1. Grażyna Napieralska
Prezentacja do lektury
dla klasy III
szkoły podstawowej
„Anaruk, chłopiec z Grenlandii”

2. CZESŁAW CENTKIEWICZ
ANARUK,,
CHŁOPIEC
Z GRENLANDII
Pierwsze wydanie – rok 1937

3. Drogi Uczniu!
Ta prezentacja przeniesie Cię w dalekie,
podbiegunowe okolice, do kraju Anaruka, bohatera
książki, którą przeczytałeś. Dowiesz się o trudach
wypraw polarnych. Zobaczysz niesamowity krajobraz
Grenlandii i jego przyrodę. Poznasz mieszkających tam
ludzi. Oni, tak jak Ty, są bardzo przywiązani do swojej
Ojczyzny. Mają swój język, swoją wiarę, symbole
narodowe, stolicę. Chcą się uczyć i rozwijać. To, że
przyszło im żyć na terenach, w których nieustannie
trzeba zmagać się z przyrodą, jest ich wielką chlubą.
Życzę Ci wielu miłych wrażeń!

4. Przez stulecia arktyczne obszary
odkrywali przypadkowo żeglarze i
łowcy wielorybów. Pierwszymi
odkrywcami byli Wikingowie, którzy już
w IX w. żeglowali po burzliwych
morzach północnych. Od XVIw.
organizowano wiele wypraw, których
celem było znalezienie najkrótszej drogi
handlowej z Europy na Daleki Wschód.
Pierwsze wyprawy kończyły się niepowodzeniem, gdyż w miarę
posuwania się na północ, lód skuwający morze nie pozwolił
żaglowcom płynąć dalej. Nawet doświadczeni żeglarze, jak Willem
Barents czy Henry Hudson, przypłacali takie wyprawy życiem.

5. Czesław Centkiwicz, uczestnik
wypraw polarnych i autor
książek poświęconych Arktyce i
Antarktydzie, miał szczęście żyć
w czasach, kiedy odkrywanie
tajemnic okrutnych, zimnych
biegunów było dużo łatwiejsze
niż kilkaset lat wcześniej.
Polarnicy mogli tam dotrzeć
samolotem i zamieszkać w stacji
badawczej.

6. PODRÓŻ DO KRAJU ANARUKA

7. Grenlandia położona jest 700 km od bieguna
północnego. Jej powierzchnia jest 6 razy większa od
powierzchni Polski.Pokrywa ją lód, który pośrodku wyspy
wznosi się do wysokości 3 tysięcy metrów.

8. MAPA SATELITARNA GRENLANDII

9. Grenlandia to jedna
z najstarszych i
największych wysp
świata. Należy do
Danii.
Stolicą Grenlandii
jest Nuuk.

10. Tak obecnie wygląda Nuuk.

11. Symbole narodowe Grenlandii
Flaga
Biały kolor w tle flagi symbolizuje pokrywę lodową, a
fiordy reprezentowane są przez czerwony kolor w
wewnętrznym kole; biały kolor w wewnętrznym kole
symbolizuje góry lodowe i pak lodowy, a czerwony
kolor w tle flagi reprezentuje ocean.

12. Godło
Godło Grenlandii
przedstawia niedźwiedzia
polarnego w pozycji
wyprostowanej na
niebieskim tle. Niedźwiedź
podnosi lewą łapę -
niedźwiedzie polarne są w
rzeczywistości leworęczne.

13. Zachodnie wybrzeże Grenlandii

14. Lodowa czapa Grenlandii
Tu
zostaję!

15. Lód
pokrywający
wyspę wznosi
się na dużą
wysokość.

16. Jak powstał lód na Grenlandii?
Lód, pokrywający Grenlandię, zbudowany jest
z warstw dużej ilości płatków śniegu, które w ciągu
wielu lat nakładały się na siebie. Między płatki
śniegu wsiąkała i zamarzała niewielka ilość wody
tworząc firn – formę przejściową od śniegu do lodu.
Firn, pod ciężarem wielu warstw, zbił się w jedną
masę. Gdy pokład firnu osiągnął grubość od 30 do
60 metrów, jego dolna, sprasowana warstwa
zamieniła się w krystaliczny lód – minerał.

17. LODOWIEC

18. Skąd biorą się
lodowce?
Pod koniec zimy, gdy przygrzeje
słońce, od lądolodu Grenlandii
zaczynają odrywać się olbrzymie
kawały lodu i płyną w kierunku
oceanu będąc wielkim zagrożeniem
dla statków.

19. Czoło lodowca

20. Z Grenlandii pochodzą olbrzymie góry lodowe – ajsbergi, ważące
kilkadziesiąt ton, które często były przyczyną wielkich katastrof
morskich.

21. Z górą lodową zderzył się w 1912 roku nowoczesny
statek pasażerski Titanic podczas swojego pierwszego
rejsu.

22. Na Grenlandii śniegi topnieją tylko na południowo
– zachodnich brzegach i tam wyrastają trawy i mchy.

23. Kwiaty też się zdarzają – małe, ale bardzo
kolorowe.

24. Poznaj mieszkańców Grenlandii

25. Anaruk i inni mieszkańcy Grenlandii to Eskimosi.
Na całej wyspie jest ich niewielu – około 55 tysięcy.
Potrafią żyć w bardzo trudnych warunkach. Są to
dobrzy, sprawiedliwi i ufni ludzie. Łatwo ich
skrzywdzić, gdyż nigdy nikogo nie podejrzewają o złe
zamiary.Umieją cieszyć się z najprostszych rzeczy.

27. Oprócz dobrych cech charakteru Eskimosi posiadają też
szereg umiejętności. Świetnie polują nawet na
największe zwierzęta.Mają talent do rysunków. Chętnie
śpiewają i opowiadają bajki.

28. Anaruk nie wiedział, co
to jest szkoła.
U Eskimosów wiedza i
umiejętności
przekazywane były z ojca
na syna.

29. Polowanie na zwierzęta morskie jest rzeczą trudną i
niebezpieczną. Rodacy Anaruka wypływali na morze w
kajakach zbudowanych z żeber zwierzęcych powiązanych
rzemieniem i obciągniętych skórami.

30. Na wyprawę Eskimos ubiera się w specjalny skórzany
kaftan związany wokół kostek na rękach, pod brodą i
dookoła otworu kajaka. Otwór, w którym siedzi myśliwy
jest ściśle dopasowany do jego wymiarów. Myśliwy wraz z
kajakiem tworzą jedną wodoszczelną całość.

31. Dziś życie małych
Eskimosów zbliżone
jest do naszego.

32. Kościół
Eskimosi to chrześcijanie wyznania luterańskiego. Mimo
to Anaruk i wszyscy mieszkańcy wyspy byli bardzo
przesądni.

33. Cmentarz

34. Pies – przyjaciel Eskimosa

35. Prowadzenie psich
zaprzęgów to wielka
umiejętność.Należy
popędzać psy smagając
biczem nad ich głowami
nie raniąc ich.Eskimos wie,
jak regulować rzemienie
uprzęży i szarpać nimi, by
zwierzęta nie wpadły w
przepaść,jak opatrywać
psom rany na łapach i
wyciągać z nich lodowe
igły.

36. Psi zaprzęg na lodowcu

37. Psi zaprzęg w miejscowości Kulusuk

38. Zimowe mieszkanie Anaruka to igloo. Można je
wybudować w ciągu niecałej godziny. Budowa igloo,
to dla Eskimosa ważny, uroczysty obrządek. Nie każdy
śnieg nadaje się na budowę takiego domku.

39. Do budowy igloo potrzebne są wielkie bloki stwardniałego
śniegu, które mężczyźni wycinają za pomocą noży
zrobionych z kości wieloryba.Eskimos bez obliczeń wie, ile
śnieżnych bloków ma wyciąć i pod jakim kątem je ustawić.

40. Do środka igloo wpełza się na czworakach. Ten śnieżny
domek jest trochę większy od człowieka, ciemny i bardzo
szczelny. Otwór zasuwa się dużym blokiem śniegu, aby
ustrzec się przed”nieproszonymi” gośćmi.

41. Dziś domy Eskimosów nie różnią się od naszych. Tak
wyglądają zabudowania w Nuuk.

42. Miejscowość Illulisat

43. Zorza polarna

44. Ogon wieloryba

45. Jeżeli interesuje Cię „świat lodu” i jego tajemnice,
odwiedź wirtualną Szkołę pod Biegunem. Jest to
strona internetowa Marka Kamińskiego – znanego
podróżnika. Znajdziesz tam ciekawe informacje o
biegunach i ich przyrodzie. Możesz poznać nowych
przyjaciół i kontaktować się z uczestnikami
wypraw.
www.szkola.kaminski.pl

46. Taka wyprawa jest bardzo trudna

47. Marek Kamiński wraz z młodym uczestnikiem wyprawy

48. Sprawdź, czy dokładnie przeczytałeś
książkę.
1. Anaruk miał lat
a) 15 b)12 c)13
2. Ojciec Anaruka miał na imię
a) Odarpi b) Wojciech c) Tugto
3. Letnie mieszkanie Anaruka to
a) namiot zrobiony ze skór b) szałas c) drewniany domek
4. Ulubiony przysmak eskimoskich dzieci to
a) tłuszcz foki b) jaja ptasie c) cukierki
5. Sprzęt do polowania na foki to
a) strzelba b) nóż c) harpun
6. Podczas sprzeczki Eskimosi stają naprzeciwko siebie
i układają jeden na drugiego złośliwe piosenki
a) tak b) nie

49. 7. Materiał, który u nas występuje w dużej ilości, a na
Grenlandii jest prawdziwym skarbem
a) lód b) futro c) drewno
8. W języku grenlandzkim nie istnieje słowo
a) zabawa b) kraść c) pożyczyć
9. Chłopiec, z którym Anaruk wybrał się na polowanie
a) Nukun b) Omialik c) Tugto
10. Czwarty palec jednej nogi to liczba
a) cztery b) dziewiętnaście c) czternaście
11. Na białe niedźwiedzie poluje się
a) harpunem b) ciężkim oszczepem c) nożem

50. 12. Dzień polarny trwa
a) 12 godz. b) 24 godz.
13. Zwierzę, które widnieje w herbie Grenlandii to
a) foka b) renifer c) niedźwiedź
KONIEC

51. Bibliografia
Pozycje książkowe:
1. Centkiewicz Cz., Anaruk, chłopiec z Grenlandii, KAW, Białystok 1993
2. Centkiewiczowie A. i Cz., Okrutny biegun, Iskry, Warszawa 1974
Adresy internetowe:
www.kontynenty.tpi.pl/greenlandia98.htm - slajdy: 10,42
www.greenland.island.com.pl/abcflaga.html#szczyt - slajdy: 11, 12
www.lonelyplanet.com/mapshells/europe/greenland/greenland.htm – slajd 9
www.arcticartsales.com/greenland-map_engl.html - slajd 8
http://4risk.net/podróże/grenlandia.php – slajdy: 7, 13, 14, 15, 17, 20, 37
http://www.grenlandia.pl/photos/Greenland2005 009.jpg slajdy: 36, 44
http://greenland-guide.pl - slajdy: 25, 35
http://worldwindow.narod.ru - slajdy: 2, 24, 26,28, 29, 34, 38 – 40
www.turistqaanaaq.gl - slajdy: 22, 27, 30 – 33
www.nunarput.net/gallery - slajd 41
www.greenland-guide.gl – slajd 23
http://ogre.hnet.pl/titanic/main.html - slajd 21
http://iserit.greennet.gl - slajd 43
www.szkola.kaminski.pl - slajdy: 46, 47
www.zaglowce.ow.pl - slajd 4