Tutorial 3.3

http://notappismpsejarah.blogspot.com/

Persamaan dan Perbezaan Akta Pelajaran 1961 Dengan Akta Pendidikan
1996 oleh MOHD YAZID YUSOFF, MOHD NOOR MOHD ZAIN DAN
IDRIS OMAR, Program Sarjana Sains (Pengurusan Pendidikan) Universiti
Utara Malaysia
25/01/2002 11:27 a.m.

ISI KANDUNGAN:
Pengenalan:
Laporan Razak
Laporan Rahman Talib (1960) /Akta Pelajaran 1961
Laporan Hussein Onn (1971)
Laporan Mahathir (1985)
Akta Pendidikan 1996

Perbezaan Dan Persamaan Antara Akta Pendidikan 1996 Dengan Akta Pelajaran 1961

1. Landasan dan wawasan
2. Sistem Pendidikan Kebangsaan di semua peringkat
3. Kedudukan Bahasa Kebangsaan
4. Kurikulum kebangsaan
5. Peperiksaan Awam
6. Bahasa Kebangsaan Sebagai Mata Pelajaran Wajib
7. Pengajaran Bahasa Cina dan Bahasa Tamil
8. Bahasa Kaum Asli
9. Kategori Sekolah
10. Menubuh dan meyenggara tadika
11. Kurikulum untuk Tadika
12. Tempoh Pendidikan Rendah
13. Pendidikan Lepas Menengah
14. Politeknik Boleh Mengadakan Kerjasama
15. Pendidikan Khas
16. Maktab Perguruan
17. Pengajaran Agama Islam
18. Larangan tentang Pengendalian Peperiksaan
19. Lembaga Pengelola
20. Program "Twinning" dan "Lingkage"
21. Kuasa Untuk menyiasat

Hubungan Akta Pendidikan 1996 Dengan Pekembangan Sejarah Negara
Komen Terhadap Akta Pendidikan 1996
Pengenalan:

1


Akta Pendidikan Pendidikan 1996 adalah merupakan lanjutan dan pembaharuan dari Akta Pelajaran 1961.
Tujuan Akta Pendidikan 1996 ini ialah ke arah memantapkan sistem pendidikan kebangasaan untuk generasi
akan datang sejajar dengan kehendak dan cita-cita negara untuk menjadikan Malaysia sebagai pusat
kecemerlangan pendidikan yang bermutu tinggi dan bertaraf dunia. Walaupun Akta Pendidikan 1996 merupakan
perundangan yang baru, ia menampilkan kesinambungan kepada hasrat dan dasar pendidikan yang sedia ada.
Ia berpaksi kepada perakuan-perakuan utama Penyata Razak 1956 yang menjadi asas dasar pendidikan
kebangsaan selama ini. Akta baru ini juga banyak mengekalkan peruntukan yang masih relevan daripada Akta
Pelajaran 1961. Tujuan menggubalkan undang-undang ini (Akta Pendidikan 1996) ialah untuk memperluaskan
skop dan memperkenalkan perundangan mengenai pendidikan.
Sambil mengambilkira aspirasi semua kaum di dalam masyarakat majmuk di Malaysia, Akta Pendidikan 1996
memperkenalkan banyak peruntukan perundagan (Legislative provision) baru untuk menangani cabaran
pendidikan menjelang abad ke-21 dan memenuhi kehendak atau hasrat Wawasan 2020. Dalam pada itu juga,
beberapa peruntukan Akta Pelajaran 1961 yang tidak relevan telah digugurkan.
Telah dikatakan bahawa Laporan Razak boleh dianggap sebagai batu asas bagi perkembangan sistem
pendidikan kebangsaan yang telah digunakan. Ciri-ciri penting dalam pendidikan kebangsaan itu ialah:
Hasrat untuk membentuk satu sistem pendidikan kebangsaan bagi semua kaum.
Untuk menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama .
Untuk menjadi kurikulum yang berorientasikan kepada alam keliling tanah air dengan mewujudkan sukatan
pelajaran yang sama isi kandungannya.
Untuk memperkukuhkan sistem pendidikan kebangsaan bagi semua pelajar di negara ini.
Laporan Razak
Laporan Razak (Penyata Razak) mempunyai 17 cadangan dengan mengambilkira matlamat akhirnya membentuk
satu sistem pendidikan kebangsaan. Di antara perkara yang diperkatakan ialah:

1. Semua sekolah di tanah air mempunyai sukatan yang sama
2. Bahasa Melayu dijadikan bahasa Kebangsaan dan menjadi bahasa pengantar
utama.

3. Bahasa Melayu dan bahasa Inggeris diwajibkan bagi semua sekolah rendah dan
menengah.

4. Bagi sekolah jenis kebangsaan, bahasa Inggeris, Cina dan Tamil
menjadi bahasa pengantar.

5. Sekolah-sekolah rendah ditukar kepada sekolah kebangsaan dan

2


bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama.

6. Penubuhan satu jenis sekolah sahaja yang terbuka kepada semua kaum.
7. Guru-guru sekolah rendah dan menengah adalah bekelayakan.
8. Sistem pendidikan sekolah menengah adalah Sekolah Menengah Rendah (SMR),
Sekolah Menengah Atas (SMA) dan Pra Universiti.
9. Semua guru diletakkan di bawah satu perkhidmatan profesional dan Jemaah Nazir
Persekutuan ditubuhkan.
Selepas daripada Penyata Razak ini maka telah disesuaikan lagi sistem pendidikan kita ini oleh Abdul
Rahman Talib yang dikenali sebagai Laporan Talib (1960) yang seterusnya menjadi Akta Pelajaran
1961.
Laporan Rahman Talib (1960) /Akta Pelajaran 1961
Di antara beberapa perubahan dan pindaan yang dibuat dari Laporan Razak yang dikenali dengan Laporan
Rahman Talib ialah:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Pelajaran di sekolah rendah adalah percuma
Sekolah rendah menjadi sekolah kebangsaan dan jenis kebangsaan.
Sekolah pelajaran lanjutan merupakan persekolahan hingga umur 15 tahun.
Murid naik darjah secara otomatik
Pelajaran agama Islam bagi murid-murid hendaklah sekurang-kurannya 15 orang.
Pendidikan akhlak dititikberatkan.

Selepas itu Sistem Pendidikan Anika Jurusan ditubuhkan pada 1965 bagi Sekolah Menengah Rendah
menggantikan Sistem Pelajaran Lanjutan yang dihapuskan. Mata pelajaran aneka jurusan di sekolah menengah
pada waktu itu ialah Seni Perusahaan, Sains Rumah tangga, Sains Pertanian dan Perdagangan.
Walaupun hasrat dan tujuan Akta Pendidikan 1961 ini untuk menyatukan kaum yang ada di Malaysia ini, tetapi
secara praktikalnya, sukar untuk mencapai matlamat itu memandangkan pola tempat tinggal yang berlainan.
Misalnya orang Melayu tinggal di kampung-kampung dan pinggir pantai, kaum Cina tiggal di kawasan
perlombongan dan kaum India di kawasan ladang-ladang getah. Dengan ini tentulah amat sukar untuk
menyatukan mereka.
Selepas dari Laporan Rahman Talib 1960, muncul pula laporan-laporan seperti Laporan Hussein Onn (1971) dan
Laporan Mahathir 1976. Kedua-dua Laporan ini adalah untuk mengkaji semula Dasar Pendidikan Negara yang
sebelumnya berdasarkan Laporan Razak dan Laporan Rahman Talib.
Laporan Hussein Onn (1971)
Jawatankuasa laporan ini diketuai oleh Hussein Onn yang menjadi Mentei Pelajaran ketika itu.Tujuan utama
Laporan ini selain dari untuk mengkaji semula Dasar Pendidikan Negara ketika itu, juga adalah untuk
menyediakan pendidikan dasar bagi semua kanak-kanak dalam lingkungan umur bersekolah. Ini dapat
ditampung dalam sekolah-sekolah aliran Melayu, Inggeris, Cina dan Tamil.

3


Ketika itu, di sekolah-sekola kerajaan dan bantuan kerajaan masih dijalankan dalam dua bahasa, iaitu bahasa
Inggeris dan bahasa Melayu. Menurut laporan ini:
"Sistem pendidikan kebangsaan direkabentuk untuk memenuhi keperluan negara dan mempertingkatkan
pembangunan budaya, sosial. Ekonomi dan politik. Jadi mulai 1968 bahasa Melayu telah mula menggantikan
bahasa Inggeris secara berperingkat-peringkat sebagai baasa pengantar di sekolah-sekolah aliran Inggeris.
(Laporan Hussein Onn, 1971)
Walaupun kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama sistem pendidikan negara, namun
kedudukan bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua turut dipelihara. Ini di atas rasa kesedaran bahawa bahasa
Inggeris sebagai bahasa antarabangsa yang amat penting dan penguasaan bahasa itu boleh mempetingkatkan
pembangunan negara.
Bahasa Inggeris adalah diwajibkan di semua sekolahh kerana kepentingannya dalam pendidikan tinggi ddan
perdagangan dan juga hal- ehwal antarabangsa. Peringkat penguasaan bahasa Inggeris yang tinggi menjadi
sasaran sistem pendidikan. Masa mengajar bahasa Inggeris ditambah dan guru-guru diberi latihan untuk hasil
yang baik. Bahasa Inggeris terus menjadi bahasa kedua.
(Laporan Hussein Onn, 1971)
Laporan Mahathir (1985)
Pada bulan september 1974, kerajaan telah menubuhkan satu Jawatankuasa Kabinet yang dipengerusikan oleh
Menteri Pelajaran dan Timbalan Perdana Menteri, Dr, Mahathir Mohamad. Laporan ini bertujuan:
Untuk mengkaji semula matlamat-matlamat dan keberkesanan sistem pendidikan yang diamalkan sekarang,
dengan tujuan memastikan keperluan tenaga manusia negara dipenuhi dalam jangka pendek dan jangka panjang
di samping untuk memastikan sistem pendidikan ini memenuhi matlamat negara untuk melahirkan masyarakat
yang bersatu, berdisiplin dan terlatih.
(Laporan Mahathir, 1976)
Tujuan laporan ini adalah sama dengan apa yang didapati dalam laporan Husein Onn. Matlamat utama tidak lain
dan tidak bukan untuk menyatupadukan rakyat seperti yang terdapat dalam Akta Pendidikan 1961. Sebagai
langkah utama alat perpaduan ialah pendidikan. Input penting dalam pendidikan ini ialah bahasa. Oleh itu aspek
bahasa telah menjadi penekanan. Dalam Laporan ini matlamat pendidikan bahasa Malaysia (Bahasa Melayu)
sebagai bahasa ilmu, bahasa komunikasi utama dan bahasa untuk menyatukan rakyat haruslah lengkap dan
jelas supaya guru-guru mendapat gambaran yang sebenar sebagai panduan pengajaran harian mereka.
Dalam laporan ini kursus bahasa Malaysia dalam perkhidmatan kepada guru-guru harus dikaji semula dan
penilaian terhadap keupayaan mereka yang telah mengikuti kursus tersebut harus dijalankan secepat mungkin.
Kedudukan bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua tetap dijamin. Ada dua tujuan bahasa Inggeris diajar
diinstitusi pendidikan pada waktu itu:
Untuk membolehkan murid-murid menggunakan bahasa tersebut dalam kerja dan aktivitinya.

4


Untuk meningkatkan kemahiran dan pengetahuan mereka untuk digunakan bagi tujuan pendidikan tinggi.

Akta Pendidikan 1996
Falsafah Pendidikan Negara dijadikan landasan Akta Pendidikan Kebangsaan yang digubal setelah
mengambilkira pandangan dan aspirasi semua pihak.
Dalam Akta Pendidikan, konsep sistem pendidikan kebangsaan dimantapkan dengan meliputi semua peringkat
persekolahan dari peringkat pra sekolah hingga ke peringkat pendidikan tinggi, dan meliputi semua kategori
sekolah, iaitu sekolah kerajaan , sekolah bantuan kerajaan dan sekolah swasta.
Kedudukan Bahasa kebangsaan diperkukuhkan dengan memperuntukkannya sebagai bahasa pengantar utama
dalam sistem pendidikan kebangsaan. Ini diperkuatkan lagi dengan menjadikan bahasa tersebut sebagai mata
pelajaran yang wajib diajar di semua sekolah dan institusi pendidikan.
Kurikulum semua jenis dan kategori sekolah akan selaras dengan kehendak negara apabila Kurikulum
Kebangsaan, yang diperuntukkan dalam Akta Pendididkan 1996 wajib diguna oleh semua pihak.
Murid-murid dari semua jenis dan kategori sekolah akan disediakan untuk mengambil peperiksaan yang
ditetapkan oleh kerajaan dan oleh itu akan memudahkan kita menggunakan penilaian atau pengukuran yang
sama tentang pencapaian murid-murid dari sekolah-sekolah di negara kita.
Pendidikan Islam akan diperluaskan utnuk meliputi murid-murid Islam di semua kategori sekolah termasuk
sekolah swasta dan diperkukuhkan dengan menjadi pelajaran tersebut sebagai salah satu daripada pelajaran
teras di sekolah-sekolah.
Dengan adanya peruntukan yang membolehkan Menteri Pendidikan menubuhkan dan menyenggara tadika,
maka dari keluarga yang kurang berada di bandar-bandar, akan berpeluang mendapat pendidikan prasekolah
yang menjadi asas yang baik bagi memulakan pendidikan rendah.
Mutu Program pendidikan di semua tadika juga akan dapat dipertingkatkan kerana tadika-tadika ini akan
diwajibkan menggunakan Garis Panduan Kurikulum Prasekolah yang dikeluarkan oleh Kementerian Pendidikan.
Sejajar dengan penumpuan terhadap usaha membudayakan pendidikan sains dan teknologi, pendidikan teknik
akan dipertingkatkan di sekolah menengah teknik dan politeknik. Akta Pendidikan 1996 memudahkan sekolah
vokasional ditukartarafkan ke sekolah teknik, manakala politeknik boleh mengadakan program kerjasama dengan
mana-mana institusi, perbadanan atau organisasi perindustrian untuk mengendalikan kursus teknik atau
vokasional atau program latihan, termasuk program pertukaran. Politeknik juga boleh mengadakan program
bekembar bagi kursus peringkat diploma dan ijazah dengan institusi-institusi pendidikan tinggi, sama ada dalam
negeri atau luar negeri.
Pendidikan guru akan dapat diperkukuhkan dengan adanya peruntukan yang membolehkan Kementerian
Pendidikan mengadakan progam pendidikan guru bukan sahaja di peringkat sijil, tetapi juga di peringkat diploma
dan ijazah, iaitu secara berkembar.

5


Pendidikan swasta akan dapat berkembang secara lebih sistematik dengan adanya peruntukan yang spesifik
bagi mengawal taraf pendidikan dan perjalanan institusi-institusi tersebut. Dalam pada itu, institusi pendidikan
swasta juga boleh dikehendaki mengadakan pengajaran Bahasa Kebangsaan, Pengajian Malaysia dan
Pendidikan Islam atau Moral untuk memupuk semangat cintakan negara dan nilai-nilai murni.
Pendidikan khas akan diberi perhatian yang lebih dengan adanya peruntukan yang cukup bagi pendidikan
tersebut.
Menyedari bahawa Malaysia adalah sebuah negara berbilang kaum, dan berdasarkan pemuafakatan politik yang
telah dibuat oleh pemimpin-pemimpin negara yang dahulu, Akta Pendidikan 1996 mengambilkira kepentingan
semua kaum dengan cara mengekalkan status quo sekolah rendah jenis kebangsaan dan juga 60 buah sekolah
Cina swasta. Di samping itu Unified Examination yang diambil oleh sekolah-sekolah ini serta lembaga pengelola
sekolah conforming dan sekolah mission dikekalkan.
Akta Pendidikan 1996 juga turut memperuntukkan pengajaran bahasa suku kaum di negara ini sekiranya didapati
munasabah dan praktik diadakan. Kelas-kelas agama seperti bible classes tidak diperlukan mendaftar di bawah
Akta Pendidikan 1996.

Perbezaan Dan Persamaan Antara Akta Pendidikan 1996 Dengan Akta Pelajaran 1961
1.Landasan dan wawasan
Di dalam Akta Pendidikan 1996 dengan jelas memberitahu kepada kita bahawa dasar pendidikan adalah
berlandaskan kepada hasrat wawasan 2020 dan Falsafah Pendidikan Negara. Ini dijelaskan seperti berikut:
DAN BAHAWASANYA tujuan pendidikan adalah untuk membolehkan masyarakat Malaysia menguasai ilmu,
kemahiran dan nilai murni yang diperlukan dalam dunia yang berdaya saing tinggi serta bersifat global, kesan
daripada perkembangan pesat sains, teknologi dan maklumat.
DAN BAHAWASANYA pendidikan mempuunyai peranan penting dalam menjayakan wawasan negara demi
utnuk mencapai taraf negara maju sepenuhnya dari segi kemajuan ekonomi, keadilan sosial, dan kekuatan
rohani, moral dan etika, ke arah mewujudkan suatu masyarakat yang bersatupadu, demokratik, liberal dan
dinamik.
DAN BAHAWASANYA Dasar Pendidikan Kebangsaan adalah berlandaskan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
yang dizahirkan seperti berikut:
"Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan potensi individu
secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani,
emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan kepada Tuhan. Usaha ini adalah untuk menzahirkan warganegara
Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berkhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara." (Akta Pendidikan 1996)

6


Di dalam Akta Pelajaran 1961 kita dapati falsafahnya yang tidak tertulis dan tidak jelas. Yang kita dapati hanyalah
untuk menyatukan kaum di Malaysia selari dengan masyarkat yang berbilang kaum. Ini dapat dilihat dalam Dasar
Pelajaran Kebangsaan mengikut Laporan Razak yang menjadi asas kepada Akta Pelajaran 1961:
"Tujuan Dasar Pelajaran di dalam negeri ini ialahh bermaksud hendak menyatuukan budak-budak daripada
semua bangsa di dalam negeri ini dengan menggunakan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar yang
besar, walapun perkara ini tiada dapat dilaksanakan dengan serta-merta melainkan hendaklah diperbuat dengan
beransur-ansur."
(Penyata Razak, Perenggan 12)

Sistem Pendidikan Kebangsaan di semua peringkat
Seksyen 15 dan 16 dalam Akta Pendidikan 1996 telah memperjelaskan tentang Sistem Pendidikan Kebangsaan.
yang meliputi semua peringkat dan jenis sekolah atau institusi pendidikan kecuali sekolah ekspatriat.
"The National Education System shall comprise
pre-School education;
primary education;
secondary education;
post-secondary education; and
higher education,
but shall not include education in expatriate schools.
( Education Act 1996, sec.15)
"There shall be three categories of educational institutions in the National Education System , namely
government educational institutions;
government-aided educational isntitutions; and
private educational institutions.
(Educational Act 1996, sec. 16)
Manakala dalam Akta Pelajaran 1961 menyebut bahawa Sistem Pendidikan Kebangsaan hanyalah meliputi
sekolah atau institusi pendidikan kerajaan atau bantuan sahaja.

7


"For the purpose of this act, the stages of statutory education system shall be as follws:
primary education;
lower secondary education;
upper secondary education;
education in the educational institutions referred to in paragraph (a) to (d) o f section 25.
(Education Act 1961, Sec.19)

Kedudukan Bahasa Kebangsaan
Dalam hal ini kedua-dua akta telah dinyatakan. Dalam Akta Pandidikan 1996 dijelaskan dalam seksyen 17
tentang kedudukan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama di semua sekolah atau institusi
kecuali di Sekolah Jenis Kebangsaan atau lain-lain sekolah yang diberi pengecualian. Di sini soal bahasa telah
diperkukuhkan.
(1) The National language shall be the main medium of instruction in all educational institutions in the National
Education System except an national-type school established under section 28 or any other educational intitution
exempted by Minister from this section.
(Education Act 1996, Sec. 17)
Manakala dalam Akta Pelajaran 1961 Bahasa Kebangsaan adalah bahasa pengantar sekolah kebangsaan dan
sekolah menengah kebangsaan sahaja.

Kurikulum kebangsaan
Dalam Akta Pendidikan 1996, seksyen 18 memperuntukkan semua sekolah perlu mengikut kurikulum
kebangsaan melainkan yang dikecualikan. Sedangkan dalam Akta Pelajaran 1961, tiada langsung peruntukan.
" (1) The Minister shall prescribe a curriculum to be known as the National Curriculum which, subject to
subsection (3), shall be used by all schools in the National Education System."
(Education Ac 1996, Sec.18)
Peperiksaan Awam

8


Dalam seksyen 19 Akta Pendidikan 1996 telah memperuntukkan semua sekolah menyediakan murid untuk
peperiksaan awam, melainkan yang dikecualikan. Manakala dalam Akta Pelajaran 1961 pula tiada peruntukan
diberi.
"Every School shall prepare its pupils for examinations prescribed by or unfer this Act or any regulations made
under this Act unless otherwise exempted by or under this Act.

Bahasa Kebangsaan Sebagai Mata Pelajaran Wajib
Seksyen 17(2), Akta Pendidikan 1996 memperuntukkan Bahasa Kebangsaan sebagai mata pelajaran wajib di
semua sekolah.
(2) Where the main medium of instruction in an educational institution is other than the national language , the
national language shall be taught as a compulsory subject in the educational institution.
Manakala dalam Akta Pelajaran 1961, Bahasa kebangsaan adalah wajib bagi sekolah-sekolah yang dibiayai oleh
kerajaan dan bantuan kerajaan sahaja.

Pengajaran Bahasa Cina dan Bahasa Tamil
Dalam seksyen 2 Akta Pendidikan 1996 telah memperuntukkan pengajaran bahasa Cina dan Bahasa Tamil di
Sekolah Kebangsaan dan Sekolah Menengah Kebangsaan boleh diadakan dengam satu syarat : jika ada
permintaan 15 orang ibu bapa atau lebih. Dengan ini lebih mudah mengadakan kemudahan bagi pengajaran
bahasa Cina dan Bahasa Tamil.
Manakala Dalam Akta Pendidikan 1961, Bahasa Cina dan Bahasa Tamil boleh diajar dengan dua syarat:

1. ada permintaan dari 15 orang ibu bapa
2. jika didapati munasabah dan praktik.
Di sini menampakkan kepada kita bahawa Akta Pendidikan 1996 lebih mudah mengadakan kemudahan bagi
pengajaran Bahasa Cina dan Bahasa Tamil.
Bahasa Kaum Asli
Akta Pendidikan 1996 telah memperuntukkan pengajaran bahasa kaum asli dengan dua syarat:

1. jika ada permintaan dari 15 ibu bapa
2. jika didapati munasabah dan praktik

9


Melalui peruntukan ini , telah memberi pengiktirafan kepada
bahasa kaum Bumiputera untuk diperkembangakan.
Manakala dalam Akta Pelajaran 1961 tiada diperuntukkan.
(ii) the indigenous languages shall be made avaiable if it reasonale and practicable so to do and if the parents of
at least fifteen pupils in the school so request;
Kategori Sekolah
Seksyen 16 Akta Pendidikan 1996 memperuntukkan sekolah atau institusi pendidikan dibahagi kepada tiga
kategori : kerajaan, Bantuan kerajaan dan swasta. Manakala dalam Akta Pelajaran 1961 institusi pendidikan atau
sekolah dibahagikan secara tidak langsung kepada dua kategori iaitu bantuan penuh (termasuk kerajaan dan
bukan milik kerajaan) dan swasta.
Klasifikasi institusi pendidikan di bawah Akta Pendidikan 1996 lebih memudahkan pentadbiran khususnya
berkaitan dengan sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan.
Menubuh dan meyenggara tadika
Dalam seksyen 21 Akta Pendidikan 1996, memberi kuasa kepada Menteri untuk menubuh dan menyenggara
tadika, sedangkan dalam Akta Pelajaran 1961 perkara ini tidak begitu jelas. Seksyen ini perlu untuk
membolehkan kementerian mengadakan kemudahan prasekolah kepada kanak-kanak khususnya masyarakat
luar bandar dan berpendapatan rendah.

"The Minister may subject to the provisions of this Act establish and maintain kindergartens"
(Education Act 1996, Sec. 21)
Kurikulum untuk Tadika
Dalam seksyen 22 Akta Pendidikan 1996 memperuntukkan garis panduan kurikulum untuk tadika bagi
menyelaraskan pendidikan di peringkat tersebut dan wajib digunakan oleh semuua tadika. Manakala dalam Akta
Pelajaran 1961, garis panduan ini tidak wajib digunakan bagi semua tadika.
Tempoh Pendidikan Rendah
Akta Pendidikan 1996 menyebut dengan jelas bahawa pendidikan rendah adalah antara 5 hingga 7 tahun (lihat
Seksyen 29). Dengan adanya peruntukan ini, dapat menampung keperluan murid cerdas, sederhana dan
lembab.

10


Dalam Akta Pelajaran 1961 tempoh pendidikan rendah adalah 6 tahun. Dalam akta ini tempohnya agak ketat.
"A national or national-type school established under this Act shall provide a course of primary education
designed for duration of six years but which may be completed within to seven years"
"national primary school", or Sekolah kebangsaan, means a fully-assited primary school
providing a six-year course of primary edducation appropriate for children between the ages of six and eleven
years;"
Pendidikan Lepas Menengah
Seksyen 33, Akta Pendidikan 1996, memperuntukkan pendidikan lepas menengah di Sekolah Menengah
Kebangsaan , kolej atau mana-mana institusi pendidikan lain. Melalui Seksyen ini boleh manampung dengan
jelas kelas tingkatan 6, kelas matrikulasi dan sebagainya. Dalam Akta Pelajaran 1961, tiada peruntukan yang
jelas tentang pendidikan lepas menengah.

Politeknik Boleh Mengadakan Kerjasama
Akta Pendidikan 1996 seksyen 37, membolehkan politeknik mengadakan program kerjasama dengan manamana institusi, perbadanan atau organisasi perindustrian.Manakala seksyen 38 membolehkan politeknik
mengadakan kursus pengajian atau program latihan bersama peringkat sijil atau lain-lain kelayakan dengan
mana-mana universiti atau institusi pendidikan lain.
Seksyen 37 dan 38 ini amat diperlukan untuk memenuhi keperluan pembangunan tenaga manusia, berteraskan
matematik, sains dan teknologi serta informasi. Dengan ini wawasan 2020 akan menjadi kenyataan dan selaras
denga itu juga akan lahirnya sebagai sebuah negara maju setanding dengan negara-negara maju yang lain.
Tiada Peruntukan berkenaan dengan perkara ini dalam Akta Pelajaran 1961.

Pendidikan Khas
Selaras dengan sebuah negara yang mahu mewujudkan masyarakat penyayang, maka dalam Akta Pendidikan
1996 telah diperuntukkan dalam seksyen 40, yang membolehkan Menteri mengadakan pendidikan khas di
sekolah khas atau di mana-mana sekolah rendah atau menengah. Sedangkan dalam Akta Pelajaran 1961,
perkara ini tidak jelas.

11


Maktab Perguruan
Melalui seksyen 47 (1) , membolehkan maktab perguruan (maktab pendidikan) mengadakan kursus peringkat
ijazah, diploma atau sijil dan mengadakan program kerjasama dengan universiti atau institusi pendidikan tinggi
lain. Melalui seksyen ini, selaras dengan hasrat untuk mempertingkatkan kualiti tenaga pengajar, di sekolahsekolah. Khususnya hendak memupuk kepada pengeluaran guru-guru sains, matematik dan IT yang lebihh
banyak selaras dengan kehendak dan perkembangan negara dengan menubuhkan sekolah bestari dan
perkembangan teknologi maklumat yang menjadi sebahagian dari unsur kemajuan dan ketamadunan sesebuah
negara khususnya Malaysia.
Dalam Akta Pelajaran 1961, peruntukan mengenai pendidikan guru adalah terlalu umum.

Pengajaran Agama Islam
Dalam Seksyen 50, Akta Pendidikan 1996 , memperuntukkan supaya Pendidikan Islam wajib diajar di semua
sekolah termasuk sekolah swasta bila terdapat 5 atau lebih murid Islam. Ini amat penting untuk syiar dan nilainilai murni yang sejagat.
Dalam Akta Pelajaran pula menyebut bahawa Pendidikan Islam diwajibkan apabila terdapat 15 orang atau lebih
murid di sekolah kerajaan dan bantuan kerajaan sahaja.
Larangan tentang Pengendalian Peperiksaan
Seksyen 69, Akta Pendidikan 1996 mengkehendaki semua pihak yang menganjurkan peperiksaan awam
mendapatkan kebenaran dari Pengarah Peperiksaa. Tujuan seksyen ini ialah untuk mengesan peperiksaan yang
dijalankan oleh pihak luar dan melindungi calon-calon dari tertipu dan mendapat sijil-sijil atau apa-apa anugerah
yang tidak diiktiraf oleh kerajaan.
Perkara yang berkaitan dengan sekyen ini tiada diperuntukkan dalam Akta Pelajaran 1961.
Lembaga Pengelola
Peruntukan dalam seksyen 62, Akta Pendidikan 1996 , membolehkan Lembaga pengelola sekolah kerajaan yang
tidak berfungsi lagi dimansuhkan kecuali bagi sekolah Jenis Kebangsaan dan sekolah-sekolah tertentu. Lembaga
Pengelola Sekolah Jenis Kebangsaan Cina Kerajaan dikekalkan atas permintaan mereka . Lembaga Pengelola
Sekolah Bantuan Kerajaan dan Sekolah Swasta memang dikekalkan kerana masih diperlukan.
Dalam Akta Pelajaran 1961, semua kategori sekolah termasuk sekolah kerajaan perlu menubuhkan lembaga
pengelola.
Program "Twinning" dan "Lingkage"
Dalam seksyen 77 Akta Pendidikan 1996 telah memperuntukkan bahawa isntitusi pendidikan swasta yang
menjalankan program "twinning" dan "lingkage" hendaklah mendapat kebenaran bertulis dari Menteri terlebih

12


dahulu. Tujuan seklsyen ini ialah untuk mengawal institusi-institusi pendidikan tinggi swasta yang sedang pesat
menjalankan program "twinning" dan lingkage", selain dari pada memudahkan ke arah Malaysia sebagai "Centre
of Education Excellence".
Dalam Akta Pelajaran 1961, tiada peruntukan tentang perkara ini.

Kuasa Untuk menyiasat
Seksyen 136 Akta Pendidikan 1996 memberi kuasa kepada Pendaftar untuk menyiasat, seksyen 137 kuasa
untuk masuk tanpa waran, seksyen 138 memulakan dan mejalankan pendakwaan serta kuasa untuk
mengkompaun kesalahan. Dalam ketiga-tiga seksyen ini, Ketua Pendaftar atau seorang pegawai awam yang
diberikuasa bagi maksud itu secara bertulis oleh Ketua Pendaftar atau seorang pegawai polis yang berpangkat
tidak rendah dari Inspektor mempunyai kuasa dalam ketiga-tiga perkara dalam ketiga-tiga sekyen tadi.
Seksyen-syeksen ini akan membolehkan Pendaftar Besar bertindak dengan lebih cepat dan berkesan terhadap
pihak-pihak yang melakukan kesalahan bagi mengawal kepentingan masyarakat pengguna.
Dalam Akta Pelajaran 1996, tiada peruntukan-peruntukan seperti ini. Ini adalah merupakan satu pembaharuan
untuk memudahkan penyiasatan dan tindakan diambil kepada mereka yang melanggari akta ini.

Hubungan Akta Pendidikan 1996 Dengan Pekembangan Sejarah Negara
Akta pendidikan 1996 merupakan satu kesinambungan dengan Akta Pendidikan 1961, sebagai sebuah Akta
untuk melihatkan negara yang memunyai masyarakat majmuk hidup bersatu padu di bawah satu bumbung
demokrasi melalui perlembagaan yang telah dibuat sebegitu rupa. Dalam suasana masyarakat majmuk yang
mempunyai "ethno-centristic" yang masyarakatnya mempunyai pelbagai agama, budaya dan fahaman "Cultural
pluralism" tentunya perkara yang berkaitan dengan perpaduan nasional perlu diambil perhatian dari semasa ke
semasa. Unutk mewujudkan proses pemasyarakatan ini, Pendidikan adalah merupakan satu kaedah terpenting.
Mendaulatkan satu bahasa sebagai bahasa kebangsaan untuk semua kaum adalah termasuk dalam ciri ini.

Sebagai sebuah negara yang mempunyai pelbagai bahasa dan kaum, adalah amat wajar bahasa Melayu telah
dipilih untuk menjadikan bahasa kebangsaan atau bahasa rasmi negara. Dalam soal ini sepanjang tempoh
negara kita merdeka sampai ke hari perkara ini amat diambil perhatian. Melalui Akta Pendidikan 1996 dengan
jelas telah menyentuh tentang perkara ini.
Kesan dari tinggalan penjajahan British dahulu merupakan amat payah untuk kita selesaikan, kerana masyarakat
Tanah Melayu pada waktu itu dibentuk dengan sengaja oleh British untuk kepentingan politik mereka. Dasar
pecah dan perintah yang dijalankan itu, menyebabkan pemimpin-pemimpin negara sampai sekarang terpaksa
memikirkan jalan tebaik untuk mencapai perpaduan. Dalam aspek ini, adalah diharapkan semoga melalui Akta
Pendidikan 1996 dapat membaiki dan memantapkan perpaduan semua kaum di negara kita.

13


Hasrat, perancangan dan strategi reformasi pendidikan yang terjelma melalui Penyata Razak dan Rahman Talib
dulu telah menampakkan kejayaan . Walaupun tidak sepenuhnya. Dengan cara menjadikan bahasa Melayu
sebagai bahasa perantaraan di sekolah-sekolah dengan jelas kepada kita hasrat kerajaan untuk menyetukan
kaum dengan menggunakan bahasa Melayu dan satu bentuk kurikulum yang sama.
Ekoran dari Akta Pendidikan 1961 telah lahirnya Universiti Kebangsaan Malaysia (1971) yang menjadi bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar. Hal ini telah menampakkan bahasa Melayu bukan sahaja untuk dijadikan
bahasa untuk pembinaan pemuafakatan tetapi juga sebagai bahasa ilmu. Menjelang tahun 1983, semua kursus
di institusi pengajian tinggi (sastera, Sains, Kejuruteraan, Perubatan , Undang-undang dan sebagainya)
dikehendaki diajar dalam bahasa Melayu kecuali beberapa kursus yang dilonggarkan penggunaan bahasa
pengantar itu. Hal ini kerana semua pelajar yang memasuki universiti-universiti selepas itu adalah daripada aliran
Melayu. Ini semua adalah wujud hasil dari kesinambungan dari Akta Pendidikan 1961 dan berdasarkan Laporan
Tun Hussein Onn (1971) .
Berikut adalah kronologi kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa di sekolah-sekolah:

1. Merupakan mata pelajaran wajib di sekolah rendah dan menengah. bahasa pengantar
darjah Satu
2. Semua sekolah Inggeris ditukar menjadi sekolah Rendah Kebangsaan
3. Bahasa pengantar tingkat 1
4. Bahasa pengantar tingkatan VI aliran sastera
5. Bahasa pengantar jurusan sastera tahun satu di universiti
6. Bahasa pengantar tingkatan VI aliran sains
7. Bahasa pengantar semua peringkat persekolahan
8. Bahasa pengantar semua kursus di universiti

Perkembangan pendidikan hendaklah sejajar dengan perkembangan negara. Lantaran itu masyarakat kian maju
sesuai dengan penggunaan sains dan teknologi. Malaysia sebagai sebuah negara baru tidak kecuali untuk
merebut peluang dan berjalan seiring dengan negara-negara lain. Maka satu pendekatan dalam pendidikan harus
diambil, dikaji dan dibina semula.
Sejarah negara telah berkembang ke era Sains dan tekonolgi.
Oleh itu pelajaran dan kurikulum pendidikan haruslah berkembang selari untuk memenuhi guna tenaga dan dan
melahirkan masyarakt yang berilmu pengatahuan. Beberapa buah sekolah yang bercorak teknik dan vokasional
telah ditubuhkan.
Kini negara telah mula melangkah ke tahap yang ketiga, dari dunia pertanian, dunia teknologi, kini zaman dunia
teknologi maklumat ( zaman global) yang memerlu kepakaran dan kecanggihan yang tersendiri. Oleh itu amat
sesuai dengan adanya peruntukan-peruntukan tertentu yang menyentuh berkenaan dengan insititusi yang
berbentuk teknik dan vokasional, kedudukan maktab perguruan, universiti dan sebagainya. Kesemuanya di
berikan peranan dan kuasa-kuasa tertentu untuk meningkatkan mutu pendidikan negara sesuai dengan hasrat
dan falasafah pendidikan negara kita.

14


Kini, Melalui Akta Pendidikan 1996, bukan lagi hanya mahu melihat dalam aspek perpaduan semata-mata tetapi
merupakan satu akta yang berupa agenda negara yang perlu ditunaikan kerana bukan sahaja ke arah memupuk
masyarakat bersatu padu, tetapi turut menjadikan masyarakat Malaysia sebagai masyarakat penyayang dan
berkahlak mulia. Lantaran itu wjudnya sekolah-sekolah khas seperti yang telah dinyatakan dalam akta tersebut.
Dengan memberi peruntukan-peruntukan tertentu terhadap institusi pendidikan kita, maka akan lahirlah
masyarkat yang serba maju dan serba boleh . Untuk pengisian agenda negara bukanlah mudah seperti yang
termaktub dalam Akta Pendidikan ini tetapi memerlukajian dari semasa ke semasa agar ia tetapi sesuai dan
mana-mana yang tidak sesuai dalam akta ini perlu diperbetulkan mengikut kesesuaian.

Komen Terhadap Akta Pendidikan 1996
Akta Pendidikan 1996 telah menampakkan secara jelas, hala tuju dan wawasan pendidikan kita , tidak seperti
Akta pelajaran 1961 yang jelas hanyalah untuk menyatupadukan kaum di Malaysia. Hal ini penting pada waktu itu
sebagai sebuah negara yang baru merdeka dan tugas utama untuk menjaga perpaduan kaum. Akta Pelajaran
1961 adalah sesuai pada waktu itu dan ia perlu diolah semula mengikut kehendak dan aspirasi pendidikan masa
kini. Lantaran itulah lahirnya Akta Pendidikan 1996 yang lebih canggih dan dapat mencapai cita-cita negara
sekarang, yang mahu menjadikan pendidikan sebagai asas pembangunan negara yang dilihat bukan sahaja
pembangunan dari segi material tetapi juga emosi dan jasmani serta intelektualisme individu.
Dengan adanya akta baru ini, maka hasrat dan cita cita negara untuk menjadi sebuah negara maju dan
berwawasan dapat dilaksanakan dengan lebih berkesan, dapat melahirkan tenaga kerja dan rakyat yang
mempunyai daya inovatif dan kreatif , turut menyumbang fikiran dan tenaga dalam mencapai aspirasi negara
seperti mana yang termaktub dalam Wawasan 2020.
Walaupun Akta Pendidikan 1996 ini merupakan satu akta yang dapat kita katakan boleh memenuhi cita rasa dan
aspirasi negara tetapi dalam beberapa aspek dan sudut tertentu ia boleh diperbaiki lagi.
Dalam seksyen 136, 137 dan 138 yang memberi kuasa begitu besar dan longgar kepada Ketua Pendaftar dan
pegawai polis yang berpangkat tidak rendah dari Inspektor untuk menyiasat, memasuki premis dan membuat
dakwaan walaupun tanpa waran dari mahkamah merupakan satu perkara yang boleh ddikaji semula kerana
seolah-olah autoriti dan kuasa yang ada atau diberikan kepada pengetua atau tuan punya premis tercabar dan
boleh menjejaskan reputasi pendidikan negara. Waupun ini adalah bertujuan untuk menjaga kebajikan dan
kepentingan pelajar dan mutu pendidikan tetapi kekerasan untuk memasuki premis pendidikan oleh pihak
berkuasa itu hendaklah dikaji semula. Kehadiran dan penggelidahannya di premis pendidikan itu tanpa waran
dapat dianggap sebagai satu bentuk kekasaran.
Dalam soal bahasa bukan bahasa ibunda teutama sekali bahasa Arab (sebagai bahasa Al-Quran) tidak disentuh
dengan jelas dalam akta ini, tidak seperti bahasa-bahasa lain yang merupakan bahasa ibunda kaum di Malaysia.
Hanya tercatat dalam seksyen 2 , perkara (iii), Akta Pendidikan 1996 yang berbunyi:
Arabic, Japanese, German or French or any other foreign language may be made available if it reasonable and
practicable so to do;

15


Bahasa Arab sebagai bahasa untuk memperkembangkan agama Islam sepatutnya diberi penekanan selaras
dengan Islam sebagai agama rasmi negara. Malah bahasa Arab juga adalah merupakan satu bahasa ilmu yang
kita tidak boleh anggap ringan. Sejarah perkembangan dan ketamadunan khususnya tamadun Islam amat perlu
kepada bahasa tersebut supaya ilmu yang dimilik terutama oleh orang-orang Islam bukan hanya perlu merujuk
kepada golongan orientalis. Rujukan-rujukan agama Islam adalah tidak lepas dan tidak sudah tanpa menggunkan
bahasa Arab.
Peruntukan-peruntukan yang membenarkan bahasa lain sebagai bahasa pengantar di institusi pendidikan melalui
akta ini sepatutnya disemak semula. Misalnya kedudukan sekolah-sekolah ekspatriat begitu bebas, tidak terikat
dengan Sistem Pendidikan Kebangsaan, seperti yang terdapat dalam Seksyen 15.
Begitu juga dalam seksyen 23, yang membicarakan tentang kedudukan bahasa pengantar di sekolah tadika.
Manakala dalam seksyen 17 perkara 1 , Bahasa Kebangsaan hendaklah menjadi bahasa pengantar utama di
semua institusi pendidikan dalam Sistem Pendidikan kebangsaan, tetapi ada juga kekecualian yang diberi iaitu
sekolah kebangsaan yang ditubuhkan dibawah seksyen 28 atau mana-mana pendidikan lain yang dikecuali oleh
Menteri. Di sini menampakkan kepada kita kedudukan bahasa kebangsaan masih lagi belum mantap
sepenuhnya dalam Akta ini.
Kesan daripada membenarkan bahasa-bahasa lain menjadi bahasa pengantar, maka kita dapati 1,290 buah
sekolah Kebangsaan Cina dengan 580,000 murid dan 550 buah Sekolah Kebangsaan Tamil dengan 96,000
pelajar terus menggunakan Bahasa Cina dan Bahasa Tamil. Manakala 250 buah institusi pendidikan tinggi
swasta terus menggunakan Bahasa Inggeris. (Datuk Zainal Abidin A. Wahid, 1999).
Menurut Datuk Zainal Abidin bin A. Wahid lagi, Pada tahun 1997, iaitu terdapat 84,000 pelajar di Institu
Pendidikan Tinggi Swasta. Dari jumlah tersebut cuma 5 peratus sahaja pelajar Melayu dan di IPTA jumlah pelajar
bumiputera adalah 55 peratus dan bukan bumiputera 45 peratus.
Isu bahasa mempunyai perkaitan yang rapat dengan perpaduan. Perpaduan yang wujud sekarang memang telah
jauh berubah, namun usaha-usaha memupuk dan meningkatkan perpaduan merupakan agenda penting. Jika
pengabaian isu bahasa boleh menjejaskan perpaduan kerana keadaan ini boleh merosotkan nilai ekonomi
bahasa Melayu, boleh menjejaskan tata bahasa rasmi dan bahasa perpaduan, memburukkan lagi
ketidakseimbangan dari segi penyediaan tenaga iktisas di kalangan bumiputera. Pengabaian bahasa juga boleh
menjejaskan perpaduan negara kerana akan memperluaskan lagi jurang ketidakseimbangan ekonomi antara
kaum, juga mengakibatkan muculnya dua atau tida kumpulan pelajar ; aliran kebangsaan, aliran Inggeris dan
aliran Cina.
Yang Berhormat Mulia Tengku Razaleigh Hamzah telah membahaskan Rang Undang-undang Pendidikan 1995
di dewan Rakyat, pada 18 Disember 1995 (yang menjadi Akta Pendidikan sekarang). Di antara kata-kata beliau
ialah:
``... Inilah yang tersurat di dalam seksyen 17 (1) rang undang-undang ini. Seksyen ini menyatakan kedudukan
Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama, tetapi seksyen ini juga turut memberi kuasa kepada
menteri untuk mengecualikan penggunaanya oleh mana-mana institusi pengajian kita.

16


Apakah makna kata-kata ini? Apakah ia melambangkan kesungguhan untuk mendaulatkan Bahasa Kebangsaan
atau ia permulaan sikap tolak ansur kita dan seterusnya mebenarkan kedudukan Bahasa Kebangsaan kita
musnah? Atauu ia permulaan kepada usaha untuk melenyapkan cita-cita Allahyarham Tun Razak untuk
menjadikan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar di semua peringkat?
Bahasa kebangsaan yang bererti bahasa Melayu seperti mana yang termaktub dalam Perlembagaan
Persekutuan , perkara 152 hendaklah menjadi teras dan asas dalam memantapkan perpaduan dan pendidikan
negara. Oleh itu perkara yang longgar berkenaan dengan isu ini hendaklah perlu dikaji semula.
Dalam Akta Pendidikan 1996, apa yang nampak kurang selesa ialah dari segi kuasa yang diberikan kepada
Menteri. Begitu banyak kuasa yang diberikan. Sehingga menampakkan bahawa kuasanya bboleh menghapuskan
kemurniaan Akta Pendidikan itu. Kuasa Menteri seperti mana dalam seksyen 143 dalam akta ini adalah dikira
begitu besar:
Menteri boleh, jika difikirkannya wajar dan demi kepentingan sesuatu institusi pendidikan atau demi kepentingan
murid atau awam, melalui perintah yang disiarkan dalam warta, mengucualikan institusi pendidikan atau manamana golongan atau golongan-golongan institusi pendidikan daripada semua atau mana-mana peruntukan Akta
ini kecuali peruntukan pendaftaran, sama ada secara mutlak atau tertakluk kepada apa-apa syarat yang difikirkan
patut dikenakan, dan boleh pada bila-bila masa menurut budi bicaranya membatalkan pengecualian itu atau
mengubah atau menambah syarat-syarat itu.
Walaupun ada beberapa perkara yang bolehh diperbincangkan lagi terhadap beberapa keratan atau seksyen,
tetapi ternyata ia adalah merupakan satu perundangan yang dapat menggambarkan hasrat negara.Dengan
harapan melalui akta ini akan dapat melahirkan satuu corak pendidikan yang unggul dan menjadi kebanggaan
bukan sahaja di negara kita bahkan di seluruh dunia. Sesungguhnya ciri-ciri lama untuk menyatupadukan kaum
masih terkandung dalam Akta baru ini dan gabungjalin di antara hasrat Akta Pelajaran 1961 dengan hasrat yang
dibincangkan itulah maka lahirnya satu bentuk kurikulum pendidikan yang canggih dan telah mulai dirasai oleh
rakyat kini. Namun usaha-usaha penyemakan terhadap kedudukan bahasa Melayu (Bahasa Kebangsaan di
institusi pendidikan, kedudukan institusi pendidikan dan kuasa-kuasa menteri dan kuasa penyiasat yang tidak
memerlukan waran untuk memasuki premis dan kuasa penggeledahan adalah difikirkan patut disemak semula.
Ini adalah tidak lain dan tidak bukan untuk menjaga kemurnia Akta Pendidikan itu sendiri dan mancapai matlamat
pendidikan negara dan Wawasan 2020.

Rujukan:

1. Akta Pendidikan 1961, International Law Book Service, Kuala
Lumpur, 1984

2. Akta Pendidikan 1996, International Law Book Service, Kuala
Lumpur, 1998

17


3. Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran, Kementerian
Pelajaran Malaysia , Kuala Lumpur, 1988
4. Hamedi Mohd Adnab, Bahasa Melayu STPM ,Nurin Enterprise,
Kuala Lumpur, 1994

5. Shahril @ Charil Marzuki, Zainun Ishak, Leo Pau Wing,
Dr.Saedah Hj. Siraj, Pendidikan di Malaysia, Utusan Publication,
1993

Sumber :
http://www.tutor.com.my/tutor/dunia.asp?y=2002&dt=0125&sec=Kertas_Kerja&pg=kk_01.htm

18

Tutorial 3.3

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a Tutorial 3.3

Semelhante a Tutorial 3.3 (20)

Mais de firo HAR

Mais de firo HAR (20)

Tutorial 3.3