ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020

1. 1
ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020 : มองไกลเกินอาเซียน
ดร.ดนัย เทียนพุฒ ผูอํานวยการดี.เอ็น.ที.เน็ต
ในวันที่ 1 สิงหาคม 2555 ทีผานมาผูเขียนไดรับเชิญจากสถาบันพระปกเกลา ใหไปเปน
่
หนึงใน “Keynotes Speaker” รวมเสวนากับผูบริหารระดับสูงของกระทรวงอุตสาหกรรมและวิทยากรอีก
่
ทานซึ่งเปนผูประกอบการอุตสาหกรรม เรื่อง “ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” ในหลักสูตรการบริหาร
สําหรับนักบริหารระดับกลาง กระทรวงอุตสาหกรรม รุนที่ 23-24 ณ ศูนยราชการเฉลิมพระเกียรติ 80
พรรษา แจงวัฒนะ
ผูเขียนไดวางแนวเรื่องตามประเด็นที่ไดรับมอบหมายมา
ชวงแรก ในป ค.ศ.2020 อนาคตของอุตสาหกรรมไทยที่อยากเห็น/อยากใหเปน
ชองที่สอง Road Map ที่จะนําไปสูความสําเร็จและความยั่งยืนของอุตสาหกรรมไทย ควร
จะเปนอยางไร
ชวงสุดทาย มีอุตสาหกรรมอะไรที่ตองสงเสริม/สนับนุน อะไรที่ควรเลิกหรือหยุดการ
สงเสริม
ภาพแรก : มองอนาคตตองดูอดีตและปจจุบน
ั
ผูเขียนไดกลาวถึง อดีต-ปจจุบัน-อนาคต ของอุตสาหกรรมโลกวามีการเปลี่ยนแปลงและ
ทัศนภาพ ซึ่งมีความสําคัญตอเอเชียและประเทศไทย เนื่องจากอุตสาหกรรมการผลิตนี้เปนกระดูกสันหลัง
ของสังคมอุตสาหกรรมสมัยใหมของแตละประเทศ ดังนี้
(1) วิวัฒนาการของระบบอุตสาหกรรมการผลิตที่สลับซับซอนของโลกมีอยู 6 ระยะ
ดวยกันคือ เริมจากระยะที่ยงเปนเกษตรกรรมในลักษณะ อุตสาหกรรมในครัวเรือน (Cottage Industry)
่ ั
และมีการปฏิวัตเขาสูอุตสาหกรรมนํามาสูระยะที่ 2 2) การผลิตจํานวนมาก (Mass Production) 3.
ิ 
อุตสาหกรรมการผลิตแบบลีน (Lean Manufacturing) 4) การผลิตเฉพาะหรือลักษณะสวนบุคคล (Mass
Customization) 5) อุตสาหกรรมการผลิตแบบ Reconfiguration (Reconfigurable Manufacturing :
RM) และ 6) อุตสาหกรรมการผลิตที่ยงยืน (Sustainable Manufacturing) ดังรูปที่ 1
ั่
การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

2. 2
รูปที่ 1 วิวฒนาการของระบบอุตสาหกรรมการผลิตที่สลับซับซอน
ั
*Bi, Z.(2011). “Revisting System Paradigms from the Viewpoint of Manufacturing Sustainability”
www.mdpi.com/journal sustainability. p.1325
โดยที่แนวโนมของการเปลี่ยนแปลงในพาราไดมของระบบไดมีการทํานายวา ควรมีพารา-
ไดมระบบใหมดวยสมรรถภาพของ 6Rs (การปรับอุตสาหกรรมการผลิตใหม (Remanufacturing), การใช
ใหม (Reuse) การออกแบบใหม (Redesign) การนํากลับมาใช (Recycle) การฟนกลับใหม (Recover)

และการลด (Reduce)) เพือคุณคาของผลิตภัณฑอยางสูงสุด ซึงเปนดังรูปที่ 2
่ ่
การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

3. 3
รูปที่ 2 รังสรรคระบบพาราไดมเพื่อคุณคาของระบบอุตสาหกรรมการผลิต
*Bi, Z.(2011). Ibid. p.1327 *Mfg = Manufacturing
ดังนันผูเขียนจึงสรุปวา ทิศทางอุตสาหกรรมการผลิตโลกในป 2020 เปน “อุตสาหกรรม
้
การผลิตแบบยั่งยืน (Sustainable Manufacturing) มีองคประกอบของนวัตกรรมที่ 6Rs เพื่อ
เพิ่มคุณคาของผลิตภัณฑอยางสูงสุด”
(2) บทบาทของระบบอุตสาหกรรมการผลิตสําหรับความยังยืน
่
นักอุตสาหกรรมไดเริ่มทบทวนกันใหมวามีความจําเปนในความรับผิดชอบทั้งการใชและ
จัดการทรัพยากรในวงจรผลิตภัณฑ บทบาทของระบบอุตสาหกรรมการผลิตในความยั่งยืน ดังนั้นควรที่จะ
นิยามขอบเขตของระบบอุตสาหกรรมการผลิตใหม โดยหวงใยปญหาสิ่งแวดลอม นําเขาสูกิจกรรม
ดําเนินงานใหมีโครงสรางที่เหมาะสมที่สุด ซึงเปนดังรูปที่ 3 มีสวนแรกคือ 1) Manufacturing (เปนระบบ
่
อุตสาหกรรมการผลิตเดิม) ตั้งแตความตองการของลูกคาจนกระทังผลิตเสร็จและสงมอบ 2) Use (Use
่
และ Lease) และ 3) Reverse Manufacturing (การนํากลับมาผลิตใหม) ทังหมดนี้เปนการปรับใหมของ
้
ระบบอุตสาหกรรมการผลิตที่มีองคประกอบอยูบนนวัตกรรม 6Rs
การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

4. 4
รูปที่ 3 ระบบอุตสาหกรรมการผลิตที่ยงยืน
ั่
(3) อยากดูทิศทางอุตสาหกรรมโลก ตองดูตัวอยางความสําเร็จของยักษใหญ ยักษใหม
ดังนี้
1) อุตสาหกรรมการผลิตในป 2020 มีการศึกษาและวิเคราะหกนวา จีนจะกาวเขา
ั
มาเปนมหาอํานาจทางเศรษฐกิจของโลก
 ในป 2011 ที่ผานมาจีนเปนประเทศทีมีตลาดสงออกในกลุมอุตสาหกรรม
 ่
ตอไปนี้ เสื้อผา (Clothing) LCD การตอเรือ (Ship building) อุปกรณอิเลคทรอนิกส (Electronics
Devices) และเครื่องจักร (Machinery)
 ในป 2010 อุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกส (Electronics) และอุตสาหกรรม
รถยนต (Automobile) เปนบริษัทยักษใหญขามชาติ แตในป 2020 จะเปนบริษทยักษใหญขามชาติกับ
ั
บริษัทชาวจีน
การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

5. 5
 ในป 2010 อุตสาหกรรมการตอเรือ ปโตรเคมี เครื่องจักรและเหล็ก เปน
บริษัทยักษใหญขามชาติกับบริษัทชาวจีน แตในป 2020 จะเปนบริษัทชาวจีน
2) ขณะที่ใน AEC (ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน) ประเทศอินโดนีเซียมีการเติบโตสูง
และ FDI (การลงทุนจากตางชาติ) ก็สงมาก สามารถพิจารณาไดจากตัวเลข FDI ตอไปนี้
ู
 อุตสาหกรรมเหมืองแร 2,100 พันลานดอลลารสหรัฐ
 อุตสาหกรรมเคมีภัณฑและเวชภัณฑ 1,400 พันลานดอลลารสหรัฐ
 อุตสาหกรรมขนสง การจัดเก็บสินคา โทรคมนาคม 1,100 พันลานดอลลาร
สหรัฐ
 อุตสาหกรรมเหล็ก เครื่องจักร อิเลคทรอนิกส 1,000 พันลานดอลลารสหรัฐ
 เกษตรกรรมและพืชอาหาร 1,000 พันลานดอลลารสหรัฐ
 และอื่นๆ 5,000 พันลานดอลลารสหรัฐ
ผูเขียนเชื่อวา การใหเห็นทัศนภาพและทิศทางการลงทุน การเปลียนในโลกอุตสาหกรรม
่
ในอนาคตทําใหเราไดเรียนรู ความสําเร็จและการพัฒนาที่เติบโตอยางรวดเร็ว โดยเฉพาะ อุตสาหกรรมของ
ประเทศจีน และการกาวขึนมาในระดับโลกไดอยางนาสนใจเชน เกาหลีใต ซึ่งไดเบียดให ญี่ปุนตกเวทีโลก
้
ไดหรือแมกระทั่งยักษใหญของฝรั่ง อยาง Nokia ในตลาดมือถือ และสมารทโฟนระดับโลก นาจะนํามา
กําหนดไดวา “ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020: มองไกลเกินอาเซียน” ควรเปนอยางไร โดยผูเขียนจะชี้ให
ผูอานเห็นไดอยางชัดเจน ทังอดีตของอุตสาหกรรมไทย และอนาคตวา ไทยเราตองกาวไปสูการเปน
้
“ Global Supporting Industries” อยางแนนอนในอนาคตของ 2020 พรอมกับ “Roadmap” ของ
อุตสาหกรรมไทยในคราวหนาครับ
การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555