2. PODSTAWOWE INFORMACJE
NA TEMAT NIKOTYNIZMUPODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT NIKOTYNIZMU
NIKOTYNIZM (fr. nicotinisme) med. społ. – nałóg palenia lub żucia tytoniu albo
zażywania tabaki, powodujący przewlekłe (rzadziej ostre) zatrucie nikotyną
(Słownik Wyrazów Obcych, PWN, 2003).
Palenie tytoniu jest olbrzymim problemem społecznym, będącym najczęstszą
przyczyną przedwczesnej umieralności w Polsce. Powoduje większą liczbę
zgonów w Polsce niż picie alkoholu, AIDS, samobójstwa, zabójstwa, urazy i
zatrucia razem wzięte. Każdego roku 100 tysięcy zgonów w Polsce ma
bezpośredni związek z paleniem tytoniu.
Codziennie w Polsce zaczyna palić około 500 nieletnich dziewcząt i chłopców, a
rocznie jest ich ok. 180 tysięcy.
3. NIKOTYNA
Nazwa chemiczna: Liść rośliny tytoniu
3-(1-metylo-2-pirolidyno)-pirydyna
Nikotyna jest jednym ze składników dymu tytoniowego. Palenie tytoniu prowadzi do
uzależnienia i tolerancji na nikotynę.
4. MECHANIZM UZALEŻNIENIA
Uzależnienie fizyczne – spowodowane znajdującą się
w papierosach nikotyną, kryterium uzależnienia jest tolerancja
i zespół fizycznych objawów odstawienia. Tolerancja polega na
konieczności zwiększenia dawek używki w celu utrzymania efektów
jej działania na tym samym poziomie (palimy coraz więcej
papierosów lub coraz mocniejsze).
Uzależnienie psychiczne – polega na przymusie zapalenia
papierosa, w celu osiągnięcia przyjemności, uczucia odprężenia.
Uzależnienie społeczne – polega na podporządkowaniu się
normom obowiązującym w danej grupie (np. rówieśniczej) oraz
naśladowaniu wzorów zachowań m.in. palenia papierosów.
5. SKŁAD DYMU TYTONIOWEGO
Nikotyna – obkurcza ściany naczyń krwionośnych zwiększając ciśnienie krwi; powoduje
zaburzenia rytmu serca. Może być palona, wdychana, żuta. Światowa Organizacja Zdrowia
zaliczyła ją do środków trujących i uzależniających.
Tlenek węgla – CO, czad, utrudnia transport tlenu przez hemoglobinę, powodując
niedotlenienie organów wewnętrznych. Uszkodzeniu przez tlenek węgla w pierwszej
kolejności ulega układ sercowo-naczyniowy i ośrodkowy układ nerwowy. Wypalenie jednego
papierosa zmniejsza o 8% ilość tlenu dostępnego dla tkanek.
Alkohole – aldehydy i ketony, które odpowiadają za aromat papierosa, działają drażniąco na
błony śluzowe, powodują kaszel, obrzęk płuc.
Ciała smoliste - lepki, czarny osad składający się z tysięcy związków chemicznych, który
pozostaje w płucach palacza. Nikotyna bardzo uzależnia, ale to ciała smoliste i inne
substancje chemiczne zawarte w papierosach powodują raka.
Metale ciężkie – w dymie tytoniowym znajduje się aż 19 metali ciężkich.
Większość z nich ma właściwości toksyczne i rakotwórcze.
6. SKUTKI ZDROWOTNE PALENIA TYTONIU
Palenie tytoniu i/lub wdychanie
dymu tytoniowego prowadzą do
powstawania 14 różnych
nowotworów złośliwych oraz inne
schorzenia.
Palenie bierne jest równie
szkodliwe, co palenie czynne
i wywołuje te same
schorzenia. Z biernym paleniem
mamy do czynienia, gdy osoba
niepaląca jest narażona mimowolnie
na wdychanie dymu tytoniowego.
7. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z RZUCENIA PALENIA
ZDROWOTNE
w 20 minut – obniży się tętno, do normy powróci ciśnienie krwi oraz czynność serca
w 8 godzin – podniesie się poziom tlenu we krwi, a zmniejszy się poziom tlenku węgla
w 24 godziny – ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się zmniejszy
w 48 godzin – rozpoczyna się regeneracja zakończeń nerwowych, powraca
do normy zmysł smaku i węchu
od 2 tygodni do 3 miesięcy – układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna, wydolność płuc wzrasta o 30%
od 1 do 9 miesięcy – ulegają zmniejszeniu kaszel, uczucie niedrożności nosa, duszności i
zmęczenia. Wzrasta ogólna energia organizmu.
Rozpoczyna się proces regeneracji organizmu
8. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z RZUCENIA PALENIA
ZDROWOTNE CD..
po 1 roku – ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca zmniejsza się o połowę
po 5 latach – ryzyko zachorowania na raka płuca, raka jamy ustnej, krtani, przełyku
zmniejsza się o połowę. W dużym stopniu zmniejsza się ryzyko wystąpienia udaru mózgu
po 10 latach – ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca jest podobne jak u
osoby nigdy nie palącej. Ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej, krtani, przełyku,
pęcherza moczowego i nerek nadal się zmniejsza
po 15 latach – ryzyko zachorowania na raka płuca jest podobne
jak u osoby nigdy nie palącej
9. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z RZUCENIA PALENIA
FINANSOWE
W Polsce paczka papierosów kosztuje około 6 zł
1 dzień 6,00 PLN – czasopismo
4 dni 24,00 PLN – bilet do kina
1 tydzień 42,00 PLN – książka
1 miesiąc 180,00 PLN – ubranie
4 miesiące 720,00 PLN – rower górski
6 miesięcy 1080,00 PLN – telewizor
1 rok 2160,00 PLN – 2-tygodniowe wczasy
10 lat 21600,00 PLN – działka rekreacyjna
40 lat 86400,00 PLN – wysokiej klasy samochód
10. FAKTY I MITY NA TEMAT PALENIA TYTONIU
FAKTY
Paląc papierosy zwiększasz ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgowego
trzykrotnie.
Wypalenie każdego papierosa wiąże się z natychmiastowym wzrostem
ciśnienia tętniczego i przyspieszeniem akcji serca.
Nie ma "bezpiecznej" liczby wypalanych papierosów.
Papierosy mogą być źródłem impotencji u mężczyzn i zaburzeń płodności
u kobiet.
Palenie papierosów jest w Polsce przyczyną co drugiego zgonu mężczyzn
w wieku 35-69 lat.
Paląc papierosy narażasz nie tylko siebie, ale również osoby z Twojego
najbliższego otoczenia.
11. FAKTY I MITY NA TEMAT PALENIA TYTONIU
MITY
Palę papierosy „light”. To mniej szkodliwe i dzięki temu jestem zdrowszy.
Gdy palę, mniej się stresuję...
Jeden papieros mi nie zaszkodzi.
Nie potrafię żyć bez papierosa.
Papierosy mentolowe mniej szkodzą...
Palenie pozwala utrzymać wagę.
Organizm jest w stanie zniwelować szkodliwe działanie około 7 sztuk
papierosów dziennie.
Palenie tzw. słomek jest mniej szkodliwe.
Nie można gwałtownie rzucać palenia.
12. PRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE ZAKAZÓW
PALENIA
Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia
Tytoniu (Dz. U. z 2007 r. Nr 74 poz. 487) – ratyfikowana przez Polskę w 2006 r.
Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55).
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015.
Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu. Cele
i zadania na lata 2008 – 2011.
Od 15 listopada 2010 obowiązuje całkowity zakaz palenia w miejscach publicznych
(m. in. szkoły, szpitale, przystanki, plaża, …). Niezastosowanie się do przepisów - 500 zł
mandatu.
