Thought4food: nadeken over efficiënte voedsel- en landschapsproductie. Presentatie door Frans Pauwels (Vlaamse Landmaatschappij West-Vlaanderen) tijdens IFEST 2012, op woensdag 15 februari 2012 in Flanders Expo. www.ifest.be

1. Thought 4 Food:
nadenken over efficiënte
voedsel- en landschapsproductie
IFEST – 15 februari 2012
Frans Pauwels
met steun van

2. Thought 4 Food - WAT ?
EFRO-regionale economische ontwikkeling “Regional Branding”.
Op initiatief van de provincie.
“Gestalte geven aan het imago van de streek Midden West-Vlaanderen
die over een van de sterkste agrocomplexen van Europa beschikt door
een bundeling van krachten, het stimuleren van innovatie en een ruime
maatschappelijke inbedding.”
Tot eind mei 2012.
2

3. PARTNERS
Project van Provincie West-Vlaanderen, VLM en KATHO
Partners: stad Roeselare en Poperinge, RESOC-SERR Midden-West-
Vlaanderen en Westhoek
Met Europese subsidies
3

4. Deelprojecten T4F
www.agrovoedingsplatform.be
Innovatie
stimuleren van cleantech in de landbouw : workshop op 1 maart te Poperinge
spin-off
kennis- en expertisecluster
Arbeidsmarkt en opleiding
Vlaams Huis van de Voeding te Roeselare : opening in 2012
Geïntegreerde landschapsvisie voor de West-Vlaamse groentestreek
4

5. T4F – deelproject landschapsvisie
Hoe in de West-Vlaamse groentestreek
voedsel- en landschapsproductie met
elkaar verzoenen ?

6. T4F – deelproject landschapsvisie
Opmaak geïntegreerde visies: rekening houden met alle
landschapsfuncties in het Roeselaarse / Poperinge
Uitgaande van bestaande beleidskaders
Ontwikkelingsgericht, toekomst bieden aan landbouw en
agrovoedingsindustrie – middellange termijn
Landschapsvisie-S: alternatieven
Resultaat = studie/proces, geen (beleids-)status

7. Stappenplan – opmaak landschapsvisies
1. Desktopanalyse -
gebiedsverkenning (algemene communicatie: seminarie, website, roadshow, SLS-
tijdschrift, beurs,…)
2. 50 diepte-in terviews (ism ILVO, 20x3 “gebruikers”groepen)
3. 3 enquêtes (350-tal resondentenism ILVO, SLS ‘t West-Vlaamse hart,
breed publiek, internet, beurs, fotozoektocht fietstocht)
4. 7 bewoners-workshops 3 “type”-cases (ism gemeenten, KULEUVEN-
asro+experts, breed publiek)
5. Landschapsvisies 2 modellen (overleg prov, gemeenten, SLS, werkgroep)
6. Aanbevelingen en mogelijke acties op landschaps- en
bouwsteenniveau
7

8. Thought 4 Food : stap 1
1. Desktopanalyse en gebiedsverkenning
Beleidskaders : sluiten ruimtelijk niet altijd aan … (subs.)
Ruimtelijk afwegingskader macrozone glastuinbouw W-VL
Bestaande studies, zoals:
glastuinbouwstudie VLM: geschiktheid voor glastuinbouw
Bijzondere aandacht aan
het (gebruik van het) fysisch systeem, water, landbouw,
bodemgeschiktheid
terreinverkenningen
Groot gebied 10-tal gemeenten : hoe belevingswaarde landschap
snel in kaart brengen ? Indelen in landschapskamers.

9. Thought 4 Food : stappen 2 en 3
2 en 3. Interviews en enquêtes: wat vinden en willen de
gebruikers-bewoners zelf ?
value too …

10. Thought 4 Food : stappen 2 en 3
2 en 3. Interviews en enquêtes: wat vinden en willen de
gebruikers-bewoners zelf ?
Verkennende enquêtes en testen belevingskaart in het landschap
Diepte-interviews : 3 groepen (landbouwers, bewoners,
bedrijfsleiders agro-industrie )
Erkenning als land- en tuinbouwstreek
“Dubbel gevoel” : verrommeling en kwaliteit
Streekafhankelijke waardering: hier landschap vnl. als productieruimte
ifv streekontwikkeling
Testen/bevragen ruimer publiek : internet-enquête

11. Thought 4 Food : stap 4
4. Landschapsontwerpen in 3 type cases
3 proefgebieden:
Randstedelijk landbouwgebied
“Hoog-dynamisch” landbouwgebied inclusief intensieve teelten +
agrovoedingsindustrie
Een “klassiek” landbouwgebied
Per proefgebied 2 gebruikers-workshops
Alle bewoners, landbouwers-gebruikers, gemeentelijke adviesraden,…
Workshop 1: kwaliteiten, knelpunten en wensen bevragen
- SWOT, (on-)gewenste ontwikkelingen –
=> Opmaak 2 landschapsontwerpen
Workshop 2: toetsen beide landschapsontwerpen: voor- en nadelen van
elk ontwerp
=> Bijsturen beide ontwerpen
11

12. Thought 4 Food : stappen 5 en 6
Hier staan we nu. Stappen 1 t/m 4 zijn doorlopen.
Volgt:
Opmaak globale landschapsvisies 2 modellen, 2
gebieden (Roeselaarse en Zuidwest-Poperinge)
Oplijsten aanbevelingen en mogelijke acties op
landschaps- en bouwsteenniveau
Afwerken eindrapport => eindcommunicatie in mei 2012

13. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (1)
Landbouw-productieruimte = “te” duur:
=> elders weinig ruimte voor landschapsproductie
=> productie-landschap zelf aantrekkelijk maken
doch groenten en opgaand groen gaan niet samen …
=> mag gezien worden

14. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (2)
Beperkte “andere ruimte” :
maximaal inzetten op multifunctionaliteit, gebruikswaarden,
kwaliteit en duurzaamheid.
Zuinig ruimtegebruik. “Is er wel nood aan ?”
“Wie gaat dat beheren ?”

15. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (3)
Agro-industrie verspreid in het landschap
=> Problemen, bv. mobiliteit, maar ook kansen.

16. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (4)
Waterproblematiek agro-industrie en intensieve teelten
in M-W-Vlaanderen biedt kansen voor landschapsproductie.
=> Ruimte voor water
C2C agro-industrie – irrigatie
Bufferbekkens

17. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (5)
Landbouwproductie is gebaat bij gebruiksruil en
herverkaveling
=> Kansen voor “Nieuwe landschapsproductie”
in M-W-Vlaanderen

18. Thought 4 Food - landschapsvisie
Tussentijdse bedenkingen (6)
Bedrijfsinkomen minder ruimte-afhankelijk maken:
meer inkomen op minder ruimte.
Productieruimte efficiënter maken.
Duurzaam bodemgebruik … ?
Kansen alternatieve inkomens, bv. nabijheid stad, grote
bedrijven.

19. Thought 4 Food - landschapsvisie
Twee landschapsmodellen:
1. Evolutie-accentueren. Verderzetten en voortbouwen op…
“Veel” en verspreide locaties landschapselementen.
Landschapsproductie gebonden aan bedrijfslocaties en bestaande
publieke ruimtes,…
=> Intensiveren gebruik bestaande instrumenten, overheid
ondersteunend.

20. Scenario 2
Voorbeeld accentueren

21. Thought 4 Food - landschapsvisie
Twee landschapsmodellen:
2. Robuuste ontwikkeling - recompositie.
Naar een nieuw landschap …
Landschapsproductie deels loskoppelen van individuele bedrijven
naar enkele robuuste landschapsstructuren op strategische
locaties, collectief ruimtebeslag, ….
=> Grondmobiliteit, landschapsfonds, rol overheid in regie en visie.

22. Scenario 2
Robuust: voorbeeld 1

23. Robuust: voorbeeld 2 - uitgangssituatie
23

24. Robuust: voorbeeld 2 – 4 strategische ontwikkelingslocaties
Thought 4 Food - landschapsvisie

25. Voorbeeld 2 : strategische locatie 3 : multifunctionele waterruimte

26. Thought 4 Food : landschapsvisie
Tot slot:
Verken gebiedsgericht de landschapswaarden en –
behoeften van de gebruikers.
Intensieve productielandschappen bieden mogelijkheden
tot kwaliteit, maar keuzes, o.a. in de rol van particulieren
en overheid, en alternatieve instrumenten zijn
noodzakelijk.
Einde project : mei 2012

27. Thought 4 Food
Dank voor uw aandacht !
EINDE