1. Implikazzjonijiet g]all-individwu u
g]as-so`jetà
1
Ms. C. Cauchi

2. Introduzzjoni
2

3. X’ta]sbu li tfisser meta ng]idu li qedg]in
ng]ixu f’so`jetà konsumeristà?
So`jetà li tonfoq ]afna flus f’xiri ta’ o[[etti li normalment
jin]admu fil-fabbriki jew g]allinqas mhux mill-individwu
stess li jrid juahom.
Min jixtri jew i]allas g]al xi prodott jew xi
servizz fis-so`jetà, x’jissejja]?
Il- Konsumatur
3

4. L-EDUKAZZJONI TAL-
KONSUMATUR
4

5. Min hu l-konsumatur?
Il-konsumatur huwa kull bniedem li lest li j]allas /
jixtri g]al xi prodott jew servizz mog]ti lilu.
 L-oppost ta’ produttur.
 Illum a]na nistg]u nixtru mhux biss mill-]wienet ida
minn fuq katalogi u minn fuq l-internet (online
shopping) u anke teleshopping.
5

6. 6

7. Meta persuna tixtri tinvolvi t-trasferiment ta’ flus.
Il-flus ji[ru minn id g]all-o]ra f’ew[ pro`essi li ma jispi``aw
qatt.
I`-¬iklu tal-Konsum I`-¬iklu tal-Produzzjoni
Individwi jew familji jaqilgħu Il- maġoranza ta’ dawk li jieħu
l-flus mill-ħidma li huma sehem fil-produzzjoni ta’ oġġett jew
jwettqu. B’dawn il- flus jixtru servizz, jieħdu kumpens finanzjarju
prodotti u servizzi . tal-ħidma tagħhom mill- prezz ta’ l-
oġġett mibjugħ.
7

8.  F’]in jew ie]or kul]add imur jixtri.
 Il-konsumatur jista’ jkun individwu li jmur jixtri o[[ett wie]ed
jew kumpanija li tixtri diversi li prodotti u servizzi bi ]sieb li
ter[a tbieg] l-o[[etti mixtrija ta]t xi forom o]ra.
Eempju: il-furnar jixtri d-dqiq biex ikun jista’ ja]mieh f’]ob u
wara jbieg] l-]ob lill-klijenti tieg]u; waqt li l-individwu jixtri l-
]ob g]all-uu tieg]u.
 Il-konsumatur jew ix-xerrej, jipprova jixtri l-a]jar servizz jew
prodott bl-inqas prezz possibli.
 Is-so`jetà je]tie[ li tipprote[i kemm il-bejjieg] kif ukoll il-
konsumatur. 8

9.  Il-konsumatur g]andu dritt li jixtri u dmir li j]allas g]all-
prodott jew servizz.
Il-bejjieg] jintrab mal-konsumatur fuq tliet kondizzjonijiet:
Li l-prodott jew s-servizz ikun tajjeb
Li jaqdi l-funzjoni tieg]u tajjeb
Li jaqbel mad-deskrizzjoni mog]ti lill-
konsumatur (trade description) 9

10.  }afna drabi naraw lill-konsumatur jew i]oss li m’g]andux
sa]]a ji[[ieled g]ad-drittijiet tieg]u, jew inkella, ma jkunx
jaf x’inhuma d-drittijiet tieg]u.
 L-G]aqda tal-Konsumaturi (li tinsab il-Belt), toffri
informazzjoni, tg]allem u tg]in lill-konsumatur.
10

11. Ma’ l-istudent ta’ ]dejk (in pairs) semmi
3 drittijiet u 3 dmirijiet li g]andu l-
konsumatur.
11

12. ID-DRITTIJIET TAL-KONSUMATUR
 Id-dritt g]all-informazzjoni
 Id-dritt g]all-g]azla – (biex ikun jista’ jqabbel il-prezzijiet
u l-kwalita’)
 Id-dritt g]as-sigurtà
 Id-dritt li l-konsumatur isemma le]nu
 Id-dritt g]all-edukazzjoni tal-konsumatur
 Id-dritt g]all-bonnijiet bai`i
12
 Id-dritt g]all-kumpens

13.  Id-dritt g]all-ambejnt b’sa]]tu
 Li l-prodott ikun ta’ kwalità tajba, sikur u [enwin
 Li l-prodott ikollu tiketti miktubin b’mod `ar u bl-ingwa
internazzjonali b]all-Ingli
 Li l-prodott ji[i bid-data ta’ l-iskadenza u li din ma tkunx
irran[ata
 Jekk hu prodott ta’ l-ikel, dan g]andu ji[i bl-ingredjenti
imnilin u t-tabella tan-nutrizzjoni tidher fuq il-pakektt, kif
ukoll il-Best Before Date
13
 Dritt g]ar-rimedju f’ka li l-prodott ikun difettu

14.  Dritt g]all-garanzija u g]all-ir`ivuta fikali
Garanzija bil-fomm mhix garanzija quddiem il-li[i Maltija.
Konsumatur je]tie[ kuntratt jew dokument bil-miktub,
eempju sena garanzija fuq il-parti u x-xog]ol (parts and
labour).
Granzija
Legali Kummer`jali
to]loq il-li[i jag]tihielek tal-]anut
(e: titlob kumpens) (mien defenit, e: tiswija b’xejn)
14

15.  B]ala konsumaturi, g]andna nassiguraw ru]na li l-prodotti ma
jkunux ta’ periklu g]al sa]]itna.
Qabel ma nixtru prodott g]andna dejjem infittxu CE mark.
(‘European Conformity’)
Inkunu `erti li [ie i``ekjat mill-Malta Standards Authority – entità
governativita; responsabbli g]al verifikazzjoni u spezzjoni ta’
prodotti li jinbieg]u fis-suq Malti.
 Meta nixtru minn fuq l-internet, teleshopping u minnbieb
bieb (door-to-door) ma jkollniex `ans neaminaw.
Il-konsumatur g]andu `-`ans ta’ 15-il [urnata (Cooling Off
15
Period) biex jirritorna l-o[[ett lura.

16. DMIRIJIET TAL-KONSUMATUR
 Noqg]odu attenti li l-prezz li nkunu qeg]din in]allsu ikun jirrifleti
l-valur veru
 Ti``ekja d-data tal-iskadenza qabel ma tixtri l-prodott
 Ti``ekja li l-prodott jkun jiffunzjona sew u li huwa f’kundizzjoni
tajba qabel ma tixtri
 Ti``ekja jekk il-prodott ji[i b’garanzija mieg]u, din tkun imtliet kif
suppost skond il-li[i
 Ti``ekja li l-prodott ikun issi[illat sew
 Qabel ma tua l-prodott g]andek taqra sew l-istruzzjonijiet biex
16
ma tag]milx ]sara lil prodott

17. META HU JUM IL-KONSUMATUR?
15 ta’ Marzu - Jum il-Konsumatur
17

18.  Illum il-[urnata l-konsumatur huwa protett mill-li[i:
Consumer Affairs Act li bdiet ta]dem fl-1994 u [iet
emendata fl-2001.
Din il-li[i tirregola l-li[ijiet tal-bejg] li jaffetwaw il-
bejjieg]a u x-xerrejja.
Tipprote[i lill-konsumaturi mir-reklamar qarrieqi u bejg]
ta’ prodotti difettui. 18

19. Bis-sa]]a ta’ din il-li[i twaqqaf il-Kunsill tal-Konsumatur.
Dan hu entità indipendenti mill-gvern. Ix-xog]ol prin`ipali
tieg]u hu li jag]ti pariri u jara li jsir ‘fair trading’.
 Il-Kunsill tal-Konsumatur waqqaf ukoll it-Tribunal tal-
Konsumatur.
Il-post fejn il-konsumatur jista’ jmur u
jippreenta l-ilment tieg]u jekk ma jkunx
sodisfatt mill-prodott jew servizz li xtara u u li l-
valur tieg]u ma jkunx jaqbe il-prezz ta’ 4,000 19
ewro.

20. Semmi xi eżempji ta’ ilmenti
tal- konsumatur.
20

21. G]aliex hija importanti l-edukazzjoni
g]all-konsumatur?
L-edukazzjoni hija arma importanti f’idejn il-
konsumatur, g]ax permezz tat-tag]lim u informazzjoni, il-
konsumatur ikun jaf id-drittijiet tieg]u u jag]mel g]ala
a]jar.
21