2. Procesi i vendosjes është e trajtuar nga teoria
në mënyrë interdisiplinare dhe multidisiplinare,
duke nxjerrë koncepte dhe strukturime jo
uniforme, varësisht nga autorët.
Hapat e procesit të vendosjes:
Definimi i problemit
Identifikimi i alternativave
Vlerësimi i alternativave
Zgjedhja e alternativës më të mirë
Ndërmarrja e veprimeve për zbatim
Procesi i vendimmarrjes
3. Definimi i
problemit
Identifikimi i
alternativave
Vlerësimi i
alternativave
Zgjedhja e
alternativës
më të mirë
V
E
P
R
I
M
I
Fitimet kanë
rënë, sepse
kostot e
inputeve për
prodhimin e
produktit janë
rritur
Heqje dorë
nga prodhimi i
produktit
Blerja e
inputeve
alternative
më të lira
Pushimi nga
puna i disa
punëtorëve
për të
reduktuar
kostot
Humbje e
tregut, kosto e
daljes nga
biznesi
Rënie e cilësisë,
largimi i
konsumatorëve
Pakënaqësia e
punëtorëve,
rënia e
performancës,
abstenizëm
Furnizim me
inpute me
kosto më të
ulët, por shtim i
përpjekjeve për
të mos e
cënuar cilësinë,
apo ulje e
çmimit të
produktit për të
reflektuar uljen
e perceptuar të
raportit
cilësi/çmim.
4. Procesi i vendimmarrjes
Përkufizimi i problemit
apo shansit
Identifikimi i faktorëve
kufizues
Zhvillimi i alternativave
të mundshme
Analiza e alternativave
Zgjedhja e alternativës
më të mirë
Zbatimi i vendimit
Ngritja e sistemit të
kontrollit dhe vlerësimit
5. Zhvillo
shkathtësitë
teknike
Humbje në prodhim:
Kuota ditore nuk arrihet Pse?
Abstenizëm! Jo
Mungesë materiali! Jo
Morali i punëtorëve! Ndoshta
Pagat! Jo
Kushtet e punës! Jo
Mbikëqyrja! Ndoshta
Mbikëqyrja
teknike!
Po
Përkufizimi i problemit
6. Fazat e
vendimmarrjes
Shembull i vendimmarrjes racionale
Identifikimi i
problemit
↓
“Përfaqësuesit e mi të shitjes kanë nevojë për
kompjuterë të rinj”
Identifikimi i
kritereve të
vendimit
↓
•Memorja dhe ruajta
•Cilësia e paraqitjes (display)
•Jetëgjatësia e baterisë
•Garancioni
•Pesha bartëse
Alokimi i peshave
për kriteret
↓
•Memorja dhe ruajta……………………………..10
•Jetëgjatësia e baterisë……………………….…..8
•Pesha bartëse…………………………………………6
•Garancioni………………………………………….…..4
•Cilësia e paraqitjes (display)…………..……….3
Zhvillimi i
alternativave
↓
HP ProBook
Sony VAIO
Lenovo IdeaPad
Apple Macbook
Toshiba Satellite
Sony NW
Dell Inspiron
HP Pavilion
7. Cili është ceni i procesit
racional të vendimmarrjes?
Modeli racional i vendosjes është
preskriptiv, ai përshkruan se si
menaxherët duhet t’i marrin vendimet,
pra nuk përshkruan se si menaxherët
aktualisht marrin vendime.
8. Vendimmarrja joracionale
Menaxherët e kanë vështirë të marrin vendime optimale.
Modeli joracional i vendimmarrjes përshkruan se si
menaxherët marrin vendime aktualisht (deskriptiv) në vend se
të tregojnë se si duhet të marrin vendime.
Modelet:
•Modeli i racionalitetit të kufizuar dhe i kënaqjes:
“E kënaqshmja është e mjaftueshme.”
•Modeli inkremental (Modeli rritës):
“ Më e pakta që do ta zgjidhë problemin.”
•Modeli i intuitës:
“Thjeshtë duket e drejtë.”
9. Supozimet
e vendimmarrjes racionale normative
Vëzhgimet
e shkancave bihevioristike deskriptive
Synimet janë të qarta, në
pajtueshmëri.
Vendimmarrësit mund t’i
llogarisin të gjitha alternativat
dhe rezultatet e tyre.
Vendimmarrësit i vlerësojnë
të gjitha alternativat
njëkohësisht.
Vendimmarrësit përdorin
standarde absolute në
vlerësimin e alternativave.
Vendimmarrësit përdorin
informata faktuale në
zgjedhjen e alternativës.
Vendimmarrësit e zgjedhin
alternativën me shpagimim
më të lartë.
Synimet janë të paqarta,
konfliktuoze dhe pa mbështetje.
Vendimmarrësit kanë aftësi të
kufizuara në përpunimin e
ifnormacionit.
Vendimarrësit i vlerësojnë
alternativat njërën pas
tjetrës (sekuencialisht).
Vendimmarrësit i vlerësojnë
alternativat kundrejt një
favoriti të nënkuptuar.
Vendimmarrësit përpunojnë
information perceptualisht
të shtrembëruar.
Vendimmarrësit e zgjedhin
alternativën që është
mjaftueshëm e mirë.
10. Zgjedheni një vendim personal që jeni duke e
marrë apo do t’ju duhet ta merrni së shpejti.
Zbatojeni procesin e vendimmarrjes racionale në
të duke identifikuar kriteret dhe synimet, duke
ranguar alternativat dhe duke e marrë vendimin.
Në vijim, krahasojeni rezultatin e këtij vendimi
me rezultatin që do ta arrinit duke ndjekur një
proces më intuitiv apo emocional. A janë
rezultatet të ndryshme? Cili proces ndjeni se ju
ka shpënë te vendimi më i mirë? Pse?