Tekstverklaren signaalwoorden 5 havo eindexamentheorie

1. Tekstverklaren- Tekstdoelen

2. Algemene tekstdoelenWe onderscheiden de volgende tekstdoelen: Informeren, uiteenzetten, beschouwen, overtuigen (betogen), activeren amuseren en gevoelens uitdrukken. Informeren: informatie geven is het hoofddoel, de schrijver of spreker heeft niet de bedoeling de lezer of luisteraar te overtuigen. Er wordt uitsluitend “droge informatie” gegeven. Voorbeelden hiervan zijn de weersverwachting en een gebruiksaanwijzing.

3. Uiteenzetten: bij een uiteenzetting krijg je wat meer informatie dan bij een puur informatieve tekst. Er wordt extra uitleg gegeven, bijvoorbeeld hoe iets is ontstaan. Uiteenzettingen zijn objectief en bevatten dus geen eigen mening. Het gaat om de feitelijke weergave en het doel is uitleggen aan de hand van controleerbaar ware feiten op een zakelijke manier.

4. Beschouwen: bij een beschouwing wordt een onderwerp van verschillende kanten belicht vanuit verschillende invalshoeken. Je krijgt voor- en nadelen, verklaringen, interpretaties, je wordt aan het denken gezet. Het is aan de lezer of luisteraar om zijn eigen standpunt te bepalen. Een voorbeeld hiervan is een achtergrondartikel bij een bepaalde gebeurtenis.

5. Overtuigen (betogen): Een betoog is subjectief, Je wil de lezer of luisteraar met jouw standpunt laten instemmen en je probeert hem te overtuigen met goede argumenten en eventueel tegenargumenten en weerleggingen.

6. Activeren: dit gaat nog een stapje verder dan overtuigen, de mensen moeten in actie komen. Denk hierbij aan propaganda en reclame.

7. Amuseren: dit schrijfdoel wordt ook wel diverterend genoemd. Het is de bedoeling om mensen te vermaken. Voorbeelden hiervan zijn romans, columns en stripverhalen.

8. Expressief: je wil gevoelens uitdrukken, bijvoorbeeld boosheid, teleurstelling of verliefdheid. Voorbeelden van expressieve teksten zijn liefdesbrieven en ingezonden (boze) brieven in een krant.

9. Opdracht Hierna vind je zes schrijfsituaties. Stel bij elke situatie vast vanuit welk doel de schrijver te werk zal gaan. Een amateurfotograaf rekent in een hobbyblad voor, hoeveel tijd en geld hij per week aan zijn liefhebberij besteedt. 2. In het blad van de Albert Hein beschrijft een drukbezette klant de nadelen en de voordelen van internetshoppen. 3. Een bewoner van het buitengebied laat in een plaatselijke krant zijn ergernis blijken over reigers die keer op keer zijn vijver dreigen leeg te vissen. 4. Een bezoeker van een vakantiepark legt in een ingezonden brief uit waarom hij het belachelijk vindt dat het plaatselijke racecircuit weer zal worden gebruikt. 5. Het Frans toeristenbureau wijst in een enthousiaste reclamefolder op het bestaan van autoslaaptreinen met als bestemming Saint Raphaël aan de Zuid-Franse kust. 6. Een socioloog vraagt zich in zijn boek af waarom er zoveel verschillende opvattingen zijn over wat de rol van de vrouw en de man in de samenleving is.

10. Opdracht Onderstaande tekstjes komen van de site van de Volkskrant. Bepaal van de hoofdtekst en de vier hier opgenomen reacties welk tekstdoel ze hebben. Ook Nederland kijkt weg als er lijken aanspoelen “Jaarlijks sterven meer dan duizend migranten, voornamelijk uit Afrika, die op weg zijn naar Europa in de hoop op een betere toekomst. Maar wat doet Europa? De lijken worden niet geïdentificeerd; en als de identiteit wel bekend is, wordt de familie niet eens op de hoogte gesteld. Dit is onmenselijk. Ook Nederland draagt hier verantwoordelijkheid voor”, betoogt hoogleraar Thomas Spijkerboer vandaag in de Volkskrant.

11. Spijkerboer: “Als er een lijk in de gracht wordt aangetroffen, wordt vanzelfsprekend geprobeerd te achterhalen om wie het gaat, en hoe het zo ver heeft kunnen komen. Maar omgekomen migranten worden zo snel mogelijk begraven. Dit mag zo niet doorgaan. Ook bij aangespoelde migranten moet worden gepoogd te achterhalen om wie het gaat en moeten gegevens (bijvoorbeeld dna) worden opgeslagen ten behoeve van de nabestaanden.” Spijkerboer wil dat Europese landen drie dingen doen: Ten eerste moeten zij de enorme technische en financiële middelen die worden ingezet om migratie naar Europa te bestrijden, ook gebruiken om slachtoffers te identificeren. Ten tweede moeten zij betrouwbare gegevens verzamelen over het aantal lijken dat aanspoelt. En ten derde moeten zij zich afvragen of er een verband is tussen Europees beleid en het aantal doden, en zo ja bekijken of het beter kan.

12. Is Nederland inderdaad verantwoordelijk hiervoor? De Volkskrantredactie stelt uw mening op prijs. 1. HJ van Vliet zegt: Ik check al een paar dagen of er reacties op Spijkerboers opiniestuk verschijnen , wat niet het geval is. Wat je er ook van vindt, het leek mij een zinnig verhaal over een zaak waarvan ikzelf te weinig weet om mijn stem te verheffen. Maar NIEMAND reageert. Mag ik daaruit de conclusie trekken dat wij allen wegkijken terwijl er lijken aanspoelen, en dat deze kwestie ons niets interesseert?

13. 2. A.R. Girbessrzegt: Allereerst merk ik op dat het drama dat zich in Afrika afspeelt, het gevolg is van “overbevolking”. Dat Afrikanen naar Europa willen komen en dat ze hier een “beter leven” hopen te krijgen, is een logisch gevolg van de voorstelling die men daar heeft van Europa. Maar wat de Afrikaan niet beseft, is het feit dat hij in Europa geen toekomst heeft als hij geen goede opleiding heeft genoten en geen goede bekwaamheid bezit. Europa wacht niet op analfabeten. Dit gegeven is hard: wel de waarheid overigens. Nederland heeft geen belang bij “nog meer mensen die in de bijstand belanden”. De immigratie wordt onbetaalbaar. Europese landen hebben geen enkele verantwoordelijkheid in deze kwestie.

14. 3. Bert Nijhof zegt: Gisteren heb ik een Nigeriaanse kennis bezocht in een uitzetcentrum, gepakt door de politie evenals twee jaar geleden. Vele Afrikanen blijven de oversteek naar Europa wagen, omdat ze afgestudeerd zijn en geen werk kunnen vinden in hun land. Hun familie heeft veel geld in hun opleiding geïnvesteerd en men voelt zich verplicht iets terug te doen. In de AOW-discussie heb ik vernomen dat er in Nederland 400.000 vacatures ontstaan wanneer de babyboomgeneratie met pensioen gaat. Het wordt hoog tijd dat we de immigratie als een economisch probleem gaan zien: een probleem van vraag en aanbod. De vraag ontstaat hier door de pensionering van de babyboomgeneratie en het aanbod zit in Afrika en delen van Zuid en Midden Amerika. Politici, erken dit gegeven en laat economische immigratie toe. Laat die mensen toe die kunnen gaan werken in bedrijfstakken waar we mensen hard nodig hebben zoals in de gezondheidszorg. Met een vergrijzende bevolking is er echt alle reden om jonge mensen die een bijdrage kunnen leveren, toe te laten. Geef hun eventueel een aanpassingscursus in het land van oorsprong om een soepele start mogelijk te maken.

15. 4. Co Stuifbergen zegt: Al die grenspatrouilles om die Afrikanen buiten te houden, kosten ons in elk geval veel geld. Op de korte routes over zee (Adriatische Zee, Straat van Gibraltar) wordt steeds intensiever gepatrouilleerd. Sinds een paar jaar wordt dat gecoördineerd door het Europese agentschap Frontex. Spanje heeft een miljarden euro’s kostend detectiesysteem gekregen. En in Europa is inderdaad vraag naar Afrikaanse werknemers. In Frankrijk is een supermarktketen die graag illegale immigranten in dienst neemt als bewakingspersoneel. Ook sommige horecabedrijven doen dit. Ik denk overigens dat Europa de vergrijzing niet op moet lossen door meer immigratie. En ik denk dat Afrika meer baat heeft bij het ontwikkelen van lokale bedrijvigheid dan bij het sturen van duizenden van hun inwoners.