Doğuş Üniversitesi EM356 İşletme ve Toplum Dersi 2014-2015 Bahar Yarıyılı Sınıf içi sunumu İşletmelerde Etik Grup üyeleri: KADİR ERGUN - GÜVENÇ YILMAZ

1. Kadir ERGÜN 200938005
Oğulcan YILMAZER 201033029
Güvenç YILMAZ 201138010

2. ETİK KAVRAMI
 Etik, kökleri en az 2500 yıl kadar geriye uzanan bir felsefe dalıdır.
Etik sözcüğü, etimolojik açıdan bakıldığında Yunanca kökenli
olup, “ethos-ethikos” kelimesinden türetilmiş ve “ahlak sistemi,
gelenek-görenek, karakter, insan davranışı, prensip” anlamına
gelmektedir.
 Etik günümüzde, toplumsal ve kişisel her türlü kararların,
tercihlerin, eylemlerin ve onları belirleyen ilkelerin, değerlerin
bilgisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
 Etik, yasa tarafından yönetilmeyen ancak insan davranışlarının
sonuçlarına odaklanan töresel bir standarttır. Etik, yasa
tarafından düzenlenen davranışlara kıyasla daha yüksek
standartları karşılayan davranışlar gerektirmekle birlikte,
kendine özgü davranışlar içermektedir

3. TEMEL ETİK DEĞERLER VE İLKELER
Kurumsal perspektiften bakıldığında, temel değerlerden yola
çıkarak oluşturulan görev ve prensipler uyarınca ne şekilde
davranmamız ya da karar almamız gerektiğini belirten davranış
standartlarıdır.
 ADALET
 DOĞRULUK VE DÜRÜSTLÜK
 TARAFSIZLIK
 SORUMLULUK

4. ETİĞİN ÇEŞİTLENMESİ
Artık şirketler ve kurumlar hem kendi çalışanları, hem
tedarikçileri hem de müşterileri için etik ilkeler belirleyerek buna
göre davranmaya yöneliyorlar. Bu da iş hayatının ve
uygulamalarının her noktası için farklı uygulamalı etik alanları
oluşturmaktadır. Bunlara örnek verecek olursak;
- Muhasebe ve Finansal Bilgiler Etiği
- İnsan Kaynaklarında Etik
- Satış ve Pazarlama Etiği
- Üretim Etiği
- Uluslararası Ticaret Etiği

5. AHLAK VE İŞ AHLAKI KAVRAMLARI
 AHLAK: Ahlak, belli bir dönemde belli insan toplulukları
tarafından benimsenmiş olan ve toplum içinde insanların
davranışlarını ve birbirleriyle ilişkilerini düzenlemek amacıyla
başvurulan, töresel davranış kurallarının ve ilkelerinin
bütünüdür.
 İŞ AHLAKI: İş ahlakı, genel ahlak kurallarının iş yaşamında
uygulanmasıdır.

6. İŞ ETİĞİ KAVRAMI
 İş etiği, “iş dünyasındaki mal ve hizmet üretim ve tüketim
sürecindeki doğruları ve yanlışları ifade eder”. Neyin doğru veya
neyin yanlış olduğu konusu, ahlaki bir konudur. İş dünyasında
doğru davranışlar ve eylemler olduğu kadar yanlış davranışlar ve
eylemler de vardır. Dolayısıyla iş etiği, iş dünyasında yer alan
doğruları ve yanlışları ifade etmektedir.

7. İŞ AHLAKI VE İŞ ETİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

8. İŞ ETİĞİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
 İş etiğinin ağırlıklı olarak gündeme gelmesi ABD’de 1960’larda
başlamış, 1980’lerde ABD’deki bütün büyük işletme ve
şirketlerde “Etik İlkeleri (Code of Ethics), “Etik Komiteleri”, “Etik
Hizmetiçi Eğitim ve Danışmanlık Birimleri” oluşmuştur.
 Türkiye’de ise oluşan ilk etik kurullar 1993 tarihli “İlaç
Araştırmaları Hakkında Yönetmelik"ten sonra oluşturulan
Araştırma Etik Kurullarıdır.

9. NEDEN İŞ ETİĞİ ?
 Küreselleşme sonucunda farklı kültürlerden gelen kişilerin
çokuluslu firmalarda çalışması, yeni bir takım ahlaki sorunları
beraberinde getirmiştir. Bu ortamlarda kişiler, birbirlerini
anlamalı ve birbirinin kültürüne saygı göstermelidirler.
 Bütün dünyada demokrasi ve insan haklarına olan talebin
artması iş hayatında da önemli hale gelmektedir. Dil, din, etnik
köken, cinsiyet gibi hususlarda iş hayatında ayrımcılık
yapılmamalıdır.

10. NEDEN İŞ ETİĞİ ?
 Yeni geliştirilen askeri ve biyolojik teknolojiler, iş dünyasının
kontrolündedir. Bunlar belli bir sorumlulukla ele alınmadığı
takdirde, dünyayı yok edebilecek tehdit ve tehlike söz konusu
olacaktır.
 İş etiği, insanların değer ve tutumlarını, duygularını
yönlendirmekle beraber, etkinliklerini ve verimliliklerini
arttırmalarına bir alt yapı oluştugelişme ve büyüme mücadelesini
daha etkin bir şekilde verebilecektirrmaktadır. İş etiğine uygun
hareket eden bir işletme, iç ve dış çevre unsurlarından sağladığı
destekle hayatını sürdürme,.

11. İŞ ETİĞİ İLKELERİ
İş etiği ilkelerini belirlemiş olmak önemli ve faydalı ise de bu ilkeleri
yazmış olmak için yazıp bir kenara bırakmak önemli değildir. Son
zamanlarda yapılan bir araştırma göstermiştir ki, iş etiği ilkelerinin
varlığı, ahlaki karar vermek için tek başına yeterli değildir. Bu ilkeleri
işletmede hayata geçirebilmek için şu unsurlara dikkat etmek gerekir:
 Ahlaki sorunlara yer veren örnek olaylarla zenginleştirilmiş hizmet içi
eğitim programları geliştirmek,
 Ahlaki olmayan davranışları etkin bir cezalandırma ve dengede tutma
sistemiyle önlemeye çalışmak,
 Ahlaki olmayan davranışlar için verilecek cezaların çalışanlarca
bilinmesini sağlamak,
 İş arkadaşlarının ve üstlerin ahlaki davranış üzerindeki
etkisini tespit etmek,
 Politika ve kuralları oluşturacak bir etik kurul oluşturmak,
 Ahlaki politika ve ilkeleri içeren bir liste geliştirmek.

12. ÇALIŞMA HAYATINDA İŞ ETİĞİNİN
FONKSİYONU
 Küreselleşme sonucunda değişik kültürlerden gelen insanların
çok uluslu firmalarda çalışması yeni etiksel sorunları da
beraberinde getirmiştir. Bu tür ortamlarda insanları birbirlerini
anlamalı ve bir diğerinin kültürüne saygı göstermelidir. Tüm
dünyada daha fazla demokrasi ve insan haklarına talep vardır ve
iş hayatında da bu ilkeler önemli hale gelmektedir. Etnik köken,
dil, din, cinsiyet gibi konularda iş hayatında ayrımcılık
yapılmamalıdır. Farklı dinlerin iş dünyasındaki kültür ve
değerleri nasıl etkilediği iş etiği disiplini tarafından
araştırılmalıdır.

13. İŞ ETİĞİ AÇISINDAN UYGUN
OLMAYAN BAZI DAVRANIŞLAR
İşletme Açısından Uygun Olmayan Bazı Davranışlar
- Vergi kaçırmak,
- Tüketici haklarını ihlal etmek,
- Rakip işletmeler hakkında olumsuz propaganda yapmak,
- Haksız rekabet ortamı yaratmak,
- Sahte fatura basmak ve kullanmak,
- İnsan sağlığına aykırı ürünleri piyasaya sürmek,
- Sigortasız işçi çalıştırmak vb.
- Asgari ücretin altında işçi çalıştırmak,
- Doğaya ve çevreye karşı saygılı davranmamak,
- İşletme satın alımında hissedarların ve çalışanların haklarını gözetmemek,

14. İŞ ETİĞİ AÇISINDAN UYGUN
OLMAYAN BAZI DAVRANIŞLAR
Yöneticiler ve Liderler Açısından Uygun Olmayan Bazı Davranışlar
- Çalışanlara adil ve hakça davranmamak,
- Rüşvet vermek ve almak,
- Rakiplere bilgi sızdırmak,
- Sahte bilgilerle işletmeden fazla para çekmek,
- Satın alımda belli bir işletmeyi kayırmak,
- Özel masraflarını işletmeye yüklemek vs.
- Politikacı ve bürokratlara çıkar sağlamak amacıyla lobicilik yapmak,
- Sahte belgelerle gideri fazla göstermek vs.

15. İŞ ETİĞİ AÇISINDAN UYGUN
OLMAYAN BAZI DAVRANIŞLAR
Çalışanlar Açısından Uygun Olmayan Bazı Davranışlar
- İşe geç gelmek ve erken ayrılmak,
- İşletmeye ait olan araç, gereç ve malzemeleri kendi özel işinde kullanmak,
- İşin yapılmasını gereksiz yere uzatmak,
- Görevi ihmal etmek,
- Belgelerde sahtekarlık yapmak,
- Müşteriye kötü davranmak vs.
- Yöneticisine hediye almak ve şirin görünmek,
- Hatayı gizlemek,
- Gizli bilgileri sızdırmak,
- İzni suistimal etmek vs.

16. ETİK DEĞERLERE UYGUN ÇALIŞMA
ORTAMI YARATMA
- Etik değerlere bağlı kalmak,
- Davranışlarla örnek olmaya çalışmak,
- Etiğe uygun davranışları yerleştirme sorumluluğunu almak,
- Kurumun etik ilkelerini belirlemek,
- Etik değerleri açıkça belirtmek,
- Çalışanları eğitmek,
- Açık iletişimi desteklemek,
- Tutarlı olmak.

17. İŞLETMELERDE ETİK ÇÖKÜŞ
 İnsan ilişkilerinden ya da işletmenin uyguladığı politikalardan
kaynaklanabilen etik sorunlar, etik çöküşlere zemin
hazırlamaktadır. Özellikle finansal alanında yaşanan etik
sorunlar, piyasada hakim konumdaki büyük işletmelerde dahi,
etik çöküşü başlatan ve hızlandıran sorunların başında yer
almıştır.
 Son zamanlarda önemli ölçüde artan işletme skandalları, ortaya
çıkan yolsuzluk iddiaları ve raporları, en büyük işletmelerde bile
yaşanan aşırılıklar, iş etiğini tartışılması gereken bir konu
durumuna getirmiştir.

20.  Enron şirketinin durumuna düşmemek için
kurumunuzun yapabileceği önlemler?

21.  Etik ortamı inceleyin ve gerekli tedbirleri alın
Şirketler kültürden oluşur. Kendi şirketinizin kültürünü inceleyin.Kurumsal
kültürünüzün tavırlar, değerler, davranış standartları, iletişim, riskler ve
zayıflıklar çerçevesinden bir değerlendirmesini yapın. Kurumsal değerlerinize
ve bu değerlerin Yönetim Kurulu, üst yönetim, her düzey çalışanlar ve diğer
ilgililerce nasıl algılandığına özel önem verin.
 Etik kurallarınızı sadece yazılı olarak yayınlamakla
kalmayın, bizzat uygulayın
Davranış kuralları bir şirketin, vizyon, misyon, strateji ve değerlerinin bir
uzantısıdır. Davranış kuralları en üst düzeyde uygulanarak değer verilen
dokümanlar olmalıdır. Yönetim Kurulu üyeleri, üst düzey yöneticiler
diğerlerinden beklenilen davranış biçimleri için bir örnek
oluşturmalıdırlar.şirketinizin etik kurallarını en kısa sürede açık bir şekilde
vurgulayın, şirketinizin faaliyet raporunda her yıl yayınlayın.

22.  Kendi kendine yeterli, güçlü bir etik altyapısı
oluşturun
Şirketlerin üst düzey olmayan yöneticilerden oluşan ve çalışanların etik
kurallara uymasını denetleyen bağımsız bir etik komiteye sahip olması
gerekir. Alınacak tedbirler arasında:
-Personel eğitimi
-Yıllık olarak etik kurallar hakkında bilgilendirme toplantıları
-Mevcut etik kuralların güncel ve yeni gelişmelere uygunluğunu sağlayacak
sürekli bir gözden geçirme sisteminin varlığı
 Her düzeydeki çalışanlarla sık sık konuşun
Şirket içerisinde sık sık dolaşarak çalışanlarla formaliteden uzak iletişimde
bulunmak, gerek iş gerekse etik alanda kendilerinden beklenenleri açık bir
şekilde aktarmak için iyi bir fırsattır. Çalışanlar iki şey bilmek ister :
-İş ve etik anlamında var olmaları için kendilerinden neler beklendiği ve bu
konularda hangi durumda oldukları.
-Çalışanlara, hedefler, görevler,beklentiler ve öncelikler konusunda bilgi
aktarımının yapılması gereklidir.

23.  Etik komitesi oluşturun
Söz konusu yönerge kurumun üst düzey personelinden özel
olarak belirlenen bazılarına kurumun standartları ve
uygulamalarına uygunluğu takip etme yetkisi verilmesini
öngörmektedir. Bu işlem 7 ana fonksiyon içermektedir.
1-Standart ve prosedürlerin tanımlarının gözden geçirilmesi
2-Bunlara uymak konusunda sorumluluk alınması
3-Sorumluluk verme işleminin dikkatli yapılması
4- Kurumun standart ve uygulamalarının ifade edilmesi
5-Uyumluluğun takip edilmesi ve denetlenmesi
6-Disiplin ve yürütmenin takibinde başın çekilmesi
7-Suçların tekrarlanmaması için gerekli tedbirlerin alınması.

24. İNGİLTERE “ İŞ ETİĞİ ENSTİTÜSÜ
‘NCE YAPILAN BİR ARAŞTIRMA
SONUÇLARINA GÖRE;
İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre 1997-2001 yılları arasında
(5 yıllık dönem) etik ilkelere bağlılığını taahhüt eden ve böyle bir
taahhüdü olmayan yaklaşık 100 şirket incelenmiş;
Bu firmalar,
- Ekonomik katma değer,
- Piyasa katma değeri,
- Değer kazanç oranı,
- Kullanılan sermayenin geri dönüşü
gibi göstergeler kullanılarak karşılaştırılmıştır.

25. ARAŞTIRMA SONUCU - 1
Etik kurallara uygun iş yapan şirketlerin,
- Risk yönetimi,
- Yönetim kalitesi,
- Ürün ve hizmet kalitesi,
- Finansal yapı
açısından daha başarılı olduğu tespit edilmiştir.

26. ARAŞTIRMA SONUCU - 2
 Bu şirketlerin hisse senetlerinin daha istikrarlı olduğu
gözlenmiştir.
 Etik değerlere bağlılığını açıklayan şirketler diğerlerinden % 18
daha fazla kar elde etmiştir.
 Etik politikalara sahip şirketler dört göstergeden en az üçü
üzerinden üstün başarı göstermiş ve ‟ en beğenilen şirketler ‟
sıralamasında ön sıralarda yer almıştır.

27. ARAŞTIRMAYI
GERÇEKLEŞTİRENLERİN YORUMU
 İş etiği politikasına sahip olmanın o şirketin iyi
yönetildiğinin ve iş yapış biçimine önem verdiğinin bir
işareti olduğu,
 Beş yıllık bir dönem içinde iş etiği uygulamalarının
gerçekten işe yaradığını ve şirketlere maddi olarak kazanç
sağladığı,
 Etik davranışın yararının ölçülmesi güç olmakla birlikte;
müşterilerden, çalışanlardan ve yatırımcılardan gelen
güvene dair olumlu geri bildirimlerin alındığı şeklindedir.

28. 87%
13%
Ürün fiyatları aynı düzey olan iki
firma
İş etiği olan
İş etiği olmayan 49,9%
50.1%
İş etiği olan firmanın ürünleri %25
daha pahalı
İş etiği olan
İş etiği olmayan
51.7%
48.3%
İş etiği olanın maaşı %25 daha az
İş etiği olan
İş etiği olmayan
76%
24%
İş etiği olan firmaların ürünleri
daha kalitelidir
İş etiği olan
İş etiği olmayan
TEDMER’İN ‘Türk iş gücünün, iş
etiğine yaklaşımı’ araştırma raporları

29. İŞ ETİĞİNİN KURUMSALLAŞMASI

30. ETİK KONUSUNDA GİRİŞİMDE
BULUNAN SİVİL TOPLUM
KURULUŞLARI
Sivil Toplum Örgütleri
- TÜSİAD(Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği)
- TEDMER(Türkiye Etik Değerler Merkezi)
- PERYÖN(Türkiye İnsan Yönetimi Derneği)
- KALDER(Türkiye Kalite Derneği)
- TOPLUMSAL ETİK DERNEĞİ
Meslek Odaları ve Birlikleri
- TÜRMOB(Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler
ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği)
- Türkiye Bankalar Birliği

31. Yatırımcılar
ın Sadakati
ve
Doğruları
Çalışanların
Kararları ve
Doğruları
Müşterilerin
Memnuniyeti
ve Doğruları
KAR