2. O tym, jak dokładnie powinno wyglądać
godło państwowe, decyduje zapis w
konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Orzeł
jest biały i jednogłowy, ma złotą koronę,
złoty dziób i szpony. W polskiej tradycji
korona symbolizuje niezależność państwa.
Głowa orła zwrócona jest w prawo.
Wizerunek orła umieszczono na czerwonej
tarczy, u góry prostokątnej, u dołu
zwężającej się. Barwy orła oraz tła są
nieprzypadkowe - odpowiadają barwom
polskiej flagi: biało-czerwonej.
3. Kazimierz Wielki, po raz pierwszy użył naszego herbu
na pieczęci królewskiej w 1336 roku. To właśnie od tego
momentu biały orzeł stał się rozpoznawalny jako
symbol narodowy Polaków.
4. Wizerunkiem orła polscy władcy posługiwali się długo,
bo od XIII wieku, niemniej wciąż prawdopodobne jest
to, że pierwowzorem był inny ptak. Na inny gatunek
wskazują nie tylko „denary Chrobrego”. Także kolor
jest tu kwestią budzącą kontrowersje: orłów białych
nie ma. Słynny „bielik” zaś, którego wielu uważa za
pierwowzór zwierzęcia na polskim herbie, to tak
naprawdę orłan. Niektórzy twierdzą nawet, że
inspiracją do stworzenia naszego godła mógł być po
prostu gołąb.
7. Barwy narodowe lub państwowe — rodzaj wizualnego
symbolu narodowego, będącego najczęściej połączeniem
dwóch lub kilku kolorów w postaci poziomych bądź
pionowych pasów, kół lub innych pól. Barwy stanowią
element flagi państwowej, ale mogą występować
samoistnie na innych znakach państwowych (godło,
ordery) czy w urzędowych publikacjach. Barwy mogą
stanowić symbol całego państwa, a w państwach
federacyjnych — także jego części.
8. Pierwotnie polską barwą narodową był karmazyn
uważany w średniowieczu za najszlachetniejszy z
kolorów. Wykorzystywany był on jako symbol
dostojeństwa i bogactwa. Z uwagi na cenę barwnika
potrzebnego do uzyskania tego koloru mało kto mógł
sobie na niego pozwolić, dlatego też był on
wykorzystywany jedynie przez najbogatszą szlachtę i
dostojników państwowych. W średniowieczu rolę
barw Królestwa polskiego pełnił sztandar królewski -
biały orzeł na czerwonym polu.
9. Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po
raz pierwszy 3 maja 1792. Podczas obchodów pierwszej
rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej damy wystąpiły
wówczas w białych sukniach przepasanych czerwoną
wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-
czerwone. Nawiązano tą manifestacją do heraldyki
Królestwa Polskiego – Białego Orła na czerwonej
tarczy herbowej.
10.
11. Po raz pierwszy polskie barwy zostały skodyfikowane
uchwałą Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831
Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu
Wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę
nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć
Polacy, postanowiły i stanowią:
Artykuł 1. Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu
Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego,
to jest kolor biały z czerwonym.
Artykuł 2. Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie
te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd
noszonymi były.
Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego
1831 roku.
12. Po odzyskaniu niepodległości barwy narodowe uchwalił
Sejm Ustawodawczy odrodzonej Polski 1 sierpnia 1919.
W ustawie podano: "Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej
uznaje się kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach,
równoległych, z których górny – biały, dolny zaś –
czerwony."
13. Z ustawy z 1919 nie wynikało, jaki ma być odcień
czerwieni. Dopiero dwa lata później ukazała się wydana
przez Ministerstwo Spraw Wojskowych, opracowana
przez Stanisława Łozę broszura "Godło i barwy
Rzeczypospolitej Polskiej" z barwnymi wizerunkami
znaków państwowych. Czerwień miała tam odcień
karmazynu. Jednakże w rozporządzeniu Prezydenta
Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 odcień czerwieni
zmieniono na cynober. Nowe rozporządzenie weszło w
życie 28 marca 1928; zezwolono w nim jednak na
używanie dotychczasowych barw do 28 marca 1930.
14. W latach 1955-80 barwy Polski nie były dokładnie
sprecyzowane, ograniczono się wyłącznie do ich
słownego opisu. W Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o
godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o
pieczęciach państwowych w art. 2 zapisano, że "Barwami
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej są kolory biały i
czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych
równej szerokości i długości, z których górny jest biały, a
dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru.
15.
16.
17. Pierwotnie hymn, jako Pieśń Legionów Polskich we
Włoszech, został napisany przez Józefa Wybickiego.
Autor melodii opartej na motywach ludowego
właściwie mazura jest nieznany.
Pieśń powstała w dniach 16-19 lipca 1797 we włoskim
miasteczku Reggio nell'Emilia w Republice
Cisalpińskiej (w dzisiejszych Włoszech). Pierwszy raz
utwór został wykonany publicznie 20 lipca 1797 roku.
Tekst ogłoszono po raz pierwszy w Mantui w lutym
1799 w gazetce "Dekada Legionowa".
18. Od samego początku z aplauzem została przyjęta przez
Legiony Dąbrowskiego. Z początkiem 1798 znana była już
we wszystkich zaborach. Śpiewana była podczas
triumfalnego wjazdu gen. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego
do Poznania 3 listopada 1806 r., podczas powstania
listopadowego (1830), styczniowego (1863), przez Polaków
na Wielkiej Emigracji, w czasie rewolucji 1905, I i II wojny
światowej.
Tekst Mazurka był tłumaczony przez poetów
solidaryzujących się z walczącą Polską i znany był w 17
językach, m.in.: niemieckim, francuskim, angielskim,
rosyjskim, węgierskim, chorwackim, macedońskim,
serbskim, słowackim, litewskim oraz żmudzkim. Podczas
Wiosny Ludów (1848) Mazurek Dąbrowskiego śpiewany był
na ulicach Wiednia, Berlina i Pragi, gdzie cieszył się
szczególną popularnością.
19. W czasie powstania warszawskiego w 1944 roku
węgierskie jednostki stacjonujące w Warszawie
sympatyzowały z walczącymi Polakami. Orkiestra 5
węgierskiej dywizji rezerwowej odegrała dla
warszawiaków Mazurka Dąbrowskiego na Ursynowie.
20. Pierwotna wersja „Mazurka
Dąbrowskiego”
Jeszcze Polska nie umarła,
kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
szablą odbijemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski
do Polski z ziemi włoski
za Twoim przewodem
złączem się z narodem.
Jak Czarnecki do Poznania
wracał się przez morze
dla ojczyzny ratowania
po szwedzkim rozbiorze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę
będziem Polakami
dał nam przykład Bonaparte
jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
mówi zapłakany:
"słuchaj jeno, pono nasi
biją w tarabany".
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne głosy:
"Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli".
21. Współczesna wersja
hymnu
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, przejdziem
Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany —
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
