11. Unitate didaktikoak jasotzen
dituen ikasmateriala (zoom eta
web bertsioak):
Audioak
Bideoak
Animazioak
Irudiak
Jarduera osagarriak (*)
Konpetentzia digitala lantzeko fitxak
Jarduera-fitxak
Informazio- testuak
Irakaslearen gidaliburua (*)
www.virtusbooks.com
LIBURU DIGITALA
(*) Irakaslearentzat bakarrik
12. • eki ikasmaterialak: elementuak
• eki Proiektuko ikasmaterialen curriculum
diseinuaren ezaugarri bereizgarriak
• Unitate didaktikoaren faseetako jarduerak eta
adibideak
• Irakaslearen gidaliburua
Aztergaiak
13. Ikaslearen
liburu inprimatua
Unitate didaktikoak jasotzen dituen
ikasmateriala da
Fitxa
bilduma inprimatua
Unitate didaktikoan egin
behar diren jarduerek
eskatzen dituzten askotariko
adierazpen grafiko edota datu
bilketak (txantiloiak, taulak,
mapa kontzeptualak, inkestak
eta abar) egiteko ereduen
proposamena eskaintzen du.
Portafolioa
Ikasleak Unitate Didaktiko
bakoitzean egiten dituen lan
guztien ebidentziak jasotzen
dituen ikasmateriala da.
Lan koadernoa
Euskara, Lengua castellana
eta Matematika ikas arlo
instrumentaletako
konpetentzia lortzeko
jardunean laguntzen duten
ariketa sistematizaturen
askotariko multzoa
eskaintzen duen
ikasmateriala da.
IKT jarduerak
Ikasarlo guztietan IKT
konpetentzia lantzeko
proposatzen diren jarduerak:
5/7 jarduera arlo bakoitzean LANKETA DIGITALA
EKI IKASMATERIALAK
www.virtusbooks.com
www.ekigunea.com
Irakaslearen gidaliburua
14. “eki” Proiektuko ikasmaterialen curriculum diseinuaren
ezaugarri bereizgarri nagusiak eta erronkak
(3)
Konpetentzietan
oinarritutako
curriculuma:
Integrazioaren
pedagogia
(2)
Euskal curriculumaren
kultur ibilbidean
oinarritutako curriculuma
(4)
Prozedura
metadiziplinarrak arlo
guztietan integratzen
dituen curriculuma
(5)
Euskaran ardazturiko eleaniztasuna bideratzen duen eta konpetentzia
digitala arlo guztietan integratzen duen curriculuma
(1)
Ikaslearen irteera-
profilean oinarritutako
curriculuma
16. Unitate Didaktikoak: Azalpena
Ikaslearen irteera-profilean oinarritutako curriculum diseinua
ARLO BAKOITZEAN
Oinarrizko Hezkuntzaren amaieran
ikasleak lortzea espero dena
Arloko oinarrizko konpetentzia
Zertan aberasten dute “eki” Proiektuko Unitate Didaktikoek orain arte
egindako ibilbidea?
UNITATE DIDAKTIKOA
Oinarrizko konpetentzia metadiziplinarrak integratuz, arloko oinarrizko
konpetentziaren deribazio-prozesuaren ondorioz zehaztutako konpetentzia
jakin baten lorpena bideratzen duen tresna.
17. Unitate Didaktikoak: Azalpena
Nola egiten da Oinarrizko Hezkuntzaren amaierarako finkatutako arloko oinarrizko
konpetentziatik Unitate Didaktikorainoko deribazio-prozesua?
Ikaslearen irteera-profil orokorra
1. zehaztapen-maila
Ikaslearen irteera-profil espezifikoa
2. zehaztapen-maila
Arloko oinarrizko konpetentzia
Arloko konpetentziak
Oinarrizko hezkuntza osorako
Amaierako konpetentziak
Ikasmaila bakoitzerako
Konpetentzien mapa
Ikasmaila bakoitzerako
Unitate didaktikoa
3. zehaztapen-maila
Konpetentzia
Ikasmailako unitate didaktikoa
18. Ikaslea gai da ezagutza eta metodologia
zientifikoan zein esperientzia pertsonalean
oinarrituz, bere burua eta natura ulertzeko;
eta horrekin guztiarekin, giza jokabide orok
norberarengan eta mundu naturalean duen
eraginaz ohartuz, eragin horiekiko erabaki
arduratsuak hartzeko.
NATURAREN ZIENTZIAK ARLOKO OINARRIZKO
KONPETENTZIA
19. NATURAREN ZIENTZIETAKO OINARRIZKO KONPETENTZIA
ARLOKO KONPETENTZIAK: Oinarrizko Hezkuntza osorako
Praktika
zientifikoen
garapena eta
erabilera
Fenomeno
naturalei
zentzua eman
azalpenak
formulatuz
Izaki bizidunengan
aldaketak eta
paradigma
eboluzionista
Pradigma
eboluzionista
eta ekologikoa.
Gizakiaren
eraginak
DBH 1 IKASMAILARAKO AMAIERAKO KONPETENTZIA
Indagazio zientifikoa eta arazoen
ebazpenak
20. DBH-1. MAILAKO NATURAREN ZIENTZIETAKO KONPETENTZIEN MAPA
1. UD Oinak lurrean,
unibertsoan bidaiatzen dugu.
2. UD Lurra etengabe aldatzen
ari den planeta
3. UD Bizidun ugari naturaren
opari
Ikasleak Unibertsoarekin
lotutako ikerketa arazo bat
ebazteko abiapuntu diren
galderak formulatzen ditu,
eta zientzia eta teknologiari
buruzko informazioa baliatuz,
galderak erantzuten eta
komunikatzen ditu
beharrezko justifikazioak
emanez.
Ikasleak Lurraren osaketa
eta dinamikarekin
lotutako ikerketa
burutzeko, iturri
egokietatik ikerketaren
helburuari dagokion
informazioa eskuratzen
eta erregistratzen du eta
ikerketaren emaitzen
ahozko aurkezpena egiten
du bitarteko digitalak
erabiliz.
Ikasleak bizidun aniztasuna eta
bizi ohiturekin erlazionatutako
arazo baten inguruan gidatutako
ikerketa baten bidez erantzun
daitezkeen galderak formulatuz
eta esperimentazioaren
baliabideak (indagazio
zientifikoaren informazio iturriak)
erabiliz arazoen kausak eta
ondorioak identifikatzen eta
esplikatzen ditu.
DBH 1EKO UNITATEEN KONPETENTZIAK
21. Unitate Didaktikoa: Azalpena
KONPETENTZIA
EGOERA-FAMILIA
Konpetentzietan oinarritutako hezkuntza-eredua: integrazio-pedagogia
EZAUGARRI KOMUNAK: parametroak
Ikasleak mobilizatu eta transferitu beharreko ezagutzak
1. EGOERA
Hasierako egoera
2. EGOERA
Amaierako faseko
egoera
3. EGOERA
Zertifikazio
faseko egoera
22. KONPETENTZIA EGOERA
Ikasleak Unibertsoarekin
lotutako ikerketa arazo bat
ebazteko abiapuntu diren
galderak formulatzen ditu,
eta zientzia eta teknologiari
buruzko informazioa baliatuz,
galderak erantzuten eta
komunikatzen ditu
beharrezko justifikazioak
emanez.
Gorka gure gelakideak, udan bere familiak ekarri duen arrebaren
argazkia erakutsi digu. Kazakhstanen jaiotakoa da. Egunero, lo
hartzeko musika goxoa jartzen diote. Gorkari gehien gustatzen zaion
abestiak horrela dio:
Zoaz izarren bila
Nik zure loa zainduko dut
Almendrazko begiek
Zure jatorria salatzen dute
Zeru bera da hemen aterpean
Ilargi bera zuri begira
Kulunkatzen zaituen esku hau
Bide lagun izango duzu
Hainbeste entzun eta gero,zeruari buruz kantak diona egia ote den
zalantza sartu zaio eta gelan plazaratu du. Gelakideei jakin mina piztu
zaie eta berehala galderak egiten hasi dira: Kazakhstanen eta hemen
zer nolako zerua ikusiko da? eta Australian? Nolako Ilargia ikusiko
dugu denok? Orain, zer ikusten ariko dira?
Galdera guzti horien erantzunak eskatzen duen ikerketa egitea
erabaki duzue gelan. Horretarako, talde txikitan, munduko herrialde
baten zeruaren azterketa eta bertan gertatzen diren fenomeno
astronomikoak EHan gertatzen direnekin alderatu beharko dituzue.
1. UNITATE DIDAKTIKOA: Oinak lurrean unibertsoan bidaiatzen dugu
23. AMAIERAKO FASEKO EGOERA ZERTIFIKAZIO FASEKO EGOERA
Zure herrian Planetarium berri bat zabaldu behar dute,
eta horretarako herriko ikasleek proiektua bizi dezaten
hainbat ekintzatan parte hartzeko gonbitea luzatu dizue
Planetariumeko arduradunak kartel bat diseinatzen ari dira
Unibertsoaren sorrera, eguzki sistema eta astroen
mugimenduak gai hauen inguruko ikerketa galderak
egiteko proposatuz. Zeintzuk lirateke bisitarien jakin mina
eta kuriositatea sortaraziko lituzketen galderak?
Arduradunak laguntza eskatu dizu eta gai bakoitzaren
inguruan ikerketa galdera pertinente bat proposatu
beharko diozu, horretarako erabiliko dituzun irizpideak
arrazoituz eta bere baliagarritasuna azalduz.
Planetarium honen sarreran panel interaktibo bat jarri
nahi dute. Bertan irudiak eta testu esanguratsuak azalduko
dira. Bidali duten proposamenean irudiak eta testuen
loturak falta dira. Zein da irudi bakoitzari dagokion testua?
Bost argazki horientzat ez dute testurik bilatu. Beraz, falta
denentzako zein dira zuk proposatzen dituzuen testuak?
Planetariumak lehiaketa bat antolatu du ere eta ikasle
talde batek simulazio bat egin du. Planetariumaren aditu
batek sumatu du irudiak akatsak dituela. Horregatik, beste
berri bat bidaltzeko eskatu dizu. Lurraren mugimenduen
simulazioa baliatuz, zer ote dago gaizki?
Zure herriko astronomia talde bateko kidea zara eta urtero
gazteentzat antolatzen duzuen astronomia jardunaldietan
aurkezteko ekintza desberdinak antolatzen ari zara. Ekintzak
prestatzerakoan hainbat arazo aurkitu dituzu ondoren azaltzen
diren eremu hauetan:
Unibertsoaren eraketa eta egoera, bere osagaiak eta astroen
dinamikaren ondorioak.
Astronomia astean astrofisiko batek emango duen hitzaldia:
“Eguzki desberdinen inguruan dabiltzan beste munduei buruz
dakiguna eta ez duguna ezagutzen” antolatzen ari zara. Aditu
honek emango duen hitzaldiaren ildo nagusiak laburbilduta
bidali dizkizu, eta jarduera honi hasiera emateko hiru galdera
formulatzea eskatu dizu. Astean zehar Unibertsoaren osagaiei
buruz bideo labur bat egiten ari zara ere., eta bideo hau
osatzeko ideia bila ibili zara. Zure gelakide batek bidalitako
bideo gidoiaren proposamena aztertzen ari zara akatsak
zuzenduz eta egokitzapenak eginez. Bestalde, Joan zen urteko
Astronomia jardunaldietako balorazioak aztertzen aritu zara.
Hauen artean partaide batek egindako adierazpenak: Buenos
Aires eta Bilbon arteko gau-eguna eta, urtaroen artean dagoen
desberdintasuna zergatik gertatzen da? Eskaera hau kontutan
hartu duzu eta “astroen mugimenduaren” simulazioa erabiliz
zuk zeuk Astronomia jardueretan azaltzea proposatuko duzu.
1. UNITATE DIDAKTIKOA: Oinak lurrean unibertsoan bidaiatzen dugu
24. Unitate Didaktikoa: Azalpena
Bi ikaskuntza mota:
- Edukiak
- Edukien transferentzia
Bi ebaluazio mota:
- Edukien eskuratzea
- Konpetentziaren lorpena
EGOERA FAMILIAREN PARAMETROAK: Ikasleak mobilizatu eta transferitu beharreko baliabideak
KONTZEPTUAK PROZEDURAK
Ikerketa galderen pertinentziaren
ezaugarriak
Unibertsoaren osagaiak.
Astroen mugimenduak
- Mugimenduaren ondorioak
Analisia
- Ikerketa arazoa identifikatzea.
- Galderen bidez eskatutako informazioa identifikatzea.
- Balorazio irizpidez jabetzea.
- Unibertsoko osagaiak identifikatu eta aztertzea.
- Fenomeno baten eta haren ondorioen baitan erlazioa identifikatzea
- Fenomeno astronomikoak argitu eta arrazoitzea.
Ulertutakoaren adierazpena: deskribatzea
- Unibertsoko osagaiak terminologia zuzenez zer diren esatea.
Simulazio digitala.
- Astroen posizioak (egoerak) aldatuz, sortzen diren fenomenoak
interpretatzea eta justifikatzea.
Balorazioa arrazoiak ematea
- Irizpedeen baitako arrazoiak ematea.
- Oinarri zientifikoa duten arrazoiak sortzea.
- Baliagarritasuna aztertzea
Balorazioaren adierazpena: justifikazioa
- Arrazoien arteko erlazioa ezartzea eta justifikatzea.
25. UNITATE DIDAKTIKOAREN SEKUENTZIA EREDUA
HASIERA FASEA
• Konpetentziarekin erlazionatutako egoeraren
kokapena
• Egoeraren eskakizunari erantzuteko lan-plangintza
egitea
GARAPEN FASEA
• Eskatutako eduki-baliabideak bereganatzea
• Eduki-baliabideen ebaluazioa (gida)
• Eduki-baliabideak mobilizatzen eta integratzen
ikastea.
AMAIERA FASEA • Eduki-baliabideak transferitzen ikastea.
KONPETENTZIAREN
ZERTIFIKAZIO
FASEA
• Ikasleak konpetentziaren lorpena frogatzea (Gidan)
26. Ikaslea
konpetentziarekin
erlazionatutako
egoerarekiko
kokatzea eta haren
eskakizunei
erantzuteko lan-
plangintza egitea.
Kokatze-jarduerak: Konpetentziarekin lotuta dagoen eta
motibazioa suspertzen duen aurre egin beharreko
hasierako egoera konplexu bat aurkeztea. (1,2,3)
Arakatze-jarduerak: Ikaslearen aurre-ezagutzak
arakatzea eta gatazka kognitiboa sorraraztea.(4,5)
Planifikazio-jarduerak: Sekuentzia didaktikoa aurkeztea
eta ikasleek lan-plangintza irudika dezaten lortzea:
zergatik-zer-nola. Lan-plangintza kodeliberatzea eta
adostea. (6)
Hasierako
ebaluazioa
Funtzio
orientatzailea
Hasierako fasea
27. Ikasleak
konpetentziak /
egoerak eskatutako
eduki-baliabideak eta
bestelako baliabideak
bereganatzea.
Ulertze- edota miatze-jarduerak: Aurreikusitako konpetentziaren osagaiek eskatzen
dituzten eduki-baliabideak bereganatzeko, informazioa eskuratzea, ulertzea, baloratzea
eta sortzea. ( 7, 8, 18, 23, 24, 25, 27, 28, 29)
Aplikazio-jarduerak: Ikaskuntza berriak eskema mentaletan integratzen eta finkatzen
laguntzea. (9, 10, 11, 12, 13, 14, 19, 20, 21, 22, 26)
Egituratze-jarduerak: Aurretiko ezagutzen eskema mentalen baitan, ikaskuntza berriak
berrantolatzea eta kokatzea. (15, 30)
Autorregulazio-jarduerak: Hasierako lan-plangintza berreskuratzea eta han
aurreikusitako eduki-baliabideen ikaskuntza-prozesuari buruzko metakognizioa eta
erregulazioa bideratzea. (16, 31)
• Jarduera osagarriak: Autorregulazioaren ondoren, eta beharren arabera, unitate
didaktikoan proposatzen den helburu didaktiko bakoitzaren eskuratze eta sakontze-lana
ahalbideratzea.
Edukien
ikaskuntzaren
ebaluazioa
Autorregulazio
funtzioa
Eduki-baliabideen ebaluaziorako jarduerak (Gidan): Hasierako egoerari aurre egiteko
beharrezko eduki-baliabideak zein oinarrizko beste baliabideak ikasleak bereganatu
dituela frogatzea.
Zertifikazio-
funtzioa
Garapen fasea (1)
28. Ikasleak
eduki-
baliabideak
mobilizatzen
eta
integratzen
ikastea.
Integrazio-jarduera sinpleak: Konpetentziarekin
erlazionatutako eduki-baliabideen artetik, batzuk modu
integratuan mobilizatzen ikastea. Ikaslearen liburuan
integrazio-jarduera da. (17, 32)
Integrazio-jarduera konplexua: Hasierako egoera
berreskuratu eta hari irtenbide egokia ematea,
horretarako beharrezkoak diren eduki-baliabideak modu
integratuan mobilizatzen ikasiz. (33)
Autorregulazio-jarduera: Hasierako egoerari aurre
egiteko ikasleak mobilizatu eta integratu dituen eduki-
baliabideei buruzko metakognizioa eta erregulazioa
bideratzea. (34)
Eduki-
baliabideen
integrazioaren
ebaluazioa
Autorregulazio-
funtzioa
Garapen fasea (2)
29. Amaierakofasea
Ikasleak
eduki-
baliabideak
transferitzen
ikastea
Integrazio-jarduera konplexua: Familia bereko
egoera konplexu berri bat eta hari lotutako hiru
zeregin proposatzea ikasleak ebatz ditzan, ikasitako
baliabideak modu integratuan mobilizatzen eta
transferitzen ikasiz. (35)
Autorregulazio-jarduera: Proposatutako egoera
berriari aurre egiteko beharrezko eduki-baliabideen
transferentziari buruzko metakognizioa eta
erregulazioa bideratzea. (36)
Eduki-baliabideen
transferentziaren
ebaluazioa
Autorregulazio-
funtzioa
Konpetentziaren
zertifikazio-fasea
(Gidan)
Ikasleak
konpetentziaren
lorpena frogatzea
Integrazio-jarduera konplexua: Familia bereko
egoera konplexu berri bat eta hari lotutako hiru
zeregin proposatzea ikasleak konpetentziaren
lorpena froga dezan.
Konpetentziaren
bakarkako
ebaluazioa
Zertifikazio-
funtzioa
Amaierako fasea
31. 3.4. Jardueren deskribapena….
Irakaslearen gidaliburua: 3. Garapen fasea
Jarduera Zenbakia Jarduera Tipologia Helburu didaktikoa Taldekatzea
25 Miatze-jarduera 3 TT
AZALPENA
Jarduera honen helburua, Lurrak egiten dituen mugimenduak eta horien ondorioz sortzen diren
fenomenoak aztertzea izango da.
Ikasleek fenomeno astronomikoen ulermena errazteko eta hobeto interpretatzeko, Lurraren
mugimenduak simulazio interaktibo batez baliatuko dira. Hau da, Ikasleek astroen posizio
ezberdinak irudikatzeko aukera izango du eta egoera horietan gertatzen diren aldaketak aztertu,
alderatu eta interpretatu egingo dituzte.
Simulazio horretan, bi astro azaltzen dira:
Eguzkia, geldirik dagoela
Lurra planeta, bi mugimendu garatzen dituela:
o Bere ardatzaren inguruan, errotazio izenarekin ezagutzen dena. Mugimendu honi
esker, eta Eguzkiari esker, Lurrak beti izango du argiztatutako zati bat eta beste bat
iluna dena. Hau da, Lurraren eguna eta gaua. Lurraren errotazioa irudizko ardatz
baten inguruan egiten du eta, dakigun bezala, ez da erabat zuzena. Irudizko ardatz
honek, 23ºko inklinazioa du, gutxi gora-behera, eta honek eragina izango du Lurraren
funtzionamenduan.
o Lurrak Eguzkiaren inguruan biratzen du orbita eliptikoak garatuz. Mugimendu honi
translazioa deritzo. Translazioari eta Lurraren ardatzaren inklinazioari esker, hiru
ondorio nabarmen jasaten ditu gure planeta:
Eguzkiaren izpiak ez dira berdin jasotzen planetaren zehar, hau da, ipar eta hego
hemisferioan izpiaren intentsitatea ezberdina da.
Ipar hemisferioan eta hego hemisferioan, eguna eta gauaren iraupena ez da berdina
Hemisferio berean, eguna eta gauaren iraupena edota izpiaren intentsitatea ere, ez
da berdina urtean zehar (translazioaren periodoan)
32. 3.4. Jardueren deskribapena….
Irakaslearen gidaliburua: Jardueren deskribapena
Jarduera honetan dauden galderen erantzunak egiteko fitxa erabiliko dute ikasleek.
ERANTZUNA:
1.
Jarduera honetan azaltzen diren ariketak jarraituz eta simulazio horretaz baliatuz ondorio honetara iritsi beharko dira:
a)
-Eguzkia eta Lurra.
-Eguzkia geldi dago. Lurrak bi mugimendu ditu: translazioa (Eguzkiari biratuz) eta errotazioa (bere buruari biratuz).
-Errotazioaren ondorioz, eguna (Eguzkiak argiztatzen dion zatia) eta gaua (Lurraren zati iluna) sortzen dira. Egunaren
iraupena 24 ordukoa da.
33. 3.4. Jardueren deskribapena …
Irakaslearen gidaliburua: Jardueren deskribapena
…
Translazioaren eta Lurraren inklinazioaren ondorioz, urtaro ezberdinak sortzen dira Ipar eta Hego hemisferioan.
Honen arrazoiak
Eguzkiaren izpiak ez dira berdin jasotzen planetaren zehar, hau da, ipar eta hego hemisferioan izpiaren
intentsitatea ezberdina da.
Ipar hemisferioan eta hego hemisferioan, eguna eta gauaren iraupena ez da berdina
Hemisferio berean, eguna eta gauaren iraupena edota izpiaren intentsitatea ere, ez da berdina urtean
zehar.
b) Simulazioaren bidez azaroko egoera deskribatu behar dute ikasleek.
Kasu honetan Ekuatorea adierazten duen lerroan jarri behar dute arreta ikasleek. Lurraren ardatzaren inklinazioa
dela eta, azaroan eguzki izpiak zuzenago emango dute ekuatorean eta Hego hemisferioan Ipar hemisferioan baino.
Bestaldetik, Ipar hemisferioan egunaren iraupena gauaren iraupena baino laburragoa da (irailaren bukaeran
ekinozioa ematen da, hau da, egunaren eta gauaren iraupena berdina da).
c) Kasu honetan uztaila eta urtarrilaren egoerak deskribatu beharko dituzte
Urtarrila:
Eguzki izpiak zuzenago jotzen dute Hego hemisferioan Ipar hemisferioan baino, eta egunak luzeagoak dira gauak
baino. Beraz, Ipar hemisferioan neguan gaude eta Hego hemisferioan udan.
Artikoan, Lurreko ardatzaren inklinazioa dela eta, ez du eguzki izpirik jasotzen. Horregatik ilun egongo da egun
osoan. Antartikoan aldiz 24 orduko eguna izango dute.
Egoera horien desberdintasunak urtaroak sortzen ditu eta hori Lurraren translazioak eragiten du.
Uztaila:
Kasu honetan aldiz, eguzki izpiak zuzen jotzen dute Ipar hemisferioan, beraz, uda izango da. Lurreko ardatzaren
inklinazioaren eraginez, egunaren iraupena gauarena baino luzeagoa da.
