Action Plan For Implementation Of The National Youth Strategy Of The Republic...
Nacionalna Strategija Za Mladi Na Rm
1. REPUBLIKA MAKEDONIJA
NACIONALNA STRATEGIJA ZA MLADI
Preambula
Vrz osnova na
Temelnite vrednosti na Ustavot na Republika makedonija;
Univerzalnata deklaracija za ~ovekovite prasva i fundamentalnite slobodi,
Me|unarodniot pakt za gra|anski i politi~ki prava, Me|unarodniot pakt za
ekonomski, socijalni i kulturni prava, Evropskata konvencija za za{titan a
~ovekovite osnovni slobodi i prava, Evropskata socijalna povelba, Evropskata
kulturna konvencija, politikata na OON, Evropskata Unija i Sovetot na Evropa vo
domenot na na mladite,
naglasuvaj}i pritoa deka Republika Makedonija se stremi kon jaknewe na vrskite i
integracija so ovie procesi i dokumenti doneseni na :
Svetskata Konferencija na ministrite za mladi i svetskiot mladinski forum vo
Portugalija 1998, Evropskite konferencii i ministry za mldi vo 1990, 1995 i 1998
godina i Evropskata konvencija za mladinsko informirawe;
Zavr{nata deklaracija na Svetskata konferenciaj na ministrite za mladi pri
Sistemot na OON i soglasno Akcionata programa za mladi po 2000 godina;
Preporakite na Evropskata konvencija za u~estvo na mladite vo lokalniot i
regionalniot `ivot;
Belata kniga za Evropska mladinska politika na Evropskata komisija;
Evropskiot maldinski pakt;
Zaklu~ocite od Lisabonskiot samit na Evropskata unija 2001 godina, kako i
Deklaracijata za za{tita na pravata na deteto usvoena od strana na Sobranieto na
Republika Makedonija 27.10.2004 godina, vo koja e zacrtano: So cel da se obezbedi
maksimalna za{tita na deteto i nadminuvawe na se poprisutnite devijantni pojavi.
Sobranieto smeta deka e neophodno da se donese nacionalna strategija za mladite,
a trgnuvaj}i pritoa od principite na:
Solidarnost i ramnopravnost;
Dostoinstvo i ednakvi odnosi kon, i me|u site gra|ani;
Gradewe na sopstveniot lik vrz osnovnite prava na sloboda, pravda i po~ituvawe na
razli~nosta,
Pritoa naglasuvaj}i deka
Mladite pretstavuvaat posebna socijalna kategorija, koja e osnova na idniot
razvitok na op{testvoto;
Mladinskata strategija e nepobitno vrzana za ~ove~kata dimenzija na Evropskite
integracii i pretstavuva osnova za gradewe na konceptot na aktiven gra|anin, ne
potcenuvaj}i ja svesta na mladite kako akteri na eden miroqubiv, praveden i
ednakov svet;
Individuata ima centralno mesto vo site op{testveni procesi i institucii,
Imaj}i gi predvid:
Procentot na mladite vo vkupnata populacija na Republika Makedonija;
Osnovnata politika, brojot i zna~eweto na edukativnite institucii vo dr`avnite
univerziteti:
2. 2
Brojot na mladite lica vo dr`avnite organi i edinicite na lokaklnata samouprava i
prtstavni~kite tela na lokalno i nacionalno nivo;
Postoeweto, funkcioniraweto i domenot na deluvawe na dr`avnite organi za
mldinski par{awa;
Asocijativniot `ivot na mldite, nivnata `elba za zdru`uvawe, `elba da se
u~estvuva vo aktivnostite na mladinskite zadru`enija, bez ogled na toa dali se
~lenovi na istite, ili ne; brojot, strukturata i funkcioniraweto na mladinskite
zdru`enija na lokalno i nacionalno nivo, kontinuitetot na nivnoto rabotewe;
Zainteresiranosta i odnosot na javnosta kon postoeweto i rabotata na mladinskite
zdru`enija;
Vklu~enosta na vladiniot i nevladiniot sektor vo me|unarodnite mladinski
inicijativi.
Pozdravuvaj}i ja pritoa presudnata uloga na mladite i mladinskite zdru`enija na gra|ani
vo kreiraweto na ovaa Strategija,
Vladata na Republika Makedonija, ja usvojuva
NACIONALNATA STRATEGIJA ZA MLADI NA REPUBLIKA MEKEDONIJA
Mladite lu|e se sposobni da prevzemaat odgovornost za sopstveniot `ivot i da re{avaat
za site par{awa koi gi zasegaat, na site nivoa. Razvojot i jаkneweto na civilnoto
op{testvo, volonterskite i op{testvenite zdru`enija se neophoden ~ekor vo promocijata
na odgovorno gra|anstvo i garancija za demokratijata. Na ovaa sposobnost treba da i se
dozvoli vistinskata izrazna forma, vo koja mldinskite zdru`enija, kako i aktivnostite koi
tie gi prevzemaat ja imaat centralnata uloga.
1. OP[TI ODREDBI
Soglasno dosega{nata istoriska, socijalna, politi~ka i eti~ka praktika na
makedonskoto op{testvo, a vo otsustvao na me|unarodno priznata definicija, pod terminot
mladi vo republika Makedonija se podrazbira posebna socio-eti~ka ketegorija na
naselenie na vozrast od 15 do 24 godini, koja e osobeno ranliva na socio-ekonomskite
promeni vo po{testvoto, i koja pretsavuva osnoven resurs za razvoj, nosej}i ja kriti~nata
misla i poriv za promeni i iden napredok na op{testvoto.
Imaj}i gi predvid posledicite od socio-ekonomskata kriza vo Republika Makedonija,
koja go onevozmo`uva procesot na razvoj na edna aktivna i odgovorna individua
(prolongirano vreme na edukacija, nemo`nost da se najde rabota, nemo`nost da se zasnova
semejstvo, ekonomska za visnost od roditelite ili nemawe na ekonomska i ottuka li~na
nezavisnot), sekoja seriozna akcija ili programa za mladi treba da gi zeme predvid i
licata od 24 do 30 godini, so cel ubla`uvawe ili otstranuvawe na pre~kite koi stojat pred
nivniot razvoj kako individui i odgovorni gra|ani na makedonskoto op{testvo.
Vremetraeweto na implementacijata na ovaa Strategija }e bide vo period od 10 godini
od denot na nejzinoto donesuvawe.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
3. 3
2. MISIJA, OP[TI CELI NA STRATEGIJATA
Nacionalnata strategija za mladi na Republika Makedonija se stremi kon podobruvawe na
op{tata polo`ba i zadovoluvawe na potrebite i interesite na mladite vo zemjata. Osbeno
va`en del od strate{kite opredelbi na strategijata pretstavuva priznavaweto na ulogata
na mladite vo razvojot na Republika Makedonija, kako pozitivna dvi`e~ka sila i promotor
na novite vrednosti na op{testvoto i dr`avata. Celi na strategijata:
Priznavawe na vredostite na mlаdite kako glaven ~ove~ki potencijal na
makedonskoto op{testvo koj kontribuira kon negoviot kulturen, ekonomski i
politi~ki razvitok;
Priznavawe i razbirawe na potrebite na mladite i naso~uvawe na op{testvenite
resursi kon zadovoluvawe na istite;
Integracija na mladite vo centarot na politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i
kulturniot `ivot na Republika Makedonija i nivno priznavawe kako vitalen
element za idninata na op{testvoto;
Podgotvuvawe na mladite za ostvaruvawe na sopstvenite celi i celite na
sopstvenata dr`ava vo edno kompetetitivno opkru`uvawe;
Afirmacija na mladite kako pozitivna sila za obnova i razvoj na op{testvoto;
Asistencija na mladite vo nadminuvawe na neizbe`nite te{kotii vo periodot na
adolescencijata;
Jaknewe na moralnite i duhovnite vrednosti na mldite;
Po~ituvawe na pravata i slobodite na mladite kako integralen del na korpusot na
~ovekovi porava i slobodi, kako temelna vrednost na makedonskoto op{testvo;
Osnovni stolbovi na mladinskata politika na Republika Makedonija treba da bidat:
ednakov i sloboden pristap do, i za site, transparentnost i participacija.
Mladinskata dimenzija mora da se zeme predvid pri inicijalnoto formulirawe na site
aktivnosti koi go definiraat idniot politi~ki, op{testven i socijalen razvoj na
Republika Makedonija, vklu~uvaj}i ja i ovaa strategija za mladi. Ottuka, Nacionalnata
strategija za maldi na Republika Makedonija gi definira slednite prioriteti za
dejstvuvawe na dr`avnite institucii i mladinski zdru`enija na gra|ani:
1. Socijalen razvoj i socijalna integracija na mladite preku kvalitetno formalno i
neformalno obrazoavnie;
2. Ekonomski razvoj na mladite preku mladinsko pretpriema{tvo;
3. Podobruvawe na kvalitetot na `iveewe na mladite lu|e;
4. Aktivno u~estvo na mladite lu|e vo javniot `ivot i vo procesite na donesuvawe na
odluki na nacionalno i lokalno nivo.
3. OBRAZOVANIE
REFERENCI:
1. Zaklu~ocite na Lisabonskiot samit na EU, 2001;
2. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015;
3. Strategija za EU integracii;
4. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo.
DOLGORO^NA CEL
Socijalen razvoj i socijalna integracija na mldite preku kvalitetno formalno i
neformalno obarzovanie.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
4. 4
CELNI INTERVENCII
Socijalna integracija na mladite preku i vo obrazovniot process
Celi:
1. Gradewe na aktivni, demokratski orientirani i odgovorni gra|ani na Republika
Makedonija;
2. Promocija na etika na mirot, tolerancija i so`ivot me|u mladite;
3. Eliminacija na segregacijata na mladite od razli~no socio-kulturno poteklo vo
u~ili{tata;
4. Promocija na neformalnoto obrazovanie vo u~ili{tata.
Strategii;
1. Voveduvawe na kontinuirana i standardizirana edukacija za mladite, od osnovnoto
do krajot na srednoto obrazoavnie, ednakva za gimnaziite i stru~nite u~ili{ta, so
poseben osvrt na gra|anskite prava, slobodi i odgovornosti;
2. Otvorawe na u~ili{tata za gra|anskite programi na Zdra`enijata na gra|ani;
3. Voveduvawe na programa za interkulturna edukacija na u~enicite i studentite, koja
}e opfati:
- voveduvawe integrativni, ekstrakurikularni aktivnosti vo etni~ki me{anite
u~ili{ta;
- me|u-u~ili{ni razmeni na u~enici i vzaemni poseti vo ramkite na
von{kolskite aktivnosti na u~ili{tata so poseben akcent na me|uetni~kata
sorabotka, opfatot na ruralnite sredini i polovata ednakvost na u~esnicite;
- me|u-u~ili{ni sportski aktivnosti i natprevari na me|u-op{tinsko i dr`avno
nivo so poseben akcent na me|uetni~kat sorabotka, opfatot na ruralnite
sredini i polovata ednakvost na u~esnicite.
4. Voveduvawe na volonterska praksa (rabota), kako del od redovnata nastava vo
u~ili{tata;
5. Programa za poddr{ka i stimulirawe na stru~noto usovr{uvaw i promocija na
talentiranite mladi, preku stipendirawe i studentsko smestuvawe i standard,
mo`nost za promocija i prakti~na rabota za vreme na studiite, izbor za
prodol`uvaw na studiite vo zemjata i vo stranstvo i nivno brzo vrabotuvawe na
soodvetni rabotni mesta;
6. Organizirawe na op{testveniot `ivot, kulturni, sportski i socijalni aktivnosti vo
u~eni~kite i studentskite domovi.
Aktivno u~estvo na mladite vo kreiraweto na obrazovniot proces
Celi:
1. Involvirawe na u~enicite i studentite vo procesot na donesuvawe na odluki;
2. Sorabotka so u~eni~kite i studentskite zdru`enija na gra|ani.
Strategii:
1. Zgolemuvawe na brojot na pretstavnicite na u~enicite i studentite vo u~ili{nite
soveti, konsekventno vo fakultetskite i univerzitetskite soveti i senati;
2. Redovno informirawe na u~enicite i studentite za tekovnoto rabotewe na nivnata
obrazovna ustanova i za oip{tite obrazovni procesi, peku konsultativni sredbi i
drugi formi na vzaemen dijalog i informirawe;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
5. 5
3. Aktivno vklu~uvawe na mladite, mladinskite i studentskite zdru`enija na gra|ani
vo razvojot, implementacijata i evaluacijata na Zakonite za u~eni~ki i studentski
standard;
4. Vklu~uvawe na ednakva osnova, na sredno{kolskite i studentskite asocijacii vo
kreiraweto na lokalnata i dr`avnata obrazovna politika;
5. Finansiska poddr{ka za proektno rabotewe na sredno{kolskite i studentskite
asocijacii.
3.3.3. Promovirawe ednakvi mo`nosti za obrazovanie na mldite so cel pottiknuvawe
na nivniot li~en i individualen razvitok
Celi:
1. Celosna horizontalna i vertikalna proodnost na obrazovniot sistem;
2. Koristewe na novite tehnologii so pristap do, i koristewe na najnovi informacii;
3. Obezbeduvawe na ednakvi uslovi za obrazovanie bez ogled na materijalnot status,
pol, etni~koto poteklo i mesto na `iveewe;
4. Reforma na obrazovniot proces za licata so posebni potrebi i nivna celosna
integracija vo istiot.
Strategii:
1. Izrabotka na informativen i sovetodaven sistem sostaven od profesionalen kadar,
mladi volonteri i informativni materijali, koj }e ja olewsni odlukatana mladite
za izbor na povisokiot stepen na obrazovanie;
2. Voveduvawe mehanizmi za opfat, sovetuvawe i poddr{ka na deca i mladi koi
voop{to ne vlegle vo procesot na obrazovanie;
3. Programi za povtorno vra}awe vo u~ili{tata, doobuka ili prekvalifikacija na onie
mladi koi istite gi napu{tile poradi prblemi na adaptacija, odnesuvawe, bolesti
na zavisnost, rana bremenost, religiozni i socijalni pri~ini, so po~ituvawe na
razlikite i celosna senzitivnost kon potrebite, interesite i tradiciite kaj
oddelni zaednici vo Republika Makedonija;
4. Programa za poddr{ka preku peer edukacija i peer volonteri nas u~enici koi se
spre~eni da posetuvaat u~ili{te poradi podolgoro~no otsustvo od zdravstveni
pri~ini;
5. Infrastrukturni zafati za otstranuvawe na arhitektonskite i prostornite barieri
so cel ednakov pristap kon mladite so posebni potrebi;
6. Revidirawe na kriterioumite za smestuvawe vo u~eni~kite i studentskite domovi,
so poseben akcent na mladite od ruralnite stredini, socijalno zagrozeni semejstva i
mladi od etni~kite zaednici;
7. Unapreduvawe na standardite za dostoinstven `ivot i uslovi za rabota na
studentskite i u~eni~kite domovi.
3.3.4. Kontinuiran profesionalen razvoj na rakovodnata, stru~nata i nastavni~kata
struktura
Celi:
1. Kvalifikuvan nastaven kadar so kapacitet da odgovori na potrebite na u~enicite i
studentite;
2. Poddr{ka za, i unapreduvawe na reformskite zafati;
Strategii
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
6. 6
1. Obuka na arkovodnata, stru~nata i nastavni~kat struktura soglasno reformite vo
obrazovanieto i vo kontekst na vremeto i potrebite na decata i mladite;
2. Vospostavuvawe na mre`a na treneri za nastavnici i profesori so cel
unapreduvawe na reformskite zafati.
3.3.5. Kontinuirana poddr{ka i primena na neformalnoto u~ewe kako
komplementarno vo formalnoto obarzovanie
1. Kontinuirana obuka na mladinski lideri;
2. Voveduvawe na postojan univerzitetski kurs za mladinska rabota;
3. Priznavawe na steknatite ve{tini i iskustva vo neformalnoto obrazovanie kako
dopolnitelni i oficijalni kvalifikacii pri baraweto rabota;
4. Sertifikacija na neformalnoto obrazovanie;
5. Javna promocija i informirawe na mladite za vidovite na programi i mo`nostite
koi gi nudi neformalnoto obarzovanie, osobeno na lokalno nivo;
6. Programa za finansirawe na proekti i mladinski zdrau`enija na gra|ani so cel
podobruvawe na kvalitetot na ekstrakurikularnite programi i von{kolskite
aktivnosti.
4. MLADINSKO SAMOVRABOTUVAWE, PODDR[KA PRED VRABOTUVAWE
4.1. DOLGORO^NA CEL
Ekonomski razvoj preku zgolemeni mo`nosti za vrabotuvawe i samovrabotuvawe na mladite
lu|e.
4.2. REFERENCII
1. Evropski nasoki za vrabotuvawe;
2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija;
3. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija;
4. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija.
4.3. CELNI INTERVENCII
Razvoj na mladinsko pretpriema{tvo
Celi:
1. Obuka za mali i sredni pretprijatija i samovrabotuvawe;
2. Voveduvawe na realni i virtuelni kompanii vo srednite stru~ni kompanii;
3. Voveduvawe osnovi na pretpriema{tvo kako fakulativen predmet ili
ekstrakurikularna aktivnost vo gimnaziite;
4. Zgolemuvawe na brojot na mali i sredni pretprijatija formirani i rakovodeni od
mladi, osobeno vo ruralnite sredini;
5. Zadol`itelna obuka na korisnici na krediti i dano~ni olesnuvawa za mali i sredni
pretprijatija.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
7. 7
Strategii:
1. Programa za sistematska i kontinuirana obuka i kreditirawe preku privilegiraniot
sektor na mladi lu|e koi imaat `elba za otvorawe na mali i sredni pretprijatija,
osobeno vo agrarniot sektor;
2. Partnerstvo pome|u dr`avnite organi, civilnoto op{testvo, obrazovnite institucii
i privatniot sektor vo oblasta na vrabotuvaweto na mladite lu|e;
3. Dano~ni olesnuvawa za otvorawe na mali i sredni pretprijatija od strana na mladi
lu|e, osobeno vo ruralnite sredini.
Brza tranzicija od obrazovanie vo raboten odnos
Celi:
1. Eliminirawe na vremeto potrebno za tranzicija.
Strategii:
1. Formirawe na fond za stipendirawe i kreditirawe na na prakti~nata obuka na
talentirani mladi vo soodvetnata oblast, so mo`nost za redovno vrabotuvawe vo
firmata ili institucijata koja e davatel na stipendijata - kredit i prakti~nata
obuka;
2. Formirawe na mladinska berza na trudot kako del od berzata na trudot za
celokupnoto naselenie;
3. VET reformi;
4. Redovni istra`uvawa na efektite od funkcionalnata povrzanost na VET sistemot i
dvi`ewata na pazarot na rabotnata sila.
Pogolema konkurentnost na mladite na pazarot na rabotna sila
Celi:
1. A`urirawe i transparentna distribucija na informacii za pazarot na trudot i
potrebata od rabotna sila vo toj kontekst;
2. Do i pre-kvalifikacija na mladi kadri;
3. Obuka na mladite vo pretpriema{tvo, kompjuterski ve{tini i stranski jazici;
4. Specijalizirana obuka na mladi od ruralni sredini i nivno subvencionirano
vrabotuvawe vo agrarniot sektor.
Strategii:
1. Ovozmo`uvawe stru~na i finasiska poddr{ka na mladite i mladinskite zdru`enija
na gra|ani koi rakovodat so programi za obuka i do/pre-kvalifikacija na mladite;
u~ewe na tehniki za barawe rabota, do`ivotno u~ewe i obrazovanie na vozrasni;
2. Obezbeduvawe navremena i adekvatna informacija za mladite so cel da im ja olesni
odlukata za nivnata idna profesionalna orientacija;
3. Programi za finansirawe na proekti na mldinski zdru`enija na gra|ani koi
sproveduvaat neformalna edukacija vo sferata na mladinsko vrabotuvawe,
samovrabotuvawe, i podobruvawe na rabotnite ve{tini;
4. Stipendii i krediti na mladi lu|e za nivno obrazovanie i dousovr{uvawe vo zemjata
i stranstvo;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
8. 8
5. Programa za mladinsko informirawe vo sferata na vrabotuvaweto, pazarot na
rabotna sila;
6. Odr`liva sorabotka pome|u programite za samovrabotuvawe, do i pre-kvalifikacija
na mladite so potrebite na pazarot na rabotna sila na lokalno nivo;
7. Formirawe na grupi na treneri koi }e vr{at redovna obuka an persona lot na
mladinskite centri so cel unifikacija na programite i razmena na iskustva i dobri
praktiki na nivo na dr`avata.
5. KVALITET NA @IVEEWE
DOLGORO^NA CEL
Podignato op{to nivo na kvalitetot, standardot i eti~kite vrednosti na `ivotot na
mladite vo mestata vo koi `iveat.
REFERENCI
1. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija;
2. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija;
3. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija;
4. Evropska komisija: Bela kniga na Evropskata mladinska politika;
5. Evropski mladinski pakt na EU;
6. Ramkovna spogodba za implementacija na Evropskata mladinska karta;
7. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo;
8. Strategija za podigawe na javnata svest za `ivotnata sredina.
CELNI INTERVENCII
5.3.1. OMASOVUVAWE NA SPORTOT I SPORTSKITE AKTIVNOSTI KAJ MLADITE
Celi:
podobruvawe na kvalitetot na sportskata infrastruktura;
aktivna sorabotka pome|u dr`avnite organi, u~ili{tata i sportskite zdru`enija.
Startegii:
1. Zafati vo postoe~kata infrastruktura nameneta za sportski aktivnosti na mladata
populacija i nivnite zdru`enija na lokalno nivo;
2. Vklu~uvawe na sportskite zdru`enija na gra|ani vo izrabotkata i implementacijata
u~ili{nite programi za fizi~ko vospituvawe;
3. Programa za sportski natprevari me|u u~ili{tata na dr`avno nivo;
4. zadol`itelno vklu~uvawe na maldinskite sportski zdru`enija vo Programata za
finansirawe na sportot i poddr{ka na sportski zdru`enija i aktivnosti;
5. Obnova na sportskite rekviziti vo u~ili{tata.
AKTIVNO U^ESTVO NA MLADITE VO GRI@ATA ZA, I ZA[TITATA NA
@IVOTNATA SREDINA
Celi:
- Zgolemuvaweto na nivnata gri`a i akcija za za{tita na `ivotnata sredina;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
9. 9
- Aktiven pridones na mladite vo nivnata li~na psiho-fizi~ka izgradba i za{tita na
`ivotnata sredina;
- Podigawe na svesta na mladite.
Strategii
1. Vklu~uvawe na mladite vo Programite za edukacija i podigawe na svesta na
naselenieto;
2. Disiminacija na informacii i ovozmo`uvawe na aktivna participacija na mladite
pri kreiraweto na strategija za za{tita na `ivotnata sredina;
3. Nadopolnuvawe na nastavnite programi vo u~ili{tata i fakultetite so sodr`ini i
konkretni akcii vo smisla na proektni zadol`itelni aktivnosti od sferata na
ekologijata i za{tita na `ivotnata sredina;
4. Programi za poddr{ka na proekti na ekolo{ki zdru`enija na gra|ani, }e poddr`i
poddr`i i ekolo{ki proekti na mladinski ekolo{ki zdru`enija;
5. Voveduvawe ekstrakurikularni aktivnosti vo u~ili{tata za za{tita na prirodnata
sredina.
SOLIDARNOST I EDNAKVI MO@NOSTI
Celi
- Visoko nivo na solidarnost, tolerancija i ednakvi mo`nosti i tretmani za site
mladi lu|e;
- Kreativno ispolnuvawe na slobodnoto vreme na mladite vo korisni i socio-
edukativni aktivnosti;
- Razvivawe ~uvstvo na solidarnost me|u mladite, osobeno na onie na koi im e
potrebna specijalna nega, kako i kon pomladite-decata, i postarite-vozrasnite
generacii;
- Kreirawe duh na samodoverba, liderstvo i veruvawe deka preku li~nite sposobnosti
mo`e da se realizira sopstveniot potencijal vo op{testvoto;
- Podigawe na svesta za odgovornostite i obvrskite kon semejstvoto, drugite lu|e i
op{testvoto, pravata i slobodite koi mladite gi u`ivaat.
Strategii
1. Obuka za volonterska rabota za mladi lu|e, vo site sferi na op{testvenoto
`iveewe;
2. Programi za volonterska rabota na mladite lu|e kako del od formalniot obrazoven
sistem, soglasno obrazovnata programa na tie u~enici / studenti (medicinari -
bolnici; pravnici - sudovi i rabota so maloletni delikventi i sl.);
3. Programi za vklu~uvawe na mladite lu|e kako facilitatori na proekti za mladi i
vozrasni so ekonomski ili socijalni problem: na toj na~in se promovira principot na
solidarnost i se promovira socio-kulturna razmena i zapoznavawe na razli~ni
socijalni sloevi vo op{testvoto;
4. Usvojuvawe na zakon za volonterska rabota koj }e gi regulira pravata, obvrskite i
odgovornostite na volonterite vo gorenavedenite programi;
5. Priznavawe na steknatite sertifikati i preporaki za vreme na dobrovolnata rabota
kako kako osnova za pogolema konkurentnost pri baraweto rabota.
MOBILNOST NA MLADITE
Celi
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
10. 10
- Razvivawe seriozen, {irok pogled i razbirawe na svetot, sopstvenoto op{testvo i
razli~nite kulturni vrednosti na lu|eto;
- Razvivawe na svest i zrel pogled na po{irokoto evropsko opkru`uvawe i
integracija, bazirana na vzaemnoto po~ituvawe i razbirawe, svest za zaedni~ki
kulturni vrednosti;
- Olesnuvawe na ekonomskata polo`ba na mladite;
- Ovozmo`ena finansiska, informativna i logisti~ka poddr{ka pri patuvawe vo
zemjata i stranstvo;
- Pristap do niza benificii i institucii vo kulturata, rekreativnata, sportskata i
socijalnata sfera, kako i soodvetni olesnuvawa na li~noto osiguruvawe, prevoz i
smestuvawe, vo slu~aj na individualni i grupni patuvawa, vo i nadvor od zemjata.
Strategii
1. Zapoznavawe na mladite lu|e i podigawe na svesta za procesot na pribli`uvawe kon
EU, kako i nivno konsultirawe, kako kategorija na naselenie koja e najmnogu pogodena
od dene{nata zatvorenost na zemjata;
2. Vklu~uvawe na konceptot na evropski gra|anin i promocija na evropskite vrednosti
kako del od ekstrakurikularni aktivnosti na formalniot obrazoven sistem;
3. Institucionalna poddr{ka za u~estvo vo, ili organizacija na mladinski programi za
razmeni, osobeno vo oblasta na kulturata, koi celat kon interakcija na mladite od
pograni~nite oblasti i sosednite zemji, so cel me|usebno zapoznavawe i razbirawe;
4. Edukacija i kulturni razmeni na u~enici i studenti od razli~ni lokalni zaednici so
cel zapoznavaw na zaedni~kite kulturni vrednosti vo zemjata, neguvawe na
kulturnite tradicii, zapoznavawe na nejzinite znamenitosti i u~ewe od razli~nite
`ivotni stilovi;
5. Fond i programi za zgolemena poddr{ka na neprofitnite bilateralni i
multilateralni proekti i mladinski razmeni koi:
pridonesuvaat kon ostvaruvawe na kontakti na mladi so razli~no kulturno poteklo;
razvivaat interkulturni edukacii;
programi na mladinski razmeni i prisustvo na mladite na seminari, konferencii i
drugi vidovi na sredbi od me|unaroden i / ili interkulturen karakter;
6. Sredstva za poddr{ka preku sopstveni kampawi, donacii i grantovi;
7. Buxet i programi za finansiska poddr{ka za proekti koi }e ovozmo`at:
Ednakov pristap do site informacii od strana na mladite;
Koristewe na modernite sredstva na komunikacija i novite tehnologii kako sredstvo
za zapoznavawe i u~ewe na tu|ite vrednosti i kulturi;
8. Pristapuvawe kon mladinskite, kulturnite i edukativnite programi na Evropskata
Unija so cel direkten pristap na instituciite i zdru`enijata na gra|ani kon
mladinskite, obrazovnite i kulturnite programi i grantovi na Unijata;
9. Vklu~uvawe na eden predstavnik na mladite vo sostavot na nacionalnata delegacija
na Republika Makedonija pri Generalnite sobranija na UNESKO i OON
10. U~estvo na eden predstavnik na t.n. „neorganizirana mladina” vo republikata na
Evropskata konferencija na ministri za mladi i sport pri Sovetot na Evropa;
11. Pristapuvawe kon potpi{uvawe na Ramkovnata spogodba za Evropska mladinska
karta pri Sovetot na Evropa i implementacija na mladinskata karta EURO<26 vo
Makedonija.
OSAMOSTOJUVAWE NA MLADITE - DOMUVAWE
Celi
Eliminirawe na sostojbata na finansiska zavisnost, bilo od semejstvoto, bilo od
treta strana;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
11. 11
Osamostojuvawe, razvivawe na ~ustvo za aktivno samostojno kreirawe na svojata
finansiska nezavisnost;
Olesnuvawe na procesot za steknuvawe na sopstven dom za mladite lu|e;
Formirawe na mladite kako odgovorni potro{uva~i.
Strategii
1. Programi za sovetuvawe na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki za prevzemawe na
finansiski obvrski za, i obezbeduvawe na sopstven dom;
2. Programa za poddr{ka na mladite pri oformuvawe na sopstven, pristoen dom za
`iveewe i nivno po{teduvawe od prevzemaweto dolgoro~ni finansiski obvrski
(namensko i povolno kreditirawe), so poseben akcent na slednite kriteriumi:
3. Promena na uslovite i olesnuvawe na materijalno-finansiskite i legislativnite
uslovi za iznajmuvawe stan, ku}a koga se vo pra{awe mladi lu|e vo obrazovniot
proces, mladi bra~ni dvojki ili samohrani mladi roditeli;
4. Ovozmo`uvawe pristap do socijalni stanovi i drugi formi na subvencionirano
re{avawe na stanbenoto pra{awe na mladite so niski primawa i mladi so
specijalni potrebi, pri {to mese~niot nadomestok za stanarina da bide minimalen;
5. Izgradba na socijalni stanovi nameneti za kupoproda`ba ili iznajmuvawe od strana
na mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki i samohrani mladi
roditeli, so poddr{ka i dotacija od srana na dr`avniot buxet;
6. Odobruvawe na povlasteni kamatni stapki za krediti i odobruvawe na krediti so
povlasteni uslovi na otplata voop{to za mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi
bra~ni dvojki i samohrani mladi roditeli koi iznajmuvaat ili kupuvaat dom za
`iveewe;
7. Programa za kontinuirana obuka na personalot na agenciite za nedvi`nosti so cel
pogolema svest za problemite na mladite i nivnatransformacija vo facilitatori na
pristapot na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki kon iznajmen ili sopstven dom.
GRI@A ZA ZA[TITA NA SEMEJSTVOTO
Celi
Institucionalna poddr{ka na semejstvoto kako osnovna kletka na socijalizacija na
mladite lu|e;
Za{tita na decata i mladite od sekakov degradira~ki tretman.
Strategii
1. Seopfatno regulirawe na pravata i za{tita na decata i mladite vo semejstvotovo
ramkite na Zakonite za semejstvo i naseluvawe preku vklu~uvawe na slednite
merki:
Podobruvawe na kvalitetot na zgri`uvawe, izdr{kata i vospituvaweto na decata
bez roditeli ili decata ~ii roditeli ne `iveat pove}e zaedno;
Sovetuvawe i edukacija za pravata na decata i mladite vo semejstvoto;
Sovetuvawe i edukacija na zgri`uva~ki semejstva i nivna specijalizacija za
prifa}awe na odredeni kategorii na deca;
2. Aktuelizirawe na procesot na deinstitucionalizacija za zgri`uvaweto na na deca i
mladi vo nasoka na promocija i stimulirawe na alternativni formi na zgri`uvawe
na deca bez roditeli i roditelska gri`a, deca so naru{eno povedenie, deca so
vospitno socijalni problemi i deca so posebni potrebi;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
12. 12
3. Formirawe na mre`a na lokalni i nacionalni kancelarii za sovetuvawe nkoi treba
da ponudat pomo{ za site pra{awa vrzani za pravata, za{titata i pravilniot
razvitok na decata vo ramkite na semejstvoto;
4. Nacionalna kampawa za podigawe na svesta i institucionalna za{tita i
resocoijalizacija na decata i maldite od sekoj vid na detska pornogarfija,
seksualna zloupotreba, pedofilija i trgovoja so deca i `eni;
5. Izrabotka na programa za rabota so deca i mladi vo domovite za deca bez roditeli i
domovi za deca so vospitno-socijalni problemi, domovi za deca so naru{eno
povedenie i domovi za deca so posebni potrebi, koja }e vklu~i:
definirawe na nov odnos pome|u vospita~ite i {titenicite;
Nova nasatvna programa koja }e se naso~i kon socijalna kohezija i re-integracia vo
op{testvoto;
Sledewe i voveduvawe na novi tehnologii;
Pristap do site informacii za mladite {titenici;
Programi za pogolema mobilnost na mladite {titenici so cel nivno kulturno i
eti~ko sozrevawe;
Kontinuirana edukacija na vrabotenite vo ovie institucii.
6. ZDRAVSTVO I PREVENCIJA
DOLGORO^NA CEL
Edukacija na mladite i promocija na zdravi `ivotni stilovi.
REFERENCI
1. Nacionalna strategija za prevencija na HIV/SIDA;
2. Programa za za{tita od HIV/SIDA poddr`ana od Globalniot fond;
3. Programa za imunizacija na naselanieto - Ministerstvo za zdravstvo;
4. Programa za zdravstvena za{tita na naselenieto - Ministerstvo za zdravstvo;
5. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata;
6. Strategija za reformi vo obrazovanieto.
6.2 CELI
- [iroka edukacija na decata i mladite;
- Praktikuvawe na zdravi `ivotni stilovi od strana na mladite;
- Aktivno u~estvo na mladite vo implementacijata na zdravstvenite i preventivnite
programi;
- Prevencija na seksualno-preneslivi infekcii, vidovi infekcii, na~in na prenos,
posledici i prevencija;
- za{tita i po~ituvawe na li~nosta i nejzinata intima.
CELNI INTERVENCII
[iroka edukacija na decata i mladite
Strategii
1. Programa za redovno i celosno informirawe na naldite lu|e vo u~ili{tata i
fakultetitei nevladinite organizacii, kako i preku sredstvta za javno
informirawe, so cel da ima se uka`e na te{kite posledici po zdravjeto od
sovremenite bolesti, kao HIV/SIDA, sostojbite vo svetot i kaj nas i na~inot na
prevencija od istite;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
13. 13
2. Programa za edukacija na mladite za li~noto zdravje i higiena, seksualno i
reproduktivno zdravje, prevencija na droga, alkohol i cigari, so cel namaluvawe na
rizicite po zdravjeto na mladite preku u~ewe i prifa}awe na zdravi `ivotni
stilovi, gri`a i nega na sopstvenoto zdravje;
3. Programa za podigawe na svesta i edukacija na mladite lu|e za opasnostite od
konzumiraweto droga, alkohol i cigari;
4. Podigawe na kapacitetot i opsegot na deluvawe na inspekciskiot nadzor,
Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, vo odnos na sproveduvaweto, kontrolata i
kaznuvaweto na konzumiraweto alkohol od strana na maloletni lica;
5. Podigawe na svesta i obuka na nastavni~kiot kadar, pedagozite i psiholozite, i
osobeno socijalnite rabotnici za re{avawe na problemite od konzumirawe droga,
alkohol i cigari pome|u mladite lu|e;
6. Voveduvawe programi za resocijalizacija i integrirawe na mladite lu|e koi imaat
problemi so alkoholot;
7. Zajaknuvawe na merkite za kontrola vrz zabranata za javno reklamirawe na cigarite
i alkoholot, osobeno vo proda`nite mesta;
8. Kampawa za podigawe na svesta na celokupnoto naselenie za arste~kite problemi na
drogata vo Republika Makedonija;
9. Promocija na zdravi `ivotni stilovi za popolnuvawe na slobodnoto vreme na
mladite;
10. Investirawe vo sistem na permanenten, aktiven, zdravstven tretman i
rehabilitacija na zavisnicite, kako i nivna reintegracija vo op{testvoto;
11. Posebna programa za opfat na decata i mladite od Romskata zaednica i mladite od
ruralnite sredini vo primarnata zdravstvena za{tita i programata na imunizacija
na naselenieto;
12. Finansiska poddr{ka na mladinskite zdru`enija na gra|ani aktivni na poleto na
prevencijata i promocijata na zdravi `ivotni stilovi;
13. Kontinuirana programa za zgolemuvawe na bezbednosta vo soobra}ajot, so cel
podigawe na svesta na naselenieto i osobeno na mladite za posledicite od
nesovesnoto vklu~uvawe vo soobra}ajot.
7. PARTICIPACIJA NA MLADITE
DOLGORO^NA CEL
Aktivno u~estvo na mladite vo site op{testveni i javni procesi i procesite na donesuvawe
na odluki.
REFERENCI
1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija;
2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija;
3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika;
4. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa;
5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015;
6. Nacionalna strategija za razvoj na informati~ko op{testvo.
CELNI INTERVENCII
1. Pottiknuvawe na mladite aktivno da se vklu~a vo op{testvoto;
2. Otstranuvawe na site pre~ki (administrativni, jaz na generaciite, nedoverba,
zakonski i sl.) za aktivna participacija na mladite vo javniot `ivot vo zemjata;
3. Vospostavuvawe na kanali za participacija na mladite i za izrazuvawe i
usvojuvawe na nivnoto mislewe vo administrativnite organi na dr`avata i
lokalnata samouprava;
4. Promocija na pravoto na mladite da se zdru`uvaat;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
14. 14
5. U~estvo na mladite vo rabotata na dr`avnite organi i tela.
Strategii:
1. Programa za {iroko zapoznavawe i informirawe na mladite za nivnite prava,
slobodi i odgovornosti kako individui i gra|ani, osobeno za nivnoto pravo zna
aktivno u~estvo vo procesite na donesuvawe odluki i edukacija na mladite za
vrednostite i ulogata na civilnoto op{testvo;
2. Vklu~uvawe na pretstavnici na mladite i mladinskite zdru`enija na gra|ani vo
rabotata na site vladini i parlamentarni tela i komisii, javni ustanovi i
pretprijatija koi vo domenot na svoeto rabotewe opfa}aat sferi na interes na
mladata populacija, preku razvoj na strukturi na ko-menaxment bazirani na pristapot
na zaedni~ki konsultacii na nacionalno i lokalno nivo so cel invlvirawe na
mladite i nivnite formi na zdru`uvawe vo donesuvaweto na site odluki koi go
zasegaat, pritoa po~ituvaj}i gi avtonomnosta na zdru`enijata i prerogativite na
javnite ustanovi.
8. MLADINSKO INFORMIRAWE
DOLGORO^NA CEL
Pluralizam i ednakvi mo`nosti vo informiraweto na mladite.
REFERENCI;
- Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija;
- Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija;
- Bela kniga na Evropskata mladinska politika;
- 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa;
- Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015.
CELNI INTERVENCII
Celi
- Pravo na neograni~en pristap do slobodna, nezavisna, jasna, lesno pristapliva i
kvalitetna informacija od interes i potreba na mladiot ~ovek;
- Podobruvawe i za{tita na imixot na mladite lu|e vo mediumite;
- Otvorenost i transparentnost na dr`avnite i lokalnite institucii;
- Formirawe na mladinski informativni servisi;
- Postojano unapreduvawe na kvalitetot i funkcioniraweto na studentski i
u~eni~ki biblioteki, funkcionirawe, obnova, dostapnost i nabavka na kni`niot i
u~ebniot fond.
Strategii
1. Izrabotka na programski preporaki za:
Podobruvawe na imixot i pogledot vrz mladite lu|e koj mediumite denes go imaat;
Sledewe na korektnoto koristewe na mladite vo reklamiraweto;
Obezbeduvawe na u~estvo na mladite lu|e vo kreiraweto na imixot koj mediumite go
pretstavuvaat;
Opfat na potrebite i interesite na mladite od ruralnite sredini,
marginaliziranite grupi mladi i mladite od etni~kite zaednici (izbegnuvawe na
elitizam vo informiraweto)
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
15. 15
3. Programa za pristap do informacii za aktivnostite na, otvorenost i
transparentnost na dr`avnite i lokalnite organi na vlasta;
4. Formirawe i poddr{ka za mladinski informativni servisi vo ramkite na lokalnite
mladinski centri so cel olesnuvawe na pristaot do informacii za slobodni rabotni
mesta, obrazovnite, rekreativnite i kulturnite institucii i ustanovi, mobilnost,
obuka, prekvalifikacija i patuvawa, kulturno i sportsko nadgraduvawe;
5. Programi za pomo{ i sovetuvawe na site mladi koi se vo nevoqa ili pbaruvaat
asistencija od bilo koj vid, kako i za site marginalizirani mladi.
9.KULTURA
9.1. DOLGORO^NA CEL
Aktivno u~estvo na mladite vo kulturniot `ivot preku izrazuvawe na nivniot kreativen
potencijal.
9.2.REFERENCI
1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija;
2. Bela kniga na Evropskata mladinska politika;
3. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa;
4. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015;
5. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008 godina.
9.3. CELNI INTERVENCII
Celi
Pottiknuvawe na mladite da u~estvuvaat vo umetni~ki aktivnosti, pretstavuvawa na
proekti kako del od nivnata edukacija, profesija i slobodno vreme;
Pottiknuvawe na kreativnite sposobnosti na mladite vo oblasta na kulturata;
Zapoznavawe na kulturnite vrednosti na drugite etni~ki zaednici vo Makedonija; i
Pro{iruvawe na mo`nostite za li~no razbirawe, nadgraduvawe i vrednuvawe na
makedonskoto, evropskoto i svetskoto kulturno naslednstvo.
Strategii
1. Poddr{ka na proekti koi sodr`at kreativni aktivnosti, prepoznavawe, razvivawe i
promocija na talenti i umetni~ki potencijali na mladite i promoviraat sistem z rano
otkrivawe na talentirani maldi lu|e ni nivno naso~uvawe vo umetni~kite profesii;
2. Programa za jaknewe na kulturata na tolerancija me|u mladite;
3. Promocija na u~estvo na sredno{kolci i studenti vo rabotata na kulturnite institucii;
4. U~estvo na mladite i nivnite zdru`enija vo programite za finansirawe na instituciite
i zdru`enijata na gra|ani od oblasta na kulturata;
5. Vklu~Uvawe na mladite, kako individui ili ~lenovi na zdru`enija na gra|ani vo
sledeweto na implementacijata i evaluacijata na nacionalnata kulturna politika;
6. Voveduvawe na sistem za rano otkrivawe na talentirani mladi lu|e i nivno naso~uvawe
vo umetni~kite profesii.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
16. 16
10. LOKALNA MLADINSKA RABOTA
10.1. DOLGORO^NA CEL
Aktivna participacija na mladite vo politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i kulturniot
`ivotna lokalnata zaednica.
10.2. REFERENCI
1. Zakon za edinicite na lokalnata samouprava;
2. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija;
3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika;
4. 11 indikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa;
5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015;
6. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008;
7. Evropska povelba za u~estvo na na mladite vo lokalniot i regionalniot `ivot na
zaednicata.
10.3. CELNI INTERVENCII
Celi
Vospostavuvawe na mehanizmi za implementacija na lokalni mladinski strategii
Poddr{ka na loklani mladinski zdru`enija na gra|ani
Strategii
1. Prilagoduvawe na Makedonskoto zakonodavstvo kon odredbite od Evropskata
povelba za u~estvo na mladite vo lokalniot `ivot na Evropa.
2. Obuka na op{tinskata administracija za izrabotka na lokalni strategii za mladi,
preku adaptacija ili modifikacija na ovaa Strategija, kon lokalnite potrebi i
interesi na mladite, kako i kon lokalnite razvojni potrebi i prioriteti na
op{tinite.
3. Voveduvawe na trening programi za vrabotuvawe , samovrabotuvawe, otvorawe na
mali i sredni pretprijatija na lokalno nivo so sovetuvali{ta za vrabotuvawe i
izbor na profesija
4. Programi za stipendirawe i prakti~na rabota za studenti na lokalnite
univerziteti i fakulteti;
5. Lokalnite programi za domuvawe na mladite lu|e: vodewe na politika vo odnos na
vidot i visinata na iznajmuvaweto ili kupuvaweto na stanovi, izgradbata;
6. Lokalnite programi za informirawe, podigawe na svesta, obuka na mladite lu|e vo
odnos na poddr{kata za volonterska rabota , promocijata na solidarnost, ednakvost,
interkulturna edukacija i sorabotka;
7. Programa za opfat i reintegracija na mladi lu|e od marginiliziranite grupi,
osobeno vo ramkite na aktivnata politika a razvoj na ruralnite sredini;
8. Informativni ili trening programi za promocija na zdravi `ivotni stilovi pome|u
mladite lu|e osobeno vo odnos na seksualnata edukacija , prevencija na rana
bremenost, za{tita od od seksualno prenoslivi bolesti, borba protiv droga ,
soobra}ajni nesre}i;
9. Programa za podigawe na svesta, obuka ili konkretni akcii vo odnos na za{tita na
~ovekovata sredina;
10. Soglasno kulturnite potrebi i obele`ja na zaednicata, kreirawe na programata vo
forma na grantovi, krediti, stipendii, kursevi, obuka, kulturni i zabavni
aktivnosti vo koi prioritet }e imaat mladite lu|e , kako izlo`bi, koncerti,
natprevari, seminari, trkalezni masi, ekskurzii, studii i sl.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
17. 17
11. Poddr{ka, izgradba, rekonstrukcija i gri`a za lokalnata sporttska infrastruktura
so poseben akcent na besplaten i ednakov pristap na site mladi za nivno koristewe,
organizacija na razli~ni sportski aktivnosti, natprevari , poddr{ka za sportski
dru{tva i organizacii;
12. Organizacija na programi za razmena na mladi lu|e so drugi lokalni zaednici, kako i
programi za razmena i sorabotka na mladi lu|e so regioni zaednici od drugi zemli;
13. Poddr{ka na asocijativniot `ivot na mladite lu|e preku poddr{ka na nivnite
organizacii od razli~ni sektorski buxetski stavki;
14. Programi za mladinsko informirawe, kako konsolidacija na mladinskite
informativni servisi, kreirawe na istra`uva~ki centri za informirawe i
dokumentirawe, promocija na mladinski spisanija, mladinski programi na radio i
TV.
15. Programi za prevencija na maloletni~ka delikvencija;
16. Kreirawe i poddr{ka za lokalnata infrastruktura koja }e im bide dodelena na
mladinskite organizacii;
17. Finansiska poddr{ka za lokalnite mladinski koordinativni pretstavni~ki tela,
mladinski zdru`enija i mladinski centri za neformalna edukacija;
18. Formirawe na posebni koordinativni tela za sorabotka so maldinski zdru`enija na
gra|ani so cel dizajnirawe, sledewe i implementacija na razli~ni lokalni
programi za mnladi.
11. INSTITUCIONALNA RAMKA NA STRATEGIJATA
11.1. Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija i pretstavnicite na mladinskite
koordinativni asocijacii ja imaat primarnata uloga vo implementacijata na strategijata na
mladi.
Nadle`en za tolkuvawe i periodi~na evaluacija na Nacionalnata strategija za mladi e
Nacionalniot upravuva~ki komitet.
11.2 Mladinskite formi zau`uvawe rabotat za ostvaruvawe na specifi~nite celi na
mladite koi sepredmet na na zdru`uvaweto i se avtonomni i nezavisni od nadvore{nite
vlijanija vo svoeto rabotewe, vnesuvaj}i pritoa novi idei i priodi vo politi~kata debatai
politi~kata agenda na dr`avnite institucii koi gi tangiraat mladite;
Formi na zaedni~ka koordinacija i sorabotka
11.3 Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija }e formira nacionalen
upravuva~ki komitet, sostaven od ednakov broj na pretstavnici na site relevantni
ministerstva koi zadovoluvaat mladinski potrebi i pretstavnici na mladinski zdru`enija
~ija cel }e bide:
Konsultacii po odnos na odreduvaweto na osnovni pravci i metodi vo definiraweto i
implementacijata na sistemski integrirani razvojni strategii i programi za mladite;
Izrabotka na akcionen plan za implemenatacija na strategijata;
Definuirawe na indikatorite za procenka na eektite od Strategijata;
Konsultacija i izgradba na predlozi po odnos na zakonskata regulativa od domenot na
ovaa mladinska politika;
Strategija na razvoj, jaknewe i osamostojuvawe na mladinskite zdru`enija i mre`i.
11.4 Agencijata za mladi i sport }e publikuva redoven godi{en Nacionalen izve{taj za
polo`bata na mladite vo Republika Makedonija, preku koj }e se sledat rezultatite od
sevkupnototo deluvawe na implementacijata na ovaa strategija za mladi, preku
statisti~kite podatoci za op}tata polo`ba na mladite vo dr`avata i istiot }e slu`i kako
pojdovna to~ka vo ocenuvaweto na uspe{nosta na istata, kako i procenka na prioritetite za
idniot razvoen period.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
18. 18
Lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela
11.5 So cel koordinacija, me|usebna sorabotka i fokusirawe na finansiskata i
materijalnata intervencija, lokalnite zdru`enija koi rabotat so mladi }e pristapat kon
formirawe na lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela na mladinskite
zdru`enija i nivite ~lenovi, koi:
Pretstavuvaat dobrovolen forum za zdru`enija i grupi na mladi so cel razmena na
ideii, iskustva i mislewa i razvoja na lokalnata mladinska politika, zavisno
potrebite na lokalnata sredina;
Ja pottiknuvaat dobrata praktika i uspe{nata rabota na mladite preku razmena na
informacii i iskustva;
gi sogleduvaat potrebite na mladite vo dadenata lokalna sredinai podgotvuvat
strategija i akcija za zadovoluvawe na tie potrebi;
podgotvuvaat i implementiraat zadni~ki programi i istra`uvawa na mladinsko
nivo;
se stremat kon razvivawe na na aktivnata uloga na mladite vo sopstvenata lokalna
sredina na site nivoa na nivnata participacija;
imaat aktivna sorabotka so lokalnite sredini i osnovni u~ili{ta, a so cel
razvivawe na von{kolski obrazovni aktivnosti za na mladite;
aktivno pridonesuvaat vo razvojot na lokalnata zaednica sevkupno.
Gradewe na kapaciteti
11.6 Agencijata za mladi i sport, vo konsultacija so site ministerstva i dr`avni
institucii koi rabotat so mladi i mladinskite zdru`enija na gra|ani, }e izraboti akcionen
plan za implementacija na seopfaten sistem na na trening, so cel:
Razvoj na efektivni i odgovorni mladinski lideri i timovi;
Razvoj i organizacija na zdru`enija, centri i klubovi;
Kursevi za lideri na mladinski zdru`enija;
Trening za posebni ve{tini, kako organizacija na na proekti, menaxment,
finansirawe strukturalen razvoj na organizacijata;
Kursevi za rabota so mladi nameneti za dr`avnite slu`benici i socijalnite
rabotnici koi rabotat so i za mladi;
Interaktivni kursevi za javni slu`benici i mladinski lideri vo sferata na
zaedni~kata sorabotka i implementacija na ovaa strategija za mladi;
Me|unarodna sorabotka, participacija vo me|unarodnite organizacii na proekti
od me|unaroden karakter i mladinski razmeni.
Koordinacija
11.7 Koordinacijata na lokalnite strategii ili akcioni planovi za mladi so nacionalnata
strategija treba da se bazira na horizontalno i vertikalno povrzuvawe i koordinacija na
site zasegnati akteri preku:
Vospostavuvawe na zaedni~ki organ na site lokalni tela na ko-menaxment ili
slu`benici na lokalnite samoupravi koi rabotat so i za mladi lu|e vo ramkite na
Zaednicata na Edinici na lokalnata samouprava, so tehni~ka asistencija na
Agencijata na mladi i sport;
Vospostavuvawe na kontinuirana sorabotka na Nacionalniot Upravuva~ki Komitet so
Zaednicata na edinicite na lokalnata samouprava na Repubvlika Makedonija;
Skopje, 29.11.2005 g.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05