In dit drieluik artikel wordt gekeken waar co-creatie vandaan komt, wat het inhoudt en hoe het is toe te passen.
In dit tweede artikel wordt dieper ingegaan op co-creatie, wat co-creatie inhoudt en waar het toegepast kan worden.
1. Co-creatie 2/3; Van gesloten naar open
Co-creatie
In het eerste deel van dit drieluik is gepresenteerd welke trends en stromingen
hebben bijgedragen aan het ontstaan van co-creatie. In deel twee gaan we
verder in wat co-creatie nu werkelijk inhoudt.
FASE ONTWIKKELING YOU STAPPENPLAN
REIZEN
WIKIPEDIA ONLINE MANIEREN VAN CO-CREEREN
ONLINE PRODUCTEN
VERSPREIDEN
VERDIENMODELLEN KOPPELING UITINGEN
definitie
Een definitie
Bij open innovatie vindt uitwisseling met de omgeving plaats van ideeën,
processen en intellectueel eigendom. Door spin-outs of spin-ins worden nieuwe
bedrijfsactiviteiten gestart om nieuwe markten te betreden. De term is afkomstig
van Henry Chesbroug en hij heeft een aantal principes geformuleerd die het
verschil aangeven tussen gesloten en open innovatie.
Gesloten innovatie Open innovatie
Niet alle deskundigen in ons werkterrein werken voor ons. We
De deskundigen in ons werkterrein werken
moeten werken met deskundigen binnen en buiten onze
voor ons.
organisatie.
Om van R&D te profiteren moeten we het Externe R&D kan betekenisvolle waarde creëren; interne R&D is
zelf ontdekken, ontwikkelen, en leveren. nodig om ons deel van die waarde op te kunnen eisen.
Als we iets zelf ontdekken kunnen we het We hoeven het oorspronkelijk onderzoek niet zelf te doen om er
als eerste op de markt brengen. van te kunnen profiteren.
Het bedrijf dat als eerste op de markt is
Een beter business model is beter dan als eerste op de markt zijn.
met een innovatie zal winnen.
Als we de meeste en de beste ideeën van
Als we het best gebruik weten te maken van interne en externe
de industrie voortbrengen zullen we
ideeën zullen we winnen.
winnen.
We moeten ons innovatieproces We zouden moeten profiteren van andermans gebruik van ons
afschermen zodat onze concurrentie niet innovatieproces, en we zouden andermans intellectueel eigendom
van onze ideeën kan profiteren. moeten kopen als dat onze business voordeel geeft.
Het voordeel van open innovatie is dat een bedrijf flexibeler wordt, dat risico
gespreid wordt en nieuwe markten benaderd kunnen worden. Nadeel kan zijn dat
het bedrijf alleen nog maar bezig is me het creëren van kansen, zonder een
duidelijke strategie.
Door open innovatie vindt een bedrijf niet meer zelf uit, het regisseert en
combineert nieuwe vindingen, verdienmodellen en technieken in een nieuw
product/dienst combinatie.
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink
2. Overige manieren van open innovatie:
Co-creatie is een manier van open innovatie en • Crowdsourcing; organisaties
Crowdsourcing
maakt gebruik van de wereldwijde online (overheid, bedrijven, instituten) of
personen maken gebruik maken van
denkkracht bij het bedenken, vernieuwen een grote groep niet vooraf
verbeteren van producten en diensten. De drie gespecificeerde individuen
(professionals, vrijwilligers,
basis regels van co-creatie zijn: geïnteresseerden) voor consultancy,
• Open de interne processen voor externen. innovatie, beleidsvorming en
• Deel de resultaten en de verdiensten. onderzoek. De resultaten zijn vaak
eigendom van de gehele community,
• Geef feedback op oplossingen, ideeën en die heeft meegewerkt aan de
keuzes. ontwikkeling. Voorbeeld is het
besturingssysteem Linux, Innovatie
2.0 op LinkedIn en Wikipedia.
Co-creatie werkt als een vliegwiel. De grote • Mass-customization een product of
Mass-customization;
massa heeft steeds kleine prikkels nodig om dienst wordt aangepast aan de
wensen van de gebruiker terwijl het
harder te gaan draaien. De prikkels worden geproduceerd wordt binnen het
steeds gerichter, doordat de massa harder draait. bestaande productieproces.
Innovatie van gesloten naar open
Alhoewel het vastleggen van intellectueel eigendom (IE) via octrooien
oorspronkelijk bedoeld was om kennis te delen, pakte dit anders uit. Octrooien,
ook wel patenten genoemd, worden nu vooral gebruikt om kennis af te
schermen. Ook auteursrechten worden angstvallig beschermd door
muziekmaatschappijen en uitgeverijen.
Ontwikkeling vindt nog veel plaats in eigen afdelingen, in een beschermende
omgeving waar IE wordt gecreëerd, zonder dat er producten en of diensten op de
markt worden gebracht. Wanneer wordt samengewerkt met een partner, extern
bureau of een gebruikersgroep, worden
geheimhoudingsverklaringen gebruikt
om elkaar te vertrouwen.
Uitwisseling van bestanden via internet
en online samenwerking gaan de wereld
op zijn kop zetten. Hoewel bij prijsvragen
veel mensen een bijdrage kunnen
leveren, wordt alleen de ontvangende
partij en niet de deelnemers geïnspireerd
door de inzendingen van een ander.
Co-creatie draait om een community die
inzendingen gaat beoordelen, aanvullen
en voortborduren op, worden de
ideeën/tekeningen/foto’s verbeterd tot
een grote hoogte. Creatieve geesten
worden onderling geïnspireerd, waardoor
het resultaat sterk verbeterd wordt.
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink
3. Online producten en diensten
Ondanks de kansen wordt co-creatie nog weinig ingezet door MKB-Nederland. De
voorbeelden die er zijn in Nederland zijn nog vooral gericht op het krijgen van
nieuwe ideeën. Co-creatie kan worden ingezet in de gehele waardeketen:
• Idee generatie Mora Snacks heeft via het co-creatie platform RedesignMe
generatie;
binnen 2 maanden, meer dan 150 nieuwe productideeën gekregen.
• Productontwerp Threadless vraagt ontwerpers om T-shirts me topdruk te
Productontwerp;
ontwerpen. Wanneer een T-shirt in productie wordt genomen, verdiend de
ontwerper 2500 dollar. De beste ontwerpen worden gekozen, beoordeeld
en verbeterd door de Threadless community.
• Ontwikkelvraagstukken Op Innocentive worden oplossingen bedacht, door
Ontwikkelvraagstukken;
een community van 165.000 probleemoplossers, voor de meest
uiteenlopende vraagstukken op het gebied van engineering, soft- en
hardware, wiskunde, scheikunde, natuurkunde e.d.
• R&D Nokia Beta Labs; een online omgeving waar ontwikkelaars bij elkaar
R&D;
komen om nieuwe mobiele applicaties te testen en onderzoek te doen.
• Testen Op Trnd kunnen consumenten zich aanmelden om nieuwe
Testen;
producten te testen en hun oordeel te geven over het product of de dienst.
• Marketing Op CreatAd worden reclamefilmpjes bedacht, gedeeld en
Marketing;
beoordeeld door de CreatAd community.
• Reclame Op Buzzer wordt de mening gevraagd over een product en
Reclame;
verteld de Buzzer aan zijn of haar vrienden, collega’s en bekenden over
het nieuwe product. Ook worden nieuwe producten/merken gepost op
bijvoorbeeld netwerksite LinkedIn, fotosite Flickr of videosite YouTube.
• Distributieketen Apple heeft haar distributieketen open gesteld voor
Distributieketen;
derden. Meer dan 65.000 applicaties zijn beschikbaar die in 1 jaar meer
dan 1,5 miljard keer zijn gedownload. Zowel Apple als de ontwikkelaar van
de applicatie kunnen aan een applicatie geld verdienen .
• Service Een wiki kan worden aangemaakt waar gebruikers aangeven hoe
Service;
het product gebruikt kan worden en hoe zaken opgelost kunnen worden bij
problemen.
• Gebruik Op Amazon schrijven consumenten beoordelingen over
Gebruik;
bijvoorbeeld een boek. Deze database met gegevens, helpt andere lezers
om een keuze te maken.
Bovenstaande voorbeelden geven een eerste indruk over de mogelijkheden van
co-creatie.
Co-creatie is met name interessant wanneer:
• Het bedrijf beperkte ontwerp- en ontwikkelcapaciteit heeft.
• Het vraagstuk oplossing vraagt vanuit meerdere disciplines, die niet in één
bedrijf aanwezig zijn.
• Het de ontwikkeling van een nieuwe product-marktcombinatie betreft.
• Het nieuwe concept direct beoordeeld dient te worden door potentiële
gebruikers.
En co-creatie helpt om:
• Draagkracht voor de vernieuwing te vergroten, ook binnen de organisatie.
• De slagingskans van een nieuw product te vergroten.
• De band tussen de (eind)-gebruikers en belanghebbenden te versterken.
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink
4. Bij co creatie wordt een cyclus herhaald totdat de vraag beantwoord wordt.
“Free not as in Beer. Free as in Freedom”
Co-creatie gaat er van uit dat de deelnemers vrijwillig deelnemen aan een
vraagstuk. Door de overvloed aan deelnames, wordt de kwaliteit automatisch
hoger. Want goede ideeën worden direct positief beoordeeld en komen dus
automatisch boven drijven. Vervolgens kunnen de beste ideeën verbeterd
worden.
Bovenstaande werkwijze levert vroeg of laat een discussie over IE op. Hiervoor is
de Creative Commons Licence in het leven geroepen. Met een Creative Commons
licentie behoud je al je rechten, maar geef je aan anderen toestemming om je
werk vrij te verspreiden, met anderen te delen of bij sommige licenties het ook te
bewerken. Grote kans dat daardoor het werk sneller wordt verspreid, en dus bij
meer mensen bekend.
Consumenten kunnen op verschillende manieren vrij gebruik maken van een
product en/of dienst:
Online verdienmodellen zijn onder te verdelen in een aantal categorieën:
• Premium; je betaald voor uitgebreide functionaliteit, terwijl het basis
product gratis is.
• Twee voor de prijs van één; je krijgt een product/dienst gratis bij een ander
product.
• De adverteerder betaald; het is de bedoeling dat de consument het
adverteerder
product van de adverteerder koopt, nadat hij de advertentie heeft gezien
bij het gratis product/dienst/belevenis.
• Vergroting expertise; De deelnemers krijgen meer kennis, kunde en
kennissen. Deze kennis wordt omgezet in omzet.
• Winstdeling; de deelnemers krijgen een gedeelte van de winst.
• Virtueel geld; de inbreng wordt gewaardeerd en kan omgeruild worden
voor andere producten en diensten.
• Data genereren; de gebruikers genereren gegevens, die de aanbieder kan
genereren;
gebruiken en verkopen.
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink
5. Meet het en je weet het
Er zijn verschillende manieren om innovatie te meten. Bij co-creatie komt er nog
een extra dimensie bij, namelijk de interactie met de omgeving tijdens
ontwikkelingsvraagstukken. In onderstaande tabel heb ik een aanzet gegeven
hoe innovatie door co-creatie gemeten kan worden, mocht je dit willen.
Indicatoren innovatie co-
Extra co-creatie dimensie co-
Indicatoren innovatie door co-creatie
Omzetgroei producten jonger dan
3 jaar
Winstaandeel producten jonger
dan 3 jaar
Tijdspan van idee tot
marktintroductie
Aantal ideeën gegenereerd door
Aantal ideeën gegenereerd.
community.
Aantal ideeën ontwikkeld tot Aantal ideeën uitgewerkt door
prototype. community.
Aantal prototypen ontwikkeld tot Aantal producten beoordeeld door
eindproduct. community.
Toetreding nieuwe markten door
Toetreding nieuwe markten
andere ondernemers
Reactiesnelheid op ingestuurde Reactiesnelheid op online opmerking
opmerking op product of dienst. op product of dienst.
Aantal afdelingen betrokken bij
online discussie.
Aantal lezers/reacties Blog
Aantal geïntroduceerde aanvullende
producten en/of diensten.
Aantal discussies tussen
werknemers en community.
Groei Company Buzz; online
vernoeming naam/merk/product.
Groei Wiki merk/product/dienst
Bij meten van de effecten van co-creatie is het geheel meer dan de som der
delen. Doordat co-creatie een verandering in bedrijfsmentaliteit betekent, zijn er
veel onmeetbare gegevens.
Bronnen:
1 Nl.wikipedia.org
2 www.redesignme.com
3 Fronteer strategy; http://www.slideshare.net/jamesveenhoff/fronteer-
strategy-5-guiding-principles-in-co-creation-white-paper-april-2009
4 http://www.openinnovators.net/5-essential-thoughts-for-open-source-
innovation/
5 http://stefanlindegaard.com/
6 http://www.business-strategy-innovation.com/2009/07/golden-rules-of-
innovation.html
7 Emily Chang’s Ehub
8 http://creativecommons.nl/
9 http://www.openinnovators.net/online-tools-for-innovation-
entrepreneurs
10 Free, Chris Anderson
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink
6. Bijlage Voorbeelden van co-creatie initiatieven
crowdsourcing-
Corporate websites – examples of open innovation and crowdsourcing-like initiatives:
Dell Ideastorm
IBM
Netflix
Kraft
Procter & Gamble
Philips
Starbucks
ToyotaFront End of Innovation
World Innovation Forum
Open Innovation SummitBhaskar Chakravorti (McKinsey, Harvard)
Chasm Institute (Mark Cavender, go-to-market strategies)
Doblin (Ten Types of Innovation)
IDEO (design thinking and innovation)
Innosight (disruptive innovation)
Mike Grandinetti (go-to-market strategies, global innovation)
Radical Innovation Group (Joanne Hyland, breakthrough innovation and corporate venturing)
Whatif! (innovation and marketing)
Conferences:
Front End of Innovation
World Innovation Forum
Open Innovation Summit
Media, resources and tools:
Alltop
Bloglines (blog aggregation)
BusinessWeek
LinkedIn
InnovationTools
Twitter (searches on open innovation, innovation and US – India – China)
Open innovation marketplaces / intermediaries:
Ideablob (entrepreneurs and small businesses)
Innocentive
NineSigma
Yet2.com
Topcoder (software development)
YourEncore (retired and veteran brains)
Co-creatie 2/3 Van gesloten naar Open Ir. Detlef La Grand
Syntens
Printed in Ecofont which uses up to 20% less ink