ« pĂ«rgatis njĂ« emision televiziv kushtuar 55- vjetorit te krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s dhe tĂ« intervistoj kĂ«ngĂ«taren tonĂ« tĂ« madhe,Marije Paluca,(Kraja), e cila atĂ«herĂ« m’u shpreh kĂ«shtu nĂ« mikrofonin e RTVSH-sĂ«: “Emocionet qĂ« ndjeva atĂ« ato caste kur kĂ«ndoja mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1938 , do tĂ« mbeten tĂ« pashlyera.Kisha kĂ«nduar plot herĂ« para publikut shqiptar sĂ« bashku me kĂ«ngĂ«taren dhe shoqen time Tefta Tashko, shoqĂ«ruar nĂ« piano nga Lola Aleksi,(Gjoka),e Tonin Guraziu.Por nĂ« salla tĂ« vogla, ku na dĂ«gjonin jo mĂ« shumĂ« se 300-400 artdashĂ«s.Kurse,
duke kĂ«nduar nga studioja e vogĂ«l e Radio TiranĂ«, e merrja me mend se ishin me mijĂ«ra dĂ«gjues tĂ« cilĂ«t qĂ«ndronin praĂ«n aparateve tĂ« Radios. KĂ«ta spektatorĂ« unĂ« nuk shihja, por i pĂ«rfytyrojaDhe kjo mĂ« emociononte edhe mĂ« shumĂ«, kur mendoja se ata ndodheshin anĂ« e kĂ«nd ShqipĂ«risĂ« dhe, madje, jashtĂ« kufijve tĂ« saj.Kisha ndier kĂ«naqĂ«si kur kisha kĂ«nduar njĂ« vit mĂ« parĂ« nĂ« emisionin shqip tĂ« Radio Barit,por kjo nuk mund tĂ« krahasohej me kĂ«naqĂ«sinĂ« qĂ« ndieja kur kĂ«ndoja ne Radio Tirana,sepse kĂ«ndoja pĂ«r dĂ«gjuesit shqiptarĂ« nga ShqipĂ«ria, tĂ« cilĂ«t mĂ« shpĂ«rblenin me mirĂ«njohjen e tyre tĂ« thellĂ«.” Programet e para tĂ« Radio TiranĂ«s nuk kalonin mĂ« shumĂ« se tri orĂ« nĂ« ditĂ«, por, sidoqoftĂ«, qenĂ« tĂ« pasuara.Ja, pĂ«r shembull, programi i ditĂ«s sĂ« parĂ«:”13.00,ora ekzakte-nĂ« fjalĂ« me dĂ«gjuesit;13.10-radiofletore;13.25-muzikĂ« e lehtĂ«;14.00mbyllja e emisionit. NĂ« mbĂ«mje:19.00-ora ekzakte dhe programi:19.02-zoti Rrok Gera , ministri i ekonomisĂ« kombĂ«tare cel vargun e konferencave radiofonike;19.15-muzikĂ« koncertesh;20.00- radiofletore;20.-15 muzikĂ« vallĂ«zimi.20.45-mbyllja e emisioneve. Duhet tĂ« kemi parasysh se Radio Tirana e nisi veprimtarine nĂ« kushte shumĂ« tĂ« vĂ«shtira.Kjo vĂ«rtetohet edhe nga njĂ« artikull botuar nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit” mĂ« 9 prill 1944, ku, ndĂ«r tĂ« tjera, theksohet:”NjĂ« nĂ«punĂ«s,disa bashkĂ«punĂ«torĂ« dhe njĂ« sherbĂ«tor. Buxhet, 4000 franga pĂ«r pesĂ« muaj:28 nĂ«ntor 1938-1 prill 1939, kur do tĂ« dilte buxheti i ri i MinistrisĂ« sĂ« Kulturws popullore,kĂ«to 4000 franga kishin tepruar nga fondi i paracaktuar pĂ«r goditjen e stacionit radiofonik tĂ« LaprakĂ«s nga inxhinier Ndoc Saraci, i cili i vuri nĂ« dispozicionin e radiostacionit. Me 4000 franga njĂ« nĂ«punĂ«s, mobilje tĂ« marra hua dhe 140 disqe gramafoni e ka filluar veprimtarinĂ« e vet Radio Tirana
” Drejtori i parĂ« i RadioTiranĂ«s, sic e pĂ«rmendĂ«m mĂ« lart , u emĂ«rua Gjergj Bubani, (1894-1954).Ai kishte ardhur nĂ« mesin e viteve ’30-tĂ« nga Rumania, ku ishte shquar pĂ«r veprimtarinĂ« e tij atdhetare,vecanĂ«risht nĂ« fushĂ«nm e publicistikĂ«s.I. pajisur me kulturĂ« tĂ« gjerĂ«, dhe njohĂ«s i katĂ«r gjuhĂ«ve tĂ« huaja,(,rumanisht, greqisht,t,italisht, frengjisht),ai luajti rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« ngritjen cilĂ«sore tĂ« emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s, qĂ« po bĂ«nte hapat e saj sa tĂ« parĂ« dhe tĂ« vĂ«shtirĂ« qĂ« tĂ« fitonte tiparet tĂ« njĂ« radioje kombĂ«tare. MirĂ«po kjo ndihnesĂ« e madhe e tij si edhe e bashĂ«kĂ«punĂ«torve tĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, u mohua krejtĂ«sisht pas ardhjes sĂ« regjimit komunist nĂ« fuqi.U arrit deri nĂ« atĂ« pikĂ« sa u mohua edhe data e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s , 28 nĂ«ntor 1938., kur mbreti Zog mbajti fjalimin e tij pĂ«rurues mĂ« kĂ«tĂ« rast.Si datĂ« e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s u mor 28 nĂ«ntori ivitit 1944, kur diktatori Enver Hoxha foli nĂ« mikrofonĂ«t e kĂ«saj radioje nĂ« manifestimin e madh tĂ« mbajtur me rastin e clirimi tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« bulevardin “DĂ«shmorĂ«t e Kombit’.’KatĂ«r vjet veprimtari tĂ« Radio TiranĂ«s, sic do ta shohim nĂ« pjesĂ«t e ardhshme tĂ« kĂ«tij ciklii u mohuan. Kjo,padrejtĂ«si vulgare u vu nĂ« vend mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1993.Asokohe,sic shkrova mĂ« sipĂ«r, sapo kisha nisur tĂ« tĂ« shkruaja “HistorinĂ« e RTVSH-sĂ«,(1938-1990)”.NĂ« nĂ« njĂ« bisĂ«dĂ« me drejtorin e atĂ«hershĂ«m tĂ« kĂ«tij institucioni,SkĂ«nder Bucpapaj, ramĂ« nĂ« ujdi qĂ« tĂ« organizonim njĂ« mbledhje solemne me rastin e kĂ«saj ngjarjeje tĂ« madhe nĂ« historinĂ« e kulturĂ«s sonĂ«.Ashtu u bĂ«. QĂ« atĂ«herĂ« 28 nĂ«ntori i vitit 1938 hyri me tĂ« drejtĂ« nĂ« histori si data e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s.. Dhe do tĂ« mbetet e tillĂ« pĂ«rjetĂ«sisht., pavarĂ«sisht se mĂ« 2003 drejtuesit e RTVSH-sĂ« sĂ« periudhĂ«s socialiste nuk kremtuan 65-vjetorin e krijimit tĂ« Radio TiranĂ« qĂ« ishte bĂ«rĂ« traditĂ« pas vendosjes sĂ« demokracisĂ«, sic nuk kremtuan mĂ« pas as 45-vjetorin e krijimit tĂ«
TVSH-sĂ«.Madje, sic do tĂ« shkruaj nĂ« pjesĂ«n e fundit, lanĂ« nĂ« heshtje tĂ« plotĂ« edhe botimin e librit “Historia e RTVSH-sĂ«â€, qĂ« u botua vitet e fundit.qĂ« duhej tĂ« shĂ«nonte pĂ«r kĂ«tĂ« institucion njĂ« ngjarje tĂ« madhe. Radio Tirana gjatw pushtimit fashist NdĂ«rsa trupat fashiste ato ditĂ« tĂ« para tĂ« prillit tĂ« vitit 1939 po pĂ«rgatisnin me shpejtĂ«si pushtimin e ShqipĂ«risĂ«,thirrjet mĂ« tĂ« fuqishme qĂ« populli tĂ« ngrihej e tĂ« luftonte kundĂ«r pushtuesit u dĂ«gjuan nga mikrofonĂ«t e Radio TiranĂ«s.PĂ«r kĂ«tĂ« dĂ«shmon njĂ« artikull botuar nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit”,, mĂ« 9 prill 1944, me titull ”Kujtime Radio Tirana,dhe 7 prilli 1939” ku, ndĂ«r tĂ« tjera, thuhet: “Radio Tirana nĂ« ditĂ«t fatale u kallzua mĂ« i vlefshĂ«mi nga c’mund tĂ« besohet, madje shumĂ« mĂ« i vlefshĂ«m nga shtatmadhoria e gjeneral Aranitit qĂ« kujtoi se me shembjen e urĂ«s sĂ« Shijakut e kreu detyrĂ«n, pra, RadioTirana e pagoi plotĂ«sisht detyrĂ«n e vet.NĂ« Berlin,LondĂ«r, edhe aty nĂ« RomĂ« vetĂ« zĂ«ri i I shqiptarĂ«ve,shpĂ«rndarĂ« nga mikrofonii saj la jehonĂ« tĂ« thellĂ«.NĂ« shumĂ« vende tĂ« qytetĂ«ruara lajmet e pĂ«rhapura nga Radio Tirana, shkaktuan botime tĂ« posacme nĂ« fletoret mĂ« nĂ« zĂ« tĂ« pĂ«rditshme. ShqipqĂ«ria nĂ« ato caste kritike mundi ta thotĂ« fjalĂ«m e saj”. Jehona e Radio TiranĂ«s,-nĂ« atĂ« tĂ« premte tĂ« zezĂ«,-vazhdon artikulli,-ka qenĂ« mĂ« e madhe dhe mĂ« efortĂ« nĂ« kryqytetet balkanike dhe sidomos nĂ« Bukuresht, Stamboll, Sofie, ku jetojĂ« nĂ« me shumicĂ« shqiptarĂ« mĂ«rgimtarĂ«, tĂ« djegur e tĂ« zhuritur pĂ«r mĂ«mĂ«dhenĂ«â€. KĂ«to thirje u bĂ«nĂ« sĂ« pari nga drejtori i Radio TiranĂ«s, Gjergj Bubani,drejtori i ATSH-sĂ«, Mihal Sherko, komentatori sportive, Anton Mazreku,madje edhe nga kryeministri, Mehdi FrashĂ«ri. Por rezistenca qe e kotĂ«. ShqipĂ«ria ra nĂ«n sunsundimin fashist.Po ashtu kultura arti,propaganda,.Nuk pĂ«rjashtohej as Radio Tirana, qĂ« menjĂ«herĂ« u vu nĂ«n kotrollin e pushtuesit.. PĂ«r t’i treguar botĂ«s se ata nuk janĂ« pushtues, fashistĂ«t qĂ« mĂ« 14 prill tĂ« vitit 1939 , sic njofton edhe gazeta “Shtypi”,nisĂ«n tĂ« transmetonin programe nĂ« tĂ« gjitha gjuhĂ«t ballkanike:serbo-kroatisht,greqisht,bullgarish,rumanisht,turqisht si dhe frengjisht dhe anglisht, ku pushtimin e cilĂ«sonin clirim tĂ« ShqipĂ«risĂ«. “Vendi ynĂ« ka fituar kĂ«shtu rekordin nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja midis radiostaconeve tĂ« Ballkanit ,-vazhdonte “Shtypi” nĂ« po atĂ« datĂ«.-Shqiptari nĂ« mĂ«rgim ka mundĂ«si tĂ« vihet nĂ« korrent tĂ« ngjarjeve tĂ« pĂ«rditshme me tĂ« gjitha hollĂ«sirat dhe komentet e duhura.” Sigurisht qĂ« ato dy dhoma nĂ« BashkinĂ« e TiransĂ« ishin shumĂ« pak pĂ«r synimet e pushtuesve,tĂ« cilĂ«t pas disa muajsh e tranferuan Radion nĂ« njĂ« godinĂ« tĂ« re nĂ« rrugĂ«n “Kont Urani”, ku ajo mbeti si e tillĂ« deri mĂ« 5 dhjetor tĂ« vitit 1965.Godina e re e Radio TiranĂ«s nisi tĂ« pajisej nga specialistĂ«t italianĂ« me aparaturat mĂ« moderne tĂ« kohĂ«s. Sic njoftonte gazeta “Fashizmi”,e datĂ«s 29 dhjetor 1939 nĂ« njĂ« artikull me titull “RadioTirana vepĂ«r fashiste”,pĂ«rfaqsuesi iqeverisĂ« shqiptare, Xhafer Ypi dhe Valauri, kryetari i EIAR-I, (Ente Italiana Audio Radio),nĂ«nshkruan njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r instalimin e njĂ« stacioni tĂ« fuqishĂ«m me fuqi prej 50 kĂ« qĂ« do tĂ« transmetonte me valĂ« tĂ« mesme. “ShqipĂ«ria do tĂ« ketĂ« njĂ« nga stacionet mĂ« tĂ« fuqishme tĂ« Ballkanit”,-njoftonte kjo gazetĂ«,duke i bĂ«rĂ« jehonĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mĂ«sipĂ«rme.Sipas kĂ«saj gazete,do tĂ« fuqizoheshin tĂ« gjitha shĂ«rbimet e radifuzionit nĂ« Shqipqri, tĂ« cilat me ngritjen e stacionit tĂ« ri, do tĂ« shpĂ«rndaheshin nga njĂ« ndĂ«r stacionet mĂ« tĂ« fuqishme dhĂ« mĂ« moderne tĂ« Ballkanit”.
NĂ« tĂ« njetĂ«n kohĂ«, u modernizuan edhe mĂ« shumĂ« dy studiot qĂ« ndodheshin nĂ« katin e tretĂ« tĂ« godinĂ«s sĂ« re tĂ« Radios, nisi tĂ« botohej revista e pĂ«rdyjavshme “Radioprogrami”, qĂ« mĂ« pas u quajt “Radiorevista Tirana” e “Vatra Shqiptare”.NĂ« kĂ«to revista botoheshin programet e Radio TiranĂ«s,si dhe rubrika kulturoro-artistike e letrare.Sigurisht qĂ« botoheĂ«shin edhe materiale propagandistike fashiste.Kjo ishte e pamĂ«njanueshme.MegjithatĂ«, revista u bĂ« pasqurĂ« e mendimit intelektual shqiptar dhe botĂ«ror.Kjo revistĂ« u botua deri nĂ« shtator tĂ« vitit 1944. PĂ«r tĂ« kuptuar se c’propagandĂ« bĂ«nin fashistĂ«t edhe pĂ«r Radio TiranĂ«n, mjafton tĂ« pĂ«rmendim njĂ« artikull tĂ« botuar nĂ« numrin e parĂ« tĂ« revistĂ«s “Radioprogrami”,(11prill 1940), me titull”Nje vit jete nĂ« Radio Tirana”, ku shkruhej:”Brenda njĂ« vendi pak metĂ«r katror- njĂ« platformĂ« e zezĂ« ngjitur pas muri.NĂ« njĂ« cep- njĂ« tryezĂ« e vogĂ«l,njĂ« copĂ« hekuri e bardhĂ«,mikrofoni,pjesĂ« kanconetash
. letra tĂ« daktilografuara.NjĂ« djaloshflokĂ« verdhĂ«, i mbytur nĂ« djersĂ« shprehet me shumĂ« gjeste e pak fjalë .Mbi njĂ« karige- disa dhjetĂ«ra disqe tĂ« prishur nga pĂ«rdorimi.NjĂ« i nxehtĂ« qĂ« tĂ« zĂ« frymĂ«n.JashtĂ« 37 shkallĂ« , nĂ« hije.Brenda 40 shkallĂ«..Ishte qendra e Radio TiranĂ«s kĂ«tu e njĂ« njĂ« vit mĂ« parĂ«.Sot nĂ« rrugĂ«n “Kont Urani”, njĂ« pallat ivogĂ«l dhe I kĂ«ndshĂ«m Ă«shtĂ« qendra e shĂ«rbimeve tĂ« Radios me gjithĂ« aktivitetet e saj harmonike e kumbuese qĂ« fillojnĂ« nĂ« mĂ«ngjes e vazhdojnĂ« deri nĂ« mbĂ«mje vonĂ«â€. PĂ«r aftĂ«simin profesional tĂ« personelit krijues tĂ« Radios u ngritĂ«n kurse.NjĂ« ndĂ«r ta ishte kursi pĂ«r pĂ«rgatitjen e folĂ«sve, drejtur nga; folĂ«sja Kaliopi Plasari,shkolla e pĂ«rgatitjes sĂ« kĂ«ngĂ«arĂ«ve drejtohej nga Tefta Tashko e pianisti Tonin Guraziu sĂ« bashku muzikantin italian, Mario Etore.Funksiononte edhe kursi i kitarĂ«s e mĂ« pas shkolla e instrumenistĂ«vĂ« , ku nisĂ«n hapat e parĂ« Nikolla Zoraqi,Ymer SkĂ«nderi, Genc Bogdo qĂ« u bĂ«nĂ« mĂ« pas muzikantĂ« e kompozitorĂ« tĂ« njohur. PĂ«r ngritjen teknike ndihmoi inxhinieri i njohur italian, Antonio Galeaci, i cili sĂ« bashku me pianistin Mario Etore qĂ«ndroi nĂ« ShqipĂ«ri,deri mĂ« 1948, duke dhĂ«nĂ« ndihmesĂ« tĂ« ndieshme nĂ« ecurinĂ« Radio TiranĂ«s. NdĂ«r emisionet mĂ« tĂ« njohura pĂ«rmendim programet e orkestrĂ«s moderne tĂ« drejtuar,,vec Mario Etores, edhe nga dirigjenti tjetĂ«r italian,Sardeli, “Radio Posta”,emision me muzikĂ« tĂ« kĂ«rkuar nga dĂ«gjuesit,”Ora gazmore”. Kishte edhe emisione tĂ« tjerta interesante si :”Ora e fĂ«mjĂ«vĂ« “, “Ora letrare”, ku lexoheshin dhe diskutoheshin vepra tĂ« njohura tĂ« letĂ«sissĂ« shqipe dhe botĂ«erore.Emisione me interes ishin dhe ato me karakter kulturor,shkencor,emisione pĂ«rkujtimore pĂ«r figura tĂ« mĂ«dha shqiptaredhe tĂ« huaja, ku bashkĂ«punonin personalitete tĂ« kulturĂ«s dhe artit shqiptar. Pa dyshim,ndĂ«r emisionet mĂ« tĂ« dĂ«gjuara tĂ« Radio TiranĂ«s ishte dhe “Ora e mjekut”, i cili kishe nisur qĂ« nĂ« javĂ«t e para tĂ« krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s nga dr.Hamdi Sulcebeu, emisioni mĂ« jetĂ«gjatĂ« i Radio TiranĂ«s qĂ« ai e vazhdoi deri nĂ« ditĂ«t e fundit tĂ« jetĂ«s sĂ« tij, po tĂ« marrim parasysh se vazhdoi pĂ«r mĂ« shumĂ« se 50 vjet.Me shumĂ« interes ndiqej gjithshtu edhe “Kronika sportive”, pĂ«rgatitur nga Anton Mazreku. Ndonwse nĂ« kushtet e rĂ«nda tĂ« pushtimit fashist,kur nĂ« pogramet e Radio TiransĂ« zunĂ« vend edhe programe nĂ« italisht, si lajme, komente, mĂ«simi i gjuhĂ«s italiane , sidomos programe tĂ« muzikĂ«s sĂ« lehtĂ«, prapĂ«seprapĂ« Radio Tirana u pĂ«rpoq tĂ« ruante tipare kombĂ«tare.Kjo, u pa, vec atyre qĂ« pĂ«rmendĂ«m mĂ« sipĂ«r, edhe te emisonet muzikore qĂ« pĂ«rbĂ«nin pjesĂ«n dĂ«rmuese tĂ« programeve tĂ« Radios.
KĂ«tĂ« e verteton edhe njĂ« relacion mbi veprimtarinĂ« e Radio TiranĂ«s gjatĂ« 6-mujorit tĂ« parĂ« tĂ« vitit 1943, (Arkivi i Shtetit,dosja 12, faqe 198), ku theksohet se po punohej pĂ«r mbledhjen e apuntave melodike “qĂ« do tĂ« krijojnĂ« kĂ«ngĂ«n shqiptare, duke e rikthyer nĂ« njĂ« formĂ« tĂ« re , por qĂ« do tĂ« rrjedhĂ« vetvetiu e do tĂ« pĂ«rmbledhĂ« tĂ«rĂ« folklorin melodik tĂ« vendit.PĂ«r tĂ« filluar kĂ«to veprime u bĂ« njĂ« pĂ«rmbledhje dhe njĂ« rishikimi motiveve tĂ« para shqiptare nĂ« volumin “Jeta shqiptare”, volum i cili po pĂ«rhapet nĂ« tĂ« gjithĂ« ShqipwrinĂ«â€. NĂ« kultivimin e muzikĂ«s popullore shqiptare nĂ« Radio Tirana luajti rol, krijimi grupit toskĂ« dhe grupit karkteristik shkodran me kĂ«ngatarin e njohur, Kel Sata,grupi iburrave drejtuar nga Mihal Ciko, kĂ«ngĂ«tar i njohur dhe drejtues i sektorit tĂ« muzikĂ«s nĂ« Radio, grup qĂ« qĂ« u bĂ« shumĂ« popullor. Gjithashtu duhet pĂ«rmendur nisma qĂ« mori kĂ«ngĂ«tarja e njohur Tefta Tashko , punonjĂ«se e Radios, e cila mĂ« 1942 shkoi nĂ« Itali, ku regjistroi kĂ«ngĂ« popullore shqiptare tĂ« cilat edhe sot kanĂ« vlera tĂ« jashtĂ«zakonshme. NdĂ«r kĂ«ngĂ«arĂ«te tjerĂ« tĂ« njohur tĂ« Radios pĂ«rmendim sopranon Marie Paluca, (Kraja),tenorĂ«t ,Kristaq Antoniun,Kostaq Koco,Bardhyle Nase, Merita Sokoli,Behije Cela, (Levonja). Viktori Xhacka, qĂ« kĂ«nduan me pasion kĂ«ngĂ« popullore shqiptare. Vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«mnĂ« programet e Radio TiranĂ«s zinte dhe muzika klasike, e cila i pĂ«rcillej dĂ«gjuesit me disqe qĂ« erdhĂ«n posacĂ«risht nga Italia..Vec kĂ«saj nĂ« Radio jepĂ«shin edhe koncerte me muzikĂ« dhome, koncerte tĂ« orkestrave tĂ« vogla, komplekse karakteristike e komplekse me fizarmonikĂ«. DĂ«gjuesi ynĂ« pati mundĂ«si nĂ« ato vit tĂ« dĂ«gjonte pjesĂ« tĂ« njohura sinfonike nĂ« interpretimin e OrkestrĂ«s sĂ« Forcave tĂ« Asrmatosura, qĂ« transmetoheshin kryesisht nga Radio Tirana.. NĂ« njĂ« artikull tĂ« botuar mĂ« 14 korrik tĂ« vitit 1943 nĂ« gazetĂ«n “Tomori”, vihet nĂ« dukje se Radio Tirana kishte transmetuar “
rreth njĂ«zetĂ« koncerte tĂ« mĂ«dhĂ«nj sinfonikĂ« nga mĂ« tĂ« mirĂ«t,duke pĂ«rmbledhur copa muzike klasike,nga mĂ« tĂ« mirat,copa autorĂ«sh klasikĂ« tĂ« kohĂ«s sĂ« kaluar,dhe nga ato mĂ« tĂ« mĂ«dhatĂ« dhe mĂ« tĂ« shquarat tĂ« kohĂ«s sonë ndĂ«r tĂ« cilat pesĂ« sinfonitĂ« mĂ« tĂ« njohura tĂ« Beethovenit.” NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« gama e veprimtarisĂ« sĂ« Radio TiranĂ«s u rrit shumĂ«.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim u krijuan sektorĂ« tĂ« tillĂ« si i radiopeĂ«rhapjes, ku pĂ«rfshihej dhe informacioni,sektori i gjuhĂ«ve tĂ« huaja,i programacionit,i grupit dramatik, pĂ«r tĂ« cilin do tĂ« flasim nĂ« pjesĂ«n e katĂ«rt tĂ« kĂ«tij cikli,sektori teknik , sektori i muzikĂ«s,i rubrikave tĂ« ndryshme, ku aktivizoheshin reth 50 vetĂ«, shifĂ«r e madhe pĂ«r ato vite. MĂ« 16 prill 1943 nĂ« gazetĂ«n “Roja KombĂ«tare”,jepej njoftimi se nĂ« Kashar do tĂ« vendosej njĂ« stacion i fuqishĂ«m prej 50 kĂ« , nga 3 kĂ« me tĂ« cilin punonte Radio Tirana, por ky projekt , i cili do tĂ« re, sic dihet, ajo kapitulloi nĂ« verĂ« tĂ« vitit 1943. SidoqoftĂ«, edhe me atĂ« kapacitet tĂ« vogĂ«l,Radio Tirana, sic e pamĂ«, po bĂ«nte pĂ«rpara.Ndaj tĂ« vjen tĂ« vesh buzĂ«n nĂ« gaz, kur nĂ« njĂ« dosje tĂ« ruajtur nĂ« Arkivin e RTVSH-sĂ« pĂ«r historinĂ« e Radios nĂ« vite e para shkruhet: “Radio Tirana, e cila u vu nĂ« funksionim nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 1938. Ashtu si i gjithĂ« shtypi borgjez dhe reaksionar i asaj kohe, ishte nĂ« duart e klikĂ«s feudoborgjeze tĂ« Zogut dhe u shĂ«rbente interesave klasore
NĂ« kushtet e njĂ« radioje tĂ« kufizuar primitive dhe injorancĂ«s sĂ« regjimit Radio Tirana u shfrytĂ«zua si mjet pĂ«r tĂ« helmuar ndĂ«rgjegjen e popullit dhe pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« gjumĂ« ndĂ«rgjegjen e tij
ShĂ«rbimi i vĂ«rtetĂ« i Radios fillon vetĂ«m pas Clirimit tĂ« vendit nga okupatorĂ«t nazi-fashistĂ«, pĂ«rmbysjss sĂ« klasĂ«s feudo-borgjeze dhe vendosjes sĂ« pushtetit popullor..”
Pushtuesit ndwrrohen Pas kapitullimit tĂ« fashistĂ«vĂ« italinĂ«, nĂ« shtator tĂ« vitit 1943, vendin e tyre e zunĂ« pushtuesit gjermanĂ«, tĂ« cilĂ«t propoganduan se do tĂ« ishin kalimtarĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, e cila nuk bĂ«nte pjesĂ« nĂ« planet e tyre strategjike.Por, sic dihet, nuk ndodhi kĂ«shtu.Cdo gjĂ« u vu nĂ«nĂ« kotrollin e tyre tĂ« rreptĂ«.Doemos edhe RadioTirana. KĂ«te e dĂ«shmon midis tĂ« tjerash edhe ky fakt: Pa kaluar njĂ« muaj nga ardhja tyre, me anĂ« tĂ« agjentve qĂ« u sherbenin, u vunĂ« nĂ« dijeni tĂ« njĂ« celule antifashiste qĂ« vepronte nĂ« Radio Tirana, ku bĂ«nin pjesĂ« punonjĂ«s tĂ« saj, midis tĂ« cilĂ«ve Muharrem Pirdeni,Todo Bojdani,Tasi Kanxheri,Nazim Batalli,Spiro Qirko,Hysen Pelingu,Kaliopi Prifti etj. Dhe ja, befas, nĂ« RadioTirana ia behu njĂ« grup ushtarĂ«sh gjermanĂ«, komanduar nga njĂ« oficer,i cili mbajti nĂ«n kontroll ata nĂ«punĂ«s qĂ« u gjetĂ«n aty nĂ« ato caste, midis tĂ« cilĂ«vĂ« ishte edhe drejtori, Gjergj Bubani.Pastaj ai dha urdhĂ«r qĂ« tĂ« paraqiteshin menjeherĂ« aty edhe nĂ«punĂ«s tĂ« tjerĂ«.Dhe kur ata erdhen, i hipĂ«n tĂ« tĂ«rĂ« mr forcĂ« nĂ« njĂ« kamion dhei shpunĂ« nĂ« njĂ« rrethinĂ« tĂ« TiranĂ«s, ku u kĂ«rkun se, nĂ« rast se nuk do tĂ« tregonin se cilĂ«t ishin antifashistĂ«t nĂ« Radio, do t’i pushaktonin. Nuk dua tĂ« zgjatem se pĂ«r kĂ«tĂ« ngjarjĂ«e kam shkruar nĂ« faqet e shtypit, po, sipas Behije CelĂ«s,(Levonja), qĂ« u ndodh nĂ« kĂ«tĂ« grup, vetĂ«m gjakftohtesia e Gjergj Bubanit si dhe shpjegimi qĂ« u dha gjermanĂ«ve njĂ« i njohur i tij qĂ« ishte njeri i besuar i pushtuesve se nĂ« Radio nuk kishte antifashistĂ«, solli si pasojĂ« qĂ« tĂ«rĂ« punonjĂ«sit tĂ« liroheshin. Pushtuesit e rinj, vertĂ«t nuk ndĂ«rhynĂ« hapur nĂ« punĂ«t e Radio TiranĂ«s,por kĂ«rkuan qĂ« nĂ« programĂ«et e saj tĂ« pĂ«rfshiheshin dhe emisione radiofonike pĂ«r tĂ« propaganduar qĂ«llimet e tyre.KĂ«shtu, qĂ« nĂ« muajin tetor dy herĂ« nĂ« ditĂ« nisĂ«n tĂ« transmetoheshin lajme nĂ« gjermanisht dhe qĂ« nga janari i vitit 1944 emisioni “Per gjermanĂ«t”, i cili mĂ«pas u quajt “Ora gjermane”. SidoqoftĂ«, vazhduan tĂ« transmetoheshin rregullisht rubrikat e mĂ«parshme pĂ«r tĂ« cilat kemi folur mĂ« parĂ«.Madje u krijuan edhe rubrika tĂ« reja si”Dy fjaklĂ« me dĂ«gjuesit”,”E dini mirĂ«filli”, vazhduan tĂ« transmetoheshin programĂ«e me kĂ«ngĂ« popullore shkodrane labe, kĂ«ngĂ« tĂ« kĂ«nduara nga kori i burrave, drejtuar nga Mihal Ciko, si dhe pjesĂ« operistike e sinfonike. NĂ« veprimtarinĂ« muzikore pĂ«rfshihej gjithashtu edhe njĂ« orkestĂ«r sinfonike ushtarake gjermane.Sipas kujtimeve gojore tĂ« Mihal Cikos, gjermanĂ«t kĂ«rkuan qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« orkestĂ«r tĂ« bĂ«nin pjesĂ« edhe orkestrantĂ« shqiptarĂ«,por me porosi tĂ« KĂ«shillit Antifashist tĂ« TiranĂ«s, ata u tĂ«hoqĂ«n.Po kĂ«shu ndodhi edhe me komentatorin sportive, Anton Mazreku, qĂ« u kĂ«rkua nga ushtarakĂ«t gjermanĂ« tĂ« komentonte nĂ« RadioTirana ndeshjen SK Tirana me skuadrĂ«n e tyre ushatrake “Vermaht Aushvald’, e cila u zhvillua nĂ« qershor tĂ« vitit 1944 nĂ« fushĂ«n e Shallvares. PĂ«rsĂ«ri me porosi tĂ« KĂ«shillit Antifashist Mazreku gjeti mĂ«nyra qĂ« t’i shmangej kĂ«saj ftese. NjĂ« nga risitĂ« e suksesshme tĂ« Radio TiranĂ«s gjatĂ« kĂ«saj periudhe qe veprimtaria e grupit filodramatik qĂ« pĂ«gatititi dhe shfaqi pjesĂ« tĂ« njohura teatrore .NĂ« kĂ«tĂ« grup nisĂ«n tĂ« shquheshin Behije Cela,(Levonja),Liza vorfi,Mihal Popi,Xhevat Serezi,qĂ« u bĂ«nĂ« mĂ« pas aktorĂ« tĂ« njohur, si dhe piktorĂ«t e skenĂ«s, Qamil Grezda e Hasan Reci, edhe ata, mĂ« pas, skenografĂ« tĂ« shquar.
Ja cfarĂ« shkruhet nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit” tĂ« datĂ«s 12 qershor 1944 pas disa shfaqjeve tĂ« kĂ«tij grupi nĂ« Teatrin “Kosova”, sot Teatri KombĂ«tar:”Grupi filodramatik i mikrofonit tĂ« Radio TiranĂ«s, pa pretenduar pĂ«r reklamĂ« bombastike, na u paraqit sic i ka hije artit tĂ« vĂ«rtetĂ«, I thjeshtĂ« e serioz.Por pikĂ«rsisht kjo thjeshtĂ«si i bĂ«ri dhe mĂ« shumĂ« nder dhe qe pĂ«r ne sencasion.NjĂ« dramĂ« e dy komedi.Tri pjesĂ« tĂ« interpretuara nga katĂ«r femra e tre meshkuj”. Dhe kĂ«tu ishte fjala pĂ«r Evanthi Cikon,Bardhyle Nasen,Meri Hariton
Kostaq Nasen,Mihal StefĂ«n etj., sidomas nĂ« komedinĂ« “Dokori pa dashka”, me regji tĂ« Mihal Cikos. GjatĂ« vitit 1944 veprimtaria e Radio TiranĂ«s u paqyrua nĂ« revistĂ«n “Vatra shqiptare”,e cila ishte vijimi i revistĂ«s “Radio Tirana”,dhe “Radioprogrami”.Kjo revistĂ« vazhdoi traditĂ«n e mĂ«parshme duke botuar programin dyjavor tĂ« Radio TiranĂ«s.Ajo u bĂ«, gjithshtu, tribunĂ« tĂ«rheqĂ«se e jetĂ«s artistike e kulturore nĂ« ShqipĂ«ri. Radio Tirana gjatw ditwve tw luftws pwr clirimin e kryeqytetit Radio Tirana i vazhdoi rregullisht programet e saj deri mĂ« 27 tetor tĂ« vitit 1944, kur forcat e UshtrsĂ« Nac.Cl.nisĂ«n betejĂ«n pĂ«r clirimin e kryeqytetit. Deri mĂ« 17 nĂ«ntor tĂ« atij viti godina e Radio TiranĂ«s u vu nĂ«n kotrollin e rreptĂ« tĂ« njĂ« njĂ«siti tĂ« ushtrisĂ« gjermane.Ajo ruante pa ndĂ«rprerje pĂ«r cdo mĂ«symje tĂ« mundshme tĂ« forcave partizane. Sipas kujtimeve tĂ« Islam Prosekut, njĂ« nga punonjĂ«sit mĂ« tĂ« vjetĂ«r tĂ« fonotekĂ«s sĂ« Radio TiranĂ«s, u mĂ«sua se gjermanĂ«t, nĂ« ikje e sipĂ«r, kishin vendosur tĂ« hidhnin nĂ« nĂ« erĂ« godinĂ«nĂ« e saj.AtĂ«herĂ« u morĂ«n masa qĂ« fondi muzikor, nĂ« mĂ« shumĂ« se 2500 disqe, qĂ« ishte njĂ« pasuri e vertetĂ«, tĂ« ruhej me cdo mjet.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim,ai u pĂ«rcoll fshehurazi nĂ«pĂ«r shtĂ«pitĂ« e qytetarĂ«ve tiranas rreth godinĂ«s sĂ« Radios. Gjithashtu inxhinieri italian,Galeaci,cmontoi ato pjesĂ« tĂ« munshme tĂ« aparaturave, tĂ« cilat u transportuan nĂ« shtĂ«pinĂ« e familjes Zoraqi, gjithashtu pranĂ« Radios. PĂ«r tĂ« mĂ«njanuar cdo synim tĂ« pushtuesvĂ«e qĂ« tĂ« hidhnin nĂ« erĂ« godinĂ«n e Radios, pĂ«rsĂ«ri sipas kujtimeve tĂ« Islam ProsĂ«kut,Mihal Ciko, qĂ« vazhdonte tĂ« ishte shef i sektorit tĂ« muzikĂ«s, duke qenĂ« se fliste gjermanisht,mori takim me komadaturĂ«n gjermane. “ NĂ« kushte shumĂ« tĂ« vĂ«shtira,kur ndientĂ« qĂ« plumbat i vĂ«rshĂ«lleninn praĂ«n,-kujton e shoqja e tij,Evanthi Zoraqi,(Ciko),-ai,duke pĂ«rshkuar bulevardin e madh tĂ« TiranĂ«s,kaloi hotel “Dajtin,godinĂ«n e sotme tĂ« KryeministrisĂ« dhe arriti nĂ« komandaturĂ«n gjermane.GjatĂ« takimit shtroi kĂ«rkesĂ«n qĂ« Radio Tirana tĂ« mos hidhejnĂ« erĂ«â€. Nuk dihet me imtĂ«si nĂ«se ishte kjo aryeja qĂ« me tĂ« vertĂ«tĂ« Radio Tirana shpĂ«toi nga rrĂ«nimi,apo dhe trysnia e sulmeve partizane qĂ« nuk u ndaheshin pushtuesve nĂ« cdo skaj tĂ« kryeqytetit..Por fakti mbetet fakt:Radio Tirana nuk pĂ«soi fatin e mĂ«nxyrshĂ«m qĂ« tĂ« shkatĂ«rrohej.Jo vetĂ«m kaq, por u bĂ« c’ështĂ« e mundur qĂ« tĂ« merrej.Ishte kjo arsyeja qĂ«, pĂ«r tĂ« shporrur pushtuesit, u ngarkua kompania II e Batalionit III tĂ« BrigadĂ«s I, me komandant Mane Sevranin. “Radioja,sic dĂ«shmon vetĂ« Mane Sevrani,ruhej nga 9 xhandarĂ« e 7 ushtarĂ« gjermanĂ«.Dy nga xhandarĂ«t shkonin pĂ«r tĂ« marrĂ« ushqim nĂ« restorantin e hotelit “Internacional”.Ata u kapĂ«n nga forcat partizane dhe pranuan qĂ« t’u bĂ«nin thirrje xhandarĂ«ve tĂ« tjerĂ« qĂ« tĂ« dorĂ«zoheshin, se nuk do tĂ« pĂ«sonin gjĂ«.Dhe kĂ«shtu ndodhi.
NĂ« tĂ« gdhirĂ« tĂ« datĂ«s 14 nĂ«ntor, xhandarĂ«t u largun me shpejtĂ«si dhe kur dy gjermanĂ«e tĂ« tjerĂ« u nisĂ«n tĂ« merrnin ushqimin, partizanĂ«t qĂ« kishin rrethuar ndĂ«rtesĂ«n e Radio TiranĂ«s nga rruga e DurrĂ«sit dhe rruga e KavajĂ«s, nisĂ«n sulmin.U vranĂ« dy gjerman dhe tĂ« tĂ« tjerĂ«t u zunĂ« robĂ«r.NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« Radio Tirana u vu nĂ«n zotĂ«rimin e forcave partizane”. MenjĂ«herĂ«, mĂ« 17 nĂ«ntor 1944 ,qĂ« ishte edhe dita e clirimit tĂ« TiransĂ«s,komandanti i KorparmatĂ«s I, gjeneral-major Dali Ndreu, autorizoi teknikun Todo Bojdani dhe inxhiniern italian Antonio Galeaci,tĂ« merrnin nĂ« dorĂ«zim Radio TiranĂ«n dhe porositi tĂ« krijoheshin tĂ« gjitha lehtĂ«sitĂ« pĂ«r mbledhjen e veglave nĂ« vende tĂ« ndryshme”.(Sipas njĂ« dokumenti qĂ« ruhet nĂ« shtĂ«pinĂ« e Todo Bojdanit). NĂ« artikullin me titull “Nga historiku i Radio TiranĂ«s”,botuar nĂ« revistĂ«n “Radioprogrami”, m 12 prill 1951, shkruhet:”NĂ« godinĂ«n e Radio TiranĂ«s u gjetĂ«n vetĂ«m dy transmetues, tĂ« cilĂ«t okupatori i kishte minuar dhe ishte gati t’i hidhte nĂ« erĂ«.Por nuk arriti.Ishin dĂ«mtuar dhe nuk funksiononin disa pjesĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« radiotransmetuesit me valĂ« tĂ« shkurtra, ndĂ«rsa atij me valĂ« tĂ« mesme i ishin hequr dhe thyer njĂ« sĂ«rĂ« llampash.PĂ«r 10 ditĂ« u rregulluan dhe mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1944 Radio Tirana filloi rregullisht emisionet e saj edhe pĂ«r botĂ«n e jashtme.” Transmetimet e para pas Clirimit PĂ«r fat tĂ« keq, pĂ«r kĂ«tĂ« periudhĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« RadioTiranĂ«s mungojnĂ« dokumente arkivore.Nuk na vjen nĂ« ndihmĂ« as shtypi, sepse gazeta e vetme e asaj periudhe-“Bashkimi”, qĂ« zĂ«nendĂ«soi gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit”, botuar gjatĂ« periudhĂ«s sĂ« pushtimit gjerman,dolin qarkullim vetĂ«m ne fund tĂ« dhjetorit tĂ« vitit 1944.MegjithatĂ«,kjo periudhĂ« ndricohet nga kujtimet e Dhora LekĂ«s,Xhorxhia Haxhos,Liri Bozos,(Kito),Refik Bezhanit,Findia Veizit,Stafanaq Pollos,etj. Dhora Leka dhe Refik Bezhani,(1917-1996), dĂ«shmojnĂ« se tĂ« ardhur nga radhĂ«t e UshrisĂ« Nacionalclirimtare,u ngarkuan tĂ« punonin nĂ« Radio Tirana, menjĂ«herĂ« pas Clirimit tĂ« kryeqytetit. SĂ« bashku me muzikantin e njohur Mihal Ciko,inxhinierin e palodhur italian, Antonio Galeaci, teknikĂ«t Spiro Qirko,Todo Bojdani, etj, cdo ditĂ« nga 21 nĂ«ntori bĂ«nĂ« provat e para tĂ« transmetimit, tĂ« cilat dolĂ«m me sukses..MĂ« 27 nĂ«ntor gjithcka ishte gati. NĂ« njĂ« material tĂ« ruajtur nĂ« arkivin e RTVSH-sĂ«,me titull “ TĂ« dhĂ«na nga historiku i Radio TiranĂ«s”, theksohet se Radioja i hapi emisionet e saj mĂ« 28 nĂ«nntor 1944, me fjalimin qĂ« mbajti Enver Hoxha para hotel “Dajtit”,me rastin e parakalimit tĂ« forcave partizane qĂ« kishin cliruar TiranĂ«n, me tĂ« cilin idrejtohej banorĂ«ve tĂ« kryeqytetit qĂ« kishin dyndur nĂ« dy anĂ«t e bulevardit “DĂ«shmorĂ«t e Kombit:”, dhe tĂ«rĂ« popullit shqiptar. GjithnjĂ« sipas kujtimeve tĂ« sipĂ«rpĂ«mendurve,nĂ« mĂ«ngjesin e datĂ«s 28 nĂ«ntor ata, sĂ« bashku me Fatmir GjatĂ«n,autor i teksteve tĂ« shumĂ« kĂ«ngĂ«ve partizane dhe Mark Gurakuqin,letrar i ri,tĂ« tre partizanĂ«, pĂ«rgatitĂ«n reportazhin e parakalimit tĂ« forcave partizane. “Natyrisht,-kujtonte Dhora Leka,-ne flisnim para mikrofonit ashtu sic dinim, por unĂ« duke njohur nga afĂ«r kuadro tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, qĂ« parakalonin, pĂ«rpiqesha tĂ« bĂ«ja njĂ« pĂ«rshkrim sa mĂ« realist.””Kurse unĂ«,- shtonte Refik Bezhani,-lexoja parrulla pĂ«r luftĂ«n dhe fitoren kundĂ«r pushtuesve”. Sic dĂ«shmon Llazar Morcka,i ri partizan e mĂ« pas kompozitor i njohur,me tĂ« mbaruar transmetimi i parakalimit tĂ« forcave partizane, Radio Tirana vazhdoi programet ee saj me
njĂ« koncert me kĂ«ngĂ« shqiptare, ku aktivizuan, vec tij, edhe Koco Timko,Koco e Nesti Uci,Hysen Pelingu etj., qĂ« do tĂ« bĂ«heshin mĂ« pas figuara tĂ« njohura tĂ« artit tonĂ« muzikor. Emisonet e radios pasuan me njĂ« pasdite pĂ«rkujtimore kushtuar dĂ«shmorĂ«ve, organizuar pikĂ«risht atje ku sot ndodhet pĂ«rmendorja e SkĂ«nderbeut, nĂ« sheshin me tĂ« njejtin emĂ«r. Po si vazhdoi mĂ« pas programi i ditĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s? Mjerisht, askush nuk mund tĂ« dĂ«shmojĂ« sepse drejtori i saj i parĂ« pas clirimit,Petro Kito,teknikĂ«t e njohur Todo Bojdani, Spiro Qirko,Xahfer Zavalani e shkrimtarĂ«t Fatmir Gjata, Mark Gurakuqi, nuk janĂ« mĂ« midis nesh.Ata mund tĂ« na jepnin tĂ« dhĂ«na interesante dhe pĂ«r programet e ditĂ«vĂ« tĂ« tjera tĂ« Radio TiranĂ«s. VetĂ«m mĂ« 25 dhjetor, kur sic thamĂ« nisi tĂ« botohej gazeta “Bashkimi”, njihemi me programet e Radio TiranĂ«s.Ja programi i saj dite:19.00-lajme tĂ« jashtme;19,15-lajme tĂ« brendshme;komente e mesazhe personale;1930-flet Baba Faja Martaneshi;20.00-“Ora partizane”;20.30-lidhje me teatrin “Kosova” pĂ«r tĂ« transmetuar koncert vokal-instumental. Me valĂ« tĂ« shkurtra nga ora 20.00-21-30 lajme nĂ« frengjisht,serbokrotisht,italisht,greqisht.shqip. KĂ«shtu nisi njĂ« periudhĂ« e e re pĂ«r Radio TiranĂ«n. MegjithĂ«se bĂ« mjet i fuqishĂ«m pĂ«r tĂ« propaganduar ideologjinĂ« komuniste, ajo mbeti dhe njĂ« mjet qĂ« po futej gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« cdo shtĂ«pi shqiptare Arrestimi dhe dĂ«nimi i Gjergj Bubanit Sic kemi vĂ«nĂ« nĂ« dukje,Gjergj Bubani ishte drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s, njeri shumw i kulturuar.Ai kishte mbaruar studimet e larta nĂ« AthinĂ« pĂ«r kimi, por braktisi laboratorĂ«t nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«, dhe u vendos nĂ« Bukuresht me ftesĂ«n e Viktor Eftimiut, shkrimtarit shqiptaro- rumun, pĂ«r t’iu kushtuar publicistikĂ«s.Ishte zotĂ«rues i katĂ«r gjuhĂ«ve tĂ« huaja, (rumanisht,greqisht, frengjisht dhe italisht), dhe, mbi tĂ« gjitha, publicist i njohur, themelues gazetĂ«s me titullin kuptimplotĂ« “ShqipĂ«ria e Re” dhe autor i shumĂ« shkrimeve pĂ«r cĂ«shtjen kombĂ«tare qĂ« edhe sot meritojnĂ« vemendje.Me kĂ«tĂ« pĂ«rvojĂ« ai ishte kthyer nĂ« atdhe, duke luajtur rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« ecurinĂ« dhe ngritjen cilĂ«sore tĂ« emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s. Pa pritur, ai, qĂ« ishte pezulluar nga puna qĂ« me vjeshtĂ« tĂ« vitit 1943 pas zĂ«vendĂ«simit tĂ« pushtuesve italianĂ« me pushtuesit gjermanĂ«, u arrestua me akuzĂ«n e tradhtarit tĂ« atdheut dhe kolaboracionistit me pushtuesit, e bashkĂ« me tĂ« 59 intelektualĂ« nga mĂ« tĂ« shquarit e kohĂ«s. Dhe me kĂ«tĂ« akuzĂ« u paraqit nĂ« Gjyqin Special tĂ« zhvilluar nĂ« mars-prill tĂ« vitit 1945 nĂ« kino-teatrin “Kosova” nĂ« TiranĂ«. MirĂ«po gjatĂ« procesit gjyqĂ«sor u vĂ«rtetua e kundĂ«rta.PĂ«r kĂ«tĂ« mjafton tĂ« pĂ«rmendim dĂ«shminĂ« e Kaliopi Priftit ish-teknike e Radio TiranĂ«s, e mĂ« pas redaktore e cila, midis tĂ« tjerash, dĂ«shmon kĂ«shtu nĂ« seancĂ«n gjyqĂ«sore tĂ« datĂ«s 12 prill1945: “UnĂ« di pĂ«r Bubanin brenda mureve tĂ« Radios.MĂ« 1941 e kam njohur kĂ«tĂ« dhe ky e dinte se aty nĂ« Radio kishte njerĂ«z tĂ« LĂ«vizjes, pothuajse tĂ« gjithĂ«, dhe nuk ka marrĂ« asnjĂ« masĂ«.Kjo ka qenĂ« nĂ« kohĂ«n e fashizmit.Ky ka justifikuar mungesĂ«n e nĂ«punĂ«sve kur nuk ishin nĂ« zyrĂ« dhe u jepte rrogat.Kur erdhĂ«n gjermanĂ«t, tha se duhet tĂ« ruhemi se ata e konsiderojnĂ« Radion si cerdhe komuniste.” KĂ«tĂ« dĂ«shmi e pĂ«rforcon edhe dĂ«shitari Naum Naumi, i cili, gjithasht, pohon: “Gjergj Bubanin e njoh si simpatizant tĂ« lĂ«vizjes qyshmĂ« 1943, kur kam dalĂ« nga burgu pas kapitullimit tĂ« ItalisĂ« fashiste.Di se Gjergj Bubani ka kĂ«shilluar me kĂ«tĂ« rast shumĂ« oficerĂ«
italianĂ« tĂ« shkonin nĂ« mal, si pĂ«r shembull kapitenin Rampi”.( Ky ishte dirigjent i orkestrĂ«s sinfonike tĂ« Radio TiranĂ«s,shĂ«nim imi S.K.,nga gazeta “Bashkimi,13 prill 1945). CuditĂ«risht trupi gjykues i pĂ«rbĂ«rĂ« nga Koci Xoxe,kryetar,dhe Halim Budo,Gaqo Floqi,Hysni Kapo,Beqir Balluku,Medar Shtylla,Faik Shehu,Gjon Banushi, Bilbil Klosi, anĂ«tarĂ« e prokuror Bedri Spahiu, e dĂ«noi Gjergj Bubanin me 15 vjet heqje lirie qĂ« u kthye nĂ« 6 vjet.Me mbarimin e dĂ«nimit Gjergj Bubani,i sĂ«murĂ«,vdiq mĂ« moshĂ«n 56-vjecare, si pasojĂ« e kushteve tĂ« vĂ«shira bĂ« burg. Jo vetĂ«m kaq,por pĂ«r rreth 50 vjet ndihmesa e tij e madhe si dhe e tĂ«rĂ« kolektivit tĂ« Radio Tiranes nga viti 1938-1944 mbeti nĂ« harresĂ« tĂ« plotĂ«. Viktima tw tjera tw diktaturws nw Radio Tirana Nw Konferencwn eTiranws, tw mbajtur nw prill tw vitit 1956, Vehip Demi,shefi i programacionit dhe anwtar i byrosw sw partisw nw Radio Tirana,nw emwr tw organizatws sw partisw sw kwtij institucioni,mbajti njw diskutim,ku ndwr tw tjera tha:”Ne duhet tw pranojmw haptasi se te ne ka drotje,frikw pwr tw shprehur mendimet e tyre,pwr tw kritikuar lirisht
Ne duam tw pyesim ministrin e Tregtisw,shokun Kico Ngjela dhe ministrin e Financave,shokun Abdyl Kwllezi, se nga dalin fondet qw duhen pwr tw mbuluar Bllokun.Nw cilin kapital tw buxhetit hyjnw ato.Ne duhet ta bisedojmw shumw cwshtjen e Bllokut.Ne nuk mund ta fshehim kwtw gjw.Ne si komunistw nuk dimw tw sqarojmw,sepse vetw nuk e shohim tw drejtw ekzistencwn e Bllokut.”(Arkivi i Shtetit,Fondi i Komitetit tw Partisw sw Tiranws,dosja A,A/i.A/2,1956). Vehip Demi,ashtu si diskutues tw tjerw qw u shprehwn mw kaq guxim nw kwtw konferencw,pas pwrfundimit tw saj, me urdhwr tw Enver Hoxhes,u burgoswn, ose internuan.Pati nga ata qw gjetwn edhe vdekjen si Vehip Demi.Kurse anwtarwt e tjerw tw byrosw,Skwnder Tupja,Findia Veizi,Koco Afezolli,Masar Bekteshi, u hoqwn nga Radio dhe drejtorit tw saj,Petro Kitos, iu dha vwrejtje e rwndw,ndonwse ai ishte nw atw periudhw ishte me shwrbim jashtw Shqipwrisw. Mw 1963,pwr tentativw arratisjeje, u arrestuan dhe u dwnuan me 25 vjet burgim dy gazetarwt e talentuar tw Radio Tiranws,Fadil Kokomani dhe Vangjel Lezho, tw cilwt u ridwnuam nw 1979 me pushkatim, vendim qw u ekzekutua mw 29 maj tw atij viti.Arsyeja ishte se ata,ndonwse e dinin se do tw dwoheshin me vdekje pas 16 vjetwsh tw kaluar nw burgjet e tmerrshme komuniste, u dwrguan njw letwr anwtarwve tw Byrosw Politike tw PPSH-sw, ku theksonin se Enver Hoxha po e izolonte Shqipwrinw nga bota. Njw vit mw pas,pwrswri pwr tentativw arratisjeje,u dwnua me 18 vjet burgim edhe gazetari tjetwr i Radio Tiranws,Abdulla Sallaku. Mw 1973, pasi u pwrjashtua nw Plenumin e 4-t famwkeq tw PPSH-sw nga KQ dhe Partia, u burgos Todi Lubonja,drejtor i pwrgjithshwm i RTVSH-sw,i cilwsuar nga vetw Enver Hoxha si armik i Partisw dhe i populllit, qw kishte kwrkuar tw shtrwmberonte orientimet e partisw, duke u orvatur ta shndwrronte RTVSH-nw nw institucion zbavitws.Po atw vit,pasi ishte dwrguar tw punonte punwtor ndwrtimi nw Ballsh,u arrestua dhe u dwnua me 15 vjet heqje lirie,regjisori i talentuar Mihal Luarasi,udhwhqws artistik i TVSH-sw.Akuza- se kishte vwnw nw skenw Festivalin e 11-tw tw Kwngws nw RTVSH,shfaqje e cilwsuar me ndikime borgjezo-revizioniste,nw kundwrshtim me shijet e masave tw popullit dhe kwrkesat e Partisw dhe
 shokut Enver Hoxha.
Mw 1975 u burgos edhe gazetari i Radios sw Jashtme,Gramos Mborja, dhe u hoq nga RTVSH-ja folwsi i njohur Kico Fotjadhi.Mw 1986 tw njejtin fat pwsoi edhe radiotelekronisti i talentuar, Timo Luto.Tw dy pwr motive politike.Vetwm pas disa vjetwsh ata u kthyen pwrswri nw RTVSH.Madje, i pari u hoq pwrfundimisht nga mikrofoni dhe kamera edhe pas rrwzimit tw sistemit komunist, se
kishte qenw folws i veprave tw Enver Hoxhws. Asnjw organ shtypi, ose institucion nuk wshtw goditur kaq shumw nga diktatura komuniste se sa RadioTirana e mw pas RTVSH-ja. Radio Tirana pasuron programet Por tw kthehemi pwrswri nw zhvillimet historike tw Radio Tiranws
 Duke u bazuar nĂ« kujtimet e punonjĂ«sve tĂ« parĂ« tĂ«, qĂ« nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1944 e mĂ« pas, del se Radio Tirana, ndonĂ«se me vĂ«shtirĂ«si, nisi tĂ« krijojĂ« emisione te reja qĂ« u bĂ«nĂ« tĂ« pĂ«lqyeshme nga dĂ«gjuesit.KĂ«to qene emisionet artistike si “Ora letrare”, “Ora e rinisĂ«â€,”Radio posta”e pastaj ”Ora gazmore”, qĂ« rinisi mĂ« 15 shtator tĂ« vitit 1945 me po atĂ« sukses qĂ« kishte pasur nĂ« vitet ’40-tĂ«, kur e drejtonte humuoristi dhe muzikanti i talentuar shkodran,PjetĂ«r Gjini, qĂ« pas Clirimit u arrestua dhe humbi pa gjurmĂ«. “Ora gazmore” transmetohej drejtperdrejt cdo tĂ« diel nĂ« orĂ«n 13.00.Kam qenĂ« i vogĂ«l asokohe, por nuk harroj se njerĂ«zit shkĂ«puteshin nga sheshet e rrugĂ«t e kudo qĂ« tĂ« ishin, vraponin nĂ« shtĂ«pi pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar kĂ«tĂ« emision humoristik. Rol tĂ« madh nĂ« suksesin e tij kishin aktorĂ«t Besim Levonja e Behije Cela qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«heshin bashkĂ«shortĂ«, tĂ« cilĂ«t luanin rolin e Conit dhe Ishes, Prokp Mima, rolin e RomĂ«s e pastaj Mihal Popi, Gjon Karma,Anton Pano etj.ShoqĂ«rimi me muzikĂ« i skeceve, parodive, kupleteve bĂ«hej nga muzikantĂ«t e rinj, Llazar Morcka,Nesti Uci,Koco Timko, e Hysen Pelingu. RinisĂ«n mĂ« 21 dhjetor 1945 edhe emisionet sportive tĂ« pĂ«rgatitura si gjithnjĂ« nga Anton Mazreku.Madje mĂ« 20 dhjetor tĂ« atij viti ai komentoi drejtpĂ«rdrjet mĂ« mikrofon nga Fusha sportive e “Shallvares”tĂ« parĂ«n ndeshje futbolli pas pas clirimit. MĂ« 26 mars tĂ« vitit 1946 njĂ« tjetĂ«r ngjarje me rĂ«ndĂ«si nĂ« jetĂ«n e RadioTiranĂ«s. Me pjesĂ«n “NĂ«na” tĂ« shkrimtarit jugosllav Llovric,nis emisioni “Teatri nĂ« mikrofon”, qĂ« u bĂ« menjherĂ« nga emisonet mĂ« tĂ« ndjekura pĂ«r dekada me radhĂ«. Vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« emisonet e Radios zunĂ« lajmet qĂ« transmetoheshin disa herĂ« nĂ« ditĂ«, si dhe emisionet politike, midis tĂ« cilave, “Ju njohim me Bashkimin Sovjetik”, “Ju njohim ne Jugosllavine e Re’,” komenti mbi ceshtje tĂ« ditĂ«s,si dhe biseda me karakter ideologjik,historik, shoqĂ«ror, sidomos pĂ«r Ushtrine e Kuqe, Leninin,Stalinin Titon. U zgjeruan edhe emisionet muzikore,vecanĂ«risht me muzike popullore.KĂ«ngĂ«tarĂ«t e parĂ« qĂ« debutuan nĂ« mikrofonin e Radio TiranĂ«s pas Clirimit qenĂ« pĂ«rsĂ«ri Tefta Tashko Tashko Koco,Marie Kraja, Jorgjia Truja,Kristaq Antoniu e kĂ«ngĂ«taret Merita Sokoli, Viktori Xhacka, Kel Sata, me grupim shkodran, grupi i sazeve, pa pĂ«rjashtur edhe koret partizane etj.. Si gjithnjĂ«, Mihal Ciko vazhdonte tĂ« punonte nĂ« drejtimin e sektorit tĂ« muzikĂ«e.Duhet thĂ«nĂ« se tĂ« gjitha programet muzikor shqiptare transmetoheshin ende drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon,sepse magnetofoni ende nuk kishte hyrĂ« nĂ« fjalorine Radio TiranĂ«s. BĂ«m pĂ«rjashtim pĂ«rdorimi i njĂ« magnetofoni, plackĂ« lufte,mbetur nga ushtria gjermane,i tipit AEG.Sic kujtonte Emil Plumbi,sĂ« pari redaktor ne Radio e pastaj, mbas mbarimit tĂ«
studimeve, inxhinier po aty, ky magnetofon i serisĂ« sĂ« prodhimeve tĂ« para tĂ« kĂ«tij mjeti qĂ« do ta revulocinarizonte Radion nĂ« botĂ«,bĂ«ri shĂ«rbime shumĂ« tĂ« dobishme pĂ«r regjistrimet e emisoneve tĂ« Radio TiranĂ«s nĂ« atĂ« periudhĂ«. Sigurisht, me ardhjen e magnetofonĂ«ve tĂ« prodhimit sovjetik mĂ« 1950 cilĂ«sia, jo vetĂ«m e emisoneve artistike e muzikore, por edhe e tĂ«rĂ« emisionve u rrit nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« ndieshme, sepse tani ato regjistroheshin e pastaj transmetoheshin. Edhe muzika klasike zinte vend tĂ« rĂ«nsĂ«sishĂ«m nĂ« programet Radios.Ajo deri mĂ« 1949 ishte e e ruajtur nĂ« disqe qĂ« nga koha e pushtimit fashist.Qe fat imadh, sic kujton fonotekisti i vjetĂ«r, Islam Proseku, qĂ« njĂ« pjesĂ« e mirĂ« e tyre nuk u shkatĂ«rrua, sepse pati nga ta qĂ« mendonin se, meqĂ« Ă«shtĂ« muzikĂ« “fashiste” duhej asgjesuar.Dhe ishte fjala kĂ«tu pĂ«r qindra disqe tĂ« cilat ishin ruajtur me kujdes qĂ« nga koha e LuftĂ«s. PĂ«r tĂ« kuptuar “mendĂ«sitĂ«â€ e disa punonjĂ«sve tĂ« Radio TiranĂ«s nĂ« ato vite, mjafton tĂ« pĂ«rmendinm se, duke vĂ«nĂ« nĂ« dukje popullaritetin e “Radio PostĂ«s”, nĂ« njĂ« nga numrat e parĂ« tĂ« revistĂ«s “RadiopĂ«rhapja”, qĂ« nisi tĂ« botohej me 1 shtator 1947, shkruhej kĂ«shtu pĂ«r muzikĂ«n klasike; “JanĂ« tĂ« paktĂ« ata dĂ«gjonjĂ«s qĂ« kĂ«rkojnĂ« muzikĂ« klasike, me tone melankolike tĂ« rĂ«nda.Dhe kjo sigurisht na ato raste kur gjendja shpirtĂ«orĂ« e dĂ«gjonjĂ«sit Ă«shtĂ« e tillĂ«, kur ai nuk e ndjen sa duhet gĂ«zimin e jetĂ«s dhe nuk ka nĂ« masĂ«n e duhur besimin se do t’i klojĂ« ajo gjendje jo e gĂ«zueshme qĂ« sundon
” NjĂ« interprtetim me tĂ« vĂ«rtetĂ« trashaman pĂ«r muzikĂ«n klasike. ZĂ«ra tĂ« rinj nw mikrofon Pas Kalipi Plasarit dhe Refik Bezhanit qĂ« ishin folĂ«sit e parĂ« nĂ« mikrofonin e Radios, nĂ« vitet e para pas Clirimit u dĂ«gjuan zĂ«ra tĂ« rinj:Avni Skrapari,Eleonora Prosi e Hysen Vendresha.SidoqoftĂ«, me zgjerimin e programeve u ndie edhe nevoja e folĂ«sve tĂ« tjerĂ«.KĂ«sisoj, Radio Tirana nĂ« verĂ« tĂ« vitit 1947 shpalli njĂ« konkurs ku morĂ«n pjesĂ« shumĂ« tĂ« rinj.Fitues tĂ« konkursit ishin Haki Beleri dhe Viktori Xhacka, qĂ« u bĂ«nĂ« ndĂ«r folĂ«sit mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« Radios,(Kjo e fundit kryesisht pĂ«r emisionet muzikore). Duke pĂ«rjashtur radiokronikĂ«n e parĂ« nĂ« ditĂ«n e Clirimit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1944 para tribunĂ«s ku parakaluan forcat partizane, pĂ«r tĂ« cilĂ«n kemi folur nĂ« pjesĂ«n e dytĂ« tĂ« kĂ«tij cikli,termi radiokronikĂ« thuajse nuk u pĂ«rdor nĂ« programet e Radios.MirĂ«po nĂ« programin e datĂ«s 16 shtator 1946 lexohet:”Ora 18-Aksion imadh i RinisĂ« ,radikronikĂ« e regjistruar nĂ« disqe nĂ« rrugen KukĂ«s-Peshkopi”. Sic kujton Emil Plumbi,autori i kĂ«saj radiokronike,nĂ« mungesĂ« tĂ« magnetofonit u pĂ«rorĂ«n disqe tĂ« buta deciliti,prodhim gjerman, qĂ« gjatĂ« viteve tĂ« pushtimit dhe pas,shĂ«rbyen pĂ«r regjistrimin e fjalimeve tĂ« udhĂ«heqĂ«sve fashistĂ« e komunistĂ«. Me disqe tĂ« tilla u regjistrua, me sa dimĂ«, edhe radiokronika e parĂ« nĂ« historinĂ« e Radio TiranĂ«s.Teknikisht, pĂ«r pĂ«rgatijen e kĂ«saj radiokronike ndihmoi inxhinieri italian, Antonio Galeaci.U regjistruan zĂ«rat e disa aksionistĂ«vĂ« , zhurmat e shpĂ«thimit tĂ« minave qĂ« ndihmuan pĂ«r pĂ«rgatitjen sa mĂ« mirĂ« tĂ« kĂ«saj radiokronike. Deri nĂ« vitin 1947 nĂ« tĂ« gjithĂ« sektorĂ«t e Radio TiranĂ«s punonin mbi 50 punonjĂ«s. Drejtor vazhdonte tĂ« ishte Petro Kito,nĂ«ndrejtor Findia Veizi, qĂ« zĂ«vendĂ«soi Alqi Kriston,shefi i sektorit tĂ« muzikĂ«s,Mihal Ciko,Mustafa Krantja, qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej nga dirigjentĂ«t mĂ« tĂ« njohur, pastaj gazetarĂ«t Pirro Nace,Nihat Uruci, e bashkĂ«punĂ«torĂ« tĂ« rinj, si Mark Gurakuqi,Fatmir Gjata, Llazar Siliqi,Jusuf Alibali; nĂ« sektorin teknik Todo
Bojdani,Spiro Qirko,Xhafer Zavalani,Met Huta,Kaliopi Prifti,pĂ«rkthyesit pĂ«r emisonet ne gjuhĂ« tĂ« huaja,Vasil Papajani,Viktor Kraja,Lidia Trendafillova,Lili Adams, Age Bojaxhi, e motra e nĂ«nĂ« TerezĂ«s, atĂ«herĂ« priftereshĂ« nĂ« Indi, qĂ« do tĂ« bĂ«hej mĂ« pas shkak qĂ« kjo pĂ«rkthyese tĂ« largohej nga Radio. Pwrpjekje pwr caktimin e valwve tw Radio Tiranws Nga data 24-28 qershor 1946 ShqipĂ«ria mori pjesĂ« nĂ« mbledjen e AsamblesĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme Kushtetuese nĂ« Bruksel, nĂ« tĂ« cilĂ«n delegacionet e e radiodifuzioneve tĂ« tĂ« 26 vendeve tĂ« zonĂ«s evropian, duke perfshirĂ« edhe ShqipqrinĂ«,miratuan statusin e OIR-it, (Organizata NdĂ«rkombetare e Radiodifuzionit) .NjĂ« ndĂ«r problemet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ« u shtruan nĂ« kĂ«tĂ« mbledhje e nĂ« mbledhjet e tjera qĂ« u mbajtĂ«n mĂ« pas, ishte edhe caktimi i valĂ«ve tĂ« Radios. NĂ« mbedhjet e tjera tĂ« OIR-it tĂ« mbajtura pĂ«rsĂ«ri nĂ« Bruksel,Kopemnhagen, Atlantik Siti,GjenevĂ«, Meksiko, u bĂ« njĂ« punĂ« e kujdĂ«sshme pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar pĂ«rfundimisht valĂ«t e Radios.NĂ« kĂ«to konferenca vendi ynĂ« u pĂ«rfaqĂ«sua nga Petro Kito, drejtor i Radio Tiranes,qĂ« zotĂ«ronte shume mirĂ« frengjishten dhe italishten.NĂ« to u shtrua problemi i planifikinit tĂ« frekuencave pĂ«r stacionet me valĂ« tĂ« shkurtra, tĂ« mesme e tĂ« gjata.. NĂ« konferencĂ«n e Kopenhagenit, tĂ« mbajtur nĂ« totor tĂ« vitit 1948, u caktuan pĂ«rfundimisht valĂ«t e mesme dhe tĂ« gjata pĂ«r vendĂ«t e zonĂ«s evropiane.. NĂ« fund tĂ« kĂ«saj konference u miratiua konventa dhe plani i ndarjes sĂ« valĂ«ve, i njohurme emrin “Plani i Kopenhagenit”,qĂ« hyri nĂ« fuqi mĂ« 1950.Sipas tij vendit tonĂ« iu caktuan 4 frekuencva pĂ«r t ‘u pĂ«rdorur nĂ« stacionet e TiranĂ«s, KorcĂ«s, ShkodrĂ«s,dhe GjirokastrĂ«s. Deri nĂ« vitin 1948, Radio Tirana mbante lidhje kryesisht me JugosllavinĂ«.,e cila po pĂ«rgatitej ta kthente ShqipĂ«rinĂ« nĂ« republikĂ« tĂ« shtatĂ«. Pas konferencĂ«s sĂ« sĂ« Radiodifuzionit jugosllav, ku mori pjesĂ« edhe vendi ynĂ«,(nĂ«ntor 1947), nĂ« revistĂ«n “RadiopĂ«rhapja” shkruhej kĂ«shtu:”Kjo konferencĂ« ka rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe pĂ«r radiodifuzioni tonĂ«.SikundĂ«r nĂ« cdo sektor, ashtu edhe nĂ« sektrin e radiodifuzionit vendi ynĂ« do tĂ« ketĂ« ndihmĂ«n e vlefshme tĂ« JugosllavisĂ« sĂ« mareshalit Tito.Prandaj, nĂ« zhvillimin e forcimin e Radiodifuzionit jugosllav,ne shikojmĂ« zhvillimin edhe forcimin e radiodifuzionit tonĂ«.” Por “muaji i mjaltit” midis tĂ« dy vendeve, sic dihet, nuk vazhdoi gjatĂ«.Kjo u pasqyrua edhe nĂ« marrĂ«dhĂ«niet midis dy radiodifuzioneve.MĂ« 1947 erdhi nĂ« TiranĂ« pa u ftuar njĂ« delegacion nga Komiteti i Radiodifuzionit jugosllav, i kryesuar nga Zvenko Rusic.Ai kĂ«rkoi qĂ« nĂ« emisione e Radio TiranĂ«s tĂ« zinin edhe mĂ« shumĂ« vend ngjarje nga Jugosllavia titiste.(“RadiopĂ«rhapja’nr.1,2,3.”Historiku i Radio TiranĂ«s’. Dhe ja, mĂ« 30 qershor 1948 shpallet Rezolucioni i InformbyrosĂ«, ku Partia Komuniste Jugosllave cilĂ«sohet si agjenture e imperializmit.NdĂ«rpriten marĂ«dhĂ«niet midis dy vendeve e, doemos, edhe midis dy radifuzioneve.Nuk arrin nĂ« portin e Durrsirt radistacioni me valĂ« tĂ« mesme 20 kĂ«, tĂ« cilin qeveria jonĂ« e kishte blerĂ« nĂ« FrancĂ«.NjĂ« fakt i tillĂ« pohohet edhe nĂ« njĂ« relacion tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« Radifuzionit tonĂ« drejtuar KryeministrisĂ«, ku thuhet:”Ky stacion u ble nĂ«pĂ«rmjet JugosllavisĂ« nga firma franceze “Tomson-Hudson” dhe arriti ne Rijeka.Por me daljen e komunikatĂ«s sĂ« InformbyrosĂ«, autoritete jugosllave ndaluan nisjen e kĂ«tij stacioni pĂ«r nĂ« DurrĂ«s dhe e mbajtĂ«n pĂ«r vete.”(AQSH, dosja 4 faqe 155).
E njejta dukuri do tĂ« ndodhte nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1961, kur do tĂ« prisheshin marrĂ«dhĂ«niet me Bashkimin Sovjetik dhe nĂ« korrik tĂ« vitit 1978 me Kinen.. ShqipĂ«ria do tĂ« mbetej vetĂ«m.Po ashtu edhe RTVSH-ja. KĂ«shtu pĂ«r vite e vite, pĂ«r shkak tĂ« politikĂ«s aventurore qĂ« ndoqi diktatori Enver Hoxha nĂ« cdo fushĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« edhe fushĂ«n e kulturĂ«s dhe artit. Disa nga drejtuesit e Radio TiranĂ«s pas Clirimit Petro Kito Pas drejtorit tĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s,Gjergj Bubani,(1938 deri 1944), i cili nĂ« Gjyqin Special tĂ« njw viti mw pas u dĂ«nua me gjashtĂ« vjet heqje lirie, drejtori i parĂ« pas Clirimit qĂ« nĂ« dhjetor 1944,u emĂ«rua Petro Kito. Kishte mbaruar shkollĂ«n Normale tĂ« Elbasanit, ku kishte mĂ«suar frengjisht, gjuhĂ« qĂ« e fliste rjedhshĂ«m, dhe italisht.Ishte kjo pĂ«rparĂ«si qĂ« i dha mundĂ«si, sic e kemi pĂ«rmendur mw lart, tĂ« merrte pjesĂ« nĂ« sa e konferenca ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« zhvilluara madje deri nĂ« MeksikĂ«, pĂ«r caktimin e valve tĂ« Radio TiranĂ«s. Perto Kito u pĂ«rpoq tĂ« shpinte dhe mĂ« tutje pĂ«rvojĂ«n e madhe tĂ« tĂ« fituar gjatĂ« viteve 1938-1944, qĂ«, si e kemi parĂ«, nuk kishte qenĂ« e vogĂ«l, pĂ«r mĂ« tepĂ«r kur njĂ« pjesĂ« e kuadrove, redaktorĂ« e teknikĂ«, vazhduan tĂ« punonin nĂ« kĂ«tĂ« institucion.Dhe rezultatet nuk munguan,pavarĂ«sisht se, duke qenĂ« nĂ«n trysninĂ« e dikaturĂ«s komuniste, emisionet qenĂ« nĂ« pjesĂ«n dĂ«rmuese tĂ« politizuara. NĂ« periudha tĂ« ndryshme ai pati pranw si nĂ«ndrejtorĂ« Alqi Kriston, qĂ« mĂ« pas do tĂ« shquhej si shkrimtar e pĂ«rkthyes, dhe gazetarin Findia Veizi. Nga natyra Petro Kito qe njeri i butĂ« dhe i arsyeshĂ«m.VlerĂ«sonte talente e reja, kĂ«rkonte edhe mendimin e tĂ« tjerĂ«ve pĂ«r probleme profesionale.MĂ« 1956,sic u tha mw siper si anĂ«tar i byrosĂ« sĂ« organizatĂ«s bazĂ« tĂ« partisĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, miratoi diskutimin e mbajtur nga Vehip Demi, shefi i redaksisĂ« sĂ« programacionit nĂ« KonferencĂ«n e TiranĂ«s, ku kritikohej udhĂ«heqja e PPSH-sĂ« qĂ« ishte shkĂ«putur nga masat dhe nuk po vinte nĂ« jetĂ« vendimet e Kongresit tĂ« 20-tĂ« PK tĂ« B.Sovjetik. MĂ« janar te vitit 1961, ndonĂ«se kishte kĂ«rkuar tĂ« largohej nga Radio, udhĂ«heqĂ«sit e lartĂ« tĂ« partisĂ« e panĂ« tĂ« arsyeshme te mbetej si nĂ«ndrejtor, kurse vendin e drejtorit e zuri Thanas Nano, i ardhur nga Komiteti Qendor I PPSH-sĂ«. NjĂ« goditje tjetĂ«r mori Petro Kito dhe pas Festivalit tĂ« 2-tĂ« tĂ« KĂ«ngĂ«s nĂ« Radio Tirana, nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1962, qĂ« u kritikua nga udhĂ«heqja komuniste pĂ«r ndikime nga muzika dekadente borgjeze.Mbi tĂ« ra pĂ«rgjegjwsia se ishtĂ« marrĂ« organizimin e kĂ«tij festivali dhe kishte lejuar kĂ«shtu kĂ«to gabime. MĂ« 1966 Thanas Nano,pas Thirjes sĂ« KQ tĂ« PPSH pĂ«r tĂ« punuar aty ku ka nevojĂ« atdheu, gjeti rastin ta qarkullonte nĂ« Elbasan, ku caktua drejtor i ShtĂ«pisĂ« sĂ« KulturĂ«s.Sigurisht ishin hapur qitapet dhe ishte kujtuar Konferenca e TiranĂ«s.Themi kĂ«shtu,sepse qarkulluan nga Radioja edhe Adriatik Kanani, i cili kishte mbaruar studimet pĂ«r gazetari nĂ« B.Sovjetik,edhe ai njĂ« nga diskutantĂ«t mĂ« tĂ« flaktĂ« nĂ« KonferencĂ«n e TiranĂ«s, kur kishte qenĂ« gazetar nĂ« “ZĂ«rin e Popullit”. SidoqoftĂ«, Petro Kito, (1919-1994), mbeti nĂ« kujtesĂ«n e punonjĂ«ve tĂ« Radios si njĂ« drejtues i mirĂ« dhe i dashur. Ndryshe nga


Thanas Nano
 Ardhja e Thanas Nanos na janar tw vitit 1961 u prit me drojtje nĂ« Radio Tirana. Kishte punuar prej 13 vjetĂ«sh,(1945-1958) nĂ« ATSH.Kishim dwgjuar se kishte punuar pastajpwr dy vjet nĂ« Drejtorin e PropagandĂ«s sĂ« KQ tĂ« PPSH-se.dhe qw andej erdhi drejtor i kwtijinstitucioni, detyrw nw clwn mbeti deri nĂ« janar tĂ« vitit 1972, kur ndĂ«rkohĂ«, ishte bĂ«rĂ« edhe drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i RTVSH-sĂ«. AtĂ« vit u largua me motivacionin konservator, shprehur nga Manush Myftiu, anĂ«tar i ByrosĂ« sĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« dhe zv.kryetar i K. tĂ« Ministrave, nĂ« njĂ« mbledheje tĂ« kolektivit tĂ« RTVSH-sĂ«, pĂ«r t’u zĂ«vendĂ«suar nga Todi Lubonja. Mirwpo ,pa kaluar mirĂ« njĂ« vit, u kthye pĂ«rsĂ«ri, drejtpĂ«rdrjet me urdhĂ«rin e diktatorit Hoxha si “dorĂ« e fortĂ«â€, qĂ« do tĂ« mĂ«njanonte punĂ«n armiqĂ«sore tĂ« Todi LubonjĂ«s., i cili dĂ«nua me 15 vjet heqjĂ« lirie si armik i PartisĂ« dhe i popullit.Nw listwn e kandidatwve pwr postin e drejtorit tw pwrgjithshwm tw RTVSH-sw hartuar nga drejtoria e shtypit e KQ tew PPSH-sw, sic shkruan publicisti i i njohur, Marash Hajati,aso kohe instruktor nw kwtw drejtori,Enver Hoxha bwri kwtw shwnim:”Nw Raditelevizion tw kthenet, (gjirokastritshe),Thanasi.Mangwsi profesionale mund tw kemi,por prockat e Todit nuk do t’i bwjw”(‘Dera e prapme e shtypit”,faqe 84). Pavarwsisht se ishte dogmatik qĂ« mĂ« 1961 miratoi propozimin e Adriatik Kananit, pĂ«rgjegjĂ«s i redaksisĂ« sĂ« informacionit pĂ«r krijimin e “RevistĂ«s radiofonikĂ« tĂ« mbĂ«mjes”, njĂ« emision qĂ« u bĂ« i larmĂ«t dhe cilĂ«sor;gjithashtu, miratoi krijimin e sektorit tĂ« dispecerisĂ«, pĂ«r kontrollimin e emisioneve para transmetimit, dhe, ajo qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, miratoi krijimin e Arkivit tĂ« Radios, mĂ« 1962, ku qĂ« prej asaj kohe nĂ« fondin e saj janĂ« ruajtur materiale me vlera tĂ« mĂ«dha. Ai i dha nxitje edhe futjes sĂ« tĂ« ashtuquakjturave materiale tĂ« gjalla,pra, tĂ« radiokronikave e radioreportazheve, dukuri e rrallĂ« nĂ« emisionet e Radios. Vec kĂ«tyre, vuri menjĂ«herĂ« nĂ« jetĂ« edhe orientimin e QeverisĂ« qĂ« Radio Tirana tĂ« transmetonte emisone nga ora 8.00 deri 12.00 e nga 16.30 deri mĂ« 18.00, tĂ« cilat qenĂ« orĂ« tĂ« vdekura.KĂ«sisoj, Radio Tirana nisi tĂ« transmetonte emisione pa ndrĂ«prerje qĂ« nga ora 5.00 deri mĂ« 23.00. Mirepo personalitetin e tij e dĂ«mtuan disa tipare negative.Ishte shumw i vecuar dhe i ngurtw.Nuk mori pjesĂ« qoftĂ« nĂ« ndonjĂ« mbrĂ«mje vallzimi, a ekskursion me kolektivin, nuk u fut kurrĂ« nĂ« ndonjĂ« zyrĂ« pĂ«r tĂ« biseduar me redaktorĂ« a teknikĂ«.Krijoi rreth vetes njĂ« farĂ« grupi, midis tĂ« cilĂ«ve servilĂ« e tĂ« paaftĂ«.Luftoi, cuditĂ«risht tĂ« aftĂ«t dhe u hakmor ndaj tyre. Njihen poĂ«rplasjet qĂ« pati me gazetarĂ«t e talentuar Pirro Nace, i njohur pĂ«r dhuntitĂ« nĂ« mikrofon, qĂ« u detyrua tĂ« largohej pĂ«r tĂ« kaluar nĂ« revistĂ«n “Ylli”, me Fadil Kokomanin e Vangjel Lezhon, dy gazetarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« njohur sidomos pĂ«r emisonet artistiko-letrare, me zv.drejtoreshĂ«n e Radios, Nefo Myftiu
 Luftoi edhe folĂ«sit tĂ« mĂ« shquar-Vera Zhejin Feride Spahiun,(Konomin), qĂ« u deturua edhe ajo tĂ« largohej, pĂ«r t’u kthyer, sic do tĂ« shohim vite mĂ« pas nĂ« mikrofon edhe kamera. Luftoi edhe inxhinierĂ« e teknikĂ«,midis tĂ« cilĂ«ve inxh.Emil Plumbin qĂ« kishte vĂ«nĂ« bazat teknike tĂ« Radios sĂ« re, tĂ« cilin e qarkulloi mĂ« 1966 nĂ« DurrĂ«s e mĂ« pas qarkulloi edhe teknikun veteran, Spiro Qirko.Krijoi marrĂ«dhĂ«nie tĂ« ndera edhe me inxhinierin e talentuar, Gaqo Konomi.
Nuk u shqua kurrĂ« si gazetar.Duke pĂ«rjashtuar rrallĂ« e tek ndonjĂ« koment politik tĂ« shkruar me gjuhĂ« tĂ« thatĂ« dogmatike , nuk qe i aftĂ« tĂ« shkruante as edhe njĂ« reportazh. Me largimin e tij nĂ« janar 1972, kolektivi i RTVSH-sĂ« mori frymĂ«, aq mĂ« tepĂ«r qĂ« ai qĂ« e zevedĂ«soi, Todi Lubonja, ishte krejt i kundĂ«rt.Po ky kolektiv u ndrydh me rikthmin e tij pas njĂ« viti.U rikthye mĂ« dogmatik dhe hakmarrws se mw parw..I dĂ«shmoi kĂ«to tipare negative edhe kur nĂ« fillim tĂ« vitit 1975 me qarkullimin e dytĂ« tĂ« kuadrit tw orientuar nga diktatori Hoxha, largoi kuadro tĂ« talentuar, si shkrimtarin Ruzhdi Pulaha, gazetarĂ«t Kliton Gilani,Qemal Xhomo, Albert Shala, Fuat Memeli e tw tjerw.Madje qarkulloi edhe gazetarĂ« qĂ« pĂ«r disa vjet do tĂ« dilnin nĂ« pension e qĂ« aq shumĂ« i kishin dhĂ«nĂ« Radios pĂ«r vite, si Findia Veizi,Maqo Afezolli etj..NĂ« tĂ« njejtĂ«n kohĂ« spastroi edhe tĂ«rĂ« ata qĂ« i ishin bĂ«rĂ« urĂ«, se tashmĂ« nuk ua kishte nevojĂ«n.PunonjĂ«sit e RTVSH-sĂ« mĂ« sĂ« fundi u cliruan nĂ« njw farĂ« mase kur nĂ« janar tĂ« vitit 1976 doli nĂ« pension nĂ« moshĂ«n 60 vjec e dhjetĂ« muaj, sĂ«rishmi si “dorĂ« e fortĂ«â€.. Eshtw pwr tw ardhur keq qw Agron Cobani,me disa ndwrprerjeje drejtor i Radios dhe TV-sw, qw mw 1978 e deri mw 2006, rekord pwr t’u futur nw librin “Gines”,me kulturw mediokre dhe pa ditur asnjw gjuhw tw huaj,njw ditw pas vdekjes sw Th.Nanos,mw 23 maj 2007, nw njw emision lajmesh nw RTVSH, ka deklaruar:” Thanas Nano ka bwrw epokw nw RTVSH”.Mos ndoshta ai e a fjalwn pwr to qw u theksuan mw sipwr pwr kwtw drejtor? 
Ymer Minzhozi
 PĂ«r gjashtĂ« vjet, (1957-1963), qe nĂ«ndrejtor i Radio TiranĂ«s.Mund tĂ« quhet pa mĂ«dyshje, drejtues-krijues, po tĂ« marrim parasysh se ishte komentatori mĂ« i mirĂ« politik, pĂ«r shĂ«nimet e ditĂ«s e komentet javore, qĂ« shquheshin pĂ«r njĂ« stil tĂ« vecantĂ«.Kjo kishte njĂ« arsye.Vec talentit Minxhozi lexonte nĂ« rusisht,( gjuhĂ« qĂ« e kishte mĂ«suar gjatĂ« studimeve nĂ« Bashkimin Sovjetik).MĂ« kujtohet qĂ« njĂ« nga gazetat mĂ« terheqĂ«se pĂ«r tĂ« ishte “Zarubjezhom,(“PĂ«rtej kufijve”), e pĂ«rjavshme ku pĂ«rfshiheshin shkrimet mĂ« tĂ« mira tĂ« shtypit botĂ«ror pĂ«r probleme ndĂ«rkombĂ«tare.Ishte pikĂ«risht kjo kulturĂ« qĂ« ndikoi nĂ« pĂ«rkryerjen e stilit tĂ« tij original, qĂ« u pa dhe nĂ« komente tĂ« botuara nĂ« shtyp. U shqua edhe si reportazhist dhe dashamirĂ«s ndaj tĂ« rinjve. Si gazetar qĂ« mĂ« 1959 nĂ« Radio, krijova marrĂ«dhĂ«nie shumĂ« tĂ« mira me tĂ«. Dhe pĂ«rfitova nga pĂ«rvoja e tij. Kishte kurajĂ«,ndaj disa herĂ« u pĂ«rplas edhe Thanas Nanon.Ndodhi njĂ« herĂ« qĂ« Nano mĂ« urdhĂ«roi mua dhe njĂ« gazetar tjetĂ«r tĂ« shkoja me shĂ«rbim nĂ« ShkodĂ«r, por pa automjet..Duhej tĂ« pĂ«rdornim autobusin e linjĂ«s.MirĂ«po, po tĂ« marrim parasysh se magnetofoni qĂ« do tĂ« pĂ«rdornim peshonte 14 kg, kuptohet se do ta kishin shumĂ« tĂ« vĂ«shirĂ« tĂ« leviznim nĂ«pwr qytet.Pas foli me Thanasin, madje nĂ« telefon, ndonĂ«se zyra e tij ishte shumĂ« praĂ«n zyrĂ«s sĂ« drejtorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m, anuloi sherbimin dhe i mbylli atij telefonin. NĂ« fund tĂ« vitit 1963 u emĂ«rua korrespondent i”ZĂ«rir tĂ« Popullit” nĂ« KinĂ« e Vietnam.AftĂ«sitĂ« si gazetaar e shkrimtar i dĂ«shmoi nĂ« disa libra qĂ« botoi e vazhdon tĂ« botojĂ« edhe tani. 
Nefo Myftiu
 Ndonwse nuk qe gazetare ,ajo, me t’u emwruar drejtoreshw e Radio Tiranws,(1967), pati aftwsinw tw njihej me vecoritw e saj dhe tw afronte,nxiste dhe vlerwsonte gazetarwt dhe kuadrot e tjerw mw tw mirw, gjw te tw cilwn nuk e kishtw bwrw Thanas Nano.Megjithwse
e shoqja e nje anwtari tw Byrosw Politike tw Q tw PPSHsw,ajo krjijonte ngrohtwsi nw marwdhwniet me twrw punonjwsit. Ishte sw bashku me Todi Lubnjwn,drejtorin e pwrgjithwshwm tw RTVSH-sw organizuesja e Festivalit tw 11-tw,(1972), qw u dwnua padrejtwsisht nga Enver Hoxha.Si pasojw, nw prill tĂ« atij vitit 1973 u shkarkua nga kjo detyrw.Por mbeti nw kujteswn e twrw punojwsve tw kwtij institucioni. Kico Pandeli Mban rekordin nĂ« shtypin shqiptar se pse pĂ«r 25 vjet qe drejtor i Radio sĂ« Jashtme, (1963-1988), edhe pse, vec njĂ« rusishtjeje tĂ« calĂ« qĂ« e kishte mĂ«suar nĂ« B.Sovjetik, ku kishte ndjekur njĂ« shkollĂ« partie, nuk qe i zoti tĂ« mĂ«sontĂ« pakĂ«s frengjisht, a italisht, se pĂ«r anglisht nuk bĂ«hej fjalĂ«. Pedant si Thanas nano,u bĂ« i padĂ«shirueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ« gazetarĂ«t e Radios sw sĂ« Jashtme.Kishte maninĂ« qĂ« tĂ« vinte dorĂ« mbi shkrimet e tyre duke qenĂ« vetĂ« njĂ« gazetar mediokĂ«r. Nuk kishte mĂ« tĂ« voglin respekt pĂ«r pĂ«rkthyesit e folĂ«sit nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja,aq sa i shkurtoi shpĂ«rblimet e tyre nĂ« shuma qesharake. E detyroi pĂ«rkthyesin e talentuar, Robert Shvarc, tĂ« punonte nĂ« korridor, nĂ« tĂ« ftohtĂ« e nĂ« tĂ« nxehtĂ«.Vuante nga kompleksi i inferioriteti.Por kjo nuk e pengonte tĂ« cmohej nga KQ i PPSH-sĂ« si “komentator i shquar politik”.Madje edhe nga vetĂ« shoqja Nexhmie Hoxha. Kur doli nĂ« pension mĂ« 1988, askush nuk u kujtua nĂ« Radion e Jashtme tĂ« ndĂ«rmerrte tĂ« bĂ«nte njĂ« takim lamtumire me tw.. Portrete tw folwsve tw parw
 Kaliopi (Plasari)
 Isha shumĂ« i vogĂ«l, jo mĂ« shumĂ« se pesĂ« vjec, kur nisa tĂ« dĂ«gjoja pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« emisone tĂ« Radio TiranĂ«s.E, midis tyre, mĂ« ka mbetur ende nĂ« kujtesĂ« zĂ«ri i tingĂ«llueshĂ«m i njĂ« gruaj qĂ« thoshte:”KĂ«tu Radio Tirana! Po japim lajmet!”. Ky zĂ« e pas tij zĂ«ra tĂ« tjerĂ« burrash e grashĂ«, mĂ« kanĂ« shoqĂ«ruar deri sa erdhi njĂ« ditĂ« kur edhe unĂ«, i dashuruar pas mikrofonit, kĂ«rkova tĂ« bĂ«hesha folĂ«s nĂ« Radio Tirana. Dhe arrita.Madje nĂ« gusht tĂ« vitit 1958 nisa edhe tĂ« lexoja emisionet e lajmeve.Disa muaj mĂ« pas mĂ« caktuan tĂ« lexoja edhe lajmet e orĂ«s 22.00, qĂ« ishin edhe lajmet e fundit.Dhe aty m’u dha rastitĂ« lexoja pikĂ«risht me atĂ« folĂ«se, zĂ«ri i sĂ« cilĂ«s mĂ« kishte ngjallur aq kurreshtje qĂ« i mitur.Kjo ishte Kaliopi Plasari,(Nushi,1905-1979), qĂ« e kemi pĂ«rmendur nĂ« pjesĂ«t e para tĂ« kĂ«tij cikli.Natyrish qĂ« e kisha njohur ato muaj qĂ« kisha nisur tĂ« bĂ«ja provat para nĂ« mikrofon. Por kĂ«tĂ« radhĂ« do tĂ« lexoja bashkĂ« mĂ« tĂ«.Dhe, jo pa emocione. Pasi mbaruam sĂ« lexuari emisionin e lajmeve pata rast t’i shprehja asaj pĂ«rshtypjet qĂ« kisha pĂ«r tĂ«.Vuri buzĂ«n nĂ« gaz.KĂ«shtu u miqĂ«sova me kĂ«tĂ« grua, tashmĂ« nĂ« moshĂ«, qĂ« lĂ«xonte nĂ« tĂ« njejtĂ«n kohĂ« edhe emisionin e lajmeve ne frengjisht, gjuhĂ« qĂ« kishtĂ« mĂ«suar qĂ« nĂ« vegjĂ«li kur kishte jetuar nĂ« FrancĂ« sĂ« bashku me familjen emigruar atje prej vitesh.
Mund tĂ« quhet me plot tĂ« drejtĂ« se Kaliopi Plasari Ă«shtĂ« folesĂ«sja e parĂ« qĂ« krijoi metodĂ«n e leximit tĂ« lajmeve.Ishte shumĂ« e saktĂ« nĂ« lexim, duke komunikuar me dĂ«gjuesit nĂ«pĂ«rmjet njĂ« intonacioni qĂ« i pĂ«rshtatej natyrĂ«s sĂ« gjuhĂ«s shqipe, sidomos nĂ« kalimin nga fjalitĂ« kryesore, te fjalitĂ« e varuara, qĂ« kĂ«rkojnĂ« pauza tĂ« domosdoshme. Mbaj mend sĂ« njĂ« ditĂ« maji tĂ« vitit 1960 kur unĂ« ende nuk kisha mbushur njĂ« vit qĂ« punoja nĂ« Radio, njĂ« grup punonjĂ«sish, midis tĂ« cilĂ«ve isha edhe unĂ«, bĂ«nĂ« nj vizitĂ« nĂ« shtĂ«pi qĂ« e gĂ«zoi pa masĂ«.. MĂ« pas,kur doli nĂ« pĂ«nsion, askush nga drejtuesit e Radios nuk u kujtia pĂ«r kĂ«tĂ« grua tĂ« heshtur dhe bujare, sepse njĂ« djalĂ«,Gjergjin,qĂ« kishte mbaruar studimet nĂ« Poloni, ia kishin internuar.. Haki Beleri
(1919-2003) Kemi pĂ«rmendur nĂ« pjesĂ«n e pestĂ« se nĂ« njĂ« konkurs pĂ«r folĂ«s tĂ« organizuar nĂ« Radio mĂ« verĂ« tĂ« vitit 1947, fitoi edhe Haki Beleri.Mbas mbarimit tĂ« studimeve studimet nĂ« Normalen e Elbasanit, Hakiu ndoqi studime pĂ«r disa vjet nĂ« Itali pĂ«r letĂ«rsi, tĂ« cilat pĂ«r shkak tĂ« LuftĂ«s sw Dytw Botwrore nuk arriti t’i pĂ«rfundonte. I dhĂ«nĂ« pas violinĂ«s, qĂ« do ta shpinte mĂ« pas edhe nĂ« orkestrĂ«n sinfonike tĂ« TOB-it, ai, si pa dashur mori pjesĂ« nĂ« konkursin nĂ« fjalĂ« dhe po ashtu si pa dashur u pĂ«lqye, e kĂ«shtu u pĂ«rcaktua fati i tij qĂ« - tĂ« jetĂ« vazhduesi i traditĂ«s sĂ« leximit tĂ« lajmit, komentit nĂ« mikrofon. Haki Beleri u bĂ« padyshin njĂ« zĂ« i vecantĂ« nĂ« leximin e lajmeve dhe sidomos tĂ« fjalimeve tĂ« udhqĂ«sve tanĂ« e tĂ« botĂ«s komuniste.PĂ«r tĂ« interesohej drejtperdrejt vetĂ« udhĂ«heqja.,ndonesĂ« dihej qĂ« kishte njĂ« vĂ«lla tĂ« pushkatur si nacionalis gjatĂ« LuftĂ«s.Vinte nĂ« Radio pĂ«r tĂ« lexuar lajmet edhe pasi kishte marrĂ« pjesĂ« nĂ« shfaqjet e TOB-it, vinte dhe herĂ«t nĂ« mĂ«ngjes duke pĂ«rdorur njĂ« bicikletĂ« tĂ« vjetĂ«r. KĂ«shtu qĂ« nga viti1948.Edhe ai pa dĂ«gjuar kurrĂ« njĂ« fjalĂ« tĂ« mirĂ« nga Thanas Nano. Dhe ja njĂ« ditĂ« e papritura.Ishte mbrĂ«mja e 6 majit tĂ« vitit 1976, kur Haki Beleri, po drejtohej nga studioja e transmetimi tĂ« lajmeve, u ndalua nga polici rojĂ«s tĂ« futej Brenda..I habitur kĂ«rkoi shpjegime,por atĂ« e mori tĂ« nesĂ«rmen..Me urdhĂ«r tĂ« Thanas Nanos, ai nuk do,tĂ« lexonte mĂ« nĂ« mikrofon pĂ«r shkak tĂ« vĂ«llait tĂ« pushkatuar.Po ringjallej e tmerrshmja luftĂ« e klasave qĂ« i shkonte shumĂ« pĂ«r shtat drejtorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m.KĂ«shtu, kur nuk ishte vecse 55 vjec, Haki Beleri ky zĂ« i vecantĂ« i mikrofonit, u deturua tĂ« lĂ«rgohej nga Radio Tirana.E larguan edhe nga TOB-i ku kishte qenĂ« jo vetĂ«m violinĂ« parĂ«,por edhe pĂ«rkthyes i operave tĂ« tilla si “MadamĂ« Baterflai”, “Toska”,Rigoleto”,”PeshkatarĂ«t e perlave”. NĂ« tetor tĂ« vitit 1994, kur po shkruauja librin “Historia e RTVSh-sĂ«â€, sĂ« bashku me ish- radiokronistin e njohur ,Piro Nace, bĂ«mĂ« nĂ« studion e lajmeve tĂ« Radio TiranĂ«s njĂ« bisedĂ« qĂ« duhet tĂ« jetĂ« ruajtur nĂ« arkivin zanor tĂ« kĂ«tij institucioni.Kujtuam kĂ«tĂ« ngjarje dramatike pĂ«r tĂ«.Iu luta pastaj Hakiut tĂ« lexonte disa lajme.Dhe i lexoi me shumĂ« emocione.Ishte po ai zĂ«, po ajo mĂ«nyrĂ« tĂ« lexuari.Dhe tĂ« vjen keq kur mendon se nga zeri i tij ka mbeur vetĂ«m ky fragment, sepse tĂ« gjitha regjistrimet e teksteve tĂ« lexuara nga ai, ishin zhdukur nga Arkivi i Radios si zë armiku Para vdekjes sĂ« tij nĂ« vitin 2003, nga TVSH-ja u realizua pĂ«r fat tĂ« mirĂ« njĂ« emision e plotĂ« qĂ« shpalos veprimtarinĂ« e tij si folĂ«si rrallĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s. Vera Zheji

NĂ« shkurt tĂ« vitit 1948 nĂ« mikrofonin e Radio TiranĂ«s nisi tĂ« dĂ«gjohej zĂ«ri i njĂ« vajze.Shquhej,vecanĂ«risht nĂ« leximin e emisioneve letrare.Kjo ishte nxĂ«nĂ«sja e ShkollĂ«s Pedagogjike tĂ« TiranĂ«s, 15-vjecarja, Vera Zheji., qĂ« u bĂ« shumĂ« shpejt njĂ« zĂ« popullor.ZĂ«rin e saj mund ta dĂ«gjoje qĂ« nĂ« oĂ«n 5.00 tĂ« mĂ«ngjesit , duke lexuar emisone tĂ« llojeve tĂ« ndryshme. Duke qenĂ« se ishte shoqe e motrĂ«s sime, kĂ«rkova tĂ« njihesha me tĂ« qĂ« tĂ« provohesha si folĂ«s.Dhe ashtu ndodhi.MĂ« 12 janar tĂ« vitit 1958 u takova dhe u habita kur pashĂ« pĂ«rballĂ« meje njĂ« vajzĂ« te re tĂ« gjallĂ« e tĂ« pĂ«rzemĂ«rt. QĂ« nĂ« provat para mĂ« nxiti,mĂ« mĂ«soi dhe ashtu si me Kaliopi Plasarin erdhi dhe dita qĂ« tĂ« lexoj drejtpĂ«rdrejt ne mikrofon lajme , ku duhet kujdes qĂ« tĂ« mos gabosh se nuk ke rast qĂ« ta ndreqĂ«sh veten si nĂ« emisionet e regjistruara. Ajo qĂ« mĂ« ka bĂ«rĂ« gjitnjnjĂ« pĂ«rshtypje Ă«shtĂ« se Vera Zheji ishte folĂ«se qĂ« nuk gabonte kurrĂ« gjatĂ« leximit.E them me siguri se nga kjo pikĂ«pamje ishte dukuri e rrallĂ« duke e krahasuar edhe me folĂ«s tĂ« tjerĂ« qĂ« kam mundur tĂ« dĂ«gjoj nĂ« italisht dhe rusisht.MĂ« kujtohet se kur dĂ«gjoja Radio MoskĂ«n, cilĂ«si tĂ« tilla kishte Levitani i famshĂ«m. NjĂ« shembull:NĂ« prill tĂ« vitit 1960 po lexoja me VerĂ«n lajmet e orĂ«s 18.00.Zakonisht lajme tĂ« shkurtra dhe jo tĂ« rĂ«ndĂ«sishme Por ja befas hapet dera e brendshme e studios aty futet njĂ« redaktor.Ai ka nĂ« dorĂ« njĂ« fletĂ« tĂ« cilĂ«n ia lĂ« VerĂ«s nĂ« tryezĂ«n ku po lexojmĂ«.EshtĂ« njĂ« lajm i porsaardhur nga ATSH-ja, njĂ« lajmi qĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rkthyer me nxitim, Ă«shtĂ« redaktuar, gjithashtu, me nxitim dhe po me nxitim ka ardhur nĂ« Radio.Redaktori ka bĂ«rĂ« disa ndreqje edhe ai me kaq nxitim.Merret me mend se jo mĂ« folĂ«si, por edhe njĂ« lexues i zakonshĂ«m do ta ketĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« lexojĂ«.Forcat revolucionare tĂ« Fidel Kastros kanĂ« fituar nĂ« KubĂ«. KĂ«tĂ« ngjarje, qĂ« pĂ«r atĂ« kohĂ« qe nga mĂ« sensacionalet, pĂ«rmban lajmi ku ndreqjet u ngjajnĂ« hieroglifeve.Ta paktĂ«n pĂ«r sytĂ« e mi.Dhe Vera i lexoi kĂ«to hieroglife me saktĂ«si tĂ« habitshme.Me tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«r t’u mahnitur me tĂ«. Kush nuk kujton leximin e pĂ«rrallav tĂ« orĂ«s 19.00 nĂ« vitet 70-tĂ« nga Vera?MĂ« thoshte njĂ« shok,sot rreth tĂ« 40-tave qĂ« kur ishte i vogĂ«, linte lojĂ«n nĂ« rrugĂ« pĂ«r t’iu afruar Radios dhe pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar pĂ«rrallat e lexuara nga teta Vera. TĂ« tĂ«rĂ« e admironin VerĂ«n,vec
drejtorit tĂ« Radios,Thanas Nanos.Ishte mĂ« tĂ« vertetĂ« e habitshme.KurrĂ« nuk tha njĂ« fjalĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ«.Dhe kur Vera pas mbarimit tĂ« Institutit tĂ« LartĂ« tĂ« Arteve, me ndĂ«rmjetĂ«sinĂ« e Nefo Myftiut,drejtoreshĂ«s sĂ« Radio sĂ« Brendshme,u caktua pedagoge nĂ« atĂ« institut, Thanas Nano gjeti njĂ« mĂ«nyrĂ« meskine qĂ« tĂ« hakmerrej.Nuk deshi qĂ« ajo tĂ« lĂ«xonte cdo javĂ« njĂ« cikĂ«l emisionesh letraro-artistike tĂ« miratuara prej saj E justifikoi kĂ«tĂ« masĂ« me arsyen se nuk duhej tĂ« shpenzoheshin para pĂ«r folĂ«s tĂ« jashtĂ«m, kur kĂ«tĂ« punĂ« mund ta bĂ«nin folĂ«s tĂ« brendshĂ«m.Me tĂ« vĂ«rtetĂ« indinjuese.T’i mbyllej kĂ«shtu dera njĂ« foleseje kaq tĂ« njohur!?..PĂ«r fat tĂ« mirĂ«, Pirro Kondi,aso kohe drejtor i DrejtorisĂ« sĂ« PropagadĂ«s nĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ«, vuri cdo gjĂ« nĂ« vijĂ«. Vera lexoi edhe lajme nĂ« italisht, gjuhĂ« qĂ« e zotĂ«ronte shumĂ« mirĂ«,sepse ishte e prirur pĂ«r gjuhĂ« tĂ« huaja ashtu si vĂ«llezĂ«rit e saj tĂ« shquar nĂ« fushĂ«n e lĂ«tĂ«rsisĂ«, Petroja dhe Gjergji.Ajo mund tĂ« kishte qenĂ« pa drojĂ« edhe aktore e talentuar.E tregoi kĂ«tĂ« nĂ« disa pjesĂ« teatrore,(kujtoni komedinĂ« “Shi nĂ« plazh”), e ndonjĂ« film artistik. E, megjithatĂ«, askush nuk u kujtua qĂ« asaj t’i akordohej tĂ« paktĂ«n titulli “Artiste e Merituar”. Feride Spahiu,(Konomi)

Ishte viti 1957 kur unĂ«, amator i rregullt i emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s, dĂ«gjova pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« njĂ« zĂ« tĂ« ri dhe tĂ« freskĂ«t.Dhe u habita kur mĂ«sova se ishte zĂ«ri i Feride Spahiut,njĂ« ish-nxĂ«nĂ«se e gjimnazit ”Qemal Stafa”, njĂ« njĂ« klasĂ« mĂ« poshtĂ« se klasa ku studioja unĂ«. U bĂ«mĂ« mĂ« pas shokĂ« tĂ« ngushtĂ«, nĂ« gusht tĂ« vitit 1958.Sic kam pĂ«rmendur edhe mĂ« sipĂ«r, atĂ«herĂ« nisa tĂ« lexoja lajmet. Ishte njĂ« provĂ« e vĂ«shtirĂ«, sepse,sic dihet, do tĂ« lexoja drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon.Dhe pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« lexova me Feriden.MĂ« dha zemĂ«r e, ndonĂ«se lexova me drojtje ,ta patĂ«n nuk gabova, as nuk ngeca. Me Feriden nĂ« mikrofon kemi kaluar edhe caste dramatike:NĂ« shkurt tĂ« vitit 1961 zhvillohej Kongresi i 4-t i PPSH-sĂ«.MeqĂ« Haki Beleri si violinist i TOB-it,merrte pjesĂ« nĂ« njĂ« shfaqje organizuar pĂ«r delegatĂ«t e kongresit e zĂ«vendĂ«sova nĂ« lajmet e orĂ«s 20.00.E tĂ« mendosh se diskutimet e shumĂ« delegatĂ«ve na u dhanĂ« nga redaktorĂ«t e lajmeve drejtpĂ«rdrejt ne nikrofon pasi ishin bĂ«rĂ« ndreqje e shkurtime. Kemi lexuar sĂ« bashku me Feriden deri nĂ« orĂ«n 21.45 e pas njĂ« pushimi prej 15 minutash, kur u transmetua muzikĂ«, rinisĂ«m maratonĂ«n me leximin e emisionit tĂ« fundit tĂ« lajmeve tĂ« orĂ«s 22.00, me diskutimt e tjera tĂ« delegatĂ«vĂ«, pĂ«rsĂ«ri plot korigjime, ku cuditĂ«srisht ,nga mobilizimi nuk bĂ«mĂ«,qofte edhe ngecjen mĂ« tĂ« vogĂ«.Pas leximit te lajmeve nĂ«ndrejtori, Ymer Minxhozi, na pĂ«rgĂ«zoi pĂ«rzemĂ«rsisht. Ashtu si Vera edhe Ferideja u fut “nĂ« orbitĂ«n” e Thanas Nanos, qĂ« vazhdonte tĂ« mos kishte ndonjĂ« konsideratĂ« pĂ«r folĂ«sit. Ishte kjo arsyeja qĂ« kĂ«rkoi qĂ« ata tĂ« mos punonin mĂ« 6 orĂ« nĂ« ditĂ« sipas vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave pĂ«r artistĂ«t, por 8 orĂ«.Qe njĂ« vendim absurd,por qĂ«, cuditĂ«risht, me gjithĂ« kundĂ«rshtimin e folĂ«sve, u vu nĂ« zbatim. NĂ« kĂ«to rrethana Ferideja qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej bashkĂ«shortja e inxhinierit tĂ« talentuar, Gaqo Kononi, u detyrua tĂ« largohej nga Radio, tĂ« ndiqte degĂ«n gjuhĂ«-letĂ«rsi nĂ« UT e tĂ« punonte redaktore gjuhĂ«sore nĂ« Shtwpinw Botuese tw Librit shkollor. U rikthye mw 1980 nw mikrofonin e Radios, madje edhe nĂ« kamerat e TVSh-sw, ku krijoi njĂ« personalitet tĂ« vetin,duke mbetur e pĂ«rlqyer nga radioteleshikuesit., qoftĂ« pĂ«r leximin e lajmeve, qoftĂ« edhe pĂ«r leximin e emisioneve letraro-artistike. Kico Fotiadhi NjĂ« zĂ« qĂ« u ngjit me dinjitet nĂ« nivelin e leximit tĂ« Haki Belerit, madje nĂ« disa drejtime coi edhe mĂ« tutje pĂ«rvojĂ«n e tij..U shfaq nĂ« mikrofon nĂ« vitin1960, kur ishte nĂ« radhĂ«t e UshtrisĂ«.I diplomur nĂ« Institutin e LartĂ« Dramatik, Kico pati njĂ« gamĂ« tĂ« madhe qĂ« nisi jo vetĂ«m mĂ« leximin e lajmeve e bisedave politike e shoqĂ«rore, por edhe me paraqitjen e spektakleve si njĂ« festival tĂ« kĂ«ngĂ«s nĂ« RTVSH e, mbi tĂ« gjitha, edhe si telereportazhist. NĂ« kĂ«tĂ« rol ai drejtoi me sukses nje sĂ«rĂ« emisionesh televizive me karakter historiko- kulturor pĂ«r zhvillimin e qyteteve e krahinave tĂ« vendit tonĂ«. Edhe ai nuk qe pĂ«lqyer nga Thanas Nano.NjĂ« cen biografik sipas njĂ« njoftimi nga vendlindja,sic wshtw thwnw mw sipwr, u bĂ« shkak qĂ« tĂ« degdisej pĂ«r disa vjet nĂ« njĂ« fshat tĂ« TiranĂ«s. U rikthye nĂ« RTVSH, ku vazhdoi me sukses veprimatrinĂ« si folĂ«s nĂ« emisione radiotelvizive. NĂ« Radio mĂ« pas u shquan edhe folĂ«s tĂ« tjerĂ«, ndĂ«r tĂ« cilĂ«ve,nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«, Meropi Xhai, (Matlia),e cila shpesh herĂ« i shĂ«mbĂ«llente Vera Zhejit, Elsa Xhai, Viron Noti,pa dyshim njĂ«
folĂ«s i njĂ« niveli shumĂ« tĂ« lartĂ«,Liliana Mecani, Lorenc Zadrima,SkĂ«ndĂ«r Rama e mĂ« vonĂ« Arben Kamberi, i cili u aktivizua edhe nĂ« emisone televizive etj. NdĂ«r ta duhet tĂ« pĂ«rmendim edhe pr.Thanas Shkurtin.Nuk lexoi nĂ« emisionet e lajmeve nĂ« gjuhĂ«n shqipe, por nĂ« italisht, frengjisht dhe anglisht pĂ«r botĂ«n e jashtme, sikur tĂ« ishte italian, francez, ose anglez.Besoj njĂ« rast i rrallĂ« edhe nĂ« botĂ«.Nuk mĂ« harrohet kurrĂ« qĂ« nĂ« disa letra tĂ« ardhura nga dĂ«gjues tĂ« huaj nĂ« adresĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, mĂ« 1956-60,kur punoja nĂ« redaksisnĂ« e jashtme tĂ« saj, shprehej habia se si njĂ« shqiptar lexonte nĂ« anglisht, sikur tĂ« ishte folws i BBC-sw. Ata, dhe tĂ« tjerĂ« qĂ« erdhĂ«m mĂ« pas, pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« galeri tĂ« kĂ«ndshme tĂ« folĂ«sve tĂ« Radio TiranĂ«s, qĂ« do tĂ« pĂ«rmenden gjithnjĂ« mĂ« respekt nga dĂ«gjuesit e hershĂ«m tĂ« emisioneve radiofonike. Radiokronikat e para
 VĂ«rtet folĂ«sit, kur hapnin emisonet ose kur lĂ«xonin lajmet, thoshin :”Ju flet Tirana”,por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Radio Tirana nuk fliste, por vetĂ«m lexonte.Lexoheshin lajmet, rubrikat kulturore, artistke, ekonomike,politike,lexoheshin bisedat, lexohej gjithcka. MirĂ«po, ndĂ«rkohĂ«, tĂ« paktĂ«n nga Radio Rai, qĂ« dĂ«gjohej thuajse nĂ« tĂ«rĂ« territorin e vendit, shihej se kishte radiokronika, radioreportazhe, biseda me pyetje e pĂ«rgjigje,.transmetime ngjarjesh tĂ« rĂ«ndĂ«sishme.NĂ« qendĂ«r tĂ« tyre ishte gazetari e jo folĂ«si. Radio Tirana ishte shumĂ« larg kĂ«tij synimi.PĂ«r shumĂ« arsye.E para, dhe mĂ« kryesorja, se gazetarĂ«t ende nuk kishin pĂ«rvojĂ«n dhe aftesinĂ« pĂ«r tĂ« folur nĂ« mikrofon duke pĂ«rjashtuar ndonjĂ« gazetar si Pirro Nace,ose Muho Rehova, qĂ« ishin ende shumĂ« tĂ« rinj.E dyta, ishte shumĂ« vĂ«shtirĂ« qĂ« bashkĂ«punĂ«torĂ«t tĂ« flisnin drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon.E treta,edhe po tĂ« ishin tĂ« aftĂ«, ishte censura qĂ« nuk lejonte njĂ« hap tĂ« tillĂ« qĂ« ishte shumĂ« i rrezikĂ«shĂ«m dhe i pakotrolluar.Mund tĂ« ndodhnin gabime, sidomos gabime politike. Por edhe pas vitit 1950, kur Radio Tirana u pajis me nagnetofonĂ« dhe kur u krijuan, pra, mundĂ«si tĂ« paktĂ«n pĂ«r tĂ« zhvilluar biseda me bashkĂ«punĂ«torĂ«, kjo nuk u arrit, sepse vazhdonte tĂ« mungonte pĂ«rvoja e vetĂ« gazetarĂ«ve.SidoqoftĂ«, bisedat e para e mĂ« pas radioreportazhet, hapĂ«n njĂ« faqe te re nĂ« historin e Radio Tiranws aty nga mesi i viteve 50, kur nĂ« Radio ishte kthyer pas studimeve jashtĂ« shtetit Pirro Nace, e pas tij kishin nisur tĂ« aktivizoheshin nĂ«kĂ«tĂ« drejtim Koco Afezolli,Kadri Zotria, Maqo Afezolli e Adli Daci. MegjithatĂ«,radiokronika dhe radioreportazhi ende nuk dukeshin nĂ« horizont.TjetĂ«r pengesĂ«.Radio nuk kishte magnetofonĂ« tĂ« lĂ«vizshĂ«m pĂ«r t’u bartur nga njĂ« vend nĂ« tjertin. Kur unĂ« nisa punĂ«n nĂ« radio Tirana mĂ« 1958, sĂ« pari si bashkĂ«punĂ«tor e pastaj si gazetar, pashĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« qĂ« Radio Tirana ishte pajisur me magnetofonĂ« tĂ« markĂ«s austriake “Hornifon”,tĂ« njĂ« cilĂ«sie shumĂ« tĂ« mirĂ«, por tĂ« rĂ«ndĂ« nĂ« pĂ«rdorim.TĂ« lĂ«vizje nga RadioTirana nĂ« njĂ« institucion tjetĂ«r, duhej tĂ« pĂ«rdorje pa tjetĂ«r automjet.E, po tĂ« marrim parasysh se Radio Tirana kishte gjithsej dy tĂ« tilla,kuptohet se sa vĂ«shirĂ«si u dilnin gazetarĂ«ve.Vec kĂ«saj, kĂ«ta tipa magnetofonĂ«sh punonin mĂ« korrent elektrik e, si pasojĂ«, regjistrimet duhej tĂ« bĂ«heshin aty ku kishte priza
 KĂ«shtu, nĂ« tĂ« tilla kushte tĂ« vĂ«shtira nisĂ«n tĂ« punonin gazetarĂ«t e mikrofonit pĂ«r tĂ« realizuar ato qĂ« fillim nisĂ«n tĂ« tĂ« quheshsin emisione tĂ« gjalla..Natyrisht, tĂ« gjitha tĂ« regjistruara.
Disa nga radiokronistĂ«t e pare dhe
 Radiokronika tĂ« mirĂ«fillta e tĂ« drejtpĂ«rdrejta, do tĂ« nisnin mĂ« vonĂ«.(pĂ«rjashtohen manifestimet me rastin e festave tĂ« shoqĂ«ruara me parakalime, nĂ« tĂ« cilat aktivizoheshin kryesisht folĂ«sit e e mĂ« vonĂ« gazetarĂ«t, tĂ« cilat jĂ«nĂ« bĂ«rĂ«, sic kemi parĂ« qĂ« mĂ« 1944, gjatĂ« parakalimit tĂ« forcave partizane nĂ« bulevardin “DĂ«shmorĂ«t e kombit”. MĂ« 1959,vec Pirro Naces, u shqua pĂ«r emisione tĂ« gjalla nĂ« mikrofon Maqo Afezolli dhe Kadri Zotria, vecanĂ«risht nĂ« radioreportazhet nĂ« VlorĂ«, me rastin e 50-vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ«.NĂ« maj tĂ« atij viti duhet tĂ« pĂ«rmendim edhe radiokronikĂ«n nga aeroporti i Rinasit, me rastin e ardhjes sĂ« Nikita Hrushovit, Sekretarit tĂ« ParĂ« tĂ« KQ tĂ« PK tĂ« B.Sovjetik, realizuar nga Frederik Gjerasi, ish-folĂ«s nĂ« Radio Moska. Radiokronikat e para nĂ« emisonet e lajmeve nisĂ«n qĂ« nĂ« janar tĂ« vitit 1961, nĂ« prag tĂ« Kongresit tĂ« 4-t tĂ« PPSH-sĂ«.U aktivizuan gazetarĂ«t e informacionit, Polivaq Lino,Bajram Vuka, Kadri Zotria.(NdĂ«rkohĂ«, Pirro Nace, qĂ« ishte pionieri i radiokronikĂ«s, si pasojĂ« e qĂ«ndrimit tĂ« ashpĂ«r tĂ« Thanas Nanos ndaj tij, sic kemi thĂ«nĂ«, u detyrua tĂ« lĂ«rgohej nga Radio Tirana).Por, megjithatĂ«, ai la jo vetĂ«m pĂ«rvojĂ«n e tij jo tĂ« pakĂ«t, por edhe njĂ« talet tĂ« mikrofonit.Ky ishte Alfons Gurashi qĂ« nisi tĂ« aktivizohej si folĂ«s nĂ« “RubrikĂ«n e rinisĂ«â€, tĂ« pĂ«rgatitur nga vetĂ« Piro Nace, e mĂ« pas nĂ« emisionetĂ« tjera.(Alfonsi u nda papritur nga ne nw fillim tw kwtij viti,duke lwnw gjurmw tw pashlyeshme nw historinw e radiokronikws shqiptare). NdonĂ«se punoja nĂ« redaksinĂ« e kulturĂ«s qĂ« mĂ« 1959, nisa tĂ« bashkĂ«punoja me “RubrikĂ«n sportive”, ku edhe pĂ«rgatita radiokronikat e para nga mjediset sportive, sidomos nga Pallati i Sportit “Partizani”.Madje, jo me dĂ«shirĂ«, edhe unĂ« isha i detyruar tĂ« ndihmoja redaksinĂ« e informacionit me radiokronika nga qendra pune e prodhimi. Hopi mĂ« i madh i radiokronikĂ«s shqiptare,nisi mĂ« 20 maj 1964, kur drejtoria e Radio TiranĂ«s i kĂ«rkoi “Albimportit”qĂ« nĂ« vend tĂ« magnetofonve tĂ« markĂ«s austriake “Hornifon”, tĂ« importoheshin magnetofonĂ« tĂ« levizshĂ«m tĂ« markĂ«s gjermanoperendimore”Uher”. Dhe, mĂ« tĂ« vertĂ«tĂ«, kĂ«shtu ndodhi.MĂ« kujtohet tetori i atij viti, kur inxhinier Emil Plumbi na mĂ«soi si duhej tĂ« vinim nĂ« pĂ«rdorim kĂ«ta magnetofonĂ« qĂ« punonin edhe me bateri, tĂ« cilĂ«t sollĂ«n njĂ« revolucion nĂ« emisionet e gjalla tĂ« Radio TiranĂ«s. Me aparate tĂ« tilla nisĂ«n tĂ« punonin nĂ« redaksinĂ« e informacionit dy gazetarĂ« tĂ« rinj,Alfonsi Gurashi,qĂ« u rikthye pasi kreu shĂ«rbimin ushtarak dhe Agron Cobani.Ishte dhjetori i vitit 1965 kur ata u Ă«mĂ«ruan radiokronistĂ« profesionistĂ«, duke cuar mĂ« pĂ«rpara punĂ«n e kryer deri atĂ«herĂ« nga Polivaq Lino ,Bajram Vuka e Kadri Zotria.Radiokronika, falĂ« kĂ«tyre dy gazetarĂ«ve tĂ« talenuar tĂ« mikrofonit, u bĂ« pjesĂ« pĂ«rbĂ«rese e “RevistĂ«s Radiofonike”. MĂ« pas galeria e radiokronistĂ«vĂ« u pasurua me zĂ«ra tĂ« rinj, si DhimitĂ«r Dishnica, Zamira Koleci,Amali Dhamo,dhe, Timo Luto, i cili,mĂ« pas, sic e kemi vwnw nw dukje ,pas njĂ« intrige tĂ« kurdisur nga Ministria e Brendshme, ku shpĂ«toi pa u dĂ«nuar me burgim, u transferua mĂ« 1985 nĂ« njĂ« fshat tĂ« TiransĂ«. Punoi atje deri mĂ« 1990 e pastaj u kthye nĂ« TVSH, ku sĂ«rishmi u shqua pĂ«r telekronika tĂ« pĂ«rgatitura me profesionalizĂ«m tĂ« lartĂ«. 
RadiokronistĂ«t e parw sportivĂ« “Ishte hera e parĂ« qĂ« do tĂ« transmetohej me radio nji ndeshje futbolli nĂ« vendin tonĂ«.Zani i kumbueshĂ«m dhe i aciktĂ« i transmetuesit ,(kishe me thanĂ« me siguri se ka qenĂ« zoti Anton
Mazreku),nuk la asnji rast me kalue por tĂ« gjitha udhĂ«timet e topit i transmetoi pĂ«r bukuri pĂ«r dĂ«gjuesit tanë .” KĂ«shtu shkruante gazeta “Sporti Shqiptar” e datĂ«s10 shtator 1938 rreth ndeshjes miqĂ«sore ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« futbollit midis “SK TiranĂ«s” dhe “Iraklisit” tĂ« KavallĂ«s,(Greqi),zhvilluar mĂ« 1 shtator nĂ« fushĂ«n “Shallvare” tĂ« TiranĂ«s.Dhe artikullshkruesi nuk gabonte.Ishte pikĂ«risht Anton Mazreku, drejtori i kĂ«saj gazete dhe pa dyshim gazetari dhe specialisti me i mirĂ« i futbollit nĂ« atĂ« kohĂ« nĂ« ShqipĂ«qri, ish-futbollist i “SkĂ«ndĂ«rbeut” tĂ« KorcĂ«s, qĂ« ndĂ«rmori komentimin e kĂ«saj ndĂ«shjeje nĂ« valĂ«t e Radio TiranĂ«s.Dhe kjo ndodhi gati tre muaj para inaugurimit tĂ« Radio TiransĂ« mĂ« 28 nentor 1938, nĂ« periudhĂ«n tri ditore kur u bĂ«nĂ« provat e fundit tĂ« transmetimeve, tĂ« cilat dolĂ«n me sukses. PĂ«r fat tĂ« keq, kjo ishte hera e parĂ« dhe fundit qĂ« Radio Tirana transmetoi njĂ« ndeshje futbolli, deri mĂ« 1945.PikĂ«risht mĂ« 20 dhjetor tĂ« atij viti ishte pĂ«rsĂ«ri Anton Mazreku dhe edhe njĂ« herĂ« nga fusha e “Shallvares”, kometoi njĂ« tjetĂ«r ndeshje kĂ«tĂ« radhĂ« midis “TiranĂ«s” dhe “VllaznisĂ«, e cila shĂ«nontĂ« fillimin e pandĂ«rprĂ«rĂ« tĂ« kampionateve tona tĂ« futbollit. Nga goja e Antomn Mazrekut dĂ«gjuesit ndoqĂ«n edhe ndeshjet e turneut tĂ« futbollit tĂ« LojĂ«rave BallkanikĂ« tĂ« vitit 1946, ku ShqipĂ«ria doli kampione si dhe fitoret e bukura, por edhe humbjet e parfaqĂ«sueses sonĂ« nĂ« ndeshje ndĂ«rkombĂ«tare. Anton Mazreku, sic ma ka pohuar vetĂ«, nuk mungoi asnjĂ« herĂ« nĂ« mikrofonin nga fushat e futbollit,duke pĂ«rjashtuar ndeshjen e zhvilluar nĂ« Bukuresht, mĂ« 1 maj 1948 kundĂ«r parfaqĂ«sueses rumune, ku tanĂ«t fituan 1-0, me njĂ« gol tĂ« rrallĂ« tĂ« Mirashit.AtĂ« ndeshje e komentoi rastĂ«sisht,Pandi Allabashi, qĂ« ishte pjesĂ«tar i delegacionit tonĂ« sportiv.Dhe, natyrisht, sic mĂ« ka pohuar edhe ai vetĂ«,nga qĂ« nuk kishte haber nga ajo punĂ«, bĂ«ri c’bĂ«ri po fjalĂ«t e tij kryesore, sic i mbaj edhe unĂ« mend ndonĂ«se kam qenĂ« vetĂ«m 10 vjec, ishin:”Ja, tani topi ndodhet nĂ« ajĂ«r, e merr Borici Bicaku dhe pĂ«rsĂ«ri topi nĂ« ajĂ«r
” Por Anton Mazreku komentoi edhe ndeshjen e zhvilluar mĂ« 14 shtator tĂ« viti1950 nĂ« Budapest kundĂ«r HungarisĂ« sĂ« legjendave tĂ« futbollit botĂ«ror, Pushkash e e Kocish, qĂ« tanĂ«t e humbĂ«n me rezultatin e thellĂ« 12-0. “KolegĂ«t nga Radio Budapestit mĂ« dhanĂ« disqet ku ishte regjistruar kjo ndĂ«shje.-mĂ« thoshtĂ« njĂ« herĂ« Antoni,- tĂ« cilat imbajta pĂ«r shumĂ« kohĂ« nĂ« shtepi, por kurrĂ« nuk i dĂ«gjova, nga qĂ« nuk doja tĂ« kujtoja kĂ«tĂ« ngjarje shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« tĂ« futbollit tonĂ«. Kjo erdhi si pasojĂ« e tronditjes sĂ« madhe qĂ« pushtoi skuadrĂ«n pas arratisjes sĂ« futbollistĂ«ve Bahri Kavaja e Bule Vathi, tĂ« cilĂ«t u hodhĂ«n nga anija nĂ« det, kur anija sovjetike, nĂ« tĂ« cilĂ«n po udhĂ«tonim drejt KostancĂ«s, po kalonte nĂ«pĂ«r Bosfor..” NjĂ« ditĂ« verĂ« tĂ« vitit 1964 u pĂ«rpoqa ta bindja qĂ« t’i dĂ«gjonim mĂ«sĂ« fundi ato disqe, por ai pĂ«rsĂ«ri nuk u bind.Sic duket, nuk donte tĂ« rindĂ«rmendte kujtimet e hidhura tĂ« asj ndeshjeje dhe atij turneu ku pĂ«rfqĂ«suesja jonĂ« humbi edhe me RumaninĂ« 0-3 e me CekosllovakinĂ« 0-5. Anton Mazreku qe i pranishĂ«m edhe nĂ« ndeshje qĂ« skuadra jonĂ« e RinisĂ« zhvilloi nĂ«pwr fĂ«stivale botĂ«rore tĂ« rinisĂ«, deri te ndeshjet e “Dinamos “ sĂ« TirannĂ«s nĂ« njĂ« turne miqĂ«sor nĂ« RD Gjermane dhe nĂ« nĂ« B.Sovjetik mĂ« 1958. Pastaj nisi njĂ« periudhĂ« e gjatĂ« ”agjĂ«rimi”, kur asnjĂ« ndeshje nuk u transmetua mĂ« nga jashtĂ« shtetit., ndonse ShqiĂ«ria nisi tĂ« merrte pjesĂ« nĂ« veprimtari evropiane e botĂ«rore. Duhej tĂ« vinte shtatori i vitit 1987 qĂ« gazetari Ahmet Shqari tĂ« shoqĂ«ronte “Flamurtarin”e VlorĂ«s nĂ« BarcelonĂ« nĂ« takimin e kthimit pĂ«r KupĂ«n e UEFA-s me skuadrĂ«n e famshme tĂ« kĂ«tij qyteti, qĂ« kjo ndeshje tĂ« komentohej prej tij nga Radio Tirana.Pra, pas gati 30 vjetĂ«sh.
R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E
R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E
R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E
R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E

Recomendados

Let's get our act together!
Let's get our act together!Let's get our act together!
Let's get our act together!Danny Kingsley
 
Ergonomi dentare.pptx
Ergonomi dentare.pptxErgonomi dentare.pptx
Ergonomi dentare.pptxerionxhambazi
 
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†kkjjkevin03
 
Pautas FIEEL 2016
Pautas FIEEL 2016Pautas FIEEL 2016
Pautas FIEEL 2016Adelia Peña Clavel
 
Nacho. mon enfance
Nacho. mon enfanceNacho. mon enfance
Nacho. mon enfanceSchool
 
Sanjib Resume
Sanjib ResumeSanjib Resume
Sanjib ResumeSanjib Rajkonwar
 
Bergamot oil test
Bergamot oil testBergamot oil test
Bergamot oil testBlue World Naturals
 
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8Anny repokar.com
 

Recomendados

Let's get our act together!
Let's get our act together!Let's get our act together!
Let's get our act together!Danny Kingsley
 
Ergonomi dentare.pptx
Ergonomi dentare.pptxErgonomi dentare.pptx
Ergonomi dentare.pptxerionxhambazi
 
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†
æ–°ç”ąć“äžŠćž‚é€™æšŁćšć°±ć°äș†kkjjkevin03
 
Pautas FIEEL 2016
Pautas FIEEL 2016Pautas FIEEL 2016
Pautas FIEEL 2016Adelia Peña Clavel
 
Nacho. mon enfance
Nacho. mon enfanceNacho. mon enfance
Nacho. mon enfanceSchool
 
Sanjib Resume
Sanjib ResumeSanjib Resume
Sanjib ResumeSanjib Rajkonwar
 
Bergamot oil test
Bergamot oil testBergamot oil test
Bergamot oil testBlue World Naturals
 
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8
Rinspeed etos is based on the self driving bmw i8Anny repokar.com
 
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016Adelia Peña Clavel
 
CA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings PotentialCA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings PotentialGlobal Workplace Analytics
 
Maconha
Maconha Maconha
Maconha Opengo,Espro,AllNet, Led InformĂĄtica, Instituto Dom Bosco
 
Current Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC ProjectCurrent Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC Projectcurrent masunungure
 
Joseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter HarmonJoseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter HarmonJoseph Letzelter
 
priyesh_cv_updated
priyesh_cv_updatedpriyesh_cv_updated
priyesh_cv_updatedPriyesh Chandra
 
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?vcmsa
 
Presentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functionsPresentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functionsxKinAnx
 
The golden chariot
The golden chariotThe golden chariot
The golden chariotrajdeep singh bundela
 
DataDomain brochure
DataDomain brochureDataDomain brochure
DataDomain brochureCommaGroup
 
iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016Gayle Berthiaume
 
Portfolio
PortfolioPortfolio
PortfolioWJW_Sculpture
 
Portfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned WorkPortfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned WorkWJW_Sculpture
 

Mais conteĂșdo relacionado

Destaque

Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016Adelia Peña Clavel
 
CA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings PotentialCA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings PotentialGlobal Workplace Analytics
 
Current Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC ProjectCurrent Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC Projectcurrent masunungure
 
Joseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter HarmonJoseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter HarmonJoseph Letzelter
 
priyesh_cv_updated
priyesh_cv_updatedpriyesh_cv_updated
priyesh_cv_updatedPriyesh Chandra
 
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?vcmsa
 
Presentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functionsPresentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functionsxKinAnx
 
DataDomain brochure
DataDomain brochureDataDomain brochure
DataDomain brochureCommaGroup
 
iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016Gayle Berthiaume
 
Portfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned WorkPortfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned WorkWJW_Sculpture
 

Destaque (13)

Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
Qué dicen, piensan y aprenden FIEEL 2016
 
CA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings PotentialCA Government Telework Savings Potential
CA Government Telework Savings Potential
 
Maconha
Maconha Maconha
Maconha
 
Current Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC ProjectCurrent Masunungure MOOC Project
Current Masunungure MOOC Project
 
Joseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter HarmonJoseph Letzelter Harmon
Joseph Letzelter Harmon
 
priyesh_cv_updated
priyesh_cv_updatedpriyesh_cv_updated
priyesh_cv_updated
 
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
¿De qué hablamos cuando hablamos de Calidad en la Educación Superior?
 
Presentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functionsPresentation data domain advanced features and functions
Presentation data domain advanced features and functions
 
The golden chariot
The golden chariotThe golden chariot
The golden chariot
 
DataDomain brochure
DataDomain brochureDataDomain brochure
DataDomain brochure
 
iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016iPad for Early Learners Webcast 2016
iPad for Early Learners Webcast 2016
 
Portfolio
PortfolioPortfolio
Portfolio
 
Portfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned WorkPortfolio Selected Commissioned Work
Portfolio Selected Commissioned Work
 

R A D I O T I R A N A N E R R J E D H E N E V I T E V E

  • 1. RADIO TIRANA NE 70-VJETORIN E LINDJES SE SAJ (28 nwntor 1938-28 nwntor 1990) Nga Skifter Kellici Kjo ndodhi njw mbrwmje pranvere tw vitit 1943. Kur babai dic lwvzi poshtw nga e majta e njw kutie tw bukur, nw ngjyrw tw murrme,tw cilen sapo e kishte sjellw nw shtwpi dhe kur prej saj nw dhomw u pwhapwn tingujt e njw melodie, unw mbeta i mbwrthyer nga habia. ”C’wshte kjo?’- e pyeta babain. ”Radio,nga ku do tw dwgjosh kwngw,zwra nw gjuhwn tonw dhe tw huaj”,-m’u pwrgjigj ai. Mbeta edhe mw i habitur.Si ishte e mundur qw nga ajo kuti magjike tw quajtur radio tw pwrhapesin zwra tw tillw?C’fshihej brenda saj?Kwto do t’i mwsoja mw vonw,sepse atwherw unw nuk isha vecse pesw vjec.Dhe do tw vinte dita qw edhe unw tw punoja si gazetar nw atw ngrehinw tw quajtur Radio Tirana, pwr tw pwrgatitur emisione qw pwrhapwshin kudo nw Shqipwri dhe nw twrw botwn. Pikwrisht, ngjarjet mw tw rwndwsishme tw historisw e Radio Tiranws do tw pwrshkruaj nw kwtw cikel dossier.Jo mw kot:mw 28 nentor tw kwtij viti Radio Tirana mbush 70 vite. Dwshira dhe zhgwnjime pwr ndwrteswn e re tw Radio Tiranws Katwr herĂ« mĂ« ka rastisur tĂ« kthehem nĂ« atdhe, pas mĂ«rgimit tim qĂ« nga viti 1999 nĂ« Boston, (SHBA) dhe nga vizitat e mia mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme kanw qenĂ« ato kam bwrw nĂ« Radio Tirana, ku kam qenĂ« bashkĂ«punĂ«tor deri ditĂ«n e fundit para largimit tim nga atdheu.Dhe emocionet mĂ« kanĂ« pushtuar qĂ« nga casti kur i jam afruar ngrehinĂ«s sĂ« saj. Edhe tani qĂ« shkruaj kĂ«to radhĂ«, ndĂ«rmend kujtime qĂ« lidhen me kĂ«tĂ« ngrehinĂ«, qĂ« do tĂ« jenĂ« pikĂ«nisja e kĂ«tij cikli. Ishte ditĂ« e hĂ«hĂ«. 5 dhjetor i vitit 1965,kur ne,punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s, nisĂ«m punĂ«n nĂ« mjediset e saj qĂ« kishin ndryshim tĂ« pakrahasueshĂ«m me ato tĂ« Radio TiranĂ«s sĂ« mĂ«parshme. Ishte sendĂ«rtimi i njĂ« Ă«ndrre qĂ« kishte filluar qĂ« njĂ« mbrĂ«mje shtatori tĂ« vitit 1959,kur nĂ« sallĂ«n e TOB-it,(sot Akademia e Arteve tĂ« Bukura), me rastin e muajit tĂ« miqĂ«sisĂ« me Bashkimin Sovjetik, ishte organizuar njĂ« mbledhje madhĂ«shtore.E aty, midis tĂ« tjerash, njĂ« nga drejtuesit kryesorĂ« tĂ« delegacionit qĂ« kishte ardhur me kĂ«tĂ« rast nga Moska,vec tĂ« tjerash, dha njoftimin se qeveria sovjetike do t’i jepte si dhuratĂ« pupullit vĂ«lla shqiptar njĂ« pallat tĂ« madh kulture dhe godinen e re tĂ« Radio TiranĂ«s. UnĂ« sapo kisha nisur atĂ« kohĂ« punĂ«n si redaktor nĂ« Radio. Dhe, tĂ« them tĂ« drejtĂ«n, u gĂ«zova pa masĂ«.SĂ« bashku me mua , natyrisht edhe punonjĂ«s tĂ« tjerĂ« tĂ« kĂ«tij institucioni. E vĂ«rteta ishte se studiot e regjistrimit tĂ« tĂ« dy godinav tĂ« Radios ishin thuajse primitive.Gjate regjistrimit madje edhe transmetimit ,meqĂ« muret e saj nuk kishin trashĂ«sinĂ« e duhur,futeshin lloj-lloj zhurmash, bile edhe kakarisja e ndonjĂ« gjeli. Pale, pastaj, pallja e njĂ« lope qĂ« ndodhej nĂ« oborrin e shtĂ«pisĂ« pranĂ« godinĂ«s shtojcĂ« tĂ« Radios,pĂ«r tĂ« cilĂ«n kam shkruar ndodhinĂ« “Lopa qĂ« tmerronte Radio TiranĂ«s”, botuar vite mĂ« parĂ« nĂ« njĂ« cilĂ«l ndodhish tĂ« tjera nĂ« faqet e po kwsaj gazete. Mungonte ajri i kondicionuar, aparaturat qenĂ« tejet tĂ« pĂ«rdoruara,zyrat tĂ« pajisura me orendi tĂ« vjetra,mungonin edhe shumĂ« gjĂ«ra tĂ« tjera

  • 2. MirĂ«po, prishja e marrĂ«dhĂ«nieve me Bashkimin Sovjetik, mĂ« dhjetor tĂ« vitit 1961, solli si pasojĂ« qĂ« tĂ« ndĂ«rpritshin edhe shumĂ« marrĂ«veshje e projekte, midis tĂ« cilave edhe ajo e ngritjes se ngrehinĂ«s sĂ« re tĂ« Radio TiranĂ«s dhe e tĂ« Pallatit tĂ« madh tĂ« KulturĂ«s.AtĂ«herĂ« tĂ« dyja kĂ«to objekte tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, me vendim tĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« u vendos tĂ« ndwrtoheshin me forcat tona.Kjo ishte njĂ« nga sfidat qĂ« Partia e PunĂ«s i bĂ«nte revizionistĂ«ve sovjetikĂ«.Dhe ja se si
 Si nisi tw ngrihej ndwrtesa e re e Radio Tiranws NĂ« njĂ« relacion tĂ« drejtorisĂ« sĂ« Radiodifuzionit tĂ« datĂ«s 20.5.1960,pĂ«r investimet e pajisjeve tĂ« importit pĂ«r planin e tretĂ« pesĂ«vjecar,theksohej:”MĂ« 1962-63 do tĂ« kalohet nĂ« godinĂ«n e re. Aparaturat do tĂ« vijnĂ« nga Bashkimi Sovjetik.Investimet pĂ«r godinĂ«n e re tĂ« Radios, nĂ« bazĂ« tĂ« vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave, do tĂ« kushtojnĂ« rreth 75 milionĂ« lekĂ«â€Šâ€ NĂ« qoftĂ« se projekti pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re do tĂ« kishte nisur tĂ« realizohej qĂ« nĂ« atĂ« periudhĂ«, atĂ«herĂ«, shumĂ«-shumĂ«, mĂ« 1964 emisonet e Radio TiranĂ«s do tĂ« kishin nisur tĂ« transmetoheshin pikĂ«risht nga kjo godinĂ«. MiĂ«po kjo,pĂ«r arsyet qĂ« pĂ«rmendĂ«m mĂ« sipĂ«r, nuk ndodhi.Fondet pĂ«r ndĂ«rtimin e kĂ«saj godine me gjithĂ« aparaturate nevojeshme, nuk erdhĂ«n. Kaluan kĂ«shtu dy vjet, gjatĂ« tĂ« cilave Radio Tirana pĂ«rjetonte tĂ« njejtat vĂ«shtirĂ«si..Dhe ja,mĂ« 27.9.1962 midis porositĂ«sit, tĂ« pĂ«rfaqesuar nga Petro Kito,nĂ«ndrejtor i Radio TiranĂ«s, dhe NdĂ«rnmarrjes sĂ« NdĂ«rtimit “21 Dhjetori”,tĂ« pĂ«rfaqĂ«suar nga Nexho Konomi,u nĂ«nshkrua kontrata pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s se re tĂ« Radio TiranĂ«s,(Dosja 9,Fondi i RTVSH-sĂ« ,Arkivi i Shtetit).Sipas kĂ«tij dokumenti vlera e pĂ«rgjithshme pĂ«rcaktohej me cmimet e prevententimit qĂ« kapnin shumĂ«n 100.000 milionĂ« lekĂ«. U vendos qĂ« godina e re e Radio TiranĂ«s tĂ« ngrihej nĂ« njĂ« zonĂ« tĂ« qetĂ«,ndonĂ«se disi larg qytetit .Por, po tĂ« marrim parasysh se pĂ«r tĂ« parĂ« njĂ« ndeshje futbolli qytetarĂ«t duhet tĂ« bĂ«nin mĂ« kĂ«mbĂ« edhe 100 metratĂ« tjera, kuptohet se kjo largĂ«si nuk pĂ«rbĂ«nte ndonjĂ« problem, jo vetĂ«m pĂ«r punonjĂ«sit, por edhe bashkĂ«punĂ«torĂ«t e saj, qĂ« ishin tĂ« shumtĂ«. MĂ« 1964 punimet pĂ«r ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re, sic dĂ«shmohet nĂ« njĂ« shkresĂ« tĂ« 15 prillit tĂ« atij viti qĂ« drejtoria e Radio TiranĂ«s i dĂ«rgonte Kantierit nr.2 tĂ« NSHN “21 Dhjetori” , ku vinte nĂ« dukje tashmĂ« ishin siguruar materialet e importit, nĂ« tĂ« cilat pĂ«rfshiheshin kabllo,priza,pulte,transformatorĂ«,e aparatura tĂ« tjera teknike pĂ«r studiot e sallat e regjistrimit, vazhdonin me ritĂ«m tĂ« lartĂ«. (Dosja 8, Fondi i RTVSH-sĂ«,Arkivi i Shtetit). MĂ« kujtohet fare mirĂ« qĂ« kur shkoja thuajse cdo tĂ« diel nĂ« Stadiumin KombĂ«tar “Qemal Stafa”,pĂ«r parĂ«, ose tĂ« komentuar ndeshje futbolli, do tĂ« kaloja qĂ«llimisht nga kantieri ku po pĂ«rfundonte ngrehina e re e Radios.Pwr mw tepwr, pata rast tĂ« futem brenda jo vetĂ«m si vizitor, por edhe tĂ« jap bashkĂ« mĂ« shokĂ« ndihmesĂ«n time me punĂ« vullnetare nĂ« mjediset e saj.Shihja zyrat, studiot e ardhshme ku s’do tĂ« kalonin shumĂ« kohĂ« dhe do tĂ« nisnim tĂ« punonim. E verteta Ă«shtĂ« se kĂ«to punime mĂ« pas nuk u kryen nw kohwn e duhur, kryesisht pĂ«r shkak tĂ« vonesave tĂ« materialeve tĂ« importit.SidoqoftĂ«, erdhi dhe dita qĂ« ne, punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s mezi e prisnim. 5 dhjetor 1965- nĂ« Radion e re
  • 3. Qe ditĂ« e hĂ«nĂ«, disi e mvrenjtur, kur emisonet e Radios nisĂ«n nga studiot e reja.U bĂ« nĂ« fakt njĂ« punĂ« e shkĂ«lqyer.Nuk ishte fjala pĂ«r zhvendosjen fizike tĂ« Radios, sepse kjo thuajse nuk ndodhi.TĂ« tĂ«ra aparaturat ishin tĂ« reja, ashtu si vetĂ« studiot, duke pĂ«rjashtuar disa magnetofonĂ« gjermano-lindorĂ« qĂ« u morĂ«n nga studiot e vjetra, e ndonjĂ« sovjetik.Por,megjithatĂ«, pati vĂ«shtirĂ«si jo vetĂ«m nĂ« instalimin e aparaturave tĂ« reja, kryesisht kineze, por nĂ« kolaudimin e tyre, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« transmetimet e emisioneve tĂ« mos kishin as mĂ« tĂ« voglin defekt.Dhe kjo u arrit falĂ« punĂ«s sĂ« grupit teknik tĂ« kryesuar nga inxhinieri i talentuar, Emil Plumbi, me bashkĂ«punĂ«torĂ«t e tij mĂ« tĂ« afĂ«rm, shefin teknik,Spiro Qirko, inxhinierĂ«t e tjerĂ«, Gaqo Konomi, Sali Mensori,Gjergj Shteto, sĂ« bashku me specialistĂ«t kinezĂ« qĂ« punuan krahas tyre. Sinjalet e emisoneve nga studiot, pas provash tĂ« vazhdueshme dhe intensive, kaluan atĂ« ditĂ« nĂ« radiostacione, nga ku u transmetuan nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rkryer nĂ« tĂ«rĂ« territorin e ShqipĂ«risĂ« e jashtĂ« saj. QĂ« nga viti 1961, pas prishjes sĂ« marrĂ«dhĂ«nieve mĂ« Bashkimin Sovjetik, Radio e Jashtme, qĂ« deri atĂ«herĂ« kishte transmetuar emisione vetĂ«m nĂ« pesĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja;greqisht,serbokroatisht, italisht, frengjisht, anglisht dhe arabisht, kishte nisur tĂ« transmetonte edhe nĂ« rusisht, bullgarisht, gjermanisht e mĂ« pas do tĂ« niste emisione nĂ« cekisht, hungarisht, pĂ«r tĂ« vazhduar nĂ« gjuhĂ« tĂ« tjra, si polonisht,portogalisht,spanjisht... Ndaj ndjehej nevoja e zyrave dhe, pĂ«r mĂ« tĂ«pĂ«r, e studiove tĂ« reja. Ngrehina e re Radio TiranĂ«s i siguronte ato, ndonĂ«se, me kalimin e viteve, sic do tĂ« shohim nĂ« pjesĂ«st e tjera tĂ« kĂ«tij cikli, edhe kĂ«to studio u bĂ«nĂ« tĂ« pamjaftueshme pĂ«r shkak se me vendim tĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« u shtuan edhe gjuhĂ« tĂ« tjera, si indonezisht, turqisht,suedisht, persisht, kinezisht, madje edhe suedisht., nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« zĂ«ri i PartisĂ« dhe i diktatorit, Enver Hoxha, tĂ« shtrihej nĂ« tĂ«rĂ« rruzulli tokĂ«sor e tĂ« frymĂ«zontĂ« tĂ«rĂ« popujt e botĂ«s tĂ« luftonin kundĂ«r shfytĂ«zimit imperialisto-revizionist(!?). NjĂ« vĂ«shtrimi shkurtĂ«r mbi godinĂ«n e re tĂ« Radios. Ndryshimi me godinĂ«n e vjetĂ«r tĂ« Radios ishte si nata me ditĂ«n.NĂ« hyrje tĂ« saj ishte njĂ« sallĂ« pritjeje me garderobĂ«.Nga e djathta, njĂ« mengjsore e njĂ« sallĂ« mence e kuzhinĂ«.Nga e majta shkallĂ«t qĂ« tĂ« shpinin nĂ« tri katet e epĂ«rme.NĂ« katin e dytĂ« tĂ« binte nĂ« sy studioja e madhe e orkestĂ«s sinfonike, ku bĂ«nte prova jo vetĂ«m orkestra e Radio TiranĂ«s, por edhe komplekse tĂ« tjera tĂ« muzikĂ«s sĂ« lehtĂ«...Ajo pasohej nga dy studio tĂ« tjera, pak mĂ« tĂ« vogla- njera pĂ«r regjistrime tĂ« muzikĂ«s sĂ« dhomĂ«s dhe tjetra pĂ«r regjisrime tĂ« pjesĂ«ve teatrore, ose tĂ« bisedave me shumĂ« pjesĂ«marrĂ«s..Gjithashtu ishin aty edhe dy studio tĂ« vogla studimi pĂ«r orkestranĂ«tĂ«t.Pastj vinin zyrat. NĂ« katin e dytĂ« ndodhĂ«eshin edhe tri studio tĂ« tjera pĂ«r regjistrime dhe transmetime, si dhe dy studio pĂ«r montimin e emisioneve.Edhe nĂ« katine tretĂ« ndodheshin, gjithashtu, tri studio tĂ« tjera pĂ«r regjistrime e transmetime.TĂ« gjitha qenĂ« moderne tĂ« pajisuara dhe me ajĂ«r tĂ« kondicionuar. Edhe zyrat qenĂ« gjithashtu komode, plot ndricim tĂ« pajisura qĂ« tĂ« gjitha me orendi tĂ« reja tĂ« prodhuara nĂ« Kombinatin e Drurit “Misto Mame’,e tĂ« shtuara edhe me parket . Godina e Radios re kishte formĂ«n e njĂ« katĂ«rkĂ«ndĂ«shi, me njĂ« hapĂ«sirĂ«, brenda saj, gjithashtu nĂ« formĂ« katĂ«rkĂ«ndĂ«shi ,nga ku ndodheshin korridoret, tĂ« gjitha me dritare tĂ« mĂ«dha, qĂ« krijonin njĂ« mjedis shumĂ« tĂ« kĂ«ndshĂ«m.
  • 4. NĂ« katin e parĂ« tĂ« kĂ«tij katĂ«rkĂ«ndĂ«shi shtrihej njĂ« shesh i madh, ku punonjĂ«sit, sidomos orkestrantĂ«t, mund tĂ« pushonin. NĂ« katin e nĂ«ndhedshĂ«m ndodhej fonoteka, e cila zgjdhi pĂ«rfundimisht problemin e arkivimit tĂ« pjesĂ«ve tĂ« reja muzikore qĂ« i shtoheshin cdo muaj redaksisĂ« sĂ« krijimtarisĂ« muzikore tĂ« Radio TiranĂ«s, depo, magazina
 Me fjalĂ« tĂ« tjera, punonjĂ«sit e Radio TiranĂ«s pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« punonin nĂ« kushte mĂ« se normale, tĂ« cilat, sic theksonin edhe miq marksistĂ«-leninistĂ«, qĂ« kishin punuar edhe nĂ« radio evropiane, ose tĂ« vendeve tĂ« tjera, nuk u linin gjĂ« mangut atyre. TĂ« mos harrojmĂ« se me ndĂ«rtimin e godinĂ«s sĂ« re tĂ« Radio TiranĂ«s dhe tĂ« Pallatit tĂ« KulturĂ«s, qĂ« u pĂ«rurua nĂ« shtator tĂ« vitit 1966, Partia e PunĂ«s, sic thamĂ«,sfidonte dhe nje herĂ« qeverinĂ« sovjetike, qĂ« kishte premtuar se ato do t’ia bĂ«nte dhuratĂ« qeverisĂ« dhe popullit shqiptar. SidoqoftĂ«, disa javĂ« pasi ne kishim nisur punĂ«n nĂ« godinĂ«n e re, erdhi pĂ«r vizitĂ« Manush Myftiu, asokohe anĂ«tar i ByrosĂ« Politike dhe zv.kryetar i KĂ«shillit tĂ« Ministrave.Dhe vizitĂ«n e parĂ« e bĂ«ri nĂ« zyrĂ«n eThanas Nanos, drejtorit tĂ« pĂ«rgjthshĂ«m tĂ« tĂ« kĂ«tij institucioni. Sipas zĂ«rave qĂ« qarkulluan pas kĂ«saj vizite ku u ndodhĂ«n edhĂ« drejtues tĂ« tjerĂ« tĂ« Radios, Manush Myftiut i bĂ«nĂ« pĂ«rshtypje dy gjĂ«ra:sĂ« pari, qĂ« zyra e Thanas Nanos ishte veshur me orendi qĂ« nuk i kishte as edhe ai nĂ« zyrĂ«n e tij dhe, e dyta, ajo mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, se ishte lodhur duke ngjitur katĂ«r kate, duke pĂ«rshitĂ«rĂ« edhe katin pĂ«rdhes.CuditĂ«rish, projektuesit kishin harruar tĂ« mendonin pĂ«r asensorin, e metĂ« e madhe edhe sot nĂ« RadioTirana. Ndaj, si me shaka, ai i paskĂ«sh thĂ«nĂ« Thanas Nanos;”Pse zgjodhe katin mĂ« tĂ« lartĂ«, kur mund ta kishe zyrĂ«n edhĂ« mĂ« poshtĂ«?” Drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m kishte ngritur supat pa ditur c’t’i pĂ«rgjgjej.AtĂ«herĂ« Manush Myftiu kishte shtuar:”Apo duke qenĂ« kaq lart, je mbi tĂ«rĂ« ata qĂ« punojnĂ« kĂ«tu”. V ite mĂ« pas drejtuesit e mĂ«vonshĂ«m zbritĂ«n nga kati katĂ«rt nĂ« tĂ« tretin, nĂ« tĂ« dytin e tani zyra e drejorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«nm ndodhet nĂ« katin e parĂ«. QĂ« nga dita e fillimit tĂ« punimeve nĂ« godinĂ«s sw re tĂ« Radio TiranĂ«s,mĂ« 5 dhetor 1965, po mbushen 44 vjet.Kjo godinĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« kĂ«shtu dĂ«shmitare e sa a e sa ngjarjeve qĂ« ndodhĂ«n nĂ« kĂ«to dekada, deri sa erdhi dhe dita e rrĂ«zimit tĂ« komunizmit dhe vendosjes sĂ« pluralizmit demokratik. Prapavwshtrim historik-PĂ«rpjekje pĂ«r ngritjen e Radio TiranĂ«s, (1937-38) MĂ« datĂ«n 7 korrik tĂ« vitit 1938, me njĂ« dekretligj tĂ« propozuar nga kryeministria, numĂ«r 45/89, mbreti Zog aprovonte ngritjen e njĂ« stacioni tĂ« Radio TiranĂ«s, nĂ« tĂ« cilin thuhej:”Autorizohet qeveria mbretnore, nĂ« marrĂ«veshje me njĂ« shtĂ«pi tĂ« speciaizueme, tĂ« ngrehĂ« kĂ«tu nĂ« TiranĂ« njĂ« radiostacion pĂ«r radiotelegrafi,radiotelefoni dhe radiodifuzion, me fuqi 3 kĂ« 
Shuma e pĂ«rgjithshme e shpenzimeve do tĂ« jetĂ« 122 mijĂ« e 500 franga ari”(“Fletorja Zyrtare” nr. 15,21 korrik 1938). KĂ«shtu,mĂ« sĂ« fundi, realizohej njĂ« dĂ«shirĂ« e madhe dhe nevojĂ« e madhe qĂ« ishte shprehur sa e sa herĂ« nĂ« shtypin tonĂ« gjatĂ« asaj periudhe.PĂ«r kĂ«tĂ« mjafton tĂ« shkĂ«pusim fragmeme nga shumĂ« gazeta tĂ« kohĂ«s:”Radioja, njĂ« dritare qĂ« vĂ«shtron nĂ« tĂ« gjitĂ« botĂ«n”(“Diana”,prill,1937);”RĂ«ndĂ«sia e radios –ngritja e njĂ« stacioni tĂ« tillĂ« nĂ« ShqipĂ«ri”,
  • 5. (“Drita”,16 maj 1937),”ShĂ«nime e komente pĂ«r njĂ« stacion radiofonik”,”C’u bĂ« me Radio TiranĂ«n”,(“Shtypi”, 19 mars 1938) e njĂ« sĂ«rĂ« artikujsh tĂ« botuar gjatĂ« kĂ«saj periudhe nga Gjergj Bubani, publicist i njohur i atyre viteve, kryesisht nĂ« “Drita”, i cili mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej edhe drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s. NĂ« artikullin “Radiostacioni shqip”, botuar mĂ« 9 prill 1937 nĂ« gazetĂ«n “Drita”,midis tĂ« tjerash, duke u vĂ«nĂ« nĂ« dukje njĂ« kĂ«rkesĂ« te tillĂ« tĂ« kohĂ«s, nĂ«nvizohej:”NĂ« njĂ« nga numrat e kĂ«tyre ditĂ«ve tĂ« gazetĂ«s sonĂ« u prit pĂ«r rrĂ«shqit ceshtja e instalimit tĂ« njĂ« radiostacioni emitent shqip.T ashti informohemi se komisioni i ngarkuem me pregaditjen e 25-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ«e ka shtrue kĂ«tĂ« problem dhe asht tue i kushtue nji kujdes tĂ« vecantĂ«.Jo vetĂ«m kaq:Brenda njĂ« pĂ«eriudhe tĂ« shkurtĂ«r u arrit qĂ« nga aparatet radiomarrĂ«se qĂ« ekzistonin nĂ« ShqipĂ«ri,tĂ« kumbonte fjala shqip”. Kjo dĂ«shmohet pĂ«rsĂ«ri nĂ« gazetĂ«n “Shtypi’,tĂ« datĂ«s 10 mars 1938, e cila theksonte: ”Me rastin e kremtimeve tĂ« 25-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisiĂ« KombĂ«tare, populli pati rastin e lumtur tĂ« dĂ«gjojĂ« me anĂ«n e radios fjalimin e sovranit dhe ligjĂ«ratat qĂ« u mbajtĂ«n ditĂ«n e festimeve.Nga njĂ« stacion me valĂ« tĂ« mesme u transmetuan tĂ« gjitha fazat interesante tĂ« kremtimeve dhe shqiptarĂ«t brenda dhe jashtĂ« shtetit u ndodhĂ«n nĂ« manifestimet qĂ« zhvilloheshin nĂ« TiranĂ«.Qysh atĂ«herĂ« nuk u dĂ«gjua mĂ« Radio Tirana t’i flasĂ« botĂ«s nĂ« gjuhĂ«n e vet.Po mbushen pesĂ« muaj qĂ« stacioni radiofonik u zhduk prej nesh.” Duhet thĂ«nĂ« se pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« solemnitet 25-vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarsisĂ« ,mĂ« 28 nĂ«ntor 1937,u arrit qĂ« tĂ«rĂ« veprimtaritĂ« e zhvilluara atĂ« ditĂ« tĂ« pĂ«rcilleshin edhe me anĂ« tĂ« Radios.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim erdhĂ«n nĂ« ShqipĂ«ri teknikĂ« nga firma e njohur “Philips’, qĂ« njihej nĂ« tĂ«rĂ« botĂ«n.”.Por vetĂ«m kaq. Ndaj, me kalimin e kohĂ«s kjo kĂ«rkesĂ« e madhe nisi tĂ« shtrohej edhe mĂ« shumĂ«.Ja pĂ«rse nĂ« gazetĂ«n “Shtypi” tĂ« datĂ«s 22 maj 1938 shkruhej:”Ata qĂ« kanĂ« radio dhe tani presin cdo mbrĂ«mje orĂ«n e caktuar pĂ«r tĂ« hapur stacionin e Radio Barit, i cili me lajmet qĂ« jep nĂ« gjuhĂ«n shqipe edhe nĂ« disa raste edhe muzikĂ«,i ka sjĂ«llĂ« njĂ« shĂ«rbim tĂ« cmueshĂ«m popullit shqiptar, paskĂ«taj do tĂ« marrin nga stacioni i TiranĂ«s transmetime tĂ« ndryshme , lajme,kĂ«ngĂ« muzikĂ« kombĂ«tare
”. (ShtojmĂ« me kĂ«tĂ« rast se nĂ« bazĂ« tĂ« njĂ« marrĂ«veshjeje me qeverinĂ« italiane ishte arritur atĂ«herĂ« qĂ« nga Radio Bari tĂ« transmetohej cdo ditĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe njĂ« program prej gjysmĂ« ore, ku pĂ«rfshiheshin lajme nga ShqipĂ«ria, nga bota dhe programe muzikore). Dhe ja, pas kaq pĂ«rpjekjesh, vimĂ« nĂ« kohĂ«n kur pas aprovimit tĂ« dekretligjit nga mbreti Zog, Radio Tirana tĂ« nisĂ« programe tĂ« rregulllta qĂ« u vendos tĂ« fillojmĂ« mĂ« 28 nĂ«ntor, me rastin e ditĂ«s sĂ« PavarĂ«sisĂ«.Por mĂ« parĂ« u deshĂ«n disa muaj provash dhe transmetimesh eksperimenatale, pĂ«r tĂ« arritur nĂ« emisone tĂ« rregullta. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim, nĂ« datat 29, 30 dhe 31 gusht nga Radio Tirana u transmetuan festimet me rastin e 10-vjetorit tĂ« shpalljes sĂ« mbretisĂ«, ku pĂ«rfshiheshin mesazhi i kryeministrit drejtuar popullit shqiptar me kĂ«tĂ« rast, koncerte dhe veprimtari kulturore.Madje nĂ« kĂ«to programe u pĂ«rfshi edhe transmtimi i nje ndesheje futbolli, zhvilluar nĂ« fushĂ«n e Shallvares nĂ« TiranĂ«, midis SK TiranĂ«s dhe “Iraklisit” tĂ« KavallĂ«s,(Greqi), qĂ« u fitua 7-0 nga tiranasit, ndeshje e komentuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nga komenta- tori i njohur, Anton Mazreku. KĂ«to programe patĂ«n jehonĂ« nĂ« tĂ«rĂ« ShqipĂ«rinĂ« dhe ishin njĂ« bazĂ« e madhe sigurie tashmĂ« pĂ«r pĂ«rurimin e Radio TiranĂ«s.
  • 6. Ku ishte vendosur Radio Tirana Ishte shumĂ« e veshtirĂ« qĂ« brenda njĂ« kohe tĂ« shkurtĂ«r tĂ« ndĂ«rtohej njĂ« godinĂ« e posacme ku tĂ« vendosej Radio Tirana.Ishte madje e vĂ«shtirĂ« tĂ« gjendej edhe njĂ« godinĂ« e pĂ«rshtatshme.KĂ«sisoj, selia e parĂ« e Radios u bë  Bashkia. Ajo ishte nga ndĂ«rtesat mĂ« moderne tĂ« TiranĂ«s sĂ« atyre viteve,ngritur nĂ« sheshin “SkĂ«ndĂ«rbej”, qĂ« u prish nĂ« fillim tĂ« viteve 80-tĂ«, pĂ«r t’ia lĂ«nĂ« vendin Muzeut h Historik KombĂ«tar.. PikĂ«risht nĂ« dy nga dhomat e mĂ«dha tĂ« katit tĂ« dytĂ« BashkisĂ« u vendos Radio Tirana.NĂ« njerĂ«n u instaluan ato pak aparatura e tryeza e punĂ«s sĂ« redaktorĂ«vĂ« tĂ« parĂ«, e nĂ« dhomĂ«n tjetĂ«r studioja e folĂ«sve, qĂ« shĂ«rbente, gjithshtu, edhe si sallĂ« pĂ«r transmetimet e programeve muzikore qĂ« ishin tĂ« drejtperdrjta, meqĂ« kuptohet se deri nĂ« atĂ« kohĂ« nuk ishte shpikur ende magnetofoni. KĂ«shtu, mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1938 , me njĂ« pĂ«rshendetje tĂ« mbajtur nga mbreti Zog, i shoqĂ«ruar nga mbretĂ«resha dhe drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s, Gjergj Bubani, nĂ« orĂ«n 12.00, RadioTirana nisi emisionin e saj tĂ« parĂ«, paraqitur nga folĂ«sja e njohur Kaliopi Nushi,(Plasari).MĂ« 29 nĂ«ntor gazeta “Drita” njoftonte midis tĂ« tjerash:”Naltmadhnia,mbreti dhe mbrteĂ«resha ,inauguaruan solemnisht Radiostacionin.NĂ« qendrĂ«n e radiostacionit qĂ« gjendet nĂ« LaprakĂ«,ishin pĂ«rqendruar autoritete e larta civile e ushtarake tĂ« vendit”. NjĂ« njoftim tĂ« tillĂ« jepte edhe “Gazeta e Korces” e po kĂ«saj date:”Me celjen e kĂ«tij stacioni u plotĂ«sua me sukses njĂ« mungesĂ« e dukshme.EshtĂ« e vertetĂ« qĂ« shĂ«rbimin e lajmeve nĂ« gjuhĂ«n shqipe e kryente me mirĂ«dashje Radiostacioni i Barit, me shĂ«rbimin e tij tĂ« pĂ«rditshĂ«me, gjithshtu me emisione tĂ« rralla koncertesh, por kĂ«to nuk mjaftonin.” PĂ«r sa i pĂ«rket funksionimit tĂ« Radio TiranĂ«s na vjen nĂ« ndihmĂ« pĂ«rsĂ«ri artikullii mĂ«sipĂ«rm, ku shkruhet;”Transmetimi i emisioneve radiofonike do tĂ« jepen nĂ« sallĂ«n e BashkisĂ«, ku Ă«shtĂ« instaluar nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« posacmĂ« aparati marrĂ«s i stacionit tĂ« RomĂ«s.Kurse stacioni kryesor dhĂ«nĂ«s Ă«shtĂ« instaluar,sic dihet, nĂ« LaprakĂ«...Stacioni i tĂ«rĂ« pĂ«rmban njĂ« aparat madhĂ«shtor qĂ« zĂ« njĂ« sallĂ« prej afĂ«r tetĂ« metrash gjatĂ«si.Atje pĂ«rmblidhen tĂ« gjitha veglat dhe instalimet qĂ« do tĂ« veprojnĂ« pĂ«r transmetimin e emisioneve nĂ« cdo orĂ«.Sic Ă«shtĂ« njoftuar dhĂ« mĂ« parĂ«,stacioni radiofonik ka fuqi nĂ« antenĂ« prej 3 kĂ« 
Emisionet do tĂ« jepen me valĂ« tĂ« shkurtar 40 m.Stacioni Ă«shtĂ« ndĂ«tuar prej oficinĂ«s “Radio Markoni” tĂ« XhenovĂ«s
.me famĂ« botĂ«rore
 fjala e fundit e teknikĂ«s.” PĂ«rurimi dhe transmetimi i programeve tĂ« para tĂ« Radio TiranĂ«s, mĂ« 28 nĂ«ntor 1938,u pasqyrua pĂ«rsĂ«ri gjerĂ«sisht nga shtypi.NĂ« njĂ« artiull tjetĂ«r tĂ« datĂ«s 30 nĂ«ntor gazeta “Drita” shkruan:”Dita e parĂ« e emisionit radiofonik nĂ« TiranĂ« pati sukses tĂ« bukur qĂ« pritej.E gjitha ShqipĂ«ria, por edhe ata qĂ« sĂ« largu ndjekin jetĂ«n e atdheut tonĂ«,do tĂ« kenĂ« kaluar disa orĂ« gĂ«zimi tĂ« brendshĂ«m, qĂ« rrjedh nga kĂ«naqĂ«sia qĂ« jep njĂ« vepĂ«r kombĂ«tare e realizueme.Publiku mbeti i prekun prej kangĂ«ve vendase tĂ« kĂ«ndueme prej sopranove Marie Paluca e Tefta Tashko.Kjo ishte dita e parĂ« e stacionit radiofonik tĂ« ShqipĂ«risĂ«.” Kam pasur rastin nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 1993 tĂ« pĂ«rgatis njĂ« emision televiziv kushtuar 55- vjetorit te krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s dhe tĂ« intervistoj kĂ«ngĂ«taren tonĂ« tĂ« madhe,Marije Paluca,(Kraja), e cila atĂ«herĂ« m’u shpreh kĂ«shtu nĂ« mikrofonin e RTVSH-sĂ«: “Emocionet qĂ« ndjeva atĂ« ato caste kur kĂ«ndoja mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1938 , do tĂ« mbeten tĂ« pashlyera.Kisha kĂ«nduar plot herĂ« para publikut shqiptar sĂ« bashku me kĂ«ngĂ«taren dhe shoqen time Tefta Tashko, shoqĂ«ruar nĂ« piano nga Lola Aleksi,(Gjoka),e Tonin Guraziu.Por nĂ« salla tĂ« vogla, ku na dĂ«gjonin jo mĂ« shumĂ« se 300-400 artdashĂ«s.Kurse,
  • 7. duke kĂ«nduar nga studioja e vogĂ«l e Radio TiranĂ«, e merrja me mend se ishin me mijĂ«ra dĂ«gjues tĂ« cilĂ«t qĂ«ndronin praĂ«n aparateve tĂ« Radios. KĂ«ta spektatorĂ« unĂ« nuk shihja, por i pĂ«rfytyrojaDhe kjo mĂ« emociononte edhe mĂ« shumĂ«, kur mendoja se ata ndodheshin anĂ« e kĂ«nd ShqipĂ«risĂ« dhe, madje, jashtĂ« kufijve tĂ« saj.Kisha ndier kĂ«naqĂ«si kur kisha kĂ«nduar njĂ« vit mĂ« parĂ« nĂ« emisionin shqip tĂ« Radio Barit,por kjo nuk mund tĂ« krahasohej me kĂ«naqĂ«sinĂ« qĂ« ndieja kur kĂ«ndoja ne Radio Tirana,sepse kĂ«ndoja pĂ«r dĂ«gjuesit shqiptarĂ« nga ShqipĂ«ria, tĂ« cilĂ«t mĂ« shpĂ«rblenin me mirĂ«njohjen e tyre tĂ« thellĂ«.” Programet e para tĂ« Radio TiranĂ«s nuk kalonin mĂ« shumĂ« se tri orĂ« nĂ« ditĂ«, por, sidoqoftĂ«, qenĂ« tĂ« pasuara.Ja, pĂ«r shembull, programi i ditĂ«s sĂ« parĂ«:”13.00,ora ekzakte-nĂ« fjalĂ« me dĂ«gjuesit;13.10-radiofletore;13.25-muzikĂ« e lehtĂ«;14.00mbyllja e emisionit. NĂ« mbĂ«mje:19.00-ora ekzakte dhe programi:19.02-zoti Rrok Gera , ministri i ekonomisĂ« kombĂ«tare cel vargun e konferencave radiofonike;19.15-muzikĂ« koncertesh;20.00- radiofletore;20.-15 muzikĂ« vallĂ«zimi.20.45-mbyllja e emisioneve. Duhet tĂ« kemi parasysh se Radio Tirana e nisi veprimtarine nĂ« kushte shumĂ« tĂ« vĂ«shtira.Kjo vĂ«rtetohet edhe nga njĂ« artikull botuar nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit” mĂ« 9 prill 1944, ku, ndĂ«r tĂ« tjera, theksohet:”NjĂ« nĂ«punĂ«s,disa bashkĂ«punĂ«torĂ« dhe njĂ« sherbĂ«tor. Buxhet, 4000 franga pĂ«r pesĂ« muaj:28 nĂ«ntor 1938-1 prill 1939, kur do tĂ« dilte buxheti i ri i MinistrisĂ« sĂ« Kulturws popullore,kĂ«to 4000 franga kishin tepruar nga fondi i paracaktuar pĂ«r goditjen e stacionit radiofonik tĂ« LaprakĂ«s nga inxhinier Ndoc Saraci, i cili i vuri nĂ« dispozicionin e radiostacionit. Me 4000 franga njĂ« nĂ«punĂ«s, mobilje tĂ« marra hua dhe 140 disqe gramafoni e ka filluar veprimtarinĂ« e vet Radio Tirana
” Drejtori i parĂ« i RadioTiranĂ«s, sic e pĂ«rmendĂ«m mĂ« lart , u emĂ«rua Gjergj Bubani, (1894-1954).Ai kishte ardhur nĂ« mesin e viteve ’30-tĂ« nga Rumania, ku ishte shquar pĂ«r veprimtarinĂ« e tij atdhetare,vecanĂ«risht nĂ« fushĂ«nm e publicistikĂ«s.I. pajisur me kulturĂ« tĂ« gjerĂ«, dhe njohĂ«s i katĂ«r gjuhĂ«ve tĂ« huaja,(,rumanisht, greqisht,t,italisht, frengjisht),ai luajti rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« ngritjen cilĂ«sore tĂ« emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s, qĂ« po bĂ«nte hapat e saj sa tĂ« parĂ« dhe tĂ« vĂ«shtirĂ« qĂ« tĂ« fitonte tiparet tĂ« njĂ« radioje kombĂ«tare. MirĂ«po kjo ndihnesĂ« e madhe e tij si edhe e bashĂ«kĂ«punĂ«torve tĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, u mohua krejtĂ«sisht pas ardhjes sĂ« regjimit komunist nĂ« fuqi.U arrit deri nĂ« atĂ« pikĂ« sa u mohua edhe data e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s , 28 nĂ«ntor 1938., kur mbreti Zog mbajti fjalimin e tij pĂ«rurues mĂ« kĂ«tĂ« rast.Si datĂ« e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s u mor 28 nĂ«ntori ivitit 1944, kur diktatori Enver Hoxha foli nĂ« mikrofonĂ«t e kĂ«saj radioje nĂ« manifestimin e madh tĂ« mbajtur me rastin e clirimi tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« bulevardin “DĂ«shmorĂ«t e Kombit’.’KatĂ«r vjet veprimtari tĂ« Radio TiranĂ«s, sic do ta shohim nĂ« pjesĂ«t e ardhshme tĂ« kĂ«tij ciklii u mohuan. Kjo,padrejtĂ«si vulgare u vu nĂ« vend mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1993.Asokohe,sic shkrova mĂ« sipĂ«r, sapo kisha nisur tĂ« tĂ« shkruaja “HistorinĂ« e RTVSH-sĂ«,(1938-1990)”.NĂ« nĂ« njĂ« bisĂ«dĂ« me drejtorin e atĂ«hershĂ«m tĂ« kĂ«tij institucioni,SkĂ«nder Bucpapaj, ramĂ« nĂ« ujdi qĂ« tĂ« organizonim njĂ« mbledhje solemne me rastin e kĂ«saj ngjarjeje tĂ« madhe nĂ« historinĂ« e kulturĂ«s sonĂ«.Ashtu u bĂ«. QĂ« atĂ«herĂ« 28 nĂ«ntori i vitit 1938 hyri me tĂ« drejtĂ« nĂ« histori si data e krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s.. Dhe do tĂ« mbetet e tillĂ« pĂ«rjetĂ«sisht., pavarĂ«sisht se mĂ« 2003 drejtuesit e RTVSH-sĂ« sĂ« periudhĂ«s socialiste nuk kremtuan 65-vjetorin e krijimit tĂ« Radio TiranĂ« qĂ« ishte bĂ«rĂ« traditĂ« pas vendosjes sĂ« demokracisĂ«, sic nuk kremtuan mĂ« pas as 45-vjetorin e krijimit tĂ«
  • 8. TVSH-sĂ«.Madje, sic do tĂ« shkruaj nĂ« pjesĂ«n e fundit, lanĂ« nĂ« heshtje tĂ« plotĂ« edhe botimin e librit “Historia e RTVSH-sĂ«â€, qĂ« u botua vitet e fundit.qĂ« duhej tĂ« shĂ«nonte pĂ«r kĂ«tĂ« institucion njĂ« ngjarje tĂ« madhe. Radio Tirana gjatw pushtimit fashist NdĂ«rsa trupat fashiste ato ditĂ« tĂ« para tĂ« prillit tĂ« vitit 1939 po pĂ«rgatisnin me shpejtĂ«si pushtimin e ShqipĂ«risĂ«,thirrjet mĂ« tĂ« fuqishme qĂ« populli tĂ« ngrihej e tĂ« luftonte kundĂ«r pushtuesit u dĂ«gjuan nga mikrofonĂ«t e Radio TiranĂ«s.PĂ«r kĂ«tĂ« dĂ«shmon njĂ« artikull botuar nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit”,, mĂ« 9 prill 1944, me titull ”Kujtime Radio Tirana,dhe 7 prilli 1939” ku, ndĂ«r tĂ« tjera, thuhet: “Radio Tirana nĂ« ditĂ«t fatale u kallzua mĂ« i vlefshĂ«mi nga c’mund tĂ« besohet, madje shumĂ« mĂ« i vlefshĂ«m nga shtatmadhoria e gjeneral Aranitit qĂ« kujtoi se me shembjen e urĂ«s sĂ« Shijakut e kreu detyrĂ«n, pra, RadioTirana e pagoi plotĂ«sisht detyrĂ«n e vet.NĂ« Berlin,LondĂ«r, edhe aty nĂ« RomĂ« vetĂ« zĂ«ri i I shqiptarĂ«ve,shpĂ«rndarĂ« nga mikrofonii saj la jehonĂ« tĂ« thellĂ«.NĂ« shumĂ« vende tĂ« qytetĂ«ruara lajmet e pĂ«rhapura nga Radio Tirana, shkaktuan botime tĂ« posacme nĂ« fletoret mĂ« nĂ« zĂ« tĂ« pĂ«rditshme. ShqipqĂ«ria nĂ« ato caste kritike mundi ta thotĂ« fjalĂ«m e saj”. Jehona e Radio TiranĂ«s,-nĂ« atĂ« tĂ« premte tĂ« zezĂ«,-vazhdon artikulli,-ka qenĂ« mĂ« e madhe dhe mĂ« efortĂ« nĂ« kryqytetet balkanike dhe sidomos nĂ« Bukuresht, Stamboll, Sofie, ku jetojĂ« nĂ« me shumicĂ« shqiptarĂ« mĂ«rgimtarĂ«, tĂ« djegur e tĂ« zhuritur pĂ«r mĂ«mĂ«dhenĂ«â€. KĂ«to thirje u bĂ«nĂ« sĂ« pari nga drejtori i Radio TiranĂ«s, Gjergj Bubani,drejtori i ATSH-sĂ«, Mihal Sherko, komentatori sportive, Anton Mazreku,madje edhe nga kryeministri, Mehdi FrashĂ«ri. Por rezistenca qe e kotĂ«. ShqipĂ«ria ra nĂ«n sunsundimin fashist.Po ashtu kultura arti,propaganda,.Nuk pĂ«rjashtohej as Radio Tirana, qĂ« menjĂ«herĂ« u vu nĂ«n kotrollin e pushtuesit.. PĂ«r t’i treguar botĂ«s se ata nuk janĂ« pushtues, fashistĂ«t qĂ« mĂ« 14 prill tĂ« vitit 1939 , sic njofton edhe gazeta “Shtypi”,nisĂ«n tĂ« transmetonin programe nĂ« tĂ« gjitha gjuhĂ«t ballkanike:serbo-kroatisht,greqisht,bullgarish,rumanisht,turqisht si dhe frengjisht dhe anglisht, ku pushtimin e cilĂ«sonin clirim tĂ« ShqipĂ«risĂ«. “Vendi ynĂ« ka fituar kĂ«shtu rekordin nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja midis radiostaconeve tĂ« Ballkanit ,-vazhdonte “Shtypi” nĂ« po atĂ« datĂ«.-Shqiptari nĂ« mĂ«rgim ka mundĂ«si tĂ« vihet nĂ« korrent tĂ« ngjarjeve tĂ« pĂ«rditshme me tĂ« gjitha hollĂ«sirat dhe komentet e duhura.” Sigurisht qĂ« ato dy dhoma nĂ« BashkinĂ« e TiransĂ« ishin shumĂ« pak pĂ«r synimet e pushtuesve,tĂ« cilĂ«t pas disa muajsh e tranferuan Radion nĂ« njĂ« godinĂ« tĂ« re nĂ« rrugĂ«n “Kont Urani”, ku ajo mbeti si e tillĂ« deri mĂ« 5 dhjetor tĂ« vitit 1965.Godina e re e Radio TiranĂ«s nisi tĂ« pajisej nga specialistĂ«t italianĂ« me aparaturat mĂ« moderne tĂ« kohĂ«s. Sic njoftonte gazeta “Fashizmi”,e datĂ«s 29 dhjetor 1939 nĂ« njĂ« artikull me titull “RadioTirana vepĂ«r fashiste”,pĂ«rfaqsuesi iqeverisĂ« shqiptare, Xhafer Ypi dhe Valauri, kryetari i EIAR-I, (Ente Italiana Audio Radio),nĂ«nshkruan njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r instalimin e njĂ« stacioni tĂ« fuqishĂ«m me fuqi prej 50 kĂ« qĂ« do tĂ« transmetonte me valĂ« tĂ« mesme. “ShqipĂ«ria do tĂ« ketĂ« njĂ« nga stacionet mĂ« tĂ« fuqishme tĂ« Ballkanit”,-njoftonte kjo gazetĂ«,duke i bĂ«rĂ« jehonĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mĂ«sipĂ«rme.Sipas kĂ«saj gazete,do tĂ« fuqizoheshin tĂ« gjitha shĂ«rbimet e radifuzionit nĂ« Shqipqri, tĂ« cilat me ngritjen e stacionit tĂ« ri, do tĂ« shpĂ«rndaheshin nga njĂ« ndĂ«r stacionet mĂ« tĂ« fuqishme dhĂ« mĂ« moderne tĂ« Ballkanit”.
  • 9. NĂ« tĂ« njetĂ«n kohĂ«, u modernizuan edhe mĂ« shumĂ« dy studiot qĂ« ndodheshin nĂ« katin e tretĂ« tĂ« godinĂ«s sĂ« re tĂ« Radios, nisi tĂ« botohej revista e pĂ«rdyjavshme “Radioprogrami”, qĂ« mĂ« pas u quajt “Radiorevista Tirana” e “Vatra Shqiptare”.NĂ« kĂ«to revista botoheshin programet e Radio TiranĂ«s,si dhe rubrika kulturoro-artistike e letrare.Sigurisht qĂ« botoheĂ«shin edhe materiale propagandistike fashiste.Kjo ishte e pamĂ«njanueshme.MegjithatĂ«, revista u bĂ« pasqurĂ« e mendimit intelektual shqiptar dhe botĂ«ror.Kjo revistĂ« u botua deri nĂ« shtator tĂ« vitit 1944. PĂ«r tĂ« kuptuar se c’propagandĂ« bĂ«nin fashistĂ«t edhe pĂ«r Radio TiranĂ«n, mjafton tĂ« pĂ«rmendim njĂ« artikull tĂ« botuar nĂ« numrin e parĂ« tĂ« revistĂ«s “Radioprogrami”,(11prill 1940), me titull”Nje vit jete nĂ« Radio Tirana”, ku shkruhej:”Brenda njĂ« vendi pak metĂ«r katror- njĂ« platformĂ« e zezĂ« ngjitur pas muri.NĂ« njĂ« cep- njĂ« tryezĂ« e vogĂ«l,njĂ« copĂ« hekuri e bardhĂ«,mikrofoni,pjesĂ« kanconetash
. letra tĂ« daktilografuara.NjĂ« djaloshflokĂ« verdhĂ«, i mbytur nĂ« djersĂ« shprehet me shumĂ« gjeste e pak fjalë .Mbi njĂ« karige- disa dhjetĂ«ra disqe tĂ« prishur nga pĂ«rdorimi.NjĂ« i nxehtĂ« qĂ« tĂ« zĂ« frymĂ«n.JashtĂ« 37 shkallĂ« , nĂ« hije.Brenda 40 shkallĂ«..Ishte qendra e Radio TiranĂ«s kĂ«tu e njĂ« njĂ« vit mĂ« parĂ«.Sot nĂ« rrugĂ«n “Kont Urani”, njĂ« pallat ivogĂ«l dhe I kĂ«ndshĂ«m Ă«shtĂ« qendra e shĂ«rbimeve tĂ« Radios me gjithĂ« aktivitetet e saj harmonike e kumbuese qĂ« fillojnĂ« nĂ« mĂ«ngjes e vazhdojnĂ« deri nĂ« mbĂ«mje vonĂ«â€. PĂ«r aftĂ«simin profesional tĂ« personelit krijues tĂ« Radios u ngritĂ«n kurse.NjĂ« ndĂ«r ta ishte kursi pĂ«r pĂ«rgatitjen e folĂ«sve, drejtur nga; folĂ«sja Kaliopi Plasari,shkolla e pĂ«rgatitjes sĂ« kĂ«ngĂ«arĂ«ve drejtohej nga Tefta Tashko e pianisti Tonin Guraziu sĂ« bashku muzikantin italian, Mario Etore.Funksiononte edhe kursi i kitarĂ«s e mĂ« pas shkolla e instrumenistĂ«vĂ« , ku nisĂ«n hapat e parĂ« Nikolla Zoraqi,Ymer SkĂ«nderi, Genc Bogdo qĂ« u bĂ«nĂ« mĂ« pas muzikantĂ« e kompozitorĂ« tĂ« njohur. PĂ«r ngritjen teknike ndihmoi inxhinieri i njohur italian, Antonio Galeaci, i cili sĂ« bashku me pianistin Mario Etore qĂ«ndroi nĂ« ShqipĂ«ri,deri mĂ« 1948, duke dhĂ«nĂ« ndihmesĂ« tĂ« ndieshme nĂ« ecurinĂ« Radio TiranĂ«s. NdĂ«r emisionet mĂ« tĂ« njohura pĂ«rmendim programet e orkestrĂ«s moderne tĂ« drejtuar,,vec Mario Etores, edhe nga dirigjenti tjetĂ«r italian,Sardeli, “Radio Posta”,emision me muzikĂ« tĂ« kĂ«rkuar nga dĂ«gjuesit,”Ora gazmore”. Kishte edhe emisione tĂ« tjerta interesante si :”Ora e fĂ«mjĂ«vĂ« “, “Ora letrare”, ku lexoheshin dhe diskutoheshin vepra tĂ« njohura tĂ« letĂ«sissĂ« shqipe dhe botĂ«erore.Emisione me interes ishin dhe ato me karakter kulturor,shkencor,emisione pĂ«rkujtimore pĂ«r figura tĂ« mĂ«dha shqiptaredhe tĂ« huaja, ku bashkĂ«punonin personalitete tĂ« kulturĂ«s dhe artit shqiptar. Pa dyshim,ndĂ«r emisionet mĂ« tĂ« dĂ«gjuara tĂ« Radio TiranĂ«s ishte dhe “Ora e mjekut”, i cili kishe nisur qĂ« nĂ« javĂ«t e para tĂ« krijimit tĂ« Radio TiranĂ«s nga dr.Hamdi Sulcebeu, emisioni mĂ« jetĂ«gjatĂ« i Radio TiranĂ«s qĂ« ai e vazhdoi deri nĂ« ditĂ«t e fundit tĂ« jetĂ«s sĂ« tij, po tĂ« marrim parasysh se vazhdoi pĂ«r mĂ« shumĂ« se 50 vjet.Me shumĂ« interes ndiqej gjithshtu edhe “Kronika sportive”, pĂ«rgatitur nga Anton Mazreku. Ndonwse nĂ« kushtet e rĂ«nda tĂ« pushtimit fashist,kur nĂ« pogramet e Radio TiransĂ« zunĂ« vend edhe programe nĂ« italisht, si lajme, komente, mĂ«simi i gjuhĂ«s italiane , sidomos programe tĂ« muzikĂ«s sĂ« lehtĂ«, prapĂ«seprapĂ« Radio Tirana u pĂ«rpoq tĂ« ruante tipare kombĂ«tare.Kjo, u pa, vec atyre qĂ« pĂ«rmendĂ«m mĂ« sipĂ«r, edhe te emisonet muzikore qĂ« pĂ«rbĂ«nin pjesĂ«n dĂ«rmuese tĂ« programeve tĂ« Radios.
  • 10. KĂ«tĂ« e verteton edhe njĂ« relacion mbi veprimtarinĂ« e Radio TiranĂ«s gjatĂ« 6-mujorit tĂ« parĂ« tĂ« vitit 1943, (Arkivi i Shtetit,dosja 12, faqe 198), ku theksohet se po punohej pĂ«r mbledhjen e apuntave melodike “qĂ« do tĂ« krijojnĂ« kĂ«ngĂ«n shqiptare, duke e rikthyer nĂ« njĂ« formĂ« tĂ« re , por qĂ« do tĂ« rrjedhĂ« vetvetiu e do tĂ« pĂ«rmbledhĂ« tĂ«rĂ« folklorin melodik tĂ« vendit.PĂ«r tĂ« filluar kĂ«to veprime u bĂ« njĂ« pĂ«rmbledhje dhe njĂ« rishikimi motiveve tĂ« para shqiptare nĂ« volumin “Jeta shqiptare”, volum i cili po pĂ«rhapet nĂ« tĂ« gjithĂ« ShqipwrinĂ«â€. NĂ« kultivimin e muzikĂ«s popullore shqiptare nĂ« Radio Tirana luajti rol, krijimi grupit toskĂ« dhe grupit karkteristik shkodran me kĂ«ngatarin e njohur, Kel Sata,grupi iburrave drejtuar nga Mihal Ciko, kĂ«ngĂ«tar i njohur dhe drejtues i sektorit tĂ« muzikĂ«s nĂ« Radio, grup qĂ« qĂ« u bĂ« shumĂ« popullor. Gjithashtu duhet pĂ«rmendur nisma qĂ« mori kĂ«ngĂ«tarja e njohur Tefta Tashko , punonjĂ«se e Radios, e cila mĂ« 1942 shkoi nĂ« Itali, ku regjistroi kĂ«ngĂ« popullore shqiptare tĂ« cilat edhe sot kanĂ« vlera tĂ« jashtĂ«zakonshme. NdĂ«r kĂ«ngĂ«arĂ«te tjerĂ« tĂ« njohur tĂ« Radios pĂ«rmendim sopranon Marie Paluca, (Kraja),tenorĂ«t ,Kristaq Antoniun,Kostaq Koco,Bardhyle Nase, Merita Sokoli,Behije Cela, (Levonja). Viktori Xhacka, qĂ« kĂ«nduan me pasion kĂ«ngĂ« popullore shqiptare. Vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«mnĂ« programet e Radio TiranĂ«s zinte dhe muzika klasike, e cila i pĂ«rcillej dĂ«gjuesit me disqe qĂ« erdhĂ«n posacĂ«risht nga Italia..Vec kĂ«saj nĂ« Radio jepĂ«shin edhe koncerte me muzikĂ« dhome, koncerte tĂ« orkestrave tĂ« vogla, komplekse karakteristike e komplekse me fizarmonikĂ«. DĂ«gjuesi ynĂ« pati mundĂ«si nĂ« ato vit tĂ« dĂ«gjonte pjesĂ« tĂ« njohura sinfonike nĂ« interpretimin e OrkestrĂ«s sĂ« Forcave tĂ« Asrmatosura, qĂ« transmetoheshin kryesisht nga Radio Tirana.. NĂ« njĂ« artikull tĂ« botuar mĂ« 14 korrik tĂ« vitit 1943 nĂ« gazetĂ«n “Tomori”, vihet nĂ« dukje se Radio Tirana kishte transmetuar “
rreth njĂ«zetĂ« koncerte tĂ« mĂ«dhĂ«nj sinfonikĂ« nga mĂ« tĂ« mirĂ«t,duke pĂ«rmbledhur copa muzike klasike,nga mĂ« tĂ« mirat,copa autorĂ«sh klasikĂ« tĂ« kohĂ«s sĂ« kaluar,dhe nga ato mĂ« tĂ« mĂ«dhatĂ« dhe mĂ« tĂ« shquarat tĂ« kohĂ«s sonë ndĂ«r tĂ« cilat pesĂ« sinfonitĂ« mĂ« tĂ« njohura tĂ« Beethovenit.” NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« gama e veprimtarisĂ« sĂ« Radio TiranĂ«s u rrit shumĂ«.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim u krijuan sektorĂ« tĂ« tillĂ« si i radiopeĂ«rhapjes, ku pĂ«rfshihej dhe informacioni,sektori i gjuhĂ«ve tĂ« huaja,i programacionit,i grupit dramatik, pĂ«r tĂ« cilin do tĂ« flasim nĂ« pjesĂ«n e katĂ«rt tĂ« kĂ«tij cikli,sektori teknik , sektori i muzikĂ«s,i rubrikave tĂ« ndryshme, ku aktivizoheshin reth 50 vetĂ«, shifĂ«r e madhe pĂ«r ato vite. MĂ« 16 prill 1943 nĂ« gazetĂ«n “Roja KombĂ«tare”,jepej njoftimi se nĂ« Kashar do tĂ« vendosej njĂ« stacion i fuqishĂ«m prej 50 kĂ« , nga 3 kĂ« me tĂ« cilin punonte Radio Tirana, por ky projekt , i cili do tĂ« re, sic dihet, ajo kapitulloi nĂ« verĂ« tĂ« vitit 1943. SidoqoftĂ«, edhe me atĂ« kapacitet tĂ« vogĂ«l,Radio Tirana, sic e pamĂ«, po bĂ«nte pĂ«rpara.Ndaj tĂ« vjen tĂ« vesh buzĂ«n nĂ« gaz, kur nĂ« njĂ« dosje tĂ« ruajtur nĂ« Arkivin e RTVSH-sĂ« pĂ«r historinĂ« e Radios nĂ« vite e para shkruhet: “Radio Tirana, e cila u vu nĂ« funksionim nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 1938. Ashtu si i gjithĂ« shtypi borgjez dhe reaksionar i asaj kohe, ishte nĂ« duart e klikĂ«s feudoborgjeze tĂ« Zogut dhe u shĂ«rbente interesave klasore
NĂ« kushtet e njĂ« radioje tĂ« kufizuar primitive dhe injorancĂ«s sĂ« regjimit Radio Tirana u shfrytĂ«zua si mjet pĂ«r tĂ« helmuar ndĂ«rgjegjen e popullit dhe pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« gjumĂ« ndĂ«rgjegjen e tij
ShĂ«rbimi i vĂ«rtetĂ« i Radios fillon vetĂ«m pas Clirimit tĂ« vendit nga okupatorĂ«t nazi-fashistĂ«, pĂ«rmbysjss sĂ« klasĂ«s feudo-borgjeze dhe vendosjes sĂ« pushtetit popullor..”
  • 11. Pushtuesit ndwrrohen Pas kapitullimit tĂ« fashistĂ«vĂ« italinĂ«, nĂ« shtator tĂ« vitit 1943, vendin e tyre e zunĂ« pushtuesit gjermanĂ«, tĂ« cilĂ«t propoganduan se do tĂ« ishin kalimtarĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, e cila nuk bĂ«nte pjesĂ« nĂ« planet e tyre strategjike.Por, sic dihet, nuk ndodhi kĂ«shtu.Cdo gjĂ« u vu nĂ«nĂ« kotrollin e tyre tĂ« rreptĂ«.Doemos edhe RadioTirana. KĂ«te e dĂ«shmon midis tĂ« tjerash edhe ky fakt: Pa kaluar njĂ« muaj nga ardhja tyre, me anĂ« tĂ« agjentve qĂ« u sherbenin, u vunĂ« nĂ« dijeni tĂ« njĂ« celule antifashiste qĂ« vepronte nĂ« Radio Tirana, ku bĂ«nin pjesĂ« punonjĂ«s tĂ« saj, midis tĂ« cilĂ«ve Muharrem Pirdeni,Todo Bojdani,Tasi Kanxheri,Nazim Batalli,Spiro Qirko,Hysen Pelingu,Kaliopi Prifti etj. Dhe ja, befas, nĂ« RadioTirana ia behu njĂ« grup ushtarĂ«sh gjermanĂ«, komanduar nga njĂ« oficer,i cili mbajti nĂ«n kontroll ata nĂ«punĂ«s qĂ« u gjetĂ«n aty nĂ« ato caste, midis tĂ« cilĂ«vĂ« ishte edhe drejtori, Gjergj Bubani.Pastaj ai dha urdhĂ«r qĂ« tĂ« paraqiteshin menjeherĂ« aty edhe nĂ«punĂ«s tĂ« tjerĂ«.Dhe kur ata erdhen, i hipĂ«n tĂ« tĂ«rĂ« mr forcĂ« nĂ« njĂ« kamion dhei shpunĂ« nĂ« njĂ« rrethinĂ« tĂ« TiranĂ«s, ku u kĂ«rkun se, nĂ« rast se nuk do tĂ« tregonin se cilĂ«t ishin antifashistĂ«t nĂ« Radio, do t’i pushaktonin. Nuk dua tĂ« zgjatem se pĂ«r kĂ«tĂ« ngjarjĂ«e kam shkruar nĂ« faqet e shtypit, po, sipas Behije CelĂ«s,(Levonja), qĂ« u ndodh nĂ« kĂ«tĂ« grup, vetĂ«m gjakftohtesia e Gjergj Bubanit si dhe shpjegimi qĂ« u dha gjermanĂ«ve njĂ« i njohur i tij qĂ« ishte njeri i besuar i pushtuesve se nĂ« Radio nuk kishte antifashistĂ«, solli si pasojĂ« qĂ« tĂ«rĂ« punonjĂ«sit tĂ« liroheshin. Pushtuesit e rinj, vertĂ«t nuk ndĂ«rhynĂ« hapur nĂ« punĂ«t e Radio TiranĂ«s,por kĂ«rkuan qĂ« nĂ« programĂ«et e saj tĂ« pĂ«rfshiheshin dhe emisione radiofonike pĂ«r tĂ« propaganduar qĂ«llimet e tyre.KĂ«shtu, qĂ« nĂ« muajin tetor dy herĂ« nĂ« ditĂ« nisĂ«n tĂ« transmetoheshin lajme nĂ« gjermanisht dhe qĂ« nga janari i vitit 1944 emisioni “Per gjermanĂ«t”, i cili mĂ«pas u quajt “Ora gjermane”. SidoqoftĂ«, vazhduan tĂ« transmetoheshin rregullisht rubrikat e mĂ«parshme pĂ«r tĂ« cilat kemi folur mĂ« parĂ«.Madje u krijuan edhe rubrika tĂ« reja si”Dy fjaklĂ« me dĂ«gjuesit”,”E dini mirĂ«filli”, vazhduan tĂ« transmetoheshin programĂ«e me kĂ«ngĂ« popullore shkodrane labe, kĂ«ngĂ« tĂ« kĂ«nduara nga kori i burrave, drejtuar nga Mihal Ciko, si dhe pjesĂ« operistike e sinfonike. NĂ« veprimtarinĂ« muzikore pĂ«rfshihej gjithashtu edhe njĂ« orkestĂ«r sinfonike ushtarake gjermane.Sipas kujtimeve gojore tĂ« Mihal Cikos, gjermanĂ«t kĂ«rkuan qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« orkestĂ«r tĂ« bĂ«nin pjesĂ« edhe orkestrantĂ« shqiptarĂ«,por me porosi tĂ« KĂ«shillit Antifashist tĂ« TiranĂ«s, ata u tĂ«hoqĂ«n.Po kĂ«shu ndodhi edhe me komentatorin sportive, Anton Mazreku, qĂ« u kĂ«rkua nga ushtarakĂ«t gjermanĂ« tĂ« komentonte nĂ« RadioTirana ndeshjen SK Tirana me skuadrĂ«n e tyre ushatrake “Vermaht Aushvald’, e cila u zhvillua nĂ« qershor tĂ« vitit 1944 nĂ« fushĂ«n e Shallvares. PĂ«rsĂ«ri me porosi tĂ« KĂ«shillit Antifashist Mazreku gjeti mĂ«nyra qĂ« t’i shmangej kĂ«saj ftese. NjĂ« nga risitĂ« e suksesshme tĂ« Radio TiranĂ«s gjatĂ« kĂ«saj periudhe qe veprimtaria e grupit filodramatik qĂ« pĂ«gatititi dhe shfaqi pjesĂ« tĂ« njohura teatrore .NĂ« kĂ«tĂ« grup nisĂ«n tĂ« shquheshin Behije Cela,(Levonja),Liza vorfi,Mihal Popi,Xhevat Serezi,qĂ« u bĂ«nĂ« mĂ« pas aktorĂ« tĂ« njohur, si dhe piktorĂ«t e skenĂ«s, Qamil Grezda e Hasan Reci, edhe ata, mĂ« pas, skenografĂ« tĂ« shquar.
  • 12. Ja cfarĂ« shkruhet nĂ« gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit” tĂ« datĂ«s 12 qershor 1944 pas disa shfaqjeve tĂ« kĂ«tij grupi nĂ« Teatrin “Kosova”, sot Teatri KombĂ«tar:”Grupi filodramatik i mikrofonit tĂ« Radio TiranĂ«s, pa pretenduar pĂ«r reklamĂ« bombastike, na u paraqit sic i ka hije artit tĂ« vĂ«rtetĂ«, I thjeshtĂ« e serioz.Por pikĂ«rsisht kjo thjeshtĂ«si i bĂ«ri dhe mĂ« shumĂ« nder dhe qe pĂ«r ne sencasion.NjĂ« dramĂ« e dy komedi.Tri pjesĂ« tĂ« interpretuara nga katĂ«r femra e tre meshkuj”. Dhe kĂ«tu ishte fjala pĂ«r Evanthi Cikon,Bardhyle Nasen,Meri Hariton
Kostaq Nasen,Mihal StefĂ«n etj., sidomas nĂ« komedinĂ« “Dokori pa dashka”, me regji tĂ« Mihal Cikos. GjatĂ« vitit 1944 veprimtaria e Radio TiranĂ«s u paqyrua nĂ« revistĂ«n “Vatra shqiptare”,e cila ishte vijimi i revistĂ«s “Radio Tirana”,dhe “Radioprogrami”.Kjo revistĂ« vazhdoi traditĂ«n e mĂ«parshme duke botuar programin dyjavor tĂ« Radio TiranĂ«s.Ajo u bĂ«, gjithshtu, tribunĂ« tĂ«rheqĂ«se e jetĂ«s artistike e kulturore nĂ« ShqipĂ«ri. Radio Tirana gjatw ditwve tw luftws pwr clirimin e kryeqytetit Radio Tirana i vazhdoi rregullisht programet e saj deri mĂ« 27 tetor tĂ« vitit 1944, kur forcat e UshtrsĂ« Nac.Cl.nisĂ«n betejĂ«n pĂ«r clirimin e kryeqytetit. Deri mĂ« 17 nĂ«ntor tĂ« atij viti godina e Radio TiranĂ«s u vu nĂ«n kotrollin e rreptĂ« tĂ« njĂ« njĂ«siti tĂ« ushtrisĂ« gjermane.Ajo ruante pa ndĂ«rprerje pĂ«r cdo mĂ«symje tĂ« mundshme tĂ« forcave partizane. Sipas kujtimeve tĂ« Islam Prosekut, njĂ« nga punonjĂ«sit mĂ« tĂ« vjetĂ«r tĂ« fonotekĂ«s sĂ« Radio TiranĂ«s, u mĂ«sua se gjermanĂ«t, nĂ« ikje e sipĂ«r, kishin vendosur tĂ« hidhnin nĂ« nĂ« erĂ« godinĂ«nĂ« e saj.AtĂ«herĂ« u morĂ«n masa qĂ« fondi muzikor, nĂ« mĂ« shumĂ« se 2500 disqe, qĂ« ishte njĂ« pasuri e vertetĂ«, tĂ« ruhej me cdo mjet.PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim,ai u pĂ«rcoll fshehurazi nĂ«pĂ«r shtĂ«pitĂ« e qytetarĂ«ve tiranas rreth godinĂ«s sĂ« Radios. Gjithashtu inxhinieri italian,Galeaci,cmontoi ato pjesĂ« tĂ« munshme tĂ« aparaturave, tĂ« cilat u transportuan nĂ« shtĂ«pinĂ« e familjes Zoraqi, gjithashtu pranĂ« Radios. PĂ«r tĂ« mĂ«njanuar cdo synim tĂ« pushtuesvĂ«e qĂ« tĂ« hidhnin nĂ« erĂ« godinĂ«n e Radios, pĂ«rsĂ«ri sipas kujtimeve tĂ« Islam ProsĂ«kut,Mihal Ciko, qĂ« vazhdonte tĂ« ishte shef i sektorit tĂ« muzikĂ«s, duke qenĂ« se fliste gjermanisht,mori takim me komadaturĂ«n gjermane. “ NĂ« kushte shumĂ« tĂ« vĂ«shtira,kur ndientĂ« qĂ« plumbat i vĂ«rshĂ«lleninn praĂ«n,-kujton e shoqja e tij,Evanthi Zoraqi,(Ciko),-ai,duke pĂ«rshkuar bulevardin e madh tĂ« TiranĂ«s,kaloi hotel “Dajtin,godinĂ«n e sotme tĂ« KryeministrisĂ« dhe arriti nĂ« komandaturĂ«n gjermane.GjatĂ« takimit shtroi kĂ«rkesĂ«n qĂ« Radio Tirana tĂ« mos hidhejnĂ« erĂ«â€. Nuk dihet me imtĂ«si nĂ«se ishte kjo aryeja qĂ« me tĂ« vertĂ«tĂ« Radio Tirana shpĂ«toi nga rrĂ«nimi,apo dhe trysnia e sulmeve partizane qĂ« nuk u ndaheshin pushtuesve nĂ« cdo skaj tĂ« kryeqytetit..Por fakti mbetet fakt:Radio Tirana nuk pĂ«soi fatin e mĂ«nxyrshĂ«m qĂ« tĂ« shkatĂ«rrohej.Jo vetĂ«m kaq, por u bĂ« c’ështĂ« e mundur qĂ« tĂ« merrej.Ishte kjo arsyeja qĂ«, pĂ«r tĂ« shporrur pushtuesit, u ngarkua kompania II e Batalionit III tĂ« BrigadĂ«s I, me komandant Mane Sevranin. “Radioja,sic dĂ«shmon vetĂ« Mane Sevrani,ruhej nga 9 xhandarĂ« e 7 ushtarĂ« gjermanĂ«.Dy nga xhandarĂ«t shkonin pĂ«r tĂ« marrĂ« ushqim nĂ« restorantin e hotelit “Internacional”.Ata u kapĂ«n nga forcat partizane dhe pranuan qĂ« t’u bĂ«nin thirrje xhandarĂ«ve tĂ« tjerĂ« qĂ« tĂ« dorĂ«zoheshin, se nuk do tĂ« pĂ«sonin gjĂ«.Dhe kĂ«shtu ndodhi.
  • 13. NĂ« tĂ« gdhirĂ« tĂ« datĂ«s 14 nĂ«ntor, xhandarĂ«t u largun me shpejtĂ«si dhe kur dy gjermanĂ«e tĂ« tjerĂ« u nisĂ«n tĂ« merrnin ushqimin, partizanĂ«t qĂ« kishin rrethuar ndĂ«rtesĂ«n e Radio TiranĂ«s nga rruga e DurrĂ«sit dhe rruga e KavajĂ«s, nisĂ«n sulmin.U vranĂ« dy gjerman dhe tĂ« tĂ« tjerĂ«t u zunĂ« robĂ«r.NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« Radio Tirana u vu nĂ«n zotĂ«rimin e forcave partizane”. MenjĂ«herĂ«, mĂ« 17 nĂ«ntor 1944 ,qĂ« ishte edhe dita e clirimit tĂ« TiransĂ«s,komandanti i KorparmatĂ«s I, gjeneral-major Dali Ndreu, autorizoi teknikun Todo Bojdani dhe inxhiniern italian Antonio Galeaci,tĂ« merrnin nĂ« dorĂ«zim Radio TiranĂ«n dhe porositi tĂ« krijoheshin tĂ« gjitha lehtĂ«sitĂ« pĂ«r mbledhjen e veglave nĂ« vende tĂ« ndryshme”.(Sipas njĂ« dokumenti qĂ« ruhet nĂ« shtĂ«pinĂ« e Todo Bojdanit). NĂ« artikullin me titull “Nga historiku i Radio TiranĂ«s”,botuar nĂ« revistĂ«n “Radioprogrami”, m 12 prill 1951, shkruhet:”NĂ« godinĂ«n e Radio TiranĂ«s u gjetĂ«n vetĂ«m dy transmetues, tĂ« cilĂ«t okupatori i kishte minuar dhe ishte gati t’i hidhte nĂ« erĂ«.Por nuk arriti.Ishin dĂ«mtuar dhe nuk funksiononin disa pjesĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« radiotransmetuesit me valĂ« tĂ« shkurtra, ndĂ«rsa atij me valĂ« tĂ« mesme i ishin hequr dhe thyer njĂ« sĂ«rĂ« llampash.PĂ«r 10 ditĂ« u rregulluan dhe mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1944 Radio Tirana filloi rregullisht emisionet e saj edhe pĂ«r botĂ«n e jashtme.” Transmetimet e para pas Clirimit PĂ«r fat tĂ« keq, pĂ«r kĂ«tĂ« periudhĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« RadioTiranĂ«s mungojnĂ« dokumente arkivore.Nuk na vjen nĂ« ndihmĂ« as shtypi, sepse gazeta e vetme e asaj periudhe-“Bashkimi”, qĂ« zĂ«nendĂ«soi gazetĂ«n “Bashkimi i Kombit”, botuar gjatĂ« periudhĂ«s sĂ« pushtimit gjerman,dolin qarkullim vetĂ«m ne fund tĂ« dhjetorit tĂ« vitit 1944.MegjithatĂ«,kjo periudhĂ« ndricohet nga kujtimet e Dhora LekĂ«s,Xhorxhia Haxhos,Liri Bozos,(Kito),Refik Bezhanit,Findia Veizit,Stafanaq Pollos,etj. Dhora Leka dhe Refik Bezhani,(1917-1996), dĂ«shmojnĂ« se tĂ« ardhur nga radhĂ«t e UshrisĂ« Nacionalclirimtare,u ngarkuan tĂ« punonin nĂ« Radio Tirana, menjĂ«herĂ« pas Clirimit tĂ« kryeqytetit. SĂ« bashku me muzikantin e njohur Mihal Ciko,inxhinierin e palodhur italian, Antonio Galeaci, teknikĂ«t Spiro Qirko,Todo Bojdani, etj, cdo ditĂ« nga 21 nĂ«ntori bĂ«nĂ« provat e para tĂ« transmetimit, tĂ« cilat dolĂ«m me sukses..MĂ« 27 nĂ«ntor gjithcka ishte gati. NĂ« njĂ« material tĂ« ruajtur nĂ« arkivin e RTVSH-sĂ«,me titull “ TĂ« dhĂ«na nga historiku i Radio TiranĂ«s”, theksohet se Radioja i hapi emisionet e saj mĂ« 28 nĂ«nntor 1944, me fjalimin qĂ« mbajti Enver Hoxha para hotel “Dajtit”,me rastin e parakalimit tĂ« forcave partizane qĂ« kishin cliruar TiranĂ«n, me tĂ« cilin idrejtohej banorĂ«ve tĂ« kryeqytetit qĂ« kishin dyndur nĂ« dy anĂ«t e bulevardit “DĂ«shmorĂ«t e Kombit:”, dhe tĂ«rĂ« popullit shqiptar. GjithnjĂ« sipas kujtimeve tĂ« sipĂ«rpĂ«mendurve,nĂ« mĂ«ngjesin e datĂ«s 28 nĂ«ntor ata, sĂ« bashku me Fatmir GjatĂ«n,autor i teksteve tĂ« shumĂ« kĂ«ngĂ«ve partizane dhe Mark Gurakuqin,letrar i ri,tĂ« tre partizanĂ«, pĂ«rgatitĂ«n reportazhin e parakalimit tĂ« forcave partizane. “Natyrisht,-kujtonte Dhora Leka,-ne flisnim para mikrofonit ashtu sic dinim, por unĂ« duke njohur nga afĂ«r kuadro tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, qĂ« parakalonin, pĂ«rpiqesha tĂ« bĂ«ja njĂ« pĂ«rshkrim sa mĂ« realist.””Kurse unĂ«,- shtonte Refik Bezhani,-lexoja parrulla pĂ«r luftĂ«n dhe fitoren kundĂ«r pushtuesve”. Sic dĂ«shmon Llazar Morcka,i ri partizan e mĂ« pas kompozitor i njohur,me tĂ« mbaruar transmetimi i parakalimit tĂ« forcave partizane, Radio Tirana vazhdoi programet ee saj me
  • 14. njĂ« koncert me kĂ«ngĂ« shqiptare, ku aktivizuan, vec tij, edhe Koco Timko,Koco e Nesti Uci,Hysen Pelingu etj., qĂ« do tĂ« bĂ«heshin mĂ« pas figuara tĂ« njohura tĂ« artit tonĂ« muzikor. Emisonet e radios pasuan me njĂ« pasdite pĂ«rkujtimore kushtuar dĂ«shmorĂ«ve, organizuar pikĂ«risht atje ku sot ndodhet pĂ«rmendorja e SkĂ«nderbeut, nĂ« sheshin me tĂ« njejtin emĂ«r. Po si vazhdoi mĂ« pas programi i ditĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s? Mjerisht, askush nuk mund tĂ« dĂ«shmojĂ« sepse drejtori i saj i parĂ« pas clirimit,Petro Kito,teknikĂ«t e njohur Todo Bojdani, Spiro Qirko,Xahfer Zavalani e shkrimtarĂ«t Fatmir Gjata, Mark Gurakuqi, nuk janĂ« mĂ« midis nesh.Ata mund tĂ« na jepnin tĂ« dhĂ«na interesante dhe pĂ«r programet e ditĂ«vĂ« tĂ« tjera tĂ« Radio TiranĂ«s. VetĂ«m mĂ« 25 dhjetor, kur sic thamĂ« nisi tĂ« botohej gazeta “Bashkimi”, njihemi me programet e Radio TiranĂ«s.Ja programi i saj dite:19.00-lajme tĂ« jashtme;19,15-lajme tĂ« brendshme;komente e mesazhe personale;1930-flet Baba Faja Martaneshi;20.00-“Ora partizane”;20.30-lidhje me teatrin “Kosova” pĂ«r tĂ« transmetuar koncert vokal-instumental. Me valĂ« tĂ« shkurtra nga ora 20.00-21-30 lajme nĂ« frengjisht,serbokrotisht,italisht,greqisht.shqip. KĂ«shtu nisi njĂ« periudhĂ« e e re pĂ«r Radio TiranĂ«n. MegjithĂ«se bĂ« mjet i fuqishĂ«m pĂ«r tĂ« propaganduar ideologjinĂ« komuniste, ajo mbeti dhe njĂ« mjet qĂ« po futej gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« cdo shtĂ«pi shqiptare Arrestimi dhe dĂ«nimi i Gjergj Bubanit Sic kemi vĂ«nĂ« nĂ« dukje,Gjergj Bubani ishte drejtori i parĂ« i Radio TiranĂ«s, njeri shumw i kulturuar.Ai kishte mbaruar studimet e larta nĂ« AthinĂ« pĂ«r kimi, por braktisi laboratorĂ«t nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«, dhe u vendos nĂ« Bukuresht me ftesĂ«n e Viktor Eftimiut, shkrimtarit shqiptaro- rumun, pĂ«r t’iu kushtuar publicistikĂ«s.Ishte zotĂ«rues i katĂ«r gjuhĂ«ve tĂ« huaja, (rumanisht,greqisht, frengjisht dhe italisht), dhe, mbi tĂ« gjitha, publicist i njohur, themelues gazetĂ«s me titullin kuptimplotĂ« “ShqipĂ«ria e Re” dhe autor i shumĂ« shkrimeve pĂ«r cĂ«shtjen kombĂ«tare qĂ« edhe sot meritojnĂ« vemendje.Me kĂ«tĂ« pĂ«rvojĂ« ai ishte kthyer nĂ« atdhe, duke luajtur rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« ecurinĂ« dhe ngritjen cilĂ«sore tĂ« emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s. Pa pritur, ai, qĂ« ishte pezulluar nga puna qĂ« me vjeshtĂ« tĂ« vitit 1943 pas zĂ«vendĂ«simit tĂ« pushtuesve italianĂ« me pushtuesit gjermanĂ«, u arrestua me akuzĂ«n e tradhtarit tĂ« atdheut dhe kolaboracionistit me pushtuesit, e bashkĂ« me tĂ« 59 intelektualĂ« nga mĂ« tĂ« shquarit e kohĂ«s. Dhe me kĂ«tĂ« akuzĂ« u paraqit nĂ« Gjyqin Special tĂ« zhvilluar nĂ« mars-prill tĂ« vitit 1945 nĂ« kino-teatrin “Kosova” nĂ« TiranĂ«. MirĂ«po gjatĂ« procesit gjyqĂ«sor u vĂ«rtetua e kundĂ«rta.PĂ«r kĂ«tĂ« mjafton tĂ« pĂ«rmendim dĂ«shminĂ« e Kaliopi Priftit ish-teknike e Radio TiranĂ«s, e mĂ« pas redaktore e cila, midis tĂ« tjerash, dĂ«shmon kĂ«shtu nĂ« seancĂ«n gjyqĂ«sore tĂ« datĂ«s 12 prill1945: “UnĂ« di pĂ«r Bubanin brenda mureve tĂ« Radios.MĂ« 1941 e kam njohur kĂ«tĂ« dhe ky e dinte se aty nĂ« Radio kishte njerĂ«z tĂ« LĂ«vizjes, pothuajse tĂ« gjithĂ«, dhe nuk ka marrĂ« asnjĂ« masĂ«.Kjo ka qenĂ« nĂ« kohĂ«n e fashizmit.Ky ka justifikuar mungesĂ«n e nĂ«punĂ«sve kur nuk ishin nĂ« zyrĂ« dhe u jepte rrogat.Kur erdhĂ«n gjermanĂ«t, tha se duhet tĂ« ruhemi se ata e konsiderojnĂ« Radion si cerdhe komuniste.” KĂ«tĂ« dĂ«shmi e pĂ«rforcon edhe dĂ«shitari Naum Naumi, i cili, gjithasht, pohon: “Gjergj Bubanin e njoh si simpatizant tĂ« lĂ«vizjes qyshmĂ« 1943, kur kam dalĂ« nga burgu pas kapitullimit tĂ« ItalisĂ« fashiste.Di se Gjergj Bubani ka kĂ«shilluar me kĂ«tĂ« rast shumĂ« oficerĂ«
  • 15. italianĂ« tĂ« shkonin nĂ« mal, si pĂ«r shembull kapitenin Rampi”.( Ky ishte dirigjent i orkestrĂ«s sinfonike tĂ« Radio TiranĂ«s,shĂ«nim imi S.K.,nga gazeta “Bashkimi,13 prill 1945). CuditĂ«risht trupi gjykues i pĂ«rbĂ«rĂ« nga Koci Xoxe,kryetar,dhe Halim Budo,Gaqo Floqi,Hysni Kapo,Beqir Balluku,Medar Shtylla,Faik Shehu,Gjon Banushi, Bilbil Klosi, anĂ«tarĂ« e prokuror Bedri Spahiu, e dĂ«noi Gjergj Bubanin me 15 vjet heqje lirie qĂ« u kthye nĂ« 6 vjet.Me mbarimin e dĂ«nimit Gjergj Bubani,i sĂ«murĂ«,vdiq mĂ« moshĂ«n 56-vjecare, si pasojĂ« e kushteve tĂ« vĂ«shira bĂ« burg. Jo vetĂ«m kaq,por pĂ«r rreth 50 vjet ndihmesa e tij e madhe si dhe e tĂ«rĂ« kolektivit tĂ« Radio Tiranes nga viti 1938-1944 mbeti nĂ« harresĂ« tĂ« plotĂ«. Viktima tw tjera tw diktaturws nw Radio Tirana Nw Konferencwn eTiranws, tw mbajtur nw prill tw vitit 1956, Vehip Demi,shefi i programacionit dhe anwtar i byrosw sw partisw nw Radio Tirana,nw emwr tw organizatws sw partisw sw kwtij institucioni,mbajti njw diskutim,ku ndwr tw tjera tha:”Ne duhet tw pranojmw haptasi se te ne ka drotje,frikw pwr tw shprehur mendimet e tyre,pwr tw kritikuar lirisht
Ne duam tw pyesim ministrin e Tregtisw,shokun Kico Ngjela dhe ministrin e Financave,shokun Abdyl Kwllezi, se nga dalin fondet qw duhen pwr tw mbuluar Bllokun.Nw cilin kapital tw buxhetit hyjnw ato.Ne duhet ta bisedojmw shumw cwshtjen e Bllokut.Ne nuk mund ta fshehim kwtw gjw.Ne si komunistw nuk dimw tw sqarojmw,sepse vetw nuk e shohim tw drejtw ekzistencwn e Bllokut.”(Arkivi i Shtetit,Fondi i Komitetit tw Partisw sw Tiranws,dosja A,A/i.A/2,1956). Vehip Demi,ashtu si diskutues tw tjerw qw u shprehwn mw kaq guxim nw kwtw konferencw,pas pwrfundimit tw saj, me urdhwr tw Enver Hoxhes,u burgoswn, ose internuan.Pati nga ata qw gjetwn edhe vdekjen si Vehip Demi.Kurse anwtarwt e tjerw tw byrosw,Skwnder Tupja,Findia Veizi,Koco Afezolli,Masar Bekteshi, u hoqwn nga Radio dhe drejtorit tw saj,Petro Kitos, iu dha vwrejtje e rwndw,ndonwse ai ishte nw atw periudhw ishte me shwrbim jashtw Shqipwrisw. Mw 1963,pwr tentativw arratisjeje, u arrestuan dhe u dwnuan me 25 vjet burgim dy gazetarwt e talentuar tw Radio Tiranws,Fadil Kokomani dhe Vangjel Lezho, tw cilwt u ridwnuam nw 1979 me pushkatim, vendim qw u ekzekutua mw 29 maj tw atij viti.Arsyeja ishte se ata,ndonwse e dinin se do tw dwoheshin me vdekje pas 16 vjetwsh tw kaluar nw burgjet e tmerrshme komuniste, u dwrguan njw letwr anwtarwve tw Byrosw Politike tw PPSH-sw, ku theksonin se Enver Hoxha po e izolonte Shqipwrinw nga bota. Njw vit mw pas,pwrswri pwr tentativw arratisjeje,u dwnua me 18 vjet burgim edhe gazetari tjetwr i Radio Tiranws,Abdulla Sallaku. Mw 1973, pasi u pwrjashtua nw Plenumin e 4-t famwkeq tw PPSH-sw nga KQ dhe Partia, u burgos Todi Lubonja,drejtor i pwrgjithshwm i RTVSH-sw,i cilwsuar nga vetw Enver Hoxha si armik i Partisw dhe i populllit, qw kishte kwrkuar tw shtrwmberonte orientimet e partisw, duke u orvatur ta shndwrronte RTVSH-nw nw institucion zbavitws.Po atw vit,pasi ishte dwrguar tw punonte punwtor ndwrtimi nw Ballsh,u arrestua dhe u dwnua me 15 vjet heqje lirie,regjisori i talentuar Mihal Luarasi,udhwhqws artistik i TVSH-sw.Akuza- se kishte vwnw nw skenw Festivalin e 11-tw tw Kwngws nw RTVSH,shfaqje e cilwsuar me ndikime borgjezo-revizioniste,nw kundwrshtim me shijet e masave tw popullit dhe kwrkesat e Partisw dhe
 shokut Enver Hoxha.
  • 16. Mw 1975 u burgos edhe gazetari i Radios sw Jashtme,Gramos Mborja, dhe u hoq nga RTVSH-ja folwsi i njohur Kico Fotjadhi.Mw 1986 tw njejtin fat pwsoi edhe radiotelekronisti i talentuar, Timo Luto.Tw dy pwr motive politike.Vetwm pas disa vjetwsh ata u kthyen pwrswri nw RTVSH.Madje, i pari u hoq pwrfundimisht nga mikrofoni dhe kamera edhe pas rrwzimit tw sistemit komunist, se
kishte qenw folws i veprave tw Enver Hoxhws. Asnjw organ shtypi, ose institucion nuk wshtw goditur kaq shumw nga diktatura komuniste se sa RadioTirana e mw pas RTVSH-ja. Radio Tirana pasuron programet Por tw kthehemi pwrswri nw zhvillimet historike tw Radio Tiranws
 Duke u bazuar nĂ« kujtimet e punonjĂ«sve tĂ« parĂ« tĂ«, qĂ« nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1944 e mĂ« pas, del se Radio Tirana, ndonĂ«se me vĂ«shtirĂ«si, nisi tĂ« krijojĂ« emisione te reja qĂ« u bĂ«nĂ« tĂ« pĂ«lqyeshme nga dĂ«gjuesit.KĂ«to qene emisionet artistike si “Ora letrare”, “Ora e rinisĂ«â€,”Radio posta”e pastaj ”Ora gazmore”, qĂ« rinisi mĂ« 15 shtator tĂ« vitit 1945 me po atĂ« sukses qĂ« kishte pasur nĂ« vitet ’40-tĂ«, kur e drejtonte humuoristi dhe muzikanti i talentuar shkodran,PjetĂ«r Gjini, qĂ« pas Clirimit u arrestua dhe humbi pa gjurmĂ«. “Ora gazmore” transmetohej drejtperdrejt cdo tĂ« diel nĂ« orĂ«n 13.00.Kam qenĂ« i vogĂ«l asokohe, por nuk harroj se njerĂ«zit shkĂ«puteshin nga sheshet e rrugĂ«t e kudo qĂ« tĂ« ishin, vraponin nĂ« shtĂ«pi pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar kĂ«tĂ« emision humoristik. Rol tĂ« madh nĂ« suksesin e tij kishin aktorĂ«t Besim Levonja e Behije Cela qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«heshin bashkĂ«shortĂ«, tĂ« cilĂ«t luanin rolin e Conit dhe Ishes, Prokp Mima, rolin e RomĂ«s e pastaj Mihal Popi, Gjon Karma,Anton Pano etj.ShoqĂ«rimi me muzikĂ« i skeceve, parodive, kupleteve bĂ«hej nga muzikantĂ«t e rinj, Llazar Morcka,Nesti Uci,Koco Timko, e Hysen Pelingu. RinisĂ«n mĂ« 21 dhjetor 1945 edhe emisionet sportive tĂ« pĂ«rgatitura si gjithnjĂ« nga Anton Mazreku.Madje mĂ« 20 dhjetor tĂ« atij viti ai komentoi drejtpĂ«rdrjet mĂ« mikrofon nga Fusha sportive e “Shallvares”tĂ« parĂ«n ndeshje futbolli pas pas clirimit. MĂ« 26 mars tĂ« vitit 1946 njĂ« tjetĂ«r ngjarje me rĂ«ndĂ«si nĂ« jetĂ«n e RadioTiranĂ«s. Me pjesĂ«n “NĂ«na” tĂ« shkrimtarit jugosllav Llovric,nis emisioni “Teatri nĂ« mikrofon”, qĂ« u bĂ« menjherĂ« nga emisonet mĂ« tĂ« ndjekura pĂ«r dekada me radhĂ«. Vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« emisonet e Radios zunĂ« lajmet qĂ« transmetoheshin disa herĂ« nĂ« ditĂ«, si dhe emisionet politike, midis tĂ« cilave, “Ju njohim me Bashkimin Sovjetik”, “Ju njohim ne Jugosllavine e Re’,” komenti mbi ceshtje tĂ« ditĂ«s,si dhe biseda me karakter ideologjik,historik, shoqĂ«ror, sidomos pĂ«r Ushtrine e Kuqe, Leninin,Stalinin Titon. U zgjeruan edhe emisionet muzikore,vecanĂ«risht me muzike popullore.KĂ«ngĂ«tarĂ«t e parĂ« qĂ« debutuan nĂ« mikrofonin e Radio TiranĂ«s pas Clirimit qenĂ« pĂ«rsĂ«ri Tefta Tashko Tashko Koco,Marie Kraja, Jorgjia Truja,Kristaq Antoniu e kĂ«ngĂ«taret Merita Sokoli, Viktori Xhacka, Kel Sata, me grupim shkodran, grupi i sazeve, pa pĂ«rjashtur edhe koret partizane etj.. Si gjithnjĂ«, Mihal Ciko vazhdonte tĂ« punonte nĂ« drejtimin e sektorit tĂ« muzikĂ«e.Duhet thĂ«nĂ« se tĂ« gjitha programet muzikor shqiptare transmetoheshin ende drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon,sepse magnetofoni ende nuk kishte hyrĂ« nĂ« fjalorine Radio TiranĂ«s. BĂ«m pĂ«rjashtim pĂ«rdorimi i njĂ« magnetofoni, plackĂ« lufte,mbetur nga ushtria gjermane,i tipit AEG.Sic kujtonte Emil Plumbi,sĂ« pari redaktor ne Radio e pastaj, mbas mbarimit tĂ«
  • 17. studimeve, inxhinier po aty, ky magnetofon i serisĂ« sĂ« prodhimeve tĂ« para tĂ« kĂ«tij mjeti qĂ« do ta revulocinarizonte Radion nĂ« botĂ«,bĂ«ri shĂ«rbime shumĂ« tĂ« dobishme pĂ«r regjistrimet e emisoneve tĂ« Radio TiranĂ«s nĂ« atĂ« periudhĂ«. Sigurisht, me ardhjen e magnetofonĂ«ve tĂ« prodhimit sovjetik mĂ« 1950 cilĂ«sia, jo vetĂ«m e emisoneve artistike e muzikore, por edhe e tĂ«rĂ« emisionve u rrit nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« ndieshme, sepse tani ato regjistroheshin e pastaj transmetoheshin. Edhe muzika klasike zinte vend tĂ« rĂ«nsĂ«sishĂ«m nĂ« programet Radios.Ajo deri mĂ« 1949 ishte e e ruajtur nĂ« disqe qĂ« nga koha e pushtimit fashist.Qe fat imadh, sic kujton fonotekisti i vjetĂ«r, Islam Proseku, qĂ« njĂ« pjesĂ« e mirĂ« e tyre nuk u shkatĂ«rrua, sepse pati nga ta qĂ« mendonin se, meqĂ« Ă«shtĂ« muzikĂ« “fashiste” duhej asgjesuar.Dhe ishte fjala kĂ«tu pĂ«r qindra disqe tĂ« cilat ishin ruajtur me kujdes qĂ« nga koha e LuftĂ«s. PĂ«r tĂ« kuptuar “mendĂ«sitĂ«â€ e disa punonjĂ«sve tĂ« Radio TiranĂ«s nĂ« ato vite, mjafton tĂ« pĂ«rmendinm se, duke vĂ«nĂ« nĂ« dukje popullaritetin e “Radio PostĂ«s”, nĂ« njĂ« nga numrat e parĂ« tĂ« revistĂ«s “RadiopĂ«rhapja”, qĂ« nisi tĂ« botohej me 1 shtator 1947, shkruhej kĂ«shtu pĂ«r muzikĂ«n klasike; “JanĂ« tĂ« paktĂ« ata dĂ«gjonjĂ«s qĂ« kĂ«rkojnĂ« muzikĂ« klasike, me tone melankolike tĂ« rĂ«nda.Dhe kjo sigurisht na ato raste kur gjendja shpirtĂ«orĂ« e dĂ«gjonjĂ«sit Ă«shtĂ« e tillĂ«, kur ai nuk e ndjen sa duhet gĂ«zimin e jetĂ«s dhe nuk ka nĂ« masĂ«n e duhur besimin se do t’i klojĂ« ajo gjendje jo e gĂ«zueshme qĂ« sundon
” NjĂ« interprtetim me tĂ« vĂ«rtetĂ« trashaman pĂ«r muzikĂ«n klasike. ZĂ«ra tĂ« rinj nw mikrofon Pas Kalipi Plasarit dhe Refik Bezhanit qĂ« ishin folĂ«sit e parĂ« nĂ« mikrofonin e Radios, nĂ« vitet e para pas Clirimit u dĂ«gjuan zĂ«ra tĂ« rinj:Avni Skrapari,Eleonora Prosi e Hysen Vendresha.SidoqoftĂ«, me zgjerimin e programeve u ndie edhe nevoja e folĂ«sve tĂ« tjerĂ«.KĂ«sisoj, Radio Tirana nĂ« verĂ« tĂ« vitit 1947 shpalli njĂ« konkurs ku morĂ«n pjesĂ« shumĂ« tĂ« rinj.Fitues tĂ« konkursit ishin Haki Beleri dhe Viktori Xhacka, qĂ« u bĂ«nĂ« ndĂ«r folĂ«sit mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« Radios,(Kjo e fundit kryesisht pĂ«r emisionet muzikore). Duke pĂ«rjashtur radiokronikĂ«n e parĂ« nĂ« ditĂ«n e Clirimit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, mĂ« 28 nĂ«ntor tĂ« vitit 1944 para tribunĂ«s ku parakaluan forcat partizane, pĂ«r tĂ« cilĂ«n kemi folur nĂ« pjesĂ«n e dytĂ« tĂ« kĂ«tij cikli,termi radiokronikĂ« thuajse nuk u pĂ«rdor nĂ« programet e Radios.MirĂ«po nĂ« programin e datĂ«s 16 shtator 1946 lexohet:”Ora 18-Aksion imadh i RinisĂ« ,radikronikĂ« e regjistruar nĂ« disqe nĂ« rrugen KukĂ«s-Peshkopi”. Sic kujton Emil Plumbi,autori i kĂ«saj radiokronike,nĂ« mungesĂ« tĂ« magnetofonit u pĂ«rorĂ«n disqe tĂ« buta deciliti,prodhim gjerman, qĂ« gjatĂ« viteve tĂ« pushtimit dhe pas,shĂ«rbyen pĂ«r regjistrimin e fjalimeve tĂ« udhĂ«heqĂ«sve fashistĂ« e komunistĂ«. Me disqe tĂ« tilla u regjistrua, me sa dimĂ«, edhe radiokronika e parĂ« nĂ« historinĂ« e Radio TiranĂ«s.Teknikisht, pĂ«r pĂ«rgatijen e kĂ«saj radiokronike ndihmoi inxhinieri italian, Antonio Galeaci.U regjistruan zĂ«rat e disa aksionistĂ«vĂ« , zhurmat e shpĂ«thimit tĂ« minave qĂ« ndihmuan pĂ«r pĂ«rgatitjen sa mĂ« mirĂ« tĂ« kĂ«saj radiokronike. Deri nĂ« vitin 1947 nĂ« tĂ« gjithĂ« sektorĂ«t e Radio TiranĂ«s punonin mbi 50 punonjĂ«s. Drejtor vazhdonte tĂ« ishte Petro Kito,nĂ«ndrejtor Findia Veizi, qĂ« zĂ«vendĂ«soi Alqi Kriston,shefi i sektorit tĂ« muzikĂ«s,Mihal Ciko,Mustafa Krantja, qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej nga dirigjentĂ«t mĂ« tĂ« njohur, pastaj gazetarĂ«t Pirro Nace,Nihat Uruci, e bashkĂ«punĂ«torĂ« tĂ« rinj, si Mark Gurakuqi,Fatmir Gjata, Llazar Siliqi,Jusuf Alibali; nĂ« sektorin teknik Todo
  • 18. Bojdani,Spiro Qirko,Xhafer Zavalani,Met Huta,Kaliopi Prifti,pĂ«rkthyesit pĂ«r emisonet ne gjuhĂ« tĂ« huaja,Vasil Papajani,Viktor Kraja,Lidia Trendafillova,Lili Adams, Age Bojaxhi, e motra e nĂ«nĂ« TerezĂ«s, atĂ«herĂ« priftereshĂ« nĂ« Indi, qĂ« do tĂ« bĂ«hej mĂ« pas shkak qĂ« kjo pĂ«rkthyese tĂ« largohej nga Radio. Pwrpjekje pwr caktimin e valwve tw Radio Tiranws Nga data 24-28 qershor 1946 ShqipĂ«ria mori pjesĂ« nĂ« mbledjen e AsamblesĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme Kushtetuese nĂ« Bruksel, nĂ« tĂ« cilĂ«n delegacionet e e radiodifuzioneve tĂ« tĂ« 26 vendeve tĂ« zonĂ«s evropian, duke perfshirĂ« edhe ShqipqrinĂ«,miratuan statusin e OIR-it, (Organizata NdĂ«rkombetare e Radiodifuzionit) .NjĂ« ndĂ«r problemet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ« u shtruan nĂ« kĂ«tĂ« mbledhje e nĂ« mbledhjet e tjera qĂ« u mbajtĂ«n mĂ« pas, ishte edhe caktimi i valĂ«ve tĂ« Radios. NĂ« mbedhjet e tjera tĂ« OIR-it tĂ« mbajtura pĂ«rsĂ«ri nĂ« Bruksel,Kopemnhagen, Atlantik Siti,GjenevĂ«, Meksiko, u bĂ« njĂ« punĂ« e kujdĂ«sshme pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar pĂ«rfundimisht valĂ«t e Radios.NĂ« kĂ«to konferenca vendi ynĂ« u pĂ«rfaqĂ«sua nga Petro Kito, drejtor i Radio Tiranes,qĂ« zotĂ«ronte shume mirĂ« frengjishten dhe italishten.NĂ« to u shtrua problemi i planifikinit tĂ« frekuencave pĂ«r stacionet me valĂ« tĂ« shkurtra, tĂ« mesme e tĂ« gjata.. NĂ« konferencĂ«n e Kopenhagenit, tĂ« mbajtur nĂ« totor tĂ« vitit 1948, u caktuan pĂ«rfundimisht valĂ«t e mesme dhe tĂ« gjata pĂ«r vendĂ«t e zonĂ«s evropiane.. NĂ« fund tĂ« kĂ«saj konference u miratiua konventa dhe plani i ndarjes sĂ« valĂ«ve, i njohurme emrin “Plani i Kopenhagenit”,qĂ« hyri nĂ« fuqi mĂ« 1950.Sipas tij vendit tonĂ« iu caktuan 4 frekuencva pĂ«r t ‘u pĂ«rdorur nĂ« stacionet e TiranĂ«s, KorcĂ«s, ShkodrĂ«s,dhe GjirokastrĂ«s. Deri nĂ« vitin 1948, Radio Tirana mbante lidhje kryesisht me JugosllavinĂ«.,e cila po pĂ«rgatitej ta kthente ShqipĂ«rinĂ« nĂ« republikĂ« tĂ« shtatĂ«. Pas konferencĂ«s sĂ« sĂ« Radiodifuzionit jugosllav, ku mori pjesĂ« edhe vendi ynĂ«,(nĂ«ntor 1947), nĂ« revistĂ«n “RadiopĂ«rhapja” shkruhej kĂ«shtu:”Kjo konferencĂ« ka rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe pĂ«r radiodifuzioni tonĂ«.SikundĂ«r nĂ« cdo sektor, ashtu edhe nĂ« sektrin e radiodifuzionit vendi ynĂ« do tĂ« ketĂ« ndihmĂ«n e vlefshme tĂ« JugosllavisĂ« sĂ« mareshalit Tito.Prandaj, nĂ« zhvillimin e forcimin e Radiodifuzionit jugosllav,ne shikojmĂ« zhvillimin edhe forcimin e radiodifuzionit tonĂ«.” Por “muaji i mjaltit” midis tĂ« dy vendeve, sic dihet, nuk vazhdoi gjatĂ«.Kjo u pasqyrua edhe nĂ« marrĂ«dhĂ«niet midis dy radiodifuzioneve.MĂ« 1947 erdhi nĂ« TiranĂ« pa u ftuar njĂ« delegacion nga Komiteti i Radiodifuzionit jugosllav, i kryesuar nga Zvenko Rusic.Ai kĂ«rkoi qĂ« nĂ« emisione e Radio TiranĂ«s tĂ« zinin edhe mĂ« shumĂ« vend ngjarje nga Jugosllavia titiste.(“RadiopĂ«rhapja’nr.1,2,3.”Historiku i Radio TiranĂ«s’. Dhe ja, mĂ« 30 qershor 1948 shpallet Rezolucioni i InformbyrosĂ«, ku Partia Komuniste Jugosllave cilĂ«sohet si agjenture e imperializmit.NdĂ«rpriten marĂ«dhĂ«niet midis dy vendeve e, doemos, edhe midis dy radifuzioneve.Nuk arrin nĂ« portin e Durrsirt radistacioni me valĂ« tĂ« mesme 20 kĂ«, tĂ« cilin qeveria jonĂ« e kishte blerĂ« nĂ« FrancĂ«.NjĂ« fakt i tillĂ« pohohet edhe nĂ« njĂ« relacion tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« Radifuzionit tonĂ« drejtuar KryeministrisĂ«, ku thuhet:”Ky stacion u ble nĂ«pĂ«rmjet JugosllavisĂ« nga firma franceze “Tomson-Hudson” dhe arriti ne Rijeka.Por me daljen e komunikatĂ«s sĂ« InformbyrosĂ«, autoritete jugosllave ndaluan nisjen e kĂ«tij stacioni pĂ«r nĂ« DurrĂ«s dhe e mbajtĂ«n pĂ«r vete.”(AQSH, dosja 4 faqe 155).
  • 19. E njejta dukuri do tĂ« ndodhte nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1961, kur do tĂ« prisheshin marrĂ«dhĂ«niet me Bashkimin Sovjetik dhe nĂ« korrik tĂ« vitit 1978 me Kinen.. ShqipĂ«ria do tĂ« mbetej vetĂ«m.Po ashtu edhe RTVSH-ja. KĂ«shtu pĂ«r vite e vite, pĂ«r shkak tĂ« politikĂ«s aventurore qĂ« ndoqi diktatori Enver Hoxha nĂ« cdo fushĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« edhe fushĂ«n e kulturĂ«s dhe artit. Disa nga drejtuesit e Radio TiranĂ«s pas Clirimit Petro Kito Pas drejtorit tĂ« parĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s,Gjergj Bubani,(1938 deri 1944), i cili nĂ« Gjyqin Special tĂ« njw viti mw pas u dĂ«nua me gjashtĂ« vjet heqje lirie, drejtori i parĂ« pas Clirimit qĂ« nĂ« dhjetor 1944,u emĂ«rua Petro Kito. Kishte mbaruar shkollĂ«n Normale tĂ« Elbasanit, ku kishte mĂ«suar frengjisht, gjuhĂ« qĂ« e fliste rjedhshĂ«m, dhe italisht.Ishte kjo pĂ«rparĂ«si qĂ« i dha mundĂ«si, sic e kemi pĂ«rmendur mw lart, tĂ« merrte pjesĂ« nĂ« sa e konferenca ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« zhvilluara madje deri nĂ« MeksikĂ«, pĂ«r caktimin e valve tĂ« Radio TiranĂ«s. Perto Kito u pĂ«rpoq tĂ« shpinte dhe mĂ« tutje pĂ«rvojĂ«n e madhe tĂ« tĂ« fituar gjatĂ« viteve 1938-1944, qĂ«, si e kemi parĂ«, nuk kishte qenĂ« e vogĂ«l, pĂ«r mĂ« tepĂ«r kur njĂ« pjesĂ« e kuadrove, redaktorĂ« e teknikĂ«, vazhduan tĂ« punonin nĂ« kĂ«tĂ« institucion.Dhe rezultatet nuk munguan,pavarĂ«sisht se, duke qenĂ« nĂ«n trysninĂ« e dikaturĂ«s komuniste, emisionet qenĂ« nĂ« pjesĂ«n dĂ«rmuese tĂ« politizuara. NĂ« periudha tĂ« ndryshme ai pati pranw si nĂ«ndrejtorĂ« Alqi Kriston, qĂ« mĂ« pas do tĂ« shquhej si shkrimtar e pĂ«rkthyes, dhe gazetarin Findia Veizi. Nga natyra Petro Kito qe njeri i butĂ« dhe i arsyeshĂ«m.VlerĂ«sonte talente e reja, kĂ«rkonte edhe mendimin e tĂ« tjerĂ«ve pĂ«r probleme profesionale.MĂ« 1956,sic u tha mw siper si anĂ«tar i byrosĂ« sĂ« organizatĂ«s bazĂ« tĂ« partisĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, miratoi diskutimin e mbajtur nga Vehip Demi, shefi i redaksisĂ« sĂ« programacionit nĂ« KonferencĂ«n e TiranĂ«s, ku kritikohej udhĂ«heqja e PPSH-sĂ« qĂ« ishte shkĂ«putur nga masat dhe nuk po vinte nĂ« jetĂ« vendimet e Kongresit tĂ« 20-tĂ« PK tĂ« B.Sovjetik. MĂ« janar te vitit 1961, ndonĂ«se kishte kĂ«rkuar tĂ« largohej nga Radio, udhĂ«heqĂ«sit e lartĂ« tĂ« partisĂ« e panĂ« tĂ« arsyeshme te mbetej si nĂ«ndrejtor, kurse vendin e drejtorit e zuri Thanas Nano, i ardhur nga Komiteti Qendor I PPSH-sĂ«. NjĂ« goditje tjetĂ«r mori Petro Kito dhe pas Festivalit tĂ« 2-tĂ« tĂ« KĂ«ngĂ«s nĂ« Radio Tirana, nĂ« dhjetor tĂ« vitit 1962, qĂ« u kritikua nga udhĂ«heqja komuniste pĂ«r ndikime nga muzika dekadente borgjeze.Mbi tĂ« ra pĂ«rgjegjwsia se ishtĂ« marrĂ« organizimin e kĂ«tij festivali dhe kishte lejuar kĂ«shtu kĂ«to gabime. MĂ« 1966 Thanas Nano,pas Thirjes sĂ« KQ tĂ« PPSH pĂ«r tĂ« punuar aty ku ka nevojĂ« atdheu, gjeti rastin ta qarkullonte nĂ« Elbasan, ku caktua drejtor i ShtĂ«pisĂ« sĂ« KulturĂ«s.Sigurisht ishin hapur qitapet dhe ishte kujtuar Konferenca e TiranĂ«s.Themi kĂ«shtu,sepse qarkulluan nga Radioja edhe Adriatik Kanani, i cili kishte mbaruar studimet pĂ«r gazetari nĂ« B.Sovjetik,edhe ai njĂ« nga diskutantĂ«t mĂ« tĂ« flaktĂ« nĂ« KonferencĂ«n e TiranĂ«s, kur kishte qenĂ« gazetar nĂ« “ZĂ«rin e Popullit”. SidoqoftĂ«, Petro Kito, (1919-1994), mbeti nĂ« kujtesĂ«n e punonjĂ«ve tĂ« Radios si njĂ« drejtues i mirĂ« dhe i dashur. Ndryshe nga

  • 20. 
Thanas Nano
 Ardhja e Thanas Nanos na janar tw vitit 1961 u prit me drojtje nĂ« Radio Tirana. Kishte punuar prej 13 vjetĂ«sh,(1945-1958) nĂ« ATSH.Kishim dwgjuar se kishte punuar pastajpwr dy vjet nĂ« Drejtorin e PropagandĂ«s sĂ« KQ tĂ« PPSH-se.dhe qw andej erdhi drejtor i kwtijinstitucioni, detyrw nw clwn mbeti deri nĂ« janar tĂ« vitit 1972, kur ndĂ«rkohĂ«, ishte bĂ«rĂ« edhe drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i RTVSH-sĂ«. AtĂ« vit u largua me motivacionin konservator, shprehur nga Manush Myftiu, anĂ«tar i ByrosĂ« sĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ« dhe zv.kryetar i K. tĂ« Ministrave, nĂ« njĂ« mbledheje tĂ« kolektivit tĂ« RTVSH-sĂ«, pĂ«r t’u zĂ«vendĂ«suar nga Todi Lubonja. Mirwpo ,pa kaluar mirĂ« njĂ« vit, u kthye pĂ«rsĂ«ri, drejtpĂ«rdrjet me urdhĂ«rin e diktatorit Hoxha si “dorĂ« e fortĂ«â€, qĂ« do tĂ« mĂ«njanonte punĂ«n armiqĂ«sore tĂ« Todi LubonjĂ«s., i cili dĂ«nua me 15 vjet heqjĂ« lirie si armik i PartisĂ« dhe i popullit.Nw listwn e kandidatwve pwr postin e drejtorit tw pwrgjithshwm tw RTVSH-sw hartuar nga drejtoria e shtypit e KQ tew PPSH-sw, sic shkruan publicisti i i njohur, Marash Hajati,aso kohe instruktor nw kwtw drejtori,Enver Hoxha bwri kwtw shwnim:”Nw Raditelevizion tw kthenet, (gjirokastritshe),Thanasi.Mangwsi profesionale mund tw kemi,por prockat e Todit nuk do t’i bwjw”(‘Dera e prapme e shtypit”,faqe 84). Pavarwsisht se ishte dogmatik qĂ« mĂ« 1961 miratoi propozimin e Adriatik Kananit, pĂ«rgjegjĂ«s i redaksisĂ« sĂ« informacionit pĂ«r krijimin e “RevistĂ«s radiofonikĂ« tĂ« mbĂ«mjes”, njĂ« emision qĂ« u bĂ« i larmĂ«t dhe cilĂ«sor;gjithashtu, miratoi krijimin e sektorit tĂ« dispecerisĂ«, pĂ«r kontrollimin e emisioneve para transmetimit, dhe, ajo qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, miratoi krijimin e Arkivit tĂ« Radios, mĂ« 1962, ku qĂ« prej asaj kohe nĂ« fondin e saj janĂ« ruajtur materiale me vlera tĂ« mĂ«dha. Ai i dha nxitje edhe futjes sĂ« tĂ« ashtuquakjturave materiale tĂ« gjalla,pra, tĂ« radiokronikave e radioreportazheve, dukuri e rrallĂ« nĂ« emisionet e Radios. Vec kĂ«tyre, vuri menjĂ«herĂ« nĂ« jetĂ« edhe orientimin e QeverisĂ« qĂ« Radio Tirana tĂ« transmetonte emisone nga ora 8.00 deri 12.00 e nga 16.30 deri mĂ« 18.00, tĂ« cilat qenĂ« orĂ« tĂ« vdekura.KĂ«sisoj, Radio Tirana nisi tĂ« transmetonte emisione pa ndrĂ«prerje qĂ« nga ora 5.00 deri mĂ« 23.00. Mirepo personalitetin e tij e dĂ«mtuan disa tipare negative.Ishte shumw i vecuar dhe i ngurtw.Nuk mori pjesĂ« qoftĂ« nĂ« ndonjĂ« mbrĂ«mje vallzimi, a ekskursion me kolektivin, nuk u fut kurrĂ« nĂ« ndonjĂ« zyrĂ« pĂ«r tĂ« biseduar me redaktorĂ« a teknikĂ«.Krijoi rreth vetes njĂ« farĂ« grupi, midis tĂ« cilĂ«ve servilĂ« e tĂ« paaftĂ«.Luftoi, cuditĂ«risht tĂ« aftĂ«t dhe u hakmor ndaj tyre. Njihen poĂ«rplasjet qĂ« pati me gazetarĂ«t e talentuar Pirro Nace, i njohur pĂ«r dhuntitĂ« nĂ« mikrofon, qĂ« u detyrua tĂ« largohej pĂ«r tĂ« kaluar nĂ« revistĂ«n “Ylli”, me Fadil Kokomanin e Vangjel Lezhon, dy gazetarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« njohur sidomos pĂ«r emisonet artistiko-letrare, me zv.drejtoreshĂ«n e Radios, Nefo Myftiu
 Luftoi edhe folĂ«sit tĂ« mĂ« shquar-Vera Zhejin Feride Spahiun,(Konomin), qĂ« u deturua edhe ajo tĂ« largohej, pĂ«r t’u kthyer, sic do tĂ« shohim vite mĂ« pas nĂ« mikrofon edhe kamera. Luftoi edhe inxhinierĂ« e teknikĂ«,midis tĂ« cilĂ«ve inxh.Emil Plumbin qĂ« kishte vĂ«nĂ« bazat teknike tĂ« Radios sĂ« re, tĂ« cilin e qarkulloi mĂ« 1966 nĂ« DurrĂ«s e mĂ« pas qarkulloi edhe teknikun veteran, Spiro Qirko.Krijoi marrĂ«dhĂ«nie tĂ« ndera edhe me inxhinierin e talentuar, Gaqo Konomi.
  • 21. Nuk u shqua kurrĂ« si gazetar.Duke pĂ«rjashtuar rrallĂ« e tek ndonjĂ« koment politik tĂ« shkruar me gjuhĂ« tĂ« thatĂ« dogmatike , nuk qe i aftĂ« tĂ« shkruante as edhe njĂ« reportazh. Me largimin e tij nĂ« janar 1972, kolektivi i RTVSH-sĂ« mori frymĂ«, aq mĂ« tepĂ«r qĂ« ai qĂ« e zevedĂ«soi, Todi Lubonja, ishte krejt i kundĂ«rt.Po ky kolektiv u ndrydh me rikthmin e tij pas njĂ« viti.U rikthye mĂ« dogmatik dhe hakmarrws se mw parw..I dĂ«shmoi kĂ«to tipare negative edhe kur nĂ« fillim tĂ« vitit 1975 me qarkullimin e dytĂ« tĂ« kuadrit tw orientuar nga diktatori Hoxha, largoi kuadro tĂ« talentuar, si shkrimtarin Ruzhdi Pulaha, gazetarĂ«t Kliton Gilani,Qemal Xhomo, Albert Shala, Fuat Memeli e tw tjerw.Madje qarkulloi edhe gazetarĂ« qĂ« pĂ«r disa vjet do tĂ« dilnin nĂ« pension e qĂ« aq shumĂ« i kishin dhĂ«nĂ« Radios pĂ«r vite, si Findia Veizi,Maqo Afezolli etj..NĂ« tĂ« njejtĂ«n kohĂ« spastroi edhe tĂ«rĂ« ata qĂ« i ishin bĂ«rĂ« urĂ«, se tashmĂ« nuk ua kishte nevojĂ«n.PunonjĂ«sit e RTVSH-sĂ« mĂ« sĂ« fundi u cliruan nĂ« njw farĂ« mase kur nĂ« janar tĂ« vitit 1976 doli nĂ« pension nĂ« moshĂ«n 60 vjec e dhjetĂ« muaj, sĂ«rishmi si “dorĂ« e fortĂ«â€.. Eshtw pwr tw ardhur keq qw Agron Cobani,me disa ndwrprerjeje drejtor i Radios dhe TV-sw, qw mw 1978 e deri mw 2006, rekord pwr t’u futur nw librin “Gines”,me kulturw mediokre dhe pa ditur asnjw gjuhw tw huaj,njw ditw pas vdekjes sw Th.Nanos,mw 23 maj 2007, nw njw emision lajmesh nw RTVSH, ka deklaruar:” Thanas Nano ka bwrw epokw nw RTVSH”.Mos ndoshta ai e a fjalwn pwr to qw u theksuan mw sipwr pwr kwtw drejtor? 
Ymer Minzhozi
 PĂ«r gjashtĂ« vjet, (1957-1963), qe nĂ«ndrejtor i Radio TiranĂ«s.Mund tĂ« quhet pa mĂ«dyshje, drejtues-krijues, po tĂ« marrim parasysh se ishte komentatori mĂ« i mirĂ« politik, pĂ«r shĂ«nimet e ditĂ«s e komentet javore, qĂ« shquheshin pĂ«r njĂ« stil tĂ« vecantĂ«.Kjo kishte njĂ« arsye.Vec talentit Minxhozi lexonte nĂ« rusisht,( gjuhĂ« qĂ« e kishte mĂ«suar gjatĂ« studimeve nĂ« Bashkimin Sovjetik).MĂ« kujtohet qĂ« njĂ« nga gazetat mĂ« terheqĂ«se pĂ«r tĂ« ishte “Zarubjezhom,(“PĂ«rtej kufijve”), e pĂ«rjavshme ku pĂ«rfshiheshin shkrimet mĂ« tĂ« mira tĂ« shtypit botĂ«ror pĂ«r probleme ndĂ«rkombĂ«tare.Ishte pikĂ«risht kjo kulturĂ« qĂ« ndikoi nĂ« pĂ«rkryerjen e stilit tĂ« tij original, qĂ« u pa dhe nĂ« komente tĂ« botuara nĂ« shtyp. U shqua edhe si reportazhist dhe dashamirĂ«s ndaj tĂ« rinjve. Si gazetar qĂ« mĂ« 1959 nĂ« Radio, krijova marrĂ«dhĂ«nie shumĂ« tĂ« mira me tĂ«. Dhe pĂ«rfitova nga pĂ«rvoja e tij. Kishte kurajĂ«,ndaj disa herĂ« u pĂ«rplas edhe Thanas Nanon.Ndodhi njĂ« herĂ« qĂ« Nano mĂ« urdhĂ«roi mua dhe njĂ« gazetar tjetĂ«r tĂ« shkoja me shĂ«rbim nĂ« ShkodĂ«r, por pa automjet..Duhej tĂ« pĂ«rdornim autobusin e linjĂ«s.MirĂ«po, po tĂ« marrim parasysh se magnetofoni qĂ« do tĂ« pĂ«rdornim peshonte 14 kg, kuptohet se do ta kishin shumĂ« tĂ« vĂ«shirĂ« tĂ« leviznim nĂ«pwr qytet.Pas foli me Thanasin, madje nĂ« telefon, ndonĂ«se zyra e tij ishte shumĂ« praĂ«n zyrĂ«s sĂ« drejtorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m, anuloi sherbimin dhe i mbylli atij telefonin. NĂ« fund tĂ« vitit 1963 u emĂ«rua korrespondent i”ZĂ«rir tĂ« Popullit” nĂ« KinĂ« e Vietnam.AftĂ«sitĂ« si gazetaar e shkrimtar i dĂ«shmoi nĂ« disa libra qĂ« botoi e vazhdon tĂ« botojĂ« edhe tani. 
Nefo Myftiu
 Ndonwse nuk qe gazetare ,ajo, me t’u emwruar drejtoreshw e Radio Tiranws,(1967), pati aftwsinw tw njihej me vecoritw e saj dhe tw afronte,nxiste dhe vlerwsonte gazetarwt dhe kuadrot e tjerw mw tw mirw, gjw te tw cilwn nuk e kishtw bwrw Thanas Nano.Megjithwse
  • 22. e shoqja e nje anwtari tw Byrosw Politike tw Q tw PPSHsw,ajo krjijonte ngrohtwsi nw marwdhwniet me twrw punonjwsit. Ishte sw bashku me Todi Lubnjwn,drejtorin e pwrgjithwshwm tw RTVSH-sw organizuesja e Festivalit tw 11-tw,(1972), qw u dwnua padrejtwsisht nga Enver Hoxha.Si pasojw, nw prill tĂ« atij vitit 1973 u shkarkua nga kjo detyrw.Por mbeti nw kujteswn e twrw punojwsve tw kwtij institucioni. Kico Pandeli Mban rekordin nĂ« shtypin shqiptar se pse pĂ«r 25 vjet qe drejtor i Radio sĂ« Jashtme, (1963-1988), edhe pse, vec njĂ« rusishtjeje tĂ« calĂ« qĂ« e kishte mĂ«suar nĂ« B.Sovjetik, ku kishte ndjekur njĂ« shkollĂ« partie, nuk qe i zoti tĂ« mĂ«sontĂ« pakĂ«s frengjisht, a italisht, se pĂ«r anglisht nuk bĂ«hej fjalĂ«. Pedant si Thanas nano,u bĂ« i padĂ«shirueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ« gazetarĂ«t e Radios sw sĂ« Jashtme.Kishte maninĂ« qĂ« tĂ« vinte dorĂ« mbi shkrimet e tyre duke qenĂ« vetĂ« njĂ« gazetar mediokĂ«r. Nuk kishte mĂ« tĂ« voglin respekt pĂ«r pĂ«rkthyesit e folĂ«sit nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja,aq sa i shkurtoi shpĂ«rblimet e tyre nĂ« shuma qesharake. E detyroi pĂ«rkthyesin e talentuar, Robert Shvarc, tĂ« punonte nĂ« korridor, nĂ« tĂ« ftohtĂ« e nĂ« tĂ« nxehtĂ«.Vuante nga kompleksi i inferioriteti.Por kjo nuk e pengonte tĂ« cmohej nga KQ i PPSH-sĂ« si “komentator i shquar politik”.Madje edhe nga vetĂ« shoqja Nexhmie Hoxha. Kur doli nĂ« pension mĂ« 1988, askush nuk u kujtua nĂ« Radion e Jashtme tĂ« ndĂ«rmerrte tĂ« bĂ«nte njĂ« takim lamtumire me tw.. Portrete tw folwsve tw parw
 Kaliopi (Plasari)
 Isha shumĂ« i vogĂ«l, jo mĂ« shumĂ« se pesĂ« vjec, kur nisa tĂ« dĂ«gjoja pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« emisone tĂ« Radio TiranĂ«s.E, midis tyre, mĂ« ka mbetur ende nĂ« kujtesĂ« zĂ«ri i tingĂ«llueshĂ«m i njĂ« gruaj qĂ« thoshte:”KĂ«tu Radio Tirana! Po japim lajmet!”. Ky zĂ« e pas tij zĂ«ra tĂ« tjerĂ« burrash e grashĂ«, mĂ« kanĂ« shoqĂ«ruar deri sa erdhi njĂ« ditĂ« kur edhe unĂ«, i dashuruar pas mikrofonit, kĂ«rkova tĂ« bĂ«hesha folĂ«s nĂ« Radio Tirana. Dhe arrita.Madje nĂ« gusht tĂ« vitit 1958 nisa edhe tĂ« lexoja emisionet e lajmeve.Disa muaj mĂ« pas mĂ« caktuan tĂ« lexoja edhe lajmet e orĂ«s 22.00, qĂ« ishin edhe lajmet e fundit.Dhe aty m’u dha rastitĂ« lexoja pikĂ«risht me atĂ« folĂ«se, zĂ«ri i sĂ« cilĂ«s mĂ« kishte ngjallur aq kurreshtje qĂ« i mitur.Kjo ishte Kaliopi Plasari,(Nushi,1905-1979), qĂ« e kemi pĂ«rmendur nĂ« pjesĂ«t e para tĂ« kĂ«tij cikli.Natyrish qĂ« e kisha njohur ato muaj qĂ« kisha nisur tĂ« bĂ«ja provat para nĂ« mikrofon. Por kĂ«tĂ« radhĂ« do tĂ« lexoja bashkĂ« mĂ« tĂ«.Dhe, jo pa emocione. Pasi mbaruam sĂ« lexuari emisionin e lajmeve pata rast t’i shprehja asaj pĂ«rshtypjet qĂ« kisha pĂ«r tĂ«.Vuri buzĂ«n nĂ« gaz.KĂ«shtu u miqĂ«sova me kĂ«tĂ« grua, tashmĂ« nĂ« moshĂ«, qĂ« lĂ«xonte nĂ« tĂ« njejtĂ«n kohĂ« edhe emisionin e lajmeve ne frengjisht, gjuhĂ« qĂ« kishtĂ« mĂ«suar qĂ« nĂ« vegjĂ«li kur kishte jetuar nĂ« FrancĂ« sĂ« bashku me familjen emigruar atje prej vitesh.
  • 23. Mund tĂ« quhet me plot tĂ« drejtĂ« se Kaliopi Plasari Ă«shtĂ« folesĂ«sja e parĂ« qĂ« krijoi metodĂ«n e leximit tĂ« lajmeve.Ishte shumĂ« e saktĂ« nĂ« lexim, duke komunikuar me dĂ«gjuesit nĂ«pĂ«rmjet njĂ« intonacioni qĂ« i pĂ«rshtatej natyrĂ«s sĂ« gjuhĂ«s shqipe, sidomos nĂ« kalimin nga fjalitĂ« kryesore, te fjalitĂ« e varuara, qĂ« kĂ«rkojnĂ« pauza tĂ« domosdoshme. Mbaj mend sĂ« njĂ« ditĂ« maji tĂ« vitit 1960 kur unĂ« ende nuk kisha mbushur njĂ« vit qĂ« punoja nĂ« Radio, njĂ« grup punonjĂ«sish, midis tĂ« cilĂ«ve isha edhe unĂ«, bĂ«nĂ« nj vizitĂ« nĂ« shtĂ«pi qĂ« e gĂ«zoi pa masĂ«.. MĂ« pas,kur doli nĂ« pĂ«nsion, askush nga drejtuesit e Radios nuk u kujtia pĂ«r kĂ«tĂ« grua tĂ« heshtur dhe bujare, sepse njĂ« djalĂ«,Gjergjin,qĂ« kishte mbaruar studimet nĂ« Poloni, ia kishin internuar.. Haki Beleri
(1919-2003) Kemi pĂ«rmendur nĂ« pjesĂ«n e pestĂ« se nĂ« njĂ« konkurs pĂ«r folĂ«s tĂ« organizuar nĂ« Radio mĂ« verĂ« tĂ« vitit 1947, fitoi edhe Haki Beleri.Mbas mbarimit tĂ« studimeve studimet nĂ« Normalen e Elbasanit, Hakiu ndoqi studime pĂ«r disa vjet nĂ« Itali pĂ«r letĂ«rsi, tĂ« cilat pĂ«r shkak tĂ« LuftĂ«s sw Dytw Botwrore nuk arriti t’i pĂ«rfundonte. I dhĂ«nĂ« pas violinĂ«s, qĂ« do ta shpinte mĂ« pas edhe nĂ« orkestrĂ«n sinfonike tĂ« TOB-it, ai, si pa dashur mori pjesĂ« nĂ« konkursin nĂ« fjalĂ« dhe po ashtu si pa dashur u pĂ«lqye, e kĂ«shtu u pĂ«rcaktua fati i tij qĂ« - tĂ« jetĂ« vazhduesi i traditĂ«s sĂ« leximit tĂ« lajmit, komentit nĂ« mikrofon. Haki Beleri u bĂ« padyshin njĂ« zĂ« i vecantĂ« nĂ« leximin e lajmeve dhe sidomos tĂ« fjalimeve tĂ« udhqĂ«sve tanĂ« e tĂ« botĂ«s komuniste.PĂ«r tĂ« interesohej drejtperdrejt vetĂ« udhĂ«heqja.,ndonesĂ« dihej qĂ« kishte njĂ« vĂ«lla tĂ« pushkatur si nacionalis gjatĂ« LuftĂ«s.Vinte nĂ« Radio pĂ«r tĂ« lexuar lajmet edhe pasi kishte marrĂ« pjesĂ« nĂ« shfaqjet e TOB-it, vinte dhe herĂ«t nĂ« mĂ«ngjes duke pĂ«rdorur njĂ« bicikletĂ« tĂ« vjetĂ«r. KĂ«shtu qĂ« nga viti1948.Edhe ai pa dĂ«gjuar kurrĂ« njĂ« fjalĂ« tĂ« mirĂ« nga Thanas Nano. Dhe ja njĂ« ditĂ« e papritura.Ishte mbrĂ«mja e 6 majit tĂ« vitit 1976, kur Haki Beleri, po drejtohej nga studioja e transmetimi tĂ« lajmeve, u ndalua nga polici rojĂ«s tĂ« futej Brenda..I habitur kĂ«rkoi shpjegime,por atĂ« e mori tĂ« nesĂ«rmen..Me urdhĂ«r tĂ« Thanas Nanos, ai nuk do,tĂ« lexonte mĂ« nĂ« mikrofon pĂ«r shkak tĂ« vĂ«llait tĂ« pushkatuar.Po ringjallej e tmerrshmja luftĂ« e klasave qĂ« i shkonte shumĂ« pĂ«r shtat drejtorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m.KĂ«shtu, kur nuk ishte vecse 55 vjec, Haki Beleri ky zĂ« i vecantĂ« i mikrofonit, u deturua tĂ« lĂ«rgohej nga Radio Tirana.E larguan edhe nga TOB-i ku kishte qenĂ« jo vetĂ«m violinĂ« parĂ«,por edhe pĂ«rkthyes i operave tĂ« tilla si “MadamĂ« Baterflai”, “Toska”,Rigoleto”,”PeshkatarĂ«t e perlave”. NĂ« tetor tĂ« vitit 1994, kur po shkruauja librin “Historia e RTVSh-sĂ«â€, sĂ« bashku me ish- radiokronistin e njohur ,Piro Nace, bĂ«mĂ« nĂ« studion e lajmeve tĂ« Radio TiranĂ«s njĂ« bisedĂ« qĂ« duhet tĂ« jetĂ« ruajtur nĂ« arkivin zanor tĂ« kĂ«tij institucioni.Kujtuam kĂ«tĂ« ngjarje dramatike pĂ«r tĂ«.Iu luta pastaj Hakiut tĂ« lexonte disa lajme.Dhe i lexoi me shumĂ« emocione.Ishte po ai zĂ«, po ajo mĂ«nyrĂ« tĂ« lexuari.Dhe tĂ« vjen keq kur mendon se nga zeri i tij ka mbeur vetĂ«m ky fragment, sepse tĂ« gjitha regjistrimet e teksteve tĂ« lexuara nga ai, ishin zhdukur nga Arkivi i Radios si zë armiku Para vdekjes sĂ« tij nĂ« vitin 2003, nga TVSH-ja u realizua pĂ«r fat tĂ« mirĂ« njĂ« emision e plotĂ« qĂ« shpalos veprimtarinĂ« e tij si folĂ«si rrallĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s. Vera Zheji

  • 24. NĂ« shkurt tĂ« vitit 1948 nĂ« mikrofonin e Radio TiranĂ«s nisi tĂ« dĂ«gjohej zĂ«ri i njĂ« vajze.Shquhej,vecanĂ«risht nĂ« leximin e emisioneve letrare.Kjo ishte nxĂ«nĂ«sja e ShkollĂ«s Pedagogjike tĂ« TiranĂ«s, 15-vjecarja, Vera Zheji., qĂ« u bĂ« shumĂ« shpejt njĂ« zĂ« popullor.ZĂ«rin e saj mund ta dĂ«gjoje qĂ« nĂ« oĂ«n 5.00 tĂ« mĂ«ngjesit , duke lexuar emisone tĂ« llojeve tĂ« ndryshme. Duke qenĂ« se ishte shoqe e motrĂ«s sime, kĂ«rkova tĂ« njihesha me tĂ« qĂ« tĂ« provohesha si folĂ«s.Dhe ashtu ndodhi.MĂ« 12 janar tĂ« vitit 1958 u takova dhe u habita kur pashĂ« pĂ«rballĂ« meje njĂ« vajzĂ« te re tĂ« gjallĂ« e tĂ« pĂ«rzemĂ«rt. QĂ« nĂ« provat para mĂ« nxiti,mĂ« mĂ«soi dhe ashtu si me Kaliopi Plasarin erdhi dhe dita qĂ« tĂ« lexoj drejtpĂ«rdrejt ne mikrofon lajme , ku duhet kujdes qĂ« tĂ« mos gabosh se nuk ke rast qĂ« ta ndreqĂ«sh veten si nĂ« emisionet e regjistruara. Ajo qĂ« mĂ« ka bĂ«rĂ« gjitnjnjĂ« pĂ«rshtypje Ă«shtĂ« se Vera Zheji ishte folĂ«se qĂ« nuk gabonte kurrĂ« gjatĂ« leximit.E them me siguri se nga kjo pikĂ«pamje ishte dukuri e rrallĂ« duke e krahasuar edhe me folĂ«s tĂ« tjerĂ« qĂ« kam mundur tĂ« dĂ«gjoj nĂ« italisht dhe rusisht.MĂ« kujtohet se kur dĂ«gjoja Radio MoskĂ«n, cilĂ«si tĂ« tilla kishte Levitani i famshĂ«m. NjĂ« shembull:NĂ« prill tĂ« vitit 1960 po lexoja me VerĂ«n lajmet e orĂ«s 18.00.Zakonisht lajme tĂ« shkurtra dhe jo tĂ« rĂ«ndĂ«sishme Por ja befas hapet dera e brendshme e studios aty futet njĂ« redaktor.Ai ka nĂ« dorĂ« njĂ« fletĂ« tĂ« cilĂ«n ia lĂ« VerĂ«s nĂ« tryezĂ«n ku po lexojmĂ«.EshtĂ« njĂ« lajm i porsaardhur nga ATSH-ja, njĂ« lajmi qĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rkthyer me nxitim, Ă«shtĂ« redaktuar, gjithashtu, me nxitim dhe po me nxitim ka ardhur nĂ« Radio.Redaktori ka bĂ«rĂ« disa ndreqje edhe ai me kaq nxitim.Merret me mend se jo mĂ« folĂ«si, por edhe njĂ« lexues i zakonshĂ«m do ta ketĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« lexojĂ«.Forcat revolucionare tĂ« Fidel Kastros kanĂ« fituar nĂ« KubĂ«. KĂ«tĂ« ngjarje, qĂ« pĂ«r atĂ« kohĂ« qe nga mĂ« sensacionalet, pĂ«rmban lajmi ku ndreqjet u ngjajnĂ« hieroglifeve.Ta paktĂ«n pĂ«r sytĂ« e mi.Dhe Vera i lexoi kĂ«to hieroglife me saktĂ«si tĂ« habitshme.Me tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«r t’u mahnitur me tĂ«. Kush nuk kujton leximin e pĂ«rrallav tĂ« orĂ«s 19.00 nĂ« vitet 70-tĂ« nga Vera?MĂ« thoshte njĂ« shok,sot rreth tĂ« 40-tave qĂ« kur ishte i vogĂ«, linte lojĂ«n nĂ« rrugĂ« pĂ«r t’iu afruar Radios dhe pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar pĂ«rrallat e lexuara nga teta Vera. TĂ« tĂ«rĂ« e admironin VerĂ«n,vec
drejtorit tĂ« Radios,Thanas Nanos.Ishte mĂ« tĂ« vertetĂ« e habitshme.KurrĂ« nuk tha njĂ« fjalĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ«.Dhe kur Vera pas mbarimit tĂ« Institutit tĂ« LartĂ« tĂ« Arteve, me ndĂ«rmjetĂ«sinĂ« e Nefo Myftiut,drejtoreshĂ«s sĂ« Radio sĂ« Brendshme,u caktua pedagoge nĂ« atĂ« institut, Thanas Nano gjeti njĂ« mĂ«nyrĂ« meskine qĂ« tĂ« hakmerrej.Nuk deshi qĂ« ajo tĂ« lĂ«xonte cdo javĂ« njĂ« cikĂ«l emisionesh letraro-artistike tĂ« miratuara prej saj E justifikoi kĂ«tĂ« masĂ« me arsyen se nuk duhej tĂ« shpenzoheshin para pĂ«r folĂ«s tĂ« jashtĂ«m, kur kĂ«tĂ« punĂ« mund ta bĂ«nin folĂ«s tĂ« brendshĂ«m.Me tĂ« vĂ«rtetĂ« indinjuese.T’i mbyllej kĂ«shtu dera njĂ« foleseje kaq tĂ« njohur!?..PĂ«r fat tĂ« mirĂ«, Pirro Kondi,aso kohe drejtor i DrejtorisĂ« sĂ« PropagadĂ«s nĂ« KQ tĂ« PPSH-sĂ«, vuri cdo gjĂ« nĂ« vijĂ«. Vera lexoi edhe lajme nĂ« italisht, gjuhĂ« qĂ« e zotĂ«ronte shumĂ« mirĂ«,sepse ishte e prirur pĂ«r gjuhĂ« tĂ« huaja ashtu si vĂ«llezĂ«rit e saj tĂ« shquar nĂ« fushĂ«n e lĂ«tĂ«rsisĂ«, Petroja dhe Gjergji.Ajo mund tĂ« kishte qenĂ« pa drojĂ« edhe aktore e talentuar.E tregoi kĂ«tĂ« nĂ« disa pjesĂ« teatrore,(kujtoni komedinĂ« “Shi nĂ« plazh”), e ndonjĂ« film artistik. E, megjithatĂ«, askush nuk u kujtua qĂ« asaj t’i akordohej tĂ« paktĂ«n titulli “Artiste e Merituar”. Feride Spahiu,(Konomi)

  • 25. Ishte viti 1957 kur unĂ«, amator i rregullt i emisioneve tĂ« Radio TiranĂ«s, dĂ«gjova pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« njĂ« zĂ« tĂ« ri dhe tĂ« freskĂ«t.Dhe u habita kur mĂ«sova se ishte zĂ«ri i Feride Spahiut,njĂ« ish-nxĂ«nĂ«se e gjimnazit ”Qemal Stafa”, njĂ« njĂ« klasĂ« mĂ« poshtĂ« se klasa ku studioja unĂ«. U bĂ«mĂ« mĂ« pas shokĂ« tĂ« ngushtĂ«, nĂ« gusht tĂ« vitit 1958.Sic kam pĂ«rmendur edhe mĂ« sipĂ«r, atĂ«herĂ« nisa tĂ« lexoja lajmet. Ishte njĂ« provĂ« e vĂ«shtirĂ«, sepse,sic dihet, do tĂ« lexoja drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon.Dhe pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« lexova me Feriden.MĂ« dha zemĂ«r e, ndonĂ«se lexova me drojtje ,ta patĂ«n nuk gabova, as nuk ngeca. Me Feriden nĂ« mikrofon kemi kaluar edhe caste dramatike:NĂ« shkurt tĂ« vitit 1961 zhvillohej Kongresi i 4-t i PPSH-sĂ«.MeqĂ« Haki Beleri si violinist i TOB-it,merrte pjesĂ« nĂ« njĂ« shfaqje organizuar pĂ«r delegatĂ«t e kongresit e zĂ«vendĂ«sova nĂ« lajmet e orĂ«s 20.00.E tĂ« mendosh se diskutimet e shumĂ« delegatĂ«ve na u dhanĂ« nga redaktorĂ«t e lajmeve drejtpĂ«rdrejt ne nikrofon pasi ishin bĂ«rĂ« ndreqje e shkurtime. Kemi lexuar sĂ« bashku me Feriden deri nĂ« orĂ«n 21.45 e pas njĂ« pushimi prej 15 minutash, kur u transmetua muzikĂ«, rinisĂ«m maratonĂ«n me leximin e emisionit tĂ« fundit tĂ« lajmeve tĂ« orĂ«s 22.00, me diskutimt e tjera tĂ« delegatĂ«vĂ«, pĂ«rsĂ«ri plot korigjime, ku cuditĂ«srisht ,nga mobilizimi nuk bĂ«mĂ«,qofte edhe ngecjen mĂ« tĂ« vogĂ«.Pas leximit te lajmeve nĂ«ndrejtori, Ymer Minxhozi, na pĂ«rgĂ«zoi pĂ«rzemĂ«rsisht. Ashtu si Vera edhe Ferideja u fut “nĂ« orbitĂ«n” e Thanas Nanos, qĂ« vazhdonte tĂ« mos kishte ndonjĂ« konsideratĂ« pĂ«r folĂ«sit. Ishte kjo arsyeja qĂ« kĂ«rkoi qĂ« ata tĂ« mos punonin mĂ« 6 orĂ« nĂ« ditĂ« sipas vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave pĂ«r artistĂ«t, por 8 orĂ«.Qe njĂ« vendim absurd,por qĂ«, cuditĂ«risht, me gjithĂ« kundĂ«rshtimin e folĂ«sve, u vu nĂ« zbatim. NĂ« kĂ«to rrethana Ferideja qĂ« mĂ« pas do tĂ« bĂ«hej bashkĂ«shortja e inxhinierit tĂ« talentuar, Gaqo Kononi, u detyrua tĂ« largohej nga Radio, tĂ« ndiqte degĂ«n gjuhĂ«-letĂ«rsi nĂ« UT e tĂ« punonte redaktore gjuhĂ«sore nĂ« Shtwpinw Botuese tw Librit shkollor. U rikthye mw 1980 nw mikrofonin e Radios, madje edhe nĂ« kamerat e TVSh-sw, ku krijoi njĂ« personalitet tĂ« vetin,duke mbetur e pĂ«rlqyer nga radioteleshikuesit., qoftĂ« pĂ«r leximin e lajmeve, qoftĂ« edhe pĂ«r leximin e emisioneve letraro-artistike. Kico Fotiadhi NjĂ« zĂ« qĂ« u ngjit me dinjitet nĂ« nivelin e leximit tĂ« Haki Belerit, madje nĂ« disa drejtime coi edhe mĂ« tutje pĂ«rvojĂ«n e tij..U shfaq nĂ« mikrofon nĂ« vitin1960, kur ishte nĂ« radhĂ«t e UshtrisĂ«.I diplomur nĂ« Institutin e LartĂ« Dramatik, Kico pati njĂ« gamĂ« tĂ« madhe qĂ« nisi jo vetĂ«m mĂ« leximin e lajmeve e bisedave politike e shoqĂ«rore, por edhe me paraqitjen e spektakleve si njĂ« festival tĂ« kĂ«ngĂ«s nĂ« RTVSH e, mbi tĂ« gjitha, edhe si telereportazhist. NĂ« kĂ«tĂ« rol ai drejtoi me sukses nje sĂ«rĂ« emisionesh televizive me karakter historiko- kulturor pĂ«r zhvillimin e qyteteve e krahinave tĂ« vendit tonĂ«. Edhe ai nuk qe pĂ«lqyer nga Thanas Nano.NjĂ« cen biografik sipas njĂ« njoftimi nga vendlindja,sic wshtw thwnw mw sipwr, u bĂ« shkak qĂ« tĂ« degdisej pĂ«r disa vjet nĂ« njĂ« fshat tĂ« TiranĂ«s. U rikthye nĂ« RTVSH, ku vazhdoi me sukses veprimatrinĂ« si folĂ«s nĂ« emisione radiotelvizive. NĂ« Radio mĂ« pas u shquan edhe folĂ«s tĂ« tjerĂ«, ndĂ«r tĂ« cilĂ«ve,nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ«, Meropi Xhai, (Matlia),e cila shpesh herĂ« i shĂ«mbĂ«llente Vera Zhejit, Elsa Xhai, Viron Noti,pa dyshim njĂ«
  • 26. folĂ«s i njĂ« niveli shumĂ« tĂ« lartĂ«,Liliana Mecani, Lorenc Zadrima,SkĂ«ndĂ«r Rama e mĂ« vonĂ« Arben Kamberi, i cili u aktivizua edhe nĂ« emisone televizive etj. NdĂ«r ta duhet tĂ« pĂ«rmendim edhe pr.Thanas Shkurtin.Nuk lexoi nĂ« emisionet e lajmeve nĂ« gjuhĂ«n shqipe, por nĂ« italisht, frengjisht dhe anglisht pĂ«r botĂ«n e jashtme, sikur tĂ« ishte italian, francez, ose anglez.Besoj njĂ« rast i rrallĂ« edhe nĂ« botĂ«.Nuk mĂ« harrohet kurrĂ« qĂ« nĂ« disa letra tĂ« ardhura nga dĂ«gjues tĂ« huaj nĂ« adresĂ« tĂ« Radio TiranĂ«s, mĂ« 1956-60,kur punoja nĂ« redaksisnĂ« e jashtme tĂ« saj, shprehej habia se si njĂ« shqiptar lexonte nĂ« anglisht, sikur tĂ« ishte folws i BBC-sw. Ata, dhe tĂ« tjerĂ« qĂ« erdhĂ«m mĂ« pas, pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« galeri tĂ« kĂ«ndshme tĂ« folĂ«sve tĂ« Radio TiranĂ«s, qĂ« do tĂ« pĂ«rmenden gjithnjĂ« mĂ« respekt nga dĂ«gjuesit e hershĂ«m tĂ« emisioneve radiofonike. Radiokronikat e para
 VĂ«rtet folĂ«sit, kur hapnin emisonet ose kur lĂ«xonin lajmet, thoshin :”Ju flet Tirana”,por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Radio Tirana nuk fliste, por vetĂ«m lexonte.Lexoheshin lajmet, rubrikat kulturore, artistke, ekonomike,politike,lexoheshin bisedat, lexohej gjithcka. MirĂ«po, ndĂ«rkohĂ«, tĂ« paktĂ«n nga Radio Rai, qĂ« dĂ«gjohej thuajse nĂ« tĂ«rĂ« territorin e vendit, shihej se kishte radiokronika, radioreportazhe, biseda me pyetje e pĂ«rgjigje,.transmetime ngjarjesh tĂ« rĂ«ndĂ«sishme.NĂ« qendĂ«r tĂ« tyre ishte gazetari e jo folĂ«si. Radio Tirana ishte shumĂ« larg kĂ«tij synimi.PĂ«r shumĂ« arsye.E para, dhe mĂ« kryesorja, se gazetarĂ«t ende nuk kishin pĂ«rvojĂ«n dhe aftesinĂ« pĂ«r tĂ« folur nĂ« mikrofon duke pĂ«rjashtuar ndonjĂ« gazetar si Pirro Nace,ose Muho Rehova, qĂ« ishin ende shumĂ« tĂ« rinj.E dyta, ishte shumĂ« vĂ«shtirĂ« qĂ« bashkĂ«punĂ«torĂ«t tĂ« flisnin drejtpĂ«rdrejt nĂ« mikrofon.E treta,edhe po tĂ« ishin tĂ« aftĂ«, ishte censura qĂ« nuk lejonte njĂ« hap tĂ« tillĂ« qĂ« ishte shumĂ« i rrezikĂ«shĂ«m dhe i pakotrolluar.Mund tĂ« ndodhnin gabime, sidomos gabime politike. Por edhe pas vitit 1950, kur Radio Tirana u pajis me nagnetofonĂ« dhe kur u krijuan, pra, mundĂ«si tĂ« paktĂ«n pĂ«r tĂ« zhvilluar biseda me bashkĂ«punĂ«torĂ«, kjo nuk u arrit, sepse vazhdonte tĂ« mungonte pĂ«rvoja e vetĂ« gazetarĂ«ve.SidoqoftĂ«, bisedat e para e mĂ« pas radioreportazhet, hapĂ«n njĂ« faqe te re nĂ« historin e Radio Tiranws aty nga mesi i viteve 50, kur nĂ« Radio ishte kthyer pas studimeve jashtĂ« shtetit Pirro Nace, e pas tij kishin nisur tĂ« aktivizoheshin nĂ«kĂ«tĂ« drejtim Koco Afezolli,Kadri Zotria, Maqo Afezolli e Adli Daci. MegjithatĂ«,radiokronika dhe radioreportazhi ende nuk dukeshin nĂ« horizont.TjetĂ«r pengesĂ«.Radio nuk kishte magnetofonĂ« tĂ« lĂ«vizshĂ«m pĂ«r t’u bartur nga njĂ« vend nĂ« tjertin. Kur unĂ« nisa punĂ«n nĂ« radio Tirana mĂ« 1958, sĂ« pari si bashkĂ«punĂ«tor e pastaj si gazetar, pashĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« qĂ« Radio Tirana ishte pajisur me magnetofonĂ« tĂ« markĂ«s austriake “Hornifon”,tĂ« njĂ« cilĂ«sie shumĂ« tĂ« mirĂ«, por tĂ« rĂ«ndĂ« nĂ« pĂ«rdorim.TĂ« lĂ«vizje nga RadioTirana nĂ« njĂ« institucion tjetĂ«r, duhej tĂ« pĂ«rdorje pa tjetĂ«r automjet.E, po tĂ« marrim parasysh se Radio Tirana kishte gjithsej dy tĂ« tilla,kuptohet se sa vĂ«shirĂ«si u dilnin gazetarĂ«ve.Vec kĂ«saj, kĂ«ta tipa magnetofonĂ«sh punonin mĂ« korrent elektrik e, si pasojĂ«, regjistrimet duhej tĂ« bĂ«heshin aty ku kishte priza
 KĂ«shtu, nĂ« tĂ« tilla kushte tĂ« vĂ«shtira nisĂ«n tĂ« punonin gazetarĂ«t e mikrofonit pĂ«r tĂ« realizuar ato qĂ« fillim nisĂ«n tĂ« tĂ« quheshsin emisione tĂ« gjalla..Natyrisht, tĂ« gjitha tĂ« regjistruara.
  • 27. Disa nga radiokronistĂ«t e pare dhe
 Radiokronika tĂ« mirĂ«fillta e tĂ« drejtpĂ«rdrejta, do tĂ« nisnin mĂ« vonĂ«.(pĂ«rjashtohen manifestimet me rastin e festave tĂ« shoqĂ«ruara me parakalime, nĂ« tĂ« cilat aktivizoheshin kryesisht folĂ«sit e e mĂ« vonĂ« gazetarĂ«t, tĂ« cilat jĂ«nĂ« bĂ«rĂ«, sic kemi parĂ« qĂ« mĂ« 1944, gjatĂ« parakalimit tĂ« forcave partizane nĂ« bulevardin “DĂ«shmorĂ«t e kombit”. MĂ« 1959,vec Pirro Naces, u shqua pĂ«r emisione tĂ« gjalla nĂ« mikrofon Maqo Afezolli dhe Kadri Zotria, vecanĂ«risht nĂ« radioreportazhet nĂ« VlorĂ«, me rastin e 50-vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ«.NĂ« maj tĂ« atij viti duhet tĂ« pĂ«rmendim edhe radiokronikĂ«n nga aeroporti i Rinasit, me rastin e ardhjes sĂ« Nikita Hrushovit, Sekretarit tĂ« ParĂ« tĂ« KQ tĂ« PK tĂ« B.Sovjetik, realizuar nga Frederik Gjerasi, ish-folĂ«s nĂ« Radio Moska. Radiokronikat e para nĂ« emisonet e lajmeve nisĂ«n qĂ« nĂ« janar tĂ« vitit 1961, nĂ« prag tĂ« Kongresit tĂ« 4-t tĂ« PPSH-sĂ«.U aktivizuan gazetarĂ«t e informacionit, Polivaq Lino,Bajram Vuka, Kadri Zotria.(NdĂ«rkohĂ«, Pirro Nace, qĂ« ishte pionieri i radiokronikĂ«s, si pasojĂ« e qĂ«ndrimit tĂ« ashpĂ«r tĂ« Thanas Nanos ndaj tij, sic kemi thĂ«nĂ«, u detyrua tĂ« lĂ«rgohej nga Radio Tirana).Por, megjithatĂ«, ai la jo vetĂ«m pĂ«rvojĂ«n e tij jo tĂ« pakĂ«t, por edhe njĂ« talet tĂ« mikrofonit.Ky ishte Alfons Gurashi qĂ« nisi tĂ« aktivizohej si folĂ«s nĂ« “RubrikĂ«n e rinisĂ«â€, tĂ« pĂ«rgatitur nga vetĂ« Piro Nace, e mĂ« pas nĂ« emisionetĂ« tjera.(Alfonsi u nda papritur nga ne nw fillim tw kwtij viti,duke lwnw gjurmw tw pashlyeshme nw historinw e radiokronikws shqiptare). NdonĂ«se punoja nĂ« redaksinĂ« e kulturĂ«s qĂ« mĂ« 1959, nisa tĂ« bashkĂ«punoja me “RubrikĂ«n sportive”, ku edhe pĂ«rgatita radiokronikat e para nga mjediset sportive, sidomos nga Pallati i Sportit “Partizani”.Madje, jo me dĂ«shirĂ«, edhe unĂ« isha i detyruar tĂ« ndihmoja redaksinĂ« e informacionit me radiokronika nga qendra pune e prodhimi. Hopi mĂ« i madh i radiokronikĂ«s shqiptare,nisi mĂ« 20 maj 1964, kur drejtoria e Radio TiranĂ«s i kĂ«rkoi “Albimportit”qĂ« nĂ« vend tĂ« magnetofonve tĂ« markĂ«s austriake “Hornifon”, tĂ« importoheshin magnetofonĂ« tĂ« levizshĂ«m tĂ« markĂ«s gjermanoperendimore”Uher”. Dhe, mĂ« tĂ« vertĂ«tĂ«, kĂ«shtu ndodhi.MĂ« kujtohet tetori i atij viti, kur inxhinier Emil Plumbi na mĂ«soi si duhej tĂ« vinim nĂ« pĂ«rdorim kĂ«ta magnetofonĂ« qĂ« punonin edhe me bateri, tĂ« cilĂ«t sollĂ«n njĂ« revolucion nĂ« emisionet e gjalla tĂ« Radio TiranĂ«s. Me aparate tĂ« tilla nisĂ«n tĂ« punonin nĂ« redaksinĂ« e informacionit dy gazetarĂ« tĂ« rinj,Alfonsi Gurashi,qĂ« u rikthye pasi kreu shĂ«rbimin ushtarak dhe Agron Cobani.Ishte dhjetori i vitit 1965 kur ata u Ă«mĂ«ruan radiokronistĂ« profesionistĂ«, duke cuar mĂ« pĂ«rpara punĂ«n e kryer deri atĂ«herĂ« nga Polivaq Lino ,Bajram Vuka e Kadri Zotria.Radiokronika, falĂ« kĂ«tyre dy gazetarĂ«ve tĂ« talenuar tĂ« mikrofonit, u bĂ« pjesĂ« pĂ«rbĂ«rese e “RevistĂ«s Radiofonike”. MĂ« pas galeria e radiokronistĂ«vĂ« u pasurua me zĂ«ra tĂ« rinj, si DhimitĂ«r Dishnica, Zamira Koleci,Amali Dhamo,dhe, Timo Luto, i cili,mĂ« pas, sic e kemi vwnw nw dukje ,pas njĂ« intrige tĂ« kurdisur nga Ministria e Brendshme, ku shpĂ«toi pa u dĂ«nuar me burgim, u transferua mĂ« 1985 nĂ« njĂ« fshat tĂ« TiransĂ«. Punoi atje deri mĂ« 1990 e pastaj u kthye nĂ« TVSH, ku sĂ«rishmi u shqua pĂ«r telekronika tĂ« pĂ«rgatitura me profesionalizĂ«m tĂ« lartĂ«. 
RadiokronistĂ«t e parw sportivĂ« “Ishte hera e parĂ« qĂ« do tĂ« transmetohej me radio nji ndeshje futbolli nĂ« vendin tonĂ«.Zani i kumbueshĂ«m dhe i aciktĂ« i transmetuesit ,(kishe me thanĂ« me siguri se ka qenĂ« zoti Anton
  • 28. Mazreku),nuk la asnji rast me kalue por tĂ« gjitha udhĂ«timet e topit i transmetoi pĂ«r bukuri pĂ«r dĂ«gjuesit tanë .” KĂ«shtu shkruante gazeta “Sporti Shqiptar” e datĂ«s10 shtator 1938 rreth ndeshjes miqĂ«sore ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« futbollit midis “SK TiranĂ«s” dhe “Iraklisit” tĂ« KavallĂ«s,(Greqi),zhvilluar mĂ« 1 shtator nĂ« fushĂ«n “Shallvare” tĂ« TiranĂ«s.Dhe artikullshkruesi nuk gabonte.Ishte pikĂ«risht Anton Mazreku, drejtori i kĂ«saj gazete dhe pa dyshim gazetari dhe specialisti me i mirĂ« i futbollit nĂ« atĂ« kohĂ« nĂ« ShqipĂ«qri, ish-futbollist i “SkĂ«ndĂ«rbeut” tĂ« KorcĂ«s, qĂ« ndĂ«rmori komentimin e kĂ«saj ndĂ«shjeje nĂ« valĂ«t e Radio TiranĂ«s.Dhe kjo ndodhi gati tre muaj para inaugurimit tĂ« Radio TiransĂ« mĂ« 28 nentor 1938, nĂ« periudhĂ«n tri ditore kur u bĂ«nĂ« provat e fundit tĂ« transmetimeve, tĂ« cilat dolĂ«n me sukses. PĂ«r fat tĂ« keq, kjo ishte hera e parĂ« dhe fundit qĂ« Radio Tirana transmetoi njĂ« ndeshje futbolli, deri mĂ« 1945.PikĂ«risht mĂ« 20 dhjetor tĂ« atij viti ishte pĂ«rsĂ«ri Anton Mazreku dhe edhe njĂ« herĂ« nga fusha e “Shallvares”, kometoi njĂ« tjetĂ«r ndeshje kĂ«tĂ« radhĂ« midis “TiranĂ«s” dhe “VllaznisĂ«, e cila shĂ«nontĂ« fillimin e pandĂ«rprĂ«rĂ« tĂ« kampionateve tona tĂ« futbollit. Nga goja e Antomn Mazrekut dĂ«gjuesit ndoqĂ«n edhe ndeshjet e turneut tĂ« futbollit tĂ« LojĂ«rave BallkanikĂ« tĂ« vitit 1946, ku ShqipĂ«ria doli kampione si dhe fitoret e bukura, por edhe humbjet e parfaqĂ«sueses sonĂ« nĂ« ndeshje ndĂ«rkombĂ«tare. Anton Mazreku, sic ma ka pohuar vetĂ«, nuk mungoi asnjĂ« herĂ« nĂ« mikrofonin nga fushat e futbollit,duke pĂ«rjashtuar ndeshjen e zhvilluar nĂ« Bukuresht, mĂ« 1 maj 1948 kundĂ«r parfaqĂ«sueses rumune, ku tanĂ«t fituan 1-0, me njĂ« gol tĂ« rrallĂ« tĂ« Mirashit.AtĂ« ndeshje e komentoi rastĂ«sisht,Pandi Allabashi, qĂ« ishte pjesĂ«tar i delegacionit tonĂ« sportiv.Dhe, natyrisht, sic mĂ« ka pohuar edhe ai vetĂ«,nga qĂ« nuk kishte haber nga ajo punĂ«, bĂ«ri c’bĂ«ri po fjalĂ«t e tij kryesore, sic i mbaj edhe unĂ« mend ndonĂ«se kam qenĂ« vetĂ«m 10 vjec, ishin:”Ja, tani topi ndodhet nĂ« ajĂ«r, e merr Borici Bicaku dhe pĂ«rsĂ«ri topi nĂ« ajĂ«r
” Por Anton Mazreku komentoi edhe ndeshjen e zhvilluar mĂ« 14 shtator tĂ« viti1950 nĂ« Budapest kundĂ«r HungarisĂ« sĂ« legjendave tĂ« futbollit botĂ«ror, Pushkash e e Kocish, qĂ« tanĂ«t e humbĂ«n me rezultatin e thellĂ« 12-0. “KolegĂ«t nga Radio Budapestit mĂ« dhanĂ« disqet ku ishte regjistruar kjo ndĂ«shje.-mĂ« thoshtĂ« njĂ« herĂ« Antoni,- tĂ« cilat imbajta pĂ«r shumĂ« kohĂ« nĂ« shtepi, por kurrĂ« nuk i dĂ«gjova, nga qĂ« nuk doja tĂ« kujtoja kĂ«tĂ« ngjarje shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« tĂ« futbollit tonĂ«. Kjo erdhi si pasojĂ« e tronditjes sĂ« madhe qĂ« pushtoi skuadrĂ«n pas arratisjes sĂ« futbollistĂ«ve Bahri Kavaja e Bule Vathi, tĂ« cilĂ«t u hodhĂ«n nga anija nĂ« det, kur anija sovjetike, nĂ« tĂ« cilĂ«n po udhĂ«tonim drejt KostancĂ«s, po kalonte nĂ«pĂ«r Bosfor..” NjĂ« ditĂ« verĂ« tĂ« vitit 1964 u pĂ«rpoqa ta bindja qĂ« t’i dĂ«gjonim mĂ«sĂ« fundi ato disqe, por ai pĂ«rsĂ«ri nuk u bind.Sic duket, nuk donte tĂ« rindĂ«rmendte kujtimet e hidhura tĂ« asj ndeshjeje dhe atij turneu ku pĂ«rfqĂ«suesja jonĂ« humbi edhe me RumaninĂ« 0-3 e me CekosllovakinĂ« 0-5. Anton Mazreku qe i pranishĂ«m edhe nĂ« ndeshje qĂ« skuadra jonĂ« e RinisĂ« zhvilloi nĂ«pwr fĂ«stivale botĂ«rore tĂ« rinisĂ«, deri te ndeshjet e “Dinamos “ sĂ« TirannĂ«s nĂ« njĂ« turne miqĂ«sor nĂ« RD Gjermane dhe nĂ« nĂ« B.Sovjetik mĂ« 1958. Pastaj nisi njĂ« periudhĂ« e gjatĂ« ”agjĂ«rimi”, kur asnjĂ« ndeshje nuk u transmetua mĂ« nga jashtĂ« shtetit., ndonse ShqiĂ«ria nisi tĂ« merrte pjesĂ« nĂ« veprimtari evropiane e botĂ«rore. Duhej tĂ« vinte shtatori i vitit 1987 qĂ« gazetari Ahmet Shqari tĂ« shoqĂ«ronte “Flamurtarin”e VlorĂ«s nĂ« BarcelonĂ« nĂ« takimin e kthimit pĂ«r KupĂ«n e UEFA-s me skuadrĂ«n e famshme tĂ« kĂ«tij qyteti, qĂ« kjo ndeshje tĂ« komentohej prej tij nga Radio Tirana.Pra, pas gati 30 vjetĂ«sh.